Skip to main content

Full text of "Poetarum scotorum musæ sacræ: sive, Quatuor Sacri Codicis scriptorum, Davidis & Solomonis, Jobi & Jeremiæ, poëtici libri"

See other formats 


I 


4t* 


\ 


:  o  7 


\  i      ORSON  DOUGLASS,    £ 
.  s  S      ■  ' 

S  1U&TTA  S 


LIBEARY 

OF   THE 

4                                                                                                                                 t 

Theolog.ieal    Seminary, 

PRINCETON,    N.  J. 

|* 

CY<se, -O  C__C-^ 

«**/, 35S?"                   

Hook, .T.. 

6e 


ws  p  r) 


d' 


/^%^^m^.     •//-?-^ 


■  "^»5 


2™  ^ e> 


^    \(\   /d), 


6      ] 


mfrifo"     • 


^/"-  '. 


Digitized  by  the  Internet  Archive 
in  2013 


http://archive.org/details/poetorumOOIaud 


n/fa 


c&rmen 


OT  ivae/a    jcri/pfa?*  cu?fi    C??WLrtla/e  f>/acct. 
^st/iz/d. 
Scrtd/crtO'  //rio&rtu*??^  ^  Va  /t/  ?  rr  joo  /e  ?  i/co  r~*.  l?yc  . 

c/te^MvA'//?/^'  vrtnsuia  oumi  t/<z/a/ . 
.cfn<?er>i/  d0&  /u  i/ir&s,  tpet  /c?i///?^  c/ ■  4rfas: 

SlUetn  da/v  /fn<7*?i<c> i>j :-c m  </a//^  4?Y<y></ sv/?^ 
SJ.  9t£2(a&rJur&a<f. 


Oi  C '  '^ <■>?<'-■  cn  r 


/\.  /yiycc? 


POETARUM 

SCOTORUM 

Mus^  Sacrte: 

S  I  V  E 
Quatuor  Sacri   Codicis  Scriptorum, 

D.AVIDIS  &    SoLOMONIS,  JOBl 

&Jeremi£,  Poetici  Libri, 

/       Per  totidem  S  c  o  T  o  s, 
ARCT.  JONSTONUM  &JO.  KeRRUM, 

P.  Adamsonum  &  G.  HoGIUMj 
Latino  CARMINE  reddfti; 

Quibus,  ob  argumenti  rimilitudinem,  ad« 
ne&untur  alia,  Scotorum  itidem,  opu- 
fcula  facra. 

Snmmo  quaqne  ftitdio  recognita^  &  ad  fidem  opii- 
morum  exemplarium  exprejja. 


E  D  I  N  B  U  K  G  1: 

Apud  Tho.  &  Wai,  Ruddimannos, 
M.DCcxixix. 


?8Pii 

tt^^^ttl^?! 

mgg 

^Hg^jaOTh^a 

|v^% 

^i^^^^^^^^^^^nl 

ffik 

IlpS 

Glarijfimo  AmpUJp:mo^ue  Viro, 

Carolo  Areskino 

De  TlNfFALL, 

Regto  apud  SCOTOS  Advocato. 

»Unc  facrorum  carminum 
dele&um,  Vir  clariflime, 
ex  aliquot  Poetarum  Sco- 
torum  monumentis  de- 
fumtum,  Tuo  nomini 
infcribens,  ne  rem  forte  abfurdam, 
ab  Tuoque  ingenio  alienam,  feciffe 
coarguar,  triplicem  maxime  co  cauf- 
fam,  haud  valde  vereor.  Ac  primo 
quidem,  tanta  eft  eorum  inter,  qua: 
a  i  hic 


iv  D  EDICATIO. 

hic   (iftuntur,    poematum,   mufa?que 
praefertim  Jonftoniana?,   Tuorumque 
morum  atque  indolis  fuavitatem  at- 
que    dulcedinem    confpiratio   atque 
convenientia,  ut  nulli  alii,    qua  late 
patet  Scotia,  potiori  quam  Tibi  ju- 
re,  offerri  ea  poffe  conftanter  adrir- 
mans,  populares  inter,    mecum  liac 
in  re  qui  diffentire  velit,  repertum  iri 
neminem  certo  certius  confidam.  De- 
inde,  Jonftoni  manibus  (fi  quis  ma- 
nibus  fenfus  ineft)  rem  non  ingratam 
fa&urus  mihi  videbar,  hanc  novam 
ejus  pfalmorum  Davidicorum  para- 
phrafeos  Editionem  11  Tibi  facrarem ; 
(iquidem   ejufdem  Tecum  &  gentis 
&  cognominis  nobiliflima?  Heroina?, 
illuftriflimse  Comitiffae  Marefcallanse, 
cujus  virtutes  longe  pulcerrimo  car- 
mine  celebrat,  idem   opufculum  ipfe 
auctor  clariifimus,  ante  annorum  cir- 
ca   centuriam,    honoris   ergo    dedi- 
carat.     Poftremo,  quodque  maxime* 
me  impulit  hunc  Tibi  librum  ut  in- 
fcriberem,  fuit  Tuus  in  argumentum 

amor: 


DEDICATIO.  v 

amor :  quo  enim  in  pretio,  quanto- 
que  in  honore  apud  Te  &  fit,  &  fue- 
rit,  femperque  (ita  enim  ex  praeteri- 
tis  in  pofterum  de  Te  tuto  nos  poffe 
augurari  fperamus)  futurus  fit  Divini 
cultus  Numinis,  quaeque  eo  faciant 
omnia,  eorum  qui  Te  norunt  igno- 
rat  nemo. 

Dei  autem  Opt.  Max.  virtutes, 
quarum  fine  notitia  adorari  rite  non 
poteft,  alibi  ufpiam  quam  ex  Davidis, 
eoque  geniti  Solomonis,  nonRegum 
folum  fed  &  Poetarum  maximorum, 
quae  hic  exhibemus,  fcriptis,  nec  cla- 
rius,  nec  fandius,  neque  auguftius  de- 
nique  elucefcunt.  Nec  mirum :  quum 
inter  mortales  natos  hoc  fapientior, 
illo  fan£tior,  haud  quifquam  umquam 
aut  exftiterit,  aut  exftiturus  ftt.  Neque 
horum  infra  dignitatem  quidquam 
fubfidunt  fandiffimi  itidem  viri,  Jo- 
bus  ac  Jeremias,  Divino  &  ipfi  Poe- 
ticoque  Spiritu  adflati. 

Eorum  igitur  monumentis,  nec 
invenufte  nec  inndeliter,  per  totidem 

Scotos 


vi  DEDICATIO. 

Scotos  Latino  carmine  donatis,  ani- 
mum  Tuum,  graviflimis  totius  fere 
Regni  negotiis,  ac  forenfi  prsecipue 
ftrepitu,  diftric-tum,  vel  relaxare  vel 
oble&are,  horis  fubfecivis,  poterisj 
ut  aliquam  faltem  ex  ipfa  varietate 
voluptatem  percipere  queas  :  ac  vo- 
luptatem  non  mediocrem  inde  licet 
capias,  quo  es  ingenii  acumine,  omni- 
que  politioris  literaturse  ad  pulcri 
poematis  Veneres  intelligendas  gene- 
re  inftrudus  j  longe  tamen  majori 
frueris,  earum  virtutum,  quae  in  his 
carminibus  tanta  elegantia  defcribun- 
tur,  tanta  au&oritate  muniuntur,  tan- 
tis  denique  praemiis  poenifque,  fuo 
tempore  perfolvendis,  fanciuntur,  of- 
ficiis  fungendo,  beneque  adeo  de  uni- 
verfo  fere  mortalium  genere  meren- 
do  j  dum  eos,  quicum  vel  familiari- 
us  vel  ex  officio  verfaris,  placido  ae- 
quabilique  ingenio,  morumque  co- 
mitate  quadam,  Tibi  fere  foli  pro- 
pria  ac  perpetua,  maximopere  Tibi 
devincis  j  ipfofque  etiam  infenfos,  fi 

qui 


DE  D  ICATIO.  vii 

qui  funt,  lenitate  atque  clementia  vel 
emollis  vel  expugnas  -,  in  perfequen- 
difque  etiam  judicio  reis,  quae  pars 
tui  muneris  eft  magna,  cazdis  atque 
fuppliciorum  aded  cupidus  non  es, 
ut,  ex  contrario,  callida  omni  mali- 
tiosaque  juns  interprctatione  facelfere 
jufsa,  criminum  etiam  gravifumorum 
poftulatos,  judicum  calculis  atquefen- 
tentiis  abfblutos,  liberari  infontes, 
quam  damnatos  juftas  etiam  poenas  lu- 
ere  nocentes,  longe  Tibi  gratius  acce- 
ptiufque  liquido  omnibus  appareat: 
debiti  interim  cultus,  juftique  obfequii 
adverfus  Sereniffimum  Regem,  ab 
quo  ampliflimum  demandatum  munus 
fumma  cum  prudentia*  atque  a^quita- 
tis  laude  adminiftras,  illaesa  atque  il- 
libata  fide,  obfervantifTimus. 

A  t  qu  e  hic  quidem,  Vir  celeber- 
rime,  in  Tuas  laudes  digrediendi  la- 
tiffimus  Mq,  campus  aperit ;  quas  ta- 
men,  quia  pufilli  homuncionis  prae- 
dicatione  deteri,  Tuumque  pudorem 
violari  nolim,  levi,  quod  ajunt,  bra- 

chio, 


viii  DEDICATIO. 

chio,  obiterque  tantum,  attingere  ve- 
rius  quam  fuse  magnificeque  comme- 
morare  in  animo  eft. 

A  c  principio,  inter  maximos  totius 
terrarum  orbis  Principis  Miniftrum  ac 
Confiliarium  ita  Te  praebes,  utprascla- 
ram  Evangelii  fervitutem,  &  glorio- 
fum  Chrifti  jugum,  dignitatum  omni- 
um  ambitiofae  vanitati  longe  antepo- 
nas.  Et  vero,  cum  arduam  admodum 
provinciam  tanta  feveritate  judicio- 
rum,  nulloque  perfonarum  difcrimine 
obis  j  cum  probitatis,  innocentix,  reli- 
gionifque  ipfius  patrocinium  ac  defen- 
fionem  fufcipis  tam  fortiter  pro  tribu- 
nali  y  cum  virtutis,  modeftia?,  honefta- 
tis  fpecimen  in  Te  exhibes  civitati  ,• 
cum  focietatis  humana?  paflim,  prasfer- 
timque  domefticae  neceifitudinis,  cete- 
raque  Chriftianae  caritatis  officia  colis 
tanta  demonftratione  pietatis:  quid 
agis  aliud,  Vir  illuftriffime,  quam  ut 
fublimem  maxime  fapientiam,  quae  in 
fupremi  cultu  Numinis  ac  fuga  mali 
pofita  eft,  exemplo  tuo  noftrae  com- 

mendes 


D  ED  ICATIO.  \x 

mendes  xtati?    Quod  utinam  falla- 
ci  hoc  lubricoque  leculo  plures  feque- 
rentur!    Multo    profe&o    melius  res 
fe  humanse  haberent.     Nihil    dicam 
de  Tua  dignitate,  in  qua  fic  verfaris, 
ut    honorum  illecebra:  ac  lenocinia, 
quse  excsecant  ac  pervertunt  cetero- 
rum  mentes,  oculos  tuos  ne  praeftrin- 
gant  quidem.     Qua?  vero  propenfior 
fnit  umquam  liberalitas  in  calamito- 
ios  quam    Tua?    Quo  copioiiflimos 
auri    argentique  thefauros,  uiui  ali- 
quando  futuros,  Tibi  in  ccelis  recon- 
dis.     Quod  prsfentius  oppreffa?  vir- 
tuti  prxfidium  ?  Tantum  profeclio,  ut 
variis  cladibus  ac  miferiis  male  habi- 
ti,  injuriifcjue  vexati,   ad  Te  ftatim, 
tamquam  ad  certiifimum  afylum,  pu- 
blicumcjue  vindicem,  nec  fruftra  fane, 
perfugiant.    Neque  injufti  inftar  ju- 
dicis,  quo  de  legimus,  uti  facias  ob- 
tundendus  es  ;  quin  ultro  id,  Tuaque 
fponte,    vixque    rogatus,    agis :   quae 
profedo    proclivis    benevolentia   ac 
mifericordia  ad  cceleftem,  fupremam 

b  illam 


x  DEDICATIO. 

Ulam  atque  fempiternam,  clementi- 
am  aditum  Tibi  olim  non  pateface- 
re  non  poteft.  Qua:  in  occupatimmo 
maciftratu  falutis  xternx  cura  dili- 
gentior  ?  Quse  in  divitiarum  contem- 
tu  excelfior  fortitudo  ?  Qux  in  ho- 
norum  adeptione,  &  in  gloriae  curfu 
cjuafi  perpetuo,  popularique  appro- 
batione  moderatio  major  ?  Cum 
autem  animum  reflcis  ex  forenfi 
ftrepitu  jugi  pietatis  exercitatione  ; 
cum  ad  leniendum  clientelarum,  quae 
Te  obruunt,  faftidium,  pendes  ab  aris 
frequens  &  afliduus  ;  cum,  dirimendis 
litibus  arbiter  dele&us,  ficexerces  ju- 
dicium  de  fortunis  privatorum,  ut 
femper  intuearis  in  eum  Judicem,  qui 
de  fortunae  Tuae  aeternitate  pronun- 
ciaturus  eft  aliquando  fententiam  ; 
cum  denique  fic  verfaris  in  vitae  prae- 
fentis  negotiis  omnibus,  ut  animum 
femper  erigas  ad  beatam  immortali- 
tatem  conlequendam  :  oftendis  nimi- 
rum  quae  Chriftiani  fpiritus  vis,  qu# 
pe&oris  altitudo  in  Te  fpiret.    Quae 

omnis 


DEDICATIO.  xi 

omnia  aded  manifefte,  ipsaque  faten- 
te  invidia,  in  Te  quum  ita  fe  habe- 
ant,  uti,  etiamfi  quis  maxime  vellet, 
ab  nemine  mortalium  refelli  queant; 
ad  nullius  me  alterius,  potius  quam  ad 
Tuum,  vel  debuiife  vel  potuifTe  pa- 
trocinium  confugere,  luce,  fpero,  me- 
ridiana  clarius  omnibus  patebit. 

E  x  tanta?  ergo  falutis  azterna^  pro- 
curandae  vigilantiae  confcientia,  tot- 
que  recte  factorum,  ad  Divinae  legis 
praeceptorum  normam  atque  ftate- 
ram  quam  proxime,  hoc  eft,  quan- 
tum  humanse  fortis  conditio  patitur, 
exactorum  recordatione,  fructum  non 
potes  non  percipere  long£  uberri- 
mum,  maximam  puriflimamque  vo- 
luptatem  -y  quse  cunctorum  hujus  vi- 
tx  fragilis  atque  caducse,  quibus  in- 
feftatur,  malorum  atque  incommo- 
dorum  curfum  facillime  fufflaminare, 
alteriufque  etiam  atque  melioris  fpem, 
nec  vano  eam  aut  incerto  fundamen- 
to  innixam,  ingerere  ac  fubminiftra- 
re  validifume  poteft. 

b  2  Vir- 


xii  D  EDJCATIO. 

Virtutf.  igitnr  Tua  Tc  invol- 
vens,  Vir  amphlTime,  invidorum  ac 
malevolorum  (tantam  adverfus  boni- 
tatem  fi  qui  reperiantur)  virorum  ca- 
lumnias  nihil  reformidans  contemne  j 
multofque  per  annos,  integro  cor- 
poris  animique  vigore,  ardua  totius 
regni  negotia,  patriaeque  in  primis 
commoda,  tamquam  lidus  falutare, 
feliciter  procurans,  auguftifllmi  Re- 
gis  gratia  ac  confidentia,  civiumque 
Tuorum  ftudio  atque  benevolentia 
laetus  perfruere  •>  generifque  fplendo- 
rem,  quo  fere  non  miniis  quam  pro- 
priis  virtutibus  inclarefcis,  (nquidem 
ab  antiquiilima  nobiliflimaque  gen- 
tis  AreskinjE  principum  prolapia 
originem  ducis)  uti  kactenus,  fic  in 
pofterum  quoque,  cum  dignitate  tue- 
ri  atque  illuftrare  etiam,  magnorum 
kaud  umquam  indignus  Avorum,  de 
quorum  uno  eximius  Poeta  nofter, 
non  minus  vere  quam  eleganter,  ce- 
cinit, 


Inter 


DED  IC  ATIO.        xiii 

Inter  Arcskinus  proceres  nitet,  aurea 
flammas 
Inter  ut  athereas  Luna  nitere  folet, 

alacriter   perge.     Ita    vovet,   optat, 
precatur,  Tui  nominis, 


Vir  clarijjime  &  ampUJJime, 


Summa,  qua  par  efi,  reverentia, 


in  perpetuum  fiudiofijfimus, 


Edin.  Kal. 
Jun. 1739. 


Gul.   Lauderus. 


TH 


PRiEF 


IO. 


IW  MoJ>tima  atque  accuratijfima 
Tfalmorum  T)avidicorum  jpara* 
phrafeos,  auEiore  Georgio  Bu* 
chanano  Scoto,  ^Poetarum  fui  fe« 
culi  facile  principe,  cum  luculenta  doffifi 
fimi  viri,  Alexandri  Julii,  Edinburgeni, 
Ecphrafi,  notifque  atque  animadverfionibus 
Cll.  virorum,NathanisChytr#ifPetri  Bur- 
manni,  ac  Thomte  Ruddimanni,  quibus  fuas 
quoque  adjecerunt  Editores,  ante  bienni* 
um  fere  Edinburgi  Editio  prodiiffet :  hinc 
doBi  quidam  apud  nos  viri,  *D.  Robertus 
Steuartus,  Thil.Nat.  inAcademia  Edinb. 
Trofejfor  dignijfimus,  <D.  Joannes  Kerrus% 
Gracarum  olim  literarum  in  Collegio  Re- 
gio  Univerfitatis  Aberdonenfis,  nunc  verb 
humaniorum  literarum  in  eadem  Acade* 
mia  Edinb.  *ProfeJfor,  ac  T>.  etiam  Thomas 
Ruddimannus,  celeberrim£,  qu£  Edinbur* 
gi  eji9  bibliotheca  Juridicteprtffeffus,  fin« 


11 


PRiFATIO. 


gulari  mornm  candore,  promtd  animi  bene* 
volentid,  fiudioquebonas  literas  promoven- 
di  indefefo  notijjimi,  longe  elegantijjimam 
Arfturt  Jonfloni  Scoti,  Medici  Regii,  reg- 
nante  Carolo  primo,  ac  To'et£  celeberrimi, 
eorurndcm  TJalmorum  Taraphrafim  item 
^Poeticam  recudendi  anjam  arrrfuerunt ; 
{quod  ego  conflium  per  plures  mecum  aunos 
tacitusammo  agitdram:)  idqueineum  fra- 
cifue  finem,  qub  luculcntius  apfareret, 
quanto  poji  fe  tutervallo  ceteros  omnes  cu- 
jufcumque  detnttm  gentis  ac  nationis  fcru 
ptores,  qui  in  cadem  Jnnt  JaUflra  verjati, 
{yerfati  autem  funt  Jlurtmi)  Tfalmis  fci- 
licet  'Davidicis  Latino  carmine  verte^dis, 
duo  ex  Scotia  orti  Vates  reliquerint :  quod 
facile,  credo,  omntbtis  confiabit ,  quicumque 
hos  cum  illis  conferre  voluerit.  Veriim 
qttttm  jperexigtiam  admoditm  molem  facra 
Jonfioni  carmina  per  fe  fula  confeciura  ejje 
viderentur;  nonnulli  ut  t^  cctera  cjtis  To- 
emata,  hoc  cfl,  integra  oftijctila  typis  raan- 
darentur  auEfores  erant :  Jed  ttt  alia  qu<c- 
dam  ejtifdemqne  argumenti,  qub  in  jujittm 
fcilicet  volumen  liber  accrejceret,  adjice* 
retttur  confultius  vifum  eji. 

G^uum  igitur  exjiarent  Latino  carmine 
perjcripti  Jobi  liber,  Threuique  five  La- 
mentationes  Jeremite,  ab  Tatricio  Adam- 
fono  Scoto,  Santti  Andrex  in  Scotia  olim  Ar- 
chiepfcofo,  Vate  cultijjmo,  felicijfmoque 

in 


?RlFATlOi         iii 

in  primis  Virgiliante  tum  tfiajeftatis  tum 
fuavitatis  imitatore,  idemque  Jobi  cum 
Solomonis  Ecclejiafte  ab  Gulielmo  quodam 
Hog£0,  Scoto,poeta  item  haud  contemnen- 
do\  quumque  eorutii  librorum  fumma  jam 
caritas  faEid  ejfet,  neque  indigni  ii  qui 
lucem  denub  publicam  adfpicerent  cenfe- 
rentur\  placuit  tandem  ut  in  hunc  ULi  de- 
leffum  adfumerentur. 

Nec  loco  etiam  indigna  vifa  eft  pard- 
phrafis  gemina  cantici  Solomonis  prtediSii 
2).  Joannis  Kerri;  prior  vario  carminuni 
genere,  alterafapphicis  verfibus  perfcriptd% 
cum  ob  carminis  elegantiam,  {(iquidem  poji 
Jonftonianam  paraphrafim  aliarum  omni- 
um>  quas  mihi  faitem  videre  contigit,  jure 
meritolongeea  elegantijfima habeatur \)  tum 
propter  infgnem  paraphrajeos  cum  fonte 
Hebraico  Jeu  textu  originali  confonantiant* 
quippe  cujus  lingute  notitid  non  vulgari 
praditus  fit  anffor.  Veritm  quum  ille  fo« 
lus  ex  feriptoribus  nojiris  adhuc  in  vivis 
ftt,  {diuque  vivat)  Cl.  viri  verecundiam* 
ejfufius  laudando,  ni?nis  onerari  nolim, 

Froximum  in  dekttu  nojiro  Locum  occit- 
pat  clariftimi  integerri?nique  viri,  U,  Rti- 
berti  Bodii  ab  Trochoregia,  iu  alma  matre 
Academiee  Edinburgenjis  profejforis  olint 
primara  dignijfimi  dottijjhnique,  ad  Chri» 
Jtum  Jervatorem  hecatombe-,  five  carmen 
totius  fere  religionis  Qhriftiand?  feu  E~ 
€  wdn* 


iv  PRiEFATlO, 

vangelica  dottrina  medullam  vel  compen* 
dium  veriits  dulcijjimis  Juavijfmifque  ver- 
fibus,ex  intimoque  Latiopetitis,firopharum 
centurid  letfori  ob  oculos profonens;  ut  mi- 
racuio  proximnm  Jit,  tautam  tamque  gra- 
vium  rerum  varietatem  tantd  eum  brevi- 
tate  complefti  potuife  ;  ac  firoiude  perdi- 
gnum,  meojudicio,  quod  non  ocuiis  periu- 
Jtretur  tantum,  Jcd  &  peciore  circumfera- 
tur  quotidie,  adeoque  Chrifiiani  hominis  a- 
nimo  numquam  excidat. 

Nunc  rejiat  ut  de  variis,  qua  variis  in 
locis  ArEiuri  Jonjioni  carminum  fatia  fue- 
rint\  editionibus  mentionem  faciam  :  ac 
frimb  quidcm,  parerga  ejtts  atqueepigram- 
mata  Aberdonia,  eo  vivo,  anno  1632  pro- 
dierunt;  quatuorque  fere  poft  annos,  an- 
no  nimirum  1637,  ejujdem  pjaimorum  *Da- 
vidicoruynparaphrafis,  aureum  fane  opuf 
cuium,  omnique  pradicatione  majus,  ibi- 
dem  prodiit.  Sub  idem  tempus  farerga  e- 
jus  atque  efigrammata  denub,  in  exteris 
regionibus,  inter  deiicias  poetarum  Scoto- 
rum  Amft&ledami  recujafunt,  impenfis  cia- 
rijfimi  doffijjimique  viri,  2).  Joannis  Sco- 
ti,  Scototarvatzz,  equitis,  cancellaritf  in 
Scotia  direciorisy  regiique  confiiarii, 
fummi  iftius  Mufarum  Jautoris  ac  fa- 
troni,  ad  quemque  exftat  eiegantijjimajon- 
ftoni  noftri  iijdem  deiiciis  prafixa  dedica- 
tio.    Toft  quinquennium  Jeret  anno  nimi- 

rum 


PRvEFATlO.  v 

rum  1642,  mortuo  demum  eo,  Jonfioni  car- 
mina  tum  facra  tum  profiana  in  unum  cor- 
pus  collegit,  imprimendumque  Middelbur- 
g<e  curavit,  vir  admodum  reverendus,  Gu- 
lielmus  Spangius,  ecclefia  Scotorum,  qu# 
Verite  Zelandorum  colleffa  erat,  pafioris 
olim  fideliffimi  doffiijfimique.  Tandem  an- 
no  hujus  feculi  fiexto  prodiit  iterum  Amjia* 
ledami  facrorum  Jonjioni  poematum  editi* 
Cprocurante  <D.HoogJiratano,fiummo  apud 
Batavos  poetd,  hortatu  nobilijfimi  viri 
Jani  Broekhoufii,  qui  &  ipfie  poeta  Jum- 
mus,  maximufque  Jonjioni  nojiri,  dum  in 
vivis  erat,  admirator:  quanti  verb  &  hic 
G>  iLleJonJlonum  ajiimaverint ,melius ,cre- 
do,  patebit,  quum  ex  ejufdem  Hoogfirata- 
ni  ad  eumdem  Broekhoufium  dedicatione^ 
tum  ad  lefforem  prafatione,  quafque  eam 
ob  caujfam  hic  adjiciendas  cenjuimus. 

Cantici  quidem  Solomonis  paraphrafis 
ab  eodem  carmine  elegiaco  conjcripta,  opiifi- 
culum  ( quo  illud  titulo  indigitavit  CA 
Ruddimannus}  aureum  vereque  palmari- 
um,  lucem,  quod  ficiam,  Londini  (qua  m 
urbe  verifimile  efi  ipfie  autlor  celeberrimus 
tum  diverfiabatur \  nififiorte  fchedas  eb  im- 
primendas  tranjmijerat)  anno  1633  frt* 
mum  adfipexit.  Eam  Jonfionus,  fiacrorum 
laborum  primitias,  principi  pientijfimo, 
ferenijfimo  potentiffimoque  Britanmarum 
regiy  Carolo  frimo,  (qui  paterno  exemplo 

c  %  inter 


vj         PRiEFATl  O. 

pUerraedicos  eum  or  din  ario  s  rcferendum  tu\ 
raveraty   quem    lcpidijjimo  fuavijfimoquc 
quinque  dijlichorum  cpigrammate  honori- 
fice  compeiiat,    dcdicandam  cenjuit.     Ea- 
dcm   in  cditione  pjaimorum  quatuordecim 
verfibus  eUgiacis  paraphrajis  item  poeti- 
Ca  comparet ;  quarmn  Jeptcm  priores,  poc- 
liitcutiales  vnlgb  qui  audiunt,  reverenda 
dntijliti,   Guiietrno  Ladio,    epi/copo   Lon- 
dinenfi;  pofleriores  verb,  quos  co&Joiatori- 
qs  vocant,  reverendo  admodum  viro,  Jo- 
(inn\  Lejlgo,  epijcopo  {olirn  Sodorenf  tum 
verb)  apud  Hibernos  Raphotenfi,  eieganti 
etiam  epigrammate  fingulis  pramijfo,  in- 
fcripjit,  qu£,  ne prorjus perirent,  hic  edi~ 
({jmqs:   eos  verb  tentandigratia  elegiacis 
rpddidijfe  videtur ;  piurimiim  enim,  multis 
in  locis,  ab  his,  quos  quatuor  pofi  annos  A- 
berdonig  ipje  pubiicavit,  conferenti  mihi 
pifirepabaut.    Atque  hoc  piaxime  temporis 
jntervaiio  &  in  potiendis  inter  aiia  exigen- 
difquepjdimis  ad  Hebraicte  veritatis  fidem9 
Ctijus  Jenja  ?nirifice  adeb  exprimunt,  ut^ 
qyiy  exquifitd  ejus  Hngua  cognitione  in- 
firufius  ipfe  fuerit,  dubitandi  locus  haud 
reiinquatur,    occupatum  fui.Jfe  eum  valda 
Tcrijimiie  eji.     Anno  tandem  hujus;  fecuii 
tmiQ  ejiifdem  cantici  paraphrafeos  editia 
fange piticerrima,  charta  majori,  nitidijfi- 
fWjMfi  characfere,  (&  6  qudm  vellemus  in- 
tQgVd  3Pr<fiQni  opera  tani  magnifice,  yteren- 

tur 


PR£F  ATIO.         vii 

tur   certe,   accidetque  fortajfe,   curari/y 

doffijfimis  infuper  utilijfimijque  Cl.  viri 

fThorna  Ruddimanni  notis  philologicis  illu- 

jirata,  hortante  pracipue  maximo  tum  me~ 

dico  tum  poetd,  celeberrimo  viro,  Arcbi- 

baldo  Titcamio,  Scoto9cui  in  deliciis  Jon- 

Jioni  carmina  fuere,  ex  ojficina  Fribamia* 

na  Edinburgi  Jeorfum  prodiit :   paucijque 

poji  annis,  ejujdem  libeUi^   minori  autem 

formd,  editionem  pr#di£tis  notis  itlujira- 

iam,  cui  itidem  uti  priori  elegantifjimum 

Ct.Ruddimannicarmen,eidem  Titcarnio  in- 

fcriptum,  ac  luculentaetiam  prafatio,  qui- 

hus  propter  fummam  excetlentiam  hanc  no- 

ftram  adornandam  cenfuimus,  prxmijfa  efi9 

iffe  vir  dofytijjimus  Juis  ex  adibus  emifit. 

&H£  aufytoris  nojiri,  atque  in  exteris 
prgjertim  regionibus,  toties  (ticet pro  me- 
ritis  neque  magnifice  neque  frequenter 
fatis)  repetitte  editiones,  lucutento  funt  ar- 
gitmento  quanti  is  ab  dociis  femper  viris 
habitus  fuerit '. 

Neque  tacere  hoc  loco  pojfum  libri,  cui 
titutus  Hijioria  Vntverfatis,  Londini  an- 
no  1736  imprejfi,  (aut  imprimendi  0B0  vq- 
luminibus  in  folio  uti  vocant)  auEiores, 
clarijfimos  doiiijfmofque  viros;  qui  hono- 
rifico  admodum  etogio  Jonjionianam  pfal- 
morum  paraphrafim  profecuti  funt;  ele- 
gantiam  Hebraici  fermonis  mirandum  in 
Wdtim  exhibuijfe  eupt,  nec  ulli  demum  alii 

Pa* 


viii        PRiEFATIO, 

faraphrajia,  ne  ipfi  quidem  Buchanano 
atque  Cajialioni,  quos  ibidem  laudat, 
cedere,  excepto  duntaxat  quod  verfibus 
ferpetuis  eiegiacis,  unde  haud  parum 
carminis  tnajejiati  derogatur,  ufus  Ju- 
erit,  pr^dicantes  ;  uti  videre  eji  in  im- 
tnenfi  illo  laboris  ac  judicii  nec  minoris  u~ 
tilitatis  opere,  frufirdque  hattenus  alia- 
rum  gentium  fcriptoribus  tentato,  utpote 
humanas  fere  vires  fupergrejfo,  quodque 
iis  folis  tam  feliciter  fuccejferit,  uti  fpes 
non  adfulgeat  mediocris  &  eum  quoque 
carorum  pretioforumque  librorum,  quibus 
nna  fe  Anglia  jaEiat,  cumulo  quandoque 
accejfurum. 

Excipere  verb  debebant  Cll.  viri pfaimi 
CXIX  paraphrafim,  quem  in  viginti  at- 
que  duas  divifum  fetiiones,  totiufque  ad,d 
pfaimorum  libri  iongiffimum,  totidem  di~ 
verfis  carminum  generibus  profecutus  eji ; 
NNtir,  quantus  in  omni  fere  poetandi  ge~ 
nere,  quando  ipfi  iubitum  eft,  artifex  ejfe 
potuijfet  liquidb  adparet. 

Quod  verb  iidem  Cii.  viri  majejiatis  de- 
feSium  in  Jonftoniana  pfalmorum  para- 
phraji  criminantur,  id  non  tam  auffori  ce- 
leberrimo,  quam  carminis,  nimirum  elegi- 
aciy  quo  ufus  ejiy  ad  quodque  natune  fponte 
atque  impetu  maxime  ferebatur,generi  vi- 
tio  vertendum  eji:  ea  fiquidem  carminis 
eiegiaci  eji  indoies,  ut,  rebus  prtecipue  lu~ 


PRiEFATlO. 


IX 


gubribus  aut  amatoriis  decantandis  idonea, 
omnern  orationis  magnificentiam  atque  fub- 
limitatem  unice  refpuat  atque  refugiat ;  id 
quod  acutijfimi  perfpicacijfimique  ingenii 
virum  minime  latuijje  pro  perfuafijfimo  ha- 
bere  pojfiumus  :pr£terea,Jonfiono,ipfificre~ 
dimus,  ad  majejlatem  five  fublimem  dicen- 
di  charafferem  uti  adfurgeret  nequaquam 
(non  enim,  ut  dixi,  carrninis  indoles  fere- 
bat)  propofitum  erat :  facrum  tantum  va- 
tem  paftorali  fotius  amittu  vefiiendum,  cui 
rei  carmen  Jatis  conveniebat  eiegiacum, 
qudm  regali  adornandum  fompd,  quod  an~ 
te  eum  magnifice  Buchananum  prajlitijfe 
adfeverat,  idebque,  ne  a&um  fcilicet  age- 
ret,  iterum  non  repetendum,  fibi  in  ani* 
mum  induxerat. 

Nec  Jilentio  hic  prtetereundus  efl  genero- 
fus  Angius,  vir  omatiJJimus%  Guiielmus 
Benjon,  ex  duobus  unus  ve&igalium  in  fi* 
fco  ferenijfimi  regis  Georgii  fecundi  ]>ro- 
curatoribus,  pubiicifque  oiim  operibus,  re- 
gnante  Georgio  jprtmo,  prtefecius ;  huma- 
nitate,  doEtrind,  inque  iiteratos  munificen* 
tidfinguiari  nobiiis,  quique  Jonjionum  no- 
firum  tam  carum  habeat,  ut  iiteras  nuper 
ad  Ci.  Ruddimannum  Londino  mittendas 
curaverit,  qub  exattius  fcilicet  uberiufque 
de  ejus  natalibus  ac  vita,  morte  &fcriptis 
cognofcerety  exceilentijfimi  viri  memoriam 
infigni  aliquo  honoris  tefiimonio  adficere 

haud 


3t  PRiEFATIO. 

haud  dubie  meditans:  ac  par  erat  fcilicct 
maximi  virorum  Miltoni  admiratorem, 
cujufque  memoriam  Anglorum  primus,  p>oft 
tantum,  proh  dolor  !  ab  tanti  excejfu  herois^ 
nou  Anglia  modb  foli  natalis,  veriim  gene- 
ris  humani  omamenti,  intervallum,  Jiatud 
etiam  eleganti  in  loco  celeberrimo,  coenobio 
nempe  lYe(imona(ierienfi,  regum,  princi- 
pum,  antijlitum,  illujiriumque  Anglia  vi- 
rorum  coemeterio,  pofitd  profecutus  eft\  e- 
umdem  dulcijfimam  cajiijjimamque  Jonjioni 
mufam  fufpicere  atque  adamare,  ac  tale  e~ 
tiam  quiddam  meditari. 

H<ec  fiojlquamfcripfijfem,  alteras  ab  ip~ 

fo  viro  clarijfimo  exaratas  literas  accepit 

ogtimus  Ruddimannus,  quibus  propofiturft 

argens,  quod  priori  tantum  epijiold  objcu^ 

refignificabatur,  apertis  luculentifque  ver- 

bis  declarat ;  nimirumjonjionianamfe  me- 

moriam  atque  jpjalmorum  paraphrafim  fum- 

md  admiratione  profequi,   nullifque  neque 

laboribus  neque  Jumtibus  parjurum,  qub  mi- 

nus  ejus  libri  longe  fplendidijjimam,  quan- 

tum  vel  in  Anglia  vel  apud  Batavos  fieri 

J>oteJi,  editionem  adomandam  curet\  modh 

cunEia  ad  id  requifita  fubfidia  comparari 

fibi  pojfint,  fingularum  nempe  Jonjiom  o- 

J>erum  editionum  exemplar,    qub  jcilicet^ 

omnibus  diligenter  inter  Jecollatis,  unatan* 

dempr£Jiantiffima  accuratijjimaque  confici- 

atur\  cum  ejus  JimuL  magme  neri  ab  Jcul- 

ftore 


PRiEFATIO.         xi 

ptore  incidenda,  Ubroque  prafigenda,  ope- 
rdque  etiamftatuarid  ex  marmore  ducendd \ 
locoque  poftea  celebri  fionendd,  idoneis  eti~ 
am  dociorum  proborumque  virorum  ejus  de 
vita  ac  fcriptis  adjunElis  teftimoniis:  qua 
omniafuo  brevitemfiore  fperare  faseft.  At* 
que  dignus  eft  profeffb  qui  non  modb  mar- 
moreus  ftety  fed  cujus  quoque  imaginibus  il- 
lufirijfimte  dottorum  virorum  bibliothecte 
atque  mufaa  cohonejientur,  cujufque  jucun- 
dijjima  memoria  omni  pofteritatis  <etati  ab 
doctijfimis  facundijfimifque  hiftoriarum  at- 
que  annalium  conditoribus  cum  maximis 
-praconiiscommendetur.  Cetertimhic quidem 
temperaremihi  nequeo  quin  de  rara  &  infigni 
hacfelicitate  vati  gratuler  cultijfimo ;  cui% 
/>oft  tot  demum  poji  obitum  fpatium  anno<* 
rum,  talis  tantufque  vindex  obtigit,  <equus 
admodum  atque  idoneus  virtutum  ac  meri- 
torum  ejus  expenjor  atque  aftimator^  cui 
ad  opera  celeberrimi  viri  ab  (Itu  atque  in- 
teritu  vindicanda,  ac  plujquam  prijiino  ni- 
tori  atque  elegantite  reftituenda,  nec  animus 
abeft  nec  facultas,  uti  cum  jucunditate  po~ 
litiorum  hominum  &  manibus  teri,  ^  ocu- 
lis  luftrari  in  pofterum ^  pojfint \  Qua  j>ro- 
feftb  resy  fi  quid  ego  veri  auguror^  haud 
magis  honorato  qudm  honoranti  per  cunEia 
deinceps  fecula  honori  erit.  Ac  Lubet  etiam 
beatijjimos  Jonftoni  manes  de  tam  l<eto  e- 
ventu  tribus  verbis  compellare.  Hem  igU 
d  tur 


Xii        PRi£FATIO. 

tur  ArEiure  Jonjione!  vir  clarijjime,  gen^ 
tts  olim  Jjpolline*  decus,  tuorumque  qui- 
bus  exfitijii  temporum  poctarum  omnium 
abfqne  controverjia  longe  princeps.  Vt  ve* 
re  natus  eras  ad  omnem  dignttatem  atque 
gloriam!  Contemnebas  tu  quidem  illam  in 
terris  apud  homhtes,  fed  nunc  ed  longe  ma- 
ximd,  tonge  uberrimd  in  ccelis  apud  T)eum 
Jrueris.  Tujam  liber  ex  carcere  carnis  e- 
volafli,  qub  nos  inclufimiferrimi  mortales 
arumnofam  calamitofamque  vitam  infelices 
agimus,  coelejiis patrt£  decorem  anhelantes ; 
iihi  tu%  coeles  ipfe  permijius  coelitibus  diis, 
beatam  hauris  immortalitatemydivinifque, 
quos  tanta  cum  fuavitate,  in  terris  agens, 
decantare  folitus  eras,  amoribus  totus  te 
£roluisy  aterniimque  perfrueris.  Tuamfa- 
mam  nulla  umquam  <etas  tacebit,  nulla 
temporis  longinquitas  obliterabit.  Tua  o- 
fiera,  publica  hominum  luce  approbatione- 
que  dignijjima,  £er  integrum  fere  feculum 
Jitu  atquefqualoreobducia.dignumfe  vindi- 
cem  na£ia,exlatebrts  tandem  eruuntur,  ma- 
ximaque  cumlegentium  volttftate  teruntur . 
Nonvanus  augur  exfitijii,  nequetu,  Jon- 
Jtone  celeberrime!  cui  pro  Jymbolo  Juit  he- 
roico,  ex  nominis  cognomintfque  Ltteris  con- 
Jiato%  VIRTVS  NOS  ORNAT%  ne- 
que  tu,  Uavid  etiam  Wedderburne  !  &  /- 
pje  lattca  ventc  vates,  ac  jucundtjfimus  olim 
jidijjimujque  auttori  nojirofer  omnes  omni- 

um 


I*  R  JE  F  A  T  I  O.        xiii 

um  rerum  temporumque  viciffitudines  ani- 
mo  faltem  comes  ac  Jodalis,  qui  Jonftoni  ex 
obitu  Itftandi  potius  gaudendique  qudm  do* 
lendi  argumentum  Scotia  fore  tot  ante  an- 
nos  clarijfime  Jignificdjii>  eumque  carmine 
in  perpetuum  viffurum  pranuncidjii,  fa- 
mamque  indeperennem  illi  futuram  fpopon- 
difli.  VivisprofeEfb,  vivis,  vivejque  per 
omnem  omnium  feculorum  perpetuitatem* 
vivufque  per  ora  politiorum  eleganiiorum- 
que,  totum  per  orbem  terrarum  quot  funt* 
quotque  aliis  erunt  in  annis,  virorumper- 
petub  volitabis.  Liceat  modb  mihi  paucis 
cultijfimifque,  quos  de  alio  cecinit  quidam* 
tibi  verb  adprime  convenientibus  verficu* 
lis  hoc  poflremitm  te  adloqui: 

Salve,  Heros!  falve:  fed  vos  procul  ite,  profani! 

Vofque  etiam  facri  de  fequiore  nota ! 
Salve,  Heros!  falve:  quidquid  fors  Momus  iniquus 

Grunniat:  6  falve!  nos  tua  turba  fumus: 
Nos  tibi  devoti;  nos,  nos  tibi  ponimus  arasj 

Fundimus  &  genio  vina  Falerna  tuo. 
Tu  nos  divinis  raptas  fuper  aethera  pfalmis, 

Ardua  tu  facilem  fternis  in  aflra  viam. 
Et  quid  erit  prcemi?  coelum,  quem  carmine  pandis^ 

Hunc  tibi  (quod  tota  mente  vovemus)  habe. 

Unicam,  quod  fciam,  Jldamfoni  operum 
editionem  Londini  anno  1619  procuravit  e- 
jus  gener,  vir  Cl.  Ihomas  Volujenus  jurifi 
coujultus  ;  quam  ille  editionem  Jacobo  re- 
gi  ejus  nominis  fcxto  dedicavit ;  confcriptd 
S>  ejus  vitdy  in  qua  miris  admodum  matfat 
d  %  an~ 


xiv       PRi£FAT10, 

aufiorem  eucomiis,  unde  quoque  qua  ad 
rem  nojlram frafentem  pertinere  vide^itur^ 
defumfimns,  imprimendaque  curavimus^ 
ut  nihil  omnino  lucis  ad  illuflrandum  auEio* 
rem  nofrum,  quautum  nos  quidcm  potera- 
mus,  deejfet.  Scripfcrat  quidem  Jere  ado- 
lejcens,  anno  nimirum  15 66,  ejujdem  Ja- 
cobi  regis,  recens  nati,  quem  JereniJJi?ni  110- 
bilijjimique  Scotia ,  Anglia,  Francia  £f>  ///- 
berni<e  principis  titulo  indigitat,  Geneth- 
liacon;  quod  audacius,  vicejimo  quiutoju- 
nii,  Jexloqtte  tantum  ab  fartn  die,  typis 
committendum  Tarifiis  curavit :  unde  ma- 
ximum  tum  vitte  adiit  tum  fortunarum 
difcrimen,  ferflurimos  menjes  artlo  car- 
ceri  inclufus,  /egreque  iude,  ac  nonniji  in* 
tercedentibus  magnis  principibus,  libera- 
tus,  prijtinteque  libertati  refitutus.  Id 
carmen  iteratb  in  lucem  prodiit,  primum- 
que,  ac  duplici  jure,  inter  poetarum  Sco* 
torum  delicias  locum  obtinet. 

*De  Hogceo  qu£  dicamus  hatid  adeb  mul- 
ta  habemus.  Caroli  Jecundi,  religionis  ergo, 
temPoribus  aut  folnm  vertere  coaftum,  aut 
fud  faltem  Jfioute  iu  Angliam  profe£iu?n<  u- 
bi  literas  humaniores  docuijfe  videtur,  ve- 
rifmile  efi.  Trater  foeticas  Jobi  atque 
Ecclefiajiis,  quas  hic  publico  damus,  pa- 
raphrafes,  ££  eximium  Joannis  Miltoni 
Anglicanis  verjibus  conjcriptum  librum, 
vulgb  Taradiftm  amijfum,  immortalis  //- 

lud 


PRitFATla         xv 

ludingenii  monumentum,cumque  ipfa  ferc 
rttcrnitate  perennaturum  opus,  unacum  e- 
jufdemTaradifo  recuperato  ac  Samfone  eti* 
am  agonijia,  haud  infcite  certe  pro  argu* 
menti  difficultate,  Latino  carmine  tranjiu- 
lit.  Ejujdem  quoque  Hog<ei  in  duo  cantica 
Mofs,atque  Andrea  etiam  Melvini,poeta 
haud  ignobilis,  in  fojierius  illud,  atquein 
odam  T)avidis  in  mortem  Saulis  atque  Jo- 
nathanis  paraphrafes  item  poeticas,  tam~ 
quam  luce  haud  indignasy  noflro  in  deleEiu 
comparere  permifimus. 

Agmen  tandem  claudit  lefiu  dignijfimus 

libellus,  cui  Anglicano  potius  quam  Latu 

no   vocabulo,    Georgii  cujufdam  Eglifem* 

mii  infania  poetico  duello  titulum  fecit. 

Hoc  irrito  labore  certat  ijie  de  palma  cum 

faraphrafi pfalmi  CIV.  qud  paraphrafi  de- 

cima  olim  mufa  Buchananus  lattrum  tulit 

de  multis  gentibus  &  laudem  ab  genere  hti- 

mano.  Sed  infaniam  Thrafo   ifie  impune 

haud  tulit ;  vafulat  enim  accerrime  fal~ 

fijfimo  fuavijfimoque  carmine  ArEiuri  Jon- 

ftoni,  cui  id provincig  Academia  'Parifien* 

fis,  {quam  controverfi£  judicem  iffe  elege~ 

rat  Eglifemmius)   vel  potius  Medicorum 

Parijienjium  collegium,  {quos  inter  -per  lu~ 

Jira  quatuor   Medicinam,  Jecundd  famd* 

Jonftonus  fattitabat,   Toeta  ibidem   Re~ 

gii  tituLo  cohonejiatus)  demanddrat .  Guli* 

elmus  etiam  Barclayus,  Medicina  ac  Phi- 

lologia 


jcvi        PRiEFATId 

lologia  Trofeffor  doftiffimus,  vanam  hb- 
minis  arrogantiam,  fummo  cumjudicio  nec 
fninori  elcgantia,  frofa  oratione,  qudtum 
Buchanani  tum  Eglifemmii  paraphrafim 
accuratijfime  ad  cxamen  revocat,  olvocvj^ 
pW  comjpefcuit.  Variis  prxterea  diver- 
forum  fiopuiarium  epigrammatis,  fale 
multo  atqne  aceto perfufis  ,Thrafonic£  luit 
poenas  jaEiantitf. 

Subjiciuntur  eiiam  fropter  argumenti 
firtiiiitudinetn,  ejufdem  Tfalmi  ClV.  ali£ 
J>araphrafes  foetic£  fex,  auEioribus  totu 
defn  Scoiis.  Has  (pr£ter  Cl.  viri,  'Davi- 
dis  Humii  Theagrii,  paraphrafm,  calido 
tam  poeticoque  fpiritu  ejfufafn,  quam  be- 
nigne  nobifcum  communicavit  prgdiBus 
T>.  Robertus  Steuartiis,  cui  copiofa  admo- 
dnm  eft  facrorum  fcriptorum,  quorum  fer- 
cupidus  ejl,  fupeilex,  in  quibus  fumma 
cum  fanciitate  juxta  ac  ferfpicientia  ver- 
fatur  afjidne,  cujufque  exercitationis  fru- 
Ctum  diEiis  faciifque  omnibus,  hoc  efi,  vitd 
longe  incuifat  d  Jiomineque  vere  Chrifiiano 
dignd,  ferpetub  exhibet)ex  variis  oiimli- 
bris  coiiegit ,  unaque  cttrn  foetico  duello, 
ante  quadraginta,  &  quod  excurrit,  annos, 
pubiicandas  curavit,  prxmijfo  etiam  haud 
ineieganti  Latino  carrnine  ,venerandus  fe- 
nex,  avus  maternus,  2)  .Andreas  Symfon, 
V.  T).  M.  doEiiJfimus  integerrimujque 
vir  \  quem  jpro  debita  in  frogenitorern  pi- 

etate 


PRiEFATIO,       xvii 

etatehonorifice  hic  comfiellandum  exiftima* 
vi,  quemque  fine  fttmmo  fcelere,  quando 
res  ita  locufque  tulit,  infalutatum  f>rate-> 
rire  nec  potui  nec  debui. 

Atque  hic  quidem  de  ]>oetica,facra  j>ra*.. 
fertim,  dignitate  atque  excelkntia  vix  o- 
pus  efty  credo,  quidquam  ut  adjiciam^ 
quum  ab  viris  id  longe  longeque  celeber* 
rimis  Japijfime  jam  accuratijfimeque  fa- 
cfitatum  fit.  Hic  tantum  monere  Jujficiat* 
facra  pagina  tum  veteris  tum  novi  tefta* 
menti  Libros poeticurn  ornatum,  quod  teme-> 
re  nimis  quidam  falsbque  ofiinati  funt,  adeb 
non  abhorrere,  ut,  contra,  haud  aliud  Je- 
re  fcriptum  ampliorem  uberioremque,  aut 
ULuftriorem  denique  aptioremve  ftoetarum 
ingeniis  materiam,  quam  iiy  Juppeditet* 
Unde  piget  certe  Gallica  gentis  criticum, 
doEium  Jatis  atque  acutum  alioqui  virum^ 
Boilavium  hoc  diftichon  temerario  nimis 
cacoque  impetu  ejfudijfe, 

"  De  lafoy  d?an  Chretien  les  myfteres  terribles 
"  P'ornemens  egayez  ne  font  point  fufceptibles. 

Huic  verb  cenfura,firaprofiera  atque  in^ 
qua,  ab  acerrimi  itemjudicii  tum  jiia  tum 
aliarum  etiam  gentium  criticis  Jatis  jam 
fuperyue  obviam  itum  eft  :  quorum  qua- 
dam  aliorumque  facri  argumenti  (etiam 
ubi  intima  noftra  religioms  myfteria  tra- 
0antur9v.  £,  HugonisGrofif  de  Euchari- 

ftia 


xviii      PR^FATIO, 

fiia  carmen,heroicum  plane  illnd,fubUmi- 
que  dicendi  genere  longe  confpicuum)  car- 
mina  nullo  non  dotti  f>ulcrique  poematis 
leuocinio  omamentoque  nitent.  Sed  quid 
dicam  ?  Quod  pracipuas,  quibus  Ethni- 
corum  paffim  referti  fuut  Libri,  Veneres 
ex  facrorum  fcriptorum  monumentis  tranf 
latas  effe  eas  defumtafque,  plurimafque 
etiam  intaflas  intcgrafque  rcliffas,  mul- 
ti  opinentur.  Utque  ab  ceteris  recenfendis 
abftineam,  quod,  qutefo,  vel  inter  Gr^cos 
aut  Latinos  fcriptorcs  carmen  vel  J>ri- 
as  vel  pofierius  canticorum  Mofis  oratio- 
tionis  magnificentid  nonfuperat,  dico,  fed 
longifjimo  fequitur  intervallo  ?  Cujus  viri 
fublime  dicendi  genus  ipfe  Longinus,  au* 
iior,  fi  quifquam  alius,  Jocuples,  etiam  u- 
bi  hanc  rem  ex  profejfo  trahat,  non  dijfi* 
tetur.  Ad  Boilavii  certe  refellendam  Jen- 
tentiam  fatis  ejfe  arbitror  fequentia  do- 
ftrindatque  pietate  illufirium  virorumno- 
mina  vel  recenfere  ;  *Prudentium  fcilicet, 
Juvencum,  Gregorium  Nazianz,enum,  Se« 
dulium  etiam  Scotum,  ApoLlinarem  Laodi- 
cenum,  pfalmorum  ^Davidis  Grgcis  verfibus 
interpretem,  ejufque  amuLum  Dionyfium 
'Petavium,  Scaligeros,  Julium  ac  Jofe- 
jphum,  fui  utrumque  olim  <evi  miracuLum, 
Jacobum  etiam  Augufium  Thuanum,  HLu- 
firijfimum  hifloriarum  fui  temporis  condi* 
torem,  qui  &  librum  Jobi  cum  Solomonis 

Ecclefi- 


PRlFAtld.        m 

Ecclejiafte,  Threnis  Jeremi£,  dC  quinqtle 

fraterea  ex  'Prophetis  mmoribus,  vario 

carminum  genere,  Latinis  ver/ibus  projc* 

cutus  eft9  Bezdm  injufer,  &  huncTfalmc» 

rum  Latinis  verfibus  interpretem,  GrotU 

um  denique,  qui  prater  duas,  Chrifti  Jeili- 

cet  patientis,  ac  Sophompanea ,  ftve  f  ojephi 

venditi,    tragcedias,     &    Jon£    hiftoriam 

Latino  carmine  heroico  reddidit,   Heinfi* 

nm,    Vojjium,    Flaminium,    TurJeUinurrt^ 

Caftalionem,  &  hilnc  prioris  cantici  Mofts 

Sapphivis,    Jon<eque  hiftorig  Latinis  he* 

roicis  interpretem,  Vidam,  Tumebum,  Au* 

ratum,HoJpitalium,  Macrimm,  Mnretum, 

ac  Francijcum    etiam   Vavajjorem,    libri 

quoque  Jobi,  ac  Theurgicon,  Jive  miraculo- 

rum  Chrifti,  libris  quatuor,  carmineheroico 

elegantijjimo  interpretem  do£iijJimum,Mih 

tonum,  Couleium,  quique  etiam  hodie  apud 

Jlnglos  floret  ,do£irind  atque  pietate  JpeEia* 

hilem  IJaacum  WatJium,Florentium  quoqub 

Volujenum,  Buchananum,  Jonftonum,  Bodi^ 

um  jRojj£iim,RatniJi£urn  ,Melvinum ,Adam^ 

Jonum,alioJque  virosclariftimos  fere inf.ni- 

tos\  qui  omnes,feliciterque  etiamjnjacri 

argumcnti  carminibus  verjati  flint,  qtto^ 

rumque  adhuc  opera  do£toru?n  virorumma^ 

nibus  teruntur  ajfidue  .maximoquc  cumfru* 

lltii  necminori  volttptate,Laxinis,ut  aitilk; 

dum  manebit  pretium  literis,  legentur. 

Trius  autem  qud?n  manum  detahula  aufe* 

c  ra* 


xx         P  R  JE  F  A  T  I  O, 

ramus,  non  abjurdum  crit,  credo,  Lettorem 
benevolum  de  hac  Editione  pauca  monere. 
jAcprimb  quidem,  dedimus  operam  ne  quis 
intcr  eos,quiypecuniisbenignefuppeditatisf 
hoc  opus  initio  adjuvare  vel  non  dijff  vel 
iion  dedignati  Junt,  {quibus.uti  merentur\ 
perpiurimas  habemns  agimujque  gratias9 
11  ec  mmis  uti  dijfideutes,  leves  pr^ejertim 
ob  caujjas,  ejujmodi  in  rebus\  in  poflerum 
ejfe  velint  obuixe  rogamus)  Jubieflie  nos 
fdeijure  accufare  pojjit,  adebque  non  ve- 
remtir,  ne  quis  aquus  ac  candidus  rerum 
aftimator  jujiam  de  nobis,  ta?nquam  qui 
multum  injra promijja  Jubjiiterimus,  que- 
reiam  injiituat;  ut ,  ex  contraria  parte, 
nobis,  uti  quiplenijfmam  vdci  Jidem  exhi- 
buerimus,  gratulaturos  ejfe  tiltrb  Jpera* 
mus  adeb  atque  exjpeffamus.  Perjua- 
fttm  enim  habemus,  aiiofque  ndflra  Jen- 
tenti/e  adflipulatores  habituros  confidi- 
mus,  promijforum  fidefn  rarijfme  alias, 
aut  hk  aut  alibi,  vel  luculentiiis  vel  re- 
ligiojiiis prsejiitam  atque  objervatam.  Ex- 
cellentijjmi  enim  Tfalmorum  'Paraphra- 
ftg  ejjigiem,pr£jiantis  manuScuiptoris  ari 
eleganter  incijam,  auEiarii  loco  adjeci- 
fBUSy  libroque prtefiximus-,  qu£  res  emto- 
ribus  Ji  adrijerit,  (uti  adrtjuram  Jpera- 
mus)  non  foiiim  fud  merce  ipf  contenti  ui 
fint,  fed  uti  aliis  quoque  commendent,  roga* 
tos  voiumus.    Eorum  etiamjudicio  expen- 

dendum 


PRiEFATIO,         xxi 

dendum  difcutiendumque  relinquimus,  u- 
trum  facra  Jonftoni  earmina  nontam  bene 
locum  in  fcholis  patriis,  qua  fueris  f>r<e- 
legantur,  quam  apud  Batavos,  quorum, 
ut  accepi,  fchola  Mufd  Jonfioniand  quoti- 
dieperfonant^  {quum  Buchananus,  contrd, 
ttti  ab  hominibus  fide  dignis  audivi,  neque 
inScholisneque  in  Academiis  ibidem,  qtiam 
obrationem  nefcio,  ne  comjtareat  quidem) 
duafque pracipue  idob  caujfas,  commerean- 
tur.Aeprimb  quidem,  fummam  fropt  er  car- 
minis  venuftatem  ac  fiuriiatem,  acdeinde 
fropter  admirandam  omnino  Jimplicitatem 
&facilitatem,  maximamque  cum  HnguaHe- 
braica  convenientiam.  Atque  hfc  nolim 
quemquam  exiftimare  rtie  (quis  enim  ego  fum 
hoc  ut  audeam  ?)  Buchananum  dejolio,  quod 
tamdiu  fummacum  laudeobtinuit,  dejetium 
cupere  :  id  longe  ab  me  abftt,  quod  abomi- 
7ior  !  Per  me  quidem  vivat,  vigeat.flore- 
at,  laured  Apollinari,  qud  digmjjimus  eft, 
tempora  circumdatus^  neque  hoc  ipfe  Jon- 
ftouus  vellet,  cujus  famam  acriter  adeb  ad~ 
verfus  Eglifemmii  furores  vivus  tutatus 
eft.  Nihil  igitur  aliud  hoc  diffo  intelligi 
velim,  qudm,J>ravid  Jonftoni  le£iione%  ad 
fleniorem  Buchanant  intelligentiamjnfum* 
mis  fcholarum  illuftriorum,  atque  in  Aca» 
demkis  prtefertim  Philolcgorum  claj/ibus, 
viam  munitiorem  planioremque  futuram* 
ctijus  majeftas  acjublime  dkendigenusipjis 

e  %  viris 


xxii       P  Jl  iE  F  A  T  I  o; 

yjrix  doEiijfimis  (maguo  Julio  Cafari  Sca- 
iigero}  cujus  auEtoritatem  atque  judicium 
his  in  rcbus  ncmcfotefi  mortalium  defuge- 
r?,  Ji  cr?dimns)  non  nhnis  noturj  eji,nedum 
crudis  ludorum  trivialiim,  {quid  enim  ma- 
nifefia  negefnus?)  in  pagis  pr<ecifiue  rufii- 
cauis,  magifiellis,  quibus  Buchananus,  tam- 
quam  vioiat<e  ejusmajefiatisrfis,  abiis,ejus 
qui  famam  fibi  caram  babent,ne  tanti  fcili~ 
cet  Vatis  manes  iuultos  ejfe  patiantur,  de 
manibus  vel  vi  extorquendus  efi.  1)t  nihil 
dicamus  de  duodecim  aut  quatuordecim  an- 
vorumpuerulis,  {ofummam  hominum  inepti- 
am,  ne  dicar%,  coeca?n  infipienti^m  atque  a~ 
fyentiam  !)  quorum  impuras  inmanus  purif 
Jfmi  Buchanani  manes  vexandi,  torquendi^ 
cont awinandique frorfus  traduntur.  Acno- 
Limquemquam  h#c  de  quorumdam  ludimagi- 
firorum  crajfa  infcitia  calumniandi  caujfd 
abme  coufiSia  ejfe,exifiimare ;  abmoribushoc 
certe  nofiris  qudmiongifjime  abeft.Remita 
fe  habere  doftiores  cordatiorefque  fiudiofie, 
juventtitis  cPr£ceptoresjuxtdmecum  intel- 
Liguut,  acconqueruntur  etiam  lonqe  utilijfi- 
7;>iam  htma^no  generi  ftrofefiionem  in  contem- 
tum  atque  ludibrium  trahi  ex  culj>apauco- 
rnm.quibus  ipjispctius  dc^lore  opus  eji,qudm 
alios  ict  c[ocea:it,  Jed  quo  relile  uti  vix  no- 
runt,  ab  omni  Jenfu  communi  dejii:uti   o~ 
muino  atque  ymparati,  quofque  lajfos  boves^ 
geronatosuti  aratores.fibilo  exhilarare,vel 

fiimu* 


V  KJE  V  A  T  l  O.       xxiit 

jlimulis  froritare,  rudem  qudm  juventam, 

ipfi  omnium  artium  rudes,  bonarum  litera* 

rumftudiis  erudire £r<e  fe utt  ferant \Mufa- 

rumque cafirafequi,  finiftra  in  lucemnatura 

aptiores  extulit, quique  idebin  propriummit- 

fius%  hoc  efi,  ab  Jcholis  in  agros  ablegari  de- 

bent.Buchananaa  enim  majejias,  Academiis 

omnino  qudm  fcholis,  vel.fi  verum  fateri  li- 

bet,  maturi  fotiusjudicii  viris  qudm  incau- 

t£  atque  ignarte  juventuti  aptior,  ab  ne- 

mine  exflicari  reEle  foteji,  qui  non  &Vir- 

gilium  &  Horatium^aliofqueprteflantiJJimo? 

inter  Romanos  Toetas  veteres  callet  tenet* 

que  omnes  ad  unguem;  quibus  Buchananus 

{quem  Flaccum  Caledonium    haud  infcite 

dixeris,  quemadmodum  Jonfionum  Nafonis 

redivivi  titulo  Wedderburnus  a-ppoftiffime 

infignivit)  non  facilior  modb  non   eji\  ve- 

riim,  flurimis  frtejertim  in  locis,  idque 

doElijJimorum  virorumjudicio,  longe  etiam 

difficilior.  Buchananum  Jiquidem  JiudioJ^e 

juventutis  ufibus  minus  idoneum  reddit  lu- 

xuriofa  nonnunquam  verborum  filva  aique 

congeries,  (unde,  finon  tgdium  atque  fafti- 

dium,  fumma  certe  difficulias  fitboriri  fo* 

let,)  qud  ftupendi  pLane,  nullifque  metis 

coercendi  ingenii  fcriptor  ttfus  eji:  quum 

Jonjionus,  contrd,  tejte  Hoogfiratano,  at- 

que  Ifaaco    etiam   Grutero,  maximas  res 

kreviter,  &fine  ulla  circuitione,complexus 

fit>  adepqu?  legentmm  animum  contra  o- 

mnem 


xxiv       P  R  i£  F  A  T  I  O; 

rnnemfatietatem  ^SfaJiidinmmuniverit,  di~ 
gnufque  propterca  quem  ingenua  adoiefcen* 
iia  circumferat  quotidiey  in  numeroque 
bonorum  iibrorum  ccllocet,  numquamque  de 
manibus  deponat.  Quam  rcm  non  perfpe- 
£iam  fuijfe  iis  Jamdudnm,  quibus  id  pro* 
vincig  incumbit ,  fchoiarum  nimintmCura- 
toribus  Moderatoribujque \  miratttsfumme- 
cum  fapifjime,  neque  adhuc  mirari  defino. 
Mei  fenja  animi  hac  de  re,  uti  iiberum,  ac 
fiullius  in  verba  juratum,  hominem  decet, 
liberb  aperui\  qu<z  tamen  ab  nemine,  uti 
malo  ab  animo  nequaquam  profecla,  malanfi 
in  partem  accipi  veiim.  Agnojco  quidem 
lubens  fateorque,  numquam  eam  fuijje  copi- 
am  facrorumjonjloni  carminum  exemplari- 
um,  qti£  juventutis,  in  fcholis patriis  ^r 
totam  Scotiam  Latinas  iiteras  difcentis,  n- 
fibus  fatis  ejfe  poterant,  fed  &  imprimi  non 
minus  quam  aiii  libri,  fcholarum  itidem  u- 
fui  deftinati,  iterum  poterant  iterttmque : 
quod  &  nos  periculi  faciendi  gratid  inprg- 
fentia  fciiicet  feci^nus,  qui  mille  exem- 
plaria  facrorum  Jonftoni  carminum,  una 
cum  2).  Joannis  Kerri  cantici  Soiomonis 
paraphrafi  gemina,  ac  Roberti  etiam  Bo- 
dii  ab  Trochoregia  Hecatombe  Chrijiiana, 
{quod  carmen  pueris  olim  praiegi  fbiitnm, 
cujufque  aufioris  ab  iaudibus  pro  merito, 
ceiebrandis  ideo  abfiinendum  nobis  duxi- 
mus,  quoniameam brevi  provinciam  ab  aiio^ 

ac 


PRIFATIO.       xx^/ 

ac  genere  quidem  propinquo,  cui  eam  pro~ 
pterea  rem  majori  cur#  futtiram  fperandum 
eft,  occupatuni  iri  certb  accepimus)fchola- 
rum  in  ufus  imprimenda  curavimus\  qui 
liber  fatis  vili  modicoque  pretio  ab  ftudio* 
fajuventute,  uti  par  erat,  comparari  po- 
terit.  6)uod  ftmonftrato  uti  remedio  nofira» 
tiumjchoiarum  Moderatores  nolunt  ac  recu- 
fant,feiicius  fofte  fatum,  Uti  vates  non  ni« 
#  in  patria  fua  {quod  abfit  /)  inhonoratus  eft, 
vicina  in  Angiia  Jonjionum  noftrum  exfpe- 
ftat.  Cujus  gentis,  omnis poiitioris  iitera- 
tune  laude  fiorentis,  celeberrimis  dociijfi- 
rnifque  viris,  id  quod  ex  multis  iuculentifi 
que  teftimoniis  liquet,  titi  olim,  ita  hodie 
quoque,  Jnmmo  jam  inpretio  atque  gftima* 
tione  Jonftonus  ejfe  incipit. 

Atque  htc,  ftepius  antea  laudatt,  pradU 
€ti  *D.  Joanuis  Kerri,  inftgne  rern  Litera- 
riam  promovendi  ftudium  Jilentio  tranjmit- 
tcre  nefas  duco.  Cujus  viri  mores  ab  nomi- 
ne  atqueprofeJJione{Humaniores  autemLi- 
teras  profitetur)  adeb  non  abiudunt,  ut  u 
pfam  fere  humanitaiem  jure  eum  appeiies, 
talem  certe  in  me  femper  expertiis  fum,cui~ 
que  fere  uni,  hic  iiher  qubd  in  manus  horni- 
num  exiverit,  acceptum  refereudu?n  eft,  cu+ 
jufque  ret  meritum,  Ji  quod  inejt,  penes  il- 
lum  unum,eam  ipfizm  ob  cau(fam,reftderepar 
eft;  abs  quo  ft  fuijfet ',  noftrtm  ejus  edends 
€0n[iiium,  frujira  Jane  fufceptum,  non  ob- 

ftan^ 


xx-i     PR/SFATIO. 

p.antibus  fpeciofis  plurimorum,  qu<e  in  ni+ 
hilum  profccibreciderunt,  promijfionibus* 
irritum  atque  incajfnm  cxfiitijfet.  Laban- 
tibus  eni?n  deficientibujque  ceteris,  remque 
ingratam  procul  ab  fe  amolientibus^  folus 
ille  totum  ejus  imprimendi  onus  in  fuos  hu- 
tneros  derivavit  ultrb,  ad  felicemque  tan- 
dem  exitum,  magno  certe  animo,  pro  pr£- 
fenti  rerum  fiatu,  quo  alieni  quijque  appe* 
tens,  proprii  parcijfimus  efl,  benignijfirm 
perduxit :  quam  rem  in  omnem  ideb  pofieri* 
tatem  hic  tefiatam  volumus%  ne  infigne  fci- 
licet  meritum  fuo  pramio,  honore  fiio  rara 
virtus  umquam  careat. 

Ac  tribusjam  verbis  abfolvam,pofiquam> 
fedulb  multdque  curd  adnixum  effe  me,  hic 
*liber  ut  qudm  emendatifflmus  prodiret,  Le~ 
Borem  benevolum  certiorem  fecerim.  ^jibd 
/i  aliquanto  ferius,  qudm  par  eraty  in  lit* 
cem  exiverit ,  plurimis  id,  qua  nec  prtevi* 
deri  omninb  nec  averruncari  poterant ,  quod 
tn  talibus  plerumque  rebus  fieri  folet,  re* 
moris  acceptum  debet  referri:  quod,  utt 
t&  errata  aliqua,  fi  qu#  forte,  dum  nos  ab 
prelo  aberamus,  adejje  enim  perpetub  non 
datum  erat,  irrepferunt ,  (certe  perpauca 
ea  Jore  Jperamus}  humantc  Jortis,  qudvi- 
vitur,  conditione  diligenter  prius  expensd* 
titi  Lenignus,  ut  homo  homini,  condonet, 
etiam  atque  etiam  oro  atque  contendo.  Vale* 

*LedU 


fcxvii 

Dedicationes  &  Trafationes. 

Viro  nobiliflimo, 

3^M)   BROVKHVSIO,    amicorum 
&  foetarum  optimo,  maximo, 

S.  D.  David  Hoogstratanus. 

jp-^  Qauoi  eft,  Vir  nobiliffime,  ut  tibi  infcribam  hunc 
/iH    libellum,  ad  quem  caftigatius  emittendum  me  ipfe 
ll^j  hortatus  es,  captus  fcilicet  concinnitate,  quami- 
bi  refidere  videbas,  &  fatagens  publicae  utilitatis,. 
quae  ex:git  ut  ingenua  adolcfcentia  non  folum  elegantiam 
Romani  fjrmonis  &  eloquentise  affe&et,  le&ionique  bo- 
norum  fcriptorum  adfuefcat,  reje&is  impuris  &  barbaris 
nugis,  &  in  tempore  abhorrere  difcat  a  tumida  illa  fcri- 
bendi  ratione,  qua  riac  tempeftate  homines  dele&ari  vi- 
dentur :  fed  etiam  pietatem  fideliter  imbibat,  feque  his  ex- 
tremis  temporibi  s  praeceptis  falutaribus  confirmet,  quo~ 
rum  Pfalmi  largam  certe  exhibent  copiam.     Te  quidem 
juvat  facpe  affli&am  valetudinem,  uti  ingravefcens  setas 
ferax  eft  morborum,  folari  his  divinis  cantilenis,  poiitum 
in  folitudinc  vitae  rufticoe,  quse  longe  remota  eft  a  lubrici 
orbis  vanitate.    Servet  Deus,  omnis  boni  fons,  animum 
tibi  ferenum,  &aptum  fan&itati  ftudiorumtuorum,  faci- 
atque  ut  diu  mihi  liccat  gaudere  fru&ibus  amicitise,  qua 
totjamannos  me  dignatus  animummeum  tibi  plane  de- 
vinxifti,  totumque  tuum  reddidifti. 

T)avid  Hoogjlratanus  Leffori  S;  D. 

ARfiuri  Jonftoni,  Medici  Regii  in  Scotia,  quo,  mefi 
fcntentia,  in  illis  oris  nemo  poftBuchananum,racui> 
f  dilfimuro 


xxviii         Dedicationes  &!  Prafationes. 

diffimum  virum,  melius,  tcrfius,  aut  concinnius  fcripfity 
Pfalmos  Davidicos  rcduco  in  lucem,  Leftor  pn 
Cum  cnim  mirum  in  moaum  caperer  felici  poetandi  rati- 
dic,  qui  breviter  &  fine  ulla  ciicuitionc  tantas  res  com- 
plexuseft,  non  imminuta  fcntentiarum  gravitatc,  legenti- 
umque  aifmiim  contra  <  mncm  latietatem  &  faftidium 
munivit,  dokbam  profcfto  non  inveniri  hujus  libelli  e- 
Xcmpla,  nifi  prorfus  defoedata  &  mcndis  fcatentia.  Quare 
au&or  fui  Francilco  Halmae  ut  novam  cditionem  adorna- 
ret.  Nec  dcfuit  ille  dducrio  mco,  fuavifiimum  hoc  o- 
pufculum  ita  procurans,  ut  chara&ere  novo  nitidaque 
charta  expreifum  f  ,cilc  pollLt  circumterri.  Et  circum- 
fcrri  certe,  &  in  numcro  bonorum  librorum  collocari  e- 
ratnecefle,  quod  nih;l  iit  utlius  homini  ingcnuo  &  bonas 
litcras  cdodo,  quam  crcbro  vcrlari  in  divina  hac  philofo- 
phia,  quos  optima  etiam  hurnanas  fapientiae  praeccpta  lon- 
go  poft  fe  relinquit  intervullo.  Quid  enim  utilius  elt  quani 
hic,  vclut  in  tabula,  contemplari  infinitam  Dci  bonitatcm 
cum  fumma  prudentia  conjuh6tam?  Quid  utilius  eft 
quam  crebro  meditari  illum  diem,  quo  ad  tribunal  fupre- 
mi  Judicis  rcddenda  erit  ratio  totius  vitee?  Denique  quid 
fandtius,  quam  in  Deo  folo  collocare  fpemfuam,  ideo- 
queomnia  illa  nihili  ducere,  qus  vulgus  bona  exiftimat, 
neque  animo  caderc  in  rcbus  adverfis,  quando  hic  doce- 
mur  adverfa  atque  incommoda,  quibus  affluit  vitahuma- 
na  non  cfTe  habenda  innumcro  malorum?Difce  ergo  hinc 
cum  fruftu  tibi  viam  munire  ad  vcram  virtutem,  quae  non 
alibi  re6tius  veris  coloribus  depingitur,  quam  in  his  hy* 
mnis.     Hos,  fi  fapis,  numquam  de  manibus  depones. 


Arciiibaldo  Pitcarnio   Scoto 
Thomas  Ruddimannus  S. 

Pltcarni,  placido  quem  lumine  vidit  Apollo^ 
Cuique  dedit  plena  muncra  trfna  manuj 
Herois  Sicui:  radium,  mcdicamina  Coi, 
Atque  Venufinae  dulcia  plettra  lyrae; 

M 


Dedicationes  &  Prxfationes.  xxix 

Ad  te  confugiunt  Solymi  cceleftia  Regis 

Jonftono  Latfis  carmina  culta  modis  : 
Jonftono  gemina  redimito  tempora  lauro, 

Vel  Te,  vel  Clario  caimina  digna  Deo: 
Aufpiciis  ut  tuta  Tuis,  ereptaque  no&i,  7 

Incipiant  coelo  liberiore  frui. 

Lectorl  candido  S, 

Dlvini,  quod  tibi  exhibemus,  Cantici  Paraphrafin  ag- 
greflifunt  plurimi,  &  in  his  no*  nulli  Scoti;  nemi- 
nem  tamen  omnium  aeque  faventes  Mufas  atque  Ar6tu- 
rum  noftrum  Jonftonum  haouifTe  ultro  fatwbitur  quifquis 
ipfunVcuin  ^llis  conferre  voluerit.  In  eo  enim  Romani  fer- 
monis  nitor  &elegantia  cum  numerorum  mira  fuavitate  & 
gratia  adeo  confpirant;  ita  femper  caftus  &  purus,  plad- 
dus  femper  &  asquabilis  incedit;  ut  ad  ccekftes  amures 
referendos  totus  compoiitus,  atque  ipfi  Solomonis  Muia 
quodammodo  affiatus  videat':r.  Illa  autem  ejus  praecipua 
laus  eft,  quod,  cum  alii  non  pauci,  nuda  interpretatione 
haud  contenti,  facrum  Hymnum  mifere  interpolarint,  &  ■ 
pro  vero  ejus  fenfu  mortalibus  nondam  fatis  comperto  in- 
geniifui  commenta  venditarint,  indeque  in  diverfas,  fxoc 
&  pugnantes  fententias  abierint ;  flle  integros  fempet  & 
incorruptos  adeatfontes,  Regtique  au&oris  veftig  is  unice 
infiftat:  &  ita  tamen  (quod  mirere)  ut  nihil  ufquam  de 
carminis  venuftate  decedat,  neque  orationis  ncxus  &  te- 
nor  abruptis  fententiarum  periodis  interturbttur. 

Omnibus  igitur  paullo  humanioribus,  quibus  fatis  nota 
funt  alia  Jonftoni  poemata,  rem  haud  ingratam  mihi  fa~ 
fiurus  vidcbar,  fi  aureum  hoc,  &  quod  palmarium  aufim 
dicere,  ejus  opufculum,  at  nefcio  quo  fato  rariffimum, 
&  plerifque  inauditum,  denuo  in  lucem  emitterem.  Id 
quod  eo  libentius  a  me  prxftitum  eft,  quod  numquam  an- 
tea  in  Scotia  typis  mandatum  fuerit.  In  hac  autem  edid- 
one  adornanda  curam  in  primis  adhibui,  non  modo  ut  for- 
ma  nitidiore,  fed  etiam  ut  ab  erroribus,  qui  plurimi  priiis 
irrepferant,  repurgatus,  atque  audtore  fuo  dignus  libellus 
prodirct.    f  Notas  proeterea  aliquot  adjeci;  non  eocon- 

f  %  filio, 

t  Notas,  quarum  meationem  hic  injicit  Vir  cterifllmus,  hac  noftra  ia 
editione,  Fibri  iciiicet  moli  contulemes,  omittere  coniVuius  vifum  eft. 


Xxx  Artturi  Jonficni  Vita. 

filio,  ut  facillimum  fcriptorem  fupervacaneis  commen* 
tationibus  onerarcm;  ncuum  ut  reconditum  divini  car- 
minis  fenfum  eruere  prc  me  ferrem.  Is  fcilicet  labor  eft, 
qui  jam  inde  a  multis  feculis  Cbllicitavit,  &  haud  raro 
inter  fe  commiiit  Theologorum  praeftantiiiimos :  quorum 
fuas  fibi  partes,  fua  ubique  jura  illioata  relinquo.  For- 
mulas  quidcm  loquendi  aliquas,  &  nonnulla  alia  difcen- 
tibus  minus  obvia,  magis  nonnumquam  aperta  reddere 
fum  conatus.  Scd  eo  potiffimum  in  hac  qualicumque 
opella  pertinet  inftituti  mei  ratio,  quamque  audtori  noftro 
ill-Jtrandoaptiffimam  judicabam,  ut  praecipuaapud  prin- 
cipes  Latini  fermonis  loca  oftendercm,  qux  tam  felici 
fucceilu,  atque  artificio  prorfus  fingulari,  non  modo  in 
ufum  fuum  Jonftonus  vertifle,  fed  fibi  quaii  propria  fe- 
cifle  videtur.    Tu  Ledtor  boni  confule,  &  vale. 


\ 


jRdrmfflcfowiSFONi 


i 


I    T 

ARcturus  Jgnstonus  ex  antiqua  &  equeftri 
familia  de  Caskieben  (qux,  hodie  Kethorum  aula, 
feu  Keith-hall  dida,  nobiliffimo  Comiti  de  Kin- 
tore  fcdes  eft  pulcerrima,  in  prsefedtura  Aberdonenii  ad 
Urium  amnem,  qua  Don#  interfluit,  fita)  gentis  Jon- 
ftonianx  in  borealibus  Scotice  partibus  principe,  perque 
plurima  fecula  longe  flcrctiffima  oriundus,  natus  eft 
anno  Chriftiani  falutis  millefimo  quingcnteiimo  o&oge- 
limofcptimo;  poft  quinquenn;um  quam  magnus  ille  Poe- 
tarum  Ccryphaeus  Georgius  Buchananus  fatis  concefferat, 
hoc  agentibus  fcilicct  Superis  ne  illuftri  Vate  Scotia  um- 
quam  careret,  Bonarmn  litcrarum  ftudiis,  quas  magna 
cum  aviditate  arripuit,  ab  incunte  xtate  in  fcholis  pa- 
triis,  poftcaque  in  Collcgio  Rcgio  A.berdoncnfi  diligen- 
fcer  infuutus  :  tandeip,  ubi  ex  ephebis  exceiferat,  animi 

excolen« 


Artturi  Jonftoni   Vita.  xxxi 

excolendi  gratia,maximeque  ad  fcientise  Medicae  cultum 
capeffendum,  in  exteras  regiones  profe&us  eft.     R^mam 
bis  adiit,  ac  Patavii  quidem  fubftitit;  Do&oratus  iniignia 
adepturus,   qua  in  Univerfitate,  longe  celeberrima  illa 
antiquiffimaque,  neque  maxima  fine  laude,(Medicas  fci- 
licet  artis  cognitione  cum  poeticse  facultatis  fuavitate, 
raro  felicitatis  exemplo,  in  eo  certante)  Medicinas  Do- 
£tor  renunciatus  eft,ad  III.  Id.  Junii,i6io.  uti  ex  carmine 
conftat,  quod  adhuc  exftat  in  libro  MS.  in  Bibliotheca 
Juridica  Edinb.  qui  liber  fuit  olim  Cl.  viri  D.  Roberti 
Sibbaldi,  M.  D.  Equitis  aurati,    patriarumque  antiqui- 
tatum  peritiffimi.     Id  carmen,  nullam  qaidem  propter  e- 
jus  excellentiam,  fed  quod  manifeftum  iit  ejus  rei  quam 
allegamus  indicium,  inter  cetera    auftoris    vitam    illu- 
ftrantia  teftimonia  Le&oris  oculis  fubjicere  haud  ab  re 
foreduximus.    Peragratis  poftea  Italia,    Dania,  Germa- 
nia,  Anglia,  Batavia,  aliifque  regionibus,  ad  Gallos  po- 
fteafe  contulit ;  quos  inter,  referente  nat,..libus  juxtaac 
literis  chriffimo  viro,  Thoma  Urquharto  de  Cromarty, 
Equite  cum  primis  apud  Scotos  vetufto,  Jonftonianifque 
prxtereatemporibus  xquali,  u  Tanta  poeticae  dulcedine, 
u  tantoque  •  pangcndi  carminis  lepore  claruit;  ut,  non- 
ct  dum  exa&o  vicefimo  tertio  aetatis  anno,    prse  ceteris 
"  omnibus  fui  feculi  Poetis,  ab  Chriftianiffimo  Gallia- 
&  arum  Rege,  Laurea  Apollinari  merito  fuo  infignire- 
u  tur  ;  id  quod,  pergit  yir  nobiliffimus,  ex  elegantiffima 
u  fua  Pfalmorum  Davidicorum  Paraphraii,  qua  Bucha- 
u  nanum,  fi  non  fuperat,  inquit,  faltem,  meo  qujdem 
(C  judicio,  adaequat ;  parergis  praeterea,  aliifque  opufcu- 
u  lis  nondum  mihi  notis,  certiffime  conftat."    Neque  id 
ab  veritate  omnino  abhorrere  videtur  ;  fiquidem  per  qua- 
tuor  integra  luftra(ut  ipfe  au«Stor  celeberrimus  in  fcriptis 
fuis  teftatur)  apud  Gallos  hsefit,  du£ta  &  ibidem  uxbre 
compluribufque(numero  tredecim,  ex  gemino  idque  ma- 
trimonio,ipfe  memorat)liberisfufcepr's.  Tandem,poft  vi- 
ginti  quatuor  annorum  peregrinationem,  (uti  ante  eum  o- 
limBuchananus,  ut  omnes  fere  patrii  foli  repetendi  ante 
obitum  dulcedine  capimur)  in  Scotiam  anno  1632  redux, 
carus  omnibus  acceptufque  popularibus  aliquot  annos  A- 
berdoni^tranfegit,cujusAcademi8eRe£lormagnificus,qu! 
honosnonnifi  claris  atque  illuftribus  viris  habetur,  men/is 
Junii  die  vicefimo  quarto,anno  J637  (eodem  fcilicet,quo 

PfaU 


xxxii  Arfturi  Jcnfioni  Vita. 

Pfalmorum  paraphrafim,  divinum  certe  opus,ma\imwnq; 
atque  certiflimum  fumnise  viri  prarftantiflimi  tum  erudi- 
tionis  tum  pietatis  etiam  indicium,  ipfe  audor  eademin 
urbe  in  lucem  emiiit)  ut  ex  publicis  Academice  Archi- 
vis  conftat,  cum  in  ejufdem  Univeriitutis  Medicorum 
album,  j  r.jurandu  quoqae  pro  morc  ae  tideli  prseiiito, 
prius   ivlatus  fuiifet,   1  rofeilorum  fuffragiis  creatus  eft. 
Paullo  pott  inaulam  arceilims,  uti  opera  fua  prafto  effet 
Carolo  Regi,  ab  quo  inter  medicos  ordinarios  cooptatus 
fuerat,  quoque  eum   titulo   Rex  Jacobus,    aliquot  ante 
obitumannos,  ornaverat;  quem  obitum  veris  Jonftonus 
lacrimis,  pulcerrimoque  carminc,  prout  bonum  ac  fide* 
lem  civem,  eumdemque  gratum  atque  praeftantem  Poe- 
tam  decebat,  profecutus  eii.     Veriim  non  miiltos  in  An- 
glia  annos  exegit,  quum  mortaLtatem  exuit,  annum  a- 
gens  xtatis  quinquageiimum  quartum,  (mortuus  eft  enim 
anno  1641,  uti  ex  do&ifllmi  viri,  fuaviilimique  poetce, 
Davidis  Wedderburni,  Jonftoni  mortemplufquam  frater- 
nis  lacrimis  deflentis,  Aberdonice  eodem  anno  imprefla 
Elegia  conftat^   Vir,  ii  quifquam  certe  alius,  (i  ita  Su- 
peris  fuifiet  vifum,  longiflimo  digniliimus  aevo,  propter 
eximias,   quibus   plena   eum  manu  divina  cumulav^rat 
benignitas,    quibufque   mortalium  generi   &   plLrimum 
profuit,  ac  prodefie  porro  potuft,  animique  &  corporis 
dotes ;  quae  111  eo  raras  atque  iniignes  adeo  erant,  uti  Da- 
vid  certe  Wedderburnus   omnes  fere  uno  verbo  com- 
plexus   efie  videatur,  quando  jure  eum  merito  sevi  fui 
miraculis   accenfendum  exiftimat,    ac   quoddam  quafi 
Scotix  numen  indigitat  fifpicitque.   Sed,  uti  Immodicis 
brezis  eji  cetas  &  rara  fewecHus,  6  felix  Jonftoni  fatum  ! 
quem  Deus  ter  Opt.  Mux.  tam  cpportune  in  ccelos  ra- 
ptum,  bellorum  civilium,quae  poftea  fibfecuta  funt,fun> 
ribus  (quos  t^men  fagaci  animo  praefagiebat,  ac  depre- 
cabatur  etiam)  innumerifque,  inde  quoe  exorta  funt,  ma- 
lis  atque  calamitatibus,  rebus  diutius  humanis  interefie 
haud  pafliis,  pro  infinita  fua  clementia,   uti  probos  fune- 
ftis  temporibus  fubducere  folct,  benigniflime  exemit. 

Nequc  Superis  modb,  (quod  maximum  eft)  verum 
morcalibus  quoque  carifiimus  Jonftonus  exftitit.  Quod 
:i  Vrlncipibas  placnijjc  viris  nou  ultima  laus  efiy  quanta  i- 
gitur  Jonftoni  noitri  felicitas  ?  cui  maximis  per  totum 
rrrrarum   orbem  Regibus,  PrincipSw,  aliifque  plurimis 

fumml 


Jrtfnri  Jonftoni  Vita.  xxxiii 

fultirtia  dignitate  atque  do&rina  illuftribus  viris  (uti  cum 
ex  iplius  tum  aliorum  fcriptis  patet)  in  aeliciis  effe  con- 
tigit:  Chriftianiflimo  fcilicet  Galliarum  Regi,  cujus  pri- 
marii,  feu  laureati,  ut  vocant,  Poetae  titulum,  homo  licet 
exterus,  meruit;  potentiflimis  etiam  Magnae  Britanniae 
Regibus,  a  quibus,  haud  levi  certe  amoris  atque  aeftt» 
mationis  pignore,  inter  medicos  fuit  domefticos  relatus; 
Jacobo,  (&  ipfi  infigniter  dodto,  utpote  magni  Buchana- 
ni  alumno,  ac  Poetas  etiam,  Pfalmorumque  Davidico- 
rum  Anglicanis  verfibus  interpreti)  Caroloque  filio:  at- 
que  hic  quidem,  pendente  coram  Senatu  Mechlinienfi 
quadam  max'mi  momenti  lite,  pro  Jonftono  apud  He- 
fperiamDeam,(ut  ipfe  eamlepidiflimevocat)fiveMariam 
Borboniam  Caroli  filiam,  Maximiliani  Auftriaci  Ducis 
conjugem,  fibique  cognatam,  deprecatoris  munere  de- 
fungi,'  neque  fruftra,  haud  dedignrtus  eft.  Sed  &  illu- 
ftrifiimo  quoque  Principi,  Ludovico,  Comiti  Palatino, 
Bavariae  Duci,  &c.  atque  Henrico  etiam  Turraeo,  Bul- 
loniae  Duci,  ejufdemque  genero,  Duci  Trimollio,  Len* 
noxioque  infuper  Duci,  cujus  etiam  mortem  deflet,  Geor- 
gio  quoque  Gordonio,  Marchionis  Huntlaei  filio,  (unde 
exquiiiti  operis  annulum  cumgemma  divite  auro  inclu- 
fa,  amicitics  non  vulgaris  haud  obfcurum  teftimonium, 
dono  acceperat)  Comiti  quoque  Hollandio,  cujus  fingu- 
larem  in  literatos  munificentiam  fummis  Jonftonus  en* 
comiis  celebrat,  quos  omnes  eleganti  carmine  fibi  tam- 
quam  notos  atque  familiarescompellat;  illuftri  praeterea 
Comiti  de  Pembroke,  ad  quem  exftat  quoque  cultifli- 
mum  Jonftoni  carmen,  cujufque  obitum  paucis  fuavif- 
fimifque  verfibus  deflet,  nobiliflimo  quoque  Moravias 
Comiti,  cujus  itidem  mortem  elegantiflima  elegia  deplo- 
ravit  vel  decoravit  verius;  fed  &  univerfis  fere  ScotiaeNo- 
bilibus,  venerandoque  denique  Epifcoporum  apud  Sco- 
tosordini,quorumomnium,uti  Nobilitatis  Scoticse  com- 
plurium,  meritas  laudes,  fingulis  diftichis,  fuaviter  haud 
minus  quam  honorifice  profecutus  eft,  pergratus  per- 
que  acceptus  exltitiffe  videtur.  Atque  hic  alios  vi- 
ros  Eccl  fiaftici  item  ordinis  haud  paucos,  cum  qui- 
bus  Jonftonus  (non  obfcuro  do&rinos  atque  pietatis  e- 
jus  indicb,  quod  &  elegantiffima  iimul  fa&ftiffitnaque 
jornm  Davidicorum  Psraphrafis  poctica  luculentif- 
fime  quoque  teftatur)  familiariffime  vixit,  quofque  pro 

Hieri- 


xxxiv  Arfturi  Jonftoni '  Vita. 

meritis,  (quippe  qui  omncs  do&iflimis  fuis  Iucubration> 
bus,  per  omnia  fccula  viduris,  orbi  jampridem  literato, 
ut  qui  clariflime,  innotucrint)  honorifiee  admodum  iin- 
gulos  carmine  compellat,  filcntio  involverc  piaculum  iit: 
venerandum  nempe  Antiititem,  Gulielmum  Ladium,  E- 
pifcopum  tum  Londinenfem,  poftea  vero  Archiepifco- 
pum  Cantuarienfem,  Joannem  itcm  Leflaeum,  Sodoren* 
lem  primo  apud  Scotos,  mox  apud  Hibernos  Epifcopum 
Raphotenfcm,  Patricium  quoque  Forbeiium,  Aberdonen- 
fcm  item  Epifcopum,  landtitatis  atque  eruditionis  laude 
longe  lateque  fiorentiflimum,  cujufque  rei  manifeftum 
exftat  tcftimonium,  jufti  liber  voluminis,  fummisdo&o- 
rum  virorum  laudationibus  refertus,  ejus  mortem  deplo- 
rantium;ejufdcmquefiliLmJoannemForbefiumaCorJTe,in 
Academia  Regia  Aberdonenfi  S.  S.  T.  Dodtorem  atque 
ProfefTorem  celeberrimum  doftiflimumque,  ac  Theolo- 
gorum  fui  temporis  quemdam  Antefignanum;  Gulielmum 
quoque  Forbeiium  S.  S.  T.  Dodtorem  &  ProfefTorem, 
qui  primus  Epifcopus  Edinburgeniis  creatus  eft,  iingula- 
rem  fcilicet  illam  honoris  demonftrationem  fereniflimi 
Regis  judicio  egregiis  fummi  viri  meritis  exigentibus, 
Theologorum  item  oevi  fui  vere  Coryphaeum;  ac  Rober- 
tum  etiam  Baron.um,  acutiflimum  prxftantiflimumque 
virum,  atque  apud  Aoerdonenfes  S.  S.  T.  Do&orem  at- 
que  Profeflbrem  digniflimum  do&iflimumque;  reveren- 
dumque  etiam  virum,  D.  Andream  Ramifxum,  S.  S.  T. 
apud  Salmurienfes  primo,  poftea  vero  in  Academia 
Edinburgena  Profeflbrem,  Divinorumque  eloquiorum 
eadem  in  urbe  ex  Interpretibus  unum,  ac  Vatem  praetc- 
rea  cultiflimum,  facra  cujus  poemata  elogio  longe  ce- 
leberrimo,  elegantiflimo  nimirum  Epigrammate,  (quod 
Epigramma,  fummam  propter  ejus  venuftatem,  An- 
^licano  idiomate  metrice  mihi  vertendum  exiftimavi) 
ipfe  Jonftonus  profequitur,  Parnafli  nempe  jugis  Sioniam 
rupem,  aquis  Heliconiis  Jordanis  flumenfelici  confortio 
copulafTe,  hoc  eft,  in  facrofan&ae  Religionis  veneranda 
adyta  atquc  myfteria  culti  carminis  gloriam,  quod  rarif- 
fime  alias  fa&itatunvntulifle  eum  faaviflime  fimul  verif- 
fimequc  prxdicans ;  Danielem  deniqueTilenum,  S.  S.T. 
apud  Sedanenfes  ProfciTorem,  ac  Guiielmum  demum 
Spangium,  Ecclefise  Scotorum,  Veriaj  qux  Zelandorum 
colle&a  erat,  paftorem  olim  fideliflimum  do&iflimum- 

que, 


Arffuri  Jonftcni  Vita.  xxxv 

que,  cujufque  diligentise  integra  Jonftoni  opera  in  unuiii 
corpus  reda&a  debemus ;  atque  Andream  etiam  Melvi- 
num,&  ipfum  tum  Theologorum  tum  Poetarum  in  cho- 
ro  haud  poftremi  certe  nominis,  ac  Georgium  quoque 
Turnbullium,  qui,Pontificiorum  licet  partibus  addi&us^ 
fummse  tamen  eruditionis  acerrimique  judicii  certifllma 
documenta  in  editis  a  fe  fcriptis  Theologicis  exhibu- 
ft;  cum  aliis  plurimis,  a  quibus,  ne  tsedium  forfan  le- 
fioris  animo  obrepat',  figillatim  recenfendis  confulto 
hic  abftineo.  Familiaritati  quoque  fuae  cum  clariiTimis 
quibufdam  Jurifperitis,  feculi  fui  luminibus*  reverendiffi- 
mis  ampliffimifque  viris,  Jonftonus  haud  parum  debuit; 
Nicolaofcilicet  Fifo  ac  Philippo  Jonarto,  fenatus  Me- 
chlinienfis  ConfiliariiSj  ac  Thoma  etiam  Nicolfono,  Ju- 
rifconfultorum  apud  Scotos  osvi  fui  principe,  viroque 
clarifllmo  Thoma  Hopaeo,  Advocato  regio,  cum  Ja- 
cobo  quoque  Bardio  &  Gualtero  Hayo,  cauffarum  pa- 
tronis  famigeratiffimis  ;  qui  omnes  ab  auftoris  noftri  par- 
tibus  in  duabus  periculofse  plenis  alese  litibus  fteterant 
acerrime,  rej.do  quoque  fummacum  conftantia,  quod  . 
vir  pneftantiflimus  porrexerat,  vocis  confiliique  pretio, 
honorario.  Medicis  quoque  feculi  fui  celeberrimis  per- 
quam  Familiariter  ufus  eft;  Julio  fcilicet  CafTerio  Ha« 
centino,  Equite,  Anatomiae  adminiftratore  &  Chirurgisj 
ProfefTore  ordinario  in  illuftri  Univerfitate  Patavina, 
(quibus  eum  titulis  ex  ipfius  viri  clariffimi  chirographo, 
oculis  meis  haec  fcribcntis  fubje&o  infign\ri,in  diplomate, 
quo  in  virum  procftantiffimum  D.  Georgium  Sibbaldum 
Scotum,  Rankilorium,  Jonftono  noflro  amiciffimuiHj 
(cujus  quoque  nomen  inter  teftes  atque  confiiiarios  ibi~ 
dem  pnefentes  allegatur)  Patavii  Docloratus  gradus  con^ 
ferebatur,  ante  centam  quinque  ac  viginti  annos,  niiiiH 
rum  Juniidie  nono,anno  1614,  exarato)  artis  Anatomi- 
coe  fcienti^  nobiliffimo;  eodem  Georgio  Sibbaldo,  prx- 
difti  D.  Roberti  patruo,  qui,  laudata  profe&o  confue- 
tudine,  Jonftono  laurea  Apollinari  Patavii  quoqne  paul- 
16  ante  decorato  haud  ineleganti  epigrammategratulafjs 
eft,  quo  viciffim  honore  Sibbaldum,  poft  adeptum  fta- 
tim  Do£toratum,Jonftonus  profecutus  eft;  Davidequo-» 
que  Betonioj  Medico  regio,  Cargillo,  Dunso,  Liddelio, 
Mathematicce  Profeffionis  apud  Aberdonenfes  fundatore 
bcnigniffimo,  aliifque.    Commercium    quoque    coluic 

g  *w- 


xx*vi  Arcitiri  Jouftoni  Viia. 

iitcrarium  cum  do£tiflimis  quibufdam  cxteris,  Cafpare 
ncmpe  Barlxo  Batavo,  Poeta  prxftantiflimo,  ac  maximo 
quoque  virorum  Hugone  Grotio,  xvi  fui  quodammira- 
culo,  politiflimo  quoqueDaniele  Hcinfio,  acutiifimoque 
Dominico  Baudio.  Sed  &  aliis  quoquc  dodtrina  atque 
dignitate  pcr  Scotiam  illuftribus  viris  Jonftonus  percarus 
cxltitit ;  quos  inter  primas  facile  obtinct  nobiliflimus  il- 
lemufarum  Mxccnas  ac  patronus,vir  illuftriflimus  Joan- 
ncs  Scotus  Scototarvatius,  Equcs,  Regius  Conliliarius, 
Canccllarix  inScotia  Dircctor  fideliflimus,  cujus  eximix 
ac  vcrc  dixerim  regix  munificentix  Blavianum  Scotiaj 
Atlantcm,  ncc  non  Poetarum  Scotorum  prioris  feculi 
delicias,  optmiorum  pocmatum,  quorumque  nullam 
umquam  poftcritatcm  pigebit,  delc6tum,  cum  plurimis 
atiis  bcnigniffimi  cjus  animi  tcftimoniis,  debemus ; 
quas  ob  cauflas  immortali  eum  mcmoria  digniflimum 
judicamus,  quod  &  jam  adcptus  eft  ;  cjus  fiquidem  fa- 
mam  immortalitati  jamdudum  confccravit  tum  ftri&a 
tum  foluta  oratione  excellentiflimi  au&oris  noftri  cala- 
jnus  facundiflimus.  Atque  hac  famx  immortalitate,in- 
finitis  eum  partibus  univerfis  Alexandris  Juliifque,  iftis 
hominum  portentis,  qui  &  cxftitcrunt,  vixeruntque,  atque 
exftincti  demum  funt  cum  pernicic  generis  humani,  lon- 
ge  digniorem  exiftimamus  ;  fiquidcm  benigniflimi  ifti 
literarum  patroni  ac  fautores,  a  populando  exhaurien- 
doquc  vires  mortalium  tantum  abfunt,  ut,  foli  vere  pa- 
trix  patres,  optimx  optimorum  hominum  portioni,  hoc 
eft,utiliflimisjucundiirimifque  prxftantium  cxcellentium- 
quc  ingcniorum  monumcntis  fofpitatorcs  quodammodo 
feprxbcnt  atque  deos,  dodtorum  fcripta  virorum  nonfo- 
lum  ab  morte,fed  ab  ipfa  fcrc  mortalitatc  vindicantcs  : 
quorum  illuftrium  recenfera  nomina  heroum  geftit  profe- 
£to  mihi  animus.  Et  6  quam  vellcmus  plurcs  illi  fimiles 
in  jaccntium  litcrarum  commodum  (jacent  cnim,  proh 
dolor!  ahnimis  nimifque)  noftro  in  orbc  ut  cxifterent! 
Sedfruftra  cptamus.  Cum  Georgio  prxtcrca  Jamifonio, 
pifcore  eminentiflimo,-  Scotix  fux  Apclle,  (cujus  ex- 
quiiito  penicillo  vivis  cum  coloribus  dcpi£tum  fuiife  ac~ 
cepimus)  ad  quem  &  cultiflimum  illius  carmcn  exftat, 
intima  admodum  Jonftono  confuctudo  interceflit.  Scd 
quo  te  piaculo  prxterire  pofiiim,  David  Wedderburnc, 
au&ori  noilro  (dufli  in  vivis  eratis)cariflimum  fimul  ami- 

ciffi- 


Arfturi  JonJlo?2z  Vita.  xxxvii 

cuTimumque  caput,ludi  apud  Aberdonenfes  per  plurimos 
annos  literarii  moderatorem  digniflimum   do&iflimum- 
que,  cuique  omnium  Latinorum  Poetarum  difficillimum 
Iuculentiflimo,brevi  licet,commentarioilluftratum  debe- 
mus?  Eflet  certe  quod  Scotiae  noftrae  gratularemur,plu- 
restibi  fimiles  ftudiofa?  juventutis  prasceptores  fi  habere- 
mus.     Neque  illuftribus  quibufdam  heroinis,  fui  feculi 
ornamentis,  fummam  proptcr  morum  comitatem  atque 
elegantiam,  quam  principibus  viris  ab  ingenii  acuminc, 
maximaque  dodrina,  minus  gratus  acceptufque  Jonfto- 
nus  exftitit.  Qua  certe  re  triumphum  agit  de  multis  aliis 
dpflis  hominibus,  quorum  egregia  alioqui  merita,  exi- 
miafque  dotes  aufterum  haud  raro  fupercilium,  totiufque 
corporis  morumque  habitus  fubagreftis,  atque  incorrigi- 
bilis  infuper  ineptioe,  ex  vita  umbratili  fcholafticoque  otio 
contra&ae,  chara&er  five  veftigia^vel  longiflimi  aevi  curri- 
culo  haudquaquam  abplenda,pbfufcare  non  panim  inqui- 
nareque  folent,  Suaviflimis  certe  puriflimifque  verfibus, 
honoris  atque  aeftimationisergp,  fequentes  Jonftonus  com- 
pcllat  nobiliflimas  matronas;  Mariam  nempe  Turreeam 
Bulloniam,  Trimollii  Ducis  conjugem,  Annam  quoque 
Cambellam    Argatheliam,    Marchioniflam    Huntlaeam, 
cum  tribus  fimul  filiabus,  Anna,  Henrica,  Jana  Gordo- 
niis,   Mariam  infuper    Areskinam   Marriam,  illuftrifli- 
mam  Comitiflam  Marefcallanam,  cui  Pfalmorum  para- 
phrafim,  pulcerrimum  munus,  dedicandam  cenfuit ;  Ifa- 
bellam  item  Setoniam  Wintoniam,  Cpmitiflam  Laderde- 
liam,  ejufdemque  filiam  Joannam  Metellanam,  Sophi- 
am  prasterea  Hayam  Erroliam,  Viceconvtiflam  Melge- 
niam,  ejufque  fororem  Margaretam,  atque  Elixabetham 
etiam  Gordoniam,Dominamque  Wardefiam,aliafque  plu- 
rimas,  quibus  gratum  fuifle  eum  perque  acceptum  (cum 
&  aegrotis  mcntibus  poetica,  quae  non  infima  laus  eft,  non 
minus  quam  languentibus  corporibus  arte  Poeonia  medi- 
cinam  facere  potuerit)  nihil  obftat  certe  cur  non  con- 
ftanter  credamus. 

Atque  hic  quidem  fubfiftere,  manumque  de  tabula  au- 
ferre  cogor,  Atque  utinam  prelum  non  adeo  urgeret, 
operxquc  fe^inarent,  uti  qusedam  alia  tanto  viro  digna 
litcris  cpnfignari  poflent!  Verum  lactiflima  ea  provincia 
aliis  forte,  longeque  prseftantioribus  deftinata  eft,  quibus 
uti  ex  animi  fentcntia  cedat,  hoc  e(t3  uti  talis  viro  cele- 
2  z  berri* 


xxxv iii  Jrfluri  Jonftom  Vifa. 

bcrrimo  Encomiaftes,  qualis  fuit  ipfe  Paraphraftes,(quo 
nihil  nec  dici  nec  cogitari  quidem  vel  grandius  aptiufve, 
yel  dgnius  dcnique  aut  honorilkcntius)  obtingat,  omni- 
bus  votis  precor  atque  exopto. 

Ut  tamcn  faciam,  quantum  pofium,  le&oribus  fatis, 
ipfius  prEltantiifimi  fcriptoris  ad  virum  dodiflimum  Da- 
videm  Wcdderburnum  de  fcipib  elegtam;  ejufque  vicif- 
fyn  ad  Jonftonum  refponiioncm  (icio  enim  utramque 
longe  gratiilimam  fore)  ledtoris  hic  oculis  ftatim  fubji- 
ciam,  ipfum  Jonftonum  optiimm  luculentiffimamqucfuae 
ipiius  vitas  illuftrandx  facem  prxfcrre  perfuafus.  Atque 
hic  auftor  fum  iis,quibusplura  de  co  cognofcere  gratum 
eft,  cctera  ejus  poemata  fedulo  uti  confulant,  plus  enim 
lucis  inde  ac  vcritutis,  in  rcbus  ad  ipfum  quee  fpcdtant, 
quamaliunde  ufpiam  redundaturum  compertiffimum  ha- 
beo.  Ex  iis  enim  complura  variaqac,  tanta  loci  tem- 
porifque  intcrcapedinc,  quoe  fruftra  (nifi  vehementer  me 
animus  fallit)  alibi  exfpc£tantur,  haurire  atquc  addifcere 
pofTumus.  Atqueea  quidem  carmina,  celeberrimi  viri 
in  parcrgis  atque  epigrammatis  exftantia,curare  in  animo 
erat  imprimenda,  ni  liber,plusfere  juftam  quam  molem 
jam  fortitus,  carccres  morderct,  in  hominumque  manus 
prodire  feftinaret  geftirctque,  oequo  diutius  iifdem  de- 
negatus,  Carmina  autcm,  qux  mco  judicioad  hanc  ma- 
xime  rem  mihi  facere  videntar,  fequentibus  infignita  ti- 
tulis  leguntur:  ad  fenatum  nempe  Mechlinienfem;  ad 
Nicolaum  Fifum  &  Philippum  Jonartum;  induosrabu- 
lasfor.nfes,  Advccatum  &  Procuratorcm,  N.  N.  dira; 
in  nautas  ad  nobiliffimum  'virum  Gcqrgium  Hayum, 
Cancellarium;  adeumdemde  furoribusBrontotyphoeis; 
ad  Thomam  Nicolfonum,  Jurifconfultorumprincipem; 
ad  ELobertum  Baronium,  Thcologum ;  ad  Medicos  re- 
gios;  de  Barlxo  Batavo ;  Pantlcmonis  (quo  fe  ipfe  no- 
ftiine  innuit)  querela  ad  fenatum  adverfus  Bucaulum, 
(hoc  ficto  vccabulo  adverfarium  perftringit;)  de  Vultur- 
no,  (eodcm,  credo,  qui  Bucaulus;)  adverfus  omafoma- 
ftiga;  de  loco  fuo  natali;  de  horto  Vulturni;  ad  Thomam 
Hopxum,  Advocatum  rcgium ;  de  Jacobo  Bardio  & 
GuaJteroHayo,  Cauffidicis  ;  nobiliflimo  infuper  viro,D. 
jfoanni  Scoto,  Scototarvatio;  ad  illuftrcm  Comitem  de 
Pembiokedc  fuoin  aulam  reditu;  ad  Jacobum  Jonfto- 
num5  Baroncm  ds  Jonfton,  ^V. 

Ad 


Ad  Davidem  Wedderburnum,   Schol^  A- 
berdonenfis  Re&orem,  amicum  veterem, 

Arffurus  Jonjlonus,  M.  D. 

CErnis  ut  obrepens  mihi,  Wedderburne,  fene£U 
Sparferit  indignas  per  caput  omne  nives, 
Debile  fit  corpus,  pulfis  melioribus  annis, 

Nec  vigor  ingenii,  qui  fuit  ante,  mihi  eft. 
Tempore  mutato,  mores  mutantur  &  ipfi, 

Nec  capior  ftudiis,  quae  placuere  priiis. 
Ante  leves  rifus  &  erant  jocularia  cordi;  ?j 

Nunc  me  morofum  difficilemque  vides. 
Prona  fit  in  rixas  mens,  &  proclivis  in  iras, 

Et  fenio  pejor  cura  feniiis  edit. 
His  ego,  quae  pofTum,  quasro  medicamina  morbis, 

Et  mala,  qua  fas  eft,  pelkre  nitor  ope. 
Scepe  quod  exegi  pridem,  juvenile  revolvo 

Tempus,  &  in  mentem  tu  mihi  faepe  redis. 
Par,  memini,  cum  nofter  amor  fe  prodidit,  aetas, 

Par  genius  nobis,  ingeniumque  fuit, 
Unus  &  ardor  erat,  Phoebi  confcendere  collem, 

Inque  jugo  fummo  fiftere  poffe  pedem. 
Te  prior,  infirmis  ego  nixus  in  ardua  pennis, 

Monftrabam,  memini,  qua  fequerere,  viam. 
Nunc  comes  urgebam,  blandis  hortatibus  inftans, 

Et  feftinanti  non  leve  calcar  eram. 
Nunc  animos  rigidi  fumebam  more  magiftri, 

Et  caftigabam  voce  fabinde  moras. 
Haud  aliter  nati,  generofo  Dxdalus  aufu, 

Aftra  per  &  coeli  nubila  rexit  iter. 
Sed  mea  Daedaleo  pejor  fors  improba  fato, 

Icaria  potior  fors  tua  forte  fuit. 
In  fibi  quasfitas  penetravit  Daedalus  oras, 

Me  juga,  quse  petii,  Phoebus  adire  vetat. 
Icarus  hauftus  aqua  eft;  tu3  quec  me  pone  petebas, 

Montis  Apollinei  culmina  fumma  tenes. 
Nobilis  ingenii  raptus  felicibus  alis, 

Liquifti  veterem  poft  tua  terga  ducem. 

Sic 


xj  Arfturus  Jonfionus 

Slc  Maro,  fic  Flaccus,  (ic  vicit  Nafo  magiftrum, 

Quique  canit  Grajo  Pergama  capfci  dolo. 
Hic  quoque,  qui  magno  dcxtram  formavit  Apelli, 

Yidus  Apellxa  creditur  ipfe  manu. 
Clarus  erat,  quifquis  docuit  mare  findere  Typhin, 

Et  verfare  leves  Automedonta  rotas. 
Debita  fed  poftquam  venit  tironibus  xtas, 

Difcipulo  minor  cft  fa&us  uterque  fuo. 
Non  tamen  impat:cns  indulfi  triftibus  iris, 

Nec  mihi  te  dolui  prxripuiffe  dccus. 
Abfit!  ut  invideat  juvenis  Phocxus  Orefti, 

Perithoum,  Thefeu,  vel  tuus  urat  honos. 
Abfit!  utEury^li  rebus  macrefcat  opimis 

Nifus,  &  oftl-ndant  Caftora  fratris  opes. 
Livor  iners  animis  non  eft  coeleftibus  aptus; 

Nec  fuit  hac  nofter  bbe  notatus  amor. 
Hunc,  procul  Idalio,  teneris  in  mentious  ipfe 

Accendit  radi:'s  Phoebus  Apollo  iuis. 
Non  procul  hinc  mons  eft,  fdfos  quein  pone  jugales 

Solvit  in  hefperia  Phoebus  anheius  aqua. 
Te6tus  erat  quondam  filvis,  nunc  prxter  ericx 

Gramina,  nil  fcopulos  inter  &  antra  vides. 
Hujus  in  aerio  lxtantcs  vertice,  Phoebo 

Sxpe  litabamus,  Pierioque  gregi. 
Hunc  ego  ParnaiTum,  juga  tu  Pimplxa  vocabas, 

Delphica  nunc  rupes,  nunc  Heliconis  erat. 
Sxpb  petebamus  vicinos  collibus  amnes, 

Qui  tibi  natali  non  procul  urbe  fluunt. 
Hic  Aganippxam,  dabat  hic  PermefTidis  undam, 

Et  quxcumque  fonans  flumina  Phocis  habet. 
Phcebus  ubique  fuit,  fpecus  omnis  Apollinis  antrum^ 

Quxlibet  Afcrxum  prxbuit  umbra  nemus. 
Lux  ubi  vel  Phoebi  micuit,  vel  fidera  coeli, 

Sidera  cum  Phoebo  dicere  lufus  crat. 
Vere  novo  quoties  pratorum  mille  colores, 

Ut  potuit,  numeris  pinxit  uterque  fuis. 
Exciti  quoties  vplucrum  mpdujamine,  ple£tra 

Sumfimus,  alteriias  reddidimufque  fonos. 
Omnia  fubdebant  ftimuios  juvenilibus  aufis, 

Quidlibet  aufuris  omnia  calcar  erant. 
His  ego  deliciis  tecum,  fine  fxce,  fruebar, 

Unaaue  prxbfcbat  gaudia  mille  dies. 

Secj 


Ad  bavidetn  IVedderburkum.  xli 

Scd  brevis,  ah  \  nimium  fuit  &  fugitiva  voluptas; 

Sic  rofa  vanefcit,  fic  abit  umbra  levis. 
Hxc  facia  dum  patriis  tecum  colo  laetus  in  oris, 

Te  fimul  &  patriam  linquere  cogor  humum. 
Quas  ego  non  terras,  quse  non  vagus  sequora  preffi, 

Haec  licet  ingenio  fint  mimis  apta  meo? 
Bis  inihi  trajeftx  vicinse  nubibus  Alpes: 

Tybris,  &  Eridani  pota  bis  unda  mihi  eft. 
Prxbuit  hofpitium  bis  binis  Gallia  luftris: 

Conjugis  hasc  titulum  terra  patrifque  dedit. 
Me  Geta,  me  Batavus,  me  vidit  Cimber  &  Anglus- 

Et  qu«s  Teutonico  terra  fub  axe  riget. 
Non  tot  Dulichius  pater  eft  errcribus  a£tus, 

Dum  peteret  patrios  per  vada  faeva  lares. 
Quinta  Caledonise  me  rurfus  olympias  orse 

Reddidit  effaetum,  diflimilemque  mei. 
Numina  jam  decies  &  ter  fecere  parentem: 

Pignora  fcx  fuperant,  cetera  turba  fuit. 
Bis  mihi  quaeiivi,  nec  ab  una  gente,  maritam:  ** 

Bis  conjunx,  bis  jarii  me  reor  efle  fenem. 
Te  quoque,  qui  patriae  vovifti  tempora  \\txy 

In  patrise  video  confenuiffe  finu. 
Scilicet  haec  homines  fors  urget,  ut  omnibus  xqu£ 

Obrcpat  tacito  curva  fene<5ta  pede. 
Differri  mors  ipfa  poteft,  &  tetrica  fxpe 

Suftinet  armatam  Parca  coa&a  manum, 
Hei  mihii  tempus  edax  nullo  medicamine,  nulla 

x\rte  retardari  dura  feneda  poteft. 
Nec  tamen  aetati  defunt  folatia  fer#, 

Qii3sque  fenes  patimur,  funt  mala  junQa  bonis: 
Quam  queror,  aetatcm  confer  juvenilibus  annis 

Nil  juvenis,  quo  fe  pras  fcne  ja&et,  habet. 
Nou  legitur  fandus  juvenum  de  flore  fenatus; 

Turba  fenatorum  nil  niii  turba  fenum  eft, 
Mos  &  erat  cap;ti  juvenes  afturgere  cano, 

Illius  &  leges  imperiumque  pati. 
Ut  tuba  concinu.t,  juvenes  coguntur  in  hoftem 

Ducere;  fas  fenibus  delituifie  domi. 
Bella  gerunt  juvenes,  &  gaudcnt  hofte  peremto: 

Bclla  fenes  memorant,  &  memorare  juvat. 
Si  qua  puella  petit,  juveni  quod  turpe  negarc  eft 

Hos  excuiabunt  temoora  te6ta  aiye. 

Vfna 


Xlii  David  Wedderburmis 

Vina  nocent  juveni:  mores  imitata  Catonis 

Se  reficit  fumto  ficca  fenc&a  mero. 
Si  vel  parcu  manus  juveni,  vcl  tetrica  frons  eft, 

Lingua  vel  effrenis,  nemo  decere  putat: 
Turpe  fcni  non  eft  lucrum  captarc,  nec  uti 

Moribus  aufteris,  nec  iine  fine  loqui. 
Si  quid  in  his  culpx  eft,  crimen  transfertur  in  annosj 

Et,  fene  laudato,  fola  fene&a  rea  eft. 
His  ego  me  folor,  capulo  vicinus,  ut  arte 

Sitlevius,  quod  fors  ferre  coegit,  onus. 
Aptius  at  noftra;,  tu  Wedderburne,  fenedta; 

Confulis,  &,  quas  fert  dura  fenecbi,  malis. 
Dum  mihi  te  fifto,  dum,  quos  fimul  egimus  annos; 

Mente  puto,  mutor,  nec  mihi  fum  quod  eram. 
TEfona  carminibus  mutavit  Colchis  &  herbis; 

Hac  juvenem  tremulo  de  fene  fecit  ope. 
Colchidis  in  morem,  veteri  tu  reddis  amico, 

Qui  pede  veloci  prasteriere,  dies. 
Tempora  dum  recolo  tecum  fimul  a£la  juvent», 

Me  mihi  reftituens,  ipfa  juventa  redit. 
Colchida  tu  vincis :  longo  molimine  Colchis 

Quod  femel  aufa  fuit,  tu  mihi  fepe  facis. 

Arcturo  Jonstono  M.  D. 

Reftondet  Ttavid  Wedderbumus. 

HAs  ego  ccrno  nives,  cerno,  Jonftone,  querorque* 
Et  nivis,  heu!  lacrimae  more  liquentis  eunt: 
Dumque  retro  fpe£to  melioris  tempora  vitae, 

Quseque  ferunt  anni  gaudia  prima  rudes, 
Dencio,  quasrenfque  tuis  folamina  curis 

Implicor,  an  filcam  nefcius,  anne  loquar. 
Heu !  ubi,  quas  nobis  quondam  florentibus  annis, 

Otia?  veris  ubi  blandior  aura  novi? 
Vivida  nunc  ubi  vis  animi?  quam  ferior  cetas 

Ufque  tibi  reparat,  dcterit  ufque  mihi. 
Sed  neque  cauffa  fugit;  nam  qui  miferande  labores 

Sifyphe  te,  Tityum  quae  laniena  premit : 
Quae  rota,  qui  lacerant  angues  Ixiona  torti, 

Progenicm  Danaj  qu*  manet  urna  feram : 


Pars 


Ad  Arfturum  Jonfionum.  fclijj 

Pars  qi^ota  pcenarum  quas  pendo,  Palosmonvs  amro 

Luftra  tot  inclufus,  dum  ferd  mille  neces? 
Quas  qui  fcire  velit,  Libyco  quot  in  aequore  fludtus^ 

Ignea  quot  niteant  fidera  no£te,  petat. 
Sejlicet  hinc,  ti  quas  melior  natura  oenigne 

Contulerat,  dotes  deperiefe  fneoe. 
Adfpice  Carpathium  qui  findit  puppibus  aequof, 

Adfpice  qui  duri  praelia  Martis  amat: 
Quas  fentina  vomitj  circumfert  navita  faeces : 

Trux  bellatorem  Mars  docet  effe  trucem. 
Omne  abit  in  mores  ftudium^  fnihi  crede,  fequa^ques' 

Artificis  vitium  femper  &  artis  idem. 
Inde  mali  mihi  cauffa  mei:  nam  pe&ora  fingo 

Dum  tenera,  &  pueros  erudiiffe  fat  eft ; 
Nec  mihi  conceffum  pro  fpe  juga  vifere  Phoebi, 

Nec  mihi  fortunae,  qui  fuit  ante,  tenor : 
Fortunae!  fed  quid  riequidquafn  ingfata  fevolvo? 

Carmine  quid  moveq  te  camarina  meo  ? 
Haec  fateor,  liceatque  mihi  fine  late  fateri, 

Cum  foveat  fortis  fernina  quifque  fuae. 
Adde,  quod  Aonidas  fempef  quid  inarie  putavr^ 

Nec  placuit  genio  pufvrs  &  umbra  meo. 
Quod  fi  parva  mihi  fas  eft  cornponere  magnis, 

Sic  Laertiades  tra&us  in  arma  fuit. 
Ipfe  dolo  falfiis  falfum  fic  traxit  AcHillem 

Aulida,  ut  Inachias  ducefet  iride  rates. 
Par  genio  fortuna  tuo:  tibi,  tengpire  famae 

Dum  properas  portus,  aeftus  &  aura  favenf. 
Ecce  tibi  proavum  generofo  fanguine  digriuiTl 
,  Ingenium,  primus  nobilitatis  honos  J 
Ecce  tuis  elegis,  dum  tendis  ad  ardua  Pindi 

Culmina,  Nafonis  le£ta  corona  rrianu! 
Purpureus  ntfethfc  amarantus:  lifia  riderit,- 

Cumque  apio  yiolae,-  cum  violifque  rofae. 
Hic,  Buchanane!  tu»  defenfae  praemia  mufa? 

Quercus^-  &  hinc  triplex  laurus  amoena  com^3 
Ne  quid  enim  defit,  quo  vertice  fidera  tahgas, 

iEvi  &  miraclis  adnurncrefe  tui; 
Architas.quidquid,  quidquid  Fodalirius  avfas^ 

Et  fophise  quidquid  circufu$  omnis  habet: 
Linceo  id  omne  tuo  rimatus  lumine,  rara 

Natur»  penitos  escutis  arte  finGS, 


xliv  Ddvid  11  cdderburwis 

Hxc  ego  praefenfi  jam  tum,  cum  remige  Phoebof 

Exigu)  lcgercs  tittqra  facra  rate. 
Prxfenii;  nec  avis  prxpcs  mihi  penna,  ncc  cxta, 

Scd  ratio  augurium  judiciumque  fuit. 
Ti.m  (murini  &  mcminiile  juvat)  nunc  aurca  tenta? 

Fila  lyrae,  Aoniis  follicitanda  modis: 
Nunc  annos  fupra  penetras  in  cattra  Lycx:5 

Ponis  &  a  comitum  rapta  tropa»  globo. 
Meque  fubinde  vocas,  propero  dum  lentius,  atque 

Cogor  ab  advcriis  vela  referre  notis. 
Haud  feous  accipitris  pcdibus  praedatur  aduncis 

Pullus,  adhuc  nifus  dum  docct  aura  levcs. 
Haud  fecus  in  iilvis  crrare  kunculus  audet, 

Dente  petiturus  rhinocerota  novo. 
Primaque  luxurians  in  prcclia  taurus  arenam 

Spargit,  &  impolitas  jacht  in  aftra  pilas. 
Indolis  haec  animos  fociarunt  vincula  noltros, 

Hic  nos  nativo  foedere  jimxit  amor: 
Qui  non  ambiguae  metuit  dilcrimina  fortis, 

Temporis  aut  varias  inftabilefque  vices. 
Namque  quater  dcnis  robur  jam  fumiit  ab  annis,- 

Perque  fuos  ccepit  provehiturquc  gradus. 
Ornus  adhuc  fibris  Erimnnthi  rn  culmine  nixa, 

Vel  modicis  cedit  ftatibus  eure  tuis  : 
Latius  hinc  tenucs  paullatim  fundere  ramos 

Gaudet,  &  xftivis  fe  decorare  comis : 
Aerio  at  tandem  ja&ans  fe  vertice,  cauros 

Spernit,  &  irati  fulmenab  arce  Jovis. 
Nofter  talis  amor;  quem  non  (pia  numina  tcftor) 

Ulla  procellofo  turbine  vincit  hiems. 
Abfit!  ut  iEacides  palmam  vel  fidus  Achates 

Hanc  tibi  prxripiat,  prxripiatvc  irihi. 
Huic  licct  JEncas,  ilti  licet  adforet,  armis 

Quem  fub  inalfuetis  procubuiffe  ferunt. 
Eurvalus,  Damon,  fuavifiima  vatibus  olim 

Nomina,  fed  quoties  nomina  fifta  lcgas? 
Integra  noftra  fidcs:  hanc  nos  candore  merer:5' 

Vlta,  vel  invidia  tefte,  pera&a  probct. 
Jnde  dolor,  qui  me  tantum  non  perdidit,  oroi: 

Dum  procul  a  patria  te  peregrinus  habet. 
Eft  locus  addu&is  curvos  linuatus  in  arcus 

Cornibus,  oceanus  pulfat  utrumque  latus: 

ittCM 


I 


Ad  Artturum  Jonflomim.  xl? 

Intus  arenofum  decorant  duo  flumina  littus, 

Nympharumque  rudi  pumice  tedta  domus. 
Hic  quoties  gemui?  quam  fletibus  ora  rigavi? 

Implerent  zephyri  cum  tibi  vela  leves : 
Vela  tibi  implerent  zephyri,  mihi  pedtora  luflus, 

Offa  trcmor,  lacrimas  lumina  moefta  piae. 
Tum  mi-hi  Demophoon  vifus  dare  carbafa  ventis, 

Tum  mihi  Jonitonus  Protefilaus  erat. 
Quaque  fequi  licuit  fpe&ans  tug.  lintea,  Phyl!isf 

Haemonis  &  fenfu  L^odameia  fui. 
Non  tamen  hic  noftrum  fenfus  faturavit  amoirem, 

Nec  dolor  hic  noftri  meta  doloris  erat. 
Triftis  in  hac  vacua  quoties  fpatiabar  arena, 

Tu  mihi  triftitias  femper  origo  novae. 
Tecum  totus  ego,  te  dum  defidero,  dumque 

Te  veniente  die,  te  fugiente  cano. 
Haud  aliter  genitrix  tua  te  Proferpina  campis 

Flevit  in  Ennaeis,  finitimifque  jugis. 
Hebrides  haud  aliter  nymphse,  Rhodopeius  Orpheug 

Dum  dolct  Euridicen  no&e  dieque  fuam. 
£t  nunc  Halcyonas  defertas  adloquor,  antra 

Nunc  peto,  Grampiaci  tefquaque  fola  finus, 
Ah !  quoties  dixi,  pereat  male  Tiphys  &  Argo, 

Quifquis  &  hoc  primus  gurgite  fecit  iter? 
Ah!  quoties,  Arabum  quid  me,  mea  prima  voluptas! 

Te  line  divitiae  deliciasve  juvent? 
Sed  bene  confuluit  noftro  Deus  ille  dolori, 

In  patria  tandem  quo  duce  laetus  ovas. 
Sic  mufe  voluere,  tuae  tutela  fene6tse, 

Quae  felice  diu  progrediatur  ave. 
Simque  tibi  Colchis,  renovans  folatia  vita^ 

Et  mihi  fit  Liber,  fit  Cytherea  comes. 
Ille  graves  abigat  curas:  det  &  altera,  pulcra 

Te  tua  ceu  juvenem  Cynthia  femper  amet, 
JSi  quid  ego  interea  moduler,  tu  prsecine:  Phqebu* 

Unus  femper  eras  tu  mihi,  femper  eris. 

h  %  $ub 


sdvi  &e  Artfuro  Jovftono 

Sub  obitum  viri  clarijfimi  &  carijfimi^ 

p.  Arcturi  Jonstoni,  Medici  Regii,  ^ 
Foctarum  fui  ie.culi  facile  principis, 

Davidis  Wedderburni  SUSPIRIA. 

PLangiio,  Melpomene !  Jonftoni  funera,  clarum 
Cuius  ab  Arfturo  iidere  nomen  habes. 
PlanginvNafonis  rcdivivi  funera,  magni 
Sola  Buchanani  marinore  digna  tegf. 
Scotia  moefta  dole,  tanti  viduata  fepulcro 

Vatis:  is  Angligenis  contigit  altus  honos. 
Namque  Machaonias  artcs  dum  tradtat  in  aula^ 

Proh  dolor!  externo  tradidit  offa  folo. 
Scotia  mor (U  dole :  Jonltono  nemo  fuperftes, 

N*mo  Buchanani  quo  tueare  decus. 
Ille  IJuchananum  fubvexit  praepcte  penna, 

Qua  rofeus  gemina  Phoebus  ab  arce  nitet, 
Eja  tamen  gaudc!  Jonftbnus  carmine  vivit, 

Carmine  Jtinftono  fama  perennis  erit. 
Intcrea,  Jonftone !  imimae  pars  altera  noftr#? 

Te  Wedderburni  fiens  elegia  gemit. 
QtSn  (&  id  ex  merito)  dum  fpiritus  hos  aiet  artus. 

Te  Wedderburni  fiens  elegia  gemet. 
Namque  novem  quamvis  tecum  periere  forores, 

Ille  tamen  carmen  flebile  fundet  amor, 
Qui  m:hi  par  tecum  pcr  quina  decennia;  melle 
Dulcior,  imo  ipfo  neetare  &  ambrofia. 

ALIUD. 
Jonftono  ingenium  natnra  potentior  arte ; 
'   Artes,  Phuebe!  tuas:  provida  cura  dabat, 
Ingcriii  jfpefita  vires,  fpedlentur  &  artes; 
■  Quem  dabis  ingeqio?  quem  dabis  arte  garern? 

A  L I  U  D. 

Setifi  Jqnftonus  ii  quando  CapefTeret,  alter 
Dexterftatc  fuit  judicioque  Cato.  ^ 

Fum  placucre  fales,  fuit  idem  Lxlius  alter; 
Gratia  tanta  animi,  taiitus  ia  ore  lepos,        „       m   * 

ALJUDi 


--■ 


Dofforum  virortwi  Veftimonia.        xlvii 

ALIUD. 
iprifca  magiftratus  renovabat  Roma  quotannis, 

Uluftrem  at  vatem  fecula  vix  pariunt : 
Quanta  Buchanani  ?  Jonftoni  gloria  quanta  ? 

Neftoris  his  gemiuos  vix  tria  fecla  dabunt. 

ALIUD. 

Gallia  Melvinum,  Buchananum  Scotia  cepit, 
Anglia  Jonftonum,  Mantua  Crichtonium; 

Scilicet,  neroum  claris  decorare  fepulcris 

Orbem  omnem,  laus  eft  propria  Scotigenftm. 

ALIUD. 

Hos  medico  triftes  gemitus  impendo,  fed,  eheu! 

Fruftra;  nec  medicis  parcere  fata  folent, 
Exemplo  Cargillus  erat,  Jonftonus  uterque, 

Gordonius  juvenis,  Liddeliufque  fenex. 
Ut  medici  morbos  tollunt,  ita  tollit  &  ipfos 

Mors  medicos.  At  tu  vive,  Dunxe!  diu ; 
Namque  urbi  patrias  tu  poft  tot  fuhera  folus 

Vivus  Ariftoteles,  vivus  es  Hippocrates. 

Hxc  Elegia  exprefla  eft  juxta  exemplar  Aberdonias  im- 
-   preflumper  Edwardum  Rabanum,  redivivum,  1641. 


\D06iorum  virorum  de  Ardhiro  Jonftono, 
Scoto,  ejufque  fcriptis  tefiimonia. 

£ho.  Dempfterus  Hiji.  Ecclefiaft.  Gtntis  Scotorum 
lib.\y>.p.  393. 

AR&urus  Jonftonus  familia  Kaskibenia,  prseclaro  in- 
genio  adolefcens,  Do6tqralem  in  medicina  api- 
cem  Pataviicum  laude  adeptus.  Scripfit  verfu  elegari- 
tiffimo  elegiaco  Pfalmorum  verfionem,  Epigrammata 
yaria,  lib.  1.  Poemata  Latina,  lib.  x.  &  alia,  In  Scotiam 
reverfus,  utputo,  fuos  qrna^ 


xlviii  De  Arfturo  Jonftono 

Sir  Thomas  Urquhart  of  Cromarty,  m  his  EK2KTBA- 
AATPOX ;  or  the  Difcovery  of  a  rnoft  excelknt  Jewel, 
&c.p.  200. 

Several  others  in  that  Nation  are,and  have  been  of  late 
very  good  Latin  Poets;  amongft  which  I  muft  needs 
commemorate  Do£tor  Arthur  Johnfton,  a  Phyfician  by 
Profelfion,  yet  fuch  a  one  as  had  been  fo  fweetly  imbued 
by  the  Springs  of  Helicon,  that  before  he  was  full  three 
and  twenty  Years  of  Age,  he  was  laureated  Poct  at  Pa- 
risy  and  that  moft  defervedly,  as  may  appear  by  his  Pa- 
rerga,  his  Paraphraftick  Tranftation  of  the  Pfalms  (where- 
in  if  he  excell  not,  I  am  fure,  he  equaleth  Buchanan)'<m& 
fome  other  Treatifes  by  name  to  me  unknown. 

Edward  LeighV  Felix  confortium,  or  a  fit  Conjunclure 
of  Leaming  andReligion^  lib.  iv.  cap.  6.  p.  2.32. 

'  Arthur  Johnfton  a  Scotch  Do£tor  of  Phyfick ;  before  he 
was  full  twenty  three  Years  of  Age,  he  was  laureated 
Poet  at  Paris.  His  Paraphraftick  Tranftation  ofthe  Pfalrns 
is  commended. 

Edward  PhillipV  Theatrum  Poetarum ;  or  a  compleat 
Collefiion  ofthe  Lives  ofthe  antient  and  modern  Poets^ 
part  2.  p.  13. 

Artturus  Jonftonus  an  eminent  Scotch  Phyfician,  who  in 
his  younger  Years  had  the  Reputation  of  fo  excellent  a 
Poet,  that  he  was  laureated  at  Paris  before  he  had  fully 
arrived  tothe  23d  Yearof  his  Age:Of  hisPoetical  Works 
there  are  particularly  colle&ed  togetherv  hisEpigrams,  his 
Parerg^  his  Mufce  Aulicx,  his  Reges  Scoti,  and  his  Heroes 
Scoti.  [Thefe  two  laft  are  not  Arthur,  but  John  John- 
fton,s.~]  His  Paraphraftical  Tranflation  ofDavid's  Pfalms  is 
alfa  remembred  with  particular  Commendation. 

Authorsqfthe  Univerfal  Hiftory,  VoL  1.  p.  710-  *f  a 
marginal  Noie  marked  (1). 

This  [the  ftrong  and  lofty  Exprefiions  and  Fi~ 
gures]  is  one  of  the  Reafons  why  the  Pfalms,  the  Book 
QtJoL  and  fome  other  Poetick  Pieces  of  Holy  Writ, 

lofe 


Doftorum  mrorutn  tfefiimonia.  xlhc 

iofe  fo  much  of  their  Beauty  and  Energy  in  all  Verfions, 
However,  there  is  this  Difference  between  thefe  two 
Books,  that  the  latter  cannot  bear  a  literal  Tranilatioti; 
whereas  thofe  of  the  former,  which  have  followed  the 
Original  clofeft,  have  fucceeded  beft;  fuch  are,  in  paj- 
ticular,  the  Latin  ones  of  Caftalio,  Buchanan  and  John~ 
ftun.  This  laft  is  indeed  the  moft  literal,  and  wonder- 
fully  difplays  the  Elegancy  of  the  Hebrew,  It  has  but 
one  Fault,  namely,  its  running  all  along  in  Hexameters 
and  Pentameters,  which  takes  offagreatdeal  ofitsMa- 
jefty;  whereas  had  it  been  all  in  Hexameters  ^thziQ  would 
not  have  been  a  better  (as  there  is  not  indeed  a  more  e~ 
xafl  one  rn  ail  other  refpe&s  extant)  that  we  know  o£ 

Applaufus  alma  Vnherfitatis  &  Gymnafii  Patavini,  cuni 
D.  Ardurus  Jonftonus  Aberdonenfis,  Scotus,  Medicin<e 
Dottor  publice  crearetur  ad  III \  Eid.  Junii7  annoiClQ* 

Cum  Thetis  JEacidas  ceffit  dea  cosrula  forti^ 

Munera  certatim  contribuere  dei : 
Cum  dea  Jonftono  dat  fe  medicina  maritOj 

Fefta  cohors  cceli,  largaque  fundit  opes, 
Phillirides  aufpex  ut  iis,  par  his  Cremoninus; 

Nec  minor  haec  Thetide  eft,  nec  vir  hic  iEacide, 
Conjugio  ex  ifto  fatus  eft  mortalis^chilles, 

Hinc  opera  ceterna  fed  medicina  dabit. 
Barbitos  Haemonia  celebravit  priftina  lingua, 

Septenis  mufae  reddere  do&a  novce : 
Reddit  &  urbs  Patavi,  majori  infignia  alumna 

Nefcio  quando  dedi,  nec  fcio  quando  dabo. 

Georgius  Sibbaldus  Rankilorius  M,  IX 

tASPARIS  BARLjEI  inPoemata  clariffimi  uiri  Ar- 
Suri  Jonftoni  Carmen^  DeHciis  Poetarum  ScoSorum 
pr<efixum. 

Gallia  jonftono  celebris  fuit.  Itur  inAr&oify 

Grandiaque  Ar£hiri  nomina  Scotus  amat. 

Crefcit  virtuti  precium.  Sibi  vindicat  illum, 

Et  Tamefis  tantum  poflidet  aula  viruni, 


1  De  Arfturo  Jonftono 

Ciarior  jnvi&is  Vates  fub  Regibus  auditf 

Aoniafque  levac  purpura  crebra  deas. 
Nunc  Carolo  mens  ifta  vacat ;  Regifque  faluti 

Dum  ftudet^  incolumi  Principe  quifque  valet. 
Sceptra  canit  fanatque  iimul.     Cum  rata  minantur, 

Ille  diem  Regi  protrahit,  ille  decus. 
Officium  medicina  tacit  Phoebufque.  Nec  oftrum 

Funus  ab  ingrata  pofteritate  timet. 
Vita  duplex  Regi  conceditur.  Una  mcdentis, 

Altcra,  vel  Carolo  judice,  vatis  erit. 

C.  BARLiEUS, 

ISAACI  GRUtERI  Carmen  in  Latinam  Pfalmo- 
rum  verfionem,  audore  Ar£turo  Jonftono  Scoto,  Mld- 
dkburgenfijonjloni  Operum  omnium  Editioni  $r<efixum, 

Incola  qui  mundi  fentis  con*agia  terrae, 

Cnjus  in  inimenfum  reptile  virus  abit ; 
Si  li.cdum  cxpulfus  fugit  de  pe&ore  fenfus, 

JEther?que  agnofcit  mens  vitiata  fuum : 
Spiendida  nugacis  deliria  projice  fecli, 

Et  qux  per  chartas  feminat  orbis  amor  : 
Ad  numeros  &  pleftra  redi,  Regemque  fecutur 

Fatidicum  ccelofer  tua  vota  comcs. 
R?c  fociat  pariles  pietas  &  purpura  curas, 

Sideraque  augufto  fub  duce  cultus  obir. 
Auxilii  feu  plorat  inops,  feu  viftor  ab  hofte 

Vocali  geminat  carmina  fefta  cheli. 
Tu  quoque  lu&antis  ifimulos  &  lemina  carnis,- 

Et  quas  delicias  devia  fpondet  humus, 
Cautus  ab  illuftri  difcas  obtundere  vate: 

Expugnat  faactus  ccelica  templa  labor. 
Prifca  facerdctem  magnum  fi  vidit  Iduifte, 

Si  Solyme  orantis  fentiit  alma  fonos, 
Rara  Dei  benefa&a  tulif :  non  infima  laus  eft 

Numen  adoranti  coitfplacuifie  viro. 
Hunc  Latii  cultus  non  indignata  decoros, 

Romano  noDiS  geftiit  ore  loqui. 
Sit  divilar  fuii  vertenai  gToria  terris, 

Dum  vario  interpres  militat  axe  facer: 
Arrogat  cx:mias  Victrix  flbi    Scotia  laudes, 

icoTiA*  Phceoazis  imperiofa  jugis,  , 

Nunc 


Dofiorum  vircrum  Seftimonia.  \\ 

Emicuit  folio  majeftas  digna  Propheta?, 

Sparfit  Apollineas  cum  Buchananus  opes. 

Nunc  agili  Jonfton  urget  veftigia  ple&ro, 
Et  vegeta  fcriptor  cum  brevitate  placet. 

Confer  prifca  novis :  parilis  laus,  munera  fceptro 
Et  cathedri  vatis  digna  tulifle,  fuit. 

ISAAGUS  GRUTERUS. 

Ad  clariffimum  ARCfUR  UM  J  O  NSfO- 
NUM,  Medicinx  Dofforem,  £3  Poetam  in* 
ftgnem^  Andrece  Ramfai  V.  D.  apud  Edinburgen- 
fes  Miniftri)  ac  S.  S.  ST.  in  Academia  Edinburgi* 
na  Profcfjoris^  Carmen  *. 

LiEtor  lutofis  ingeni  arvis  erutas 
iEruginofas  laminas, 
Coxit  favill&  quas  tepente  &  languid^ 

Thalia  noftri  pe&oris, 
Examen  acre  ferre  tanti  judicis, 
Limatn  feveram  carminis. 
Jonftone  Phcebe!  lucis  ignes  exfere, 

Purga,  repurga  fxcibiiSi 
Nam  ex  officina  prodeant  modo  tua, 

Tua  notatae  imagine, 
Petant  fororum  vel  facrarum  aeranurn^ 
Ut  ufui  fint  pofterls. 

i  Sele&a 


*  Reverendi  hujus  Paftorisfilius  vir  ampliffimus^D.  An* 
dreas  Ramfeus  de  Abbotfhall,  Eques,  per  duodecim  aut  qua- 
tuordecim  annorum  fpatium  continuum  urbisEdinburgi prce* 
feclusfuit,  tandemque  in  Curiam  Juridicam  jfudex  coopta- 
tus.Hujus  filiam  uxorem  duxit  vir  honorabilis.pietate  juxtA 
ac  dofirina  fpeflabilis^patruus  meus^D.JoannesLauder  de 
Fountainhall,  Eques,  haud  ita  pridem  exftinflus,  in  eadem 
fuprema  Regni  Curia,  tum  in  Civilibus,  tum  in  Crimi* 
nalibus,  Senator,  dum  viveret^  prudentijfimus^  optimus,  in- 
corruptiffimus*  Ejus  ex  Filio  Nepotem  D.  Andream,  For- 
tunarum  Heredem,  Gentis  antiquiffima  Principem  hodie  a~ 
gnofcimus,  humanitate^  probitate^  literis  fufpiciendum^quem 
prafenti  huic  inftitutofoventem.  cum  primis  expertifumus, 


lii  ARCfURI   JONSrONI 

Seletta  quadam  Arcturi  Jonstoni 
foemata,  vitam  ejus  illuftrantia,  hic 
adjicere  hatid  ab  re  vifum  eji. 

.Nobilifiimo  S3  ampliffimo  Viro,  jD.  JOANNI 
SCOTO^  Scototarvatio,  Bq^iti^  Cancellaric* 
Scotice  DireCtori^Coufiiiario  Regio9  amico  Jno 
cptimo,  cura  Parerga  illi  dedicarct  *. 

SCOTE!  Calcdonii  dccus  immortale  Scnatus, 
Confule  quo  poterat  Roma  vetufta  regi. 
Scote!  fuas  aquo  Pallas  lion  abnuatartes, 

Virtutem  Virtus  difcere,  jura  Themis. 
Scote!  cohors  quemfacra  patrem,Phoebufquemagiftrum$ 

Quem  Mecasnatem  Caftalis  undavocet. 
Scote!  mori  qui  hoftra  vetas,  cui  fervict  uni 

Ingenii  nobis  quidquid  &  artis  ineft. 
Haec  tibi  Jonftonus  magni  leve  pignus  amoris 

Nuncupat,  innocuis  ludicra  tcxta  jocis. 
Dum  patriae  premitur  curis,  dum  nubila  mens  eft, 

Materiem  risus,  fi  legis,  ifta  dabunt. 
Accipe  ;  nec  plaufum  populi,  nec  prsemia  qusro; 

Sat  vates,  veniam  i\  mereantur,  habent. 

ViRTUS   NOS   ORNAT- 

Ad 


*  Hic  amplijfimus  vir  non  a  Jonfiono  fiohim  laudatus  ex- 
ftitit,  verum  ab  infinitis  fcre  aiiis :  quod  tefiatur  dxttijfi- 
rnorum  fm  jccuii  virorum ^mcritijfimas  mumj^ceruijfimi hu- 
jus  ac  pianc  tncomparabihs  Literatorum  ivtfytr*  laudesple- 
nis  bucas  certatin  concelebrantium^  epifiolarum  fafcicutuSj 
in  libro  MS.  penes  BibliothecamJuridicamEdinburgenfem. 
Inter  ceteros  &  aufivris  nofiri  eidem  infcripta  dedicatio^ 
imtographa  quidem  illa,  Dcliciis  Poetarum  Scotorum  prioris 
feciiii  illufirium  pr^fix.i^utipri,  ••  v  ftella  magnitudinis  fulgore 
fuo  aliis  prtfcellens,  confpicitur  \  ■  cum  cjufdem  ad  eumdem 
novemMufarum  e/ogiis  :qui  l>u;r  ,qub  ejus [cilicet  viri,<eter~ 
n&  memorid  dignijjimi,  in  aprico  ponantur  virtutes7  lucent 
profic7opub/icam  meretnu 


Pcemata  Varia.  liii 

4d illuftrem  LADERDELIfE  Comitemy  cum 
Epgrammata  illi  dedicaret  *. 

NOn  mihi  funt,  rubro  quae  mittit  ab  $quore  Tethys, 
Vel  nigerviridi  quas  legit  Indus  aqua. 
lixc  tibi  quse  Phoebi  facris  e  fontibus  haufi, 
Dona,  Laderdeli !  quantulacunque  fcro. 
Accipe  Pierias,  &,fi  vacat^  infpice  gerras  ; 
Hora  fat  eft,  oculo  fi  properante  legis, 
Alitis  armigeri  proles  generofa  putatur, 

Si  qua  poteft  Phoebi  nobile  forre  jnbar. 
Tu  quoque  Phoebaeos,  quo  par  eft  k:mine,  foetus 

Adfpiciens,  generis  da  documenta  tui, 
Heroo  fic  te  prognatum  fanguine,  magno 
Nec  Metellgno  degenerafle  probes. 

ARCT.  JONSTONUS, 

*De  loco  fuo  natalL 

TPMula  Theflalicis  en  hic  Jonftonia  Tempe, 
JEjLj  Hofpes !  hyperboreo  fufa  fub  axe  vides. 
Mille  pcr  ambages  nitidis  argenteus  undis, 

Hic  trepidat  loetos  Urius  inter  agros. 
Explicat  hic  feras  ingens  Bennachius  umbras, 

Nox  ubi  libratur  lance  diefque  pari. 
Gemmifer  eft  amnis,  radiat  mons  ipfe  lapillis, 

Queis  nihil  Eous  purius  orbis  habet. 
Hic  pandit  natura  finum,  nativaque  furgens 

Purpura  felicem  fub  pede  ditat  humum. 
Aera  per  liquidum  volucres,  in  flumine  pifces, 

Adfpicis  in  pratis  luxuriare  pecus. 
Hic  feges  eft,  hic  poma  rubent,  onerantur  ariftis 

Arva,  fuas  aegre  fuftijiet  arbor  opes* 

■  *  i  z  Proptcr 


*  /fof  6omiteyejufque  uxore  Ifabelld  Setond,Comitis  Fer- 
melinodunenfis  filid,  natus  eft  JoannesMetellanus,  illuftriffi- 
rnus  poftea  Laderdelice  Dux,  maximo  vir  ingenio,  fummif- 

>ue,  fereniffimo  Rege  Caroh  fecundo  Britannis  imperitante% 

moribus  perfunftus, 


Uv  ARCfURI   JONSrONI 

Propter  aquas  arx  eft,  ipfi  contermina  ccelo, 

Au£toris  menti  non  tamen  asqua  fui. 
Imperat  haec  arvis  &  veftigalibus  undis, 

Et  tamula  ftadiis  diftat  ab  urbe  tribus. 
Hdsc  mihi  tcrraparens:  gens  has  Jonftonia  lymphas, 

Arvaque  per  centum  milfa  tuetur  avos. 
Clara  Maronaeis  evafit  Mantua  cunis, 

Me  mea  natalis  nobilitabit  humus. 

SlNtOR  IU M. 

JUgera  Kintorii  fi  fpe£tes,  uberEleufis, 
Fertilis  &  dici  Trinacris  ora  nequit. 
Dona,  Caledonios  inter  pulcerrrimus  amnes, 

Hoc  rigat,  &  pingui  ditior  unda  folo  eft. 
Plebs  legit  hic  baccas,  quales  nec  dives  Hydafpest 

Dives  Erythrasi  nec  parit  unda  freti. 
Unio  quem  Phario  Cleopatrae  faltus  aceto 

Diluit,  hinc  L^gi  milfus  in  arvafuit. 
Hic  locus  hippodromi  eft,  populo  fpe£tante,quotanni§ 

Hic  alacres  pubes  Scotica  verfat  equos. 
Hic  fugit,  hic  fequitur,  vidfcori  praemia  cedunt, 

Quaepalmas  fuperant,  Elidis  ora!  tuas. 
Hic  ego  fum,  memini,  Mufarum  factus  alumnus, 

Et  tiro  didici  verba  Latina  loqui. 
Carrnine  Maeonio  veteres  tollantur  Athenae, 

Urbs  hxc  verficulis  eft  celebranda  meis, 

INNER  U  RI A. 

URhs  dilefta  flaihi!  te  mollibus  alluit  undi$ 
Urius,  antiquum  nomen  &  inde  trahis. 
Te  quoque  Dona  rigat  criftallo  purior,  illum 

Mox  Gariochaeis  Urius  auget  aquis. 
Cur  tua  Mygdohiis  non  furgunt  tecta  columnis, 

Nec  radiat  titulis  Pyfamis  ulla  tuis  ? 
Cur  humiles  forbis  cinguntur  vilibus  aedes, 
Sacra  quibuj  potiiis  debita  Jaurus  erat  ? 
.  Artfe  triumphatus  te  juxta  Bruffius  hoftem 

Trivit,  &  exillo  victor  ubique  fuit. 
JSec  procul  hinc  populos  Steuarti  dextra  rebelles 
freeit,  &  Harlasam  fanguine  merfit  humum/ 

T« 


Poemata  varia.  j7 

Te  jafiare  mihi  fas  eft:  quae  divite  glebl 

Te  bea£,  eft  cunis  proxima  tcrra  meis. 
Te  prope  vitales  puer  haufi  luminis  auras, 

Te  prope  jam  canis  obiitus  opto  mori. 

N  O  B  1  L  E  S     quidam     S  G  O  T  I  f . 

Cancellarius. 

SUb  Jove  liquit  humum,  fpreto  Themis  aurea  ccelo 
Nunc  tecum  in  terris,  Haye!  tribunal  habet. 
Mortonius,  Thefaurarius. 
Si  virtus  vel  forma  daret,  vel  fanguis  iionores, 
Mortonio  major  nullus  in  orbe  foret. 

Strathernius,  Concilii  Prcefes. 
Has  tibi  funt,  Grami !  dotes,  mens  nefcia  vinci, 
Liberafrons,  pe&us  nobile,  promta  manus. 
Hadintonius,  Cuftos  Sigilli  fecreti. 
Plus  nulli  fortuna  dedit  de  gente  Britanna, 
Fortunam  nemo  tam  reverenter  habet. 
Lenoxius. 
Eft  pater  &  patruus,  procerum  par  nobile,  magni 
Sunt  tibi,  Lenoxi !  quos  imiteris  avi. 

Hamiltonius .  , 

Celta  dedit  proavis  titulos,  tibi  Teutonis  ora 
Mille,  triumphato  Caefare,  ferta  dabit. 
Hunilceus. 
Ut  fcopulus  ftans  mole  fua,  ccelique,  marifquc 
Delpicit  Huntlaei  mens  generofa  minas. 
Angufius. 
Si  velit  Angusi  vi&uras  dicere  laudes, 
Duglafiis  ortum  Scotia  dicat  avis. 
Argathelius. 
Cum,  Cambelle !  domi  ccnfus  fine  fine,  decufque, 
Sit  tibi^  cur  titulos  quxris  opefque  foris? 

jEVy 


%  Benevolum  leSiorem  hic  monere  vifum  efl  hofce  Nobiles 
Scotos,  quos  honorifice  fwgulis  diflichis  Jonflonus  ccmpellat^ 
fanHiortsCaroliRegis  in  Scotia  Concilii  Dominos fuifje,  co- 
ram  qutbus  au&jrjnfohs  licet,  reus  agebatur,  nequis  forte  a- 
SerosScoticaNobilitatis  Heroes  "dolo  malo  dJonJionoPncter^ 
piijfos  exifiimare  ammum  inducatfuum. 


Jvi         AKCTUKI  JONSrONI 

Errolins. 
Cui  pater  Hayorum  princeps,  Duglaffia  mater, 
Erruli!  virtuS  eft  tibi  nata  domi. 
Marefcallus. 
Virtutem  feu  pacis  amas,  feu  munia  belli, 
Fortunam  a  proavis  difcere,  Kethe!  potes. 
Rothufius. 
Sanguine  majores  tibi  quem  peperere,  mereris 
Jngenii  &  morum  nobilitate  locum. 
Marrius. 
Inter  Areskinus  proceres  nitet,  aurea  flammas 
Inter  ut  asthereas  luna  micare  folet. 
Moravius. 
Nil  plus  Moravio  meruit  Tirynthius  Heros, 
Ille  feras  peftes,  hic  quoque  monftra  domat. 
Wintonius. 
Illuftrem  tu  mille  domum  virtutibus  ornas, 
Haec  proceres  regno  mille,  Setone!  dedit. 
Laderdelius. 
Prifca  novis  confer:  nil  Martia  Roma  Metello, 
Nil  Metell^nq  Scotia  majus  habet. 
Lithchovius. 
Cura  Leviftonio  cefiit  maris;  an  quia  pofcit 
Ille  mares  animos,  confiliumque  labor? 
Kingornius. 
Antiqui  mores,  domus  eft  antiqua  Leonis, 
Digna  domus  domino,  dignus  &  ille  domo  eft. 
Bucluchius. 
Arva  dedit  Scoto  Rex  Scotus,  Belga  dat  aurum, 
Eftque  triumphatus  ferta  daturus  Iber. 
Comes  Sterlini. 
Confer  Alexandros:  Macedo  vi&ricibus  armis 
Magtius  efat,  iicotus  carmine,  major  uter? 
Forbefius. 
fjj !  fua  donarent  pietati  prxmia  Divi, 

Forbefidiim  princeps !  par  tibi  nemo  foret. 
Lovetius. 
Natus  hyperboreos  inter  Fraferius  Heros, 
E  fpinis  docuit  furgere  poffe  rofam. 
Carnegius. 
~Nec  numero  clauduntur  opes,  nec  limite  rura, 
„     Carnegi !  fervat  mens  tamen  alta  modum. 


rr. 


PoVmata  varia.  lvii 

Fr.  Hayus,  Errolii  F. 
Nafceniem  placido  te  vidit  lumine  Pallas^ 
Mens  apta  eft  ftudiis,  prurit  in  arma  manus. 
Jac.  Leo,  Kingornii  F. 
Defpicis  Aonidum  quidquid  non  protulit  hortUS, 
Aonidum  quidquid  protulit  hortus  habes. 

EPISCOPI    S  C  O  T  I. 

Santandreanus. 

SPotfwodus  fociis,  feu  munia  Prsefulis  implet, 
Sive  Senatoris,  praeripit  omne  decus. 
Glafcuenfis. 
Eft  coma,  Lae !  tibi  cygnaeis  aemula  plumis^ 
Pe&ora  funt  multo  candidiora  comis. 
Deucaledonius. 
Quas  fibi  Lindfieus  fola  virtute  paravit, 
Virtuti  famulas  &  fibi  fecit  opes. 
Aberdonenfis. 
Enthea  Forbefio  mens  eft,  vox  confona  itienti^ 
Vita  comes  vocis,  quod  jubet  ipfe  facit. 
Moravienjis. 
Inftruit  exemplo  populum  Guthraeus  &  ore: 
Pellicit  hoc,  illo  faxea  corda  trahit, 
Gallovidienjis. 
Lammius  aftrorum  fpoliatus  lumine,  lucem 
Qua  fe,  quaque  Deum  confpicit,  intus  habet* 
Rofjenjis. 
Arguit  erroris  vatem  Lindfasus,  in  aulis 
Qui  negatHeroum  vivere  poffe  pios. 
Brechinenfis. 
Nec  tibi  Presbyteri  minuit,  Lindfee!  laborefc 
Infula,  nec  mores  mutat  honoris  apex, 
Dumbldnenfis. 
Hoc  Ballandinus  debebat  tempore  nafci^ 
Quo  pietas  Tnemidi  jun&a  regebat  humum, 
Cathanefius. 
Abrenethasus  oves  verbis  cum  pafcat,  &  herbis, 
Eft  duplex  gemino  dignus  honore  labor. 
Lifmorenjis. 
Quot  pater  Amphion,  &  quot  Rodopeius  Oxpheufc 
Mellifluo  Bodius  tot  trahit  ore  feras, 

Sod§4 


Iviii        AKCTUKI  JONSTONI 

Sodorcnfis. 
Ignea  Leflxo  mens  eft,  vox  iulminis  inftar, 
Dodtaque  cauleftis  pe&ora  flammat  amor. 
Orcadum. 
Dum  corpus  tucor,  quantillus  homuncio,  Grami  \  cs? 
Ardua  dum  mentis  culmina,  quantus  Atlas? 

jid  illufirem  Co,//item  Gordoniumy  Marcbionis  Htmt* 
l&ifilium  natu  maximum. 

TU  inodo  ducebas  acies,  Huntleiaproles! 
Bellatrixque  tuam  Gallia  fenfit  opem. 
Hofte  triumphato,  Veneris  jam  vincula  geftaSj, 

Et  te  captivum  Cypria  pone  trahit. 
Niteris  excmplo  Regum:  fortiflimus  Heftor, 

Magnus  &  iEacidts  miles  Amoris  erat. 
Mortaks  fi  forte  fequi,  Dis  nate!  recufas, 

In  coelo  fupcros,  quos  imiteris,  habes. 
Caflide  depofita,  Veneri  dedit  ofcula  Mavors, 

Et  pater,  abje&o  fulmine,  dixit,  amo. 

De  tribus  Gordoniis  fororibus. 

TRes  cole  Gordonas,  &,  fi  lubet,  adfpice:  vifas 
Sed  fuge,  fi  flammas,  retia,  tela,  times. 
Anna  faces,  Henrica  plagas,  fert  Jana  fagittas : 

His  cremat,  illaqueat,  pedtora  figit  Amor. 
De  Parcis  jam  parce  qucri,  nec  crimina  Divis 

Objice:  Gordon^  plus  feritatis  habent. 

Una  colum,  fufum  tenet  altera,  tertla  filum 

Parca  fecat,  pariter  fed  necat  illa  trias. 

De  Sopbia  Haya,  Comitis  Errolii  filia. 

SI  genus  &  mentem,  fi  formam  refpicis,  Hay» 
Sunt  data  quas  ja&ant  Juno,  Minerva,  Venus, 
Juno  fupercilium  fi  ponat,  tela  Minerva, 
Furta  Venus,  terris  tres  dabit  Haya  Deas, 

De  Comite  Hollandio. 

Dfpice  quam  ftudiis  vitam  traducat  ineptis 
Aulicus,  accipitres  hic  alit,  ille  canes: 

Un 


A 


Poetnatd  varia.  lijg 

Una  faginat  equos,  gaudet  pars  una  choreis, 

Ifte  genas  fuco  purpurat,  ille  mero. 
Hunc  pugil,  hunc  meretrix  emungit  &  hiftrio  nummis^ 

Sunt  quibus  &  pernox  alea  vaftat  opes. 
Altiiis  aflurgit,  gencroii  fanguinis  heres, 

Richaeus,  Clarice  captus  amore  lyras. 
Quas  colit,  auratis  Mufas  hic  protcgit  alis? 

Gaudet  &  Aoiro  dicere  jura  choro. 
Hunc  di£tatorem  fequitur  harnaffia  pubes, 

Fertque  fuo  fupplex  debita  tura  duci. 
Reddite,  Pierides !  Flaccum,  revocate  Maronem^ 

Jam  Mecsenatem  terra  Britanna  tulit  *, 

JDe  Marcb.  Hamiltonia  f  5  &  Hadintonice  Comite  fc 

GEntis  Hamiltoniae  laudes  qux  nefciat  aetas, 
thcenices  orbi  qux  dedit  una  duos  ? 
Hic  in  Teutonicis  jam  vi&or  fulminat  oris; 
Hic  patrise,  magno  f,  b  Jove,  jura  regit. 
Rcddite  Maeoniden,  Mufae!  Redit  alter  Achilles* 
Dat  Laertiaden  Scotica  tcrra  novum. 


A 


Ad  D.  Kichardum  Metellanuni. 

Urea  dent  alii,  quce,  Metellane!  mereris 
Munera,  dcnt  Tyrio  coccina  tin&a  cado. 

k  Sum 


*  0  foedamfaciem  vit.e  aulicce!  Ceterum  benigniffimos  Lz* 
tcrarum  patronos  ac  fautores  ^dignos  laude  viros  Mufa  vetat 
mori,  qui  ideo  pluris  faciendi  funt,  qutppe  quorum  numerus 
cun&is  feculis  longe  longeque  paucijfimus  femper  exftiterit. 
Ptolemieos  quidem,  Philadelphon  atque  Euergeten,  JEgyptus^ 
antiqua  Meccenatem  Roma,  Kichceum  aliofque paucos  Anglia^ 
Scototarvatium  denique  HeroemC  aledonia  ja6l.:t  atque  often- 
iat: fedhorum  aquales  apparent  ut  rari  nantes  in  gurgiteva- 
fto,  utque  Rara  avis  in  terris,  nigroque  iimillima  corvo; 
quod  dolendum  eft  profecHo. 

\  Hujus  Marchionis  pofteri  Ducis  jam  titulo  infigniuntur. 

\  Ab  hoc  Comite  oriundus  Familice  Heres,  maximce  fpei 
adolefcens,  in  altera  celeberrimarum  apud  Anglos  Univerjita* 
inm  Qxonienfi,  in  bonarum  ftudia  literarum^  Climfratribus* 
acriter  in  prcefentia  cum  fruilu  imumbit» 


Ix  ARCfURI  JONSfONl 

Sunt  mera  verba  mihi  fine  re,  finc  pondcre  voces^ 

Et  numeri,  fed  nil  quod  numcrarc  qucas. 
Accipe  Jonftono,  vetus  hofpcs!  ab  hofpite  nugas^ 

Muncra  muncribus  non  fatis  acqua  tuis. 
Tu  Cereris.  memini,  tu  Bacchi  dona  dedifli, 

Nil  cgo  Picrias  adtcro  prseter  aquas. 
Sic  xs  vile  tuo  dum  muto  callidus  auro, 

Par  Diomedis  ego,  tu  mihi  Glaucus  eris, 

Jd  Jacobuvii  Jonfxonum^  Baronem  de  Jonfton  *. 

MAjorcs,  Jonftone!  tuos,  dum  Martia  vivent 
Nomina,  Fergufidum  gens  fupcr  aftra  feret. 
Credita  funt  illis  gemini  confinia  regni, 

Hoc  mcruit  virtus  &  fine  labe  fides. 
Quantus  hifc  eft,  focium  quem  legit  Vallius  unum, 

Inter  mille  duccs,  fulmineafquc  manus? 
Quantus  erat,  qualifque  patcr,  qui  fortibus  armis 

Mille  foris  peperit,  mille  tropsea .dorni  ? 
Anglia  Grampigenas  exftru&:'s  molibus  hoftes 

Arcuit,  &  muro  junxit  utrumque  fretum, 
Hoftibus  oppofuit  Jonftonos  Scotia,  vallum 

Invi&um,  quo  nil  firmius  orbis  habet. 

De  Hayorum  tribns  jagis  fanguineis  f. 

HOftibus,  indignum!  Cimbris  cicrcitus  omni: 
Scotigenum  verfo  terga  Leone  dabat : 
Signa  Caledoniae  fpe&ans  incanduit  Hayus, 

Qui  patrios  juxta  forte  colebat  agros. 
Nec  mora,  taurorum,  properans,  ingentibus  aufis 

Expedit  incurvis  colla  torofa  jugis. 
His  genitor,  natiqueduo,  tria  fulmina  belli, 
Compcfcunt  trepidam,  nec  fine  caedc,  fugam. 


Queis 


*  Qui  abbocBarone  orti  funt  ad  Marchionis  jam  dignati- 
vnem  cvefii  Junt^cui  cognomini gloriam  numquam  intermori- 
turam  immortalis  ingenii  fui  monumentis  'Jonfionus  adfyerfit. 

\  Hec  funt  infignta  Errolii  C omitum ,  nobilijfima  antiquif- 
Jimxque gentis Hayorum Principum^quos  inter,  quem  cognu- 
rainistnfigne  columen,Scuticjeque  Nobilitatis  decus  unicum  ve~ 
wramur^  altius  caput  erigit  illuflrijfimus  Tweddali<e  Marchio* 


Poemata  varia.  ]xj 

Quels  fuga  comprefla  eft,  armis  agreftibus  hoftfs 
Concidit,  &,  qui  non  concidit,  hauftus  aqua  eft. 

Clava  quid,  aut  harpe  meruit,  quid  Peliashafta, 
Quae  perhibent  Grajos  arma  tuliffe  duces? 

Sunt  hxc  nota  quidem,  cantataque  vatibus  arma^ 
Haya  tamen  verae  plus  juga  laudis  habent 

In  Porticum  Desfortianam  f . 

HIc  decus  Ar&os  fpe&atur  porticus  oras, 
iEmula  porticibus,  Roma  vetufta !  tuis* 
Tota  nitet  Phoebo,  nimis  &  vicina  Bootas 

Ni  foret,  hanc  Phcebi  fufpicer  efle  domum, 
Arte  laboratum  fummis  laquearibus  aurum, 

Exhibet  hiftorias  quot  vetus  orbis  habet. 
Quas  Heroinas,  hoc  in  quo  degimus  asvum, 

Quos  tulit  Heroas,  monftrat  utrumque  latus^ 
Ifta  licet  merito  poflint  molimina  dici 

Maxima,  funt  domini  mente  minora  fuL 

De  Aberdonia   Urbe. 

CUm  populp  quifquis  Romanam  fufpicls  urben?9 
Et  mundi  dominam,  deliciafque  vocas. 
Confer  Aberdoniam,  Thetys  hanc  fervilibus  undis 

Alluit,  urbs  famulo  nec  procul  illa  mari  eft. 
Utraque  fulta  jugis  fubjedos  defpicit  amnes; 

Utraque  fulminea  fpirat  ab  arce  minas. 
Illa  fuos  Fabios,  invi&aque  fulmina  belli 

Scipiadas  jadat,  Casfareamque  domum. 
Mennefios  urbs  hxc  proceres,  gentemque  Culenarf^ 

Et  Colliflbnios,  Laufoniofque  patres. 
Urbe  Quirinali  minor  eft  urbs  Grampica  :  cives 

Sunt  tamen  hic  animis,  ingeniifque  pares. 

Ad  CauJfidicosy  ne  prodant  caujfam  Regiam. 

Ui  fora,  qui  Themidem  colis,  os  ne  fubline  Regi^ 
Fulmineas  longe  porrigit  ille  manus* 

k  %  Vellere 


Q 


f  Ab  hujus  loci  fcujus  porticus  elegantiam  tam  belle  cele* 
Irat  Jonjionus)  nomine  titulum  fortitur  nobilijjimi  Cqmifis 
ikFindlater  ac  SeafieUFilim  natn  maximHS* 


Uii         ARCtfURl  J0NS70NI 

Vcllere  fopito  barbam  defifte  Lconi, 

Hic  ungucs,  barbam  qui  tucantur,  habet. 

Ad  ttbomam  Hcpctum,  Aivocatum  Regiitm  %. 

MAxiine  Phcebigenum !  magni  laus  prima  Senatus! 
Lima  fori!  titulis  major,  Hopxj!  tribus. 
Rtgia  dum  curas,  famulum  quoque  protege  Rcgis, 

Cred^ta  cui  Domini  vita  falufque  tui  eft. 
Lyncca  mens,  lingua  eft  tibi  neftare  dulcior  omni, 

Labe  carens  pedus,  candidiufquc  nive. 
In  vultu  Charites,  fpes  cft  in  nortiine,  dotes, 

Quas  alii  fparfas,  tu  fimul  unus  habes. 
Exfere  virtutcs,  menfuram  nominis  implens, 

£t  te,  Jonftono  quantus  es,  effe  proba. 

De  J&cobo  Bardio  &  Gualtero  Hayo,  Caujjidicis. 

BArdius  &  vitd  multo  mihi  carior  Hayus, 
Me  patrocinio  fuftinuere  fuo. 
AmLo  triumpharunt:  meritum  fcd  Bardius  aurum 

Refput,  oblatas  rifit  &  Hayus  opes. 
Gcns  Themidi  devota!  manus  cui  femper  aperta  eft, 

Si  fapis,  exemplum  nobiie  difce  fequi. 
Acdpe  rts  vuigi;  medicus  quod  porrigit  aurum, 

Dona  velut  Danaum  perniciofa  fuge. 
Hoc  aloes  celat  medici  folertia  virus, 

Hoc  incruftari  trux  colocynthis  amat. 

ln  duos  rabulas  forenfes^  Advocatum  6?  Procurato- 
tern^  N.  N.  Dirce*. 

MAgna  iliinorque  ferae!  quarum  paris  alteralites, 
Ait  ra  difpenfas,  ntraque  digna  mori:  Vos, 

\  Nonjolum  caujjarum  Patronus  fcmigeratijfimus  bic  ex< 
(iitit^vtrum  Poeta  etiam  injignis;  quod,.prceter  "Jonjloni  hoc 
' m  loco  teftimontumy  Pfalmorum  Davidicorum  atque  CanUci 
Solomonis^  Javznte  \atis  Apolitne  atque  Muf*,  ab  eo  eff.uja, 
J?ar<iphrajis  poetica  luculente?  revincit.  Ceterum  ab  hoc  Cl. 
%>iro  redalinea  ortundus  eji  nobilijjimus  Hoptonia  Comes. 

*  Dirafatts  atque  atrocia  importunts  iftis  nebulonibus,  qui 

dele&antu;*  fcibere  humanum  ikng\imQm>,gravl/fim^nQc  fz« 


Poemata  varia.  Jxiii 

Vos,  precor,  excuffi  feriant  de  nubibus  ignes, 

Dira  vcl  seternis  ora  premantur  aquis. 
Vcl  fjra  prosfocet  latrantia  guttura  pcltls, 

In  cruce  vcl  pendens  utraque  paicat  aves. 
Inque  rota  frattos  cxponat  folibus  artus, 

Detque  necaturis  terga  fecanda  flagris, 

Ve! 

mel,  ab  iis  lcefus,  (uti  anie  poftquc  eum  infiniti)  imprecatur 
fcriptor  acutiffimus\  quibus  tamen,  longeque  pejoribus,  ji 
qucc  funt,  flagitiis  fuis  pcrdigni  funt.  Callidtffimis  autem 
iftis  veteratoribus  in  proborum  innucuorumque  civiumfortu- 
nas,  atque  in  ipfa  etiam  capita^fi  DHs  placet,cum  pernicie 
fere  generis  humani,  \mpune  jam  libereque  graffari  amplius 
imcgrum  non  eft  :  adeo  .ut  focdifjimqm  illam  deterrimamquc 
hominum  (quid  dico  l)  viperarum  coUuviem  (ii  enim  funt 
qui  miferrimos  clientes  cpibus  emungunt,  ingentes  fibi  divi- 
tias  inde  coacervantes,  quibus  tamen,  quod  vulgari  prover^ 
j?io  dicitur^  plerumquc  accidit,  parta  male  ut  pejus  dila- 
bantur)  ea  Superorum  Lenigmtas,  ea  Coeli  clementia,  brevi 
nufquam  futuram  fperare  fasfit.  Peftimis  namque  eorum 
conatibus  flr&nue  adm^dum  fortiterque  hodic,Ji  umquam  &- 
lias,  obviam  itur^  aucloritate  maxime  atquc  folertia  illufirif- 
fimi  fupremi  Regni  Senatus  P  rmcipis  :  ^QUO  PRJESIDE 
ut  fattutijjime  fuaviffiraeque  canit  Nafo  mfier  Britannicus 
Ivit  in  amplexus  alacris  Clementia  Veri, 

Ofcula  Juftitiae  Pax  quoque  blanda  dedit : 
Altius  ex  terris  Verum  caput  extulit,  iEquum 

Extulit  os  Coelo,  defpicietciue  folum. 
Ouo  Viro,  Sol,  cunSia  fuo  luminc  qui  luftrat  melius  quid- 
quam  aut  cequius  hatienus  an  viderit,  aut  vifurus  dcniquejit 
apud  mortales  hodie,  neqye  Jine  ratione  profecl;o\  arnbigi  vi- 
deo.  Nomen  certe  bonis  probifque  hominibus,  potentiorum 
maleficiis  injuriifque  vexutis,  fora  Themidos,  a  prima  uf 
que  inftitutionc,  tyagis  falutare  apudScotos  haudullum  pro~ 
tulerunt,  Hinc  cunclii  illum  civcs,  votorum  ultimam  men» 
furam^tantce  probiiatis  viro  ad  juris  gubernacula  admoto 
attigifje  qui  jam  fe  arbitrantur,  (flagrantijjimis  enim  votis 
talem  morta\es  expetrtavi,  talcmque  omnino  vindicem  ipjk 
tempora  defider  .bant,  atque  efftagitabant  etiam)  ardentiffi- 
mo  affecJit  compleSiuntur^  colunt,  fufpiciunt,  ac  tantum  mit 
yemrMtar*    ffi$g  beatfis  jam  audit  atquefeljx,beatijim%s 


Ixiv  ARCfL/RI  JONSrOKl 

Vel,  dape  fubtra&a,  diftriais  dentibus  atram 
Ingluviem  ut  pafcat,  feque  fuofque  voret. 

Crim  na  fi  confers  poenis,  vincuntur  ab  illis 
Jgnis,  aquas,  peitis,  crux,  rota,  flagra,  fames, 

De  anatomica  feciione  u  Julio  Cafferio  Placentino 
Patavii  exbibitL 

THElices  anim#!  quarum,  plaudente  theatro, 
jT     Sedta  Placentinus  corpora  monftrat  Eques. 
Veflra  ille  aeternum  vi&uris  nomina  chartis 

Inferet,  &  laudes  orbis  uterque  leget. 
Mortalis  fin  vita  placet,  defcendite  coelo, 

Corpora  reftituent  qu#  fecuere  manus, 

Laurus  Apollincea  honori  viri  nobiliffimi  $3  exceU 
lentiffimi^  D.  Georgii  Sibbaldi  Rankilorii^  Scoti, 
cam  in  alma  Academia  Patavina  Philof  &  Med. 
Do£l. anno  i tx^fjunii 9. publicl crearetur^dicata. 

Rtis  Apollineae  Sibbaldo,  Gallia!  primum, 
Tu  fchola  fupremum  das  Patavina  decus. 

Ce. 


A 


feliciffimufque  per  cunlta  deinceps  fecula  auditurus,  JOVIS 
STATORIS  titulum,  longe  meliori  jure  quam  apud  veteres 
ifte^meritofuo  indepturus.  Saluti  jamplurimis  exftitit,plu- 
ribufque  longe,  Diis  annuentibus,  exftiturus.  Tales  certe  He- 
roes,  Atlantis  inftar,  labantem  rerum  machinam  humeris  fu* 
ftentantfuis%  quibus  abfqueft  effet^ 

—— properarent  fidera  cceli 

In  chaos  antiquum  lapfo  fe  condere  mundo. 
Hinc  lcetus  longufque  p<pulis  Ar&ois  ui  interfit^  ferufque  in 
coelum  ut  redeat,  lcetis  lubentibufque  animis  viri  boni  (rin- 
gentibus  intereafalfariis,  deceptjribus^  ceterifque  idgenus  te- 
nebri'-nibus^  quorum  certiffimum  in  exitium,  omnis  verfuti<e 
atqtie  doli  mali  hoftis  infenfiffimus ,  omnis  virtutis,  probita* 
tis,  humanitatis,  innoccntice  propugnator  acerrimus,  natus 
eft)  ad  unum  in  Scotia  univerft  etiam  etiamque  comprecan* 
iur.    Quod  ille  demum  faxit^ 

Quem  penes  arbitrium  eft  vitae,  fortifque  poteftas, 
ha,  itafiatl     Quod  &  futurum  fperamHs  ataue  confidi^ 
mns* 


Poetnata  vdria.  Ixv 

Cetera  tu  fuperas  fama  &  virtute  Lyc*a^ 
Quantum  alias  omnes  fons  Heliconis  aquas. 

Exiuperat  reliquos  Phoebi  Sibbaldus  alumnos, 
Phoebaeus  quantum  fidera  cun&a  nitor. 

Sic  adamas  pufo  radiat  circumdatus  auro, 
Ut  dubitem  tribuas  accipiafne  decus, 

De  Gulielmo  Forbefio  D.  tfheologo. 

OMnia  tnel  vincit  dulcedine,  fidera  lucem 
Pns  reliquis,  robur  miflile  fulmen  habet 
Eloquium  fi  quis  Forbesi  comparet  iftis, 

Mel  fatuum,  nigra  funt  fidera,  fulmen  hebes. 

De  eodem  &  Roberto  Baronio,   Tbeologis  Aberdoth 

NIL  quod  Forbefio,  Chrifii  dum  pafcit  ovile, 
Nil  quod  Baronio  comparet  orbis  habet. 
Eloquio  funt  ambo  pares  :  difcrimen  in  uno  eft; 
Quo  lubet,  hic  mentes  pellicit,  ille  rapit. 

De  Poemate  facro  Anirece  Kamfcei^  Pafioris  Edinh» 

CUi  blandum  adfpiciens  nafcenti  rifit  Apollo, 
Do&aque  Caftalio  proluit  ora  lacu: 
Aut  levis  incautam  verfu  lenone  juventam 

In  Veneris  eaffes,  infidiafque  trahit: 
Aut  bona  vefanis  impendens  otia  bellis 

Sasvit,  &  Aonias  fanguine  foedat  aquas. 
Spreta  jacet  pietas;  aut,  fi  quem  forte  poetam 

Repperit^  huic  miferis  ftridet  avena  modis. 
Ramfaeus  fcopulum  prudens  declinat  utrumque5 

Dignaque  dat  Mufis  carmina,  digna  Deo. 
Hic  juga  Parnafli  coeunt  cum  rupe  Sionis, 

Mixtaque  Jordani  Caftalis  unda  fluit. 

JLdD.  Gultelmum  Spangium,  Emporii  Scotorum  Ve~ 
ricz  Ecclefiafien^  cum  ad  eum  mitteret  civitatum 
aliquot  Scotiaz  illuftrium  encomia^  fimul  cum  com^ 
fluribns  aliis  numquam  ante  excufis  Poematiis. 

QUod  tibi  donavi,  Spangi !  nec  pumice  rafum 
Nec  Tyrio  pi&um  murice  cernis  opus.     ? 

Ti3 


t*vj       ARCfURI    JONSfON/ 

Tu  tamen  hcc  dignum  cenfes  vitalibus  auris, 

Errat  &  .excmplo  terra  Batava  tuo. 
Non  tibi  jonftonus,  fcd  debet  Scotia  grates, 

Non  mea,  fed  patriae  tu  monimenta  probes. 

Jd  Georgium  Jamifomim^Pi£ior:m  eminentiffimnm^ 
Acottce  jnte  Apeiiem^de  Anna  Cambella  Heroina^ 
nobilijjltoa  MarCbionijfa  Hutott&a. 

ILluftres,  ars  quotquot  habct  tua,  prome  colores, 
Pingere  Cambellam  (i,  Jamfone !  paras. 
Frons  ebori,  pe&ufque  niv;,  fint  colla  liguftris 

iEmula,  Psftanis  tinge  labella  roiis. 
Ille  genls  color  eniteat,  quo  mixta  corallis 

Marmora,  vel  quali  candida  poma  rubcnt. 
Ca:farics  aurorutiiet:  debetur  ocellis,  _ 

Qualis  ineft  gemtHis  iideribufque,  nitor. 
Forma  fupercilii  fit,  qualem  Cypridis  arcus, 

Vel  Trivise,  leviter  cum  fmuatur,  habet. 
Sed,  pi&or!  fufpende  manum ;  fubtilius  omni 

Stamine,  quod  tentas  hic  iimulare,  vides. 
Cedit  Apollineo  vulfus  de  vertice  crini*, 

Cedit  Apellea  linea  dudta  mann. 
Pinge  fupercilium  finefaftu,  pinge  pudicos 

Huic  oculos,  totam  da  fine  labe  Deam  ; 
Ut  careat  nosvo,  formoe  nil  deme  vel  adde, 

Fac  fimilem  tantum,  qua  potes  arte,  fui. 

//;  obitum  Jaccbi  Pacifici^  Magnce  Briiannifij 
Francice  &  Ribemix  Regis,  Fideiqne  Defen- 
foris. 

NIl  Jove,  nil  PHoebomclius:  lux  utraque  tcrris,- 
Utraque  lux  regnis  femper  amica fuit. 
Te  tamen  invidit  mundo  lux  utraque,  Princeps! 

Luce  cadis  Sol;s,  lux  Jovis  abdit  humo. 
Res  nova,  nec  feclis  audita  prioribus  :#  ordo 
Naturae,  Princeps !  te  pereuntc,  perit. 

Jliud   in  ejns  mortem. 

TwTOn  m;ror  ReScmfi  Marrids  abftulit  Anglis: 
£^     Pucificisfemper  Mars  inimicus  erat, 


Poimata  varia.  Ixvii 

In  obitum  Ducis  Lenoxii. 

DUM  populurii,  procerefque  fuos  lacobus  in  unuift 
Cogit,  &  Europam  terror  ubique  tenet: 
Spes  populi,  procerumque  decus,  Lenoxius  Heros 

Non  exfpedtato  funere  raptus  obit. 
Proh  Superi !  Non  haec  mprs  eft,  fed  publica  clades  i 
ConfofTus  patrioe  per  latus  ille  cadit, 

Fpicedium  Francifci  Hayt\  Errolii  Comitis* 

OCcidit  Hayorum  princeps  Errolius,  orbis 
Nunc  defiderium,  qui  fuit  ante  decus. 
Adfcripfit  Procerum  numero  domus  edita  Reguiri 

Stemmate,  fanguineis  nobiiitata  jugis. 
Manibus  Heroum  fociavit  Martia  virtus, 
.  Partaque  fulminea  mille  tropoea  manu. 
Donavit  ccelo  pietas  fpe&ata.     Quid  ultra. 
Vel  meruere  homines,  vel  tribuere  Dei? 

In  obiturn  Comitis   Pemhrochii  $. 

AUrea  quid  virtus,  quid  profurit  fanguis,  honoreSj 
Mille  clientelse,  gratiaRegis,  opes? 
Angligenas  inter  fortunatiffime  ntper, 

Pembrochi !  &  procerum  gloria  prirna,  cadis. 
Poft  Do.mini  Regifque  tui  riigra  funera,  nuflus 
Atrior  hoc  cceli  fluxit  ab  axe  die$. 

ifumnlus    nobilijjimce    Heroince^   Atihce   CambellS 

ArgatbeJienfis^  MarchioniJJce  Huntlxce  %l 
jyi  Armore  cur  Pairio  furgis,  ven£rabile  buftum!  . 
AT*     £t  tot  gemmarum  perpete  luce  nites? 
_^ 1     ...  ,      Argento 

\  Hujtis  maxime  Comitis  operd  inter  "Jacobi  Regis  cubi~ 
culntios  adolefcentem  adhuc  Jonjlonum  cooptatum  fuijje  ac- 
cepinius;  unde  primiis fdrjan  illi  adgratiam  aulicamgradus^ 
aditufque  ad  opes  amplijfimofque  pojiea  honores  patefaJluu 

\tiarum  duarum  Inge  florentijjimarum  apud  Scotos  Gen* 
tium  Principes  anttquam  dignationem  illufiriori  Ducum 
appellatione  jamdudum permutdrunt.  ARGA THE L IJE 
uUX^  incQntaminatis  fuigens  kwQrtbus^  nullique   cedens 

h>ter 


Uviii        ARCtfURI  JONSfONI 

Argcnto  lapidcs  cur  incruftantur  &  auro? 

Curribi  Pnidiaca  quanis  ab  arte  dccus  ? 
Cambellx  cineres  grcmio  cum  divite  claudas, 

Quod  te  commendet  plenius,  intus  habes. 

In  obitum  nobilijjirnx  Heroince,  Ifabellx  Setoniti 
Fertnelinodurtenfis^  ComitiJJce  Laderdelice. 

QUid  proavum  tituli,  vcl  opcs,  vel  fama  maritif 
Pignora  quid  profunt  conjuge  digna  Jovis? 
Quid  comapar  auro,  frons  quid  juvat  aequa  ligu(tris?' 

yEmula  iideribus  lumina,  labraroiis?» 
Aurea  quid  vircus,  &  digni  prmcipe  mores, 

Feryida  vdpietas  utilitatis  habent? 
Cui  nil  dcfucrat,  cecidit  Sctonia  lcthi 

Cufpide,  quam  nobis  plus  nocuiile  queror* 
Occid.t  illa  fcmcl,  fato  nos  illius  ifti, 

Cogimur  haud  uno  vulnere  faspe  mori. 

Sumulus  Joznncs  Metellance. 

CUi  tria  debuerat  largiri  fecla,  puellam 
Parca  Metcllanam  pofttria  liiftra  rapit. 
Virtutes  numerat  Lacheiis,  non  fupputat  annos: 
Frudtus  erat  praecox,  carptus  &  ante  diem. 

STumuhs  Joannce  Jonjlonce. 

JOnftonae  thalamo  tumulum,  taedifque  maritis 
Funercas  junxit  mors  propcrata  faces. 
Virgofuit,  cumccepit  hicms,  cum  conftitit,  uxor: 

JVlox  gelidus,  bruma  d-.ficiente,  cinis. 
Eft  rota  fortunse  volucris,  fugitiva   voluptas: 
Speshominum  fcmper  lubrica,  vita  brevis. 

In  obittm  Georgii  Ogilvii^  Eqnitis  Banfii. 

Ixit  Olympiadas  ter  feptcm  Banfius ;  &tas 
Tcr  fuit  illnftri  pofttritate  minor.  Virtu- 


v 


inter  Fili  s  Dcorum,  lciboranti  P.atria  fqud  nihil  antiquiui 
femper  hahuit)  nm  jcmel,  qtta  confilio,  qua  armis,faluti  Jufti 
cujus  non  folum  tutamen  decujque  unicum  efl,  verum  generi: 
humani  ornamentum  maximum:  id  quod  omncs  agnojcunt  < 


Poetnata  varia.  Ixix 

^tyirmtesnnmera ;  paucos  liquifle  nepotes 
Comperies,  paucos  evoliiiffe  dies. 

De   Gulielmo  Forbejio,  tfolchono  *. 

AUxiffet  cum  prole  domum  Tolchonus  &  aryie, 
Confe&us  fenio  fponte  reliquit  humum. 
Condidit  hunc  tumalum  quo  conditur  ipfe,  fupremum 

Exfpcdans  animo  nil  metuente  diem. 
Hunc  prope  pauperibus  devotos  adfpicis  agros, 

Te&aque  mortali  non  violanda  manu- 
Nec  procul  his  Domini  furgunt  palatia,  Regis 

Non  femel  hofpitio  nobilitata  fui. 
Hasc  terris  monimenta  dedit  Tolchonus,  &  inter 

Has  operum  moles  crefcere  vid:t  opes. 
Quantulus,  exuvias  fi  fpefitas  corporis,.  alti 

Si  penfas  animi  munera,  quantus  homo  eft? 


<x 


tfumulus  Jacobi  Setoni,  Petmeddeni. 

Uem  tegit  hic  cefpes,  faftu  Setonus  honores, 
Divitias  luxu  poffe  carere  docet. 


De  Jacobo  Fullertono  $3  fhoma  Moravio. 

NIl  auloe  metuens  vel  Regis  Parca  querelas, 
Moravium  terris  abftulit  ante  diem. 
Hoc  Fullertonus  fublato  fidere,  Lethes 

Intempeftivis  eft  jugulatus  aquis. 
Saeviat  ad  lubitum  Lachefis :  poft  funera  tanta, 
Aula  nihil,  nil  Rex  unde  queratur  habet. 

ffumulus  Joannis  Colijfonii^  PrczfeSii  /iberdonenfs. 

SAnfte  Coliffonio  ftatuam  decerne  Senatus ! 
Hic  ubi  Praefe&os  conditur  inter  avos. 
Dextra  gerat  gladium,  geminas  manus  altera  lances ; 

Hic  ltatuae  titulus,  quem  Jegat  orbis,  erit? 
Vir  feclo,  Saturne!  tuo,  Laceciaemone  civis, 

Romulea  Conful  dignus  hic  urbe  fuit. 
1  1  2  Tumu- 


*  Ex  Genie  Forbefiorum  Tolchonia  ortus  eft  Vir  Amplif 
JbnuSy  Duncanus  Forbejius  de  Culloden,  Supremcc  apud  Sco- 
tos  inCtviltbHS  Curae  Juridiw  Prcefes  dignijjimtts. 


Ux         AKCTUKI  JONSrONI 

Tumulus  Mongommerii  Scoti^EpiJcopi  Methenfis*. 
T  Tlc  Mongommeri  tegitur  pars  quantula  ?  Tanti 
JlJL     Prxfulis  cxuvias  quantala  velat  humus  i     , 
h\s  gepinis  procercs  gens  Mongommeria  regni$ 

Pfsftat,  &  armorum  mille  togseque  duces. 
Har,c  Fergufiadum  tcllus,  hanc  ja&at  Ierne; 

Quodque  rigat  Tameiis,  quodque  Garumna  folum. 
Sed  quantum  rcliquas  hxc  gens  Heroa,  tribules 

Qui  jacct  hic  tantum  vincit  honore  fuos. 

Intumulum^quem  reverendijjimo  Patri  Patricio  For~ 
befio  Jiannis  pietas  are  perenniorem  excitavit. 

FORBESIOS  hic  cerne  duos,  fine  compare  patrem^ 
Et  aaptfn,  fccli  iidus  utrumque  fui. 
Ante  dcdit  vitam  nato  pater,  omine  laeto, 
Nunc  patrcm  nati  vivere  cernis  ope. 
Plus  mcruit  natus,  quam  cepit  claudftur  xvo9 
Quam  dedit  annorum  limite  vita  caret. 

In  eumdem  reverendum  Antiftitem. 

OCcidit  Abredonae  Prasful  Forbesius  ors, 
"  Par  cui  Pontificum  de  grege  nemo  fuitc 
Marmoreit  illi  ftraverunt  pontibus  undas, 

Hic  pdpulo  facilem  fecit  ad  aftra  viam. 
Quas  illi  Supcris,  Mufis  &  egentjbus  aedes 

Struxerunt,  hujus  fuftinuere  manus. 
Quam  fo^mofa  fuit  tanti  lux  fideris  audor, 
Quoe  juba;  hoc  rperfit  tam  fait  att.a  di^s. 

/;;  Eumdem. 

ADfpicis  hic  gclidam  Forbesi  Praefulis  urn^m^ 
Qua  fub  iole  nihil  fah&ius'  orbis  habef. 
Non  tamen  hic  terris  exceflit  fofpite  nato, 
Pefrore  qui  totum  fpirat  &  ore  patrem. 
Corsius  hoc  facrorevirefcit  germinePhoenix, 
Et  poft  exfequias  qui  fuit  ante  manet. 

*  Hujus  Gentis  longe  florentijfvmce  antiquijfimceque  Prin- 
aeps  cum  omuium  confenfu  Eglintonice  Cumes  agnofcitw  ; 
zxcellentijjvmo  juvenis  ingenio,  ad altijfima  qujeque  natus^bo- 
narum  literarum  ftudiis  dili^entijfime  inftitutus,  unde  Pa* 
tria  fuifque  ornamento  '  aliqudndo >  futurum  fperandum  eft.  \ 


POETARUM 

SCOTORUM 

Musje  Sacr^; 

S  I  V  E 

Arcturi  Jonstoni,  MediciRe- 
gii,  PfalmprumDavidicorum,  Can- 
tici  Solomonis,  &  Canticorum  E- 
vangelicorum  Paraphrafis  Poetica, 

Joannis  Kerri  Cantici  Solomonis  Pa- 
raphrafis  gemina. 

Roberti  Bodji  a  Trochoregia  ad  Chri» 
ftum  Servatorem  Hecatombe. 

PARS    PRJQR. 

Summo  quceque  fitidio  recogtiita,  &  ad  fidem  opti* 
morum  exemplarium  exprejfa. 


E  D  I  N  B  U  R  G   I: 
Apud  Tho.  &   Wal.  Ruddimanno^ 
M.dcc.xxxix. 


Ixli 


ArEturo  Jonjlono,  Scoio,  Medicb  Regio,  @ 
Toetarum  fui  feculi  principi,  poji  inte* 
gram  annorum  centuriam  redivivo,  dum 
nova  ejujdem  Toematum  facrorum  Edi~ 
tio  gemina,  una  ab  Gul.  Laudero  Scoto, 
altera  ab  Gul.  Benfono  Anglo^  neutri 
alterius  confilio  cognito^pariter  adorna- 
retur,  Carmen  gratulatorium. 

CLarus  ut  Arcturus  rediens  ex  squoris  undi* 
CUrior  effulget,BoREALis  gloria  Goeli  : 
Sic  tibi,  bis  denis  luftris,  Arcture!  pera&is, 
Surgit  honos  au£his  redimito  tempora  lauro. 
Lucenova  fuJges,  dumcertat  Bensonus  Anglus 
Laudero  Scoto  meritis  te  ornare  corollis. 
Scilicet,  haud  iterum  vifurus  Tethyos  undas, 
Cum  BuchanaNvEO  pnsclaro  fidere  jun6tus9 
Stella  Caledonio  fulgebis  lucida  Coelo. 


Jo.  Ker; 


Ex  Academia  "Rdmhurgenoi 
KaL  Jumis^  M  pcc  xxxzx, 


*Artturi 


lxkiv 

Arcitiri  J  onfloni  feptem  TfalniorumTcetii- 
tentialium,  (6ti  fcilicet9  }z,  38,  fi, 
iox,  130,  £f>  143)  ad  Reverendum  An~ 
tiftitemy  Gulielmum  Ladium,  Epifcopum 
Londinenfem,  'Dedicaiid* 

CUi  pietas,  Ladi!  cceleftis  acumine  fulgens 
Ingenii,  Patriafc  dat  Patris  aure  frui: 
Has  ego  Jeffei  lacrimas  tibi  nuncupo  vatis: 

Hx  fint  obfequii  teffera  certa  mei. 
Plus  darefas  noneft:  Helicon,  quos  nutrit,  alurftnis 

Nil  folet  infeltx  fundere  praeter  aquas. 

XJt  te  digna  feras,  adfpira  mollibus  auris 

Tu  mihi,  fic  puro  ne&are  vena  fluet. 

VlRTUS  XOS  ORNAT. 

Ejujdem  feptemPfalmorum  Coiifoiatoriorumfjiimi- 
ruin  ibti,  23,  30,  34,  42,  103,  145)  Ad  Reve- 
rendttm  Virnm,  Joannem  Leflaum^  Epifcopum 
Rapbotenfem,  Dedicatio. 

LAus  facrij  Lesl.ee!  chori,  duxn  tendis  Iernen^ 
Et  nova  dextrorfum  te  Cynofnra  rrahit ; 
Jvle  fine  ne  properes  ;  noftri  cape  pignus  amoris  r 
Quem  damus  hic  proefens  eft  panacasa  liber. 
Hac  mens  frafta  malis,  nullis  cedentia  fuccis, 
Hac  perfanantur  vulntfa  cordis  ope. 

VlRTUS   NOS  ORtfAT. 

Bina  hosc  Epigtammata  expreffa  funt  juxta  exemplar 
Londini,  unac.m  Cantici  Solomon.s  laraphrafi  Poe- 
rica,  tereniflimo  Carolo  Regi  dedicata,  apud  Thomam 
H:.rperum,  impenfis  Nathanielis  JButter,  imprefliim  anno 
1633. 


Ixxv 
A     D 

Mariam  Areskinam, 

Illuftriffimam  Comitissam 

MARESCALLANAM, 

EPIGRAMMA*. 

NY  m  p  h  a  !  pari  quse  fola  cares,  &  Regibus  orta3 
Luce  tua  plus  quam  nobilitate  nites: 
Cui  collata  poteft  elinguis  Suada  videri, 

Juno  levis,  Cypris  fufca,  Minerva  rudis: 
Cui  domus  heredem  debet  Keth^a,  coasvis 

Qui  praeit,  &  magnos  csquat  ephebus  avos ; 
Non  ego  te  Phrygii  paftoris  munere  dono, 

Una  licet  vincas  tres  fine  lite  Deas, 
Accipe  paftori  Solymas  quos  tradidit  hymnos 

Sacra  Trias,  cujus  te  pius  urit  amor. 
Accipe  quod  noftrum  eft,  Clariss  tutela  cohortis  ! 

Cui  ve&igales  funt  Heliconis  aquae. 
Tu  pondus  lucemque  dabis,  vitamque  Camoenae, 

Qux,  levis  &  fquallens,  mox  peritura  fuit. 

Arcturus  Jonstonus 
m  AR~ 

*  Nobilijfima  h<ec  Matrona,  cunttis  animi  corporifque  do~ 
tibus  ornata,  Parentes  habuit  Joannem  Marria  Comitem^ 
Scoti^,  regnante  Jacobo  fexto,  Thefaurarium,  atque  Mari- 
am^  Ludovici  Steuarti  Efmei  Levinix  Ducis  Fiiiam.  Gu- 
iielmo  Comiti  Marefcallano  prius^  deinde  Patricio,  primo 
PanmuriteComiti,  nupfit.  Ex  priori  matrimonio  tres  Fili- 
os,  Filias  duas  edidit:  fectmdce  nuptice  fteriles fuere \  Porro\ 
tot  viri  docHi  ubique  cumexifterentftlluftrem  hanc Heroinam, 
cui  fuavijjimum  hoc  opufculum  Jonftonus  dedicaret,  potijji* 
rnhm  elegit ;  quod  tamen  magnis  exemplis  haud  deftituitur. 


lxxvi 


ARCTVRI JONSTONI 

A    D 

LECTOREM 

E   L   E   G   I   A    *. 


FOrte  quod  hic  ftupeas,  (quidenimmanifdtanegemus?) 
Et  q^od  rcprendas,  candide  Le&or!  habes. 
Iliadem  magni  nemo  tentavit  Homeri, 

Nemo  retra&avit  grande  Maronis  opus. 
Finx't  Alexandrum  Lycippus,  pinxit  Apellcs, 

Artificum  reliquas  refpuit  ille  manus. 
Cur  ego  Grampigenae  relego  veftigi;!  Vatis? 
Cur  Buchananxx  fila  refumo  lyrx? 

Hanc 


*  Cujufdam  viri  dotli,  qtiod  mihi  videre  contigit,  de  hajp 
Elegia  judicium,  tamquam  fingulare  quidpiam  comp/exumy 
hic  adfcnbere  haudpigebit.     Id  autem  itafe  habebat. 

41  Carmen  hoc  itroi \oyn\in.h^  quantivis  certe  pretii,  ncr- 
44  vofum  (tta  me  Deusl)  ac  venuftum,  melle  jucundius,  pre* 
u  tiofius  auro,  tam  mihi  graiumfem^er  acceptumque  amuU 
44  tis  retro  annis  exftitit,  ut  haud  alio  fere  remedio,  ad  fo- 
44  landa  vitce  inccmmjda,  delinicndafque  animi  ccgritudinesy 
44  affidua  quam  ejus,  ficrorumque  fimul  hymnjrum  (quibus 
*4  prcefixum  pro  lcctijfimi  id  aufpicatijfimiquc  ominis  fron- 
44  tifptcio  injervitj  meditatione  ufus  Jim:  nec  fruftra.  £- 
u  jus  cnim  vires  prxfentiffimi  inftar  medicamenti,  five  in- 
44  cantamenti  verius,  vel  potius  (ut  religiofius  loquarj  Di~ 
?  yini  injiar  vocis  /ingeli^  proprie  mc  compellantis  conjir- 

44  mantif* 


Ad  Leftofem  Elegia.  lxxvii 

^anc  neque  quam  pulfat  numerosa  Pindarus  arte, 

Teia  nec  fuperet,  nec  Venufina  chelys. 
Hinc  mihi  nec  laudem  quxro,  nec  praemia  capto: 

Eft  Mufas  potius  poena  timenda  meae. 
Dum  Jove  prognatam  folers  imitatur  Arachne, 

De  trabe  fublimi  trifte  pependit  onus. 
Dumque  puer  Clymenes  currus  agitare  paternos 

Non  dubitat,  coeli  pronus  ab  arce  ruit. 
Stultus-  &  TEolides,  dum  non  imitabile  fulmen 

i\rte  refert,  miifo  defuper  igne  perit, 
Et  Satyrus  Phoebum,  Mufas  dum  provocat  amens 

Evippae  foboles,  crimen  uterque  luit. 
Non  ego  cum  Superis  contendo:  fed  area,  Vates 

Quam  terit  hic,  noftris  eft  minus  apta  rotis. 
Ne  pete  quas  fuerit  tam  vani  caufla  laboris, 

Se  Clario  quifquis  proluit  amne,  furit. 
Ah !  liquor  hic  populos,  qui  Phoebi  caftra  fequuntur, 

Fafcinat,  &  memores  non  finit  eiTt  fui. 
Si  tamen  haud  meruit  veniam  furor,  accipe  cauffam, 

Invida  quae  Momo  foriitan  ora  premet. 
Cinxit  Jessiaden  Buchananus  vefte,  pyropis 

Quae  fimul  &  cocco  nobiliore  nitet.  Haec 


•a  mantifque,  in  pacandis  irrequietis  follicitifque  animi  mo^ 
u  tibus,  reftituendaque  coelefti  menti  tranquillitate^  conti^ 
f*  nuo  fum  expertus.  Quodhic  mihi  Saulum^  primum  [frae? 
u  litarum  Regem,  in  memoriam  redigit;  cujus  xgrotantis^ 
u  triftitidque  laborantis  animum  arreptd  modulataque  Da~ 
1  zJd  teftudine  folabatur.  Suas  adfolandum  vires,  poft  ter 
r.  millefere  annos^veterum  Hebrccorum  Divini  Regts  ac  Va°* 
u  tis  lyra?  blandiloquentia  adeo  non  amifit.  Ea  muficce  cul- 
tique  carminis  vis.  "  Haclcnus  ille.  Atque  hoc  remedi- 
umfive  medicinamper  annos  plurimos  ufurpabat%  quippe  qui 
intcgrum  fanttijfimum  fuavijjimumque  opujculum  annuoduo- 
dectes  fpatio,  hoc  eft^fingulis  femel  menfibus,  prout  ritu  Ec^ 
clefia:  nnglicance  Pfalmorum  liber  perlegi  jubetur^  diiigenter 
perluftraret.  Ceterum,  hac  de  re  quce  fentio  libere  ipfe  ut 
e/oquar,  omnibus  fidi  doflique  Interpretis  numeris  feliciter 
adeo  Jonftonum perfunftum  effe  exiftimo,  ut,  elegantemjon- 
(loniance  Pfalmorum  Paraphrafeos,  vel  folutd  vel  ligatd  ora- 
ftone*  Anglicanam  interpretationem  brevis  cemmentarii  ad 

verum 


Jxxviii    AKCTUKI  JONSTONI,  &c. 

Hxc,  cgo  quam  dono,  nec  gcmmis  pi£ta  nec  oftro  eftt 

Tota  ild,  ut  ccrnis,  ftamine  tcxta  rudi. 
Rex  erat  &  Vatcs  hic  cui  fervimus:  amiftus 

Et   Rcgi  &  Vati  non  fatis  unus  erat. 
Apta  paludato  Buchanani  purpura  Regi  eft, 

Rcgibus  aut  ii  quid  grandius  orbis  habet. 
Nil  mihi  cum  fceptris,  cgo  do  vclamina  Vati: 

Hunc  decuit  cultu  iimpliciorc  tegi. 
Induit  Abiadcs  Tyrio  pro  muricc  fetas, 

Scque  gregis  nivei  vellcrc  texit  Amos. 
Addc  quod  hac  noftra  vivct  Buchananus  opelli, 

Clarius  &  iblito  fparget  in  orbe  jubar. 
Splendidius  ikilas  nitet  inter  luna  minores, 

Et  violae  lappis,  &  rofa  jun&a  rubis. 
Non  ego  dedignor,  viftus  fi  dicar  ab  lllo, 

Qui  radiis  implu  folis  utramquc  domum. 
Cui  gens  Aufoniac  priiis,  &  cum  Teutonc  Gallus^ 

Cellit,  ab  hoc  vinci  cur  cgo  turpe  putem? 
Quem  pudet  iEacidx  fatali  cufpidc,  magni 

Quem  pigct  JEnex  fuccubuiife  manu? 
Hoc  cgo  me  folor,  me  quod  poft  terga  relinquat 

Mufa,  C A l t d o n 1 1  nata fub  axe  Poli. 
Quo  fulget  mihi  terra  parens,  patrioeque  Camoenas, 

Non  mea  dedecorat  pledra^  fed  ornat  honos. 

verum  atque  genuinum  Pfilmorum  fenfurn  (quem  admirandi 
profeSio  fide  atque  elegantid  ipfe  exprejfit)  crmndum  atquc 
intelligendum  toco  efe  pofje,  adeoque  piis  atque  eruditis  ho- 
minibus pergratam  eamperque jucundam  futuram  fapenu.nerd 
mecum  arbitratus fim.  Cujus  ego  rei,  animi  jctlicct  gratid^ 
pcriculum  aliquando  cum  fecifjem,  rem  ita  fe  habere,  tum 
meu,  tum  aliorum  etiam  (cuiplns  deferendum  effe  fcio)  judi* 
cio,  expertus  fum.  Porro^  hoc  ut  obiter  notem,  Pfalmi  qua- 
tuordecim,  pxnitentiales  feptem  Ladioy  totidemque  confo- 
latorii  Lejlceo  dcdicati,  fquos  tentaminis  ergo primos  Latino 
carmine  jfonftonus  reddidiffe  vidctur)  optimi  licet  effent,  *  - 
jpfe  tamen^  qua  fuit  ingenii  excellentid,  quod  in  melius  mu- 
taret  poftea  invenit :  quod  ego  incredibili  cum  voluptate,  in- 
ter  conferendum  illos  priiis  publicatos  cum  integro  Pfalterio 
quadriennium  poft  Aberdonice  imprejjo^  deprehendi;  quod 
&  alii  quoque,  quibus  exemplaria  fuppetunt:  per  fe  videre 
jtidicareque  poffunt, 


AR CTUR I  JO NSTO NI Scoti, 

MEDICI    REGII, 

PARAPHRASIS 

P  O  E  T  I  C  A 

9/aJmorum  DAVIDIS. 


PSALMUS    I. 

^j^~^T||Elix,  confilio  qui  nec  fedu&us  iniqud 
i^^f^p      Per  fcelus  impuro  cum  grege  carpit  iter  j 
Nec,quibu$impietas  iniiftit5paffibus  haeret; 
Nec,poftica,tuum,fanna,fedile  premit : 
Mente  fed  aetherei  meditatur  jufla  Parentis^ 
Seu  nox  eft,  rofeo  feu  micat  axe  dies, 

3  Arboris  in  morem  furget,  felicibus  auris 

Qux  viret  ad  ripam  lene  fluentis  aqu&  j 
Cui  tempeftivis  curvantur  brachia  pomis, 

Nullaque  vernantes  decutit  aura  comas, 
Illius  adfpirans  votis  clementia  coeli 

Omnia  propitio  fidere  cceptareget. 

4  Non  ita  gens  exlcx,  paless  fed  folibus  uft<£ 

Inftar  crit,  valucri  quam  rotat  orbe  Notus :     ., 
A  5  Judi- 


±  P  S  A  L.    II     III. 

5-  Judicis  hxc  folium  fugiet,   coetumque  pioTD 
Ultima  cum  dirimet  rafque  nefafque  dies. 

6  Nam  probat  aftrorum  rcdor  veftigia  juiti, 

Diraquc  cum  domino  fraus  peritura  fuo  cit. 

P  S  A  L.    IX 

CUrpopulus  fine  lcgc  fremit?  cur  mcrtfc  volutat 
Non  profccturas  turba  nefanda  minas 7 
1  In  Dominum  Regcmquc,  caput  cui  tinxit  olivo 
Dcxtra  patris,  bcllum  gens  trabeata  parat. 

3  E:a  ahicrcs,  ajunt*  nodos  rumpamus  ahen< 

Nos  quibus  hi  ifaingunt,  impcdiuntquc  pedcs. 

4  Hxc  pater  xthcreus  iiipcra  ridcbit  ab  auli, 

AccedinJ  fannis  ;ra  furorque  coitl 
J  Frcnaque  dans  irx  trcpidos  Dcus  obniet  hoftes," 
His  &  conip'ctpcdora  cxca  modis  : 

6  Sacra  mco  Regiiucco  viridnntis  olivx 

Tcmpora  pcrfundens  fccptra  ferenda  dcdi  ;•  ~ 

Sccptra  dcdi  regnique  dccus,  lanctxque  Sioni 
Impofui,  facris  prxpofuique  jugis. 

7  Elcquar  cdictum,  Tu  Filius  es  mihi,  hicc 

Hic  cgo  te  genui,  muirera  pofce  patrcm. 
g  Hxrcdi  tibi  regna  dabo,  gentefque  fubibunt 

Imper:iim,^tellus  uitima  quotquot  habct. 
o  Ha*  tm  vis  olim  fceptro  ferroquc  poteati 

1  langct,  ut  5  vilitafcula  ficta  luto. 

10  E:a  agedum,  qux  rcgna  tencs,  qux  jura  miniitras* 

Natio,  quam  fas  eft  carpere,  diice  viam. 

11  Jufla  faccfife  Dei,  mcns  hoc  lxtctur  honorc, 

Tcmpcrct  obfcquium  lxtitiamquc  timor. 

12  Ofcula  da  Nato,  fbbitaltt  fte  colligac  iram, 

Qux  tibi  pcrnicicm  quantulaturique  feret. 
Feliceril  nimium  quifquis  fecurus  in 

Spem  locar,  &  folam  nuririnis  atobiropel 

P  S  A  U    III- 

AH,  Deus,  hoftifes  quantum  crcvcre  phalaiigesl 
Agmina  me  contra  quam  numerola  ruunt! 
Z  Quem  colis  infelix,   ajunt,  tibi  conditor  orbis 
Nonfcret  optatarm  cumpremQt  holtis.opcm. 

^  Tu 


PSAL     IV.    V.  j 

u  tamen  umbo  mihi  cs,  Deus,  &  largiris  honorcm-, 

Tu  caput  credtum  ferrefub  aftrajubes. 
4  Te  petii  fupplex,  auditas  rebus  in  ar&is 

Supplicis  e  facra  rupe  fuere  preces. 
j  Sunt  mihi  fecuro  fub  noitcm  membra  quicti 

Tradita,  fecuro  mane  foluta  quies. 

6  Tu  Deusadftabas  :  non  te  cuftode  timebo, 

Me  licet  invadant  tela  quot  orbis  habet. 

7  Surge  parens,  dextraque  juva,  quse  cxde  madentuni 

Innocua  malas  fregit  &  ora  ducum : 
9  Tu  gregis  cs  tutela  facri,  femperque  benignu§ 
Indulges  populo  tempora  l&ta  tuof 

P  S  A  L.    IV. 

LUce  tua  qui  pura  facis,  qui  candida  cerni$ 
Pe&ora,  aux  fundo  fufcipe  vota  Deus, 

2  Quamque  miiii  cfujris  in  rebu$  fxpe  tulifti, 

Nunc  prece  fufcepta  mitte  benignus  opem. 
4  Gcns  hominum,  quid  te  pafcis  mendacibus  umbris} 
Opprobrio  noftrum  quo  decus  ufque  petes  ? 

3  Elegitfulcitque  pios  pater  astheris  alti, 

Ne  dubita?  quefjus  audiet  ille  meos, 
Hunc  metuehs  defifte  malis,  &  nofte  iilenti 
In  mentem  tacitus  fa6ta  diurna  refer. 
j  Vi£Hma  fit  pe&us  fii}e  fuco^  teque,  malorun* 
Fludibus  in  mediis,  &  tua  crede  Deo. 

6  Quas  fitit,  optet  opes  vulgus ;  tu  lumine  coelL 

Ore  tuo  nobis  da,  pafer  alme,  frui. 

7  His  ego  plus  lcetor,  quam  gens  addi&a  fagin^, 
Cui  penus  eft  locuples,  dolia  plena  mero. 

Ergo  toro  rccubans  placido  dabo  lumina  fQmilQ^ 
£t  ftcura  tuo  numine  tefta  colam. 


I 


P  S  A  L.    V. 


M' 


'Aeneparens,tellusDominumquemfufpicit,aud| 
,  _l  Quocque  premo  tacitus,  qussque  fub  aftru  fero.> 
l  Arinue  qucefitis,  Deus  &  Rex,  perpete  voto 

Tu  mihi  praj  cunftis  follicitandus  eris. 
3  Mane  novo  fupplex  oculos  ad  fidenitollam, 
Miine  novo  feciji  qux  loquar  auretnihq, 

A  \  A  T« 


1  P  S  A  L.    VI. 

4  Tu  noxam  rcfugis  qul  dclcfiantur  iniquL 
Gcntis  &  impurce  crimina  ferre  neqois, 

J  Grandc  fuperciliuri  tc  coram  raitus  inanis 
Exuet;  odiftj  tu  Deus  omiK  nei 

6  Ibit  in  cxitium  mendax,  invifaque  turpis 

Fraus  erit:  &  foci  cru<  re  manus. 

7  Scd  patrc  tc  frctus  facr  h  ar  ad  aras 

Ccrnuus,  ilhiftres  fternar  &  antc  pcdcs. 

8  Hoitibus  expofitum,  fons  omnis  &  arbitcr  aequi, 

Dirige,  fufp.dos  duxquc  comefque  v;ae. 

9  His  pariunt  mellita  dolos  laora,  putrc  fepulcrum 

Guttur  olet,  pefihis  carniricina  niali  cit. 
io  Perdc  reos,  pereatque  fuis  gens  impia  technis, 
Qux  furit  &  praceps  in  fcclusomnc  ruit. 

11  Geftiat  interea  te  qui  fccurus  in  uno 

Spem  locat,  &  numcris  mulceat  aftra  novis. 
Gaudia  concipiat  coekiti  numine  tutus 
Vir  pius,  &  quifquis  fhgrat  amore  tui. 

12  Tu,  Deus,  objedo  clypco  tutabere  juftos, 

^Hoftis  &  a  furiis  infidiifque  teges. 

PSAL    VI. 

NE,  rerum  Deus  aime  fator,  me  corripc,  frcno 
Dum  furor  excuiTo  fasvit  &  ira  fremit. 

2  Parcc  laboranti,  dcxtramque  falutifer  cegro 

Porrige,  dum  mentem  lafiat  &  oifa  dolor, 
3,4  Quo  trahis  ufque  moram  ?  Lcthum  pulfurus,  amoris 
Si  memor  es  patrii,  te  mihi  redde  pater. 

5  Senfus  abcft  tumulis;  nec  te  cantare  filentes, 

Dicere  ncc  laudes  ficbilis  umbra  poteft. 

6  Flens  ego  defecitoties  ;  no&emque  fatigans, 

Jmplevi  lacrimis  trifte  cubile  :  . 
y  Ex  ocul;s  fugitivam  aciem,  caya  I  lmina,  rifus, 

Pro  dolor!  hoftiles  inter  &  arma  videSo 
85  9  I  procul  impictas ;  me,  qui  regit  aetheris  axes, 

Audiit,  &  porro  fpes  jubet  eiTe  ratas, 
10  Hoftica  gcns  perculfa  mef,  fuffufi  rubore, 

Verfa  dabit  fubitx  tcrga  pudenda  fugoe. 


PSAL. 


P  S  A  L.     VII.    VIII. 


PSAL    VII. 

SPes  mihi  tu  vitae,  vitam  Dcus  eripe  lctho, 
Impia  de  jngulo  tela  repclle  meo. 
%  Adfer  opem,  ne  me  lanient  impune  tyranni, 
Sanguineus  miferam  ceu  leo  frangit  ovem. 

3  Si  clandeftini  deprendar  criminis  au&or, 

Vel  mihi,  te  vitse  judice,  dextra  rea  eft ; 

4  Si  male  mulcavi  focios  mihi  foedere  jun&os, 

Et  nifi  fenfit  opem  gens  inimica  meam  : 
5"  Me  premat  hsec,  captoque  ferox  ftratoque  triumphet, 
Et  calcet  pedibus,  turpet  &  ora  luto. 

6  TJltor  ades,  tandemque  fuos  furor  exferat  ignes, 

Hoftica  frange  vigil  fpicula,  frange  dolos. 

7  Tum  tua  majeftas  populis  cingetur,  &  alto 

Aureus  e  folio  jura  tremenda  dabis. 

8  Me  tibi  jam  fifto7famulum,Deus,  adfpice,  caufTa 

Si  bona,  fi  nullo  fulta  querela  dolo  eft. 

9  Peftora  qui  penetras  &  lynceus  abdita  cernis, 

Jufte  Deus  juftos  erige,  perde  malos. 
io,ii  Es  mihi  tu  clypeus,  vacuas  tu  crimine  mentes 
Protegis ;  odifti  tu  fine  fine  nefas : 

12  Inque  relu&antes  acuis,  quo  cingeris,  enfem, 

Laevaque  fert  arcum,  miffile  dextra  tenet. 

13  Tela  necem  ftragemque  dabunt;  his  turba  peribit 

Impia,  quae  faftu  me  petulante  premit. 
J4  Parturit  hxc  noxam,  fterili  fed  credidit  arvo 

Semina,  nec  prxter  fomnia  vana  metet. 
jj',  16  Infoveam  molita  dolum  fe  condidit  audax, 

Uita  fed  eft  fubito  fa£ta  ruina  nefas, 
i^Ergo  canam  juftumq;  DeumjDominumque  potentem; 

Carminis  hasc  femper  fumma  futura  mei  eft, 

P  S  A  I,.    VIII. 

QUam  tua,  Coelicolum  Rex,  implet  gloria  terras! 
Sidereas   quantum  tranfvolat  illa  domos ! 
*Ipfa  tuum  paflim  la&ens  infantia'  robur, 
Hoftis  ut  obftupeat,  quo  licet  ore  canit. 
3  Dum  digitis  cselata  tuis  laquearia  coeli 
Confpicor,  6c  lunam,  fidereafque  faces, 

.4  Quan. 


$  PSAL    IX. 

4  Quamula  gens  hominum  rcseft,  quam  mcnte  rccondas? 

Quantula  quam  vifis  gcns  oriunda  luto? 
5-  Hunc  tua  cotligcnis  acquavit  pcnc  miniftris 

Dextera,  &  illuftri  cinxit  honorc  comas. 
6  IHius,  omnipotens  quidquid  manus  intulit  orbi, 

Juffifti  nutus  impcriumquc  fcqui. 
y  Accepcre  jugum  pecudes,  armentaquc  paflim 

Buccra,  quaeque  colunt  invia  luftraferx; 

5  Quxque  viam  fupra  carpit  per  inane  volucris, 

Quique  fub  hac  gaudct  findere  pifcis  aquas. 

9  Quam  tua,  Coelicolum  Rex,  implet  gloria  terras! 

Sidereas  quantum  tranfvolat  illu  domos ! 

PSAL    IX, 

PE£tore  te  toto  recolam,  te  voce  canora, 
Fadtaque  pcr  populos  fufpicienda'  feram. 
1  Gaudia,  te  fpectans,  carpam  fine  fine  modoque, 
Exfultans  cithara  te,  pater  alme,  canam. 

3  Territa,  te  coram,  verfo  gens  hoftica  tergo 

Corruit,  &  gelidam  coefa  momordit  humum, 

4  Te  coram  lis  a6ta  mihi  eft,  te  judice  vici ; 

Sunt  comites  folii  jufque  fidefque  tui. 

5  Increpuit  gentefque  furor  tuus  obruit,  ipfa 

Juflit  &  osterna  nomina  nodte  premi. 

6  Nunc  eat  &  populi  clades  gens  hoftica,  vcrfa 

Mcenia,  de  raftis  oppida  rafa  canat. 
7,  8  At  folium  fine  fine  Deo  efl,  quj  Icgibus  xquis 

Semper  6c  augufto  riumihe  cun£t  i  regit. 
9  Rebus  in  affli£hV  hic  murus  aheneus,  arciis 
Hic  inopi,  noxam  cum  tiniet,   inftar  erit. 

10  Ergo,  Deus,  te  q  1  nofcct,  te  fidet  amico, 

Qui  renuis  nulli,  qpiam  prvce  pofcit,  opem. 

11  Pang;te,  quos  meruit  Solymam  qui  protegit,  hymnos; 

Geftaque  per  populos  fattia  loquatur  anus. 
il  Ille  memorfufo  rcpetit  pro  fanguine  ppenas, 
Nec  miferi  furda  refpuit  aure  preces. 

13  Tu,Decs,adter  opcm;quibus  implicor,adfpice  flu&usj 

Mors  prius  eft,  memfni,  te  auce,  vi£ta  mihi. 

14  Sic  cgo  fe,  laudeiquc  tuas,  partamque  falutcm 

Sublimi  Solynwc  lcctus  ab  arce  eanamo 

%$  Scilr- 


PSAL    X.  ijf 

i$  Scilicetipfa  fuisgens  fubdola  caflibus  hosfit, 
Et  fcrobe  quam  fodit  contumulata  jacet.  j 

16  Haqc  recolendcl  Deus  rarse  monumenta  reliquit 

Juftitiae,  prendi  dum  jubet  artc  dolum. 

17  Numinis  immemores  populos,  fcelerumque  miniftros 

Praecipites  tellus  fub  pede  rupta  trahet. 

iS  Niula  fed  affliftos  mergent  ;oblivia,  nunquam 

SuccefTu  miferum  fpes  caritura  fuo  eft. 

19  Surge  Deus,  viftor  tie  collat  homuncio  criftas, 

Impcrii  populos  fub  juga  coge  tui. 

20  Incute  terrorem  vindex,  coeloque  rebellis 

Progenies  fiitam  fe  fciat  effe  luto, 

PSAL    X, 

QU6,  Deus,  abfcedis  ?  Rerum  tutela  mearumy 
Cur,  pater,  in  mediis  fubtrahis  ora  malis  ? 

2  ImpiuS,  ah!  tenuem  faftu  premit  ufque.nefando, 

Confiliis  pereat  qui,  precof,  ipfe  fuis. 

3  Quod  cupit  hoc  jadtaf  fcelus,&  dumpalpat  avarum, 

Hunc  indeliciis,  quem  Deus  odit,  habet. 

4  Dumque  fupercilio  coeleftia  dcfpicit  alto, 

Nec  quaerit  tumidus,  nec  putat  effe  Deum, 
5-  Ex  voto  dum  cunfta  fiuunt,  &  criminis  ultor 
Stat  procul,  hoitiles  non  timet  ille  manus. 

6  Quas,  ait,  incununt  afii  ridcbo  ruinas 

Incolurriis,-  rerum  defpiciamqtfe  vices. 

7  Os'  dolus  &  fraudes  armant,  convicia  linguam  j 

Mille  fub  hac  pefte?,  mitle  venena  latent. 

8  Sueta  latrocinio  paflim  per  opaca  viarum 

S^vit,  &  innocuo  (anguilie  dextra  rubet, 

9  Quemque  voret  fixis  oculis  defignat  egenum, 

Inquc  fuos  caflis,  infidiafque  trahit : 
Sic  leo,  quam  torvo  confpexit  lumine,  prsedam 
Involat,  &  laceram  fisvus  in  antra  rapit. 

10  3#pe  nccem  clademque  parans  blanditur,  &  atram 

Ingluviem,  miferos  dum  vofat,  arte  tegit. 

11  Te,  Dcus,  immemorem  gens  hxc  &  lumine  cafTuni^ 

Et  vacuum  cura  pe6lus  habere  putat. 

12  Exorefe  &  valida  miferos,  pater,  aftere  dextra, 

Eluat  hos  animo  nulla  fene£ta  tuo« 

13  Imj 


8  P  S  A  L.    XI.    XII. 

13  Impietas  impune  tu^5  cur  provocet  iras? 

Numinis  ultrices  cur  neget  efie  manus  ? 

14  Qufc  patimur  tu  damna  vides  &  mente  recondis, 

Aptaque  vindi£ta  dextera  tela  gerit  : 
Preeiidio  rcnucm,  tutela  protegis  orbum, 

Sentit  uterque  tuam,  dum  furit  hoftis,  opem: 
ij-  Perde  truces,  fcelerum  cseiis  au&oribus,  ipfum 
Pcrde  nefas,  fceleri  ne  fit  in  orbe  locus. 

16  Tu  fceptrum  iinc  fine  geris,  gens  impia  peflfum 

Ibit,  &  ex  ima  ftirpe  rccifa  ruct. 

17  Supplicis  exaudis  gemitus  &  pe&ora  firmas, 

Et  prona  miferi  fufcipis  aure  preces. 

18  Tu,  Deus,  afflictos,  patribus  tu  protegis  orbos, 

Hoftica  nec  quifquam,  te  duce,  tela  timet. 

PSAL    XI. 

NUmine  cur  fretus  jubeor  juga  linquere  nota, 
Ut  volucris  trepido  cum  fugit  icta  metu  ? 
2,  Impius  en  arcum  iinuat,  fociataque  nervo 
Per  lcelus,  infontem  cxca  fagitta  pctit. 

3  Legibus  cxftiri£tis,  quo  fe  mens  candida  vertet? 

Heu  pietas  quid  fe  quo  tueatur  habct  ? 

4  At  pater  omnipotens  fcftio  fublimis  ab  alto 

Adamidum  vigili  lumine  fa&a  notat. 
5-  Dum  probat  infontes,  odio  fe&atur  iniquos, 

Quofque  juvant  fraudcs,  bella,  rapina,  neces. 
6  Sulplmr  in  hos  &  turbo  ruent,  vibratus  &  ignis 

Dcfupcr  ;  h«c  merces  frnpiet&tis  erit. 
y  Nam  pater  cethereus  fons  jugis  &  arbiter  xqui 

Jus  amat,  &  placido  refpicit  orc  pios. 

P  S  A  L.    XIL 

FEr,  Deus,  auxilium  ;  pietas,  en  adfpice,  terras 
Sanctuque  fimplicitas  liquit  &  alma  fides. 

2  Quifque  per  iniidias  focium  fallacibus  umbris 

La&at,  &  indignis  mancipat  ora  dolis: 
Candor  abcft  omnis,  nec  menti  confona  vox  cft  j 
Hxc  ubi  blanditur,  concipit  illa  nefas. 

3  At  Deus  exfcindet  dulci  lita  labra  veneno, 

Qux  fera  jucundo  toxica  mclle  tcgunt ; 


P  S  A  L.    XIII,  XIV.  9 

Eruct  &  linguam  vailo  qus  grand&  typho 
Efflat,  &  ampullis  ambitiofa  tumct. 
4  Obruet  artificem  fcelcris,  qui  frena  pudorfs 
Excutiens?  linguas  nunc  acuamus,  ait ; 
Nos  penes  impcrium  eft  Iinguaej  vocifque  poteftas; 
Libera  quis  duros  mittat  m  ora  lupos  ? 
j  At  Deus  excitus  miferum  clamoribus,  ultor 
His  ego  fuppetias,  inquit,  opemque  feram : 
Quamque  dolis  armata  ^remit  violenta  tyrannis, 
Auxilio  pietas  tuta  futura  meo  eft. 

6  Pura  Dei  vox  eft,  argenti  fufilis  inftar, 

Igne  quod  admoto  feptima  tefta  probat. 

7  Hoftis  ab  infultu,  rerum  pater,  aflere  juftos; 

Excubiafque  facro  pro  grege  femper  age  : 
£  Impia  progenies  nos  obfidet  undique,  viles 
Dum  ftnis  &  fecem  plebis  honore  frui5 

P3AL    XIIL 

QU6,  Deus,  ufque  mei  capicnt  teobhvia?  Vulturn 
Durus  &  averfus  quo,  pater,  ufque  teges  ? 
i  Quo  mifer  ufque  ferar  dubius  ?  Lucefque  fatigans, 
Quo  dolor,  hoftilis  quo  premet  ufque  furor  ? 

3  Adipice  res  lapfas,  facilem  da  plan&ibus  auremj 

Lnce  retroipcdtans  da  propiore  frui: 
Optatum  mox  redde  jubar  ;  mihi  lumina  fomno 
Pcrpctuo  ne  mors  invidiojfi  premat: 

4  Ne  fine  fine  meis  infultet  cladibus  hoftis, 

Et  me  proftrato  gens  fera  cantct  16. 
y  Es  mihi  tu  vitse  ipes  &  tutela  filutis, 

Et  tuus  affii&i  pe&ora  lenit  amor  : 
6  Ergo  tuas  laudes  referam  coeleftibuS  hymn's0 

Et  mihi  te  facilcm  propitiumque  canam. 

P  S  A  L.    XIV. 

NUifiinis  exftinfto  fcnfu,  gens  ftulta  viroxiim 
In  cce!o  nullum  fomniat  efte  Deum  : 
In  fcelus  omne  ruens  confundit  fafque  nefafqiSe 
Perdita,  nec  juftum  quem  vocet  orbiS  habet 
i  Defuper  cethereo  profpexit  Juminc  terras 

Rcruui  opifex,  famulatfi  qui  pede  calcai  humu^'; 


P  S  A  L.     XV,  XVI. 

Luftravitque  genus  mortale,  ut  difceret  ecqnis 
Senfus  in  orbe  foret  numinis,  ecquis  amor 

j  Scd  fimul  in  praeceps  omnes  lymphaticus  errot 
Egerat,  &  fcelerum  pernicioia  fitis: 
Fugerat  hiric  pietas,  nec  qui  fine  crimihe  vitam 

Traniigcrct,  dc  tot  mjllibus  unus  fcrat. 
4  Plebis  an  igncrant  proceres  ft  fanguine  pafci, 

Ceu  dape  ;    nec  fupcriim  folvere  vota  patri  ? 
j  At  Deus  infontes  ciypcoqui  protegit,  olim 

HiYquarict'  fubito  corda  prorana  metu. 

6  Hei  mihi!  confilium  ridct  gcns  impia  jufti, 

Nempe  quod  in  Domino  fpcni  locaMllc  fuo. 

7  O  prccor  !  auxilium  ficra  dc  rupc  Sionis 

Fulgeat*  &  prifco  foedcre  paaa  falus; 
Vincla  Deus  rcduci  populo  buin  dem&tit,  hymnos 
Tollct*iri  aiira  Sion,  x\bramidumque  domus. 

P  S  A  L.    XV. 

TElluris  coelique  fator,  tentoria  tccunv 
Quis  tha,  quis  montis  culmina  facra  Cplet? 

2  Cui  mensTabe  vacans,-  lcgi  cui  confona  vita  cit, 

Pectora  pcrndiae  ncfcia,  lingua  doli. 

3  Felle  caret,  nec  obeit  focio,  ncc  dulcis  amici 

Nomcn  in  opprobrium  ludibriumquc  trahit  : 

4  Deprimit  oforem,  cultorcm  numinis  efFert, 

NTcc  fua  follicitant  fallcrc  damna  ridcm. 
y  Ncc  prcmit  ufura  tcnucm,  ncc  prodcre  cogit 
lnnocuos'auri  perniciofa  fames: 
Hxc  quicunque  poteft,  ftat  nullo  lnobilis  WOJ 
Et  colct  xtefnum  cvmpla  facrata  Deo. 

P  S  A  L.    XVL 

P'Rxfidio  dextraque  tua  mc  protege,  rcrum 
Conditor,  in  te  tpcs  certa  repofta  mihi  eftl 
.  Te,Deus,agiiofco  Dominum,  nullius  egcnum, 

Quem  ncqueo  cultu  dcmeruiife  mco  : 
3  Si  qua  tamcn  ftudiofa  tui  gcns  luminis  anra 
Vefcitur,  hanc  Ifudio  profoquor  ufque  pio; 
Altius  humanis  Ci  quis  caput  extulit,  illuni 
©nke  mibi  eft  foxnulS  fuftiuuiifc'  maiuv 


4*  At 


P  S  A  L.     XVII.  jX 

a  At  fpreto  quicunquc  Dco  fimulacra  dcorum 
Muta  colunt,  poenas,  quas  meruere,  luent : 
Abfit  ut  his  fociem  cceptis  immanibus  aras, 
Noitra  vcl  infando  dcxtra  cruore  litct; 
Abiit  ut  hocc  mcmorans  os  fe  contaminet,  aurcs 
Abfit  ut  oftendant  nominalseva  meas. 
51  Summa  mcce  fortis  Deus  e(t,  cuitofque  fidclis; 
Sufficit  hic  larga  prcemia  Jseta  manu : 

6  Haeredi  mihi  fignat  agrum,  quf  mille  renidens 

Lautitiis,  domino  gaudia  mille  parit. 

7  Tollctur  me  vate  Deus  fuper  aethexis  orbcs ; 

Hujus  cgo  nutu  confilioque  regor: 
Hujus  &  afflatu  facras  pra;cordia  flammas 
Concipiuntj  pulsa  nox  ubi  lycc  rcdft. 

8  Hunc  oculis,  hunc  mente  fero  fine  fine ;  ruma9 

(Hic  modo  fit  dextcr,  nulla  timcnda  mihi  eft. 

9  Gcftict  crgOsmihi  mens  &  cum  pedore  lingua, 

Nec  deerit  tumulo  fpes  animofa  meo : 
io  Nam  neque  permittes  animam,  pater  alme,  tenebras 
Inter  in  inferna  ducere  valle  moras; 
Ncc  tibi  dileclum  tumuli  fub  fornice  putrcs 
Pulvcris  in  fordes  durus  abire  .fincs. 
j  i  Ad  tua  fecurum  me  duces  atria,  paffus 
Tu  face  ccelefti'  per  loca  fenta  rege$; 
Miile  tuos  vultus  comitanturgaiidia,   vitos 
Dejicias  omnes  dcxtra  pcrcnnis  habe.t, 

P  S  A  L,    XVIL 

1  AnQe  parens  aurem  juftis  adverte  quefelis, 
Votaque  fufpecti  fufcipe  pura  doli. 

2  Quod  jus  fafque  jubent  tandem  decerne,  fereno 

iEquus  &  e  folio  defupcr  cequa  vide„ 

3  Tu,  Deiis,  cgi.fti  cenfuram;  no6tis  in  umbra 

Pectoris  &  judex  interions  eras  : 
Nil  tamen  hic  acics  tua  noxx  reppcrit,  ori 
Scilicct  injcci  ftri&a  Jupata  meo. 

4  Lcgis  ad  obfequium  fatago  du.m '  fle^tere  mores, 

Quas  tcncant  didici  vifque  doliifque  vias. 
j  Nc  mihi  quam  monftras  lniquatur  femita  vi,t£-; 
Ne  pede  vacillcm,  tu  Deus  ufque  prxiV 

B  z  6  Te, 


12  P  S  A  L.     XVIII. 

6  Te,  Deus,  oravi,  tc  tangcnt  vota  precar 

Aufcultans  lamuli  fac  ratavotatui. 

7  Da  mihi  tcfacilcm,  famulos  qui  vindicc  dextrJ. 

Protegis,  hoftilcs  cum  cecincrc  tubac. 
S  Me  tcgc  pupillam  vcluti ;  mc  condc  fub  alis, 

Pr«£(idii  tutum  prxltct  ut  umbra  tui. 
O  Undiquc  me  cingit  crudclis  &  ingruit  hoftis; 

Hic  gazas,  jugulum  pcr  fcelus  illc  pctit. 
to  Omnibus  oranitent,  turgent  abdomine  vcntrcs  ; 

Ipfaquc,  dum  fpirant  funcra,  vcrba  tumcnt. 
ii  Qua  fcror,ob(crvantgrcfTus,  initantque  prcmuntqucj 

Utquc  vorcnt,  fxvo  luminc  fkfta  notant : 

12  Sic  cervum  vcftigat  hians  immane  lcxna  ; 

Sic  oculo  pallus  infidiantc  legir: 
Non  alitcr  caprcam  de  rupe  lcunculus  alta 
Signat  &  obfervat,  qua  fugit  illa,  viam, 

13  Surge,  Deus,  praeverte  nefas,  quod  parturit  hoftis 

Impius;  hunc  mifTo  fulminc  dede  ncci. 
24  Eripe  me  dcxtris,  quas  caftigarc  noccntes, 

Aptaque  vindidtac  fpicula  fcrre  jubes : 
Da,  precor,  imbellem  ne  mc  prcmat  improba  mundj 

Colluvies,  nimias  quss  natat  inter  opcs  : 
Das  illi  tellurefrui,  dapibufque  faginas, 

Quas  tibi  de  cornu  divite  fundft  humus  * 
Succcdit  lpculis  prolcs  numerofa  paternis, 

Arvaqiie  difcinfhis  fulcat  avita  nepos, 
\<  Afi  cgo  cum  furgam  rcdivivus,  faece  fepulcri 

Dcpofita,  vultu  perfruar  ufque  tuo ; 
Hac  luccm  dc  luce  traham,   radiofque  perennes  ; 

Hic  fru£tus.j  mcrccs  hxc  pietatis  erit, 

P  S  A  L.    XVIIL 

TU  mihi  delicium  es,  Rex  6  coelique  folique  ; 
Me  tua  coelefti  dextera  fulcit  ope. 
i  Tu  Deus  &  vindcx  &  plufquam  adanaantina  rupes, 
Tu  columen  Vitae  'prafidiumque  meae  es : 
Spes  mea  te  clypeo,  te  folo  fidit  afylo, 
Durabitque  tuo  robore  fulta  falus. 
*>  Te  precibus7votifquc  colam,  cui  debita  laus  eft  : 
Hoftis  ab  infidiis  Jic  cgo  tutus  ero. 

4  Mc 


P  S  A  L.     XVIII.  13 

4  IsJlc  dolor  obfedit  lethi,  me  terruit  ingens 
Gurges,  &  infandis  lerna  referta  malis ; 

5-  Undique  terrificus  tumuli  circumftetit  horror, 
Et  laqueis  hasii,  mors  truculcnta,  tuis  : 

6  Flu£tibus  e  mediis,  &  lcthi  faucibus  atris 

Ad  Pominum  fupplex  vota  Dcumquetuli; 
Ule  pretes  humiles  fupera  fufccpit  ab  aula, 
;  Et  facili  planQum  fupplicis  aure  bibit.  | 

7  Motafuittellus,  nutarunt  vertice  montes, 

Imaque  cum  fummis  plena  tremoris  erant. 

8  Naribus  efflavit  nebulas  Deus  excitus  ira, 

Cunfitaque  flammantes "volvit  aborefaces. 

9  iEthere  diduSo,  folio  defcendit  ab  alto, 

Nubila  fidereos  implicu^re  pedes. 

10  Ventorum  volucres  humeris  circumdedit  alas, 

Scandit  &  astherei  flammea  terga  chori. 

1 1  Quaque  volat  nubes  glomerans  fe  condidit  umbris, 

Et  circumfufis  undique  texit  aquis. 

12  Ut  jubar  admovit,  cceperunt  hifcere  nubes, 

Igne  micare  polus,  grandine  terra  quati. 

13  Ore  Deus  iacro  tonuit,  mox  grandine  mixta 

Fnlmina  coelefti  defiliere  domo. 
J4  His  jaculis  pavidos  disjecit  &  obruithoftes, 

Ultrici  geminans  ignea  tela  manu. 
Ij  Ut  Deus  increpuit,  pelagi  fe  pandit  abyflus, 

Aruit  &  refugas  alveus  iritcr  aquas  : 
Ut  rutilos  patulis  efflavit  naribus  ignes, 

J6ta  metu  latebras  imareclufit  humus. 
56  Defuper  auxilium  tulit,  &  me  mille  fepultum 

FluSibus  exferta  fuftulit  ille  manu. 
17  Cumque  calens  ira  preriieret  me  fortior  hoftis, 

Hic  mihi  de  coeli  vertice  mifit  opem. 
iS  Straverat  incautum  gens  impiarebusin  ar£tis, 

Hic  baculo  nixum  furgerc  jufiit  humo. 

19  Carceris  obfeptum  tenebris  eduxit  in  auras 

iEtheris ;  hoc  patrii  pignus  amoris  erat. 

20  Prcemia  conceifit  re£ti  moderator  &  aequi, 

Quas  meruit  pietas  &  fine  labe  manus. 

21  Pr^buit  obfequium  legi  fincera  voluntas, 

Confcia  nec  fceleris  menfve  manufve  fuit. 
ZZ  Ante  oculos  lex  femper  erat,  nec  in  aequoris  unda^ 
Sculpta  Dei  digitis  jufla  tulcre  Noti\ 

23  Mcns 


*4  P  S  A  L.     XVIII. 

23  Mcnsmihi  purafuit;  ncc,  cum  fuadcrct  iniquum, 

Indulli  gcnio  libera  frena  mco. 

24  Grata  Dcopietas  merccdcm  rcttulit,  infons 

Dextera  muirfica  mox  cumulata  manu  cfl. 
25*,  26  Te,  Deus,  agnofcitlandhim  pius,  integer  xquum, 

Purus  cs  &  puris,  t^tricus  ufquc  malis. 
2*7  Tu,  pater  ompipotens,  humflcm  de  pulvere  tollcs  * 

\tdiia  coelefti  tu  pedecglla  prcmes. 
*8    1  u  mihi  depcHes  tcnebras,  &  Iacc  ferena 

Sedibus  e  fupcris  tc  radiantc  fruar. 

29  Tc  ducc  pcrrumpam  validos,  quibns  implicor,hoftes; 

Moenia  traniilicns,  te  ducc,  vi&or  cro. 

30  Rccca  via  cit,  quamcunqucteris,  vox  fuiilis  auri 

/Emula  :  tu  clypci  protcgis  serc  pios. 

31  Almc  parcns,  quid  tc  femoto'  numinis  ufquam  eft*?" 

Tc  niii  quid  magnirtlaximus  oirbis  habct? 
ji  Tu  mihi  das  vircs  &  cihgis  roborc  lumbos, 
Tu  fternis  facilcs  per  loca  c#ca  vias. 

33  Tu  curfa  fupcrarc  lcvis  vcftigia  ccrvce, 

Et  juga  fccurum  fcandere  fumma  jubcs. 

34  Tu  thJxuam  bdlaredoce.s  :  mihi  ferreus  arcus 

Rumpitur  ;  eft  impar  viribus  illc  mcis. 
3j  Texifti  ciypeo,  fulciiti  roborc  dcxtroc  ; 

Mcquc  tuus  pavit  femper'&  auxit  amcr. 

36  Pandit  itcr  tutum  bonitas  tua ;  ncvc  labarct, 

Ncve  vacillarct  pcs  mihi  cura  fuit. 

37  Hoitibus  indixi  bcllum,  cepiquc  fugaccs; 

Ncc  niii  proftratis  patria  vifa  mihi  e(L 

38  Vulncra  vulncribus  cumulans  tota  agmina  ferro 

Maclavi,  pcdibus  mox  fubigcnda  mcis. 

39  Roborc  me  vaiido  tua  cinxit    dcxtra,   rcbcllcs 

H#c  eadcm  domitos  in  mca  vincla  dcdit.  ' 

40  Te- ducc  ccrviccs  mihi  fubmiscre  tyranni, 

Impia  juflifti  dcdcre'col1a  heci. 

41  Vota  Dco  ftriftas  intcr  fuderc  fecurcs, 

Ille  fed  avcrsa  refpuir  aurc  prcces. '' 

42  In  cineres  vcrfos  Noius  abftulit;  mquc  platcis 

Hoftica  calcavi  corpora,  morc  luti. 

43  Tu,  Deus,  ampla  mihi  pacatd  regna  dcdifti, 

Scrvict  &  fccptris  gcns  pcrcgrina  meis, 

44  Ofteret  obfecfuium  noftris  excita  triumphi^ 

Turba  frcqucns,  tcllus  ultiHia  dona  dabit, 

45-  Fairfl 


P  S  A  L.     XIX.  15 

45-  Fama  mei  ignctas  auatiet  formidine  gcmcsv 

Quai^quc  colunt  latcbras,  fcpofitofquc  xares, 

46  Vivat  honos,  nomcnquc  Dci ;  qui  roborc  mentcm 

Firmat,  &  eetcrnum  vivcrc  poflcdedit. 

47  Ille  mihi  vires  rcparans  pcilumdcdii  hoftcs, 

Subdidit  &  fceptris  colla  fupcrba  mcis. 

48  Tu  Dcus  cs  vindex,"  humilcm  tu  tollis  in  altum; 

Impiatu  populos  poncrc  tcla  jubcs. 

49  Ergo  tuos  tituios  nunc  audict  ultima,  tcHin," 

Et  mihi  perpetuum  laus  tua  carmcn  erit. 
yo  Qucm  tibi  facraftir  tua  fcrvat  dextera  Regem  : 
Hacc  eadcm  fobolcm  cumpatre  porrci  tegeu 

P  S  A  L.    XIX, 

NUminis  infcnptge  titulis  funt  ^theris  arces, 
Et  rerum  dqmina  regia  pidta  manu. 

2  Luxlucem,  no&emque  premcns  nox  altera    laude? 

Artificis  memorant  no&e  dieque  fui. 

3  Non  tam  fepofita  eft,  nec  gens  tam  barbara,  voccs* 

Illarumqux  non  jugiter  aurc  trahat : 

4  Omnibus  aftrifcra  radii  mittuntur  ab  aula, 

Et  bibit  asthereos  ultima  tcrra  fonos : 
Adfpicis  ui  folidis  furgant  palatia  gemmis, 
Sol  ubi  purpureum  fundit  ab  axe  jubar. 
5-  Sponii  more  novi  thalamo  fc  tollit  Eoo, 
Caifpit  &  exfuitans  more  gigantis  iter. 

6  Littus  in  Hefperium  rofco  dum  fcrtur  ab  ortu, 

Omnia  vivifico,  qua  vclat,  igne  fovet. 

7  Scd  mage  flexanima  eft  Dbmini  lex  :  nefcia  labis 

Expolit  hcec  mentes  fida  inagiftra  rudcs, 
i  iEquius  hac  nihil  eft,  nihil  eft  hac  purius  una  : 
Haec  cor  laetitia,  lumina  lucc  beat. 

9  Huic  pietas  cft  pura  comes,  lucefque  perennes: 

Nil  habct  erroris,.  nil  tcgit  iliadoli. 

10  Vilius  hac  aurum  eft,  quod  feptimus  eliquat  ignfs  * 

Dulcia  nec  t.un  funt  condita  mclla  fayis. 

11  Lcx  monct  &  mentem  famuli  prsemunit ;  &  ampla 

Praemia  fcrt  qutfquis,quod  jubct  illa,  facit. 

12  Hci  mihi !  caligat  mens  ad  fua  crimina  :  dele 

Tu,  patcr,.  arcano  qus  fovet  illa  finu; 

*3Ne 


16  P  S  A  L.     XX,  XXI. 

13  Netumcat,  fcclcri  fac  nc  fc  tnancfpet  ;  h 

Mille  repurgatis,  iic  ego  purus  cro, 

14  Sufcipe  qux  promo,  tacita  vcl  mcntc  voluto: 

Quod  vivo  &v;gco,  munus  id  omne  tuumcft, 

P  S  A  L.    XX. 

REbus  in  anguftis  pateant  tibi  numlnis  aurcr, 
Magnus  &  Ifacidum  fit  tua  parma  Deus. 
1  Advolet  cx  adytis  cinftus  viftricibus  armis, 
Et  ferat  e  facra"  rupe  Sionis  opcm. 

3  Sitque  memor,  donis  quoties  cumulavcris  aras, 

Donaque  promifib  defuper  igne  probet. 

4  Mollibus  adfpiret  Zephyris  &  vota  fecundet, 

Sitque  ratum  quidquid  mens  fitie  l*abe  petit, 
f}  6  Sic  ubi  tu  voti  compos  fervabere,  paffim 

Vindicis  exftabunt  lxta  tropsea  tui  : 
Annuet  optatis  Deus ;  &,  me  vate,  miniftri 

Quem  iibi  facravit  proteget  ille  caput: 
Illius  e  fuperee  facris  penetralibus  aulx 

Auris  erit  votis  pervia,  promta  manus, 

7  Ille  roti-s,  hic  fidat  equis  &  fortibus  armis ; 

Supplice  nosDomino  fundimus  ore  preces : 

8  Illa  jacet  gens  ftrata  folo  ;  nos  robore  firmo 

Numinis  erexit,  fuftinuitque  manus. 

9  Magne  parens  rerum,  patrix  tu  protcge  patrem^ 

Et  populi  votis  annuat  illefui. 

PSAL    XXI 

QUam,  pater  almc,tuo  Rex  phtudet  mimine  fuftus! 
Clamabit  quoties,  tc  duce,  vidtorlo! 
z  Tu  rata  fecifti  tacita  qux  rncnte  popofcit, 

Vana  nec  alipedes  verba  tulere  Noti. 
3  Prsvertere  preces  opulentx  munera  dextrx, 
Gemmiferum  cinxit  cum  diadema  comas. 
4,5-  Ut  vitam  petiit,  vitarn  iine  fine  dedifti, 
Et  te  pcrpetuus  vindice  crevit  honos. 
6  Hoc  tufeiiees  fecifti  Regc  tribules, 
Luce  tui  vultiis  gcftiit  itte  frui. 
•»  Quaque  prius  fidit  tua  femper  gratia  prxfto  cft, 
Dirigit  &  grefllis,  nec  titubare  finit, 

8  Pr^d.i 


PSAL    XXII.  z7 

8  Prsda  cadent  odiis  armati  triftibus  hoftes, 

Induet  &  manicas  gens  fcclerata  tuas  : 

9  Te,  t)eus9  accenfo,  fcintillans  fulphure  fornax 

Hauriet  hanc,  fervens  &  teget  ora  cinis : 
jo  Arva  fuas  meffes,  foetus  quoque  fubtrahet  arbor; 
Et  genus  ex  ifto  femine  nemo  trahet. 

11  Scilicet  occulta  gens  h&c  te  fraude  petivir, 

Verfa  fed  in  fumum  fraus  truculenta  fuit. 

12  Ergo  fequeftratam  merita  tu  cufpide  figes, 

Stri6taque  jam  vindex  fpiculanervus  habet, 
J3  Exfere  tu  vires  ;  sequata  potentia.  coelo 

Carmen  erit  nobis,  laudis  &  ampla  feges^ 

P  S  A  L.    XXII. 

AH,  Deus,  ah  me  cur  liquifti !  ululatibus  aures 
Cur,  procul  abfcedens,  fubtrahis  ufque  meis? 

2  Te  noftu?  te  luce  voco  ;  fed  node  dieque 

Tu  famuli  dura  negligis  aure  preces.  ' 

3  Ad  pia  vota,  Deus,  pelagi  tu  furdior  unda  es ;     . 

Sanftus  es  ipfe  tamen,  templaque  fan<3a  colts, 

4  Numine  fulta  tuo  Solyme  ftctit,"  inter  &  hoftes 

Te  domus  Ifacidum  vindice  tutafuit. 
j:  Admovere  preces?  tua  juvit  dextra  precantes; 
Nec  fpes  erubuit  numine  nixa  tuo. 

6  Nullamihi  jamforma  viri  eft  ;  ah!  reptilis  inftar 

Calcor,  &  opprobriis  undique  mille  petor. 

7  Qui  IpeClator  adeft,  ridet,  ringitque,  caputque 

Quaflat;  &  hcec  in  mefannio  probra  jacit ; 

8  Ille  Deo  fidit;  nunc,  cui  fe  creaidit,    illi ; 

Sit  Deus  auxilio,  fi  qujd  amoris  habet0 

9  Me  tamen,'almeparcns,  traxiili  matris  ab  alvo  j 

Tu  quoque  la&enti  Ipes  mihidulcis  eras  : 

10  Me  tua  fufccpit  nafcentem  dextera,  cunas 

Texit  ab  infidiis  mox  tua  cura  meas, 
n  Ne  procul  abfcedas ;  cervicibus  imminet  TOmS; 
Ah  !  nifi  tu  dederis,  nil  mihi  reftat  opis, 

12  Mille  truces  cingunt  &  limant  cornua  tauri, 

Quos  dape  Bafanis  lauta  faginat  humus  : 

13  Ridibus  horrendi  pandunt  immanibus  ora; 

Trux  bo  balantes  ficv  rugit  inter  oves. 

o*  t4  i\ 


x8  P  S  A  L.     XXII. 

14  Inftaraqux  fluitant  artus,  compage  foluta^ 
Liquitur  &  cerae  cor  mihj  ihore  novae. 

i$  Arclcit  ceutefta  vigor,vox  feucibus  haeret; 
Et  fflihi  jam  tufnuluin  julla  recludit  humus. 

16  Infefti  cinxeie  canes,  &  ianguine  gaudens 

Turba;  manus  follas  aerc  pcdcfque  vides. 

17  Olla  mifer  numcrcm;  tamen  his  fera  lumina  pafcit 

Cladibus  infultans  gcns  fcelerata  meis. 

18  His  fpolium  cctfit,  me  qui  vclabat,  ami&us; 

Et  lis  de  tunica  forte  diremta  fuit. 

19  Spesvitx  columenquc  mece,  ne  longius  abfta ; 

Quam  potes  adfer  opem,  nedere  parce  moras. 

20  Eniibus  infandis,  quibus  impetor,  eripe  vittfn ; 

Circumlatrantes  undique  pelle  canes. 

21  Dextera  fulmineo  tua  comprimat  ora  leoni, 

Exuat&  cornu  munocerota  truci. 

22  Fr^ribus  ergo  meis,  populi  fpe&ante  corona, 

Utdecet,  invifti  numinis  afta  canam. 

23  Fafta  Dei  laudent  quibus  eft  reverentia  coeliY 

Ifacidumquc  tribus,-  Abramidumque  genus, 

24  Ille  necaffliftos  cft  dedignatus;  egenis 

Ora  nec  avertit,  claufa  nec  auris  crat. 
25*  Illius  attollam  laudes,  &  dulce  putabo 
In  medio  populi  folvere  vota  choro. 

26  Se  faturbbit  inops;  fa&um  mens  numine  freta 

Efteret,  aeternis  mox  fruitura  bonis. 

27  Accurrent  populi  memores  a  finibus'  orbis, 

Seque  fimul  fternent  illius  ante  pedes. 

28  Ille  manu  forti  rerum  moderatur  habenas, 

Sceptraque  quot  vefper,  quotquot  &  ortus  habet. 

29  Hunc  colet  aufiorcm  rebus  qui  floret  opimis, 

Expletus  dapibus,  lautitiifque  mcris: 
Pmximus  &  tumulo  fupplex  dabit  ofcula  plantis; 
'Hoc  fine  nam  fruftra  languida  membra  levcs.- 

30  Serviet  &  foboles  ccelo  devota,  Deoque 

Sub  duce,  militice  pars  erit  una  iacrce. 

31  Dffcet  &  ex  illa  prolcs  ventura  favorem 

Numiftis,  &  dextre  «unSh  regemis  opus. 


PfrAL, 


P  S  A  L    XXIII,  XXIV.  19 

P  S  A  L.    XXIII. 

-TjLandus  ut  upilio  me  pafcit  conditor  orbis; 
J)  Ne  mihi  quid  deiit,  providus  ille  cavet, 
i  Dat  fatur  ut  recubem  pratorum  in  gramine  molli, 
Ducit  &  ad  rivos  lene  fonantis  aquse. 

3  Cor  recreat,  re&ique  viam  mihi  monftrat  &  xqnl; 

Illius  ut  laudes  Isetus  in  aftra  feram. 

4  Non  ego  degeneri  quaterer  formidine,  lethi 

Ante  oculos  quamvis  vallis  opaca  foret: 
Tu,  Deus,  es  prasfto;  baculo  veftigia  firmans 
Ne  titubem,  vires  reftituifque  meas. 

5  Hofte  palam  tu  das  plenis  accumbere  menfis^ 

Et  mihi  regales  porrigis  ipfe  dapes  : 
Tu  caput  irroras  fucco  felicis  olivae, 
Sufficis  &  larga  pocula  plena  manu. 

6  Me  tua  defendet  bonitas,  dum  lumine  vefcar  j 

Per  falebras  greffus  diriget  illa  meos: 
Inque  tuis  adytis,  rerum  pater  alme,  morabor  ; 
Hfc  ubi  perpetuo  gaudia  lastus  agam. 

PSAL    XXIV. 

TErra  Dei  eft,  terramque  finu  qui  fufcipit,  orbis; 
Quidquid  &  indigenum  terra  vel  aequor  habetl 

2  Illius  oequoreis  terram  ftabilivit  in  undis 

Dextera,  flumineas  fixit  &  inter  aquas. 

3  Quem  colit  hic  ecquis  nitatur  in  ardua  montis? 

Ecquis  facrata  fiftet  in  asde  pedem  ? 

4  Cui  manus  eft  infons,  cor  purum,  nefcia  faftiis 

Mens;  nec  pcrjura  eft  lingua,  nec  ufa  dolo  : 

5  Hunc  Deus  auSor  opis  donis  cumulabit  opimis; 

Et  dabit  ele£to  cum  grege  refta  fequi  : 

6  Numinis  ore  frui  quifquis  fic  ambit  &  ardet, 

Soius  hic  Abramidum  fe  putet  effe  genus. 

7  Pandite  jam  valvas,  princeps  &  gloria  Regum 

En  fubit;  seternas  pandite  templa  fores. 

8  Ccquis  hic  eft  Regum  decus  ingens  ?  Robore  pollens 

IHe  triumphali  ventilat  arma  manu. 

9  Majeftas  fublimis  adeft,  fe  fponee  perennes 

Recludant  aditus,  excutiantque  fcras, 

C  l  10  Ecquis 


£0  P  S  A  L.    XXV. 

10  Ecquisadeft  tanta  Rex  majeftate  corufcus  ? 
Hoc  Rex5  qui  bello  fulminat,  ore  nitet. 

PSAL     XXV 

TE,  Deus,  obfervo,  mens  te  mea  fufpicit  unum ; 
Proelidioque  tuo  res  ego  credo  meas. 

I  Numine  te  fido,  nec  fit  te  fidere  turpe ; 

Nfec  recreet  mentes  noftra  ruina  truces : 

3  Spes  te  nixa  probro  fit  nulli:  dedecus  orbis 

Sit  gens,  qux  nullo  criinine  laefa  fremit. 

4  Alme  parens,  da  noffe  viam,  veftigia  fulci ; 

Et  face  proelata  pande  falutis  iter  : 
%  Dux  mihi  iis  &  re£ta  doce ;  fpes  unica  vitas 

Qua  fruor,  eripiet  fpem  mihi  nulla  dies. 
6  Ante  oculos  fit  prifca  tibi  clemcntia;  prifcus 

Hssreat  aeternum  pe£core  fixus  amor  : 
^  Exorct  tuate  bonitas;  deli£ta  juvcntx 

Hcec  tegat,  &  cseca  crimina  nube  premat. 

8  Eft  juftus/comifque  Deus  ;  gens  difcit  ab  illo 

Devia,  quod  fugiat,  quodcme  fequatur  iter 

9  Mens  quibus  eft  humilis,  manfuetaque  pe&ora,tutas 

Hoc  duce,  corripient  expedientque  vias  : 

10  Illius  obfequio  vitam  qui  mancipat,  illi 

Vallat  iter  fas  hinc,  numinis  inde  favor. 
21  Da  mihi,  da  faedse  veniam,  pater  optime,  culpae; 
•  Te  rogo  per  patrii  quidquid  amoris  habes, 

II  Quantus  hic  eft  qui  mente  Deum  timet?  Aufpice  coeli 

Prafide,  fecuram  feliget  ille  viam  : 

23  Gcns  ignara  mali  gaudebit  pace  ferena, 

Incolet  &  patrios  ftirps  numerofa  lares  : 

24  Foedera  fan£ta  piis  Deus  &  myfteria  coeli 

Pandet^  &his  mentes  erudit  ipfe  rudes.' 
lf  Jugiter  hunc  oculis  tueor,mihi  porriget  ille 
Promtus  opem,  laqueis  expedietque  pedes. 

16  Me,  Deus^  adfpeda  placidus,  miferere  jacentis ; 

Et  defolato  mox  mihi  tende  manum. 

17  Ah!  mala  crev^runt  &  curis  mille  fafigor: 

Tu  mala,  tu  mentis  nubila  pelie  meoe, 
liS  Hdsquibus  infeftor,  quibus  obruor9  adfpice  flu#us; 
Et  veniam  famukrda,  pater  alme,  tuo, 

19  Millc 


p  S  A  L.    XXVI,  XXVIL  zji 

1 9  Mille  pharetratas  oculis  circumfpice  turmas, 

Turgentes  odiis,  terrificifque  minis : 

20  Eripe  me  turbis,  te  folo  vindice  nitor ; 

Ne  fit  dedecori  fpes  mea  nixa  Deo, 

21  Me  mea  defendat  pietas  &  candida  virtus, 

Et,  tua  quae  folum  refpicit  ora,  fides. 

11  Tu  pater  Ifacidis,  tu  murus  aheneus  efto; 

Et  facri  clypeus  pr^iidiumque  gregis. 

PSAL    XXVI. 

*TPE,  Deus,  appello^  vitam  qui  puriter  egi; 
JL    Te  fidi,  ftabilis  pes  mihi  femper  ent; 
1  Nunc  age  cenfuram ;  cum  moribus  excute  pe#us>  \ 
Quidquid  &  arcanae  pedtora  labis  habent. 

3  Fixus  amqr  menti  tuus  eft,  benefaSa  putanti 

Omne  fuit  ftudium,  te  duce,  re&a  fequh 

4  Nec  balatro,  nec  vappa  levis,  nec  dedita  technis 

Turba,  fodalitii  pars  fuit  ulla  meh 

5  Hunc  ego  flagitiis  vitam  qui  polluit,odi; 

Nec  mihi  vir  nequam  foedere  jun&us  erat. 

6  Ergo  ubi  me  pura  Iuftravi  fluminis  und£, 

Ante  tuas  aras  cum  prece  tura  dabo, 

7  Hic  ego  perfolvam  grates;  miracula  pandens 

Hic  tua,  te  Dominum  prseco  fub  aftra  feram. 

8  Traxit  amore  fui  tua  me  domus,  semula  coelo, 

Quasque  tua  femper  regia  luce  nitet, 

9  Ne  me,  qua  pereunt  fontes,  involve  ruin£ ; 

Nec  tumidis,  fevo  cum  grege,  merge  vadist 
io  Eft  illi  fcelerata  manus,  corruptaque  donis 

Dextera  venalis  per  fcelus  auget  opes  : 
ii  Hunc  ego  declinans  incedam  tramite  re6to; 

Tu  modo  fer,  quam  te  pofco,  mifertus  opem. 

12  Legis  adobfequium  fle&am  veftigia,  laudes 

Et  coram  populo  vox  canet  alta  tuas, 

P  S  A  L.    XXVIL 

CUr  ego  formidem  ?  Lux  &  fpes  certa  faluti? 
Eft  Deus,  &  vitas  firma  columna  me#. 
2  Barbara  gens  in  me  dum  ridtibus  irruit  atris, 
Poplite  fucciduo  lapfa  momordit  humum. 

3  No» 


zz  P  S  A  L.     XXVIII. 

3  Non  ego  ferratas  acies,  nec  ftri&a  timebo 

Spicula  :  coeleftis  fpem  mihi  fulcit  amor. 

4  Ore  Dei  temploque  frui,  dum  vita  manebit, 

Summa  fuit  voti,  fumma  fufura  mei  eft. 
j  Illc  facris  adytis  bonus  &  penetralibus  altis 

Me  teget ;  &  rupis,  cum  premar,inftar  erit. 
6  Ille,  quibus  cingor,  ducibus  me  prscferet  ipfis  : 

Hunc  celebrans  aris  debita  tura  feram. 
y  Te,  Deus,  inclamo;  facilis,  Deus,  annuc  votis: 

Meque  falutifera  protege  fortis  ope. 

8  Refpice  me  folum  di^ifti,  juffa  peregi^ 

Noftra  tuo  folum  mens  avet  ore  frui. 

9  Lomiria  defle&ens  famulum  ne  refpue,  triftem 

Ne  fuge,  qui  vitx  fpes  mihi  femper  eras. 

10  Me  licet  horreret  pater  &  patris  srnulamater, 

Dextra  tamen,  fpero,  me  tua  tollet  humo. 

11  Tu,  quod  iter  fubeam,  monftra  ;  facilemque  clienti, 

Hoftis  ut  evitem  fpicula,  pande  viam. 

12  Subtrahe  me  populi  furiis,  qui  crimine  fi£to 

Me  premit,  immani  fpirat  &  ore  minas. 

13  Spem  mihi  tu  reparas,  vcnturae  gaudia  vit« 

Dum  recolo,   &  coeli  qux  bona  civis  habet. 

14  Fide  Deo,  firmaque  fidem;  funt  prcemia  praefto; 

prigit  &  mentes  fuftinet  ille  pias. 

P  S  A  L.    XXVIIL 

TE,  Deus,  imploro,  meavita;  iilentia  rumpe 
Ne  peream,  ceu  qiii  fe  prope  bufta  videt. 
1  Annue  quxfitis,  ferio  dum  fidera  plan£tu; 

Ad  tua  dum  fupplex  pqrrigo  templa  manus. 

3  Sint  procul  artifices  fraudum,  qui  blanda  loquuntur, 

Dum  fociis  laqueos  mens  fcelerata  parat. 

4  Redde  parem  meritis  mercedem;  crimine  dignas 

Fac  Deus  ut  poenas  menfque  manufque  luant. 

5  Corruet,  xtherex  quifquis  miracula  dextris 

Non  ftupet,  &  nulla  reftitucturope. 

6  Gloria  &\  fuperum  Rqgi  qui  faspe  vocantem 

Audiit,  &  memori  condidit  aure  preces. 

7  Hic  rupes  clypeufque  mihi  eft;  hoc  freta  revixit^ 

Languida  mens,  numeris  hunc  canct  illa  novis. 

8  At- 


„ 


P  S  A  L.     XXIX,  XXX.  z$ 

%  Attulit  hic  quotics  Regi  quotiefque  falutem  ? 

Hic  fociis  quoties  turris  ahena  fuit  ? 
9  Cuftodi  populumque  bea,  pater,  inftrue  menfas; 

Et  foboli  lauru  perpete  cinge  comas. 

PSAL    XXIX. 

NUfffinis,  Heroes,  facras  agnofcite  vires, 
Et  quoci  fiderea  fundit  ab  arce  jubar. 

2  Quas  facra  promeruit  majeftas  pandite  laudes, 

Quaeque  decet  templi  figite  dona  tholis. 

3  Eminus  auditur  Deus  inter  nubila,  late 

Dum  tonat,  effufis  dum  fata  mergit  aquis» 

4  Alta  De*  quanta  vox  majeftate  corufcat ! 

Fulminis  in  morem  quam  violenta  ruit !  g 

5  Frondeus  hac  Libani  vertex  nudatur,  &  ingen^ 

Diflilit  horriibno  verbere  fraSa  cedrus  : 

6  Hac  juga  fjbfultant,  veluti  ftimtilante  juvent& 

Bucula  per  filvas,  munocerofque  levis  : 

7  HujUs  &  impcrio  rutilat  polus  igne  mina£f, 

Crebraque  difrupta  fulmina  nube  volarit 

8  I&a  metu  deferta  tremunt,  nemorumque  recefTus, 

Tefquaque  montanis  vix  habitanda  feris. 

9  Mollibus  haec  damis  fobolem,  filvifque  decorem 

Exctifit;  his  templum  laudibus  omne  fonat. 
io  Ffenat  aquas  pelagi  Deus  &  dominatur  in  undis, 

Nec  decus  imperii  terminat  ulla  dies. 
II  Ille  fuo  populo  vires^,  pacifque  beat#7 

Hoftibus  elifis^  otia  foeta  dabit. 

P  S  A  L.    XXX. 

QUi  mea  vi&rici  velafti  tempora  lauru, 
.   Te,  pater  omnipotens,  &  tua  fadta  canam: 
More  triumphantis,  noftris  ne  cladibus  hoftis 

Nequiter  infultet,  muneris  omne  tui  eft. 
Te,  Deus,  implorans  implevi  queftibus  auras; 

Nec  mora,  ccelefti  fum  relevatus  ope. 
Me  tuus  e  tumulo  favor  &  pallentibus  umbris 

Eruit,  optatum  reftituitque  diem. 
©ic  laudes,  gens  fan£ta5  Deo;  dic  fupplice  grates 

Pe&ore,  iidercos  #nte  vol^ua  pede*-e 

f  iiiius 


24  P  S  A  L.    XXXI. 

5  lllius  hiberni  fugit  ira  citatius  hora, 

Unus  &  eft  vftae  perpctis  ille  parens ; 
Me  quibus  involvunt  no&urna  crepufcula,  triffe^' 
Curarum  nebulas'  difcutit  orta  dics. 

6  Cum  freta  fulcarem  ventis  felicibus,  alnum 

Concutiet,  dixi,  nulla  procella  meam, 

7  Spem  mihi  firmaiti,  inuri,  Deus,  inftar  aheni; 

Spes  abiit,  vultus  te  retrahente  jubar. 
S  Rebus  in  accifis,  teniis  ad  fidera  palmis, 

Hsec  mihi,  nam  memini,  fufa  querela  fuit  : 

9  Quid  juvat  exitio  caput  hoc  depofcere  ?  Noftr» 

Quis  nccis  &  fuii  fanguinis  ufus  erit  ? 
Tene,  fidemve  tuam  cineres  cantare  repofti, 
Solvere  vel  grates  muta  fepulcra  queunt  ? 

10  Me  pater  exaudi,famuli  bonus  annue  votis; 

Et  pa£tam  propera  ferre  benignus  opem. 
il  Tu  facisut  Iacrimis  fuccedat  rifus  ;  ami&u 

Tu  pro  lugubri  coccina  ferre  jubes : 
12  Ergo,  poli  diun  luce  fruar,  tibi  carmina  pangam'; 

Faciorumque  recens  gratia  fcmper  erit. 

PSAL,    XXXI. 

ARx  mea,'te  fidi/fefio  pudorabfit!  &  asqui 
Arbitcr,  alme  parcns,  dum  premor  adfer  openx 
%  Eia  age  rumpe  moras,  inclina  leniter  aurem ; 
Unica  tu  rupes,  turris  &  una  mihi  es. 

3  Spes  vit£  columenque  me#,  tu  dirige  greffus, 

Et  majeftatis  da  documenta  tua^ 

4  Exue  mepedicis,  mea  vis,  quibus  implicor  infons; 

Et  clandeftinis  eripe,  quasfo,  dolis^ 

5  Tutelos  me  credo  tux,  dextrasque  fideli 

Hanc  aaimam,  vite  fons  &  origo  me#. 

6  Hunc  ego  qui  fraudes  concinnat  abominor ;  unum 

Te  fequor,  in  te  fpes  certa  repofta  mihi  eii, 

7  Me  tua  folatur  bonitas^  tu  lumine  jufto 

Adfpicis  aerumnas  quas  fine  fine  tuli. 

8  Solvit  &  hoftiles  tua  rupit  dextra  catenas, 

Enfibus  obfeiTas  explicuitque  vias. 

9  Mitis  ades,  fra&umque  malis  bonus  erige;  mentem 

Torpor  habet,  macie*  vifccra,  ruga  genas. 

zo  Vita 


P  S  A  L    XXXIt  || 

io  Vita  mihi  gemitu,  lacrimis  confumitur  cstasj 

Diffipat  &  vires,  rodit  &  offa  dolor. 
ii  Hoftibus  opprobrium,  vicinis  fabula  vixi, 

Et  quibus  occurri  civibus  horror  eram. 
iz  Non  magis  exftin&os  mergunt  oblivia,  vilis 

Nec  magis  eft  teftx  lamina  fi&a  luto. 

13  Ofla  tremunt,  proceres  dum  cerno  dira  minante^ 
Et  conjuratas  in  mea  fata  manus. 

14  Te  tamen  adfpe&o,  Deus,  &  mens  artaa  minafqu© 
Defpicit  hoftiles  numine  nixa  tuo. 

15-  Lubrica  tu  fragilis  difpenfas  tempora  vitae ; 
Hoftica  nunc  jugulo  fpicula  pelle  meo. 

16  Prome  jubar,  vultufque  tui  me  luce  ferena ; 
Et  fer  opem,  per  t£,  te,  pater  alme,  rogo. 

17  Ne  mihi  fit  probro  pietas  autvota  vocanti ; 
Buftaque  perverlis  ora  pudenda  premant. 

18  Mutefcat  gens  fraudis  amans,  quae  turgida  faftu 
Saevit  &  infontes  dente  proterva  petit. 

19  Quanta  fequeftravit  bonitas  tua  praemia  juftis! 
Quam  fuit  &  famulis  dextra  benigna  tuis  ! 

20  Dum  faftu,  dum  felle  tumens  furit  impius  hoftiSg 
Hos  arcana  tuae  protegit  umbra  domus 

21  Haec  tua  laudetur  bonitas  mirabilis  orbi, 
Quce  mihi  praefidium,  turris  &  inftar  erat. 

22  Mentis  inops  vultum  te  fubtraxifle  querebar^ 
Sed  famuli  votis  auris  aperta  fuit. 

23  Ergo  Dei  vos  urat  amor9  pia  peflora;  merceS  ; 
Ampla  pios,  faftum  debita  poena  manet* 

24  Perdurate  Deo  fpem  qui  fixiftis  in  uno, 
Viribus  &  mentes  inllruet  ille  novis,  ]} 

p  s  a  l;  xxxrr. 

FElix  cui  fcelerum  ncevos  Deus  eluit,  uftibrS 
Cui  fuperindu&a  fadta  nefanda  tegit : 

2  Felix  cui  noxas  non  imputat  arbiter  asqui, 
Cujus  &  eft  nullo  mens  maculata  dolo, 

3  Vulnera  dum  celans  fremerem  iine  fine  modcque^ 
Offibus  obrepfit  ficca  fene&a  meis,, 

4  Me  manus  afflixit  tua,  feu  fol  promeret  orbi-, 
Seu  premeret  rofeum  nox  revoluta  diem  : 

Squallebant  refides  venis  marcentibus  artus? 

XJi  Canis  arenti  fidere  tofta  fee«s,  ,   *  \ 


26  PSAL    XXXIII. 

5"  At  flmulac  morbumquc  tibi  culpamque  rctcx^ 

Et  fcclcrum  tortas  multiplicefque  vias; 

Defaper  affiilgens  amnem  clememia  labem 

Suftulit,  &  veteris  femina  prima  mali. 

6  Gcns  igitur  tc  £m£ki  colet,  ftata  tcmpora  fervk&sy 

Tu  quibus,  almc  parens,  invenicndus  cris  : 
H*£  quoque,  nc  dubitcs,  itabit  fccura  ruinx, 
Tota  licct  tclhis  obrucrctur  aquis. 

7  Tti  mihi  pracfidium  es  ;  mala  tu,quibus  impetor,  arcesjr 

Lxtus  &  auxilio  fulcior  ufquc  tuo  : 

5  Quin,  ais,  &,  cascas  depcllens  nubila  mentis, 

Luce  tuos  greflus  prceradiante  rcgam. 
9  Abiit  equi,  vcl  te  muli  ftupor  cccupet!  una 

Quos,  cum  judicium  defiu  haj^ena  domat. 
io  Millc  neccs  fcelerum,  fupcri  ciementia  Rcgis 

Juftitiae  merccs  &  pictatis  erit. 
II  Exfulta,  cui  pura  m-anus,  cui  candida  mcns  cft, 

Et  Dominum  fpedans  gaudia  Ixtus  age. 

P  S  A  L.    XXXIII. 

SAnfla  cohors,  fcr  loeta  Dcwii  fbper  ^thera  grattf 
Carmine:  grata  dccet  pcftora  ferre  pios. 

2  Illius  &  citharse  celcbrent  &  nablia  laudcs, 

Et  quod  bis  quino  ftamine  tinnit  ebur. 

3  Edc  fiovos  cantus,  &,  16  ter  vocc  fbnora 

Ingcminans,  Domino  pange  pcrenne  melos. 

4  Fa&a-Dei  fas  labe  vacans  comitatur  &  aequum, 

Vcrbaque  funt  ipsa  candidiora  nivc. 
^  Jus  amat  hic,  pe&ufque  lcgit  iibi  criminis  expers; 
Illius  &  donis  tota  redundat  humus. 

6  Ule  poli  volucres  verbo  contcxuit  orbcs, 

Qiiotquot  &  igne  micans  agmina  campus  habet, 

7  Illiusad  riufum  pelagus  confluxit,  &  alto 

Gurgitecolle&as  claufit  abyfliis  aquas. 

8  Hunc  metuant  quos  fol  oricns,  quos  lumina  condeas; 

Adfpicit,  &  gcmino  terra  fub  axe  trcmat. 

9  OsDeus  utpandit,  fe  mundi  fuftulit  ingcns 

Machina,  quam  dextra  fuftinet  ufque  fua. 

10  Impia  facrilegaedifflat  molimina  turboe, 

Quofque  piis  neftit  mens  fcelerata  dolos. 

ii  Quod 


j 


P  S  A  L.    XXXIV.  &7 

fl  Quod  katuit,  fanxitque  femel7  vis  nulla  revcllet, 

Nullaque  mutabit  disjicietve  dies. 
j2  Eft  felix  populus,  coeli  fcribetur  &  heres, 

Sincera  Dominum  qui  £ietate  colit: 

13  Qui  regit  imperio  terras,  &  fidera  nutu, 

Hiimanum  fupera  fpedtat  ab  arce  genus : 

14  Speftat  ab  aftriferas  facris  penctralibus  aulae, 

Qui  terras  habitent  oceanique  finus. 
15*  Illeopifex  rerum  mortalia  peftora  finxit, 

Excutit  &  quidquid  mens  latebrofa  tegit. 
16  Denfanec  armatos  defendunt  agmina  Reges, 

Nec  ftat  turba  potens  viribus  ipfa  fuis. 
77  Futilis  eft  fonipes  exfpirans  naribus  ignes; 

Illius  incafsiim  robore  fidit  eques. 

18  Fert  Deus  unus  opem,  placido  dum  lumine  juftos 

Adfpicit,  &  fanfltis  undique  vallat  iter. 

19  Ule  pias  animas  medio  de  gurgite  lethi 

Eripit,  infeftam  pellit  &  ille  famem. 

20  Quidquid  ineft  animi  nobis  huic  ferviat  uni ; 

Hic  clypeus  vitam  quo  tueamur  erit. 

21  Gaudia  cbncipiet  mens,  quce,  ja&ata  periclis, 

Semper  ab  illius  lasta  pependit  ope. 

22  Nunc  precor,  alme  parens,  adfpira  mitibus  auris ; 

Noftra  tuo  fiquidem  pendet  ab  ore  falus. 

P  S  A  L.    XXXIV. 

NUminis  attollam  laudes,  gratefque  rependairu 
Hac  ego  dum  cceli,  quam  traho,  luce  fruar. 

2  Freta  Deo  mens  laeta  Deum  ja&abit  amicum  ; 

Geftiet  pxemplo  gens  pia  do£ta  meo. 

3  Coeleftes  animae,  devotaq\ie  pe£tora  mecum 

Illius  ui;animi  tollite  voce  decus. 

4  Supplicis  ille  preces  fufcepit  promtus  ;  &  omnem, 

Cor  ubi  diriguit,  depulit  ille  metum. 
j  Vir  pius  hunc  fpe&ans  accurret  &  obvius  ulnis 
Excipiet,  pudor  huic  &  procul  omnis  erit. 

6  Sedibus  e  fuperis  miferi,  qucm  confpicis,  ille 

Audivit  gemitus,  auxiliumque  tulit. 

7  Agminis  aligeri  cingit  cuftodia  juftos, 

Et  facra  ccelefti  caftra  tuetur  ope,  ^  _, 

D2  SCcrn* 


p)  PSAL,    XXXV. 

Z  Ceme  pculis,  devota  cohors,  &  fenfibus  im': 

Percipe,  quam  veftri  tiagret  amore  Deus  : 
Otcr  fcliccm  !  Dominum  qui  fufpicit  unum, 

Prxter  &  hunc  nullum  qucm  veneretur  habet. 
£  Flc£te  genu  gcns  fan£h  Dco  ;  nil  dclicit  illi, 

Hunc  Dominum  quifquis  fupplice  mente  colit 
io  Saapc  fames  ipfos  uomat  importuna  kones ; 

Plena  tamen  juftis  copia  fcmper  adeft. 
!i  Huc  ades,  aufculta  fbbclts  mihi  cara,  vereri 

Ut  difcas  Domini,  mc  duce,  juffa  tui. 

12  Dulcibus  ilieccbris  fongi  quj  uuceris  aevi\ 

Qui  cupis  auratos  &  fine  nube  dics; 

13  Os  freno  cohibe,  valkiis  preme  labra  lupatis, 

Lubricus  ingenuo  fit  procul  orc  dolus  : 

14  Pone  modum  fceleri,  tantum  fe£rare  quod  aequum  eft^ 

Et  niveS.  ftudium  fit  tibi  pace  frui. 
I^  Rcrum  opifex  placido  dignatur  lumine  juftos, 
Et  caftas  facili  fufcipit  aure  preccs  : 

16  At  fcelernm  focios  fic  fulmine  diflipat  irae, 

Nullus  ut  his  toto  reftet  in  orbe  locus. 

17  Prona  Deo  eft  femper  juftorum  queftibus  auris? 

Inque  repcnfiriis  dcxtera  promta  malis. 

18  At  Deus  huic  praefto  eft,  vitse  quem  turpiter  a&$ 

Poenitet,  occulto  torret  &  igne  dolor  : 
Hunc  fceget  &  mediis  vindcx  fervabit  in  undis, 
Cui  mens  cft  humilis,  vitaque  fra£hi  malis-, 

19  Mille  pium  cladcs  circumftant,  mille  pericla ; 

Sed  tegit  hunc  fupcri  provida  cura  patris  : 

10  Eft  Deus  huic  cuftos,  &  tutelaribus  armis 

Vim  prohibens  omnem  non  finit  ofla  tcri< 
21  Artifici  damnofa  fuo  fraus  fraude  peribit, 
Quseque  pios  odit  turba  rcpente  ruet : 

11  Devotas  animas  rcrum  fator  afferct  olim, 

ptque  facra  nullum  geute  pcrire  finet, 

P  S  A  L.    XXXV- 

OCius  affulgcns  pro  mc,  pater  optinie,  litem 
Sufcipc,  cum  fevd  confer  &  hofte  manuiih 
i  Indue  te  clypeo,  cinSufque  potentibus  armis, 
5ta  PtOpe,  meque  tua  protege  viSor  ope : 

.        "  3  Hoftis 


P  S  A  L.    XXXY.  $9 

3  Ho.ftis  &  ut  furiis  obfiftas,  fume  bipennert)  : 

Dic  niihi,  dic  animx,  Me  duce  fofpes  eris» 

4  Fabula  fit  noftri  fitiens  gens  dira  cruoris? 

Tergaque  det  turpi  turba  dolofa  fugas : 
y  Diffipet  hanc  fammi  miffus  de  vertice  coeli 
Angelus,  ut  paleas  ventilat  ira  Noti : 

6  Lubrica  cingantur  tenebris  veftigia  cscis, 

Quaque  fugit,  vindex  Spiritus  enfe  premat ; 

7  Haec  foveam,  caflefque  mihi  nii  tale  mcrenti 

Struxit,  &  occulto  yita  petita  dolo  eft; 

8  O  precor!  incautum  mbrs  caffibus  irnplicet  hoftep^ 

Inque  fuas  foveas  cernuus  ipfe  ruat : 
p  Tunc  ego  gaudebo  coelefti  vindice  tutus; 

Ille  voluptatis  fons  mihi  jugis  erit. 
jo  Mcns  fecum,Deu$,  Ecquis  ait  par  eft  tibi  ?  Fortejft 

Pufio  prasdonem,  te  duce,  vincit  inops. 

1 1  In  rrie  ftrinxit  atrox  acuitque  calumnia  dentes, 

Finxit  &  ignoti  crimiriis  eflfe  reivm ; 

12  Penfavit  benefa&a  malis  gens  hoftica,vitae 

Struxit  &  infidias  perniciemque  mese  : 
J3  Hac  tamen  asgrota  junxi  jejunia  votis, 

£t  caput  obftipum,  veftis  &  atra  fuit ; 
14  Non  mage  lugubris  mors  exfpirantis  amicl, 

Funcra  nec  fratris,  nec  genitricis  erant  : 
jy  Sed  damnis  gavifa  meis  gcns  fseva  miriaxque 

Clam  coft,  &  vulgi  ridlibus  ufque  petor ; 

16  Subdola  mordaces  inter  convivia  rifus 

Ah !  movet,  &  dentem  fannio  dente  terit, 

17  Quo  Deus  ufque  premi  famulum  patiere?  Lconi 

Eccjua  dies  animam  fubtrahet,  ecqua  malis  ? 

18  Mille  tibi  gratcs,  populo  fpe&ante,  rependam; 

Audiet  &  laudes  femina  virque  tuas; 

19  Abfit  tit  infultet  noftris  injujria  damnis  ! 

Impia  gens  oculo  vel  petulantc  notet ! 

20  Illius  alloquiis  amor  &  pax  exfulat  omnis, 

Et  ftruit  in  placidos  mens  mala  mille  dolos : 

21  Oraque  mecontra  pandens  fcurriliter,Euge! 

Euge !  ait?  optata  nunc  ego  luce  fruor. 

22  Hasc,  pater,  adfpe&ans  taciturna  filentia  tandex^ 

Rumpe,  patrocinio  meque  tuere  tuo : 

23  Eripe  te  ftratis,  oculos,  Deus,  exue  fomno; 

Meque  tuo  vindex  &  mea  fifte  foro : 

24  Sub- 


3«  P  S  A  L.    xxxvr. 

24  $ubjicecenfur#  mores  :  hoc  dcprccor  unum^ 

Me  vifto  ne  gens  hoftica  cantet  16; 
25*  Ne  fecum  fic  ja&et  ovans ;  Mens  lacta  triumpha, 

En  jacet  everfus  viribus  ille  meis. 

26  Quem  mea  delc&at  clades,  qui  pradia  mecum 

Conferit,  huic  turpet  confcius  ora  pudor. 

27  Geftiat  infonti  quifquis  favet,  oraque  folvens 

Prasdicet  hunc  famuli  cui  pia  cura  fui  eft. 
$$  Te,  paier  alme,  canam,  qui  fervantiflimus  aequi  cs  : 
Nullaque  non  laudes  efteret  hora  tuas. 


A1 


PSAL,    XXXVI. 

U&ibus  immenfis  fcelerum  dum  crefcere  fibra§ 
^Jl  Confpicor,  &miris  luxuriare  modis; 
Mens  ait,  Excuffo  legum  gens  impia  freno 
Se  prodit  vacuam  numinis  effe  metu. 

I  Ipfa  fibi  plaudit,  dum  tandem  nequiter  a&ae 

Poeniteat  vitce,  difpliceatque  fibi. 

3  Impia  vox  illi  eft,  fucataque  ;  nefcia  veri 

Mens  ftupet,  &  re£tum  devia  linquit  iter. 

4  Nodte  nefas  animo  verfat,  nec  crimina  terreiit ; 

Dumque  meat  lxvo  tramite,  re<3a  fugit. 

5  Magne  opifex  rerum !  tua  te  clementia  coelo 

Infeiit,  &  nubes  tranfvolat  alma  fidcs  :  # 

6  Vaftius  oceanofoliumeft,  &  montibus  altis 

Firmius ;  hoc  homines,  quadrupedefque  regis. 
•7  Quam  tuus'eximius  favor  eft  !  Tu  mollibus  ali^ 
Protegis  Adamidas,  incubituque  fcves  : 

8  Te  pandente  manum  dapibus  facurantur  opimis, 

Reftinguuntque  fitim  flumine  dulcis  aquas  :' 

9  Sunt-tibi  vitales  latices;  tu  lumine  cin&us 

Sidereo  rofea  pettora  luce  reples.  , 

;o  Qui  te  nofife  cupit,  lenem  te  fcntiat  opto, 
Juftitiaeque  tuae  protegat  umbra  pios. 

II  Abfit  ut  ambitio  pedibus  me  proterat!  abfit 

Sedibus  excutiat  me  fera  turba  meis "! 
ZZ  Au&ores  fcelerum  fubitam  traxere  ruinam, 
Nec  proclinatos  erigct  ulla  die*. 


PSAL, 


PSAL     XXXVIL  3i 

PSAL    XXXVII. 

''VTE  freme,  fulgorem  gentis  dum  cernis  inicfua^ 
J^\   Candida  nec  cruciet  pe£tora  livor  edax : 

2  Concidet  illa  brevi,  fucciii  graminis  inftar, 

Defluet  &  tenerae  flaccida  more  rofe. 

3  Tu  modo  fide  Deo,  re&i  fedtator  &  squi; 

Ille  larcm,  lautas  conferet  ille  dapes : 

4  Arbiter  csthereug  tibi  iit  mellita  voluptas, 

Et  deiideriis  anmiet  ille  tuis  : 
y  Hoc  duce  carpe  viam,  mediis  in  flufliibus  unurh 
Hunc  fpefta ;  portum,  quem  pefis,  ille  dabitv 

6  Illius  aufpiciis  probitas  tua  lumina  folis 

JEquabit,  medio  cum  fecat  axe  diem: 

7  Mente  Deum  fpedca  placida,  fperaque ;  nec  urac 

Cor  tibi,  perveriis  cum  nimis  aura  fkvet: 

5  Irx  ponc  modum,  ruptis  ne  forfan  habenis 

In  vitium  praeceps  hac  ftimulante  ruas. 
9  Ibit  In  exitium  gens  impia;  numine  fretus 

Vivet,  &  huic  fedes  terra  perennis  erit. 
ioPafvamoraeft;  gens  prava  fuet,  fruftraque  nefaricfi    \ 

Veftiges  ubi  fint  rudera  prifca  laris  : 
ii  Incolet  interea  terras,  qui  pe£tore  miti  eft; 

Hic  ubi  gaudebit  divite  pace  frui. 

12  Dum  ftruit  occultas  jufto  geris  impia  technasf 

Infremit,  &  dentem  perfida  dente  terit : 

13  Ridet  at  xtherea  re£ti  Deus  au£tor  ab  aula, 

Exitii  cemens  non  procul  efle  dieiii. 

14  Impius  eduxit  gladium,  lunavif  &  arcum, 

Quo  pius  occumbat  quo  juguletur  inopS : 
iy  Sed  Deus  hoc  illi  fransfiget  vifcera  ferro, 
Franget  &  ultrici  cornua  tenfa  mailu. 

16  Sors  jufti  tenuis  pompam  fupereminet  aul#? 

Divitis  &  famulas  ambifioniS'  opes  : 

17  Hoftibus  elidet  coeleftis  dextera  vires; 

Sincerse  vindex  hxc  piefatis  erit. 

18  Adfpicit  serumnas  fandti  gregis  arbiter  orbis, 

Illius  &  demto  fine  tuetur  opes. 
i<)  Ora  pio  nullus  tinget  pudor  ;  affluet  idem 
Deiiciis,  reliquos  du.m  premit  atr*  fames ; 

zo'  im* 


3s  p  s  a  l,   xxxvrr. 

zo  Improba  vanefcet  gens  &  difflabitur;  agnx 
Sic  abit  in  fumos  igne  peruftus  adeps. 

21  Mutua  dum  fumit,  pcrfolvit  dcbita  nulli 

Impius  :  ett  jufto  fcmpcr  apertamanus. 

22  Quem  bcat  &  placidum  Deus  adfpicit,inco!et:  orbem  j 

Sed  premet  cxoibs  foeca  ruina  lares. 

23  Sternit  itcr  jufto  rcrum  qui  fceptra  gubernat, 

Et  probathanc  unam  quam  tcrit  ille  viam : 

24  Labitur  ille  quidem,  fcd  fic  ut  furgere  poffit ; 

Nam  Deus  infirmis  porrigit  ipfe  manum. 
25*  Ante  puer  carx  penaebam  matris  in  ulnis  ; 
Nunc  arat  cxfangues  plurima  ruga  genas  : 
Non  tamcn  affligi  vidi  fine  vindicc  juftos, 
Pofccre  vel  natos  orc  trcmente  dapes. 

26  Larga  piis  femper  manus  eft  &  dapfilis;  olim' 

Sors  quoquc  terfclix  poftcritatis  erit : 

27  Ergo  animum  vitiis  mox  cxue,   reda  fecutus-> 

Scufe  diu  in  tcrris  qui  tua  tecta  cupis. 
2,8  Juris  amans  Deus  eih,  ncc  juftum  deferit;  illi 
Scmper  adcft  :  proeceps  caetera  turba  ruet. 

29  Sors  erit  his  tellus,  quibus  eft  reverentia  legum; 

Obruet  &  patrias  nulla  ruina  domos  : 

30  Jugitxr  os  illis  reftum  fpirabit  &  xquum, 

Et  pia  jiiftitiam  lingua  fub  aftra  vehet. 

31  Sancta  Dei  lcx  cft  imis  infixa  medullis, 

H<sc  vacillantcs  fnftinet  una  pedcs. 

32  Saevus  in  excubiis  latitans  his  imminct  hoftis/ 

Et  ftrlfto  jugulum  cominus  enfc  pctit  : 

33  ScdDeus  arrulgens  famulos  tutabitur ;  umbris 

Devotos  miferae  fubtrahet  ille  neci. 

34  Tu  fpcra,  pareque  Dco;  fic  ftabis  in  altum 

Eve&us,  <*oram  dum  ruethoftis  atrox, 
3^  Vidi  ego,  iram  mcmini,  fcclerum  florere  miniftro:;. 
Ut  viret  in  pingui  laurus  amcena  folo  : 

36  In  fumos  abicre  tamcn ;  vcftigia  nulla,  ^ 

Umbraque  quagrenti  nulla  repertamihi  cft. 

37  Sedulus  obferva  juftos,  &  refpice  finem  ; 

Pax  illis  niveos  claudct  amica  dies : 

38  Impia  colluvics  hominum  fimul  occidet  omnisi 

Et  fimul  ex  ipfa  ftirpe  recifa  ruet. 

39  Una  faTus  jufto  Dcus  cft  ;  hoc  pendet  ab  uno 

Vil  pius,  hoc  clvpeo  feque  fuofque  tegit : 

40  Munfoj 


PSA  L.    XXXVllL  3| 

40  Muniet  hoc  pe&us,  fcelerataque  tela  retundei ; 
Hanc  fibi  mercedem  vindicat  alma  fides» 

PSAL,    XXXVIII.  • 

NE  famulum  reprende,  Deus7  dum  fervidus  iran? 
Colligis,  &  juftus  ventiiat  arma  furor* 

2  Tu  mea  lethiferis    fixifti  pedtora  telis, 

Et  gravis  afflidum  jam  tua  dextra  premit ; 

3  Fax  irae  violenta  tu#  depafcitur  artus, 

Nec  locus  eft  plagis  vulneribufque  novis  ; 
Ofla  quatis  luxafque  mihi,  compage  foluta  f 
Scilicet  hxc  fonti  debita  poena  fuit. 

4  Obruor  illuvie  fcelerum,  ceu  vortice  forptus5 

Quoque  premor  nimium,  pr6  dolor  !  urget  onuS£ 
j  Vulnera  tabe  fiuunt,  &  fpargitur  undique  virus  j 
Stultitiae  merces,  jilftaque  poena  meas. 

6  Curvus  ininvifam  defigo  lumina  terram;  A 

Lumina  perpetuo  quae  mihi  rore  madent : 

7  Ulfcere  corrofos  urunt  incendia  renes  ; 

Nullaque  pars  morbo,  nulla  dolore  vacat. 

8  His  fraftus  merfufque  malis,  ululatibus,  unurq 

Quod  fupereft,  terras  laffo  polumqtie  meis, 

9  Telluris  ccelique  fator,  tibi  nuncupo  vota ; 

Tu  mala  quas  patior  vix  toleranda  vides. 
io  Cor  trepidat,  languent  tremuli  fine  viribus  artu^  ^ 
Nox  oculis,  acie  deficiente,  natat, 

11  Mefugiunt,  quos  junxit  amor  vel  fanguis,  affiicij1 

Et  fpedatores  non  levis  horror  habet: 

12  Imminet  &  jugulo  ftrldtis  manus  impia  telis, 

Et  petor  opprobriis,  compofitifque  dolis, 
13,14  Aft  ego  furdus  ad  haSc^ceu  qui  ftupet  auribusorbu:j 

Et,  ceu  nulla  foret  vox  mihi,  mutus  eram  ; 
15-  Nempe,  parens  rerurn,  fpes  in  te  noftra  recumbit  j 

Sufcipies  famuli  tu  pia  vota  tui. 

16  Annue,  dicebam,  votis,  ne  forte  vacillemY 

H^ftibus  &  fiam  fabula  laeta  meis  : 
Annue,  ne  fioftra  quifquam  de  clade  triumjblie£? 
.  -     Et  proclinatus  prociduufque  premar. 

17  Succiduo'jam  pene  mifer  fum  poplite,  praefens 

Semper  &  *rumn«  triftis  imaeo  mese  eft  ; 

E  18 


34  PSA  L.     XXXIX. 

18  Judice  tccoram  vitx  dellda  fatebor, 

Et  tcpido  ccrncs  irabre  madere  genas : 

19  Hoftica  ild  numero  fuperans  &  roborc  pollcns 

Turba,  meis  viyil  Keta  vigerque  malis  : 

20  Infontem  premit  hxc  bdiis ;  benefadaque  pocnis 

Compcnfat,  ltudiis  fcmper  iniqua  piis. 
21,22  Nc  mc  linque,  Dcus,  ncc  tc  mihi  fubtrahe;  vitx 
Sed  columcn  famulo  porrigc  promtus  opcm, 

P  S  A  L.    XXXIX. 

CAutius  incedam,  dixi7  nc  forte  vacillans 
Audcat  cftari  lingua  prcterva  nefas  : 
Os  mihi  compefcam  freno,  prxicntibus  illis 
Quos  juvat  obliquo  tramitc  prava  fcqui. 

2  Lingua  diu  iiluit,  juftas  nec  protulit  iras, 

Quod  mihi  majoris  caufla  doJoris  erat  : 

3  Ignis  ut  inclufus  tacitum  cor  ariit ;  in  auras 

Mox  dolor  erumpens  talia  dicia  dedit : 

4  Da,  Deus,  annorum  numerum,  momentaque  vit&    , 

Futilis,  extremum  da  mihi  noffe  dicm  : 

5  Vita  brevis,  tecum  i\  confers,  xmula  palmi  eft  ; 

Et  nihil,.  &  nihiio  ii  quid  in  orbe  maius. 

6  Horrct  iter  tcnebris,  curarum  mole  gravatur 

Pe£tus,  &  heredem  neicit  avarus  opum. 

7  Quid  mihi  reftat  opis  ?  Te  fido,  maxime  rcrum! 

Anchora  tu  noftras,  cum  furk  unda,  rati  es. 

8  Eripe  me  noxx^  nxvos,  pater,  ehie  ;  lxdi 

Ludibrio  ftolidi  ne  patiarc  grcgis. 

9  Cura  fuit  rigidis  linguam  frenare  lupatis, 

Tu  quia  fortunx,  qua  premor,  auitor  eras. 

10  Tolle  quod  infeftat,  moderatius  exige  poenas  ; 

Ah!  perii  plagis  vulneribufquc  tuis. 

1 1  Crimina  dum  ple&is,  formam,  ceu  tinea,  rodis ; 

Ah  !  quam  mortales  Iubrica  tuvba  fumus  ? 

12  Sufcipe  vota,  mcis  aures  adverte  querelis; 

Ncc  tetricus,  lacrimas  dum  tibi  fundo,  iile  f 
Sciiicet  extorrem  patriis  me  cernis  ab  oris, 
Ec  proavis  tellus  hgec  peregrina  fuit. 

13  Pone  tuas  iras,  &  fra£tum  robore  pe&us 

Jnftrue.  fupremum  funeris  ante  diem, 

PSAL, 


PSAL    XL.  ss 

PSAL    XL. 

SPe  mihi  non  vana  mentcm  fulcivit,  &  aurcs 
Induliit  prccibus  qui  regit  aftra  meis, 

2  Illius  ex  alta  bonitas  me  traxit  abyifo, 

Juflit  &  in  folida  figere  rupc  pcdem. 

3  Ille  novos  numcros  famulo  didlavit  &  hymnos, 

Fadta  quibus  fuperi  funt  celebranda  patris : 
Audiet  hos  mundi  gemino  fub  cardine  tellus, 
Fidet  &  au£tori  tafta  timore  fuo. 

4  O  felix  Domino  quifquis  fpe  firmiter  haerens 

Defpicit  elatos,  artificefque  doli ! 
5-  Quis  miracla,  Deus,  tua  quis  benefa&a  retexat  ? 
Mens  hebet  haec  verfans,  promere  lingua  nequit : 

6  Nec  tibi  cscfa  placent,  nec  tofta  piamina  flammis  j 

Hoc  tacite  vulsa  me,  pater,  aure  mones. 

7  En!  Deus,  en  adfum !  dixi;  quo  jufferis  ibo  : 

In  tabulis  proftant  nomina  noftra  tuis. 

8  Mens  jubet  obfcquium  rerum  praebere  parenti, 

jEternumque  animo  lex  tua  fixa  manet. 

9  Juftitiae  monumenta  tuae  cantata  per  orbem 

Sunt  mihi ;  nec,  memini,  vox  taciturna  fuit : 

10  Tu  mihi  teftis  ades,  non  hoec  ego  pe&ore  claufi ; 

Sed  fidei  &  partae  prseco  falutis  eram : 
Non  ego  celavi  populum  benefa£ta,  nec  illa 
Foedera,  quce  nullo  funt  violanda  die. 

1 1  Ne  mihi  te  fubduc  ;  fed  dum  nitet  ignibus  aether, 

Hinc  tua  me  bonitas  protegat,  inde  fides. 

12  Obruor  aerumnis,  fcelerumdum  perfero  poenas; 

Lumina  nec  fas  eft  tollere  victa  malis : 
Verticis  ifta  pilos  fuperant  tormenta  crucefque  ; 
Liquitur  &  nimiis  mens  fuperata  vadis. 

13  Sit  vitae  tibi  cura  meae,  dulciffime  rerum  !  » 

Et  pede,  ne  peream,  mox  properante  veni. 

14  Omnibus  opprobrio  fit,  qui  mihi  dira  minatur ; 

Hoftis  &  obfccenae  det  cito  tcrga  fugse  : 
l$  Opprimat  hunc  clades,  qui  dentemdente  fatigans 

Nequiter,  ah  !  rifu  me  petulante  petit. 
16  Geftiatexfultans  te  qui  fibi  quxrit  amicum, 

Signaque  laetiti*  det  manifefta  fu?:  : 

E  3  Quffquis 


rf  P  S  A  L.     XLI,  XLII 

Quifquis  &  auxilium  te  pofcit  vocc   canora, 
Dicat ;  16  Domino  fit  fua  lau    &  honos: 
£7  Sum  mifer,  ah  iateor!  tamen  eft  tibi  cura  clicntis  ; 
:  Lenis  ades,  fcgncs  ducere  parce  moras.  ' 

P  S  A  L.    XLL 

Ofclix  inopem  trutina  qui  pcnfitat  cequa  ! 
Huic  feret  afflido  conditor  orbis  opem  : 
2,  Hunc  Deus  incolumem  rebus  fervabit  in  ardtis, 
Er  dabit  innubcs  &  iine  no£te  c:c-  : 

3  Hofttbus  eripiet,  vircfque  rcfarcict  aegro  ; 

Ponct  &  in  molli  languida  mcmbra  toro. 

4  Adfer  opem,  dixi,  Deus,  abluc  vulncra  raentis; 
!       Heu!  tua  majeftas  crimine  lxfa  meo  eit. 

$  Me  pctit  opprobriis  fcra  gens;  &,Tcrminus  illi 
Ecquis,  ait,  vitae,  nominis  ecquis  erit  ? 

6  Mellea  vox  illi  cit,  acgrum  dum  viiit;  at  intus 
Qu#  coquit,  abfcedens  dira  venena  vomit. 

^  Turba  calens  odiis  inter  fc  murmure  cosco 
Muffat,  &  infontcm  tollere  fraude  parat. 

8  En, ait,  illejacet,  morbo  confefhis  acerbo; 

Occidet,  &  nulla  reftituctur  ope. 

9  Qdi  focius  vitaeque  fuit  menfcque  jacenti 

Imminet,  &  itratum  calce  fubinde  ferit. 

10  Fer,  Deus,  auxilium,  dapoffe  refurgere,  digna 

Hoftibus  ut  referam  praemia,  parquc  pari. 
1*  Hoc,  ubi  factilegis  fpes  intercepta  triumphi  cft, 
Quem  mihi  vovift;.  pignus  amoris  erit. 

12  Me  mihi  tu  reddens  ccelciti  numine  fulcis, 

/Eternumque  tuo  das  pater  ore  frui. 

13  ,Tu,  Deus  Ifacidum,  tibi,  quas  decet,  afferelaudes; 

Sitque  dies  titulis  nulla  fuprema  tuis. 


c! 


PSAL    XLII. 

lErvus  ut  in  mcdio  celiis  de  montibus  aeftu 

/    Aftus  in  algentes  fertur  anhelus  aquas ; 

bic  mea  vitali  fatiari  numinis  unda 

]VJens  avet,  &  Domini  languet  amore  fui. 
%  Gaudet  &  aptat  amans  vifce  fe  jtiflgere  fontl ; 
\i\s  mihi  deliciis  qu^-dubit  hora  frui  ? 

3  Bum 


PSAL     XLIII.  37 

3  Dum  ime  fine  petunt  ubi  fis  cui  fervio  numen, 

Sunt  mifero  lacrimae  noftc  dieque  dapes. 

4  Scandere  me  quoties  memini  penetralia  facra^ 

Et  longo  populo    ordii)e  pone  fequi  ; 
Aurea  dum  recolo  miflas  ad  fidera  voces, 

Et  plaufum,  feftis  quem  decet  efife  choris ; 
In  lacrimas  totus  mifer  &  fufpiria  folvor, 

Inter  &  aerumnas  e(i  mihi  dulce  queri ; 
y  Cur  ita  turbaris  ?  Cur  te  mens  dejicis  exfpes  ? 

Cur  itametorques  anxia  ?  fide  Deo: 
Scilicet  hic  placido  recreat  mihi  lumine  pe£tus ; 

Et  mihi  materies  unica  laudis  erit. 

6  Dum  queror,  in  mentem,  liquidis  Jordanis  ab  undis 

Sepofitifque  jugis,  tu  mihi  fepe  redis. 

7  Gurgitis  eft  gurges,  rauci  comes  aequoris  sequor; 

Flu&ibus  intelix  obruor  ufque  novis  : 

8  Luce  fed  in  media  bonitas  tua  fulget  abyflb  ; 

^ofite  parens  vitae  tu  mihi  carmen  eris, 

9  Tunc  ego  cur,  dicam,  capiunt  te  oblivia  noftri, 

Rerum  opifex !  animae  portus  &  anra  meae  ? 
Cur  prope  confe&um  curis,  lacrimifque  fepultum 
Mc  finis  immani  durus  ab  hofte  premi  ? 

10  Hic  petit  infultans  ubi  fis ;  ego  yulneror  inde, 

Enfis  &  in  morem  permeat  ofla  dolor. 
li  Cur  itaturbaris?  Cur  te  mens  dejicis  exfpes  ? 
Cur  ita  me  torques  anxia?  fide  Deo  : 
Scilicethic  placido  recreat  mihi  lumine  pe£tus; 
Et  mihi  materies  unica  laudis  erit. 

P  S  A  L.    XLIIL 

SIs  mihitu  judex,  Deus,  &  crudelibus  obfta  j 
Subdola  ne  me  gens,  ne  fcelerata  premat. 
1  Es  mihi  tu  rupes  ;  ah  !  me  cur  rebus  in  ar&is 

Ablegas?  ah!  cur  vi&us  ab  hofte  gemo? 
g  Prome  jubar,  quo  cun£ta  foves  ;  hoc  dirige  greflus: 

Scandere  da  templi  limina  fanfca  tui. 
4  Tum  mea  te  referet  chelys,  &  profternar  ad  arasj 

Laetitias  animae  deliciafque  mese. 
y  Cur  ita  deje&a  es  ?  Cur  te  mens  anxia  torques  ? 
Cur  gepiis  ?  JEthevti  pofce  parentis  opem  ; 

Huic 


38  PSAL    XLIV. 

Huic  ego  feftivo  pcrfolvam  carmine  grates  ; 
Nec  Deus  huiic  proeter,  qucm  fequar,  alter  erit. 

P  S  A  L.    XLIV. 

ARre£ta,  Deus,  aure  tuae  miracula  dextras 
Haufimus,  antiqui  quas  cecinerc  patres  : 

2  (Jentibus  expuliis,  iimul  &  te  vindice  cxiis 

Indigenis,  tellus  hofticaceffit  avis. 

3  Non  fuus  hos  cniis  felicibus  intulit  arvis, 

Nec  fuit  humano  robore  parta  falus  : 
Hos,  patcr  armorum !  pcperit  tua  dextra  triumphos ; 
Diledique  gregis  Jux  tua  rexit  iter. 

4  Te  rerum  Dominum,  te  Regem  agnofcimus  unum  ; 

Fer  Deus  Ifacidis,  quam  potes   unus,  opem  : 
j  Te  duce  cogemus  fubito  dare  terga  rcbelles, 
Et  pedibus  populos  fubdere  coMa  truces. 

6  Non  ego  vel  gladio,  levibus  vel  fido  fagittis ; 

Nil  gladius,  nil  memiffa  fagitta  juvet : 

7  Tn,  Deus,  hoitiles  foedafti  pulvere  vultus, 

Imperioque  tuolibera  turba  fumus. 

8  Ergo  tuas  laudes  omni  celebrabimus  asvo, 

Et  fons  tu  noftri  carminis  unus  eris. 

9  x\t,  procul  abfcedens,  tu  nos  hoftilibus  oflfen 

Opprobriis,  folito  more  nec  arma  reg^s  : 
io  Terga  fuge  trepidos  nos  cogis  vertere,  noftris 
Auftus  &  exuviis  impius  hoftis  ovat  : 

11  Prxda  famus  velut  agna  lupis  ;  patriifque  reliSis 

Sedibus,  in  toto  qucerimus  orbe  fugam  : 

12  Et  minimo  venirejubes,  &  fubjicis  haftx 

Captivos  ;  lucri  nil  tamen  inde  legis  : 

13  Objicis  opprobriis,  &  nos  vicinia  rifu 

Excipit,  indignis  pcrfequiturque  jocis  : 

14  Fabula  fic  vulgi  fumus,  &  dum  nubilafors  eft, 

Vertice  nos  moto  turba  profana  notat : 
iy  Nec  modus  eft  vel  meta  malis,  femperque  fatifcit 

Obruta  mens  curis,  turpat  &  ora  pudor. 
1$  Stringitin  infontem  truculenta  calumnia  dentes, 

Armat  &  ultrices  gens  fcelerata  manus. 
57  Hasc  licet  infeftent,  animotu  firmiter  hxres, 

Et  tibi  quam  dsdimus  ftat  fine  labe  fides : 

18  Nec 


P  S  A  L.    XLV.  39 

i8  Nec  tedeferuit  mens  tot  vexata  procellis, 
Nec  quod  iignafti  devia  liquit  iter. 

19  Hauserunt  miferos  habitata  draconibus  antra, 

Mortis  &  ante  oculos  vallis  opaca  fuit : 

20  Si  tamen  inde  tui  mens  eft  oblita  favoris, 

Si  cui  te  prseter  funt  data  vota  Deo  ; 

21  Hocne  tuos  oculos  fugiet  fcelus,  intima  cordis 

In  tenebris  acie  qui  penetrante  vides  ? 

22  Te  propter  luimus,  te  propter  jugtter,  eheu! 

Caedimur  ;  imbelles  fic  laniantur  oves, 

23  Surge;  quid  ignavo  conduntur  lumina  fomno? 

Evigila,  miferis  ne  procul  effe  velis. 

24  Cur  fugis  oppreffos  immani  pondere  ?.  Noftras 

Immemor  aerumuae  cur,  Deus,  ora  tegis  ? 
2f  Viribus  exftin&is  animas  in  pulvere  merfas, 

Membraque  jam  cernis  tabida  fixa  folo„ 
26  Eripe  te  ftratis,  pafti  memor  affere  fervos; 

Et  bonus  hoftili  fubtrahe  colla  jugo. 

P  S  A  L;    XLV. 

Dlcere  fert  animus  Regem ;  nova  carmina  Regi 
Lingua  parat,  calamo  par  erit  illa  levi* 

2  Formaviros  fuperans,  afFufaque  gratia  labris 

Te  beat,  &  Domini  non  periturus  amor. 

3  Eia  age,  Rex,  humeris  apta  ftellantibus  enfem, 

Quem  decus  &  bello  partus  adornat  honos. 

4  MaSc  novis  titulis ;  niveos  clementia  currus 

Cingat,  &  auratas  fafque  fidefque  rotas  : 
Sic  tua  perculfas  difcent  miracula  gentes, 
Intremet  &  gemini  terra  fub  axe  poli : 
?  Hoftica  lethiferis  transfiges  corda  fagittiSj 
Corruet  &  telis  gens  numerofa  tuis  : 

6  Quoque  fcdes  folium,  ftans  nullo  mobile  feclo, 

Cunfla  reget,  populis  &  pia  jura  dabit. 

7  Sunt  tibi  jus  &  fas  &  candida  peftora  cordi ; 

Impietas  odio,  menfque  referta  dolis  : 
Ergo  tibi  fupcrum  re&or  perfudit  olivo 
Tempora  ;  prae  fociis  hic  tibi  ceffit  honos. 
B  E  thalamis  quoties  procedis  lastus  eburnis, 
Myrrham,  aloen,  cafiam  regia  veftis  olet, 

9  Rcg?8 


4*  P  S  A  L.     XLVI. 

9  Regia  progenies  te  cingit  mille  miniftrai" 

lnter  honoratas,  &  tua  jufla  fubit : 
A  dextris  Regina  fedet,  fpe&abilis  auro, 
Quod  legit  in  patriis  gens  Ophyrxa  jugis. 

10  Tu  mihi,  purpurex  dccus  Heroina  cohortis, 

Aufculta,  monitis  obfequiofa  meis  ; 
Deleanimo  populofquc  tuos,  carofque  propinquos; 

Ncc  patris  aut  patrii  fittibi  cura  foli  : 
ii  Blanda  tuaeRegcm  fuccendat  gratia  formae, 

Hunc  quoquc  tu  Dominum  religiofa  cole. 
12,  Sc  cSbi  turba  frcqucns  populi  prouernet,  &  ipfs* 

Sponte  fercnt  Tyrice  regia  dona  nurus/ 

13  Tota.nites  intus  ;  vcftis  tibi  texitur  auro, 

Pallaque  Sidoniis  ter  faturata  cadrs. 

14  Ibis  in  amplexum  Regis  fine  comp  ire  virgo, 

Cui  niveus  Phrygia  ping;tur  arte  finus  : 
iy  Se  jungent  comites  Regum  de  ftirpt  puellae, 
Lxtaque  virgincis  peritrepet  ^ula  choris  : 

16  Implebitque  vicem  foboles  generofa  parentum;' 

Omnibus  haec  populis,  te  duce,  jura  dabit. 

17  Ergo  mihi  nullo  Regina  taccberis  aevo, 

Concinet&  laudes  urtircfa  tetta  tuaSp' 

P  S  A  L.  .  XLVI. 

UNa  Deus  miferis  fpc?  cft  &  ahenca  turris, 
Nec  procul  eft,  populi  ciim  frcmit  ira  trucis. 

2  Non  ego  formidem,  tellus  licet  ima  dehifcat; 

Vafta  licet  montcs  obruat  unda  maris  : 

3  Nec  trepidem  pelagum  fpeftans,  dum  mnrmure  rauco 

Infultat  fcopulis,  &  juga  fumma  quatit. 

4  Urbs  habitata  Deo,   jucundo  flumine  vitas, 

Sanflaque  felici  templa  rigantur  aquu. 
5*  In  medio'  Deus  eft,  &,  ne  ruat,  undique  vallat ; 
Fcrtque  citam,  quoties  iagruit  hoftis,  opem. 

6  Infremuere  truccs  populi,  coelumque  tremifccns 

Intonuit,  tellus  &  liquefa&a  fuit : 

7  Sed  Dcus  Ifj.cicum,  bello  qui  proeiidc?,  arcis 

Inftar  erat  nobis,  auxiliumque  tulfft 

5  Huc  ades,  &  mecum  fpcfla  miracla  Tonantis, 
*  Regnaque  coekfti  depopulata  man* ; 

9  Bell^ 


P  S  A  L.    XLVII,  XLVIIL  4* 

9  Beila  Deus  paffim  premit,  &  vi  conterit  arcus^ 

Telaque  falcatas  perdit  &  igne  rotas, 

10  Pone  minas,  inquit,  Dominumme  fufpice;  fafces 

Agnofcent  olim  terra  fretumque  meos. 

11  Sed  Deus  Ifacidum,  bello  qui  prsefidet,  arcis 

Inftar  crit  nobis,  auxiliumque  feret 

P  S  A  L.     XLVII. 

P~Laudite  mortales,  rerum  celebrate  parentemj 
Voxque  triumphantis  ter  geminetur  16  : 
i  Sedibus  e  fuperis,  nutu  fceptroque  tremendo^ 
Ille  regit  vefper  quidquid  &  ortus  habet : 

3  Ille  feros  populos  gemino  fub  vertice  cceli, 

Ante  triumphatos,  fub  juga  noftra  trahet : 

4  Et  fibi  dile&ae  donabit  prasdia  genti ; 

Hoc  domus  Ifacidum  geftit  honore  frui  : 
j  Ille  triumphali  fuperum  palatia  curru 
Scand.it,  &  adventus  figna  dedere  tuboa. 

6  Pfallite  mortalcs  &  16  ter  dicite  Regi  ; 

Plaudite  viftori  terque  quaterque  Deo : 

7  Illius  occafus  folium  veneratur  &  ortus; 

Hunc  celebret  mentis  quidquid  &  oris  habet  ; 

5  Illius  imperio  tellus  obtemperat  omnis; 

Etfolii  pietas  cingit  utriilnque  latus  : 
9  Abramidum  populis  junguntur  foedere  Reges  ;  * 
Quos  regit  hic,  quibus  &  praeripit  omne  decus» 

P  S  A  L,    XLVIIL 

MAjeftas  immenfa  Dei  eft,  venerabiTs  urbi 
Quam  colit,  &  facris  ter  celebranda  jugis, 

2  Alma  Sion  Boream  fpeftans  pulcerrima  rerum  eft/ 

Et  domus  augulti  Regis,  &  orbis  amor  : 

3  Omnibus  haec  aperit  portam,  portumque  falutis  } 

Nullus  &  in  toto  eft  tutior  orbe  locus : 
4,5-  Hac  conjurati  visa  itupuere  tyranni, 
Protinus  &  turpi  terga  dedere  fugce  : 

6  Hos  metus  invafit  trepidus,  lu&ufque  virorunV         *^ 
iEmulus  angori  parturientis  erat : 

Haud  aliter  puppes  violentia  diflipat  Euri, 
iEgasum  tumidis  cum  :mare  fervet  aquis : 

F  %  Hsc 


4^  PSAL    XLIX. 

8  Hxc,  qux  famarefert,  in  facra  vidimus  urbe; 

Ntuninis  inviSi  qua*  ftabilita  manu  eft. 

9  Almc  parens!  feiiis  quoties  advolvimur  aris, 

Una  tuaecunSos  fbes  bonitatis  alir. 
io  Par  majeftati  Iauseft  tua,  nefcia  raette; 

Sanflaque  jultitiac  dcxtcra  lance  nitct. 
ii  Geftiat  alta  Sion;  celebrent  &  jildicis  cequi 

Fadla  Palcftinae  quas  habet  ora  narus. 
li  Maenia  circumicns  Solymae,  quam  fufpicis,  holpes^ 

Dinumcra  turrcs  qnas  habct  ille  locus  : 
13  Adfpice  fupremis  inlcrtas  nubibus  arccs ; 

Quaequc  vides,  foboli  regia  tc&a  rcfcr  : 
Qui  colit  frrnc,  dum  luce  fruar,  dum  ftabit  &  orbis 

Machrna,  dui  nobis  &  Deus  unus  crit'. 

P  S  A  L.    XLIX. 

PAnde  mcis  aurcm  monitis,  quicunque  virorum 
Incolis  Eoas,  Hcfperiafve  plagas  : 

I  Aufcultcnt  clari  proccrcs,  &  futile  vulgus; 

Et  qui  divitiis  pollet,  &  scris  inops  : 

3  Qucc  loquar,  arcanos  referans  fapientia  fontes 

Suggerct ;  hxc  animo  volvere  dulce  mihi  cft  : 

4  Seria  rcs  agitur  ;  vatcs  oracula  plcctro 

Perfeq.uar,  intentus  ccuitibus  ipfc  meis. 

5  Cur  cgo  formidem,  cum  fiu&ibus  undiqae  vaftisr 

Cingor,  &  a  tcrgo  vindicis  cnfc  premDr  ? 

6  Spem  locat  in  loculis  animus  mortalia  curans, 

Ja&at  &  ingentes  ambitiofus  opcs ; 

7  Non  tamcnhis  frater  prsevertit  funera  fratrisr 

Nec  pretio  fle6li  numinis  ira  potcft : 
S  Vita  nequic  gazis  redimi,  pcrnicibus  alis 
Illa  fugit  nullo  reftituenda  die  : 

9  TEre  nec  oblato  fcros  mcrcaberis  annos, 

Dona  nec  admittit  morris  avara  manus :' 

10  Cum  fatuo  prudcns  moritur,  cum  paupere  divcs ; 

Nec  mora,  quos  linquunt  occupat  altcr  agros  : 

I I  Nemo  iibi  non  fpondct  opcs  titulofque  perennes  ; 

Scd  titnlos  &  opes  mors  inopina  rapit : 
22  Eft  fugitivus  honos,  &  quotquot  nafcimur  Ada> 
Scmuie,  quadrupedum  more  perire  vides : 

13 '  Varia 


PSAL     L  4j 

23  Vana  fequi  gens  ftulta  folet,  patrumque  nefanda 

Didta  probat  foboles  improba,  pejor  avis. 
14  Strata  jacent,  ritu  pecudum,  fub  mole  fepulcri 

Agrnina,  lethali  depopulata  manu  : 
Vir  pius  hccc  reftique  tenax,  cum  defuper  Eos 

Fulferit,  imperio  vim  prohibente  premet : 
Ora  venufta  prius  cernet  manantia  tabo, 

Jun&aque  marmoreo  foeda  fepulcra  lari. 
jj*  At  mihi  vim  lethi  depellet  re£tor  olympi, 

Et  dabit  ut  fecum  gaudia  lsetus  agam. 

16  Ne  trepida,  gazas  fubito  fi  congerit  alter, 

Et  domus  auratas  explicat  alta  trabes : 

17  Nudus  opum  bufto  tegitur  ;  nec  gaza,  nec  auro 

Dives  ad  infernas  pompa  fequetur  aquas : 

18  Ille  cutem  curat,  fugitivaque  gaudia  vivus 

Captat,  &  hunc  laudat  quem  juvat  illa  fequi  : 

19  Mors  tamenhunc  addet  proavis;  qux  meffuit  illos, 

Non  finet  hunc  vitas  perpete  flore  frui. 
2.0  Hei  mihi !  gens  hominum  dum  tangit  vertice  coelum^ 
Se  pecudum  nefcit  claudere  more  diem> 

PSAL    L. 

ARbijter  aethereus,cui  fervit  purpura  Regum, 
Perculit,  os  pandens,  orbis  utrumque  latus: 
iEtheris  excelfi  folio  fe  fiftere  juflit 

Regna,  rubens  quotquot  vefper  &  ortus  habet.  , 

2  Illc  Sionxce  rofeo  de  vertice  rupis 

Ful/it,  &  auratum  protulit  inde  jubar  : 

3  Hinc  aderit,  nec  verba  premet;  proscurret  euntern 

Flamma  vorax,  circum  vafta  procella  ruet  : 

4  iEthera  teftatus,  terramque  fub  ^theris  axe, 

Difcutiet  populi  fa&a  finiftra  fui. 
j  Confluat  huc,  dicet,  mihi  gens  dile&a,  juvencis 

Foedera  quam  mecum  pa6ta  litare  jubent : 
6  Sidera  juftitiam  narrabunt  numinis,  ipfe 

Nam  I)eus  officium  judicis  xquus  obit. 
7}Eloquar;  Ifacidas  trepidas  advertite  mentes  : 

Vos  ego  coelefti  poftulo  voce  reos : 
Vos  Deus  appello :  Dominum  me  prsdicat  orbis, 

£t  facra  gens  prifco  foedere  juncta  mihi  es  1 

F  2  8  Non 


44  P  S  A  L.    LI. 

.8  Npn  ego  quod  noftras  raro  pecus  imbuat  aras, 

Parcius  offerri  non  holucaurta  queror ; 
9  Nec  captr  ecai-.I.s,  nec  mc,  fpe&ante  popello, 

Vilibus  e  ftabulis  tracta  juvcnct juvut: 
io  Qu;dquia  iiabert  campi  pecudum,faltufque  profundi; 

Quidquid  ajunt  rup^s  &  juga  mille,  mcum  cit : 
ii  Suntque  mihi  notac  voluCres  -amontibus  altis; 

Meque  colit  Dom.num  qui  quid  incrrat  agris: 
iz  Si  preinar  efurie,  i:on  vos  £q    tia  poicam  ; 

Me  penes  efttellus  quidquid  &  aether  habet : 

13  An  mihi  tofta  famem  depellant  vifccra  tauri  ? 

An  lcvethircini  (anguinis  unda  iitim  ? 

14  Solve  tuo  grates  potius  Dominoque  Deoquc, 

Votaqu* ,  me  quifquis  iimplice  mente  colis: 
15-  TempefLs  cum  f&vit,  openl  me  pofcc  pareotetn  ; 
Hanc  ego  depcllam,  tU  mea  facta  refer. 

16  Crimina  fcdfpcdi^ns,  his  te,  gens  impia,  judex 

Arguet  xthereus  corripietque  modis  : 
Quid  tibi  nojiicum  eft,  cur  tu  meafoedera  pandis  ? 
Cur  memorat  leges  improba  lingua  mcas  ? 

17  Tu  mitii  reclamas,  legum  tu  fpernis  habenas ; 

Et  te  cum  moneo,  littora  bubus  aro  : 

18  Tu  proedatori  comitem  te  juilgerc  gaudes  ; 

Te  quoquc  confortem  turpfs  adulter  habet  : 
19,20  Orc  parasfraudes ;  utero  conceptus  eodem 

Tc  timet,  &  lingux  fpicula  fova  tuac : 
21  Ad  tua  quod  tacitus  connivi  criirfna,  ridcs  ; 

Mequc  tui  fimilcm,  gcns  fcderata!  putas  : 
At  mihi  tu  mcritas  fcclerum  dabis  improba  pcenas  ; 

Nam  tua  funt  digitis  facla  not.'ta  meis. 
12  Numinis  immcmor.s  moivtis  advcrtite  facris  ; 

Nc  mea  vos,  nullo  vindicc,  d^xtra  terat. 
23  Me  colit  hic,  qui  laude  litat  ;  fe&ator  &  &qui3 
,         Pars  erit  eledti,  me  tribuente,  gregis. 

P  S  A  L.    LI. 

ME,  Dcus,  exaudi  facilis;  patriique  favoris 
Adfpira  famulo  mollior  aura  tuo  : 
Qu;que  reis  totics  veniam  totiefque  benignus 
Indulges,  fcelerum  mc  quoque  fafce  leva : 

z,  3  Turpe 


P  S  A  L.     LI.  4^ 

2,3  Turpenefas  dele,fcedam,  pater!  elue  noxam; 
Obverfantem  oculis  nofte  dieque  meis. 

4  In  te  deliqui,  te  folum  crimine  IxCi  ; 

Et  fcelus  ulcifci  jus  tibi  fafque  foret. 
y  Polluit  aufpicium  vitae  mihi  foeda  libido, 
Priijnaque  lux  mifersc  confcia  labis  erat; 
Luce  carens  ipsa  contraxi  matris  in  alvo 
Trifte  rudimentum,  feminiumque  mali : 

6  Sed  te  pura  juvat  mens;  quam  tu,  nube  remofS, 

Erudies,  leges  difcat  ut  illa  tuas* 

7  Hyflbpi  me  fronde,  facro  me  flumine  luftra; 

Sic  ego  mundus  ero,  candidiorque  nive, 

5  Mitte  falutiferae  qui  gaudia  nuntict  horce, 

Ut  redeat  fra6to  prifcus  in  offa  vigor. 
9  Parce  meo  puros  in  crimine  figere  vultus ; 

De  medio  potius  fiebile  tolle  nefas. 
io  Redde,  quod  amiii,pe£tus  finecrimine;  mentein 

.     In  reftaurato  peftore  finge  novam. 
II  Nec  me  adytis  aifclude  facri$  ;  &  fpiritns  ollm 

Quas  tuus  accendit,  ne  mihi  deme  faces. 
ll  Redde  mihi  vitse  fpirantes  gaudia  vultus ; 

Meque  regat  promta  fpiritus  ille  manu  : 

13  Indicio  tum  verfa  meo  gens  deVia  greffus 

Dirig&t,  &  Solymae  figet  in  sede  peaem* 

14  Au£lor  opis  vitseque  parens!  ne  casde  madenterr} 

Lethifer  in  poenas  pofce,  fed  abde  nefas  : 
ij  Tunc  ego  te  laetus  tollam  fuper  aftra ;  recludc 
Vocis  iter,  laudes  ut  canat  alta  tuas. 

16  Nec  te  turis  odor,  nec  vi&ima  casfa,  nec,  ultro 

Quam  tibi  facrarem,  bucula  tofta  juvat : 

17  Mens  fcelerumfub  molegemens,  fraudefque  perofi 

Una  placet,  numen  placat  &  una  tuum. 

18  Adfpice,  fedfacilis,  turres,  pater  alme!  Sionis; 

Et  Solymae  memori  moenia  conde  manu  : 

19  Tum  tibiplacato  pecudum  cruor  imbuet  aras; 

Et  cadet  in  facros  hoftia  grata  focos, 


PSAL 


A6  P  S  A  L.    LII,  LIII. 

PSAL    LIL 

TUrba  potens,  ecquid  ftolidc  tua  crimina  ja£tas  ? 
Numinis  eft  conftans,  ncc  periturus  amor. 
1  Impia  lingua  tibieft;  quam  nulla  novacula,  lavi 

Cote  nitens,  acies  vincere  nulla  poteft  : 
g?  4  Prava  piis  ftudiis  prxfers,  mendacia  vero  ; 

Ofque  meras  fraudes,  pcrniciemque  parat : 
^  Te  Deus  exfcindet  vindex;  vitaque,  bonifque 
Exuet;  &  patriis  fedibus  exful  ages. 

6  Vir  pius  hoec  fpe&ans  Dominum  venerabitur  orbis, 

Illudenfque  reis  talia  didla  dabit : 

7  Divinam  qui  rifit  opem,  cui  copia  rcrum 

Et  mala  mens  olim  dux  fuit,  ecce  jacet. 

8  Aft  ego  qui  Domino  fidi  conftanter,  olivx 

Inftar  in  illius  luxuriabor  agro : 
f  Te  Deus  obfervans  Dominum,  tua  dulce  putabo 
Jugiter  in  facro  pandere  fadta  choro. 

P  S  A  L.    LIIL 

STultus  ait  fecum,  Non  eft  Deus ;  inquinat  omnc 
Cor  fcelus,  &  re£to  tramite  nemo  meat. 
z  Defpiciens  terras  Deus  inquifivit,  an  orbem 
Incoleret  prudens  &  pietatis  amans : 

3  Omnia  peftis  erant,  omnes  involverat  error; 

Virque  pius  toto  nullus  in  orbe  fuk: 

4  Cascane  perverfis  mens  cft,  ait,  impete  fafto 

Glubere  qui  populum  non  mct»;ere  meum? 
Ceu  dape  dile£tae  pafcuntur  fanguine  gentis; 
Nemo  mihi  toto  de  grege  vota  facit. 

5  Kis  ubi  nulla  fuit  jufta;  formidinis  umbra, 

Vidimus  imbelli  corda  timore  quati  : 
Et  facra  cum  tclis  cinxerunt  caftra,  per  agros 

Vindicis  his  fpargi  yidimus  ofifa  manu  : 
Texit  &  ora  pudor  populo,  quem  conditor  orbis 

Spreverat,  &  trepidas  funt  data  terga  fugas, 
<J  Illa  dies,  lux  illa  veni,  de  rupe  Sionis 

Ifacidis  coeli  qua  ferct  au£tor  opem  : 
Tum  domus  Abramidum  cclebrabit  gaudia,  duro 

Cum  facra  gens  ceraet  cojla  foluta  jugo. 


P  S  A  L    LIV,  LV.  47 

P  S  A  L.    LIV. 

ME  fidci,  pa&ique  memor,  Deus,  afTerejjudex 
Tu  mihi,  qua  polles,  ne  premar  adfer  openft 
2,  Alme  parens  !  moeftis  aures  adverte  querelis; 
Et  memori  gemitus  pe&ore  conde  meos. 

3  Me  fera  barbaries  premit  &  violenta  tyrannis, 

Et  majcftati  gens  inimica  tuce  : 

4  Sed  mihi  tu  praefens,  Deus,  es ;  tutaris  &illos,\; 

Quorum  ego  confilio,  fubfidioque  juvor. 
j  Impia  gens  poenas  te  pendet  vindice ;  tandem 
Ah !  tua  fubverfo  luceat  hofte  fides  : 

6  Tunc  ego  tura  ferens  ultro  profternar  ad  aras; 

Teque  colam  quo  nil  mitius  orbis  habet : 

7  Namque  tuo  du£hi  venti  fecurus  &  undae, 

Sacrilegi  vidi  naufraga  vela  gregis. 

PSAL    LV. 

DUm  precor,exaudi,  rerum  pater  optime  !  queftus 
Dum  gemino,  vultus  ne  jubar  abde  tui : 
2  Supplicis  aufcuJta  precibus,  votifque  benignus 

Annue,  dufn  querulis  aftra  fatigo  modis. 
g  Ah  fremit !  ah!  odiis  feragens  me  vexat  &  iris; 

Pro  do>or !  &  famam  dente  proterva  petit. 
4, 5-  Cor  micat ;  &  piceis  mors  dum  circurnvolat  aliVJ 
Horrifico  nirhium  concutit  offa  metu. 

6  Obrutus  his  dixi,  Mifero  trepidoque  columbae  ^ 

O  mihi  quis  pennas  remigiumque  dabit  ? 

7  His  ego  libratis  fugerem  procul,  otia  quasrens 

Saltibus  in  mediis,  fepofitifque  jugis  : 

5  Ocius  hinc  celerans,  t  midis,  quibus  obruof  infbns, 

Flu£tibus  eriperer  niinViferifque  Notis. 

9  Pcrac,  Deus,  1       labra  dolis,  &  divide  linguas ; 

Ne  pofimt  fociis  confona  verba  loqui : 
Litibus,  heu !  facnm  lacerari  vidimus  urbem  ; 
Jun£taquc  litfgiig  vis  uuculenta  fuit. 

10  PaTlida  fcu  nox  eft,  feu  lux  micataurea,  muro? 

Occupat,  &  media  regnat  in  urbe  nefas  : 

11  Incolit  hanc  rabies  &  vis  &  dira  libido, 
Ccrnis  &  mfandis  compita  plena  dolis* 

tz  N©o 


43  P  S  A  t.    LVI. 

12  Non  mihi  vel  linguis  hoftes  nocuere  vel  armi:; 

Probra  pati  poteram,  tela  caverc  fu- 

13  Tu  mini  cauila  mali  es,    i;mium  dilLcte  fodalis  ! 

Duxquc  vix,  vitae  dcliciumque  mcac : 

14  Ulus  eram,  memini,  te  confultore  ;  mihique 

TcmpLi  Dei  tecum  vi&tt  duicc  fuit. 
15*  Mors  domcthunq  vivumque  voret  tefiuris  hiatus, 
impia  cui  mens  eft  &  fcelcrata  manus  : 

16  Aft  ego  ture  Dco  fupplex  votifque  litabo  ; 

Meque  falutifcra  proteget  ilfe  manu  : 

17  Audiet  ille  preces,quas  rundam;  lucida  coelt 

Limina,  vel  medias  fole  tenente  vias : 

18  Mille  triumphantes  acics  mihi  mifit  ab  alto, 

Inter  &  ipfa  dcdit  fpicula  pace  frui. 

19  Me  Deus  asternis  orbem  qui  frenat  habenis 

Audiet;  &  poenas  hoftica  turba  hiet : 
Dum  luces  finc  nube  tluunt,  &  mollia  veris 

Tempora,  deponit  numinis  illa  metum. 
io  Aurea  tranquillas  violavit  vinculapacis; 

Foederis  &  rupti  menfque  manufque  rea  eft: 
21  Balfama  vox  fpirans  fuperabat  acumine  ferrum, 

Verbaque  fundebat  la6tea  pe&us  atrox. 
2,2,  Tu  Domino  te  crede;  pios  fufflaminat  ille: 

Et  ne  vacillent  dirigit  ille  pedcs. 
23  Ante  diem  fed  fraudis  amans  caedifque  peribit; 

Et  petet  inf-rnas  moeftus  uterquc  domos  : 
Aft  ego  te  fidum,  Deus,  au&or  &  arbiter  asqui! 

Anchora  tu  vitas,"  fpcfque  falutis  eris. 

PSAL    LVI. 

ME,  Deus!  adfpefla  facilis;  qucmviribus  hdftis 
6^ruit,&  mlferuih  no&c  dieque  premit : 
z  Nocte  dieque  prcmit  miferum;  nec  terminus  iras  eft: 
Nec  claudi  numcro  gens  inimi:a  poteft. 

3  Corda  metU  quoties  trepid&bunt,  porta  f  ilutfs 

Tn,  Dcus !  &  vitoe  fpes  itiihi/folus  eris : 

4  Vox  tua  laudanda  eft  ;  te  nitor  vindice,  temnam 

Te  duce  mortali  fpicula  mifta  manu. 
y  Quac  loquor  infclix,  interpres  adulterat  effrons; 
Dum  coquit  hoftiles  meus  fcelcrata  dolos : 

6  Clam' 


P  S  A  L.    LVII.  49 

6  Clam  coit>  infidias  meditans,  &  no£iis  in  umbra 

Obfervat  greflus  impia  turba  meos  : 

7  Fraude  fua  tidens  tutam  fe  fomniat ;  iras 

Hanc,  Deus,  incuffo  fulmine  dede  neci. 

8  Tu  tabulis  gemitus,  lacrimas  tu  colligis  urn2; 

Et  numeras  noftrae  tasdia  longa  fugse  : 

9  Terga  dabunt  hoftes,  quoties  te  pcfco  falutem ; 

Notaloquor,  famulo  tu  quiadexter  ades, 
io,ii  Vox  tua  laudanda  eft ;  te  nitor  vindice;  temnafl^ 
Te  duce,  mortali  fpicula  miffa  manu. 

12  Sum  tibi,  dum  fpiro,  devin6tus  perpete  voto; 

Teque  piis  hymnis  &  tua  fa£ta  canam, 

13  Vindice  te  vivo,  mihi  tu  veftigia  firmas  ; 

Quaque  feror  vitae  lux  tua  monftrat  iter« 

PSA  L,    LVIL 

DA  mihi  te  facilem,  famuli  miferere  precantis  5 
Tu,  Deus,  es  vitae  fpes  fine  fine  meae  ; 
Aufpiciis  me  credo  tuis,  &  fortibus  alis  ;  p 

his  tegar,  undofi  dum  cadat  ira  maris.  .^, 

2  Vota  tibi  fundam  fupplex,  qui  foedera  fervas  ; 

Cujus  &  inceptum  dextra  coronat  opus. 

3  Ocius  accurrens,  tu,  ne  vorer,  obvius  hofti  J 

Ibis;  eruntcomites  candor  &  alma  falus* 

4  Caedibus  ajQTueti  cingunt  mihi  te&a  leones ; 

Turbaque  ferales  qu£>  vomit  ore  faces  ; 
Lingua  refert  gladium,  telum  penetrabile  dentes  ; 
Nec  magis  his  jaculum,  nec  magis  hafta  ferit, 
y  Qua,  Deus,  effulges  effer  fuper  cethera  lucem ; 
Terraque  fit  radiis  tota  corufca  tuis. 

6  Hoftis  iter  ftravit  laqueis,  me  perculit  horror  j' 

Objecit  foveas,  captus  at  ipfe  dolo  efh 

7  Obfequiofa  mihi  mens  eft,  tibi  firmiter  hasret  ; 

Te  mea  vox  Dominum,  te  mea.ple&ra  canent, 

8  Excute  fegnitiem,  numeris  cane,  lingua,  decoris  ; 

Pfallite  vocali  nablia  junfita  lyrss : 

9  Mane  novo  fuper  aftra,  Deus,  te  carmine  tollamj 

Et  tua  per  populos  grandia  fadla  feram. 

10  Magne  parens !  ssquat  tua  te  clementia  ccelo  ;'" 

Tranfvolat  &  nubes  intemeraia  fides, 

G  it  Qu2; 


i 


So  PSA  L.     LVIH,  LIX. 

ii  Qua,  Deus,  cffulges  cffer  fupcr  xthcra  lucemj- 
Tcrraquc  lit  radiis  tota  corufca  tuis. 

P  S  A  L.    LVIII. 

PXJrpurci  proccrcs,  jus  qui  libratis  &  xquum, 
Vofhe  putcm  fari  jufta,  vcl  xqua  fequi  ? 

2  Quifque  neccs  animo  vcrfat,  bellumque  minatur 

Sxvus;  &  innocuo  tcrra  cruore  rubct. 

3  Quifque  dolos  fccimi  nutcrna  traxit  ab  alvo; 

A  tcncris  omhes  devius  crror  agit. 
4,5"  Virus  inefl  cohibri ;  magicis  qui  cantibus  aures 
SubtrahiL  &  vinci  calfidus  arte  ncquit. 

6  His  nulas,  aentefque,  Deus,  confringe ;  Iconum 

Contefc  fanguineis  ora  cruenta  lupis  : 

7  More  fluant  fugientis  aqnx  ;  fit  inutilis  illis 

Arcus  ;  &  ultrici  fpicula  frange  manu  : 

8  Limacumvcl  more  liqua,  foetufque  tcnclli  ; 

Lumina  cui  folis  mors  rapit  ante  diem  : 

9  Dilfipct  hos  turbo,  liainmas  duiri  concipis  ;  antc 

Fervere  fubicdis  quam  queat  olla  rubis. 
io  Geiticc  hxc  fpcctans  vir  juftus ;  &,  hofte  percmto^ 

Sanguineo  niveos  abluct  amnc  pedes. 
II  Utilis  cil  pietas,  tum  dicct  coiilcia  tcllus  ; 

Eit  quoque,  qui  toto  regnat  in  orbe,  Deus. 

P  S  A  L.    LIX. 

ERipe  me  tclis,  populum,  patcr  albie!  rebelleifi 
Proterc;  cui  mcns  eil  prava,  cruenta  manus. 
q  En  petor  iniidiis  infons !   en!  agmine  fado, 
v  Yurba  potens  in  me  noctc  dieque  ruit : 

4  Undique  confpirans  in  me  nil  talc  mcrentcm 

Vim  parat :  hxc  fpedhms,  fcr,  patcr  orDis,  openx. 
$  Ocius  evigila,  belli  pacifque  fequefter! 

Quo  domus  Ifacidum  vindice  fofpes  erat : 
Quos  reges  adfpe&a  populos ;  ncc  parce  profanis, 
Per  fcelus  audaci  qui  pede  jura  prcmunt. 

6  Difcurrunt,  cinguntque  feris  ululatibus  urbem, 

More  canum  ;  folis  lux  ubi  merfa  latet  : 

7  Enfis  ineft  labiis,  comes  cft  ja&antia  lingusej 

Seqjae  putarit  nullo  tefte  nefauda  loqui : 

8  His? 


PSAL     LX.  51 

jHis,  Deus,  illudes ;  &,  qui  mihi  faeva  minatur, 

Materies  risus  devius  orbis  erit. 
p  Viribus  hoftis  ovat,  fed  te  fequar,  optime  rerum  ! 

Ne  peream,  vindex  tu  mihi  femper  ades. 
jo  Me  tua  prsevertet  levibus  clementia  pennis  ; 

Dulcibus  &  votis,  hofte  cadente,  fruar  : 
1 1  Ne  tamen  hoftiles  acies  fimul  obrue  ;  na£U 

Otia  dedifcant  ne  tua  fa&a  pii : 
Sparge  fed  qbftantes,  &  fparias  demete  fenfim; 

Sofpke  me,  clypei  quem  tegit  umbo  tui. 
12,  Has  meruit  faftus  iimul,  &  perjuria  poenas ; 

Linguaque  felle  tumens  &  lita  labra  dolis. 
13  Hos  furor  exftinguat  tuus;  uttibi  fubdita  difcant 

Sceptra  Paleftjnae,  quotquot  &  orbis  habet. 
*4  Difcurrant,  cingantque,  feris  ululatibus  urbem, 

More  canum ;  folis  lux  ubi  merfa  latet : 

15  Difcurrant,  quserantque  dapes ;  cogantur  at  atram? 

Dum  redeat  terris  lux  nova,  ferre  famem, 

16  Tu  mihi  manc  novo,  Deus,  &  cantabere  fortis 

Et  bonus  ;  affli&o  tu  quia  lenis  ades : 
j7  Tu  mihi  carmen  eris,  mea  vis  &  ahenea  turris  ; 
Es  mea  tu  rupes,  unus  &  auftor  opis. 

P  S  A  L.    LX. 

EN,  Deus !  extorres  peregrinas  gentis  111  oris 
Spargimur  ;  hosc  irx  funt  documenta  tuos. 

2  Redde  jubar  foiitum :  tellus  tremit  ima  dehifcens; 

Tu  quaffam  repara,  ftringe  quod  intus  hiat. 

3  Turbarunt  miferas  a  te  data  pocula  mentes ; 

Seniimus  &  nimio  pondere  colla  premi  s 

4  Nunc  iidei,  paftique  memor,  vexilla  piorum 

Erigis ;  &  populi  fignifer  ipfe  tui  es. 
y  Tu  tibi  diledum  fuperis  de  fedibus  audi  ; 

Dumque  vibrant  hoftes  fpicula,  tende  manuiti- 

6  Vox  hilarat  me  facra  Dei ;  quo  vate  Sucothi 

Metiar,  &  Sichemae  partiar  urbis  agros  : 

7  Cum  Giliadaeis  fubdam  mihi  rura  ManafiSe; 

Juda  dabit  leges,  gens  Ephraima  viros  : 

8  Jun&a  Moabaeis  populis  juga  dives  Idume 

Iadue.t ;  imperiis  obfequiofa  meis : 

G  2    b  Quacr 


$t  PSA]L,     LXI,  LXH. 

Quceque  Paleftince  pingues  gens  incolit  oras, 

Vi£ta  gravi  bello,  noftra  tropaca  canet. 
9  Quo  duce  munitx  fuccedam  moenibus  urbis  i 

Gcntis  Idumaex  quo  duce  regna  pctam  ? 
£0  Qui  priiis  exofas  acies  educere  bello 

Jure  recusafti,  tu,  Deus,  arma  rcges. 
II  Fcr  bonus  auxilium,  nos  dum  ferus  obftdct  hoftis ; 

Tc,  Dcus,  exclulb,  ncmo  miniftret  opem. 
|2  Numinis  aufpiciis  pugnabitur  ;  hoflicapubes 

Concidet,  &  pcdibus  colla  premenda  dabit. 

P  S  A  L.    LXI 

7T]  Theris  aurati  re£cor !  mea  fufcipe  vota  ; 
/JL_/  Et  placidus  prona,  quas  loqaar,  aure  trahe. 
2,  Orbis  ab  extrepo  te  pofcam  limite  ;  pe£lus 
Dum  mifcr,  ah!  curis  fentio  mille  premi  : 
Tende  manum  fcflb ;  fccurum  fcandere  rupem 
Da  miiii,  fcmotam  quam  nimis  eile  qucror. 
£  Tu  mihi  portus  eras,  fureret  cum  flu&ibus  xquor; 
Inter  &  hoftiles  turris  ahena  minas  : 

4  iEternum  loca  fandta  colam^  te  fretus  ;  &  alis 

Rebus  in  anguftis  protegar  ufque  tuis. 
5*  Audifti  miferi  gemitus  &  vota;  piifque 

Debitus,  hcrcdis  jam  mihi  ceflit  honos. 
6  Aurea  tu  Regi  produces  tempora  vitse ; 

Multaque  pro  paucis  vivere  fccla  dabis  : 
y  Hictua  templa  colet,  dum  vefcitur  aethcrc  ;  cuftos 

Hinc  tua  flt  bonitas,  cingat  &  inde  iides. 

5  Ergb  tuas  referam  laudes,  &  debita  folvam 

Vota,  mihi  donec  fpiritus  offa  reget. 

P  S  A  L.    LXII 

MEnte  Deum  tacita  veneror,fpes  omnis  in  illo  eft; 
llle  falutifcram  fertmihi  promtus  opem  : 
^  Arx  Deus  eft,  clypeufque  mihi,  portufque  falutis 

Unicus;  incutient  nulla  pericla  metum. 
3  Ecquis  erft  tandem  fceierum  modus?  Ecqua  malorum 
Meta,  quibus  nimium  nocte  dieque  premor  ? 
Mox  ruet  in  prsceps  meus  hoftis;  ut  ariete  puifa 
JVtenia,  vcl  putri  faxa  foluta  fitu. 

4  Dc? 


P  S  A  L.     LXIII.  53 

4  Deturbaie  gradu  me  dum  parat  aemulus,  aftu 
Rern  gcrit,  &  fraudes  neScre  dulce  putat; 
Callidus  incauto  blanditur,  &  orc  precatur 
Profpera,  dum  diras  pe£tore  mille  tegit : 

<  Tu  tamcn  has  inter  Dominum  mens  fuipice  turbas  ■ 
Spes  ope  coelefti  fuftinet  ille  meas. 

6  Arx  Deus  eft,  clypeufque  mihi,  portufque  falutis 

Unicus;  incutient  nulla  pericla  metum  : 

7  Ille  meae  rupes  &  fons  &  gloria  vitas  eft  ; 

Illius  arbitrio  res  ego  credo  meas. 

8  Fidite  mortales  Domino,  mentifque  receiTus 

Pandite;  fpe  mentes  erigit  ille  pias :    l 

9  Futile  deprendes,  nimiumque  volatile  vulgus; 

Eftque  paludati  purpura  vana  chori : 
Lancibus  impofitos  trutina  ventofque  virofque ; 
Gens  hominum  certe  plus  levitatis  habet. 

10  Nec  populi  fpoliis,  rebus  nec  fide  caducis; 

Nec  ja&a  nimias  ambitiofus  opes* 

1 1  Non  femel  eft  rerum  Dominus,  me  tefte,  profefTus  ■ 

Cunfla  fuo  nutu  confilioque  regi : 

12  Hunc  penes  eft  bonitas ;  hoc  jus  dicente,  viritim 

Digna  fuis  meritis  prasmia  quifque  refert, 

PSAL    LXIII. 

TU  mihi,rerum  opifex,Deus  es !  te  in  vota  vocab^ 
Sol  ubi  purpureo  reddit  ab  axe  diem  : 
Te  fitio ;  te  membra  fame  tabentia  pofcunt.; 
Hic  ubi  nec  feges  eft,  unda  nec  apta  fiti  : 

2  Inter  tefqua  ti*as  mens  optat  cernere  vires ; 

Liminis  &  fan&i  luce  priore  frui. 

3  Dulcior  hic  vita  favor  eft  tuus  :  ergo  rotund® 

Montibus  in  mediis  te,  Deus,  ore  canam : 

4  Ad  tua  devotas  attollens  atria  palmas, 

Te  recolam,  terrae  dum  vagus  hofpes  ero, 

5  Hic  egote  fpe&ans,  epulis  faturabor  opimis ; 

Geftiet  hic  laudes  tollere  lingua  tuas. 
16  Tu  mihi  carmen  eris;  farva  feu  no£tis  iu  umbrt 

Excubo,  tranquilla  iive  quiete  fruor. 
7  Me  quia  juvifti  pridem,  pater  alme!  ftib  alis 

Blanda  tuis  pofthac  otia  lastus  a&am. 


54  P  S  A  L.     LXIV,  LXV. 

§  Te  quoque  pone  fequar,  mens  te  mea  depcrit  unum  ? 
Me  tua  nam  valida  dextera  fulcitope  : 

9  At  mihi  qux  fraudem  ftruit,  &  metucnda  minatur, 

Hoftica  gens  iml  forpta  dchifcet  humo  : 

10  Agminis  infefti  vindcx  latus  hauriet  eniis ; 

Membraque  difcerpent  fmguinolenta  fcrx 
ii  Geftiet  interea  Domino  Rex  fretus  ;  &  illum 
Pe£tore  (incero  quifquis  &  ore  colit : 
Sed  Deus  his  linguam  compefcet  perpete  freno, 
Quos  certare  dolis  &  dare  verba  juvat. 

P  S  A  L.    LXIV. 

ME,  Deus!  exaudi,  precibus  dum  fidera  pulfo; 
Tu  mihi  de  trepido  pe&ore  pelle  metum. 

2  Dexterades,  feu  clam  confpirat  callidus  hoftis ; 

Impia  feu  demens  explicat  arma  furor. 

3  Enfibus  affimiles  acuit  gens  effera  linguas  ; 

Et  lita  mordaci  fpicula  felle  vibrat. 

4  Clam  pia  lethifero  recludit  pe&ora  ferro  ; 

Nec  tamen  setherei  vindicis  arma  timet. 

5  Dum  coeunt,  certantque  dolis,  animantque  fodates 

ln  fcelus  ;  his,  ajunt,  confcius  ecquis  erit  ? 

6  Invenere  novas,  excuiTo  pe&ore,  technas; 

Fixa  nec  eft  tacitis  meta  modufve  dolis, 

7  Sed  Deus  his  fubito  figet  praecordia  telo  ; 

Claudet  &  extremnm  mors  properata  diem. 

8  Ipfa  bibet  gens  haec  fua  toxica  ;  turba  popelli 

Illius  adfpectu  terfita  vertet  itcr. 

9  Confcia  tum  tellus  coeleftis  fulmina  dcxtrae 

Efferet ;  ultorem  difcet  &  effe  Deum  : 
io  Eriget  his  &  fe  pia  mens ;  &  numine  freta 
Geftiet  exfultim,  lxtitiaque  fremet. 

P  S  A  L.    LXV0 

TE  laudes,  pater  alme  !  manent  in  rupe  Sionis; 
Huc  tibi  quoe  vovit  munera  quifque  feret. 
2  Confluet  huc  gemino  populus  de  cardine  mundi ; 

Tu  quia  de  facro  colle  vocatus  ades. 

a    Me  male  tranfac?;oe  prelferunt  crimina  vitse ; 

'  Sed  tuus  hsec  vitcs  crimina  tollct  amor. 

4  F^-1' 


PSAL     LXVI.  55 

4  Fclices  nimium,  rerum  quos  feligis  au£tor, 

Quofque  fequeftratos  ad  tua  facra  vocas  ! 
Sanda  Sionxi  gens  hasc  colet  atria  templi ; 

Mille  voluptates  adferet  illa  domus. 
j  Au£tor  opis,  vitccque  parens !   dum  concipis  iras,- 

Juftitiae  promis  triltia  iigna  tux  : 
Numine  te  fidit,  te  fufpicit  ultima  tellus ; 

Quifquis  &  extremum  trans  mare  te£ta  colit. 
6,7  Tu  valido  munis  &  firmas  robore  montes ; 

Tu  maris  &  populi  murmura  vafta  prernis. 

8  Cum  tua  de  coelo  funduntur  fpicula,  paffim 

Ultiiria  terrarum  quaffa  pavore  tremunt: 
Tu  fimul  Hefperium  recreas  &  littus  Eoum ; 
Solis  ubi  fupero  fundis  ab  axe  jubar. 

9  Tu  bonus  arva  rigas  &  ditas  flumine  pleno ; 

Surgit  &  ifhperio  meffis  ubique  tuo : 
io  Tu,  Deus  f  hume£tas  valles ;  faturataque  vernis 

Iiiibribus  affiduo  germine  ridet  humus  : 
n  Aureus  annus  erit,  te  foecundante  novales  ; 

Farraque  fub  pedibus  fundet  opimus  ager  : 

12  It  comes  ubertas  &  pleno  copia  cornu; 

Arida  qux  laeto  pafcua  rore  beat : 

13  Tu  gregibus  colles  operis ;  in  vallibus  imls 

Tu  fegetum  culmos  luxuriare  jubes  : 

Te  fata,  te  Domino"  lcetantur  mollia  prata  ; 

Laudibus  hic  cernas  omnia  plena  tuis. 

P  S  A  L.    LXVI. 

Ela  age,  laeta  Deum  celebra  gens  incola  terr& ; 
Fa&aque  fupremi  fer  fuper  aftra  patris  : 

3  Dic,  Deus  6  quantis  orbem  terroribus  imples  ! 

Robore  quam  valido  colla  proterva  domas  ! 

4  Te  canat,  &  Doi^iino  fupplex  tibi  ferviat  Eos ; 

Solis  &  occiduis  fubdita  terra  rotis. 
5-  Difcite  mortales  fuperi  miracula  Regis  ; 
Tota  quibus  rerum  machina  teftis  erit : 

6  Illius  imperio  refugi  maris  aruit  unda  ; 

Preffaque  funt  hilari  flumina  ficca  pede. 

7  Defpicit  hic  terras,  &  mundi  fceptra  gubernat ; 
Altaque  iidereo  fub  pede  colla  premit. 


56  PSA  L.     LXVII. 

S,  9  Voce  Deo  clara  mortales  folvitc  gratcs ; 

Sofpitat  illc  animas,  dlrigit  illc  pcdcs. 
10  Sorte,  patcrj  varia  tua  nos  cxcrcuit  olim 

Dextera  ;  iic  aurum  fcptima  iiamma  probat : 
11,12  Pcs  hcclit  hquco,  cinxerunt  vincula  lumbos  j 
Hoitis  &  immifiis  tempora  prcfiit  cquis : 
Ncc  vada,  ncc  ihmmx  dcerant :  poft  mille  pericla. 
Tu  tamcn  optata  das  ftatione  trui. 

13  Ergo  tuis,  magni  Rex  &  Pater  sethcris  !  aris 

Vota  foluturus  debita  dona  teram  : 

14  Dona  feram  promifla  prius ;  fors  afpcra  vitam 

Dum  quateret,  miferis  obrueretquc  modis  : 
1  j  Agna  tibi  vitulufque  cadcnt,  &  cornigcr  hircus  ; 

Nec  dccrunt  facris  mafcula  tara  focis. 
16  Huc  ades0xtherei  quifquis  colis  atria  Regis  ; 

Accipe  quam  rcbus  confulat  ille  meis  : 
17,18  Hunc  ego  compellans  laudavi  voce  canora  ; 

Impia  qui  mandat  vota  fcrenda  Notis  : 

19  Audiit  ille  prcccs  &  vcrba  carcntia  fuco; 

Et  captus  voti  iimplicitate  fuit. 

20  Laudibus  hunc  omnes  celebrent ;  favet  ille  precantLji 

Nec  tetricus  famulo  fcrrc  recufat  opem. 

P  S  A  L.    LXVII. 

Mltis  ades,  coeptifque  fave,  mentifque  tcnebras. 
Almc  parens !  vultus  difcute  luce  tui. 
z  Nos  tua  lecuros  duc  per  veltigia  ;  tutum 
Omnibus  &  populis  pande  falutis  itcr. 

3  Te  plcbs,  te  proceres,  fcxus  te  prxdicet  omnis  ■ 

Et  puer  impubes,  invalidufque  fencx. 

4  Dicat  16  populus ;  juitus  tu  jura  gubernas; 

Paret  &  imperio  terra  frctumque  tuo. 
j  Te  plebs,  tc  procercs,  fcxus  te  prxdicet  omnis ; 
Et  puer  impubes,  invalidufque  fcnex. 

6  Aufpice  te,  fclix  omnis  dabit  omnia  tellus ; 

Audiet  &  domini  vota  bcnignus  ager. 

7  Nos,Dcus !  adfpicies  placidus :  tremet  ultimus  orbis  ; 

Omnibus  &  populis  tu  venerandus  eris. 


psal: 


P  S  A  L.    LXVIII.  59 

P  S  A  L.    LXVIIL 

7[J  Theris  exfargat  Dominus,  turbentur&  hoftesj 
/H/  Et  cito  dent  trcpidoe  turpia  terga  fugsc. 
z  linpius  hoc  coram  vanefcat;  fumus  in  aufas 
Sic  abit,  &  minimo  cera  calorc  fluit : 

3  Gaudia  fed  verfans  animo,  vaga  fidera  cantu, 

Et  pede  feftivo  gens  pia  puifet  humum  : 

4  EfFeret  exfultans  tellus  venerabile  numen 

Judicis,  auratis  qci  premit  aftra  rotis. 
y  Patribus  hic  ofbam  fobolem,  viduafque  maritis 
Providus  e  cceli  protegit  arce  nurus : 

6  Prole  beat  fteriles,  captivis  vincula  demit ; 

Et  premit  hirfutis  hoftica  te&a  rubis. 

7  Tu,  Deus!  Ifacidis  clim  pcr  inhofpita  tefqua  j 

Invia  tu,  riiemini,  pef  loca  du6tor  efas  : 
$  Ihtreriiuit  tellus,  fudartint  fidera,  Sin& 

Ardua  nutarunt  culmina,  tadta  metu. 
9  Gentis  at  ele&ae  ditafti  rura  quotannis  ; 

Dulcis  &  in  ficcos  depluit  imber  agros  : 
io  Has  tibi  dile&us  populus  nunc  incolit  oras  j 

Hic  bonus  afflidlis  hofpita  tefita  paras. 
ii  Hic  tua  matrolice  cecinerunt  bella  pudicce  ; 

Armaqite  virgineus  vexit  iri  aftra  chorus. 

12  Foeda  paludati  verterunt  terga  tyrarini; 

Dives  &  imbelli  praeda  fuere  gregi. 

13  Membratuo  picea  quamvis  fuligine  tinSa 

Sint  populo,  veniet  prifcus  in  ora  nitor : 
Sic  micat  argenti  fadians  candore  columba, 
Aurea  quam  jaculiS  ociuS  ala  rapit. 

14  Hic,  ubi  cceleftis  difperfit  dextera  Reges, 

Parnivibus  rupes  facra  Sionis  erat : 
iy  Non  ita  Salmonis  candcnt  juga  tempore  brximx ; 
N5n  ita  Bazanis  fidera  Iambit  apex. 

16  Quid  juga  turgetis  ?  Deus  una  rupc  Sionis 

Gaudet;  &  hic  figet  tempus  in  omne  larem, 

17  Mille  Deo  parent  cceli  ftcllantis  alumni ! 

Cum  lubet,  innumeris  imperat  illerotis  : 

Cingitut  his  Dominus,  qua  fert  veft;gia;  Since 

Non  fecus  in  facris  co&ftitit  ante  jugfc; 

H  *S  Ilfc 


58  P  S  A  L.     LXVIII. 

r8  llle  tnurnphali  fcandit  facraria  pompa  • 

Pone  catenatos  ]Uifit  &  ire  duces  : 
Munera  nec  pompa;  decrant;  ex  hofte  rccepta: 

Exuvias  adytis  intulit  illc  lacris. 
f9  Rerum  opifex,  opiferque  Dcus  tollatur  in  aftra  ' 

Nos  cumulat  donis  jugiter  ille  fuis. 

20  Protegit  illc  pias  ceeleiH  numinc  mentcs ; 

lllc  tuas  claudit,  mors,  aperitque  forcs  : 

21  Hoftica  fed  ccrto  transfigct  tcmpora  ferro; 

Gentis  &  impurx  fanguinc  tcla  linct. 

22  Rurfus,  ait,  populum  fpatiofa  per  csquora  ducam'; 

Arvaque,  qux  parent  lcgibus,  Ogc,  tuis : 

23  Crura  triumphantcs  fua  tingcm  fanguine  Regum  ; 

Et  lambent  avidi  vulnera  cruda  canes. 

24  Vidit  &  obftupuit  populus,  comitante  catcw^, 

Cum  petcrcs  niveis  aurea  templa  rotis  ; 
25*  Cantorcs  preceum ;  fequitur  lyra  tinnula  ;  pulfant 

In  medio  tenerae  tympana  rauca  nurus  : 
2.6  Quifquis  ab  Ifacidis  generis  primordia  ducisT 

Numinis  in  facro  pande  tropxa  choro  : 

27  Hsec  quoquc  Benjamini  rcfercut,  Judxquc  ncpotcs  y 

Et  Sabolonxi  Nephthalidaequc  duces. 

28  Hxc  tua,  Rex  fuperum !  ftabilivit  dextera ;  forti 

Macte  animo,  &  dextrs  facla  tuerc  tuae. 

29  Ex  adytis  vimprome  facris,  opulenta  tyranni 

Ut  tibi  curvato  poplite  dona  ferant, 

30  Perde  truccs  acies,  quas  paftim  robore  vafto, 

Triftibus  &  jaculis  fterncre  cunfta  vides  : 
Hos  dcle,  qui  bella  crepant ;   argentca  cogc 
Hos  tibi  fubmifTo  munera  ferre  genu  : 

31  iEthiopum  tunc  ora  tuas  venerabitur  aras  y 

Et  veSigalis  barbara  Memphis  erit. 

32  Tollite  re&orcm  cceli  fupcr  xthera  Reges  ;•- 

Quxque  decet,  Donrno  folvite  vota  Dco; 

33  Ille  triumphali  tranfcendit  lidera  curru; 

Et  prior  cft  fcclis,  &  fola  voce  quatit. 

34  CunCla  DJ  vires   cekbrent ;  his  nubila  coeli 

Frcnat,  &  Ifacidum  protegit  illc  domum. 

35  Rtipe  fedens  facra,  quam  formidabilis  orbi 

Eft  Dcus  Ifacidum,  ccelicolumque  parensf 
Ille  fuo  populo  fons  eft  &  robors  audtor ; 
Illius  exclufo  fine  perennec  honos, 

PSALi 


P  S  A  L.    LXIX.  59 

P  S  A  L.    LXIX. 

FEr,  Deus !  auxilinm,  dum  flufiibus  obruor  altis; 
Deficit  &  medias  fpiritus  inter  aquas  : 
z  '  Verticis  cxtremurn  gurges  fupereminet;  hserent 
Intricata  putri  crura  pedefque  luto  : 

3  Dum  clamo,  fperoque  mifcr  meliora ;  fatifcit 

Mens  mihi,  vox  aret,  lumina  torpor  habet. 

4  Impia  gens,  odiis  me  quce  nil  tale  merentem 

Opprimit,  eft  numero  verticis  ssqua  pilis  ; 
Viribus  &  fuperans  mihi  nullo  crimine  parta? 
Per  fcelus  extorquet  barbarus  hoftis  opes, 
y  Simplicitas  tibi  nota  mea  eft,  deli&aque  vitas ; 
Quidquid  &  in  cceco  peftore  labis  ineft. 

6  Ne  noftri  pudeat  caftoe  pietatis  amantes, 

Da,  Deus  !  Ifacidum  qui  bonus  arma  regis, 

7  Tu  mihi  cauffa  mali  es ;  te  propter  perfero  clades^ 

Pro  dolor !  indignus  turpat  &  ora  pudor  : 

5  Me  fratres  odere  mei ;  peregrinus  &  illi, 

Heu  !  videor,cui  lac  praebuit  una  parens : 

9  Me  populi,  templique  tui  difpendia  torquent ; 

Quaeque  vibrant  in  te,  me  quoque  tela  petunt : 

10  Fletibus  indulfi,  lacrimis  jejunia  junxi ; 

Opprobrii  pietas  fed  mihi  cauffa  fuit : 
ji  Lugubri  quoties  velavi  corpus  amidtu^ 
Grudeli  petiit  me  fera  turba  joco  : 

12  Me  quoque  qui  leges  dat  in  urbis  limine  judex 

Sibilat,  &  nimio  rauca  taberna  mero. 

13  Tempeftiva,  Deus !  tibi  fundo  vota ;  precanti 

Annue  ;  te  bonitas  cingit  &  alma  fides  : 

14  Pclle  truceshoftes;  me,  ne  vorer,  eripe  cceno  • 

Et  fer  opcm,  vafti  dum  furit  ira  maris  : 
I?  Abfit  ut  infandas  tenebris  involvar  abyffi  ! 

Et  peream  tumidas  naufragus  inter  aquas ! 
j6  Me  bonus  exaudi  propius ;  totiefque  probatus 

Priftinus  in  tenero  pe6lore  perftet  amor  : 

17  Rebus  in  affli&is  famulo  ne  tetricusora 

Subtrahe  ;  fed  pofitis  fufcipe  vota  moris. 

18  Dexter  ades,  propiufque  veni,  vitamque  tuere 

Ocius,  hoftiles  dum  timet  illa  manus, 

H  z  19  Tur? 


6* 


V  S  A  L.     LXIX. 


19  Turpia  tc  coram  mifcens  opprobrip  finnif, 

Cladibus  infultat  gens  inimica  mcis : 

20  Hxc  mlhi  fexcentis  laccrarunt  pectora  curis;' 

Hxc  mihi  tabifici  caufla  doloris  erant : 
Quxiivi  fruftra  qui  folarcntur  amicos ; 
Nec  focii  noftris  ingemucre  malis  : 
2i  Inter  &  xrumnas  quibus  intricabar,  aceto 
Mixta  propinarunt  pocula,  fellc  dapes. 

22  H<ec,  precor,  implicitos  epulis  gcns  devoret  hamosj 

Et  pcrcat  gazis  illaqueata  fuis  : 

23  Luipina,  ne  vidcant,  picca  caligine  fufca  ; 

Occupet  &  gelidus  crura  foluta  tremor  : 

24  Quepi  prcmis  indomiti  fiu£tus  cffunde  furoris  ; 

Et  fcmel  ardcfcens  ncfciat  ira  modum. 
2$  In  dominos  cvcrte  lares  &  pracdia  yafta ; 

Niillus  &  hxc  hercs  tc<5la  vel  arva  colat : 
26  Scilicet  hi  famulo,  quem  tu  prcmis,  acrius  inflant* 

Initantque  tua  vulnera  fafta  manu  : 
2^  Crimhia  crimjnibus  cumula ;  nec  judice  quifquam 

Te  fperet  placido  propitioque  frui : 

28  H05  tabulis  eradc  tuis ;  vitxque  perennis 

Abilt  in  archivis  nomina  Ixva  notes !  • 

29  At  pater,  opprdlum  curis  &  forte  maligna, 

cua-  cceleffi  dcxtera  fervet  ope  : 

30  Tunc  cgo  de  lacto  depromam  pediore  grates ; 

Etmihi  fu,  rcrum  conditor!  hymnus  eris : 

31  Qratius  hoc  ccrte  efr,  vitulus  quam  corniger  aras 

Arite  cadens  bifido  cum  pede  puliat  humum. 

32  Geftiet  hxc  fpe&ans  hnmilis,  coetnfque  piorum; 

Omnibus  &  yeniet  prifcus  in  ora  vigor: 

33  Efr  inopum  tutcla  Dcus  ;  ncc  dcfpicit  illcs, 

Coifipede  qups  vin&os  carcer  opacus  habet. 

34  Illius  attollant  la;idcspolus,  sequora,  tellus  ; 

Quijdquid  &  arx  coeli,  cxrula,  terra  fovent : 
gj-  Uk  manu  forti  reparabit  moenia  Judx  ; 

Tccca  Sionxx  protcgit  illc  domfis': 
36  Hic  figet  gens  fan&a  larem,  feriqiie  nepotcs  j 

Qui  pede  devoto  ponc  fccjuuntur  avos, 


P  5  A 


P  S  A  L.    LXX,  LXXL  61 

P  S  A  L.    LXX- 

HUc,  Deus !  adproperans,  me  tutelaribus  armis 
Aflere;  nec  patriam,  quam  peto,  differ  opem* 

2  Terga,precor,  vertat,  qui  vim,  qui  tela  minatur ; 

Inquinet  &  turpis,  dum  fugit,  ora  pudor: 

3  Huic  fuga  fit  merces,  me  qui  petulante  cachinno 

Excipit,  &  damnis  pafcitur  ufque  meis. 

4  Sed  quifquis  te  pofcit  opem,  te  numine  fretus 

Geftiat,  in  laudes  folvat  &  ora  tuas  : 
Quique  tu^  fidit  dextrss,  fperatque  falutem, 
Optet  ut  in  terris  fit  tibi  perpes  honos. 
$  Ah  !  premor  adveriis ;  te  folo  vindice  nitor  ; 
Nunc  ades,  invifas  &  mihi  pelle  moras. 

P  S  A  L.    LXXL 

ALme  parens  rerum  !  fpes  te  mea  refpicit  unum  j 
Ne  mihi  fit  Dominum  te  coluiffe  pudor. 
2  Eripe  me  telis,  qui  jus  tutaris  &  asquum ; 
Nec  mea  da  rapidis  vota  fercnda  Notis. 
g  Sis  mihi  tu  rupes,  dum  faevit  &  ingruit  hoftis  j 
Sis,  Deus !  in  mediis  turris  ahena  malis  : 
Tu  quibus  incolumis  ferver  mandata  dedifti; 
Arx  quia  tu  vitae  praefidiumque  meaa  es. 
4  Ah!  Deus,  ah!  famulum  populi  trucis  eripe  dextrisj 

Et  fcelerum  focios  me  procul  efle  jube. 
y  Vindice  te  nitor ;  teneris  qui  femper  ab  annis^ 
Unus  eras  vitcs  portus  &  una  ialus. 

6  Matris  ab  uberibus  fervafti  :  matris  ab  alvo 

Me  quia  traxifti,  tu  mihi  carmen  eris. 

7  Me  fugiunt  focii  ceu  formidabile  monftrum  ; 

Spe  tamen  auxilii  tu  mea  vota  foves. 
g  Da,  Deus !  ut  coelo  meritis  te  laudibus  aequem ; 

Sintque  meo  tituli  femper  in  ore  tui. 
p  Ne  mihi  te  fubduc  ;  capulo  vicina  fene&us 

Dum  fubit,  &  periit,  qui  fuit,  oris  honos. 
jo  Adfpicis  ut,  dentes  acuens,  confpiret  in  unum, 

Mcque  petat  tacito  gens  inimica  dolo : 
il  Hunc,  ait,  invifum  Domino  quin  impetefa&o 

Qbruimus  ?  Quis  enim  criminis  ultor  erit  ? 

n  Sh 


6z  P  S  A  L.    LXXII. 

$1  Si.s  mihi  tu  pracflo ;  fer  opcm  placatus  ;  ppemqiip 
Dum,  pater,  optatam  fers  mihi,  rumpe  moras. 

13  O  precor!  ut  pereat  me  qui  pctit  impius  hoitis ; 

Et  pudor  obfcoenis  inquinct  ora  noiis. 

14  Aft  egotenitar;  vox  te  mea  jugiter  unum 

Erleret,  e  coelo  viribus  aufta  novis. 
15*  Teque,  tuamque  fidem,  bcncra&aque  limite,nul!o 
Claufa  canam;  terras  dum  rota  folis  obit. 

16  Clara  tux  vates  referam  miracula  dextrac ; 

Unius  &  folium  fons  mihi  laudis  erit. 

17  Ha&enus  hxc  docui  populos ;  fefiiifque  fene£li 

Jam  cano,  quae  didici,  te  prxeuntc,  puer. 

18  Ne  mihi  te,  vctulo  folitum  ne  fubtrahe  vultum; 

Dum  tegar  ingeita  lumine  caffus  humo  : 
Ante  tuas  populis  fas  fit  mihi  pandcre  laudes  ; 

Ultima  quas  tellus  pofteritafque  legat. 
X9  Juftitice  qui  laude  nites  &  robore  pollcs, 

Magne  parens  !  ecquld  par  tibi  mundus  habct  ? 
20  Me  manus  oppreffit  tua  ;  fed  clementia  vitae 

Reftituit,  mediis  eripuitque  malis. 
Zi  Aufpice  te  feriam  fublimi  vertice  ccelum; 

Et  fpes  in  dubiis  tu  mihi  rebus  eris  : 
ZZ  Ergo  tuam,  Rcx  magne  !  fidem  mea  concinet  ufque- 

Barbitos,  &  tenerx  nablia  jun£ta  lyras. 

23  Gaudia  concipiet  pe£fcus,  pardque  falute, 

Geftiet  in  laudes  lingua  foiuta  tua$. 

24  Juftitiam  lux  nulla  tuam  non  evehet,  hoftcs 

Namque  mei  totis  erubuere  gcnis. 

PSAL    JJCXII. 

DA  Regi  tua  jura,  Deus  !  da  natus  ut  olin* 
Regius  haec  porfit,  te  praeeuntc,  fequi. 

2  Ille  tuo  populo  leges  feret  arbiter  aequus  ; 

Imperio  tenues  protegct  ille  fuo. 

3  Montibus  ex  ipfis,  palma  redimita  capillos, 

Pax  adcrit;  populis  &  pia  jura  dabit. 

4  Ille  patrocinio  lcgum  defendet  egenos ; 

Hoftis  &  infenfi  colla  proterva  premct. 
$  Omniate  metuent  illo  fub  principe  fecla  ; 
Orbita  dum  Iunse5  folis  &  axis  erit. 


PSAL     LXXIIL  65 

6  Ver  dabit  hic  terris  ;  fic  miffo  defuper  imbre 

Prata  fimul  rident,  &  modo  tonfus  ager, 

7  Candida  tum  probitas  florebit,  &  optima  rerum 

Pax  ;  vario  donec  lumine  luna  nitet. 
S  Huic  vagus  Euphrates,  huic  ferviet  asquor  utrumque; 

Imperii  tellus  uftima  limes  erit. 
9  Hunc  colet  iEthiopum  foboles  ;  populufque  rebellis 

Hoc  coram  nudo  vertice  verret  humum. 
30  Dona  ferent  Cilices^  &  gens  circumdata  Ponti 

Flu&ibus,  &  ikiens  Indus,  &  uftus  Arabs. 
11  Procumbent  tumidi  fubmilTo  poplite  Reges; 

Nullaque  non  illi  terra  tributa  feret. 
f  2  Fortibus  hic  armis  teget  &  defendet  egenos  5 

Et  populum,  cui  fpes  nulla  refulget  opis  : 

13  Et  parcet  miferis,  tenues  &  muniet  ;  enfes 

Franget  &  hoftiles,  difcutietque  dolos : 

14  Carus  eritjufti  fanguis ;  feliciter  ergo 

Ducet  inauratos  &  fine  nube  dies. 
15-  Dona  dabunt  Arabes,  &  faufta  precabitur  orbis 
Ultimus  ;  &  famae  praeco  perennis  erit. 

16  Montibus  in  fummis,  parc&  fcmente  pera&2 

Nafcetur  domino  luxuriofa  feges  : 
Sic  Libani  veftitur  apex  conterminus  aftris  ; 

Cum  levis  aereas  ventilat  aura  cedros  : 
Utque  viret  gramen  pratis  in  mollibus,  illi 

Subdita  fiorebun*  oppida,  foeta  vim. 

17  Illius  in  regnis  fulgebit  gloria  ;  donec 

Purpureo  nitidum  fol  vehet  axe  diem : 
Audiet  hic  felix  ;  felices  reddet  &urbes, 
Et  populos,  vafta  quos  ditione  tenet. 

18  Ergo  Dei,  qui  mira  poteft  &  perficit  unusr 

Crefcat  in  immenfum  non  fugiturus  honos : 

19  Qui  regit  Ifacidas,  titulis  illuftribus  orbem 

Impleat,-  &  fama  folis  utramque  domunu 

P  S  A  L.    LXXIIL 

QUam  favet  Ifacidis  Rex  qui  rotat  setheris  orbes  J 
llle  facri  quanto  flagrat  amore  gregis  ! 
3  Me  tamen  implicuit  non  extrieabilis  error; 
Pefque  vaciltevit,  mens  quoque  csca  fuit, 

3  Indo^ 


64  PSAL.     LXXIII. 

3  Indolui;  fpe£tans  fcclerum  florerc  miniftros  ; 

Et  darc  prop'tiis  impia  vcla  Notis. 

4  His  fuperant  vires,  &  incxpugnabile  robur ; 

Et  manet  in  fenibus,  qui  fuit  ante  vigor. 
y  Dura  prcmunt  alios  &  nubila  tempora  ;  puri 

His  redeunt  foles,  &  fine  fxce  dies. 
6,  7  Corda  tument  faftu,  vis  armat  pedtora,  turgent 

His  oculi ;  ncc  mens,  quas  habct,  aequat  opcs. 

8  Excutit  os  frenum,  fpirans  fraudefque,  necefque ; 

Audet  &  in  circo  grandia  vcrba  loqui. 

9  Nec  fcelerum  modus  eft ;  acuunt  in  fidera  linguas 

Nequiter,  inquc  homines  dira  venena  vomunt. 
io  Haec  fpe&ans  huc  vertit  iter,  fua  caftra  relinquen^ 
Vir  pius ;  irati  quem  rapit  unda  frcti  : 

11  Ecquis,  ait,  fapera  Deus  haec  defpe&at  ab  arce  ? 

Ecquis  in  cethereo  pe&ore  fenfus  ineft  ? 

12  Ecce  Dei  gens  haec  cultum  dum  proterit  omnem, 

Floret,  &  immcnfas  per  fcclus  auget  opes. 

13  Quid  mea  me  juvit  pietas  ?   Quid  pe£tus  honeftum 

Profuit,  aut  infons  &  fine  labe  manus  ? 

14  Undique  me  lcthi  fcpfit  gravis  horror,  &  omnis 

Lux  fuit  in  poenas  ingeniofa  meas. 
Xf  Hasc  ego  fi  promam,  pater  orbis  &  arbiter  !  aurcs 
OfFendet  populi  vox  minus  asqua  tui. 

16  Ah!  ego  dum  rerum  caufFas  exquiro  latentcs, 

Deficio ;  &  caffum  lumine  pe&us  hcbet. 

17  Tu  tamen  e  facris  adytis,  patcr  aetheris  alti! 

Me  gregis  iftius  fata  futura  doces. 

18  In  juga  tufontcs  duxifti  lubrica  ;  pronos 

In  caput  hinc  volvi  prsecipitefque  jubes  : 

19  Quam  gravis  eft  lapfus !  quam  triftis  &  afpera  clades  i 

Quamque  repentino  fulmine  corda  quatis ! 
Sors  gregis  iftius  vanefcit,  imaginis  inftar, 
Quas  fugit,  ignavus  mox  ubi  fomnus  abit. 

20  Tu,  Deus !  evigilans  faftum  calcabis,  &  illas, 

Quas  nimium  jactat  faftus  inanis,  opes. 

21  Ante  mifer  tacita  torquebar  mente  ;  cucurrit 

Et  mihi  tabificus  frada  pcr  offa  dolor  : . 

22  Aft  egodefipui ;  nec  me  levis  error  habebat; 

Menfque  fub  infipido  pe&ore  bruta  fuit: 
*3  Te  tamen  affidue  fruor ;  &,  ne  forte  vacillet 
Pes  dubius.  dextrS  fulcior  ufque  tua  : 

24  Co; 


, 


PSAL    LXXIV.  6$ 

2,4  Confilio  tu  caeca  tuo  veftigia  fle&is ; 

Et  cinges  pofthac  perpete  fronde  comain. 
2,5*  Quis  mihi  te  praster  fupera  fuccurret  ab  aula  ? 

Quid  quod  amem,  nifi  te,  fumma  vel  ima  dabunt? 

26  Membra  mihi  quoties  anima  fugiente  fatifcunt ; 

Tu  vigor  es  vitse  deliciumque  mese, 

27  Ibit  in  exitium  tua  quifquis  iigna  relinquit ; 

Gaudet  &  alterius  transfuga  caftra  fequi. 

28  Aft  ego  te  folum  fe£hri  dulce  putabo  ; 

Et  tua,  fis  cum  fpes  tu  mea,  fa&a  canaify 

PSAL    LXXIV. 

CUr,  Deus!  ssternum  nos  deferis  ?  Acribus  iri$ 
Cur  tibi  diledtas  depopularis  oves  ? 
2,  Te  populi  veteris,  te  facri  cura  peculi 

Tangat ;  &  ante  oculos  fit  tibi  fanfta  Sion* 

3  Ociiis  adproperans,  fceleratas  obrue  gentes ; 

Sacrilega  violant  dum  tua  templa  manu. 

4  Pro  pudor!  in  medio  feralis  buccina  coetu 

Clangit,  &  in  muris  fixa  tropaea  vides. 
£  Claruit  hic  olim,  qui,  casfis  undique  filvis, 
Intulit  arboreas  in  tua  templa  trabes  : 

6  Nunc  operofa  ruit  luxata  bipennibus  xdcs  ;■ 

Et  cselaturae  nobilioris  opus  : 

7  Ignibus  injeftis  foedarunt  atria  templi ; 

Quod  colis,  asquarunt  culmina  fumrna  folo : 

8  Fana  quothis  reftant,  dicebant,  perdite  flammaej 

Cun£ta  fimul  juffie  corripuere  faces. 

9  Nulla,  quibus  fidam,  fuperant  oracula ;  nemo 

Cernitur  hic  vates ;  nemo  futura  videt. 

10  Quo,  Deus !  ufque  truces  acuet  gens  hoftica  dente??' 

An  tuus  seternum  proftituetur  honos  ? 

1 1  Cur  tua  fe  nobis  fubtraxit  dextcra  ?  Vires 

Exfere  ;  deque  finu  defide  prome  manum, 

12  Tu  mihi  Rex  olini)  rerum  &  tutela  mearum; 

Tu  populi  columen  fpefque  falutis  eras  : 
Ig  TeDominum  agnofcens  tumidum  fe  diflidit  sequor^ 

Obruit  &  Pharios  unda  reverfa  duces  : 
14  Cautibus  illifus  periit  cum  milite  du&or ; 

£t  data  fuut  avidis  offa  voranda  feris : 


66  P  S  A  L.     LXXV. 

ij  f)urafilex  latices  effudit,  &  alveus  alti 
Fluminis  attonitas  aruit  intcr  aquas. 

16  Tujubar  auratum  folis  diffundis  in  orbem , 

Et  itabili  nodcm  legc  diemque  regis: 

17  Impcrioquc  tuo,  medio  ftat  in  aerc  tcllus, 

Septa  vadis  ;  ceftas  ardet,  &  alget  hiems. 

18  Adfpicc  facrilcgi  populi  convicia,  laudcs 

Qui  premit  &  ftulto  dctcrit  ore  tuas. 

19  Turturis,ah!  vitam  ne  milvis  objice  ;  curam 

Nec  gregis  affli&i  delcat  ulla  dies. 

20  Vive  mcmorpa£ti  :  nequicquam  qucsrimus  umbras : 

Scilicet  hoililis  rcgnat  ubique  furor. 

21  Abfit!  ut  affli&o  turpis  pudor  inquinet  ora  : 

Da  potius  laudcs  ut  canat  ille  tuas. 

22  Evigila,  cauflamque  tuam  nc  dcfere ;  probri 

Vivc  mcmor,  quo  nos  ftulta  caterva  premit, 

23  Hoftiles  expende  minas ;  en  prurit  in  arma, 

Inque  dies  crefcit  fcditiofa  manus. 

P  S  A  L.    LXXV. 

Llngua,  Deus'  te  noftra  canet;  tibi  folverc  gratcs, 
Perque  tuas  laudcs  barbitos  ire  parat  : 
Te  tua  pr&fcntem  monftrant  miracula  tcrris ; 
Ettuus  hinc  orbi  iit  manifeftus  amor. 

2  Mox,  ais,  aifumam  gentem  mihi  foedere  vinftam  ;: 

Legibus  &  fanfctis  juftitiaquc  regam  : 

3  Cum  populis  luxata  licet,  liquefaaaque  tcllus 

Diffiuat ;  illa  mea  reftituetur  ope.- 

4  Vana  cohors,  dixi,  fcelerum  quid  frena  rclaxas  ? 

Stulta,  quid  elatis  cornibus  aftra  feris  ? 
y  Define,  gens  exlcx,  coelo,  Dominoque  minari ; 

Deiine  prsfra&o  gutture  verba  loqui. 
6  Nec  Notus  aut  Boreas  dat  opes,  fafcefque  ;  nec  Eos, 

Nec  plaga,fe  vitreis  fol  ubi  mergit  aquis. 
y  Jura  dat  humanis  divina  potcntia  rebus ; 

Hunc  levat;  hunc  pedibus,  ciim  lubet,  illa  prcmit» 

5  Tu,  Deus !  undantem  pateram  fcrs  vindice  dextra; 

Mixtaque  purpurco  funt  aconita  mero  : 
Hos  meritae  devota  neci  gens  impia  fuccos 
Ebibct,  &  quidquid  pocula  fscis  habent. 

9  Col- 


P  S  A  L.  LXXVI,  LXXVII.  67 

9  Te,  ptter  Ifacidum!  fublimi  carmine  tollam; 

Dum  ftabilis  tellus,  mobilis  aethcr  crit. 
1%  Colla  premam  tumidis ;  fed  cultor  juris  &  aequi 

Surget  humo,  mcrito  cindtus  honore  coma$. 

P  S  A  L.    LXXVI. 

SAnfta  Deum  Judcea  colit ;  virtutis  &  ille 
Iiacidum  populo  dat  documenta  fuse  : 

2  Ille  facro  folio  Solymam  delegit  amcenam; 

Ille  Sionaea  gaudet  in  asde  coli : 

3  Hic  clypeos,  enfefque  ducum  confregit  &  arcus  ; 

Et  bellatrici  tela  vibrata  manu. 

4  Tu,  Deus  !  immanes  fuperas  virtute  leones  ; 

Quos  tegit  in  tetricis  filva  remota  jugis. 
y  Hqftibus  obrepfit  fopor;  &,  te  vindice,  dextr» 
Diriguere  metu  ;  prxdoque  prseda  fuit : 

6  Vox  fimul  intonuit  coeli  de  vertice ;  currus 

Impetus,  &  yolucres  vis  fua  liquit  equos* 

7  Te  tremit  accenfo  tcllus ;  ultricibus  iris 

Quis  queat  &  telis  obvius  ire  tuis  ? 

5  Cum  tua  de  ccelopopulis  mandata  dedifti ; 

Conticuit  facro  terra  retenta  metu  : 
9  Vidit  &  obihipuit,  Jex  cum  coeleftis  egenis 

Attulit  optatam,  dum  premerentur,  opem. 
jo  Te  canet  hoftili  nuper  quas  ferbuit  ira 

Turba  ferox  ;  reliquis  protinus  ora  premes. 
H,I2  Concipe  vota  Deo,  qui  terret  fulmine  terras ; 

Quodque  vqyes  pofito,  gens  pia,  folve  dolo : 
Munera  fer  Domiho,  qui  colla  tumentia  faftu 

Proterit,  &  Regum  fceptra  pavore  quatit, 

P  S  A  L.    LXXVIL 

VOta  meo  fupplex  fudi  Dominoque,  Deoque; 
Audiit  ingenuas  impiger  ille  preces. 

2  iEger  opem  petii ;  fed  no6te  recruduit  atrox 

Vulnus,  &  auxilium  fefpuit  omne  dolor  : 

3  Sidera  fufpiciens  implevi  queftibus  auras ; 

Et  mens  curarum  mole  fepulta  fuit : 

4  Triftibus  ex  oculis  fomnum,  Deus  !  excutis  omncm; 

Et  dolor  iafeftus  non  femel  ora  premit ; 

I  z  S  S^P9 


68  P  S  A  L.     LXXVIII. 

f  S#pe  quod  exegi  fubit  irreparabilc  tcmpus  ; 
Et  pcde  qui  volucri  pr&teritrc  dics  : 

6  Ple&ra  mifcr  recolo,  longxfolaminanoSis; 

Et  mccum  vigili  iic  cgo  mcntc  qucror  : 

7  An  Deus  affli&is  xternum  fubtrahit  ora  ? 

An  folitam  poithac  fcrre  negabit  opcm  ? 

8  Illius  an  fumtis  fugit  clcmcntia  pcnnis  ? 

An  data  funt  agili  vota  fcrcnda  Noto  ? 

9  Prifcus  an  ex  animo  favor  eft  erafus  ?  amoris 

An  teneri  famulis  obftruit  ira  forcs  ? 
jo  H&c  ego  :  fcd  mcntcm  qucrulo  malus  abftulit  error; 

Nunc  recolam  dextrx  fadhi  priora  tufc  : 
ji,I2Hxc  mihi  fuccurrcnt  annalibus  eruta  prifcis  ; 

Jugiter  hxc  rcpctcc  mens  pia,  lingua  canct. 

13  Sunt  operum  fidciqae  tuas  lacraria  tcites ; 

Nec  tibi  par  fupcra  regnat  in  arce  Deus  : 

14  Inclita  fulmineam  comitant  miracula  dextram  ; 

Et  majeftatis  confciatcrra  tuxeft: 
l^  Tu,  Deus!  Ifacidis,  invi&o  robore  cin£lus, 

Demfifti  Pharii  barbara  vincla  foli  : 
16  Te  mare  confpccto  tremuit,  fiuftufque  profundi : 

Protinus  &  pofitis  obftupu£re  minis  : 

27  Nubibus  eruptis  imbres  cecidere  fonori ; 

A6taque  pr^cipiti  turbine  grando  ru!t : 

28  Fulmina  terrebant  &  mix-ta  tonitrua  fiammis ; 

Et  tremuit  fubito  concita  terra  metu  : 
J9  Tu  mare  calcafti;  tua  fed  vcftigia  delens 

Obruit  hoftiles  unda  redufta  rotas  : 
2,0  Aufpice  te,facras  Mofes  cum  fratre  phalangec 

puxit,  ut  errantcs  per  juga  paftor  oves. 

PSAL    LXXVIII. 

SAcra  cphors!  monitis  refcra  coeleftibus  aures  j 
Et  niemori  voces  mcnte  reconde  meas  : 
£  Merfa  diu  tenebris  populis  oracula  pandam  ; 
Omnibus  &  prifci  temporis  a£ta  canam  : 

3  Auribus  acccptas,  &  quas  bene  novimus  omnes^ 

Res  loquar  ;  &  fan6ti  quae  memoraftis  avi  : 

4  Abfit !  ut  haec  fcros  celemus  fa£ta  nepotes  jj 

Miraque  pollenti  parta  tropasa  nianu. 

S  Jw 


P  S  A  L.     LXXVIII.  i9 

$  Jura  fuo  populo  Dominus,  legefque  perennes, 
Padtaque  perpetuo  commemoranda  dedit ; 

6  Juffit  ut  hsec  foboli  pietas  &  cura  parentum 
Proderet ;  &  feclis  fecla  priora  novis. 

y  Sic  Deus  agnofcit,  fic  fpem  fulcire  piorum, 
Sic  populum  voluit,  quo  jubet,  ille  fequi  : 

8  Cura  fuit,  legum  detre&ans  frena  rebelles 

iEmula  pofteritas  ne  fequeretur  avos  : 
Mens  illis  diftorta  fuit ;  nec  cura,  nec  ullus 
Numinis  in  bruto  peftore  fenfus  erat. 

9  Cur  tribus  Ephraemi,  gravidis  incin&a  pharetris^ 

Terga  dedit ;  primas  cum  cec-nere  tubae  ? 

10  Scilicet  infandis  violarat  foedera  dextris  ; 

Spreverat  &  Domini  jufla  trcmenda  fui  : 
ii  Merferat  &  tenebris  fuperi  miracula  Regis  ; 
Totque  triumphatos,  hoc  pr&eunte,  duces, 

12  Quem  fugiunt,  coram  proavis  quae  conditor  orbis 

Edidit  ad  portas,  barbare  Nile,  tuas  ? 

1 3  Hic  mare  diflecuit,  cumulataque  murmure  facro 

iEquora  fecurum  pandere  juffit  iter. 

14  Sol  jubar  ut  pandit,  rexit  veftigia  nubes  ; 

Noftis  &  in  tenebris  praevia  flamma  fuit : 
15*,  16  Fluxit  &  e  filicum  venis  arentibus  humor  ; 
Cotis  &  e  medio  flumina  dulcis  aquae. 

17  Non  tamen  abftinuit  fcelerum  gens  impia,  rupes 

Inter  inacceflas,  &  loca  fenta  fitu : 

18  Mente  nefas  meditans  accendit  numinis  iras, 

Ingluvies  epulas  dum  petit  atra  novas : 

19  Inque  Deum  linguas  acuens,  in  finibus  iftis 

Delicias  populo  quas,  ait,  ille  dabit  ? 

20  Elicuit  faxis  latices ;  an  munera  farris, 

Et  quas  appetimus  proferet  inde  dapes  ? 

21  Talibus  accenfus  rerum  Deus  arbiter,  ira 

Strinxit  in  Ifacidas  tela  timenda  fuae : 

22  Scilicet  h&c  fuperum  gens  efl  diffifa  parentK; 

IUius  &  nihili  perfida  duxit  opem. 

23  Ille  tamen  nubes  referavit  &  horrea  coeli ; 

Unde  pluit  liquidis  aemula  manna  favis : 

24  Defuper  irrorans  mefles  fufFecit  olimpus ; 

Omnibus  angelicas  prasbuit  ille  dapes  : 
?,j  Hisepulis  populum  Dominus  cumulavit  ab  alto; 
Quasque  ligurivit  fercula  quifque  tulit ; 

z6  Illfos 


>jo  P  S  A  L.     LXXVIII. 

x6  Illius  impcrio  volucrcs  hinc  impigcr  Aufter 
Pone  ruens  caftris  intulit,  inde  Notus  : 

27  Si  numeres,  non  tot  vallatur  littus  arenis ; 

Plura  ncc  &ftivus  corpora  pulvis  habct : 

28  Agminis  aligeri  circum  tcntoria  nubcs 

Decidit,  &  patulas  tcxit  ubiquc  vias  : 

29  Talibus  ingluvicm  gens  hxc  dcvota  faginx 

Pavit,  &  optatus  venit  in  ora  cibus. 

30  Crefcebat  fcelerata  fames,  fcmefaque  frufta 

Faucibus  haerebant,  cum  Deus  ultor  adeft  : 

31  Ille  faginatos,  odio  ftimulatus  &  ira, 

Obruit  Ifacidas,  Ifacidumque  duces. 

32  Non  tamen  hoec  populi  mutant  miracula  mentes ; 

Nempe  facris  monitis  derogat  ille  fidem  : 

33  Ergo  Dei  juffu  gens  hoec  evanuit  omnis ; 

Inter  &  aerumnas  concidit  ante  diem. 

34  Tot  mala  perpeffus  rediit,  vigilique  labore 

Divinam  populus  pofcere  coepit  opcm  : 
3J  Tum  fubiit,  quoties  coelefti  tedtus  afylo, 
Spreverit  inftantem  dcpuleritque  necem  : 

36  Impia  fed  blandos  demens  mendacia  lingua;, 

Verbaque  fundebat  byffina  texta  dolo  : 

37  Blanditias  inter  medias  mcns  nefcia  re£H  ; 

Immemor  &  fanfti  foederis  ufque  fuit. 

38  His  tamen  ignovit  Deus,  &  quas  fumferat  iras 

Exuit ;  ultrices  abftinuitque  manus  : 

39  Scilicet  humanas  fubiit  fors  lubrica  vitx  ; 

iEmula  quae  venti  non  reditura  fugit. 

40  Irritata  Dei  quoties  paticntia  vifla  eft  ; 

Invia  dum  populus  per  loca  fcrret  iter  ? 

41  Crevit  &  impietas,  brcvibus  comprendere  metis 

Cum  majeftatem  numinis  aufafuit: 

42  Mentibus  exciderant  fuperas  miracula  dextrse ; 

Et  libertatem  quoe  dedit  alma  dies  : 

43  Nec  fubeunt  animos  Phariis  quis  nuper  in  oris, 

Inque  Soanceo  gefta  fuere  folo. 

44  Hic  Pelufiaco  manarunt  fanguine  rivi ; 

Nec  latices  ufquam  qui  biberentur  erant : 
45*  Alta  venenatis  fquallebant  atria  mufcis  ; 

Scandit  &  auratos  lurida  rana  toros  : 
46, 47  Bruchus  edax  fegetes,  vaftarant  arva  locuftx ; 

Deciderant  uvs  grandine,  mora  gelu  : 

48  Gm* 


PSAL     LXXVIIL  7, 

i$'  Grandine  percuffi  validi  cecidcre  juvenci ; 

Fulmine  lanigeri  difperiere  greges  : 
\$  Numinis  incaluit  furor,  invifofque  Canopi 

Triftlbus  eft  geniis  depopulatus  agros  :. 
'o  Ira  ferox  libi  fecit  iter ;  difcrimine  nullo, 

Omnibus  erofit  vifcera  pcftis  atrox  : 
-i  Mors  cita  primitias  fobolis,  floremque  juvent£ 

Abftulit,  &  vires,  maxime  Nile,  tuas. 
'2  At  Deus  Ifacidas  Phariis  eduxit  ab  oris ; 
Pandit  &  infolitas  per  loca  fola  vias  : 
Perdius  &  pernox,  inter  deferta  ferarum  ; 

Sic  folet  imbelles  ducere  paftor  oves  : 
^  Carpiit  iter  tutum  populus,  formidine  pulsa, 

Cum  Pelufiacos  obruit  unda  duces  : 
[•4  Appulit  huc  tandem,  facras  ubi  cernimus  aras5 

Et  juga  ccelefti  fub  juga  mifTa  manu  : 
m  Gentibus  eje&is,  Deus  illi  tefta,  larefque, 

Et  diftindta  fuis  finibus  arva  dedit. 
;6  Illa  tamen  rurfus  tentavit  numinis  iras, 

Fallere  jurati  foederis  aufa  fidem  : 
fj  Rurfus  ad  ingenium  rediit,  morefque  priores ; 

Et  perjuratis  aemula  vixit  avis  : 
Cornibus  addu&is  oculos  fic  decipit  arcus ; 

Et  facies  fubito  qnas  fuit  ante  redit : 
•8  Stuita  fuperftitio  celfis  in  collibus  aras 

Struxerat,  &  pi£tos  eft  venerata  Deos. 
"9  His  Deus  incenfus,  populum  fibi  fcedere  jun&uifl 

Odit,  &  exfuperans.  nefciit  ira  modum  : 
io  Nec  mora,  Silonis  fugiens  facraria,  dixit, 

Cara  prius  tellus,  nunc  odiofa,  vale  : 
il  Numinis  &  teftis  locuples,  &  foederis  index, 

Prseda  peregrinis  arca  facrata  fuit : 

2  Dumque  fuam  contra  fobolem  Deus  afperat  iras,' 

Telaque  ;  facrilego  fanguine  tinxit  humum  : 

3  Ignibus  exftin&i  juvenes  cecidere ;  puellae 

Fefta  novis  thalamis  carmina  nemo  dedit : 

4  Enfe  facerdotes  perierunt ;  nulla  fuperftes 

Funera  quae  fleret  conjugis  uxor  erat. 
i  ly  Mox  Deus  evigilans  seftum  convertit  in  hoftes ; 

Sic  fremit  a  nimio  militis  ira  mero : 
•  5  FoiTaque  funt  illis  inhonefto  vulnere  terga ; 

Turpis  &  seternum  venit  ia  ora  pudor, 

67  No» 


72  P  S  A  L.     LXXIX. 

67  Non  tamcn  .indulfit  Siloni  foederis  arcam ; 

Sacra  ncc  Ephracmo  fceptra  fcrcnda  dcdit: 

68  Practul't  his  Judce  fobolcm,  fan&asque  Sionis 

Culmina  j  divini  captus  amorc  loci  : 

69  Sic  fibi  t.mpla  Deus  pofuit  contermina  coelo  ; 

Et  duraturo  tc&a  coseva  folo  : 

70  Jcffiademque  legcns  famulum  fibi,  linquere  caulas 

Juffit,  &  hirfutos  lanigcrofque  grcges  : 

71  Protinus  huic  fccptrum  tribuit,  moderator  ut  eflet, 

Du£tor  &  Abramidum,  qui  modo  paftor  erat ; 

72  Praefuit  hic  regno  ;  vigil  &  prudenta  fafccs, 

Et  folii  candor  cinxit  utrumque  latus. 

P  S  A  L.    LXXIX. 

TElluris  coelique  parens  &  re&or  !  agellum 
En  tibi  devotum  barbarus  hoftis  habet  ! 
En  tua  flagitiis  inceftat  templa  ncfandis  ! 
Et  ruit  arx  Solymcs  &  jacet  aequa  folo. 

I  Ah!  grcgis  eic6li  depafcitur  ilia  vultur; 

Dantur  &  infeftis  membra  voranda  lupis  : 

3  Mcenia  csede  madent,  undat  per  compita  fanguis  j 

OfTa  legit  nemo,  cefpite  nemo  tegit : 

4  Interea  noftras  ridet  gens  accola  cladcs ; 

Orbis  &  opprobrium,  ludibriumque  fumus. 

5  Ecqua  tuas,  rerum  gcnitor  J  lux  finiet  iras  ? 

lgnis  an  in  morem  perpetis  ufque  fremes  ? 

6  Numinis  ignaros,  &  te  qui  pofcere  votis 

Detre&ant,  irae  fac  documenta  tuae. 

7  Segrcgis  in  populi  jugulum  manus  impia  ferrum 

Merfit ;  &  eft  facros  depeculata  lares  : 

8  Millemodis  premimur  :  tu  quae  patravimus  olim 

Dele  animo,  promtam  lenis  &  adfer  opem. 

9  Affere  femineceSj  &  noevos  elue  ;  laudes 

Nominis  ut  cclebrent  terra  fretumque  tui. 
io  Cur  mala  progenies  fic  fecum  muffitat,  Illud 

Quod  colit  Abramidum  natio,  numen  ubi  eft  ? 
Ultor  ades,  populoque  tuo  fpedante,  rebelles 
Obrue,  qui  noftro  fanguine  tela  linunt : 

II  Sufcipe  captivi  gemitus,  mortifque  propinqu» 

Impia  pollenti  vincula  folve  manu. 

i%  Te 


P  S  A  L.     LXXX.  li 

12  Tc  quibus  adfperfit  facrce,gens  accola  tcfra; 

Probra,  parens  rerum  !  multiplicata  refer; 

13  Hoc  tibi  folennes  reddet  pro  munere  grates 

Grex  pius,  &  laudcs  concinct  ufque  tuas, 

PSAL    LXXX, 

ADferopem,  Solymaepaftor!  cui  lucc  corufci 
Spiritus  hinc  ales  cingit  &  inde  latus  : 

2  Prome  jubar  virefque  tuas,  fpeflante  Manafsa  ; 

Et  patris  Ephrcemi  Bcnjaminique  tribu< 

3  Arbiter  armorum  !  palantes  collige  :  vultum 

Redde  tuum;  vitam  protinus  ille  dabit* 

4  Quo  furorufque  tuus  belli,  pater  optime !  prcefes, 

Noftra  dabit  levibus  vota  ferenda  Notis  ? 
j-  Tu  lacrimis  epulas,  lacrimis  tu  mixta  dcdifti 
Pocula  ;  nec  fuit  his  meta  modufve  malis  ; 

6  Impia,  quas  patimur,  rifit  vicinia  clades  ; 

Motaque  de  fpoliis  rixa  molefta  fuit, 

7  Arbiter  armorum  !  palantcs  collige  :  vultum 

Redde  tuum;  vitam  protiims  ille  dabit. 
$  Gentibus  excifis  hic  vinea  floruit,  arvis 

Quam  tua  de  Phariis  tranftulit  ante  manus  : 

9  Aufpice  te,  Solymcc  radices  fixit  in  oris 

Altius,  &  multo  palmite  texit  humum  : 

10  Pampinus  apricis  induxit  collibus  umbras  ; 

Sic  viret  ih  Libani  cedrus  amoena  jugis  : 

11  Hinc  crat  Euphratis  gelidce  contermina  ripae ; 

^Ecjuoreis  illinc  brachia  junxit  aquis  : 

12  Cur,  Deus!  hanc  feptis  viduas  ?  Cur  fcpibus  altt 

Orba  viatorum  carpitur  illa  manu  ? 

13  Scevus  aper  vites  violavit  dcnte  novellas; 

Et  rabidis  uvae  praeda  fuere  feris  : 

14  Ergo  redi,  vitcfque  tuas  de  fede  fuprcma 

Protege,  viSrici  qui  regis  arma  manu  : 
15-  Quam  tua  confevit,  quamfovit  dextera,  curae 
Sit  tibi  votivo  vinca  foeta  mero : 

16  Hanc  populant  ignifque  vorax,  ferrumquc  ;  furoris 

Prceda  fumus  miferi  materiefque  tui- 

17  Tu  tibi  feleftos  ultrici  protege  dextni  ; 

Viribus  invi&is  quos  tuus  auxit  amor : 

K  iS  Rcdds 


74  PSAL.     LXXXt. 

18  Reddc  tuis  vitam;  iic  quo  tu  jufleris  omncs 

Ibimus,  &  laudes  vox  canct  una  tuas. 

19  Arbitcr  armorum!  palahtes  collige:  vultum 

Reddc  tuum;  vitam  protinus  ille  dabit. 

P  S  A  L.    LXXXI. 

QUifquis  es,  au&orcm  vitx  fupcr  acthcra  hetus 
Etfcr,  &  Ifacidum  carmina  paiigc  Dco  : 

2  Sidera  vox  feriat,  jungantur  nablia  voci ; 

•  Et  fidibus  tencrx  plc&ra  canora  lyrx  : 

3  Clange  tuba,  dum  lunaiikt  contcrmina  foli; 

Feftus  eratfanctis  patribus  illc  dics  : 

4  Hanc  tulit  Ifacidis  legem  Dcus  ipfc  Sionis ; 

Nce  populo  lux  hac  fan&ior  ulla  fuit : 
5-  Illa  dies  indictafuit,  cum  fanda  propago 
Liquiflet  Phnrii  barbara  rcgna  foii. 

6  Huic  egofuccurri  Nili,  Dcus  inquit,  ad  undas  ; 

Fafcc  lcvans  humcros,  fi&ilibufque  manus  : 

7  Obfcura  dc  nubc  tonans,  cgo  rcbus  in  ardtis 

Rcfpondi  votis,  auxiliumquc  tuli  : 
Hujus  at  ingcnium  populi,  morcfque  probavi ; 
Cum  Meribae  qucrulis  ora  rigavit  aquis. 

8  Quifquis  cs  Ilacidumymemori  mca  dicta  rccondc 

Pe&ore;  jurato  ncc  mihi  deme  ridcm  : 

9  Si  mihi  das  aurcm,  me  prxtcr  vana  Deorum 

Nulla  tibi  finges  nuffiina,  nulla  colcs : 

10  Te  Pclufiad  duxi  de  carccris  umbra, 

Compcde  dctraflo ;  plus  pete,  plura  dabo. 

11  Hxc  cgo:  fcdpclagi  fobolcs  mca  furdior  undis^ 

AversS  monitus  rcfpuit  aure  mcos  : 
11  Ergo  libidinibus  juffi  darc  frena,  fuoque 
Qucmque  rapi  gcnio  confilioque  regi : 

13  O  utinam  noftris  aufcultans  vocibus,  Hcbri, 

Mc  duce,  poftcritas  inftituiflet  itcr  ! 

14  Obvius  iviflcin  cuncis  hoftilibus,  ipfos 

Et  mca  juffiflem  vincula  ferre  duces : 
iy  Hoftibus  illa  mcis,  omnis  fecura  ruinae, 

CalcafTct  domino  colla  fuperba  pede  i 
16  Terra  fcrax  illi  mefTes  fudiflet  opimas  j 

Dulcibus  undaflent  afbera  faxa  favis. 

PSAL; 


PSAL    LXXXII,  LXXXIII.        75 

PSAL    LXXXIL 

CUm  pater  acthcreus  folio  confideret  alto; 
Purpureos  inter,  fceptrigerofquc  choros  : 
2  Veftra  cohors,  inquit,  quo  leges  proteret  ufque? 

Et  pendet  trutina  fafque  nefafque  pari  ? 
3,  4  Legibus  armentur  tenues  &  patribus  orbi ; 
Nec  premat  imbelles  tinda  cruore  manus. 
$  Sic  ait :  aft  illis  caeca  caligine  pcdtus 

Cingitur,  &  lucem  mens  male  fana  fugit : 
Hos  ultrix  fcelerum  luxato  cardine  tellus 
Obruet,  in  prifcum  fponte  relapfa  chaos. 

6  Hos  ego,  quos  fceptris  decoravi,  voce  benigna 

Ssepe  Deos  dixi,  progeniemque  Dei : 

7  Regia  fed  raftris  aequabit  fceptra#  tyrannis 

Et  vos  cum  reliquis  mors  violenta  metetr.  ; 

£  Tu,  Deus !  exfurgens  telluri  jura  miniftra  : 

Quos  habet  hoec  populos  tu,  pater  alme  !  regis. 

PSAL    LXXXIIL 

REbus  in  adverfis  vocem  ne  fupprime ;  rebus 
In  deploratis,  ne,  Deus !  ufque  file : 

2  Gens  inimica  tibi,  furiis  immanibus  a&a,  i 

En  fremit !  &  criftis  cominus  aftra  ferit. 

3  En  coit!  utque  pios  fola  caligine  tutos 

Opprimat,  infidias  fubdola  mille  parat. 

4  Quin,  ait,  eruimus  recutitce  germina  gentis; 

Ne  qua  Jacobasos  natio  jaftet  avos, 
j  Te  Dominum  contra  confpirant  nequiter  omncs, 
Et  feriunt  tacito  foedera  fseva  dolo : 

6  Cum  Nabathssorum  populis  conjurat  Idume ; 

*  Cumque  Moabaea  gens  Agarena  coit : 

7  Gabala  fe  Tyriis  jungit,  crudelis  &  Ammon; 

Cumque  Palcftinis  fert  Amalecus  opem : 

5  x\dvolat  Affyrice  populus,  Lothique  nepoces 

Impiger  auxilio  confilioque  javat. 
9  Hos,  Deus!  exftirpa;  pereant,  Ciflbntis  adundas 
Ut  cecidit  telis  gens  Madiana  tuis : 
Utque  ruit  fubito  transfixus  Sifera  ferro; 
Quod  tibi  perniciem,  faeve  Jabine,  tulit : 

K  2  ioMore 


}6  P  S  A  L.     LXXXIV. 

io  Morc  fimi  campos  texcre  cadavcra  ;  cladis 

Hujus  &  Endorx  confcia  tcrra  fuit. 
ii  Ut  Zebus,  &  Zebcas,  &  Zalmana  junchis  Orcbo; 

Sic  pereant,  populus  quos  habct  iftc  duccs  : 

12  Ad  facra,  dixerunt,  propcrcnius  limina  rcmpli  ; 

Limina  vi&rici  mox  fubigenda  manu. 

13  Hos  agc,  rerumopifcx  !  &  verft  vindice  dcxtra  ; 

Morc  levis  paleac,  prxcipitifquc  rotac  : 

14  Ut  vaga  pinifcras  valtant  inccndia  iilvas  ; 

Ut  furit  in  fummis  ftridula  flamma  jugis-: 
iy  Sic  tu  facrilegum  populum  crcpltantc  procclla, 

Et  fcra  fulminco  turbin^  cailra  quatc  : 
|6  Inquinct  ora  pudor,  mcns  dum  itupefa&a  malorum 

Mole,  tuamtandcm  pofcere  difcat  opcm  : 

17  Turpibus  opprobriis  &  fludlibus  obruc  vaitis  ; 

Et  percant,  mcrfos  nec  lcvct  ulla  dics : 

18  Ultor  ades,  qui  jura  rcgis ;  ik  maximus  orbis 

Te  Dcminum,  folum  tc  fcict  eile  Dcum. 

P  S  A  L.    LXXXIV. 

OQuibus  illiciis,  belli,  Dcus !  inclite  pr$fei  ! 
O  quibus  impcriis  mc  tua  templa  trahunt  ! 
1  Cor  micat,  cxfultant  fibra;,  vox  infrcmit,  illis 
Dum  iimul  &  facro  numinis  orc  fruar. 

3  Pone  tuas  habitat,  belli,  Deus !  arbitcr,  aras 

PaiTer,  &  hic  cunas  pafcit  hirundo  fuas. 

4  O  felix  nimium  tua  qui  colit  atria  !  laudcs 

Jlle  tuas  jugi  vocc  fub  ailra  fcrct. 
j  Audict&felix  te  quifquis  fidit,  &  illc 

Qui  comcs  cit  populo,  dum  tua  tcmpia  pctit  : 

6  Qua  fcret  hic  grcifum,  fontcs  dabit  arida  vallis ; 

Inque  cavas  foilas  dcpluct  agmen  aquae  : 

7  Inftaurabit  itcr  vircs,  &  numinis  ora 

Vifurus,  Solymx  figct  in  acdc  pedcm. 

8  Tu  qui  bclla  rey-is,  Solymam  qui  protegis  armfs, 

Cceli  opifcx  !  famuli  fac  rata  vota,  prccor. 

9  Adfpice  nos  placidtts,  clypei  quos  protcgis  umbra  ; 

Et  ilittul  in  C  riftum  lnmina  fige  tuum. 

10  Cuam  domv.s,almc  parens,tua  me  dele&at!  in  illa  eft 

Millc  mihi  fxclis  gratior  una  dies : 

Aurca 


P  S  A  L.     LXXXV.  f) 

Aurea  purpurci  fibi  fervent  atria  Reges  ; 
Hic  potiiis  cuftos  liminis  effe  velim. 
ji  Te  fas  eft  clypeum,  te  fas  eft  dicere  folem ; 
Tu  decus  &  vitas  praemia  certa  dabis  : 
Candida  cui  mens  eft,  &  purum  crimine  pe£his; 
Hunc  honor,  ingcntes  hunc  comitantur  opes ; 
12  O  pater  armipotens  !  tequifquis  nititur  uno> 
Hic  mihi  felices  inter  habendus  erit» 

P  S  A  L,    LXXXV. 

TU,  Deus !  Ifacidfim  didlfti  meffibus  arva  ; 
Te  duce,  Niliaci  liquimus  antra  foli : 

2  Agminis  eledi  tua  quondam  gratia  nasvos 

Texit,  &  aequoreis  crimina  merfit  aquis. 

3  Qua  prius  ardebas,  tandem  deferbuit  ira; 

Et  minus  antiquas  jam  feritatis  habet : 

4  Da  reduces  tua  caftra  fequi ;  cuftofque  fidelis  ! 

Quod  fupereft  ira»  perpete  no&e  preme. 

y  Nullane  conceptam  reftinguent  fecula  bilem  ? 

Nullane  fulminei  meta  furoris  erit  ? 

6  Nec  folitas  unquam  vires,  vitamque  reduces  ? 

Geftiatutvultu  mens  animata  tuo. 

7  Adfer  opem,  patriique  jubar  diffunde  favoris ; 

Pace,  Deus  !  nivei  te  comitante  veni. 

8  Defuper  exfpe&o  vocem ;  fi  turpia  vitant, 

Mentibus  illa  piis  nuntia  pacis  erit. 

9  Vicinam  promittet  opem  metuentibns  Iras 

Numinis,  &  Solymas  clara  tropasa  jugis. 

10  Ibit  in  amplexus  alacris  clementia  veri; 

Ofcula  juftitise  pax  quoque  blanda  dabit : 
ii  Altius  e  terris  verum  caput  efferet;  aequuro 
Exferet  os  coelo,  defpicietque  folum : 

12  Pandet  &  aftriferi  rerum  pater  horreacoeli; 

Et  fata  cum  multo  foenore  reddet  ager  : 

13  Prasvia  coelicolfim  Regi  pax  aurea  paffim 

Ibit,  &  optatas  pandet  ubique  vias. 


PSAL 


*8  PSAL    LXXXVL 

P  S  A  L.    LXXXVI. 

TEnde  meis  aurem,  coeli  Rex  optime  !  votis  ; 
Advolvor  genibus  pauper  inopfque  tuis. 

2  Protege  nunc  vitam  famuli  non  digna  fercntis  ; 

A  te,  quam  pofco,  fpes  mini  pendet  opis. 

3  Fer,  Deus  !  autilium,  femperque  falutifer  adfis ; 

Te  Dominum  fapplex  nodte  dieque  voco. 

4  Tu  famulum  recrea,  dum  cjngunt  undique  fyrtes ; 

Spes  mea  te  folum,  quem  tueatur,  habet. 
j  Supplicis,  abje&a  qua  mens  excanduit  ira, 

Te  miferet;  bonitas  &  tua  fine  caret. 
i6  Te  precor,  exaudi  gemitus  &  vota  precantis ; 

Ne  pereat  pelagi  fpes  mea  merfa  vadis. 

7  Cum  premar  adverfis,  te  pofcam  fupplice  voto; 

Aure,  Deus  !  facili  tu  mea  verba  leges. 

8  Par  tibi  nemo  deum  eft ;  nec  funt  miracula,  divi 

Qu&  reliqui  ja£tant,  ccquipanmda  tuis  : 
p  Te,  Deus  !  au&orem  rerum  canet  ultimus  orbis  j 

Seque  fui  (ternet  principis  antc  pedes. 
io  Majeftas  immenfa  tibi  eft ;  miracula  captum 

Exfuperant:  folustu,  Deus !  aftra  rcgis. 

11  Tu  mjhi  pande  viam,  tu  greffus  dirige,  firma 

Pedtus;  ut  intrepidus,  te  duce,  redta  fequar  : 

12  Sic  ego  te  toto  celebrabo  pedtore;  carmen 

Et  mihi  perpetuum  tu,  Deus!  unus  eris. 

13  Fine  carens  bonitastuame  defendit;  opaco 

Me  tuus  e  lethi  carcere  traxit  amor. 

14  Ah  !  quoties  in  me  vefano  turgida  faftu, 

Contemtrixque  tui  gens  violenta  ruit? 
iy  Sed  tibi,  crelicQlumredtor!  mens  fegnis  adiram; 
Et  memor  eft  pa&i,  pollicitique  tenax. 

16  Refpice  me  famulum;  letho,  Deus!  eripe  vernam  ; 

Neve  ruam,  vires  jugiter  adde  novas. 

17  Hoftis  in  Qpprobrium,veteris  da  pignus  amoris; 

Et  patrocinii  lucida  figna  tui\ 

PSAL: 


P  S  A  L.  LXXXVII,  LXXXVIIL    79 

PSAL    LXXXVII. 

ECce  Sionoeas  infertas  nubibus  arces  J 
Et  Solymx  facris  moenia  nixa  jugis  ! 
1   Urbibus  hanc  prsefert  quot  habet  ftirps  inclita  Jadxi 
Hanc  in  deliciis  conditor  orbis  habet. 

3  Fama  tuos  titulos  totum  diftundit  in  orbem, 

Urbs  facra!  divina  quae  fabricata  manu  es. 

4  Civibus  addentur  Solymas  Babylonis  alumni ; 

Coniiuet  huc  populus,  barbara  Memphi,  tuus  : 
junfta  Paleftinae  Tyrus  huc  concedet,  &  ipfi 
iEthiopes ;  facri  pars  aliquanta  gregis  : 
5"  Nobilis  hic  Solymae  civis  dicetur,  &  ille ; 
Hanc  Deus  imperio  muniet  ipfe  fuo. 

6  Et  populum  quoties  fapera  cenfebit  ab  aula, 

Dicet,  Hic  eft  urbis  civis  &  ille  meae. 
y  Efteret  hanc  linguis  populus,  fidibufque  canoris  ; 
Et  mca  vldurum  vox  canet  alta  melos. 

P  S  A  L.    LXXXVIIL 

FOns  opis&  vitx!  fupplex  tibi  nuncupo  vota ; 
Pallida  feu  nox  eft,  feu  nitet  orta  dies. 

2  jugibus  inclina  facilem  clainoribus  aurem ; 

Nec  famuli  tetrica  defpice  fronte  preces. 

3  Cladibus  indignis,  &  flu&ibus  undique  cingor; 

Jamquemeas  pulfat  mors  inopina  fores. 

4  Manibus  adfcribor  gelidis,  &  inanibus  umbris ; 

Priftinus  &  liquit  flaccida  membra  vigor : 
j-  Sic  jacet  exfanguis  tumuli  fub  fornice;  culpis 

Quem  fera  legitimum  mefluit  ante  diem  : 
Hnnc,  ubi  concefiit  fatis,  de  pe&ore  deles 

Protinus,  exftin&i  cura  nec  ulla  fubit. 
C  Ah !  mifer  inferni  fpelunca  condor  in  im3  ; 

Et  tenebras  inter  vita  trahenda  mihi  eft. 

7  Flu&ibus  innumeris  miferum  caput  obruis,  iraa 

Dum  nimis  indulges  libera  frena  tuse.  .J 

5  Me  fugiunt  focii,  me  deteftantur  amici ; 

Squallida  dum  duri  carceris  antra  colo. 
$  Triftibus  ora  madent  lacrimis,  ad  fidera  palmas 
Dum  lcvo,  te  Domrnum  duuj  fiue  fiue  voco. 

IQ  TUQP 


to  P  S  A  L.    LXXXIX. 

io  Tune  tuas  famuli  promes  in  funerc  vires  ? 

An  poft  exfequias  te  canet  umbra  redux  ? 
ii  An  fidei  tumulus  putris,  &  llnc  nominc  corpus  ? 

An  cinis  exftin&us  pignus  amoris  erit  ? 
IZ  Juititiamnetuam  celcbrabunt  carmine  mancs  ? 

Fortia  vel  tenebr^c  fadta  fub  aftra  fercnt  ? 

13  Tetamcn  oravi  fupplex,  fcmperque  vocabo  ; 

Orta  diescroccis  dum  fugat  aftra  rotis. 

14  Ah!  Deus,  ah!  animammediis  cur  linquis  in  undis? 

Cur  tua  ja&atce  fubtrahis  ora  rati  ? 
15-  Mc  mala,  mc  tenerismors  circumfepfit  ab  annis; 

Et  tua  me  trepido  pcrculit  ira  metu. 
16, 17  Obrutus  his  pcrii ;  dejedtus  ab  acthere  niinbus 

Intempcftivis  iic  fata  mergit  aquis. 
18  Quos  mihi  junxit  amor  focii  fugere ;  tribule» 

Et  fimul  in  tenebris  delituere  mei. 

P  S  A  L.    LXXXIX. 

TEDominum,pater  alme!  canam  fidumq;bonumq;; 
Audiet  &  numeros  ultima  terra  meos  : 
2.  Certus  amor,  dixi,  tuus  eft,  bonitafque  pcrennis ; 
Et  fidei  coeli  rcgia  teftis  adcft. 

3  Cum  tibi  dile&o  pcpigifti  Davidc  foedus ; 

Summaque  jurati  foederis  ifta  fuit : 

4  Progenies,  foliumque  tuum  durabit;  in  orbc 

Scmita  dum  lun^e,  dum  via  folis  crit. 
y  San6te  parens  !  tua  fa&a  polus,  tua  fcedera  tcllus 
Effcret;  &  populi,  quos  tuus  urit  amor. 

6  Par  tibi  quid  fupcrum  fublimia  te&a  ?  fccundum 

Quem  tibi  purpureo  de  grcge  terra  dabit  ? 

7  Grex  faccr  attonitus  tc  fpeftat,  &  agmina  coeli 

Poplite  curvato  te  vencrantur  herum. 
§  Arbiter  armorum  !  quis  te  vel  viribus  sequat  ? 
Foedcra  vel  fcrvat  candidiore  fide  ? 

9  Tc  Denes  imperiumeft  pclagi;  tua  jufifa  capciTcns 

Sponte  procellofi  ftcrnitur  unda  maris. 

10  Foflfa  tuis  cecidit  pubes  Mareotica  telis ; 

Tergaque  nudavit  gens  inimica  fugae. 

11  Te  Dominum  tellus,  au&orem  fufpicit  xthcr ; 

Et  quidquid  tellusa  quidquid  &  acthcr  habet : 

12  Voj 


PSAL    LXXXIX.  *« 

iz  Voi  tua  fublfmi  Boream  deduxit  ab  ar&o  ; 
Et  pluvios  humili  mifit  ab  axe  Notos  : 
Geftit  ovans  Hermon,  te  geftit  princip<f  Tabor  ; 
Hic  Zephyris,  Euro  proximus  ille  levi : 

13  Eft  tua  percun&as  diifufa  potentia  terras ; 

Cunflaque  pollenti  robore  dextra  regit. 

14  Sunt  comites  jus  fafque  tui ;  folioque  perenni, 

Hinc  fine  labe  fides  adftat  &  inde  falus. 
ij  O  felix  tua  quem  delefitat  buccina !  vultus 
Ille  tui  fretus  lumine  carpet  iter. 

16  Node  dieque  tuas  folenni  carmine  laudes 

Dicet  ovans,  &  te  vindice  furget  humo. 

17  Tu  decus  seternum,  tu  vires  fufficis  unus  j 

Et  tuus  e  caeno  tollit  in  aftra  favor  : 

18  Tu,  paterlfacidum!  nos  tutelaribus  armis 

Cingis,  &  invi&i  munU  Regis  obis. 

19  Sedibus  e  fuperis  afflatus  numine  vates, 

Quem  tibi  facrafti,  talia  di&a  dedit : 
Donavi  Solymis  pracftanti  corpore  Regem, 
Quem  meus  e  populo  fegrege  legit  amor ; 

20  Jeffiadae  famulo,  fucco  cui  dulcis  olivas 

Tempora  perfudi,  fceptra  ferenda  dedi : 
21,  2?,  Huic  ego  fufficiam  vires,  dextraque  tuebor  ; 
Sive  parent  hoftes  fpicula,  five  dolos : 

23  Quoe  premet  hunc  odiis  coram  ruet  hoftica  pubes, 

Ultricefque  mihi  fentiet  effe  manus : 

24  Huic  mea  fed  bonitas  &  amor,  non  immemor  i&i 

Foederis,  imperii  frena  regenda  dabit : 
25-  Illius  Euphrates  olim  vi&ricibus  armis, 
Totaque  Sidonii  ferviet  unda  maris  : 

26  Fcederis  ille  memor  facri,  patremque  Deumque? 

Omnis  &  au&orem  me  celebrabit  opis  : 

27  Illum  ego  primitias  fobolis,  Regemque  vocabo^ 

Sceptrigerique  ducem  prselidiumque  chori : 

28  Quod  pepigi,  nullo  claudetur  limite  foedus  ;! 

Nullaque  promiffi  meta  favoris  erit : 

29  Sera  nec  illuftres  exftinguent  fecla  nepotes ; 

Sceptraque  durabunt,  dum  vehet  aftra  polus. 
30,31  Sed  fi  forte  meas  foboles  detre&at  habenas 

Degener,  &  renuit  foedera  fan&a  fequi : 
32  Protinus  ulcifcar :  meritas  dabit  improba  prenas : 

Progenies  plagas  fentiet  ifta  meas ; 


8fc  P  S  A  L.     LXXKIX. 

33  Hunc  tamcn  xtcrniim  folita  bonitatc  tucbor ; 

Perpetis  &  fidei  pignora  ccrta  dabo  : 

34  Abfit!  utai<iqui  dilrumpam  vincula  padti  ; 

Et  rapiant  voces  ventus  &  unda  meas : 
3j  Ipfc  meum  jurans  numen,  cum  Davide  fanxi 
Fcedera,  non  dubiam  quac  merucrc  fidem  : 

36  iiiquacvum  foli  folium  reget  inclitaproles ; 

Sccptra  ncc  cxcutiet,  quac  geret,  ulla  dics  : 

37  Aftra  poli  teitor,  citius  fol  aurcus  orbcm 

Linquct,  &  cxftincto  lumine  luna  ruet. 

38  Tu  tamen  hunc  orbis  faftidis  redor  &  horres, 

Bile  calens ;  Rcgis  ncc  tibi  cura  tui  clt : 

39  Fcedera  tu  violans  facrum  diadema  profanas  ;. 

Calcat  &  hxc  tumido  gens  fcelerata  pedc  : 

40,  41  Oppida  tu  muris  nudas,  &  fubruis  arces ; 

Prsedaquc  nunc  hoftis  ludibriumquc  fui  eft  : 

42  Hoftibus  interea  tu  munis  robore  dextras ; 

Cordaqile,  lxtitia  luxuriante,  rcplcs. 

43  Rex  tuus,  ah!  trepidus  totis  cxccdcrc  caftris 

Cogitur,  &  turpi  vertere  tcrga  fugoe  : 

44  Jamque  facrac  pedibus  calcatur  gloria  frontis; 

Et  jacet  obfcseno  mcrfa  corona  luto  : 
45-  Carpitur  antc  diem  demeflb  flore  juventa; 
Turpat  &  augufti  principis  cra  pudor. 

46  Quo,  Deus  !  ufque  tuos  abfcondcnt  nubila  viiltus? 

Perpes  an  accenfi  fiamma  furoris  erit  ? 

47  Ah  fubeat  quam  fluxa  mihi  fit  vita,   brevifquc  ! 

Cur  genus  Adamidum  fabrica  vana  fumus  ! 

48  Quem  nonfalce  mctitferamors?  Quis  mole  fepulcri 

Obrutus,  inferno  vi&or  ab  orbe  rcdit  ? 

49  Quo  fe  prifcus  amor,  quo  fe  clementia  vertit 

Priftina,  cumquc  tuo  Davidc  paSa  fides  ? 
yo  Adfpice  quae  patimur  procerum  ludibria  paffim, 

Probraque  qu«  tacito  pectore  claufafero  : 
ji  Afperat  in  Chriftum  ftolidas  gcns  impia  linguas, 

Illius  &  Ientas  exprobrat  ufque  moras. 
£2  Ah  precor  !  alme  parens,  tuus  ut  fupcr  xthcris  axes 

Emicet,  &  denito  fine  perennet  honos. 


PSAL. 


P  S  A  L.    XC,  XCI.  2$ 

P  S  A  L.    XC. 

NOs,  Dcus  !  a  primis  tua  texit  dextera  feclis ; 
Hsec  errabundis  itruxit  ubique  lares. 
z  Tu  conftans,  Ibbilifque  mants  ;  convallibus  imis, 

Montibus  &  fummis,   iideribufque  prior  : 
3  Sed  mortale  genus  dirfingis  vindice  dextra ; 

Inque  leves  cineres  durus  abire  juoes. 
.4  Sunt  tibi  fecla  decem,  ceu  lux  heitcrna  vel  hora  ; 

Quae  vigili,  freno  non  remorante,  fugit : 
^,6  Inltar  aquae  fluimus ;  tacitas  iic  noctis  imago, 

Sic  flos  mane  virens,  fole  cadente,  perit. 
7,  8  Nos,Deus!  exfcindis,  meritas  dum  fargis  in  iras; 

Nudaque  funt  oculis  crimina  te£ta  tuis. 
9  Dum  tuamille  modisnos  vexat  dextera;  praepes 

Vita  volat,  ceu  vox,  quam  rapit  aura  levis : 
jo  Qua  fruimur  luftris  bis  feptem  clauditur  setas ; 

Contingunt  vegeto  luftra  bis  o6to  feni  : 
Triftius  at  nihil  eit  aut  aerumnofius  illis  ; 

Ah  !  ferimur  rapidis  ssmula  turba  Not:'s. 

11  Quis,  parer  alme!  tux  vires  fat  perfpicit  ivx  ? 

Par  majeftati,  pro  dolor  !  illa  tuas  eft. 

12  Metiri  da  pofle  dies,  momenraque  vits 

Futilis ;  &  veri  peftora  luce  reple. 
J3  Tolle  moras,  facilifque  veni,  famulofque  fagittis 

Tempore  venturo  figere  parcc  tuis. 
14  Ocius  adfer  opem,  mens  ut,  dum  vefcimur  aura, 

Geftiat  audta  tuis  &  faturata  bonis. 
iy  Tempora  temporibus  compenia  triftia  loetis  ; 

Nodis  &  abftergens  nubila,  redde  diem. 

16  Dafamulis,  fobolique,  Deum  te  noffe  potenterrj; 

Et  tuus  his  pofthac  iit  manifeftus  amor. 

17  Nos,  pater!  illuftra  radiis,  quibus  ipfe  corufcas ; 

Et  tuus  asterniim  fa£ta  fecundet  amor, 

P  S  A  L.    XCI. 

NUminis  excelfi  cui  funt  facraria  fedes, 
Illius  hunc,  hoftis  cum  premit,  umbra  tegct 
3,  Audtor  opis  certe  Deus  eft ;  hunc  rebus  in  ar&is 
Agnofcam  vitac  fpcrn  columenque  meie : 

L  2  a  Iile 


g4  PSAL     XCIL 

3  Ule  dabit,  tacitis  nc  te  gens  impia  tcchnis 

Implicct,  aut  peftis  tabida  falcc  mctat  : 

4  Illius  imbcllem  te  proteget  ala;  fidcfque 

Pafta  femel,  clypei  triplicis  Iiiftar  erit : 
<%6  Te  neque  terrebunt  tcnebr^,  ncc  tela  diurna; 

Nec  fera  qux  facvit  noctc  dieque  lues  : 
7  Mille  licet  dextram  cingant,  totidemque  finiftram 

Funcra,  pernicies  nulla  timcnda  tibi  eft. 
839Tc  coram  gens  prava  ruct,  quia  fufpicis  illum, 

Qui  fpes  elt  vitae  praefidiumquc  meae : 
10  Sed  tua  te  p;etas  tutum  pracltabit;  ab  hofte 

Nec  tibi  vis  ulla  eft,  nec  metuenda  lues  : 
Ii  Te  Dcus  aligeris  coeli  ftipabit  alumnis ; 

Hos  tibi  fiderca  mittet  ab  arce  duces : 
J2  Te  manibus  per  tefquaferet  chorus  ille;  nec  hirtis 

Illides  fcopulis,  hoc  comitante,  pedes  : 
13  Et  draco  calcandum  tibi  fe  prsbebit  &  afpis, 

Indomitufquc  leo,  feminiumque  le«. 
J4  Hunc  ego  defendam,  Deus  iriquit,  fortibus  armis ; 

Et  quia  me  fequitur,  fceptra  ferenda  dabo : 
15*  Hic  me  pofcit  opem,  fors  cum  premit  afpera;  vanas 

Nec  mihi  quas  fundit  fentiet  efle  preces  : 
Hoftibus  ereptus  mediis  tolletur  in  altum  ; 
Et  duraturo  cingct  honore  comas : 
$6  Aurea  felicis  producam  ftamina  vitae ; 
Et  famulo  pandam  molle  falutis  iter- 

PSAL    XCIL 

ESt  mihi  jucundum  tibi,  rerum  maxime !  grates 
Solvere,  per  laudes  &  juvat  ire  tuas  : 

2  Quam  bonus  &  conftans  iis,  feu  fol  explicat  orat 

Seu  jubar  abfcondit,  dicere  dulce  mihi  eft  : 

3  Dulcc  mihi  eft  dcnis  modulari  carmina  nervis, 

Jungere  &  argutae  nablia  blanda  lyrae : 

4  Gaudia  concepL  tua  quondam  fafta  revolvens ; 

H;nc  qiibque  lcttttias  furget  origo  me$. 
f  O  vis  quanta  tuae  eft,  6  quanta  potentia  dextrx  ! 

Confilium  nubes  qudm  tencbrofa  tegit ! 
%  Erutus  ad  hfcc  populus  caligat;  mentis  &  exfors 

Hscc  fpeSan^  oculos  nydticoracis  habet : 

7  Hunc 


P  S  A  L.     XCIII,    XCIV.  8i 

y  Hunc  modo,  qui  loeti  vernabat  graminis  inftar, 
Demetet  immit:  mor>  propcivaa  manu 

8  Tu  tamen  aeternum  duras,  aevique  uigHC;$ 

Defpicis  aligeras  initabil  fque  rot  s 

9  Impius,  &  quifquis  tua  riaet  juifu,  pei     ;t  ; 

Cedet&  iratis  pnsda  ferenda  Nocis  . 
io  At  tuame  bonitas  dulci  pcrfivnia  oLvj; 

Vinciet  &  certo  multicolore  comus : 
ji  Hisoculis  cernam,  quas  gem>  luct  hoftica,  poenas; 

Imbuet  his  aures  nuntia  fama  meas. 

12  Gens  pia  florebit,  vi&ricibus  aemula  palmis ; 

Utque  cedrus,  Libani  quse  juga  fron  e  tegit : 

13  Altius  in  Domini  radices  quifquis  agelio 

Fixerit,  undantes  tollet  in  aftra  comas  : 
J4  Crefcet,  &efFset33  ridebit  damna  fenedtae; 

Pomaque  proventu  luxuriante  feret : 
l$  Sic  mihi  dicetur  jurisDeus  auftor  &  sequi; 

£t  columen,  vitas  turris  &  una  meae» 

PSAL    XCIIL 

REgnat  ubique  Deus ;  cui  majeftate  vererjdi 
Frons  nitet,  invi&o  robore  dextra  viget : 
Illius  imperio  ftabit  fecura  ruins 

Terra,  vagas  ccelum  volvet  &  ufque  faces. 
z  Quo  fedet  hic?  folium  nefcit  primordia  fecli ; 
Nullaque  fiderei  Regis  origo  fuit. 

3  Flumina  quantumvis  confpirent  murmure  vafto, 

Et  tumidum  fluftus  tollat  in  aftra  fretum  : 

4  Ille  tamen  fluviis,  pelagoque  potentior  ipfo, 

Mulcet,  &  indomitas  numine  frenat  aquas, 
f  Illius  aeternum  durant  oracula;  facrae 
Et  Solymae  pietas  hofpita  femper  eri^ 

PSAL    XCIV, 

MAgne  parens !  dextra  qui  vindice  concutis  arma, 
Deque  reis  poenas  exigis,  ultor  ades : 
2.  Legibus  incin&um,  jude*!  confcende  tribunal ; 

Et  quod  promeruit  turba  proterva  luat. 
^  Quo  premet  ufqije  pios  furor  hofticus  ?  Ooice  nujla 
More  triumphantis,  quo  fcelus  ufque  ruet  ? 


86  P  S  A  L.     XCIV. 

4  Impius  an  perget  dura,  &  metuenda  mfnari ; 

Et  quod  patravit,  ferre  fub  aftra  nefas  ? 
f  Ah !  tibi  dile&um  populum  deglubit,  &  armis 
Opprimit  hered^s  gens  fcelerata  tuos  : 

6  Pro  pudor!  &  vidua)  jugulantur  &  advena  ferro, 

Per  fcelus,  &  proles  Groa  parcnte  cadit : 

7  Nec  videt,  hxc,  ajunt,  ncc  curat  conditor  orbis ; 

Quem  fibi  Judxus  legit  apella  Deum. 

5  Bruta  cohors,  pravique  tenax  &  perfida,  tandem 

Stultitias  metam  pone  modumque  tuae. 
9  An  furdum  reputas,  aurcm  qui  ltruxit  ?  An  illum 

X^umina  qui  finxit,  cernere  poife  negas  ? 
io  Parcet  an  ille  fuis,  qui  gentes  pledit  ?  An  omncs 

Qui  docet,  ipfe  velut  tyro  docendus  erit  ? 

1 1  Rerum  opifex  renes  fcrutatur,  &  abdita  mentis  ; 

Vanius  &  nihil  his,  futiliufque  videt. 

12  O  ter  felicem  !  rerum  quem  corripit  au&or ; 

Quemque  docet  leges,  &  fua  juila  fequi : 
*3  IHe  procul  curis  traducet  mollia  vitae 

Tempora,  dum  praeceps  turba  profana  ruit : 
14  Nam  Deus  heredes  quos  fcripiit  proteget  alis; 

Nec  fua  dile£to  fubtrahet  ora  gregi  : 
l  j  Hic  aderit  vindex,  armatus  legibus  aequis ; 

Et  leget  has  vitoe  fanfta  propago  duces. 
t6  Quis  mihi  mittet  opem,  cum  ciiigor  &  impetor  armis? 

Hoftibus  impofito  quis  pede  colla  premet  ? 
17  Me  nifi  juviiTes,  rerum  pater  optime  !  pridem 

Texiflent  cineres  muta  fepulcra  meos . 
28  Te,  Deus !  oravi  greffu  titubante  vacillans ; 

Nec  mora,  coeleiti  pes  mihi  fultus  ope  eft : 

19  Me  mihi  reftituis,  curis  cum  mille  fatigor, 

Et  recreas  radiis  pe&ora  moefta  tuis. 

20  Judicis  an  focius  diceris,  nequiter  eftrons 

Qui  fua,  nefcio  qua,  crimina  lege  tegit  ? 

21  En  coit,  inque  pius  ftringit  gens  impia  ferrum  ! 

Omnis  &  innocuo  fanguine  dextra  rubet ! 
m  At  mihi  pr&fidium  Deus  eft,  portufque  falutis ; 

Quaque  vehor  fragilem  fuftinet  ille  ratem  : 
23  Hic  fcelerum  vindex  pofcet  pro  crimine  paenas; 

Turpis  &  artifici  fraus  nocitura  fuo  eft. 

PSAL. 


« 


P  S  A  L,     XCV,  XCVL  3«? 

P  S  A  L.    XCV. 

Ela  agedum,  gens  fan£ta  Deum,  quo  nitimur  omnec, 
Cantet ;  16  geminans,  &  pede  pulfet  humum : 

2  Quas  decet  hoc  coram  grates  perfolvat,  &  orbis 

Reflorem  numcris  tollat  in  aftra  novis. 

3  Illius  excellit  majeftas,  viribus  ille 

Quotquot  habent  gentcs  vincit  honore  Deos ; 

4  Ille  manujforti  terram  fufflaminat;  imis 

Vallibus,  &  fummis  imperat  ille  jugis  : 
f  Finxit  &  oceanum,  vitreis  &  prasfidet  undis, 

Et  terram  e  mediis  furgere  juflit  aquis : 
6  Ergo  Deum  flexo  veneremur  poplite,  &  omnis 

Cura  fit  ^thereo  folvere  vota  patri : 
6  Ille  Deus  nofter,  nos  grex  fumus  illius ;  ultro 

Si  modo  fert  animus,  quae  jubet  ille,  fequi- 

8  Abfit !  ait,  vobis  durefcant  pe&ora  callo ; 

Ut  patribusT  vctitae  quos  iitis.uflit  aqu»  : 

9  Hsec  mihi  gens  Arabum  bilem  fuccendit  in  oris ; 

Tentavit  vires  nec  feriiel  illa  meas  : 
Illius  hic  quamvis  laffatus  murmure,  figna 

Roboris  invifti  non  dubitata  dedi. 
io  Turba  proterva  meo  luftris  bis  quatuoriolim 

Obftitit  imperio,  mille  molefta  modis  : 
Futilis  eft  illi  mens  &  temerariar  dixi ; 

Stulta  nec  obfervat  quas  ego  monftro  vias  : 
ii  Ergo  meum  fan£te  juravi  numen,  &  ira 

Non  femel  accenfus,  talia  di&a  dedi : 
Gens  odiofa  mihi  nec  facrse  te&a  Sionis, 

Nec  cernet  famulis  otia  padta  meis. 

P  S  A  L.    XCVL 

Dlcite  re&ori  fuperum  nova  carmina,  laudes 
Perque  ter  illuftres  ultimus  orbis  eat :  t 

2  Vindicis  setherei  nomen  tollatur  in  aftra ; 

Inque  dies  jugi  carmine  crefcat  honos  : 

3  Ferte  per  extremas  Domini  miracula  terras ; 

Hunc  unum  geminus  praedicet  orbis  apex  : 
Illius  eft  ingens  &  formidabile  numen ; 
Par  nihil  huic  tellus,  par  nihU  »ther  habet. 

j  Ludicr* 


$$  P  S  A  L.     XCVII. 

5  Ludicra  funt  relfquae  quae  jadtant  numina  gentes  ; 

Finzit  at  hic  coelum,  lidereafque  faces  : 

6  Robur  &  auratis  hunc  cingit  adorea  pennis ; 

Qu»que  colit  rolH  limina  lucenitent  : 

7  Illius  ignotaj  gentes  agnofcite  vires  ; 

Et  quam  iit  reliquis  altior  ille  deis  : 
S  Et  date  quos  mcruit  tltulos,  nunibufque  fupinis 

Debita  facratis  figite  dona  tholis. 
9  Gens  pia  fiderei  vcneretur  limina  templi ; 

Omnis  &  hoc  coram  judice  terra  tremat : 
io  Gentious  imuc  reliquis  auftorem  dicite;  coeli, 

Et  maris  &  vafti  fceptra  tenere  foli : 
Hunc  orbem  narrate  manu  fulcire  potenti  ; 

Quaeque  dat  hic  omni  jura  carere  dolo. 
I     Gcifat  exfuka  s  tellus,  &  lucidus  aether ; 

Et  mare7  casruleum  quidquid  &  sequor  habct : 
•12    y  unet  a^r  Zepnyris,  &  meflibus  halet  odoris  j 

Rideat  &  teneris  arbor  amifta  comis  : 
13  Re#or  luieit  c«4i,  populos  utjudicet;  illi 

Et  ktus  hinc  cequum  ftipat  &  inde  fides. 

P  S  A  L.    XCVII. 

SCeptra  gerit  Dominus;  ter  16  dic  ultima  tellus; 
Omnis  &  cequoreis  infula  fepta  vadis. 
%  Cingitur  hic  nebulis,  &  opaca  conditur  umbra  ; 
Et  comes  it  fceptris  fas,  ftabilifque  fides  : 

3  Ante  ruunt  volucrcs  elifi  nubibus  ignes  ; 

Ultricefque  vorant  hoftica  caftra  faces  : 

4  Fulg^ra  praeilringunt  oculcs,  coelumque  remugit  J 

Et  gelido  telhs  intremit  ida  metu  : 
5*  Montibus  ia  fumnfs  folvuntur  marmora ;  ceras 
More  novse  coram  numine  terra  fluit : 

6  Juftitiam  fuperi  teftantur  fidera  Regis ; 

Et  majeftatis  confcia  terra  facras  eiL 

7  Qui  coiit,  &jadatqi:x  finxit  numina^  vultus 

Huic,  precor,  infi<  iat  dedecoretque  pudor  : 
Quidquid  in  orbe  deum  cudit  malccredulus  error, 
Hunc  colat,  Ifacidas  cui  dare  tura  vides. 

8  Geftiit  alma  Sion,  &  Judae  fan&a  propago  j 

Vidit  ufultrices  illius  eflemanus. 

9  Illius 


PSAL    xcvm,  XCIX.  gp 

9  Illius  imperium  coeli  fupercminet  azes , 

Et  reliquos  inter  praefidet  ille  deos  : 

10  Ergo  Dei  quemtangit  amor,  fugecriminaj  vinde| 

Hoftibus  e  mediis  eripit  ille  pios  : 
ii  Ille  fuos  recreat  coelefti  lumine;  juftis 

Ille  dat  optatos,  &  fine  no&e,  dies. 
12,  Vos  quibus  aequa  placent,  loeti  perfolvite  grates  ; 

Et  fubeat,  Domino  fan&ius  eife  nihil. 

P  S  A  L.    XCVIIL 

CArmine  tolle  novo  Dominum  ;  miracula  pande, 
Partaque  coelefti  mille  tropaea  manu  : 

2  Hujus  opem  fensere  pii ;  gens  hoftica  poenas 

Caefa  luit,  juftum  vidit  &  efie  Deum. 

3  II  le  memor  pa&i  Solymse  fervavit  alumnos ; 

Teftis  &  his  locuples  ultima  terra  fuit  : 

4  Ergo  Dei  laudes  in  coelum,  carmine  fefto, 

Tollat  ovans  gemini  terra  fub  axe  poli : 
?,  6  Vox  canat,  &  voci  focientur  ple&ra  canoras ; 
Et  lituos  iacrse  junge  tubafque  lyrx  : 

7  iEquor,  &  jequoreas  teftentur  gaudia  turmae ; 

Terraque,  telluris  quidquid  &  orbis  habet : 

8  Unda  loquax  feriat  jucundo  murmure  ripas ; 

Dentur  &  e  fummis  fibila  laeta  jugis : 

9  Stat  Deus  ante  fores,  cives  ut  cenfeat  orbis  ; 

Nunc  quae  promeruit  pramia  quifque  feret, 

P  S  A  L.    XCIX. 

REgnat,  &aligeros  coeli  Deus  inter  alumno$ 
Emicat ;  asthereo  fub  pede  tcrra  treme. 

2  Illius  eft  Solymae  majeftas  nota,  poteftas 

Eminetj  &  reliquis  prseripit  omne  decus  : 

3  Ergo  Dei  celebra  plenum  formidine  numen ; 

Quo  majus,  quo  nil  fandtius  orbis  habet. 

4  Temperat  huic  vires  jus  &  fas  ;  legibus  asquis 

Hic  rtgitlfacidas,  praefidioque  tegit : 

5  Quifquis  es,  hunc  cffer ;  da  facris  debita  plantis 

Ofcula ;  fan&us  hic  eft,  &  pietatis  amans. 

6  Blaefus  ab  hoc  Mofes,  &  Aron,  &  filius  Hann^ 

Dum  refponfa  petujit^  audiitillc  preces: 

M  1  Nubitf 


i 


$>o  PSAL     C,  CI. 

7  Nubis  &  e  £>ila  lcgcs  indixit,  &  illis 

Cura  fuit  Domini  jufla  verenda  fequi 

8  Annuit  hic  votis,  &  tcxit  crimina  ;  vindex 

Sxpc  tamcn  fcclcrum  nnminis  ira  fuit  : 

9  E  facris  hunc  ergojugis  ad  iidera  tolle  ; 

Sciiicet  eft  fan&us  qui  coiit  illa  Deus. 

PSAL     C. 

VOcc  Dcum  cclcbra  folenni ;  quifquis  Iioo, 
Quifquis  &  Hcfpcrio  figis  in  orbe  larcm  : 
%  Illius  impcrium  fer  lxtus,  &  lmpiger  hymnos- 
Ede  novos;  quoties  limina  fanfta  teris. 

3  Hunc  agnofcc  Deum,  cui  debes  luminis  auras  ; 

Audtor  enim  ncmo  vel  faber  ipfe  fui  eft  : 

Hic  Deus  cft  nobis,  populus  nos  illius;  inftar 

Et  gregis,  xtherea  quem  rcgit  ille  mann. 

4  Laudibus  hunc  eifer,  meritas  &  concipc  grates  ; 

Ad  facra  cum  tcmpH  limina  vcrtis  iter  : 

5  Illins  eft  ingens  bonitas,  &  limitis  expers ; 

San&aque  refcindet  fcedcra  nulla  dics. 

P  S  A  L.    CL 

TE,  Deus  ahne!  cananv;  cujus  manus  altcra  juftos 
Protegit,  in  fontes  aitera  tela  vibrat. 

2  Te  fequar,  &  prudens  incedam  tramite  re&o  ; 

Ecqua  tuo  tandem  lux  dabit  orc  frui  ? 
Pcftore  fincero  pofthac  tua  jufla  faceifam; 
Quofque  colam  cerncs  labe  vacare  lares. 

3  Lumina  defie&am,  ne  fpeclent  turpia ;  nuJhifn 

Et  mihi  non  odio  crimen  &  crror  erit  : 

4  Et  fcelus,  &  fcelerum  focios  procul  cffe  jubebo ; 

Meque  iiniftrorum  nulla  libido  trahet  : 
j  Et  focii  fi6to  qui  laedct  crimine  famam, 
Hunc  dabit  infami  dextera  noftra  neci  : 
Nec  mihi  vel  focius,  vel  pars  cenfebitur  aulae, 
Tranfverfum  populi  quem  rapit  aura  levis. 

6  Hunc  inter  famulos,  inter  numerabo  fodales, 

Cui  mens  eft  pravi  nefcia,  pura  manus  : 

7  Nec  mendax  conviva  mihi ;  nec  verba  popello 

Qui  dat,  &  os  vulgo  fublinit,  hofpes  erit : 

8  Ibif 


I 


PSAL    CII.  91 

1  Ibit  in  exfilium,  brevis  eft  mora,  talia  quifquis 

Sufcipit,  huic  facra  ne  fit  in  urbe  locus. 

P  S  A  L.    CII. 

Tf^Theris  excelfi  re£tor  !  me  defuper  audi ; 
/jt/  Dum  gemitus,  clamor  dum  meus  aftraferit: 

2  Rebus  in  accifis  vultum  ne  fubtrahe ;  promta 

Sed  trahc,  proftratus  dum  queror,  aure  preces» 

3  Vita  mihi  fumo  iimilis  vanefcit  in  auras ; 

Triftis  &  in  cineres  diilipat  ofla  dolor : 

4  Debile  cor  languet,  ceu  flos  fuccifus  aratro; 

Nec  defiderio  tangor,  ut  ante,  dapis : 
j-  Dum  fine  fine  gemo,  macies  deformat;  &  exflant 
Ofla,  per  cxfanguem  dinumeranda  cutem : 

6  Haud  aliter  moeftis  implet  loca  fola  querelis 

Ibis,  &  infaufto  carmine  nodtis  avis : 

7  Sic  vigil,  Jieu  !  dulci  viduatus  compare  paffer 

Moeret,  &  ex  alto  triftia  fata  vocat : 

8  Mille  vides  circum  ftridtasin  crimina  linguas; 

Et  conjuratas  in  mea  damna  manus : 

9  Fercula  funt  fordes  cinerum,  farrifque  canini 

Relliquisc  ;  lacrimis  pocuia  mifta  bibo  : 
ic  Vis  iraefecreta  tuae  me  fuftulit  olim 
Sublimem,  lapfa  quo  graviore  ruam. 

11  Umbra  velut  fugiens,  vanefcit  futilis  aetas ; 

Aret  &  exfuccum  corpus,  ut  cegra  feges : 

12  Tu,  pater  annorum  !  ftas  nullo  mobilis  aevo ; 

Orbaque  principio  gloria  fine  caret. 

13  Exfurges,  Solymseque  tux  miferebere;  venit 

Pa£ta  dies,  votis  faepe  petita  meis : 

14  Nempe  tuis  famulis  urbs  dele6tabilis  ijla  eft  ; 

Et  capimur  faxis  ruderibufque  Joci  : 
1 5-  Sic  nomen  numenque  tuum  venejrabitur  orbis ; 
Quifquis  &  hic  populos  fub  ditione  tenet. 

16  Stru6ta  Deo  celfce  cum  furgent  te£ta  Sionis; 

Ille  facrum  facra  fundet  ab  arce  jubar : 

17  Agminis  afflidti  queftus  pater  audiet  aequus ; 

Nec  vani  gemitus,  fpes  nec  inanis  erit. 

18  H«sc  duraturis  funt  infcribenda  tabellis, 

Ut  canat  setherei  gens  nova  fadta  pafris ; 

M  a  19  Sci* 


92 


P  S  A  L.     Clll. 


*9  Scilicct  aftrifera  terras  defpexit  ab  aula, 
Laturus  miferis  conditor  orbis  opem  : 

ZO  Captivis  ficcare  g^nas,  &  folverc  vincla, 
Inftantemque  necem  pcllere  cura  fuit  : 

£i,  22  Juliit  ut  hoec  Solymae  celebrarent  undique  regna, 
Dum  coeunt  fuperum  tura  datura  patri. 

23  lllius  imperio  mcdio  mihi  robur  in  cevo 

Deficit,  &  claufa  cft  limite  vita  brevi  : 

24  Spe  tamen  erectus,  Ne,  qui  fine  limite  vitos  es, 

Ante  diem,  dixi,  lumina  conde  mihi. 
1$  Eft  tellus  ftabilita  tibi;   tu  fur^crecoeli 

Moenia  jufiifti,  iidcreafque  domos: 
16  His  modus  cft  &vi,  praDfcriptaque  tempora  vitae  * 

Nec  vitx  modus  cft,  meta  ncc  ulla  tnac  : 
Lana  velut  teritur  moles  &  machina  mundi ; 

Inque  dies  vultus  fumit,  ut  illa,  novos  : 
lj  Tu  tibi  par  frmper;  dcntes  tu  dcfpicis  xvi; 

Annorumque  lcves,  pr&cipitefque  rotas. 
2,8  Hsec  fervi  fobolcfque  tui,  fobolifque  nepotes, 

Felices  tecuih  gaudia  fempcr  agent. 

P  S  A  L.    CIII. 

MEns  cane  lostaDeum;  totas  fimul  exfere  vires; 
Nominis  &  faiidti  fer  fuper  aftra  jubar  : 

2  Redde  fuam  meritis  laudem,  nec  falce  fenecl:^ 

Hanc  mctat,  aut  tenebris  obruat  ulla  dies  : 

3  Scilicet  &  fcelerum  nasvos  oblitcrat  omncs ; 

Et  medicam  morbis  applicat  ille  inanum  : 

4  Ille  tuos  animat  cincrcs,  redivivaque  lauru 

Perpete  cceleftis  tempora  cingit  amor  : 
5-  pelicfis  os  mille  bcat,  pulfifque  fene£tcs 
Exuviis,  aquilae  fccula  more  novat. 

6  Ne  tenues  vis  ulla  premat,  dat  jura  tyrannis  ; 

His  pater  cethereus  fafque  nefafquc  regit : 

7  Credidit  Amramidce  leges  Deus  arbiter  aequi  ; 

Abramidum  populo  fatta  notanda  dedit. 
$  Sponte  Deum  ncftri  mifcret;  qui  fegnis  ad  iram, 

Quos  fibi  delegit,  non  patienter  amat : 
p  £lec  litem  de  lite  ferit ;  flammaeque  fugacis 

JEniula5  momento  deperit  ira  brevi : 

10  Non 


P  S  A  L.     CIV.  93 

io  Non  hic  fulmineum,  quoties  deliquimus,  enfem 
Accinxit ;  fceleri  poena  nec  aequa  fuit. 

ii  Eft  bonitas  immenfa,  pios  qua  protcgit ;  ima 
Nec  magis  a  coeli  vertice  diftat  humus  : 

12  Crimina  depellit,  quantum  fol  diftat  ab  ortu  ; 

Cseruleo  feifas  ciim  lavat  amne  rotas  : 

13  Cultores  fovet  ille  fuos,  &  diligit  unos  ; 

Ut  tenero  prolis  flagrat  amore  parens. 

14  Scit  genus  Adamidum  qua  fimus  origine  nati ; 

Et  meminit  fragili  corpora  fi&a  luto  : 
1  j*  Graminis  in  morem  furgens  cito  carpitur  aetas  ; 
Sic  violse  primo  purpura  vere  fugit : 

16  Vere  fugit,  rapiturque  Notis,  de  ftirpe  recifa; 

Nec  manet  indicium,  quo  fuit  orta,  loci : 

17  Sed  fovet  eledtos  fuperi  clementia  patris ; 

Excubiafque  facro  pro  grege  femper  agit : 
Tranfit  $:  ad  feros  bonitas  divina  nepotes ; 
Obftri&am  patribus  fervat  &  ufque  fidem. 

18  His  promiffa  Dei  rata  funt  &  fcedera,  leges 

Quos  juvat  asthereas,  imperiumque  fequi. 

19  iEtheris  in  medio  folium  iibi  redtor  olimpi 

Fixit,  &  hinc  orbem  folus  ubique  regit : 

20  Turma  potens,  volucrifque !  Dei  quae  jufTa  faceflis^ 

Huic  age  coelefti  pedtine  pange  melos  : 

2.1  Qui  coeli  fub  Rege  meres,  exercitus  omnis! 

Pange  tui  laudes,  quo  decet  ore,  ducis : 

2.2  Divina  coelata  manu,  tu  machina  mundi! 

Tu  mea,  dum  fuperes,  mens  cane  lseta  Deum. 

PSAL.    CIV. 

Dlcere  fert  animus  fuperum  nova  carmina  Regi ; 
Quem  facra  majeftas  cingit,  &  ambit  honos : 
z  Se  radiis,  ceu  vefte,  tegit ;  ceu  byffina  vela, 
Explicat  aftriferi  mcenia  vafta  poli : 

3  Inter  aquas  domus  alta  trabes  expandit  eburnas  ; 

Dantque  triumphales  nubila  fumma  rotas  : 
Terga  premens  Zephyris,  Eurifque  jugalibus  a&us, 
Pervolat  Eoas,  occiduafque  plagas  : 

4  Stant  circum  aligeri  proceres,  flammasque  miniftrae; 

Et  certant  alacres,  quo  jubet  ille,  fequi. 

5  Pon* 


94  P  S  A  L.     CIV. 

f  Pondere  nixa  fuo,  medio  ftat  in  aere  tellus 
Pendula  ;  nullius  praecipitanda  manu  : 

6  Illa  prius  pelago,  ceuvelo,  tecta  latebat; 

Altius  &  fummis  montibus  asquor  erat : 

7  At  limul  intonuit  tua  vox,  pater  alme  !  marifque 

Cedere  juffit  aquam  ;  jufla  receffit  aqua  : 

8  Surgere  coeperunt  montes,  &  iidere  valles  ; 

Collibus  incindx  nubiferifque  jugis. 

9  Tu  marefepfifti  clauftris;  ne,  fcedcre  rupto, 

Terra  repentinis  obrueretur  aquis. 
io  Vallibus  in  mediis,  &  rupes  intcr  acutas, 
Flumina  tu  ftabili  currere  lege  jubes  : 

11  His  pecudes,  timidique  iiiriul  faturantur  onagri ; 

Quoeque  colunt  iilvas,  &  loca  fola  feras  : 

12  Haeccircum  glomerantur  aves  ;  nidofque  loquaces 

Intexunt  ramis,  arooreifque  comis. 

13  iEthereo  tu  rore  beas  juga  confita  dumis  ; 

Totaque  ccelefti  fub  pede  ridet  humus ; 

14  Hsec  pecori  gramen  de  ve£tigalibus  arvis  ; 

Haec  homini  vefcum  fponte  miniftrat  olus: 
15-  Farrenovas  vires,  &vultum  pingis  olivo ; 
Et  recreas  dulci  triilia  corda  mero. 

17  Silvarumque  potens,  Libani  facra  culmina  cedris 

Conferis;  hic  volucrum  pendula  te&alocas. 
16  Aptafretis  abies  fe  tollit  in  sethera  ;  pullos 
Pafcit  &  hic  colubris  nuntia  veris  avis. 

18  Incolit  imbellis  latcbrofa  cuniculus  antra  ^ 

Errat&  in  fummis  hirta  capella  jugis. 

19  Tu  lunae  rapidis  metiris  tempora  bigis  ; 

Sol  jubar  Hefperiis,  te  duce,  mergit  aquis  : 

20  Tu  tenebris  condifque  dicm,  no&emque  reducis  j 

Noftivagafque  feras,  quolubet,  irejubes  : 

21  T'um  ruit  in  prxdam  foboles  animofa  leonis ; 

Et  te  mugitu  fupplice  pofcit  opem  : 

22  Afb  ubi  fol  oiiens  vitreis  caput  extulit  undis, 

Turba  ferox  latebras  quxrit.,  &  antra  fubit : 

23  Gens  hominum  interea  ftratis  excita,  labori 

Inftat ;  &  ia  noftem  continuatur  opus. 

24  O  Deus,  ampla  tux  quam  funt  miracula  dextrac ! 

O  quam  folerti  iingula  mente  regis  ! 
1$  Divite  tu  gaza  terras  &  meffibus  imples ; 
J^ec  minus  eft  vafti  fertilis  unda  jnaris ; 

Squa- 


fSAL    CV.  9S 

Squamiger  hanc  peragrat  populus,  prolefque  parentem 
Stipat,  &  ingentes  turba  minttta  duces  : 
16  Hic,  inter  circumque  rates  maris  incola  piftrixj 
Ludit,  &  informi  mole  fuperitat  aquis. 

27  Quidquid  humus,  vel  pontus  alit,  te  fufpicit ;  uno 

Te  tempeftivas  pofcit  &  ore  dapes : 

28  Cun&a  legunt  epulas,  tu  quas,  pater  alme!  miniftras; 

Cunda  faginantur,  te  referante  manum  : 

29  Omnia  turbantur,  tu  cum  jubar  occulis  oris; 

Et  fiunt,  animam  te  revoeante,  cinis  : 

30  Mox  ubi  vitales  infpiras  luminis  auras, 

Secla  renafcuntur,  j-uffaque  vernat  humus, 

31  iEtheris  ergo  parens  omni  cantabitur  sevo; 

Gaudebitque  opcris  nobilitate  fui : 

32  Illius  adfpefiu  tellus  tremit  infima ;  fumant 

Ardua  ccelefti  culmina  ta&a  manu. 

33  iEthere  dum  vefci  datur,  &  vitalibus  auris, 

Hic  mihi  materies  carminis  unus  erit : 

34  Grata  iit  huic  opto  vox  hxc,  iic  gaudia  carpam, 

Dum  recolam  Domini  munera  tanta  mei. 
2S  O  pereant  fcelerum  focii  de  itirpe  reciii  ! 
O  premat  infandos  foeda  ruina  lares  ! 
Interea  tu  laeta  Dci  mens  concipe  laudes ; 

Quifquis  &  hunc  orbcm,  quem  regit  ille,  coliss 

P  S  A  L.    CV. 

FUndite  vota  Deo?  meritas  &  folvite  grates ; 
Gentibus  aetherei  pandite  fa&a  patris  : 

2  Tollite  grandifono  Domini  miracula  pledro ; 

Sint  argumentum  carminis  illa  novi. 

3  Vir  pius  hoc  unum  ja&etvenerabile  nomen; 

Geftiat  &  Domini  quem  pius  urit  amor  : 

4  Hunc  colat,  hunc  pofcat  vidtricis  pignora  dextrse; 

Optet  &  illius  jugiter  ore  frui : 
5*  Quae  Deus  exhibuit,  fubeant  miracula  mentes; 
Qu^que  piis  olim  jura  reliquit  avis. 

6  Adloquor  Ifacidas,  le&um  genus ;  adloquor  Abr£ 

Progeniem  ;  famulus  numinis  ille  fuit : 

7  Rerum  opifex  nobis  Deus  eft  ;  hic  prafidet  orbi; 

Juititiae  terris  &  monuraenta  dedit : 


96  PSAL    CV. 

8  Fcederis  ille  fui  memor  eft  ;  &  verba,  fidefquc 

Priftina,  tot  feclis  inviolata  manent. 

9  Hic  Abrahx,  natoque  pio,  magnoque  nepoti, 

Non  femel  obftrinxit  tempus  in  omne  fideni  ; 

10  Hxc  eadem  toti  juravit  foedera  genti 

Abramidum,  nullo  diflbluendadie  : 

11  Quos,  ait,  hic  habitat  Canax  gens  impia,  fines 

Adfpice;  divifos  hos  tibi  forte  dabo. 

12  Nec  numero,  memini,  nec  belli  robore  pollens, 

Hofpes  in  hac  olim  gens  facra  vixit  humo : 

13  Nec  mora,  nec  requies,  populis,  heu!  praeda  profanls 

Ceffit ;  in  exfilium  nec  femel  a£ta  fuit : 

14  Vim  tamen,  &  noxam  Deus  omnem  depulit ;  ipfos 

Fulmineis  Reges  terruit  ille  minis  : 
iy  Quem  mihi  facravi  populum  ne  tangite,  dixit ; 
Ne  viola  vates,  turba  profana,  meos. 

16  Intulit  hic  olim  miferis  jejunia  terris ; 

Aruit  &  lasvo  fidere  ta&a  fcges  : 

17  Tum  gregis  ele&i  meminit,  famulumquejofephum, 

Qui  jam  venierat,  mifit  in  arva  Phari  : 

18  Ille  diu  latuit  tenebrofi  carceris  antro 

Claufus,  &  ar&arunt  ferrea  vincla  pedes  j 

19  Aft  ubi  miffa  polo  difcuffit  fomnia  ;  vatis 

Et  patuit  pietas,  mille  probata  modis  : 

20  Vincula  Rex  demfit,  libertatemque  priorem 

Reddidit ;  hunc  populi  juffit  &  effc  ducem: 

21  Principis  ornatus  titulo,  prasfedtus  &  aulae, 

Memphi,  tuas  idem  rexit  &  auxit  opes  : 

22  Fas  erat  huic  regni  procercs   compefcere  vinclis  j 

Inque  Senatorum  jura  docere  choro  : 

23  Mox  pater  Ifacides  Pharias  defcendit  in  oras  ; 

Inque  peregriria  fubftitit  hofpes  humo  : 

24  Illius  &  fobolem  rerum  pater  auxit,  opefque  j 

Et  novus  indigenis  advena  major  erat. 
2*  Tum  Pelufiacus  mutata  mente  tyrannus 
iEftuat,  &  popuium  tollere  fraude  parat : 

26  Ergo  Deus  Mofen  lefto  cum  fratre  miniftrum 

Mittitininvifi  barbara  regna  foli : 

27  Numinis  attonitus  vidit  miracula  Nilus  ; 

Senfit  &  ultrici  fpicula  mifla  manu  : 

28  Illius  Heroes  alacres  dum  jufifa  faceffunt ; 

Triftibus  eft  tenebris  undique  fepta  Pharos : 

39  In- 


PSAL.     CVI.  97 

2,9  Indigenum  tepido  manarunt  fanguine  rivi ; 
Squamigerofque  putris  fuftulit  unda  greges  : 

30  Fudit  humus  turpes,  frugum  pro  munere,  ranas; 
.    Et  torus  his  Rcgis  te&us,  &  aula  fuit : 

31  Regia  pettifTse  roedarunt  pocula  mufcae ; 

Et  nufquam  vacuus  cimice  leftus  erat : 

32  Antedaoat  ccelum  pluvias,  tnm  grandinis  imbei 

Defupcr,  &  crepitans  fulmine  flamma  ruit : 

33  Ficus  &  everfis  pcriit  cum  vitibus  uva  j 

Et  nemoraexcuffis  proeubuefe  comis  : 
34,  35-  Agmine  mox  denfo  vaftarunt  arva  locuftas ; 
Bruchus  &  herbofos  eft  populatus  agros  : 

36  Nec  mora;  primitias  fobolis,   floremque  juvent^ 

Abftulit  atroci  mors  inopina  manu. 

37  Au&a  Phari  fpoliis,  fines  gens  facra  nefandos 

Liquit;  &  imbelli  corpore  nemo  fuit : 

38  Vidit  ut  hanc  abituih  moliri  terra  Canopi, 

Geftiit;  excuffo  quo  fuitifta  metu  : 

39  Nube  Deus  populum  folis  defendit  ab  seftu ; 

Flammaque  per  tenebras  prcevia  rexit  iter. 

40  Mox  pater  aethereus  volucres  in  caftra  cupitas 

Mifit,  &  ignotas  cceligenafque  dapes : 

41  Limpidade  filicum  manarunt  fluminavenis ; 

Et  dulces  Arabum  tefqua  rigaftis  aquae. 

42  Nempe  Deus  pacci  meminit  fideique,  miniftro 

Quos  data  Thariadse,  nec  violata  fuit. 

43  Sic  bonus  Ifacidas  coeleftf  vindice  tetos, 

Finibus  eduxit,  maxime  Nite,  tuis  : 

44  Expulit  &  gentes;  &  quae  coluere  tot  annis 

Indigense,  populo  contulit  arva  fuo  : 
45*  Legis  in  obfequium  fic  flexit  peftora  ;  laudes 
Illius  altifonis  ferte  fub  aftra  modis. 

PSAL    CVL 

Ela  agedum,laudate  Deum, facflemque  bonumque^ 
Illius  exclafo  limite  durat  amor. 
1  Fa&a  quis  illius  numero  comprendere  ?  Laudej 
Qux  queat  &  titulos  oequiparare  chelys  ? 
O  felix  nimium  populus,  cui  candida  mens  eft9 
Labe  yacans  pe&us,  juftitiseque  tenax  ! 

N  4  R«i 


98  P  S  A  L.     CVI. 

4  Refpice  me  placido,  fuperiim  rex  inclite  !  vultu  $ 

Lenis  &  optat®  fterne  falutis  iter : 
j-  Da  bona,  feleCcae  da  gaudia  carpere  gentis ; 
Intcr  &  hcredes  poife  nitere  tuos. 

6  iEmulaprogenies  proavum  deliquimus  ;  infon* 

Nec  fcclcrum  mcns  eft,  nec  fine  labe  manus : 

7  Hos  latuit  Phariis  coeli  quae  rc&or  in  oris 

Prseftitit ;  &  toties,  hoc  duce,  parta  falus  : 
Nec  fcmcl  hunc  patres  irritavere  rcbelles  ; 
Hic  ubi  purpurci  panditur  unda  maris. 

5  Scd  mcmor  hic  pafti  populum  fervavit,  &  orbi 

Robcris  immcnii  pignora  certa  dedit : 
9  TEquor  ut  increpuit,  campi  maris  alveus  inftar 

Aruit,  &  tutum  pcr  vada  fecit  itcr  : 
io  Hac  opctraducens  populum,  vim  dcpulit  hoftis; 

Cui  furor  accendit  triftis  &  ira  jecur  : 
ii  Gentis  at  invifae  reflui  maris  unda  phalanges 

Obruit ;  &  cladi  ncmo  fuperftes  erat. 

12  Tum  Domino  fidcns  populus,  coelcftibus  hymnis 

Invifti  cecinit  clara  tropaca  ducis : 

13  Mox  tamen  hsec  partx  gens  eft  oblita  falutis; 

Abnuit  &  Domini  juffa  facrata  fcqui : 

14  Illius,  arentes  Arabum  dum  calcat  arenas^ 

Mota  libidinibus  numinis  ira  fuit : 
jy  Annuit  optatis,  mifsa  dape,  re£tor  olympi ; 
Sed  fuit  huic  macies  perniciofa  comcs. 

16  Obftitit  haec  Mofi,  fratrique,  rebellibus  aufis  ; 

Sparfit  &  in  facros  impia  probra  duces  : 

17  Dathanem  tum  forpfit  humus  reclufa  ;  perifti 

Tu  quoque  cum  fociis,  dux  Abirame,  tuis  : 

18  Flamma  vorax  reliquos  involvit,  &  impete  vaft* 

Cum  dominis  ipfos  eit  populata  lares. 

19  Crcvit  &  impietas ;  fculpto  gens  impia  tauro 

Supplicat ;  hirfutos  ante  voluta  pedes  : 

20  Judice  pro  fuperum,  coeli  pro  numine,  culta  eft 

Fronde  faginati  turpis  imago  bovis  : 
21,22  Mentibus  exciderat  favor,  &  miracula  tanti 

Vindicis,  &  Phariis  unda  refufa  vadis  : 
23  Ergo  foli,  coelique  parens,  extrema  minatus 
Corripit  ultrici  tela  tremenda  manu  : 
Hunc  nifi  flexifTet  fusa  prece  legifer  heros, 
Straviffet  ffcelerum  mors  violenta  duces. 

24  Pergif 


PSAL    CVI.  99 

24  Pergit  adhuc,  &  ridet  opes  gens  impia  terrae, 
Quam  petit,  &  Domino  derogat  ufque  fidem: 

2$  Illius  imperium  detre&ans  caftra  tumultu 
Diftrahit,  &  querula  fidera  voce  ferit : 

26  Talibus  accenfus,  tandem  fe  conditor  orbis 

Ulturum  jurat  perpete  morte  nefas  : 

27  Deftinat  exitio  populum,  gentefque  per  omnes 

Spargere  cum  tota  pofteritate  parat, 

28  Gens  tamen  haec  amens  Beli  dare  munera  templis, 

Inferiafque  nigris  manibus  aufa  fuit : 

29  Sic  rurfum  calida  rerum  pater  seftuat  ira  ; 

Obruit  &  plagis  perfida  caftra  novis : 

30  Ultoradeft  Phineas,  armatus  vindice  ferro ; 

Hac  ope  coeleftis  fubftitit  ira  patris  : 

31  Vindicis  hunc  jufti  titulis  infigniet  orbis; 

Tollet  &  in  ccelum  nefcia  fama  mori. 

32  Et  Meribam  propter  meritas  Deus  induit  iras  ; 

Sumtaque  de  populi  principe  poena  fuit : 

33  Turba  ducem  fecum  rapuit ;  dubiumque  coegit 

Vana  Deo  coram,  nec  fatis  apta,  loqui. 

34  Sed  neque  cura  fuit  gentes  delere  nefandas  ; 

Quas  Deus  e  facra  pellere  juffit  humo  : 
3J-  His  junxit  gens  fandta  lares  ;  populique  profani 
Mox  didicit  mores  ingeniumque  fequi : 

36  Numine  pofthabito  peregrinis  munera  divis 

Obtulit;  indignis  ludificata  modis: 

37  Nec  fat  id  eft;  furiis  agitur  fine  fine  modoque; 

Ma&at  &  infernis  pignora  cara  deis : 

38  Caede  fuse  fobolis  Cananaeas  imbuit  aras ; 

Infontique  facram  fanguine  tinxit  humum  : 

39  Sic  fibi  quos  fculpfit,  fnpplex  dedit  ofcula  truncis  ; 

Inventis  &  fe  polluit  ipfa  fuis  : 

40  Ergo  fuum  contra  populum  Deus  arfit  in  iras  ; 

Nec  fuit  Ifacidis  gens  odiofa  magis  : 

41  Nec  mora ;  fanguineis  hunc  infervire  tyrannis 

Cogit,  &  hoftili  fubdere  colla  jugo  : 

42  Oppreffae,  fra&aeque  malis,  &  cladibus  haufta?, 

Ifacidum  quot  erant  ingemu£re  tribus. 

43  Saepe  Deus  populum  defendit,  faepe  rebelles 

Traxit  in  exitium,  qui  fuit  auclor  opis :  ^ 

44  Aure  tamen  facili  gemitus  excepit ;  amoris 

Scilicet  &  prifci  foederis  ufque  memor : 

N  2  4^46  Ipfc 


4oo  P  S  A  L.     CVII. 

4?>  4^  Ipfe  ^uas  ^ras>  &  pc&ora  molliit  hoftis ; 

iGcns  facra  cum  dura  compcdc  vincta  forct. 
47  Affere  nos  vindcx!  fparfofque  recollige,  rcrum 

Conditor!  Ifacidx  quo  tua  fa&a  canunt  : 
.  4$  i>ic  te  proefidium  le&i  gregis  eftcret  orbis 

Ultimus,  &  laudes  poilera  fccla  tuas. 

P  S  A  L.    CVII. 

REddc  Deo  grates,  bonitas  cui  paifibus  xquis 
It  comes,  &  nullo  limite  feptus  amor  : 
2,  Hunc  canat,  huic  vitam  fe  qui  debere  fatetur, 
Quifquis  &  hoc  olim  vindice  fenfit  opem  : 
|  Hunc  populi  celebrent  Eois  quotquot  ab  undi^ 
Et  quot  ab  Hefperiis  ille  reduxit  aquis : 
Et  quos  a  gelido  collegit  cardine  mundi ; 
Et  quos  nimbiferi  traxit  ab  axe  Noti. 
4  Errabant  queruli  per  inhofpita  tefqua ;  nec  urbes, 
Nec  domus  his,  profugi  qua  tegerentur,  erat  : 
^  Omnibus  ora  fames,  segras  fitis  arida  fauces 
Clauferat ;  &  prifcus  liquerat  offa  vigor  : 

6  Rebus  in  advcrfis  fuderunt  vota  Tonanti ; 

]STec  mora;  demediis  eruit  ille  malis: 

7  Praevius  optatas  palantes  duxit  in  urbes; 

Et  bonus  affiidis  te£ta  colenda  dedit : 

8  O  precor,  illius  celcbret  miracula  tellus ; 

Et  largam  miferis  munificamque  manum  ! 

9  IlleTuos  epulis  olim  faturavit  opimis  ; 

Invalidis  vires  pncbuit  ille  novas. 
20  Adipice  captivcs  lcthi  caligine  merfos ; 

Cura  quibus  tbrquet  peSora,  vincla  pedcs  : 
II  tli  prius  Etherei  monitus  risere  parentis ; 

Juffrque  fupremi  confiliumque  ducis : 
22  ErgoDeus  fontes  curis  oppreilit  amaris ; 

ijcc  tamen  auxilio  qui  foret,  ullus  erat  : 
13  Rebus  inadverfis  fuderunt  vota  Tonanti ; 

Nec  mora;  demediis  eruit  ille  malis  : 
24  Exhilit  e  lethi  tenebris,  &  carceris  umbra; 

Dniaque  coelefti  vincula  rupit  ope  : 
2y  O  precor,  illius  celebret  miracula  tellus ; 

Et  Urgam  miferis  munificamque  manum  ! 

jtijllilis 


PSAL     CVII.  Ipi 

*6  Jllius  imperio  ve&es  &  ahenea  clauftra^ 
Et  ferro  rigidas  difliliere  fores. 

17  Dum  ruit  in  praeceps,  &  legum  fpernit  habenas, 

Quas  meruit  poenas  ftulta  caterva  luit : 

18  Refpuit  illa  dapes,  &  naufeat,  arida  febris 

Dum  coquit,  &  pulfat  mors  inopina  fores  : 

19  Rebus  in  adveriis  fundit  pia  vota  Tonanti; 

Nec  mora ;  de  mediis  eruit  ille  malis  : 

20  Voce  fua  mqeftum  recreat,  membrifque  vigorem 

Inipirat,  tetricam  pellit  &  inde  luem  : 

21  O  precor,  illius  celebret  miracula  telliis  ; 

Et  largam  miferis  munificamquemanum! 

22  Quas  decet,  huic  libet  curvato  poplite  grates  ; 

Et  canat  xtherei  clara  tropxa  patris, 

23  Adfpice  velivolis  populum  qiii  puppibus  sequor 

Sulcat,  &  ignota  merce  fatigat  aquas  : 

24  Huic  Deus  omnipotens  mediis  affulget  in  jmdis ; 

Scilicet  hic  vires  exferit  ille  fuas  : 
25,  26  Imperat  ille  Notis,  &  nunc  mare  tollit  in  altum- 
Nunc  premit ;  huic  pe&us  liquitur  omnc  metu ; ' 

27  Curritur  huc  illuc  ;  &  ceu  male  fobrius,  alnum 

Qui  regit,  ah !  titubat;  fpes  neque  reftat  opis  : 

28  Rebus  in  adverfis  fundit  pia  vota  Tonanti ; 

Nec  mora;  de  mediiseruit  ille  malis  : 

29,  joSternit  aquas,frenatqueNotos;  portumquepetitum 
Illius  aufpiciis  lasta  carina  fubit : ' 

31  O  precor,  illius  celebret  miracula  tellus ; 

Et  largam  miferis  munificamque  manum  ! 

32  Coetibus  infacris  vox  illum  praedicet  omnis  ; 

Numinis  &  referant  fortia  fa£ta  fenes  : 

33  Illius  arefcunt  fontes  &  fiumina  nutu  ; 

Et  loca  ficca  prius,  luxuriantur  aquis : 

34  Dumque  reos  ple&it  dominos,  pro  ditibus  arvis 

Exhibet  hirfutis  horrida  tefqua  rubis  : 
3f  Dulcibus  &  fcatebris  fteriles  fcecundat  arenas  * 
Siccaque  flumineos  ducit  in  arva  lacus  : 

36  Hic  epulas  inopi,  peregrinis  fufficit  urbes ; 

Vertit  &  in  nitidos  horrida  tefqua  lares : 

37  Hic  laetas  fegetes,  gravidas  hic  furgere  vites 

Imperat,  &  dominoferre  tributa  fuo: 

38  Prole  beat  multa  populum,  gregibufque  petulcis ; 

Vixque'  fuas  numeret  vefpere  paftor  oves. 

39  Mox 


102 


P  S  A  L.     CVIII. 


39  Mox  carpit,  tumidumque  gradu  deturbat  qb  ajto  ; 

Lancinat  &  vindcx  pe&ora  millemodis  : 

40  Qui  modo  fiilgebant,  foedati  pulverc  rcgcs 

Curpere  coguntur  per  loca  fenta  fugam  : 

41  Sed  pater  omnipotens  humilcs  attollit  in  altum; 

Aug-t  &  atfli&as  prolc  virentc  domos. 

42  Hxc  olim  fpe&abit  ovans,  quidiligit  aequum; 

Ora  fed  impictas  taSa  pudore  premct  : 

43  Qul  fapi^  &  mcmori  mca  condit  pe&ore  di£ta, 

Difcet  ab  his,  quanto  flagrct  amore  Deus. 

P  S  A  L.    CVIII. 

PRomta  mihi  mens  eft,  &  te,  Deus !  adfpicit  unum; 
Te  mea  vox  Dominum,  te  celebrabit  ebur. 

2  Excute  fegnitiem,  numcris  cane,  lingua,  dccoris ; 

Pfallite  vocali  nablia  junfta  lyras  : 

3  Mane  novo  fuper  aftra,  Deus  !  te  carmine  tollam  J 

Et  tua  per  populos  fortia  fa&a  feram. 

4  Magne  parens !  aequat  tua  te  clementia  coelo  ; 

Tranfvolat  &  nubes  intcmcrata  fides. 
5"  Qua,  Deus !  eflfulges  efFcr  fuper  xthera  lucem  ; 
Terraque  fit  radiis  tota  corufca  tuis  : 

6  Tu  tibi  dile£tum  fuperis  de  fedibus  audi ; 

Dumque  vibrant  hoftes  fpicula,  tende  manum. 

7  Vox  hilarat  me  facra  Dei ;  quo  vate  Sucothi 

Metiar,  &  Sichemae  partiar  urbis  agros  : 

5  Cum  Giliadxis  fubdam  mihi  rura  Manafl»; 

Juda  dabit  leges,  gens  EphraYma  viros : 

9  Jun&a  Moabasis  populis  juga  dives  Idume 

Induet,  imperiis  obfequiofa  mcis  : 
Quaeque  Palseftinae  pingucs  gens  incolit  oras, 
Vi&a  gravi  bello,  noftra  tropsea  canet. 

10  Quo  duce  munitae  fuccedam  moenibus  urbis  ? 

Gcntis  Idumaex  quo  ducc  regna  petam  ? 

1 1  Qui  prius  exofas  acies  educere  bello 

Jure  recusafti,  tu,  Deus !  arma  reges. 

12  Ferbonus  auxilium,  nosdumferus  obfide^  hoftis$ 

Te,  Deus  !  exclufo,  nejjio  miniftret  opem  j 

13  Numinis  aufpiciis  pugnabitur;  hoftica  pubes 

Concidet,  &  pedibus  colla  premenda  dabit. 

P  S  A  L. 


PSAL    CIX.  103 

P  S  A  L.    CIX. 

QUi  mihi  regali  cingis  diademate  frontem, 
Dum  prcmor  adverfis,  ne,  pater  alme !  file : 

2  Hoftis  atrox  famam  mihi  rodit  dente  maligno  ; 

Armat&  occultis  ora  nefandadolis: 

3  Frenaque  dans  odiis  infultat ;  &,  impete  fa&o, 

In  caput  infontis  fpicula  mille  vibrat : 

4  Penfttamicitiamplufquam  capitalibus  iris  ; 

Aft  ego  tefupplex,  dum  premor,  ufque  voco: 
$•  Utilis  obfequii  gravis  eft  injuria  merces  ; 

Triftis  &  eft  odii  caufla  fidelis  amor. 
6  Kunc,  precor,au£torifcelerum,pater!  objice  praedam; 

Cingatur  gcniis  impia  dextra  feris  : 
*j  Judicis  ante  pedes  huic  calculus  exeat  ater  ; 

Dumque  rogat  veniam  fe  probet  ipfe  reum : 
8  Occidat  ante  diem  fato  prsereptus,  &  alter 

Occupet  illuftrem  quem  tenet  ille  locum  : 
9,  10  Exfuletorba  viro  conjux,  fobolefque  parente; 

Et  quaerant  inopes  per  loca  fenta  dapem  : 
11  Inftitor  ufuris  loculos  emungat,  &  holtis 

Bellipotens  reliquas  depopuletur  opes  :  [bam; 

12,  13  Nemo  patrem  miferans,  vel  prolem  fublevetor» 

Sed  cadat  hoec  nullo  commemoranda  die  : 
14  Tu  delida  patrum,  Deus !  alta  mente  reconde  ; 

Impia  nec  matris  crimina  merge  freto  : 
15*  Jugiterhaec  fpe&a,  fcelerataque  nominadele; 

Nemo  parens  illi,  nemo  vocetur  avus: 

16  Scilicet  hic  inopum  mifereri  nefcius,  olim 

Geftiit  innocua  tingere  caede  manus  : 
Ille  pios  olim  leto  devovit  &  umbris  ; 
Sit  potior  voti  pars,  precor,  ipfe  fui : 

17  Attulit  hic  hominum  nulli,  dixitvefalutem; 

Huic  quoque  nec  dicat,  nec  ferat  ullus,  Ave  : 

18  Hunc  tegat  opprobrium  ceu  veftis  ;  &  inftar  olivi 

OfTa,  jecur  penetret  fluxilis  inftar  aquas: 

19  Hoc  humeros  velet,  toti  fpe&abilis  orbi ; 

Suppkat  hoc  zonx  tempus  in  omne  vicem: 
1Q  Sic  Deus  effrenis  penfet  convicia  linguae; 
Hoftibus,  6  utinam  !  pcena  fit  ifta  raeis. 

21  Aflfe 


104  P  d  A  L     CX. 

21  AfTere  me  vindex,  fic  te  canet  ultimus  orbis  ; 

Tu  pater  es  vitsc,  folus  &  auQor  opis  : 

22  Me  tnala  pauperics  &  fors  nimisafpera  vexat; 

Cernis  &  serumnis  pcftora  mille  prcmi : 

23  Sol  ubi  declinat,  nemorum  fic  deficit  umbra  ; 

Sic  fugit  iratis  a£ta  locufta  Notis : 

24  Longafames  genuum  junduras  luxat  &  artus ; 

Et  tenUwin  macies  afpcrat  atra  cutem  : 
zs  Fabula  iic  fio,  caput  &  pkbs  impia  quaflans, 
Me  quotics  fpe&at,  dcnte  minante  petit. 

26  Tu  fer  opem  mifcro,  Dcus !  &  de  fcde  fuprem2, 

Signa  patrocinii  da  manifefta  tui  : 

27  Impius  hinc  difcat  quam  fit  tibi  dextera  fortis ; 

Omnis  &  audorem  te  fateatur  opis. 

28  Me  petat  ille  probris,  fed  tu  bonus  adfpice  ;  meque 

Dum  recreas,  illi  tinge  pudore  genas  ; 

29  Hunc  pudor  involvat,  ceu  lana  bis  ebria  cocco; 

Et  quac  Sidonio  murice  pal!'a  rubet. 

30  Tunc  ego  te  Dominum  fublimi  carmine  tollam; 

Audiet  &  numcros  l#ta  corona  meos : 

31  Nempetuis  tu  dexterades,  tenuefque  tueris; 

Hoftilis  ftrido  dum  furor  enfe  petit. 

P  S  A  L.    CX. 

ILIe  opifcx  rerum,  Dominufquc  dccemplicis  auhr, 
Sic  Domino  fupera  dixit  in  arce  mco  : 
A  dextris  tn,  Nate,  mihi  coniide  corufcus ; 
Dum  fubdam  pedibus  colla  inimica  tuis : 

2  Sceptra  Sionxa  mittet  de  rupe  ;  rebcllcs 

His  olim  domitos  fub  tua  jura  trahes. 

3  Sponte  triumphantcm  populus,Dominumque  fequctur 

Gcnsfacra;  qu«  nivca  iindone  tota  nitct  : 
Rofcida  quot  gemmas  in  pratis  parturit  Eos; 
Tot  ledi  juvenes  ad  tua  (igna  ruent. 

4  Ncmpe  Deus,  cui  certa  manet  fententia  mentrs, 

Juravit  folvens  talibus  ora  modis  : 
Rcgia  dum  ftabit  fuperum,  tu,  Nate,  facerdos 
Regis  ad  exemplum  Mclchifedecis  eris. 
y  Ille  tibi  dextrum  ftipans  latus,  induet  iras  ; 
Et  regum  fubito  tranfiget  enfe  jecur, 

6  Stragtf 


P  S  A  L.     CXI,  CXII.  105 

6  Strage  virum  campos  cumulabit  vindice  ferro ; 

Illius  &  populi  proteret  ira  duces  : 

7  Hauriet  in  terris  acidi  nigra  pocula  fellis  ; 

His  quoque  libatis  carpet  in  aftra  viam, 

P  S  A  L.    CXL 

JtJdicis  aetherei  laudes  attollite  ;  tota 
Coetibus  111  facris  hunc  ego  mente  canam : 

1  Armatur  valido  coeleftis  robore  dextra ; 

Nec  latet  hoc  Domini  quos  pius  urit  amor  : 

3  Hanc  honor,  auratis  hanc  ftipat  adorea  pennis  ; 

Omnibus  &  feclis  inviolata  fides. 

4  Tradidit  hasc  feris  memoranda  nepotibus  olim, 

Ille  fequeftrar  fpefque  falufque  chori : 

5  Ille  pios  epulis  recreat  c  celeftibus,  i&i 

Foederis  oeternum  pollicitique  memor  5 

6  Illefuas  populo  vires  patefecit  ab  alto; 

Gtntis  &  excfse  praedia  forte  dedit : 

7  Eftquepiamdextra  quidquid  molitur  Scsequum; 

Et  ftabili  terras  lege  polumque  regit : 

8  JufTa  dedit,  quce  nulla  poteft  delere  vetuftas  ; 

Ha.c  ope  fe  juftum  veridicumque  probat : 

9  Ille  fiuim  afferuit  populum,  foedufque  perenrie 

Sanxit,  &  aeternum  comparat  inde  decus. 

10  Hunc  pura  ii  mente  colis,  prudentia  fumma  eft  ; 

Et  fapis,  hunc  quifquis  fupplice  mente  times: 
Illii.s  elogium  durabit,  fidera  coelum 
Dijm  vehet,  &  folis  lucidus  axis  erit. 

PSAL    CXII. 

PAnge  Dei  laudes.  O  terque  quaterque  beatum 
Qui  timet  hunc,  &  quod  kx  jubet  inftatiter! 

2  Sceptra  geret  foboks  folis  contermina  metis ; 

Pandet  &  in  placido  candida  vela  falo : 

3  Quae  colet  Eois  fplendebunt  atria  gemmis ; 

Juftitiam  pariter  pofterafecla  canent : 

4  E  tenebris  lux  ortu  pios  regit ;  arbiter  orbis 

Scilicet  ele&i  flagratamore  gregis. 

5  Vir  pius  affli&um  miferans  ope  fublevat  ultro ; 

Dumque  juvat,  fexvant  menfaue  jranufque  modum : 
O         *  6  Nw 


106  P  S  A  L.     CXIII,  CXIV. 

6  Non  illum  vis  ulla  loco,  vel  techna  movcbif 

Hoitica;  ncc  amam  deteret  ulla  dics  : 

7  Nec  vulg.  runure  vago  terrebitur,  unam 

Sed  Domini  fupplcx  pofcit  &  ambitopem. 

8  Spem  fovet  affli&us,  ridetque  pericula ;  certus 

Vindicis  ultrices  non  procul  cife  manus  : 

9  Quas  habet  iucertas  nimiiim,  ftmperque  fugaces, 

Erogat  intenucs  ofriciofus  opei  j 
Illius  riinc  pict.-s  onini  cantabitur  xvo; 
LLraque  victurus  tLinp^ra  cinget  honoS. 
io  Impius  h&c  fpcttims  frcmct,  &  tabefcet,  &  Euris 
Scntiet  iratis  vota  ncfanda  rapi, 

PSAL    CXIII. 

Elange,  facra  cohors!  Domini  qnaejufla  faccffis, 
HutfC  cclebra  toto  pc&ore,  voce,  lyr£: 
2,  ^  Illius  dogium  venturum  transfer  iu  aevum  ; 

Audiat  6l  titnlos  orbis  utrumque  latus  : 
4  Quo  iedet  hic  foli.im  terras  fupereminet j  aftra 

Gloria  tranlcendit,  coelicolumque  domos. 
j  lfacioum  Domino,  iiiperos  qui  temperat  axes, 
Parnihil,  immenfus,  qua  patet,  orbis  habet: 

6  Dcfpcit  hic  cceli,  coelo  fublimior,  arces ; 

Regnaque  coeruleis  quot  mare  cingitaquis  : 

7  Hujus  &  imperic  viii  de  pulvcre  pauper 

burgit ;  &  e  medio  turba  mifella  luto  : 

8  D^tDeus  his  ipfos  inter  conndere  reges, 

inter  &  Abramidum  fceptra  tenere  duces  : 

9  Stirpe  beat  fteriles  &  laeta  prole  penates  : 

lllius,  ergo  pii  dicite,  vivat  honos. 

P  S  A  L,    CXIV. 

CUm  domus  Ifacidum  Nili  feptemplicis  undas 
Liiiqueret,  &  turres,  barbara  Memphi,  tuas: 
l  Rerum  cpifcxfacro  iibi  junxit  foedere  Judam; 

Ilk  corries,  dubiasdux  erat  ille  vise  : 
3  Vidit,  &  obftupuit  mare,  diffugientibus  undis ; 

Lx  facra  jordanis  verfa  cucurrit  aqua  : 
n  S\  bfili€ffc  firnul  montes  cum  collibus  imis ; 
N'.n  iccus  ac  nivei  dux  fobolefque  gregis. ' 

S  Cur 


a 


P  S  A  L.     CXV.  I07 

f  Cur  mare  fugifti  ?  Quis  te,  facra  fluminis  unda, 
In  caput  antiquum  vertere  juflit  iter  ? 

6  Cur  montes,  collefque  fimul  faliiftis,  ut  hirti 

Dux  gregis,  hirfutae  matris  &  agna  comes  ? 

7  Scilicet  lfacidum  conipe&o  numine  tellus 

Intremuit ;  facro  fugit  &  unda  metu  ; 

8  Cautibus  e  iiccis  latices  fluxere  falubres ; 

Largaque  devolvit  flumina  fiffa  l\Ux. 

P  S  A  L.    CXV, 

ALme  parens !  ne  nos  titulis  illuftribus  orna; 
Debita  funt  armis  noftra  tropaea  tuis: 
Vindicias,  vitamque  tuo  debemus  amori, 
Et  fidei,  quam  lux  folvere  nulla  poteft. 

2  Cur  roget  infano  turgens  gens  impia  faftu, 

Nunc  Deus,  Ifacidse  quem  venerantur,  ubi  eft  > 

3  Nofter  in  aftrifera  folium  Deus  obtinet  aula  ; 

Et  populos  nutu  fle£tit  ubique  fuo  : 

4  Caetera  turba  deum,  nil  eft  nifi  fufilis  auri 

Mafla,  vel  argenti  pondus,  &  artis  opus : 

5^,6  Ora  quidem,  fed  muta  gerit,  funt  lumina  casca ; 

Nare  nec  olfa&at,  nec  trahit  aure  foncs : 

7  Nec  palpare  manu  datur,  aut  incedere  plantis ; 

Mutua  nec  fi£to  gutture  verba  loqui. 

8  Ipfe  fuo  par  eft  operi,  qui  numina  coelo 

Fingit,  &  argentum  fculptlle  pofcit  opem : 

9  At  vos  Ifacidas  re&ori  fidite.rerum; 

Hic  clypeus  vitam  qui  tueatur  erit: 
io  Seque  Deo  credat,  pstrem  qui  ja#at  Aronem; 
Hic  clypeus  vitam  qui  tueaturerit: 

11  Tufacidem  coeli  quifquis  venerare  parentem; 

Hic  clypeus  vitam  qui  tueatur  erit : 

12  Ille  memor  noftri,  patrio  nos  fovit  anure  ; 

Mox  dabit  &  vita  profperiore  frui : 

13  Hoc  duce  progenies  fiorebit  lxta  Jacobi ; 

Quifquis  &  a  fan£to  ducit  Arone  genus : 
J4  Eriget  ille  fui  cultores  numinis ;  aetas 

Seu  viret  his,  cana  feu  nive  te£la  coma  eft : 
IS  IHe  fimul  patres,  &  qui  nafcentur  ab  illis, 

Dotibus  augebit,  deliciifque  fuis, 

O2  16  Vow 


io8 


PSAL    CXVI. 


16  Vota  fecundabit  Dominus ;  palatia  coeli 

Qui  fibi,  mortali  pro  grege  finxit  humum. 

17  Illius  Dbfcuri  nequeunt  prxconia  manes 

Panderc,  perpetuo  mors  quibus  ora  premit : 
|8  At  nobis,  coeli  liquida  dum  vcfcimur  aura, 
Ille,  polus  dum  fcrt  fidera,  carmcn  erit. 

P  S  A  L.    CXVI. 

URor  amore  Dei,  me  qui  profpexitab  alto  ; 
Et  facili  gemitus  non  femel  aure  bibit: 
2  Aure  bibit  facili  gemitus ;  huic  ergo  fupinas, 

Dumfruar  xtherea  luce,  levabomanus. 
£  Me  dolor  obfcdit  lethi ;  mihi  terror  abyfii 

x\nte  oculos,  moeror  pedtoris  hofpcs  erat : 
4,  5-  Sideratum  fpe&ans,  ter  opem,pater  optime!  dixi; 
Cui  latus  hinc  bonitas  claudit  &  inde  fides  ; 

6  Sublevat  ille  humiles,  &  meprope  flu&ibus  hauflum 

Suftulit,  innumeris  eripuitque  malis  : 

7  Eja  age  pone  nutum  mens  jam  tranquilla  ;  quod  optas, 

Quodque  juvat,  larga  fufficit  ille  manu  : 

8  Eript  exitio  vitam,  lacrimantia  ficcat 

Lvunina,  lapfantes  firmat  &  ille  pedes. 

9  IUius  aufpiciis  inccdam  tramite  refto; 

Hic  ubi  felefto  cum  grege  luce  fruar. 

10  Vindice  fum  nixus  Domino  ;  qui  rebus  in  ar&is 

Me  rc^reans,  docuit  libera  verba  loqui  : 

11  Vim  fugiens  ciixf,  video  jam  vota  virorum 

Pondere  deftitni,  verba  carere  fide. 

12  His  egoprodonis,  regi,  qui  proefidet  orbi, 

Dicere  quas  grates,  quafve  referre  parcm  ? 
J3  Huic  dape  feftivalactus  libabo,' meroque  ; 

Et  pia  pro  parta  vota  falute  feram  : 
14, 15-  Vota  palam  Domino  perfolvam  ;  fanguine  gentis 

Qui  fib   dile&as  tingcre  tela  vetat. 
16  Vcrna,Peus!  famul&que  tuae  fum  fmguine  crctus; 

Vindifce  folviftitu  mihivincla  manu  : 
27  Mill^  t;bi  referam  tanto  pro  muncre  grates ; 

Teque  patrcm  jugi  follicitabo  prece: 
%9  Vota  redux  folvam,  populi  fpe£hnte  corona  3 

Tctys  &  his  rupes  facra  Sionis  erit* 


PSAL  CXVII,  CXVIII.  109 


PSAL,    CXVII. 

PAndite  fa&a  Dei  populi,  domus  utraque  folis 
Quos  videt,  &  geminus  defpicit  orois  apex  : 
z  Qua  fovet  ille  pios,  brevious  clemeritia  metis, 
Temporis  &  claudi  limte  nefcit  amor  : 
Ergo  Dei  laudes  coeli  tollaatur  in  arces  ; 
iEternumque  volet  fama  per  ora  virum, 

P  S  A  L.    CXVIII. 

QUas  decet  audori  rerum  depromite  grates; 
-Illius  eft  nullo  liirfte  claufus  amor  : 

2  Jam  domus  Ifacidum  dicat  fimul  ore  rotundo, 

Ulius  eft  nullo  limte  claufus  amor  : 

3  Dicat  Aron  vates,  &  facri  fanguinis  au&or, 

Illius  eft  nullo  limite  claufus  amor  : 

4  Dic  Dominum  quicunque  colis  coelique  folique, 

Illius  eft  nullo  limite  claufas  amor. 
y  Hunc  ego,  cum  prwmerer,  flexi  prece;  vincula  folvens, 
Ille  deditcoelo  liberiort  frui : 

6  Rerum  op^fex  mihi  dexter  adeft;  jam  nulla  pericla^ 

Nullius  incutient  tela  vel  ira  metum  : 

7  Ille  meas  partes  juvat  auxiliaribus  armis, 

Vi6tuque  me  coram  gens  inimica  ruet. 
8,  9  Tutius  efl:  Domino,  populi  quam  fidere  dextris, 

Pofcere  vel  regum,  cum  premit  hoftis,  opem. 
10  Me  fimul  hoitiles  circum  fr.muere  phalanges, 

Has  m?a,  fed  Domino  vindice,  dextra  mete^ : 
ji  Me  petiere  fimul  nimium  crudelibus  armis ; 

Has  mea,  f  :d  Domino  vindice,  dextra  metet : 
li  Menumerofa  cohors  circumdedit ;  atria  circurn 

Cerea  mdlificas  fic  glomerantur  apes  : 
Ignis  ut  arentcs  populat  violentia  fepes, 

Hanc  rnea,  fic  Domino  vindice,  dextra  metet. 
1%  Me  dare  prascipitem  gens  invidiofa  parabas; 

Sedtamen  illius  fuftinuere  manus  : 
14  Ille  mihi  rupes  fimul  eft  portufque  falutis ; 

Unica  materies  carminis  ille  mei  eft. 
jy  Numinis  el^giis  refonant  piatefta;  potentera' 

Ulius  &  celebrant  beliigeramque  manum ; 

16  Laifc 


xio  P  S  A  L.     CXIX. 

16  Laudibus  attolluntdextram,  quaerobore  pollens, 

Hc  ftica  fe  cogij:  fubderc  colla  jugo. 

17  Mortis  ego  tctricge  contemnens  lpicula,  vivam 

Sofpes,  &  invi&i  auminis  a&a  canam  : 

18  Mc  Deus  a.flixit,  fateor,  nec  fimplice  damno  ; 

Sed  jugulo  gladios  depulit  ille  meo. 

19  Jam  mihi,  jam  myfts,  facratas  pandite  valvas ; 

Huc  ego  vota  Dco,  ncc  fijje  ture,  feram  : 

20  Sacra  cohors  templi  reiera  pia  limina,  juftos 

Hic  decet  auratis  rigcre  dona  tholis. 

21  Te,  pateralmc!  canam;  facilem  tu  queftibus  aurerrj 

Indulgens,  vitx,  qua  fruor,  a'i£tor  ades  : 

22  Hic  lapis,artificum  ftolidus  qucm  fpreverat  error, 

Marmora  combinans  nobile  fulcit  opus  : 

23  Hoc  Deus  arcanum  terris  patefecit;  &  omnes 

Hic,&quod  ftupcant,  &venercntur,  haberit, 

24  Lux  fuit  h&c  felx  divini  confcia  partiis, 

Omnibus  &  fecum  gaudia  mille  tulit. 
2y  Nunc,  Deus !  adfer  opem  coeli  de  culmine,  noftris 
Nunc,  precor,  6,  coeptis,  confiliifque  fave! 

26  O  ter  felicem,  qui  miffus  ab  aethere  fummo, 

Fert  fecum  Domini  julfa  facrata  fui ! 
Nos,  quibus  incumbit  dile&i  cura  peculi, 
Huic  fimul  optamus  tempora  laetachoro. 

27  Defuper  affulfit  lux  aurea  ;  vindus  ad  aras 

Stet  caper,  &  nitido  de  grcge  letta  bidens. 

28  Tu  Deuses,  meate  vox  laudibus  evehet  unum; 

Tu  Dominus,  fefta  te  celebrabo  lyra  : 

29  Quas  dccet,  au&ori  rerum  depromite  grates  ; 

lllius  eft  nullo  limite  claufus  amor. 

P  S  A  L.    CXIX. 

1.    ALEPH, 

OTe  beatum,  purus  &  integer, 
Legum  facrarum  qui  teris  orbitam! 
Qui  mente  tota  fempiterni 
JufTa  fequi  fatagis  parentis  ; 
3,  4  Qui  liber  omni  flagitio,  viam 

Infiftis  illam,  quam  pcde  fervido 
Calcare  juifit,  qui  fuprcmo 

Imoerio  ruoderatur  Qrbem, 

'  5-,  6  Prae* 


P  S  A  L.    CXIX.  iit 

y,  6  Praecepta  lcgis  fac,  Dens  !  impleam  ; 
Vitae  benignus  dirige  femitam  : 
Non  erubefcam,  te  fecutus, 
JEthev^x  dominator  aulse. 
7,  8  His  eruditus,  peftore  candido 
Te  praedicabo,  legibus  obfequens, 
Ne  te  fequentem  derelinque, 
Rerum  opifex  !  ope  deftitutum. 

2.  B  E  T  H. 

9,  io  Qua  regant  mores  juvenes,  habenan* 
Lex  dabit.    Te,  rex  fuperum,  rogavi 
Mente  fincera  ;  mihi,  ne  vacillem^ 
Dirige  greffus. 
ii,  12  Peftus  offenfam  metuens  recondit 
Quae  jubes,  omni  memorande  feclo  : 
Tu  fac  incedam,  modererque  paflus 
Tramite  re&o. 
13, 14,  Voce  fublimi  populos  per  omnes 
Jura,  ceu  prseco,  tua  publicavi ; 
Has  ego  fulvis  Ophyrae  caminis 
Praefero   gazas. 
i;,i6  Quam  doces  legem  meditabor  :  una 
Haec  meam  fulfit  Cynofura  puppem  ; 
Hxc  mihi  pe£lus  recreat,  nec  ullo 
Excidet  aevo. 

3.GIMEL 
17,  18  Ut  vivam,  monitis  promtus  &  obfequar, 
Sis  6,  fis  famulo  propitius  tuo  ! 
Pandens  lumina,  legis 
Fac  oracula  confpicer. 
19,  20  Hunc  inter  populum  fum  novus  incola  : 
Legis  fidereum  ne  jubar  occule  : 
Hanc  dum  deperit  unam, 

Senfim  mens  mihi  liquitur. 
II,  22  Tu  ple&is  tumidos  vindice  dextera, 
Sacrs  dum  monitis  nequiter  obftrepunt ; 
Me,  qui  juifa  capeffo, 
Probris  ocius  eiipe. 

Z3)  *4  Ah 


iu  P  S  A  L.     CXIX. 

*3>  24  A-*1  niedc  fol;o,  dum  tibi  pareo, 
Allatrant  proccres  !  ait  ego  geftio 
Seftari  tua  juffa, 

Vitx  perpetuos  duces. 

4.DALETH. 
2j  Curarum  nebulis  mens  jacet  obruta ; 
Piomiiib  rciidem  lumine  recrea. 

26  Te  coram  explicui  pcdoris  abdita  ; 

Tu  me  refpiciens  dcfuper  eradi  : 

27  Tu  me  qux  fugiam,  qux  fequar,  edoce : 

Ut  m:racla  tui  ro^oris  eloquar. 

28  Mcns  languet  tetrxis  cincta  moleftiis; 

Tu  fcr  lcnis  op.m,  polliciti  memor. 

29  Fac  ut  mcnte  procul  (it  dolus  impius : 

Lex  vit»,  precor  6,  iit  mihi  regula  ! 

30  Hanc  legi  aubiis  in  tencbris  ducem  ; 

Per  rlu&us  Helicen  hanc  fequar  unicam 

31  Hxii,  nil  dubit:.ns?  illius  orbitx ;  # 

Tu  fac  ora  mihi  ne  pudor  inquinet : 

32  Hanc  unam  intr.pide  pes  teret  impiger  \ 

Tu  deterge  modo  nubila  pe&oris. 

5-.  HE. 

33  JuiTa  me  doce  facra  : 

Haec,  luce  coeli  dum  fruar,  faceiFam. 

34  Pcftus  erudi,  tua 

Ut  pro  virili  fe&er  inftituta. 

15  QU3e  Jubes  tac  cxle(iuar  : 

Hoc  optat,  hoc  &  mens  anhelat  unum. 

36  Fac  amem  quod  impcras ; 

Nec  cseca  mentem  fafcinct  libido. 

37  Vana  fac  abominer, 

Et  recreentur  fpiritus  remiffi. 

38  Pafta  fint  precor  rata, 

Favorquc  fido  deb;tus  miniftro. 

39  Probra  pclle  plurimum 

Timenda,  judex  &  parens  bemgne! 

40  JufFa  mens  iitit  tua ; 

Largire  vires  auftor  squitatis, 


6,  VAU. 


t>  S  A  L.    CXIX.  113 

6.  V  A  U. 

41  Foedcris  &  favoris 

Tu  memor,  fcrva  famulum  praefidio  paterno. 

42  Nitor  ego,  regorque 

Legis  aetcrnae  placitis ;  his  reprimam  obloquentes  : 

43  H&c,  quia  pe£tus  aegrum 

Fulciunt,  rcrum  genitor  !  ne  mihi  durus  aufer: 

44  Sic  tua  juifa  promtus 

Exfequar,  folem  celeres  dum  rapittnt  quadtigas  : 
4f  Hosc  quia  mente  tota 

Semper  ampleftor,  gladios  defpiciafn  minaces, 

46  Nec  pudor  ora  pinget, 

Cum  tuas  lcges  proceres  purpureos  docebo : 

47  Has  ego  dum  revolvo, 

Gaudium  pe£his  fubit,  imas  penetrans  medullas. 

48  Numinis  imperata, 

Seniibus  coiidens  penitis,  intrepidus  faceflam. 

7.  2  A  I  N; 

49  Sis  pa&i  vetetis  memor ; 

Pa&i,  quod  famuli  fpem  renovat  tui  3 
jo  Hoc  me,  cnm  premor,  erigit ; 

Et  mentem  recreat  rebus  in  afperis. 
;  yi  Non  me  legis  ab  orbita 

Divertit  peculans  lingua  potentium  ; 
fz  Hanc  olim  meditanS  puer, 

Concepi  tacito  gaudia  pe&ore  : 
53  Me  totum  ftupor  occupat, 

Hanc  faftus  quoties  proterit  infolens ; 
J4  Hanc  unam  fjiper  omnia, 

Dum  vixi,meritis  laudibus  extuli. 
57  Te,  fol  cum  jubar  occulit, 

Adfpe&o  in  tenebris,  &  tibi  pareo: 
j6  Quam,  rcrum  genitor,  mei 

Merccs  ampki  fuit,  frti&us  &  obfcqui  J 

8.  HETE 

5-7  Tu  pater  otnnipoicns  fors  es  mea;  Legis  ceviterncc 

Parebo,  dixi,  femper  inftitutis. 
5*8  Te,  Deus !  oravi  precc  fupplice,  lenis  ut  favercs  j 

PromifTa  fervans  fubleva  precantefn# 

P  ^ 9  Mcntfi 


n+  P  S  A  L.    CXIX. 

j9  Mentc  cati  rcxi  veftigia,  lcgis  &  pcpendi 
Bilance  jufti  cogitationcs. 

60  Me  tenuit  mora  nulla,  fed  impiget  impctata  feci, 

Qux,  reclor  orbisl  fulminans  dcditti. 

61  Compede  mc  vinxit  gens  imp;a,  fcdulo  fed  intcr 

Tormenta  mcus  eft  obfecuta  legi. 

62  Concubia  tc  noftc  canam,  mcmor  xquitatis,  v.nus 

Qua  turefulges  &  benignitatis.  (lcs, 

63  Si  quis  in  hoc  populo  cil  tc  qui  col;t,intcr  hunc  fodaj 

Intcr  rcponam  candidos  amicos. 

64  Irradiat  tcrras  bonitas  tua,  tu  rciblvc  luce 

L.gum  tuarum  pcdoris  tcncbras. 

9.  TETH. 

65  Tu,  rcrum  gcnitor !  polliciti  pcrpctuo  mcmor, 

Juviili  ramulum  propitio  fubfidio  tuum. 

66  Tumentis  tcncbras  lucc  tua  difcutc,  nam  tuis 

Conitantcr  placitis  &  monitis  credo  fidclibus. 

67  Erravi  prius,  &  vita  fuit  fepta  molcftiis  ; 

At  nunc  xthcreis,  nil  dubitans,  vocibus  obfequor. 
6S  Tc  nil  cit  mclius,  te  famulis  ncmo  benignior  ; 
Legcs  ergo  tuas,  &  monitus,  me  bonus  cdoce. 

69  Mc  quamvis  lacerct  dentc  truci  gens  nimis  arrogar 

Te  quocunquc  jubcs  pone  fcquar,  lcgibus  audiens : 

70  Eit  illi  populo  mcns  hebes  abdomine  pinguior  ; 

Sed  lex  mille  mihi  deliciis  pe6tus  incbriat. 

71  Me  pungi  (timulis  dcfuper  6  quam  fuit  utile  ! 

Hinc  patris  didici  coelicolum  juila  faceifere. 

72  Argentum  fitiat  vulgus  iners,  &  mifcras  opes; 

Legis  luce  tux  iiderea  plus  ego  recreor. 

10.  JOD. 

73  Dexteramc  finxit  tua,  legcs,  nube  remota, 

Da  mihi  nofle  tuas. 
54  Ciim  ccrnet  gcns  fandta  tuis  me  fidere  juflis, 

Ingeminabit  16. 
75-  Ah  mifer  agnofco,  quibus  hinc,  quibus  inde  laceflbr, 

Me  mala  jure  pati ! 

76  Me  tua  folctur  bonitas  &  foedera,  nullo 

Diflbliienda  dic  ; 

77  Me  tua  reftituat  vitx  clcmentia,  namquc 

Lej  tua  grata  mihi  eft< 

78  Qui 


P  S  A  L.    CXIX.  115 

78  Qui  premit  infontem  faftu  fit  dedecus  orbis  ; 

Nam  tua  juffa  fequor  : 

79  Quifqm^&  obfervans  legem  tibi  fupplicat,  opto 

Flagret  amore  mci. 
So  Cor  tibr  morigerum  tu  dona,  ne  mihi  turpis 
Inquinet  ora  pudor, 

11.  CAPH. 

81  Mens  fpe  falutis  languct,  &  vires  labant, 

Dum  legis  infto  femitae : 

82  Vifus  hebefcunt,  dum  queror  pa6iam  tuis 

AixfTe  promiflis  fidem  : 

83  Arefco  curis,  uter  ut  fumo  folet, 

Sed  voce  dek£tor  tua. 

84  Lux  ecqua  tantis  afferet  finem  malis, 

Po^a4fque  dignas  hoftibus  ? 
8?  Gens  plena  Faftu  fod.t  infonti  fcrobem, 
Dum  fraena  legum  refpuit  : 

86  Lex  xqua  certe  eft,  innocens  quamvis  premor ; 

Tu  me  potenter  iibera. 

87  Me  cum  fuperbus  mlle  plagis  obruit, 

Legum  ftatutis  parui : 

88  Tu  redde  vitam,  fpiritus  &  priftincs, 

Et  quas  jubes  mox  exfequar. 

iz.  LAMED. 

89  Coeli  fiderei  vox  tua  vinculis 

Sufpendit  fabricam  plufquam  adamantinis ; 
9©  Idem  perpetuo  ftare  loco  jubes 
Terram  fallere  nefcius, 

91  Juffis  &  placitis  obfequium  tuis 
Prabent,  &  ftabilis  machina  permanet. 

92  Bufto  jam  tegerer,  me  nifi  languidum 

Fulciffent  tua  fcedera. 

93  Leges  ufque  memor  mens  recolet,  quibus 
Et  vivo  &  valeo  viribus  integer  : 

94  Illarum  cupide  dum  tero  femitam, 

Caffum  viribus  affere. 
9J  Eheu  !  mille  dolis  opprimor  undique, 

Leges  continuo  dum  veneror  tuas  : 
96  Penna  dum  celeri  caetera  tranfvolant, 
Hx  femper  ftabiles  manent. 

?z  I3.MEM. 


U6  P  S  A  L.    CXIX. 

13.MEM. 

97  Quam  legum  ftudio  lcvor  ficrarum,     .T 
Quas  nodes  meditor  vigil  dicfque ! 

98  Has  dum  ruminor,  eruditionis 
Palmam  prxripio  hoftibus  malignis  : 

99  Intcr  &  caput  effero  magiftros, 
Has  dum  cogito  pertina.x  fcquorquc: 

100  Dum  legum  placitis  rcgor  tuarum, 
Ipfos  exfupero  fcncs  pcritos. 

101  Ut  te  ponc  fcquar  duccm  viarum, 
Pcs  dcclinat  itcr  tcncbrionum. 

102  Tu  prxccpta  mihi  parcns  dedifti ; 
His  paffus  moderor,  procul  ruina. 

103  O  quamfcrmo  tibi  fluit  vcnuftus! 
Quam  mcllis  fuperat  meri  liquorem  ! 

104  H:c  mentem  tenebris  levat,  viafqiic 
Hoc  frctusfugio  catus  iiniilras 

14.  NUN. 
lOj  Inftar  lucernx,  lcgis  aureum  jubar 

Me  rcgit,  &  tenebras  potenter  omnes  diffipat, 
ic6  Sancle  fpopondi.  nutibus  pater  tuis 

Me  fore  fnorigerum,  datamque  pracftabo  fidem. 

107  Quot  cingor,  ehcu  !  quot  prcmor  moleftiis  ? 

Mc  mihi  redde,  jui  favoris  &  pacli  mcmor. 

108  Quas  orelibo  fpirituque  vi&imas 

Accipc,  fcd  facilis,  doceque  rectam  femitam. 

109  Me  mille  quamvis  obruant  pericula, 

Te  tamcn  ufque  fcquor,  tuo  dicatus  numini : 

110  Dum  mc  dolofis  implicarc  caflibus 

Gens  fcclcrata  parat,  tuis  ftatutis  haereo  : 
iii  Nunc  funt,  &  olim  mcntis  ha?c  erant  meae, 
Gaudia,  dclicix,  lucerria,  fpes,  hereditas. 
J12  Prxcepfa  l^.s  mcnte  candida  fcquar, 

Dum  mihi  mens  fupercft,  &  oila  velantur  cute. 

ij.SAMECH, 

113  Odi  cgo  quacpedus  fibi  iingit  futile,  legis 

Nompe  tu&  dulcedine  captus. 

114  Tu  rupes,  clypeufque  mihi  cs ;  cinftufque  pcricji^, 

'  Fido  tuis,  pater  optime  !  di&is, 

115  Sit 


P  S  A  L.     CXIX.  llf 

i$  Sitprocul  impietas  omnis,  fcelerumque  miniftri; 
Scmper  ego  tua  jufla  capeflam. 

16  Me,  pater!  ut  vivam,  verbi  firmamine  fulci; 

Nec  fpes  fit  comitata  pudore. 

17  Da  vitam  virefque  mihi ;  fic  paflibus  #qui$ 

Te  fequar,  &  quo  jufleris  ibo. 

18  Hos  pede  calcafti,quos  devius  abripit  error ; 

Hos  fua  fraus  dimittit  inanes. 

19  Pulveris  in  morem  fceleratos  fpargis  in  aur^s ; 

Ergo  fequi  tua  diligo  jufla  : 

20  T^la  tuse  quoties  &  fulmina  confpicor  irae, 

Stat  coma,  cor  ftupet,  horreo  totus. 

16.  A  I  N. 

21  Me  juvit  aequum  femper  &  bonum  fequi ; 
De  me  fac,  oro,  ne  triumphet  impius  : 

22  Tu  fed  benignus  metuere  fervulum; 

Fac  arrogantum  ne  molefter  fpiculis. 

23  Ah!  dum  falutem  prxftolor  diu  nimis, 
Fidemque  pa£tam,vi£ta  torpent  lumina: 

24  Favoris  ala  me  paterni  protege, 
Et  pande  vitas  purioris  femitam. 

25  Devotus  uni   numini  cum  ferviam, 
Pulfis  tenebris,   fcire  da  quod  imperas* 

16  Nunc  ultioni  tempus  inftat  debitum; 
Hos  perde  facris  qui  ftatutis  obftrepunt. 

27  Legum  tuarum  fuavitatem  praeferam 
Auro,  quod  ignis  jam  probavit  feptimus : 

28  Amuffis  hx  funj:  xquitatis  aurea; 
Has  fe&or,  &  tortas  abominor  vias. 

17.  PE. 

29  Quam  tua  mortalem  fuperant  oracula  captum ! 

Hsec  eruditus  perpete  profequar  obfequio. 

30  Prirn^  tuae  legis  pellunt  elementa  tenebras, 

Et  cascitatem  pe&oris,  inftituuntque  rudes.' 

31  A^traxi  tua  verba,  velut  cumgutture  toto 

Invitat  auras  aetheris  aeger  agens  animam. 

32  Qu&  jibi"  dijefl-os  nimium  dignaris  amicos, 

Rerum  creator  maxime!  da  mihi  luce  frui. 

33  Legis  ad  arbitrium  titubantem  dirige  greflum, 

Nec  pe£hj$  in  prsedani  fine  cedere  flagitiis. 

134  Eripq 


iS  P  S  A  L.    CXIX. 

34  Eripe  me  furiis  hoftilibus,  eripe  telis : 

Da,  re£tor  orbis  maxinic  !  te  duce  re&a  fequi. 

35-  Me  radiis  perfunde  tuis,  peftufque  fcrena, 

Et  dafaceilam,tu  m:hi  quod  pater  imperas. 

36  Dum  reliqui  tua  juffi  fequi  monitufqae  rccufant, 

Ah !  lacrimarum  protinus  obruor  oceano. 

18.TSADDI. 

37  Res  hominum,  re6tor  faperum  !  tu  legibus  aequis 

£t  lance  diipenias  pari : 

38  Eft  rc&um  quodcunque  jubes;  nil  fan&ius  illo; 

Tuo  vel  aequius  foro. 

39  Tabefco,  dum  jura  ferus  tua  protcrit  hoftis, 

Et  peftus  omne  liquitur. 

40  Candidus  eft  fermo  tuus,  hunc  exofculor  unum, 

Et  corde  toto  diligo. 

41  Eft  mini  fors  tenuis,  gcns  &  me  fibilat  exlex  ; 

Verbis  fed  obfequor  tuis. 

42  iF.ternum  durant  tu  quae  prxfcribis,  &  una 

Sunt  veritatis  rcgula : 

43  His  ego  d.kdtor,  me  quamvis  mille  malorum 

Mokfta  cingant  agmina  : 

44  Nulla  dies  illis  metam  praifigit ;  ut  ergo 

Vivam,  doce  quod  imperas. 

19.  KOPH. 
45*  Te,Deus!  oravi  fupplex ;  da  queftibus  aurem, 
Ut  :mperata  promtus  exfrquar  tua. 

46  iEthera  laftavi  genxtu,  fuccurre  precanti ; 

Tibique,  reftor  orbis!  obfequar  luoens. 

47  Dum  gemo,  dum  clamo,  quos  Eos  explicat  ignes 

Querela  triftis  antevertit  aureos  : 

48  Anticipo  vigiles  ipfos,  tua  no£te  dieque 

Statuta  mente  dum  revolvo  fedula. 

49  Me  bonus  cxaudi,  vircs  &  rcdde,  favoris 

Et  sequitatis  ufque  priitinaD  mcmor. 
jo  Me  prcmit  a  tcrgo  fcelerum  qui  laxat  habenas, 

Fugitque  legis  dcfpicitque  femitam  : 
ji  Tu  tamen  es  prxfto  :  leges  difcrimine  nullo 

Tuas  coronat  «viterna  veritas. 
<l  Includi  brevibus  renuunt  tua  foedera  metis, 

Vicefque  temporum  fubire  lex  nequit. 

a©<  RESCH* 


P  S  A  L.     CXIX.  119 


20.RESCH. 

153  Sis  memor  fervi  pereuntis,  alta 

Qui  mente  legem  condidi  : 
15-4  Me,  tenax  pa&i,  famulum  tuere, 

Et  lucepe&us  recrea. 
155-  Nulla  fpes  illi  fupereft  falutis, 

Qui  frena  legum  refpuit, 
Ij6  Tu  mihi  viresrepara,  paterno 

Amore  qui  me  protegis. 
15-7  Me  licet  cingant  tumidas  procella^ 

Tuis  ftatutis  dirigor. 
iy8  Hoftium  fpe&ans  animos  rebelles, 

Moerore  percellor  gravi. 

159  Me  refocilla  radio  favoris, 

Teftis  perennis  obfequt. 

160  Terminos  nefcit  tua  lex  prioris, 

Sed  nec  futuri  temporis. 

21.  SCHIN. 

161  Infons  potentum  fpiculis 
Legifque  cuftos  obruor. 

162  Ut  praeda  dives  militem, 
Sic  una  lex  me  recreat : 

163  Hanc  mente  tot&  diligo, 
Sed  fraudis  odi  retia : 

164  Hanc  me  canentem  fedulo 
Lux  una  cernet  fepties  : 

i6$  Hanc  quifquis  unam  deperit^ 
Quiete  gaudet  perpete. 

166  Me  fpes  falutis  erigit, 
Dum  jufla  fe&or  numinis, 

167  Dum  legibus  vaco  facris, 
Deleftor  his  &  recreor : 

168  His  obfequutum  me  vides, 
Notafque  vitae  feraitas. 

22.  TAIL 

169  Exaudi  gemitus,  tuis 

Et  me  legibus  inftrue. 

170  Aufcultans  famulum,  Deus ! 

Serva  polliciti  memor. 


171  Legei 


tio  P  S  A  L.    cxx,  cxxr. 

171  Leges  mc  bonus  edocc, 

Laudcs  &  referam  tuas. 

172  Te  vox  tollct  ad  aethera, 

Leges  qui  ftabilis  pias  : 

173  lllas  cum  fequar,  aflere 

Servum  vindice  dextera  : 

174  His  laetor,  fer  opem,  diu 

Quaciitam  prece  fupplice. 
175-  Ut  te  laudibus  eveham, 

Vitam  vox  tua  fofpitet. 
176  Me  quaere  ut  pecudem  vagam? 

Leges  &  recolam  tuas. 

P  S  A  L.    CXX. 

TE,  Deus !  oravi  mcdiis  in  flu£Hbus,  aures 
Et  fenii  faciles  in  mea  votatuas. 

2  Me,  quibus  infeftor,  fallacibus  eripe  linguis  ; 

Fraudis  &  artifices  me  procul  effe  jube. 

3  Quam  dolus  armat  atrox,  nimis  &  penetrabile  virus, 

Quid  tibi  non  optem,  pcrfida  lingua  !  mali  ? 

4  Ignea  juniperi  minus  urit  pruna  ;  nec  eirfis, 

Par  huic,  aut  jaculi  cufpis  acumen  habet. 
y,  6  Cur,  Nomadas  inter,  deferta  mapalia  fe&or  ? 

Inter  inhumanos  cur  ego  vivo  Getas  ? 
7  Me  juvat  alma  quies ;  gens  hxc  fera  bella  minatur, 

Et,  quoties  pacem  pofcimus,  arma  crepat, 

P  S  A  L.    CXXI. 

AD  facra  devotos  attollam  culmina  vultus, 
In  quibus  antiquae  fpcs  mihi  reftat  opis: 

2  Me  juvat  hic,  codi  volucres  qui  tcxuit  orbes, 

Et  terram  vitreis  undique  cinxit  ^quis. 

3  Sic  ego  me  folor ;  Greffus  moderabitur  ille, 

Ne  tibi  pes  ufquam  cefpitet,  ille  dabit: 

4  Ufque  vigil,  feu  fol  rutilat,  fcu  conditur  undis, 

Ille  tuas  cuftos  excubat  ante  fores  : 
Adde  fidem  didis,  Solymam  qui  fervat,  aperts, 
Dum  ftertunt  alii,  lumina  femper  habet : 
y  Te  regit  &  praefto  eft,  &  l&ta  nubilat  umbrl, 
Invia  fi  quando  per  loca  carpi3  iter : 

6So\i? 


PSAL.     CXXII,  CXXIII.         12t 

6  Solis,  ubi  lux  eft,  radios  arcebit  &  acftum ; 

No£te  tuum  pellet,  rofcida  luna,  gelu : 
%8  Te  Deus  asterniim  ccelefti  protegetalaj 

Sive  domi  malis  vivere,  five  foris. 

PSAL    CXXIL 

GAudia  tum  cepi,  vox  cum  mihi  perculit  aureSj 
Ad  pia  quae  juliit  liminaferre  gradum  : 
%  Ibimus  in  facri  reduces  penetralia  templi  ; 
Nobilis  urbs  hilari  nunc  adeunda  pede  eft. 

3  Urbibus  hanc  confcr  reliquis ;  concinnius  ill^ 

Nil  &  fplendidius  maximus  orbis  habet : 

4  Huc  domuslfacidum  properat,  ftata  tempora  fervansj 

Et  fupplex  Domini  fternitur  ante  pedes : 

5  Davidis  hicfolium  fpeftas,  quod  prsefidet  orbi; 

Legibus  &  fan&is  fafque  nefafque  regit. 

6  Numinis  aufpiciisurbs  hcec  ut  fioreat,  opta; 

Qui  favet  huic,  illi  profpera  vita  fiuet. 

7  Urbs  facra  !  fidereis  te  pax  circumvolet  alis  j 

Quafque  teries  arces  incolat  alma  quies. 

8  CivibuS  opto  meis,  carifque  tribulibus  alta 

Otia,  perpetuis  concomitata  bonis  : 
p  Cum  tua  proetulerit  reliquis  moderator  olympj 
Atria,  prse  reliquis  h#c  tibi  faufta  precor. 

PSAL    CXXIIL 

ALme  parens  !  in  te  defigo  lumina,  cteli 
Qui  procul  a  nobis  diilita  tefila  colis  j 
i  Sedulus  ut  famulus  geftus  obfervat  heriles ; 
Et  nutus  domince  fida  miniftra  fux  : 
Sic,  Deus!  intentis  oculis  te  fpe&o,  faluteni 
Dufii  populo  coeli  lenis  ab  afce  feras. 
j  Adfer  opem  miferisj  tot  qui  faftidia  paffi 

Fabula  jam  vulgi  ludibriumque  fumus  t 
j.  Otia  dum  ducit,  fannis  no$  excipit  hoftis; 
Calcat  &  audaci  turba  proterva  pede« 


Q  PSAL, 


122     P  S  A  L.  CXXIV,  CXXV,  CXXVI. 

P  S  A  L.    CXXIV. 

GEr.s  facra  jam  dicat,  Nobis  nifi  numinis  olim 
Auxiliatricem  dcxtra  tuliffet  opcm  ; 
2    3  iiolticus  iniiirgens  furor  implacabilis,  arccs 

Ha.  fiflet  Solymas,  Ifacidumque  domos  : 
4,  y  TJnda  vorax  rciiuo  forpiiffct  gurgite  vivos; 
Et  iacra  gens  tumiais  tota  periffet  aquis  : 

6  Ergo  Dcum  celebra,  corvos  qui  ludit  hiantes; 

Et  Solymas  pra^.am  non  finit  efle  lupis  : 

7  Fugimus  iniidias;  volucrcs  iic,  compedc  rupta, 

Aucupis  evadlint^  quas  metuere,  manus. 

8  Nitimur  Ifacidae  Domino,  fublimis  olympi 

Qui  iimul  &  terras,  quam  premis,  auftor  erat, 

P  S  A  L.    CXXV. 

GEns  pia  fubfiftet,  rupes  velut  alta  Sionis, 
Quse  ridet  rapidi  flaDra  protcrva  Noti : 

2  Ut  Solymam  montes,  facrum  fic  undique  coetum 

TEternum  Domini  munit  &  ambit  amor  : 

3  Ne  pius  exemplo*peccet,  iine  fine  modoque, 

Non  finet  hunc  cceli  rc&or  ab  hofte  premi. 

4  Alme  parens !  lencm  cultor  te  fentiat  aequi ; 

Et  quifquis  vacuum  crimine  pjftus  habet : 
j  Si  quisataredto  defle&ittramite,  poenas 

Fac  luat  has,  fcelerum  quas  mcruere  duces : 
Pax  tamen  huc  nivcis  labatur  ab  acthere  pcnnis, 
Et  Solyma^  fandta  figat  in  urbe  larem. 

P  S  A  L.    CXXVI. 

ISacidum  captiva  cohors,  Babylone  reli&a, 
Cum  peteret  patrii  dulcia  te&a  foli; 
Mens  ftetit  in  dubio,  vcluti  qui  mane  revolvit 
Somnia,  qux  certam  non  mer  ere  fidem : 
2  Libera  mox  hilares  in  rifum  folvimus  ora, 
Suftulit  &  cantus  lingua  foluta  novos : 
Triftibus  haec  fpe&ans  oculis  gens  accola,  Quanto 
Ifacidum  vindex  robore  pollet,  ait  ? 

3  Viribus 


P  S  A  L.   CXXVN,  CXXVIII.         123 

3  Viribus  invi£tisnos  juvit,  &  obruit  hoftes; 

Quaque  gradum  tulimus,  nil  nifi  plaufus  erat. 

4  Collige  relliquias  le&&,  pater  optime!  gentis; 

Fluminis  utcumulat  nubilus  aufter  aquas. 
y  Qui  gemit  illacrimans  dum  mandat  femina  fulcis# 

Ridebit  quoties  eft  refecanda  feges  : 
6  Horrea  dum  cernit  vacuari  ditia,  lugens 

Exit;  ovans  idem,  cum  metit  arva,  redit. 

PSAL.    CXXVIL 

NI  Deus  adfpiret,  nequicquam  fubftruis  &des ; 
Nequicquam  partes  excubftoris  agis  : 
Z  IncafTum  monitrix  operum  tefufcitat  Eos; 
Incaffum  fera  no&e  cuoile  premis  : 
Nec  dape  te  fatiat  labor  aerumnofas;  at  ifta 
Satque  fuperque  piis  fufficit  ipfa  quies. 

3  Nafcitur  his  foboles  Domino  qute  fcribitur  hasres; 

Hanc  ea  mercedem  gens  pietatis  habet : 

4  Pignora  quse  gignunt  primsevo  in  flore  juventae, 

Sunt  veluti  forti  fpicula  miffa  nunu  : 

5  Ofelix  pharetram  jaculis  qui  talibus  imples ! 

Scilicet  his  nullus  polluet  ora  pudor: 
Et  tibi  fi  coram  contingant  judice  lites, 
Lastus  ab  his  cernes  hoftibus  ora  premi. 

P  S  A  L.    CXXVIII. 

OTe  felicem,  Dominum  quicunque  vereris, 
Et  fatagis  leges,  quas  dedit  ille,  fequi  ! 
2,  Quem  colis  optatas  epulas  tibi  fundet  agellus; 
Lenibus  &  Zephyris  vela  fecunda  dabis  : 

3  Inftar  erit  vitis  conjux  foecunda  tenellas, 

Quae  domini  cingit  fronde  virente  larem  : 
Loeta  coronabunt  genialem  pignora  menfam, 
Ut  truncum  nitidis  veftit  oliva  comis. 

4  Sic  tibi  lxta  fluent  &  candida  tempora  vitae, 

Mente  Deum  quifquis  non  dubitante  times  : 
j  Has  tibi  delicias  Dominus  de  rupe  Sionis 
Mittet,  &  e  cornu  divite  fundet  opes  : 
Dumque  trahes  luces,  Solymam  florefcere,  cives 
Omnibus  &  cernes  luxuriare  bonis : 

Q  2  6  Au- 


ia4  PSA  L.    CXXIX,  CXXX. 

6  Au&ibus  immodicis  fpe£tabis  furgere  prolem, 
Et  gcnus  Ifacidum  pcrpete  pace  frui. 

P  S  A  L.    CXXIX. 

GEns  fera  mille  malis  primis  me  prcflit  ab  annis; 
Jam  Solynuc  populus  diccre  jure  potcft  : 

2  Gens  feramille  malis  primis  me  prcffit  ab  annis; 

Non  tamen  hoftiles  prxvaluere  manus ; 

3  Tcrga  mihi  foditnon  uno  vulncre;  duro 

Rufticus  haud  aliter  vomere  fulcat  humum  : 

4  At  pater  omnipotens,  qui  fcrvantiffimus  cequi  eft, 

Hoftica  difrupit  vincula,  largus  opis. 
$•  Sacra  Sion !  odiis  te  qui  premit  impius  hoftis, 
Terga  dct  infami  fanguinolenta  fug$: 

6  Sit  velut  herba  recens,  quae  te£ti  ip  culmine  fumma 

Sponte  fua  furgens,  vix  bene  nata  perit : 

7  Falce  metit  nemo,   maturis  implct  ariftis 

fremo  manum,  nulli  degravat  illa  iinum  : 

8  Nemo  viatorum,  felici  fidcre  meffis 

Uber,  ait,  dcxtro  numine  crefce.feges. 

P  S  A  L.    CXXX. 

INgemui,  vqcemque  trahens  de  pe&oris  irno, 
Te,  Deus !  oravit  mens  ftupcfa&a  malis  : 
%  Supplicis  exaudi  gejnitus,  auremque  querelis 
Inclinans,  famuli  fac  rata  vota  tui. 

3  Si  quoties  peccant  mortales,  mentc  recondas, 

Pars  quota  qux  mittcs  fulmina  ferre  queat  ? 

4  Sed  tua  teniveis  cingit  clemcntia  pennis, 

Ut  piu§  hinc  fubeat  pe£tora  fanfta  timor. 
j  Fluftibus  in  jnediis  Domiqumfpes  omnis  in  unum 

Incubuit,  pa£tis  certa  fubeffe  fidem  : 
6  Hoc  fpe&at  mens  laeta  jubar ;  nodturnus  Eoa 

Parcius  excubitor  luce  refe&us  ovat. 
1  Erigat  Abramidas  Domino  fpes  nixa  fideli, 

Cui  cpmes  eft  bonita§  &  cumulata  falus  j 
8  Hic  gregis  de&i  vitali  flumine  noxas 

Abluet,  &  quiciquid  pe&ora  faecis  habent, 

PSAL. 


PSAL    CXXXI,  CXXXII.        izs 


P  S  A  L.    CXXXI. 

NOn  ego,  magne  parens !  criftas  attollo  comantes  ; 
Nec  tumct  inflatum  pe£lus  amore  fui : 
Fronte  nec  elata  fpe&o  fublimia  ;  captum 

Quidquid  &  exfuperat  mens  procui  eflfe  jubet, 
f>  Rebus  in  adverfis,  infantis,  la£te  recenter 

Provida  quem  mater  depulit,  inftar  eram  ; 
3  Sic  ego  conticui :   fic  difeat  femper  Abrami 
Poiteritas  uni  credere  vota  Deo. 

P  S  A  L.    CXXXII. 

REfpice  Jefliaden,  pater  &  regnator  olympi ! 
Quafque  tulit  memori  mente  revolve  cruces. 

2  Ille  Deum  jurans,  Solymam  qui  protegit,  ora 

Solvit ;  &  hasc  voti  fumma  caputque  fuit : 

3  Non  mihi  regali  prius  aut  fuccedere  te6to 

Fas  erit,  aut  molli  credere  membra  toro  ; 
4,  5  Nec  prius  obrepet  fomnus,  quam  limina  fignem, 
Quae  colat  Ifacidum  tempus  in  omne  Deus. 

6  Rumor  erat  Bethlae  deberi  numinis  sedem; 

Debita  fed  Solymae  laus  fuit  illa  jugis. 

7  Huc  carpamus  iter,  patris  hic  fternamur  ad  aras, 

Scamnaque,  fidereo  qaas  premit  ille  pede. 

8  Surge,  parens  rerum !  ftabiles  hic  figepenates; 

Sitque  tibi  conftans  foederis  arca  comes, 

9  Huc  properent  pu?a  velati  findone  myftoe, 

"  Plenaque  laetitias  gens  facra  cantet  Io. 

10  Quod  tibi  facrafti,  tu  Jeflae  refpice  germen, 

Nec  tetricus  CHRISTI  refpue  vota  tui« 
ji  Jeffiadce,  memini,  jurafti,  vertere  mentem 

Nefcius,  obftri&am  vel  temerare  fidem; 
Davide  prognatus,  dixifti,  fceptra  tenebit; 

Confcendet  folium  moxpatris  ille  fui\ 
J2  Et  mea  fi  feri  ferv^rint  juffa  nepotes, 

Haec  illis  pariter  fceptra  regenda  dabo. 
$3  Ipfe  mihi  fan&se  delegi  tedta  Sionis  ; 

Illa  placent,  ftabiles  hic  ego  figo  lare$. 
14  H#c  domus  eft,  &  certa  quies,  aedefque  perennis ; 

Deiiciumque  animss  dimidiumque  me$; 

iS  Hic 


126  PS  AL.  CXXXIII,CXXXIV,CXXXV. 

iy  Hic  bona  de  plenofundetur  copia  cornu, 
Nec  deerit  teuui  mcffis  opima  fregi. 

16  Cafta  facerdotes  pietas  decorabit,  &  hymnis 

iEthera  mulcebit  fan&a  caterva  novis. 

17  Davidis  excrefcet  foboles,  &  robore  pollens 

Hic  nitidum  rofeo  fundet  ab  ore  jubar, 

18  Illtus  seternum  florcbunt  fceptra,  notabit 

Sed  pudor  hoftiles  inficietque  genas. 


P  S  A  L.    CXXXIII. 

OQuibus  illecebris  pax  &  concordiafratrum 
Me  trahit,  &  pia  qui  pedtora  jungit  amor  ! 

2  Qui  caput  &  barbam,  limbum  qui  veftis  Aroni 

Perluit,  haud  alio  fragrat  odore  liquor. 

3  Sic  geftit,  plaudtque  Sion  &  nubifer  Hermon, 

Florea  coelfti  cum  juga  rore  tepent : 
His  quibus  arridet  pax  aurea,  conditor  orbis 
Profpicit,  &  vita  dat  fine  fine  frui. 

P  S  A  L.    CXXXIV. 

EJa  agedum,   templi  cuftos  no&urne,  minifter 
Quifqivs  &  es,  f  iperum  fer  fuper  aftra  patrem. 
2,  Tolle  fupinatas  fupplex  ad  fidera  palmas, 
Cantibus  &  templum  perfonet  omne  facris. 

3  Hic  tibi  fuccurret  celfa  de  rupe  Sionis, 

Qui  domina  terras  finxit  &  aftra  manu. 

P  S  A  L.    CXXXV. 

EJa  agedum,  facri  Dominum  laudate  miniftri, 
Dicite  coelefti  carmina  lxta  patri. 
Z  Vos  templi  vigiles,  laudes  celebrate  Tonantis ; 

Quo  melius,  quo  nil  pulcrius  orbis  habet, 
5  Aurea  folenni  refonant  facraria  cantu  ; 
Elogiis  Domini  convenit  ille  locus. 

4  Legit  his  Ifacidas  multis  de  millibus  unos; 

Gens  ea  thefauri  divitis  inftar  erat. 
j  Non  ignota  loquor :  praeftanti  robore  dextras 
Eminet,  &  reliqhis  imperat  ille  deis. 

'  6  Jllms 


P  S  A  L.     CXXXVI.  127 

6  Illius  ad  nutum  tellus  verfatur  &  sether, 

Et  mare,  fub  pedibus  quidquid  &  abdit  humus. 

7  Sedibus  ex  iqais  tolluntur  in  ardua  nubes, 

Imbribus  &  fubitis  praevia  liamma  ruit : 
Ille,  fuos  reierans  thefauros,  evocatauras; 
Et  quatit  hibernis  culmina  fumma  notis. 

8  Illius  eft  dextra  tellus  orbata  Canopi 

Flore  juventutiS,  primitiifque  gregis. 

9  Numinis  attonitus  fenfit  miracula  Nilus, 

Hauftus  &  irato  dux  populufque  freto. 
io  Mille  fimul  terro  domiti  periere  tyranni, 

Duraque  pro  fctptris  vincla  tulere  duces. 
ii  Gentis  Amorrhoeos  princeps,  domnufque  Bazanis 

Concidit,  &  proceres,  gens  Cananae^,  tui. 
\ii  Regibus  exftin&is  fclicia  praedia  rerum 

Conditor  Ifacidis,  imperiumque  dedit. 

13  Ergo,  Deus  !  facri  fpes  &  tutela  peculi, 
.  -Nulla  tuas  laudes  eft  tacitura  dies. 

14  E&populi  tibi  cura  tui,  tibi  flexilis  ira  eft, 

Et  tua  tela  tuus  faepe  retundit  amor. 
i$  Impius  argentumpro  dis  veneratur  &  aurum, 

Et  colit  artificis  numina  fi&a  manu. 
16, 17  Luce  carent  oculi;  nec  verba,  nec  halitus  ori 

Suppetit;  eft  pelagi  furdior  auris  aqua. 
18  Talia  qui  cudit  vel  adorat  numina  demens, 

Numinibus  par  eft  lculptilibufque  fuis. 
19,  20  Ifacidae  Dominum  celebrent ;  &  quifquis  Aronem, 

Et  Levi  quifquis  praedicat  inter  avos. 
21  Hunc  canat  &  Solyme  regem  quicunque  veretur, 

Grandibus  hunc  titulis  ornet  &  alma  Sion, 

P  S  A  L.    CXXXVI. 

QUas  decet  au&ori  rerum  depromite  grates ; 
Illius  eft  nullo  limite  claufus  amor. 

2  Solvite  jam  grates  Regi  Dominoque  Deorum  ; 

Illius  eft  nulio  limite  claufus  amor. 

3  Ferte  Deo  grates,  cui  paret  purpura  regum ; 

Illius  eft  nullo  limite  claufus  amor. 

4  Dextera  cui  fortis,  cui  funt  miracula  foli ; 

Illius  eft  nullo  limite  claufus  amor.  f 


12$  P  S  A  L.    cxxxvi. 

y  Ardua  qui  folers  fufpendit  moenia  mundi } 
Illius  eft  nullo  limitc  claufus  amor. 

6  Flu&ibus  e  mediis  qui  juffit  furgere  terras  j 

Illius  eft  nullo  limite  claufus  amor. 

7  Aurea  qui  rutilis  accendit  fidcra  fiammis  ; 

Illius  eft  nullo  limite  claufus  amor. 

8  Tempora  qui  lucis  moderatur  tramite  folis ; 

Illius  eft  nullo  l:m:te  claufus  amor. 

9  Aftrorum  lunoeque  rotis  qui  temperat  umbras ; 

Illiuseft  nullo  lifliite  claufus  amon 
io  Robora  qui  Phariac  ftravit  floremquc  juventce  ; 

Illius  eft  nullo  limite  claufus  amor. 
ii  Qui  bonus  Ifacidas  Nili  revocavit  ab  undis ; 

Illius  eft  nullo  limite  claufus  amor. 

12  Qui  fibi  devotos  defendit  vindice  dextra  ; 

Ulius  eft  nullo  limite  claufus  amor. 

13  Qui  mare  dilfecuit  medium,  fpeQante  Canopo  ; 

lllius  eft  nullo  limite  claufus  amor. 

14  Quo  duce  facra  cohors  evafit  fofpes  ab  undis  ; 

lllius  eft  nullo  limite  claufus  amor. 

15  Gurgite  qui  Pharium  merfit  cum  milite  regem; 

Illius  eft  nullo  limite  claufus  amor. 

16  Pervia  qui  populo  fecit  prius  invia  tefqua  ; 

Illius  eft  nullo  limite  claufus  amor. 
17, 18  Gujus  &  illuftres  obtrivit  dextera  reges  ; 

Illius  eft  nullo  limite  claufus  amor. 
19,  20  Gentis  Amorrhacje  dominum  qui  ftravit  &  Ogum; 

Ulius  eft  nullo  lim:te  claufus  amor. 
21,22  Qui  populo  dedit  arva  fuo,  quibus  exuit  hoftes; 

Illius  eft  liullo  limite  claufus  amor. 

23  Vindice  qui  ferro  rebus  nos  juvitin  ardis  ; 

Illius  eft  nullo  limite  claufus  amor. 

24  Qui  jugulo  toties  hoftiles  depulit  enfes ; 

Illius  eft  nullo  limite  claufus  amor. 
2$  Qui  dape  mortales  faturat  de  fedibus  altis; 

Illius  eft  nullo  limite  claufus  amor. 
26  Solvite  coelicolum  regi  pia  peftora  grates  3 

Illius  eft  nullo  limite  claufus  amor. 


PSAL, 


1 


p  s  a  l.  cxxxvn,  cxxxvnr.    129 

P  S  A  L.    CXXXVII. 

URbe  procul  Solym«,-fufi  Babylonis  ad  undas 
Flevimus,  &  Ucrimae  fluminis  inftar  erant : 
Sacra  Sion  toties  animo  tot  cfq  e  recurfans, 

Mateiiem  lacrimis  prxoait  ufque  novis. 
Defuetas  laliceta  lyras  &  muta  ferebant 

Nablia,  fervili  non  temeranda  rmnu. 
Qui  patrii  exegit,  patriam  qui  fubruit  hcftis, 

Pendala  captivos  famere  ple&ra  jubet  : 
Imperat  &  l&tos  mediis  in  tletibus  hymnos, 

Quofque  Sion  cecinit,  nunc  taciturna,  modos* 

4  Ergone  padta  Deo  peregrinae  barbita  genti 
Fas  erit  &  facras  proftituifie  lyras  ? 

5  Ante  meo  Solyme  quam  tu  de  pe&ore  cedas0 
Nefciat  Hebraeam  tangere  dextra  chelyn. 

6  Tenifi  tollat  ovans  unam  fupcr  ^mnia,  Jingua 

Faucibus  hcerefcat  iidere  tafta  meis< 
y  Ne  tibi  noxa  recens,  fcelerum  Deus  ulcor  !  Idumes 

Excidat,  &  Solymis  perniciofa  dies  : 
Vertite  clamabant,  fundo  jam  vertite  tcmplum, 

Tedbque  montanis  mox  habitanda  feris. 
S  Te  quoque  pcena  manetliabylon  ;  quibus  aftra  laceffis 

Culmina,  mox  fient,  quod  prem:s,  aequafolo  ; 
Felicem,  qui  clade  pari  data  damna  rependet, 

Et  feret  ultrices  in  tua  te6ta  faces  ! 
9  Felicem,  quifquis  fcopulis  illidet  acutis 

Dulcia  materno  pignora  rapta  finu  j 

P  S  A  L.    CXXXVIII. 

PE&ore  te  toto  celebrabo,  maxime  rerum  ! 
Aligcros  inter  fceptrigerofque  choros. 
2  Ad  facra  fiderei  profternar  limina  templi, 
Devotus  Solymis  &  dabo  tura  focis  : 
Jrlic  nomen  numenque  nium  faper  sethera  tollamp 

Nec  tavor  eft  prifcus,  nec  reticenda  fides : 
Tu  tua  qui  fan&e  fervdfti  faedera,  metis 
Orbis  in  extremi  nobile  nomen  habes. 
Supplicis  audifti  gemitus  in  vota  vocatus, 
£t  memini  vires  te  repar&fie  meas. 

R  4  Orc 


i3o  P  S  A  L.    CXXXIX. 

4  Ore  tuo  moniti  reges,  procerefque  frequentey 
Undique  concurrent,  &  tua  facta  cancnt. 

5-  Fa£ta  cancnt  regis,  qui  majeftate  corufca 
Exfuperat  rerum  machina  quidquid  habct. 

6  Tu  licet  cmincas,  humiles  tamcn  ore  benigno 

Refpicis,  elatos  &  procul  efle  jubes. 

7  Me  licet  infeltent  tiu&us  &  lerna  malorum, 

Vita  falufque  tua  reitituentur  ope  : 
Tu,  Deus  !  invi&is  profterncs  viribus  hoftes ; 
Dextra  fcd  incolumem  me  tuatollet  humo. 

8  Perge,  precor,  nec  le  pigeat  tua  fa&a  tucri  ; 

Namque  tuus  dcmto  linc  perennat  amor. 

P  S  A  L.    CXXXIX. 

TU,  Deus !  exa£t&  luftras  indagine  mores ; 
Tu  rigidus  vits  cenfor  es  ipfe  meae. 

2  Scu  fedeo  feu  furgo,  mihi  tu  femper  adhxres ; 

Et  pcdlus  nil  te  quod  latet  intus  habet. 

3  Tu,  quacunque  feror,  fequeris  veftigia ;  praefto 

Tu,  Deus  !  es,  quoties  membra  quiete  levo,1 

4  Auribus  arreftis  tu  quae  loquor,  arbiter  orbis  ! 

Accipis,  &  proefens  lingula  verba  notas. 

5  Undique  dum  cingis,  libras  dum  pe&oris  omnes 

Excutis,  obfidio  mc  nimis  ar&a  premit. 

6  Dum  reputo,  quam  fint  tibi  lyncea  Iumina,  miror, 

Omnis  &  ingenii  vis  &  acumen  hebet. 

7  Quo  fugiens  oculos  fallam,  quibus  omniacernis  ? 

Quae  latebrae,  profugi  quae  caput  antra  tcgent  ■? 

8  Si  miferaftra  petam,  folium  tibi  cingitur  illis; 

Tartara  fi  fubeam,  tu,  Deus !  illa  tenes. 

9  Me  licet  exoriens  aurora  volucribus  alis 

Veftet  ad  Hefperii  littora  nigrafreti  : 

10  Te  tamen  Hefperiis  cernam  novus  hofpes  in  oris, 

Et  metuam  dcxtrce  fulmina  certa  tuae. 

11  Me  licet  involvam  tenebris  &  no&is  ami£tu, 

Non  tamen,  hcu !  tenebris,  non  ego  nodte  tegar, 

12  Te  prxfente  nigrae  vanefcunt  nubila  no&is  ; 

Et  funt  te  coram  lux  tenebraeque  pares. 

13  Quod  cute  texifti  tenui,  genitricisl  in  alvo, 

Nil  tua  quod  fugiat  lumina  pe&us  habet. 

14  tv; 


Jr  £>  A  L#      CXL.  131 

14  Te,  pater  alme  !  canam  mirandae  confcius  artis, 
Qua  tua  me  ftruxit  compoluitque  manus, 

ij*  Offa  mihi  folers  finxifti  claufa  latebris; 
Nec  pars  ulla  mei  tum  tibi  te&afuit. 

16  Molle  rudimentum  vidifti  &  ftamina  prima 

Corporis,  &  miris  ofla  ligata  modis : 
Membraque  vi&uris  tibi  funt  infcripta  tabell is, 
Ante  mihi  facies  quam  foret  ulla  viri. 

17  Quam  tibi  mens  folers  !  Tua  quis  fecreta  bilance 

Pendere,  vel  numero  claudere  fa£ta  queat  ? 

18  Hxc  ego  ii  mefis  compledi  coner,  arenas 

Promtius  expediam  quot  lavet  unda  maris  : 
Hcec  experre&us  mecum  dum  mane  revolvo, 
Mens  ftupet,  &  nimium  cura  laboris  habet. 

19  Tu,  Deus!  exftingues  fceleratos  fulmine  dextrce; 

Sit  procul  a  nobis  tin&a  cruore  manus, 

20  Hoftis  atrox  in  te  genuinum  ftringit,  &  iras 

Nil  profe&uro  provocat  ore  tuas. 

21  Hunc  ego  non  odi,  te  qui,  pater !  odit?  &  illum 

Non  ego  deteftor,  qui  tibi  bella  parat  ? 

22  Hunc  ego,  ne  dubites,  odi  cane  pejus  &  angue  ; 

Et  mihi  te  quifquis  non  amat  hoftis  erit. 

23  Tu  qui  cun&a  vides,  famuli,  Deus !  excute  pedhis, 

Si  quid  &  in  tacito  forte  recludo  finu  : 

24  Si  fcelus  hic  latitat,  noxam  (i  machiijor  ullam ; 

Me  quoque  facrilego  cum  grege  dede  neci. 

PSALf    CXJ,. 

ASfere  me,  rerum  genitor !  violenta  retunde 
Tela,  quibus,  nullo  vim  prohibente,  petor> 

2  Impia  progenies  in  me  ruit  agmine  denfo, 

Audet  &  indignum  volvere  mente  nefas, 

3  Omnibus  armatur  lethali  lingua  veneno, 

Quale  gerit  Libycis  vipera  teda  rubis. 

4  Hoftis  ab  infenfi  famulum  ix\e  protege  dextrat 

Illius  &  clypeo  fpicula  pelle  tuo. 
y  Ille  tumens  faf^u  greffus  mihi  fraude  paratis 

Retibus  impiicuit,  difpofitifque  plagis. 
6  Tunc  ego,  Tu  Deus  es  mihi,  rerum  maxime!  dixi : 

Tu  Dominus,  yotis  annue,  qu»fo,  meis. 

R  2  7  Tq 


i32  P  S  A  L.  CXLI. 

7  Tu  Deuses  Dominufqucmilv,  columcnque  falutis; 

Tu  clypeus,  quoties  ingruit  hoitis,  eras, 

8  Abiit  ut  nuic  favcas,  aut  impia  vota  fccundcs  ; 

Matericm  fdtus  hac  opc  tolle  novi. 

9  Fa&io  uira  fuo  pereat  cum  principe  ;  virus 

Et  precor  infdtum,  quod  vomit,  ipfa  bibat. 
io  i  .auriat  hanc  fupera  dejcdium  fulnien  ab  aula, 

Quidquid  &  indomiti  Tartarus  ignis  habet. 
n  Exfulet  his  tcrris,  cui  funt  lita  labra  veneno  ; 

Et  cui  cxde  madet  fanguinolenta  manus. 

12  Credo  cquidcm,  nec  vana  fides,  pater  orbis  egenoi 

Protcget,  &  li  quos  fors  minus  acqua  premit. 

13  Mcns  pia  mille  tibi  folvet,  patcr  optimc  !  grates; 

Gaudebitque  tuo  cominus  ore  frui. 

P  S  A  L.    CXLI. 

TE,  Deus  !  imploro  ;  fer  opcmfeftinus,  &  aurem 
Tendc  mihi,  dum  te  fupplice  voce  rogo. 

2  Sint  pro  ture  preccs,  fublatae  ad  iidera  palmae 

Sint  tibi,  ceu  primo  vefpere  caefa  bidcns. 

3  Os  mihi  ne  peccemfervet  cuftodia ;  linguae, 

Ne  violcm  legcs,  injice  frcna  meae. 

4  Da  ne  prava  mihi  vitient  confortia  pe£tus ; 

Da  gregis  impuri  poife  cavere  dapes. 
f  Mille  modis  potius  me  caedat  &  increpet  aequi 
Cultor,  &  hic  cui  mens  candida  labe  vacat  : 
Hoc  mihi  dulce  putcm,  ceu  fint  lita  tempora  nardo, 

Triftia  quod  medica  vulnera  fanat  opc  : 
Nont  rrunhis  rcnuam,  quos  odi,  faufta  precari, 
Cumque  luent  poenas  tangar  amore  pio. 
6  Cum  ruet  in  praeceps  judex  &  ccnfor  iniquus, 

Vcrba  mihi  difcent  plena  fuiffc  favis. 
y  Pcr  fcelus  hi  nobis  fparferunt  oifaper  agros, 
Et  tumuli  juxta  ccfpcs  inanis  crat : 
Sic  cadit  aeratis  pcrcuifa  bipcnnibus  ornus, 
Et  citcum  late  fragmina  fiifa  jaccnt. 
8  Te  tamen  adfpcdo,  te  nitor,  maxime  rcrum! 
Nc,  precor,  ah !    rmidae  dcfcre  vela  ratis. 
P  Eruc  me  laquvis,  q;iibus  implicor  ;  cripc  nodis; 
Et  quibus  hsrefcit  pcs  mihi,  folvc  plagas. 

IQ  SofpiU 


P  S  A  L.    CXLII,  CXLIII.  135 

10  Sofpite  me,  te£tis  fe  caffibus  induat  hoftis, 
Et  pereat  technis,  6  precor  !  ipfe  fuis. 

P  S  A  L.    CXLII. 

VOta  Deo,  fuperum  fufpe&ans  atria,  f udi ; 
Et  petii  fupplex  omnipotentis  opem. 
Triftibus,  hoc  coram,  lacrimis  &  mille  querelis 

Sum  mala  teftatus  qu«  fero,  quosque  tali. 
Cum  gemerem  nimio  curarum  pondere  preifus^ 

Alme  parens  !  teftis  tu  pietatis  eras : 
Impius  interea  me  caffibus  induit  hoftis, 
Et  pedicae  dubios  implicuere  pedes. 
4  Dum  mifer  huc  illuc  oculos  circumfero,  nemo 

Auxilium  mifero  qui  mihi  ferret  erat. 
5-  In  Dominum  tandem  conje#o  lumine,  dixi, 
Tu  mihi,  dum  vivo,  fpes  es  &  auftor  opis. 

6  Me  bonus  exaudi,  pedibus  dum  calcor,  &  hoftis 

Robore  dum  fuperor,  tu  mihi  tende  manum. 

7  Eripe  captivum  caeci  de  carceris  antro; 

Sic  ego  te  libcr,  quo  decet,  ore  canam : 
Hac  ope  procedam,  fan&a  comitante  caterv3, 
Divitiifque  tuis  lautitiifque  fruar. 

P  S  A  L.    CXLIII. 

AUribus  arre£tis  famuli  Deus  accipe  queftus, 
Foederis,  &  fidei,  juftitiscque  memor. 

2  Ne  trutina  me  pende  tua,  ne  durus  amulfi 

Quaefitor  vitae  fubjice  fafta  meae : 
Adfpice  mortali  prognatos  femine  :  toto 
De  grege  te  coram  crimine  nemo  vacat. 

3  Me  ftravit  preffitque  ferox,  me  carcere  merfit 

Hoftis,  &  in  tenebris  vita  trahenda  fuit : 
Delitui,  ceu  luce  carens  &  voce  filentum 
Turba  folet,  quam  nox  femper  opaca  tegit. 

4  Obftupuit  mens  fra6ta  malis,  ceu  fidere  laevo 

Ta£ta,  nec  in  toto  peftore  pe&us  erat. 

5  Sed  memor,  annales  recolens,  tua  fafta  revolvo; 

Haec  referunt  animo  noxque  diefque  meo. 

6  Cum  premor  adverfis,  fupplex  tibi  brachia  tendo, 
Et  defiderio  maceror  ufque  tui : 

Sic 


V04  PSAL    CXLIV. 

Sic  ager  apricus  nimio  languefcit  ab  aeftu ; 

Sic  pluviam  fucco  dcficientc  fitit. 
j  Ociiis  exaudi,  dum  pondere  vidta  fatifcit 

Mens  mihi,  ne  dextram  te  rctrahente  ruam  ; 
Ne  vultus  jubar  abde  tui,  quo  cun£ta  ferenas ; 

Quo  fine  me  lethi  fquallor  &  horror  habet. 

8  Lumine  meplacido  patcr  adfpice;  Phofphorus  umbras 

Cum  fugat,  auxilio  fpes  mea  nixa  tuo  eft : 
Luceprasi,  fignaque  viam ;  Te  fufpicit  unum 
iEquoris  undofi  mens  prope  merfa  vadis. 

9  Eripe  me  vindex  furiis  hoftilibus ;  umbo 

Tu  mihi,  tu  vitx  portus  &  aura  meae  es; 

10  Da  famulo  tua  juifa  fcqui  Dominufque,  Deufque! 

In  tua,  rerum  opifex  !  atria  pande  viam. 

11  Juftitias  laudifque  tuas  memor,  eripe  fervum 

Flu&ibus;  &  vires,  ne  premar,  adde  novas: 
11  Utque  tuus  clarefcat  honos,  difperde  catervam, 
Qua  premor,  &  famuli  jura  tuere  tui. 

PSAL    CXLIV. 

GLoria  fit  coeli  Domino  ;  mea  temperat  arma, 
Et  bellatrices  erudit  ille  manus. 

2  Firma  mihi  rupes  &  murus  aheneus  ille  eft;' 

Et  clypeus  vitae  praefidiumque  meas : 
Hic  vitam,  fceptrumque  dedit ;  fpes  omnis  in  illo 
Eft  mihi,  qui  populos  fub  mea  jura  trahit. 

3  Magneparens!  quantillushomoeft,quemrefpicis?Ad« 

Pignora  quid  te  quo  demereantur  habent? 

4  Vanius  hi$  nihil  eft;  his  xtas  futilis  umbras 

More  vagas  levibus  tranfvolat  a<5ta  rotis. 
j  iEtheris  inclinans  axes,  jam  labere  ccelo  ; 

Tange  manu  montes,  &  juga  nube  tege. 
6  Funde  meos  coeli  flammis  ultricibus  hoftes  ; 

Obrue  miffilibus  caftra  profana  tuis. 
y  Defuper  exferta  dextram,  fluftufque  coerce, 

Quos  ciet,  ah  !  ftudiis  gens  inimica  piis. 

8  Eripe  me  linguis  menda:ibus  ;  eripe  dextris, 

Fallere  non  veritis  quam  pepig£re  fidem. 

9  Turri,  pater  alme  !  novo  te  tollam  carmine;  denis 

Te  referam  nervis^  altifonaque  lyd. 

jo  Juse 


P  S  A  L.     CXLV.  t3s 

10  Jure  patrocinii  tu  regum  fceptratueris; 

Jeffiaden  clypei  tu  tegis  aere  tui. 
ii  Eripe  me  linguis  mendacibus ;  eripe  dextris, 

Fallere  non  veritis,  quam  pepiglre,  fidem. 
12  Vcrnet  &  affurgat  foboles,  precor,  aemulacedroj 

Quse  viret  in  Libani  luxuriofa  jugis : 
Qualis  &  in  Ixvi  fpe&atur  marmore,  talis 

Peftora  virginibus  pingat  &  ora  nitor. 
13, 14  Amplapenus,  foetura  gregis  numerofa,  fegefquC 

Fertilis,  &  fortes  iint  ad  aratra  boves : 
Sint  procul  hoftiles  acies  &  bella,  nec  unquam 

Funeftis  refonent  compita  moefta  tubis. 
if  O  ter  felicem,  cui  fic  traducitur  aetas  ! 

Cui  Deus  eft,  hominum  coelicolumque  parens ! 

P  S  A  L.    CXLV. 

TEregem,pater  alme!  canam;  tua  fa&a  per  orbelfl 
Diffundam  ple&ro  non  metuente  mori. 
%  Nulla  dies  non  te  recolet,  rex  incltie !  metis 
Includent  titulos  fecula  nulla  tuos. 

3  Eft  immenfa  tibi,  necfat  laudatapoteftas; 

Et  tua  fat  nefcit  gloria  mente  capi. 

4  Inftruet  aetatem  prifcis  annalibus  sstas; 

Mille  tua  memorans  parta  tropasa  manu. 
y  Inclita  cceleftis  referammiraculadextras; 
Et  majeftatis  praeco  perennis  ero. 

6  Roburego,  dicentaliimonumentafuroris; 

Et  recolent  irae  fulmina  faeva  tu#. 

7  Omnibus  &  populis  narrabunt  voce  canora, 

Quanta,  parens !  bonitas  fit  tua^  quanta  fides* 

8  O  tibi  quam  comis  mens  eft  &  fegnis  ad  iras  ! 

Rebus  111  affli&is  quam  tibi  promta  manus ! 

9  Omnibus  illuftrem  tua  fe  clementia  terris 

Monftrat,  &  in  toto,  quem  regis,  orbe  nitet 

10  Te,  Deus !  artificem  canit  ingens  machina  mundf  J 

Et  populus  tibi  qui,  cum  prece,  tura  litat. 

1 1  Imperii  fceptrique  decus  vox  efferet  omnis; 

Laudibus  &  vires  tollet  in  aftra  tuas. 
11  S!c  regni  facra  fama  tui,  fic  gloria  dextra 
Crefcet,  &  implebit  folis  utrainque  domum, 

12  QuoJ 


ij6  P  S  A  L.    CXLVI. 

13  Quos  gcris  aeterni  funt  &  fine  limite  fafces 

Imperii :  nil  hic  tcmpora  juris  habent. 

14  Suftinet  infirmos  cceleitis  dextera,  terrac 

Hxc  eadem  affli&os  dextera  tollit  humo. 
15-  Te  mare,  te  tellus,  totus  te  fufpicit  orbis ; 
Pabula  tu  prsebes  tcmpore  cuique  fuo. 

16  Expandis  tufponte  manum,  quce  fuftinet  omnes ; 

Omnibus  optatas  porrigit  illa  dapes. 

17  Arbiter  asthereus  reai  fe&ator  &  asqui  eft; 

Et  fupera  quidquid  prodit  ab  arce  pium. 

18  Hunc  animo  fi  promtus  adis,  nec  fallere  tentas, 

Ibit  in  amplexus  protinus  ille  tuos. 

19  Audiet  &  queftusfacilis,  votifque  fuorum 

Annuet,  &  vitfc  praemia  certa  dabit. 

20  Gcns  pia  perftabit  coelefti  numine  tuta; 

Impia  coelefti  corruet  idta  manu. 
ll  Voce  Deum  referam;  cujus  nomenque,  decufquc 
Natio  nulla  finet,  fecla  nec  ulla,  mori. 

P  S  A  L.    CXLVL 

1  *TpU  patris  actherei  laudes  mens  concipe;  viti 

2  JL      Dum  fruar,  haec  ftudii  fumma  futura  mei  eft. 

3  Quifquis  es,  ah !  regum  fceptris  ne  crede  falutem, 

Aut  homini :  nil  rex,  nil  homo  praeftet  opis. 

4  His,  ubi  corpus  humum  repetit,  mens  avolat,  omnes 

Excutit  &  curas,  nec  memor  inde  tui  eft. 
j  O  felix  nimium,  Domino  qui  fidit  amico, 

Quifquis  &  Ifacidum,  pro  duce,  numen  habet ! 

6  Aftra,  fretum,  terras  &  quidquid  cernitur  ufquam, 

Hic  dedit,  &  itabilem  fcrvat  ubique  fidem. 

7  Protegit  affii&os,  inopes  dape  fublevat,  ardti 

Compede  conftrittos  liberat  ille  pedes. 

8  Lumina  dat  csecis,  humiles  attollit  in  altum; 

Diligit  &  populum,  quem  juvat  oequa  fequi\ 

9  Cum  viduis  illi  puer  orbus  &  advena  curae  eft; 

Sed  fcelerum  focios  foeda  ruina  manet. 

10  Sceptra  geret  Solymae  Dominus,  dum  lucidus  aftra 

Sol  regef.  Ergo  Deo  laus  fit  &  omnis  honos. 


p  s  a  l; 


PSAL    CXLVIL  137 


PSAL.    CXLVII. 

LAudibus  111  coelum  coeleftem  tollite  regem; 
Hoc  juvat,  haec  nimium  cura  decoris  habet» 
%  Ille  fuae  Solymae  rcparavit  moenia,  vindex 
Exfulibus  patrios  rcddidit  ille  lares^ 

3  Luce  fua  moeftce  depellit  nubila  mentis, 

Et  fera  coelefti  vulnera  lettit  ope. 

4  Suppubt  aftrorum  numerum,  currufque  volucrc£f 

Nomenclaturis  &  vocat  illa  fui$. 
$  Illius  omnipotens  vis  eft  &  dextera  folers; 

Non  hxc  comprendi  mente  nec  illa  poteft, 
6,7  Erigit  ille  humilcs,  tumidos  deturbat  ab  alto; 

Hunc  canat  argutis  vox  tua  jun6ta  lyrse. 
8,9  Hunc  cane,  qui  ccelum  nebulis  involvit  opac% 

Siccaque  foecundis  imbribus  arva  rigat: 
G^amine  qui  montes  operit,  pecorique  miniftrat 

Pabula,  quxiitas  &  tibi,-  corve,  dapes* 
10,11  Nec  capit  hunc  bellator  equus,-  nec  militis  enfisj 

Candida  fed  pietas  &  fine  labe  fides. 

12  Illius  urbs  Solymae  celebra  prceconia;  laudes 

Illius  in  coelum  tolle  Sionis  apcx. 

13  Ule  tibi  valido  munivit  robore  portas; 

Civibus  illc  tuis  favit,  &  auxit  opes, 

14  IIIiu§  aufpiciis  pax  incolit  aurea  terras, 

MefTibus  &  isetis  iuxuriantur  agri. 

15*  Ille  jubet;  juffis  tellus  obtemperat  ultro3 

Principis  imperiis  obfequiofa  fui., 

16  Nunc  nive  vclantur,  ccu  molli  vcllere,  colles; 

Pafcua  nunc  cincrum  more  pruina  tegit. 

17  Denfantur  li.quida;  cruftis  glacialibus  undoe, 

Prique  gelu  nimio  vix  toleratur  hiems. 

18  Mox  ubi  rcrum  opifcx  ^dfpirat  lenibus  auris^, 

Bruma  fugit,  glacies  liqultur,  unda 'fluit, 

19  Dat  Deus  Ifacidis  leges  &  jura;  Siorris 

Et  populum  placitis  erudit  ille  fuis* 

20  Non  ita  propitium  reliquis  fe  prssbuit  oris; 

Sole  quibus  fas  eft,  fiderihufque  frui: 
His  ncc  jura  dcdit,  nec  facri  foederis  arrham 
Qlnulit;  Ergo  JDeo  laus  fit  &  ghws  honos* 

S  P  S  A  U 


138      P  S  A  L.     CXLVIII,  CXLIX. 

P  S  A  L.     CXLVIIL 

EJa  Deum  cclcbra;  Domini  de  fcdc  fuperna 
Fa&a  rcfcr,  cali  qui  juga  fumma  tencs. 

2  Eja  Dcum  celebra  rutilans  lmc  corpore  coctus, 

Siderci  propiiis  qui  patris  ora  vides: 
Eja  Dcum  cclcbra  rapidis  excrcitus  alis 
Concite,  dum  faperi  jufla  facellis  heri. 

3  Eja  Dcum  cclebra  ibl,  lblis  &  semula  luna; 

Et  cali  levibus  lidcra  vccta  rotis. 

4  Hunc  paritcr  celebret  fuprcmi  machina  coeli, 

Quotquot  &  cx  ako  prxcipitantur  aqux. 
y,6  Hunc  cclcbratc  iimul;  vcrbo  vos  illc  potenti 
Condidit,  &  ftabili  nunc  quoque  legc  regit. 

7  iEtheris  &  Dominum  laudet  tcllurc  iub  ima 

Trux  draco,  vafta  maris  quidquid  &  unda  tegit. 

8  Et  cava  quae  coeli  fubtcxunt  moenia  flammx, 

Et  qux  frugtferos  grando  iiagcllat  agros : 
Et  nix  cum  ncbulis,  &  tempeftate  fonora 
Illius  ad  nutum  qui  quatis,  Eure,  rates. 

9  Et  tctricae  rupes,  &  ovantes  palmite  colles, 

Et  cedrus,  &  pomis  arbor  onufta  novis. 
io  Cumquc  feris  pccudcs,  &  quae  fecat  sethcrapennis 
Natio,  vel  prono  pcdorc  vcrrit  humum. 

11  Gemmiferoquc  comam  cinfti  diademate  reges; 

Vofque  quibus  fas  eit  dicerc  jura  patres. 

12  Fervidus  &  juvcnum  chorus,  innuptxque  puellse; 

Et  puer  imbcllis,  dccrcpitufquc  fcncx. 

13  Cunfta  Deum  cclcbrent,  qui  pracfbns  omnibus  unu$, 

Altior  eft  terris,  iidcreifque  rotis. 

14  Hic  fibi  dcvotum  populum,  gcntcmque  Sionis 

Evehit:  Ergo  Dco  laus  iit  &  omnis  honos. 

PSAL    CXLIX. 

Dlcite  re&ori  fupcrum  nova  carmina;  facros 
Audiat  &  populi  tota  corona  modos. 
2,3  Rcx  fuus  oblc&ct  Solymam,  fuus  au&or  Abrami 

Progcnicm:  citharis  gcns  facra  junge  choros.- 
4  Ille  fuo  populo  favct,  oble&atur  &  illo, 
Mitibus  &  vindex  cingct  honore  comas. 

S,6  Gens 


PSAL    CL.  i39 

j\>6  Geits  pia  folenni  teftetur  gaudia  pompa, 
Geftiat  &  quoties  nodte  cubile  premit: 
Ore  fui  laudes  celebret  Dominique  Deique; 
Sed  fimul  ancipiti  fulminet  enfe  manus: 

7  Demefet  hoc  fcelerum  focios,  gentefque  rebelles, 

Et  quos  impuros,  quos  fciet  effe  reos ; 

8  Pone  jtrahat  reges,  manibus  poft  terga  revin&is; 

Servili  procerum  ftringat  &  sere  pedes. 

9  Laus  grcgis  eft  facri  praefcriptas  pofcere  poenas : 

Hoc  decet:  Ergo  Deo  laus  fit  &  omnis  honos. 

P  S  A  L.    CL, 

FEr  fuper  aftra  Deum,  Solymse  qui  protegit  aras; 
Aurea  pollenti  qui  regit  aftra  manu. 

2  Fer  fuper  aitra  Deum,  qui  pollet  robore  dextrae, 

Et  majeftatis  pandit  ubique  jubar. 

3  Fer  fuper  aftra  Deum  lituis,  buxoque  fonoro; 

Et  focia  blandae  nablia  fefta  lyns. 

4  Fer  fuper  aftra  Deum,  pulfa  cava  tympana  palmis; 

Sit  citharae  &  fidibus  tibia  blanda  comes. 
j  Fer  fuper  aftra  Deum,  jungantur  cymbala  ple&ris; 

Dulcibus  &  refonent  terra  polufque  modis. 
6  Fer  fuper  aftra  Deum,  quifquis  vitalibus  auris 

Vefceris :  Ergo  Deo  laus  fit  &  omnis  honos. 


FINIS    PSALMORUM. 


S  %  CANTICI 


CANTICI 

SOLO  MONIS 
PARAPHRASIS 

P  O  E  T  I  C  A. 

Arcturo  Jonstono  Scoto, 
Medico  "Regio,  Aucl:ore? 


142 

Au6toris  Dedicatio 

A    D 

SereniJJmum  &   PotentiJJirauni 

CAROLUM 

Scoti<e>  Anglitf)  Gallia  &  Hibernia 
Regem. 

CARO L E !  flos  Regum,  quo  nil  auguftiu6  uno, 
San6tiu$  immenfus  quo  nihil  orbis  habec : 
Quod  fero  Pieriis  e  collibus  accipe  Regis, 

Accipe  divini  nobile  vatis  opus. 
Sacra  Trias  numeros,  calamum  Rex  praebuit  ortui 

Davide,  materiem  numine  plenus  Hymen. 
Hic  Deus  ipfe  fuos  e  coelo  cantat  amores : 

Succinit  in  terris  filia,  nupta,  nurus. 
Tolle  quod  hic  noftrum  eft,  interpretis  erue  fentes ; 

Caetera  funt  violae,  lilia,  myrrha,  rofae. 

Arct.  Jonstonus* 


t   '43 


Cantici  Solomonis 

PARAPHRASIS- 


G  A  P.     L 


S  P  0  NSA. 

FER  mihi  fuaviolum  rofeis,Dile£te!  labellis  : 
Dulcior  O  dulci  tu  mea  vita  mero  es  ! 
Os  olet  ambrofiam,  fpirant  tua  bafia  myrrham; 
Halat  &  ex  ipfo  nomine  turis  odor. 
Sic  tu  virginei  tibi  vincis  pe&ora  coetus  : 

Me  quoque  cum  reliquis  fub  tua  jura  trahe. 
Pone  ruam  pernix,  Regis  fubitura  cubile, 

Inque  tuo  carpam  gaudia  blanda  finu. 
Non  ita  deleftat  fitientem  viteus  humor, 

Meque  piofque  tui  dulcis  ut  urit  amor. 
Fufca  ego  fum^  fateor  :  facie  tamen  effe  venufta 

Non  renuent,  Solyme  quas  habet  alma,  nurus : 
Eft  mihi  qui  deceat  Cedarum  tentoria  cultus ; 

Eft  nitor  aulxis  qui  Solomonis  ineft. 
Ne  me,  quod  nigra  fim,  nigro  quod  fole  perufta, 

Spernite,-  vel  fratrum  quod  gravis  ira  premat ; 

Quodque  aliena  mihi  male  fit  vindemia  quondam 

Credita,  vel  quod  fim  paffa  perire  meam. 


I 


Dic, 


Jjj4  CANTICUM 

Dic,  quibus  in  terris,  qu£  pafcas  rupe  capellas : 
Dic,  quse  te  medio  protegat  umbra  die. 

Cur  ego  te  linquam,  mea  lux!  meafola  voluptas ! 
Gur  fequar  alterius,  te  fuperante,  greges  ? 

S  P  0  N  S  U  S. 

Silatet  hoc,  reliquis  palmam  qux  praeripis  omnem, 

Hanc  tibi  quam  monftro,  Virgo!  capefle  viam ; 
Junge  greges,  gregis  &  nivci  te  junge  magiftris,< 

C&rpat  uthicfelix  pabula  Itfta  pecus. 
Se  tua  iidereis  dum  cingit  gloria  pennis, 

Quid  tibi  par  vaftus,  qua  patet,  orbis  habet  ? 
Sic  fonipes  rutilat  Pharaonius,  undique  gazis 

Tedus  Erythrxi  Sidoniique  iriaris. 
jfequoris  Eoi  refpondent  temporal  gemmis ; 

Candida  chryfolithi  lumine  colla  niteut. 
Aurea  fingemus  tibi,  Virgo!  monilia,  puri 

Argenti  niveis  vermiculata  notis. 

S  P  0  N  S  A. 

Menfa  tuos  quoties  fpirat  regalis  odores, 

Coeleftes  redolent  balfama  noilra  dapes, 

Myrrheus  eft  totus :  circundans  brachia  collo 
Te  ftringam  gremio  nofte  dieque  meo. 

Sic  Engeddini  fragrant  opobalfama  ruris, 
Inque  racemiferis  lacrima  leda  jugis. 

S  P  0  N  S  U  S. 

Quam  mihi  tu  pulcra  es,  caftas  imitata  columbas 
Dulcia  caerulea  lumina  luce  nitent. 

SP  0  N  S  A. 

Quam  mihi  tu  pulcer,  rerum  dulciflime!  nobis 
Infperfum  vario  flore  cubile  viret  : 

Celfaque  vi6hiris  radiant  palatia  cedris, 

Pandit  &  abiegnas  porticus  ampla  trabes/ 


SOLOMONIS.  145 

1 

c  a   p.   n. 

S  P  0  N  S  U  S. 

SUM  rofa  fuave  rubens,  qualem  Sharonis  in  hortis 
Candida  lafteolo  pollice  virgo  metit : 
Quacque  creant  Zephyri  molles  in  vallibus  aur^ 

Flos  ego  fum  veftri  lilia  cana  gregis  : 
Et  mea  virgineas  ducens  dile&a  choreas, 
Lucet  ut  in  duris  lilia  nata  rubis. 

S  P  0  N  S  A: 

Malus  ut  arboribus,  fic  &  meus  ignis  ephebis; 

Terra  quot  ulla  tulit,  prceripit  omne  decus» 
Illius  optarem  diilci  recubare  fub  umbra  : 

Hic  iego  mellifluis  acmula  poma  favis. 
Hoc  duce  deveni  fpirantem  ne&are  cellam, 

Signifer  accensa  luce  prasibat  amor. 
Prome,  puer,  cyathos,  fragrantia  fuffice  pomap 

Jam  mihi  non  noto  liquitur  igne  jecur. 
Me  fovet  amplexu  Dile&i  dextera  molli, 

Laeva  mihi  fulcit  languida  colla  manus»       I 
Turba  puellaris,  Solymae  florentis  alumnae, 

Quafque  Paleftinos  protulit  ora  nurus, 
Parcite  felices  ftrepitu  depellere  fomnos ; 

Fas  requie  nobis,  fas  fit  amore  frui  : 
Hoc  ego  percervos,  quot  alunt  juga  celfa  Sionis^ 

Perque  leves  capreas,  gaucfia  vefira,  rogo. 
Vox  Sponfi  diledca  mei  mihi  verberat  aures : 

En  nunc  infultat  collibus  ille  facris  : 
TEmulus  hinnuleo,  capreaque  citatior  omni, 

Pronns  fn  amplexus  en  ruit  ille  meos. 
Et  mihi  fe  fiftens,  cancellis  undique  feptus, 

Profpicit,  &  tenui  luce  fubinde  micat* 
Me  meus  eft  ignis  vultu  folatus  amico; 

Mulfit  &  alloquio  fuftinuitque  fuo= 

T  SPONsA 


i46  CJNf/CUM 

S  P  0  N  SA  fub  perfona  Sfonfi. 

Surge,  ait,  his  oculis  multo  mihi  carior,  omni 

Marmore  candidior,  dulcis  Amica,  vcni. 
DifcefTere  nivcs  tcmpcftatcfque  fonoroe, 

Cumquc  iuis  nimbis  turbida  fugit  hiems  : 
Florct  humus,  rcfonat  volucrum  concentibus  aert 

Fundit  &  hic  qucrulos  turtur  ubiquc  modos  : 
Induiturquc  aovis  jam  iicus  cxrula  baccis, 

Et  fragrans  tcnero  vinca  iiorc  viret. 
Surgc  animx  pars  magna  mcce,  pulccrrima  rcrum 

Huc  adcs  :  immcnias  cur  trahis  ufque  moras  ? 
Qux  fuga  ?  quas  latcbras  fc&aris  more  columbas  ? 

Da  prccor  orc  tuo,  da  mihi  voce  frui. 
Dulcius  hac  nihil  eft,  nihil  cit  formoiius  illo, 

Sed  ncquc  par  quidquam  maximus  orbis  habet, 
Vitibus  invifas  cum  foetu  intcrfice  vulpes, 

Dum  tencr  cft  nobis  palmes,  &  uva  recens. 

SP  0  N  S  A  in  fua  perfona. 

Me  meus  ignis  habet,  jus  &  mihi  ccffit  in  illum : 

Ille  fuas  intcr  lilia  pafcit  oves. 
Donec  nofiurnas  aurora  rcfolverit  umbras, 

Reddideritque  diem,  tu  mea  vita  rcdi : 
Accelcra  capreis  cervifquc  citatior  illis, 

Per  juga  quos  ferri  Bethcriana  vides- 

C     A     P.     III. 

S  P  0  N  SA. 

DEcubui,  &  tacita  qusefivi  no&is  in  umbra 
Confortem  thalami  prxfidiumque  mei ; 
Quaefivi,  &  votis  iterumque  iterumque  vocavi, 

Irrita  fed  rapidi  vota  tulere  Noti. 
Tunc  ego ;  Quin,  inquam,  furgis?  quin  excutis  urbis 

Compita,  veftigans  irrequieta  virum  ? 
Exfurgo,  multaque  vias  indagine  luftro  ; 

Heu  mea  fed  nuiquam  vita  repertamijii  eft! 

Obvia 


SOLOMONJS.  147 

Obvia  me  vigilum  cinxit  cuftodia  ;  queero 

An  mea  fint  ifti  gaudia  vifa  choro. 
Nec  procul  hinc,  quaefita  diu,  mihi  vita  reperta  eft; 

Dimidiumque  animae  deliciumque  meae. 
Protinus  amplexans  diledto  brachia  collo 

Implicui  nullo  diffoluenda  die  ; 
Inque  meae  duxi  thalamos  &  tedta  parentis, 

Lux  ubi  prima  mihi  coelitus  haufta  fuit. 
Vos  ego  per  capreas  cervofque,  Sionides,  oro, 

Ne  ftrepitu  thalami  follicitate  fores. 

S  P  0  N  S  U  S. 

Quae  fuit  haec,  olim  loca  per  deferta  columna 

Ignea  cui  no6tu  praevia  rexit  iter  ? 
Hanc  circum  nebulse  fpirabant  undiqne  myrrham, 

Miffaque  Panchaeis  tura  Sabaea  jugis. 
Adfpice,  Nupta,  thorum  recubat  quo  Davide  natus, 

Qui  decies  fenis  cingitur  ufque  viris : 
Hos  legit  Solyme  duris  exercita  bellis 

Pe&ora,  fulmineo  cinxit  &  enfe  latus : 
Principis  his  thalamos  ftudium  eft  virtute  tueri, 

Primaque  nofturnos  pellere  cura  metus. 
Adfpice  odoratis  firmata  palatia  cedris, 

Quas  Davidiadae  mifit  amica  Tyrus. 
Hic  pura  radiant  argenti  luce  columnae 

Sublimes,  auro  fub  pede  fulget  humus. 
Murice  vela  rubent,  niveis  habitata  puellis, 

Tota  tui,  Solyme,  flagrat  amore  domus. 
Adipice  pacifico  rutilent  ut  tempora  Regi ! 

Confpicuum  gemmis  ut  diadema  nitet ! 
Gaudia  fan6ta  agitans  &  conjugialia  fefta, 

Hoc  illi  genitrix  cinxit  honora  comas* 

C     A    P.     IV. 

S  P  0  N  S  U  S, 

QUam,  mea  lux,  reliquas  vincis  candore  puellas ! 
-   Aureolo  quantum  fpirat  ab  ore  decus  ! 
JLrujnina  coelefti  pinguntur  luce,  columbis 
JEmula,  quae  collo  verficolore  nitent. 

T  i  Vellera 


|+8  0  A  N  <T  I  C  V  M 

Vellera  caefaries  squat,  quae  lucida  gcftat 

In  Gileadxis  pafta  capclla  jugis. 
Sunt  pofiti  dentes,  liquidi  ceu  fontis  ab  undis 

Cum  tonfi  redeunt  in  nova  prata  gregcs. 
Candorineft  nivcus  :  pnrtu  foecunda  gemello, 

Haud  aliter  loto  vcllcre  lucct  ovis. 
Dulcia  Sidonio  faturantur  murice  labra, 

Blandaque  nativo  nedare  lingua  fluit. 
Tempora  puniceis  rutilant  circumflua  cirris, 

Poma  vclut  granis  nobifitata  rubris. 
Ardua  Davidicce  funtcolla  fimillima  turri, 

Hic  ubi  mille  ducum  fcufta  fupcrba  micant* 
Hinnuleos  mammx  geminos  imitantur  eburnse, 

L:lia  quos  intei  florida  pafcit  humus. 
In  juga  ture  pio  myrrhaque  fluentiapingui 

DifFugiam,  tenebras  dum  fugat  orta  dics. 
Lux  mca,  formofis  formofior  omnibus  una  cs ; 

Nullus  &  in  toto  corpore  nxvus  incft. 
Te  mihi  da  comitem,  Libani  de  vertice  mecum, 

Sponfa,  veni,  dulcem  pone  fecuta  virum. 
De  Senirafo,  de  culmine  montis  Amani, 

Hermonifque  cavis  dcfpicc,  Nupta,  jugis : 
Pefpice  de  luftris,  catulos  ubi  pardalis  atrox, 

Trux  ubi  feminium  fseva  lcama  tcgit. 
Tu  mihi  mellito  fixifti  luinine  peetus, 

Torquibus  uffiftj,  Nupta  Sororque,  tuis. 
Nupta  Sororque,  tuus  mulfo  mihi   dulcior  omni 

Eft  amor,  ambroiius  balfkma  vincit  odor: 
Stillant  labra  favos,  lac  fudat  mcllca  lingua, 

Purpureus  Libani  fpirat  amiclus  opes. 
Hortus  cs  obfcptus  dumis,  fons  nobilis  undae 

Signatus  domino  fepofitufque  fuo. 
Nardus  oleris,  calamufquc  tuo  nafcuntur  in  horto, 

Cnmque  crocis  aloe,  punica  mala,  cyprus. 
Nec  myrrhae  laciimae,  uec  thus  ncc  cinnama  defunt^ 

Miflaque  <3e  lacris  ballama  rara  jugis. 
Fons  facer  hortoruin,  vitae  tu  lyrnpha  perennis, 

Tu  Libani  duices,  Sponfa,  rccludis;aquas, 


SPON* 


J  O  L  O  M  O  N  I  S.  149 

S  P  0  N  S  A. 

Aur$  fave,  gemino  mundi  de  vcrtice  flabris 
Lenibus  adfpirans  111  mea  fcpta  veni. 

£lice  jucundos  horti  felicis  odores, 

Vir  meus  ambrofisc  carpat  ut  inde  dapcs- 

C     A     P.      V. 

S  P  0  N  S  U  S. 

NUpta  Sororque,  meum  deveni  lastus  In  hortum. 
Myrrhea  cum  nardo  lacrima  lefta  mihi  eft: 
Mella  fayique  epujas,  fuffecit  pocula  jiobis 

Lac  #ive  candidius,  vitigenufque  latex. 
Gens  dilefta  mihi  mecum  jam  laeta  liquores 
Accipe  ne&areps,  ambrofiafqi;e  dapes, 

S  P  0  N  S  A. 

Nox  pculis  fomnufque  natant,  pulfantis  Amici 

Verba  tamen  patula  mens  vigil  aure  bibit, 
O  multurrjL  dile&a  Soror,  fine  labe  columba, 

Pande  tuas,  inquit,  dulcis  Amica,  fores. 
Ecce  caput  cpeli  perfufuip  rore  videt>is, 

No£turnoque  graves  imbre  madere  comas. 
Tunc  ego,  Qui,  dixi,  rurfus  velamina  fumam, 

Quse  pofui?  lotos  qui  maculabo  pedes? 
Dumque  ferae  impatiens  dextram  meus  inferit  Ignis, 

Quam  mihi  cor  faliit,  quam  micuere  finus! 
Protinus  excutior  ftratis,  ut  clauftra  recludam, 

Myrrhaque  de  manibus  ftillat  odora  meis: 
Myrrheus  e  digitis  in  poftes  depluit  imber, 

Totaque  coelefti  janua  rore  madet. 
Haec  ubi  jam  patuit,  meus  heu  difcefferat  IgnisJ 

Heu  mihi  lethalis  vox  abeuntis  erat! 
Hunc  ego  quaefivi  nequicquam,  faepe  vocatus 

Eft  mihi,  refponfi  nil  tamen  inde  tuli. 
Me  vigilum  truculenta  cohors  deprendit,  &  eheu  \ 

Sauci^  indiguis  barbara  turba  modis, 

Urbis 


ijo  C  A  N  <t  I  C  U M 

Urbis ab  excubiis,  dum  paffim  cqmpita  luftro 

Develata  mihi  turpiter  ora  queror 
Vos  ego,  quas  Solyme  ja&at  fpeciofa/puell* 

Cernere  h  noftri  fors  datur  ora  viri 
Vos  precor  adjurans,  Dilefto  dicite,  lento 

Languidulum  nobis  igne  perire  jecur. 

V I  R  G  I  N  E  S. 

Pulcrjor  O  fociis,  dic,  dum  nos  talibus  urges, 
Quo  tuus  hic  reliquos  nomine  vincat  Amor? 

S  P  0  N  S  J. 

Hic  njve  candidior,  Tyrio  rubicundior  oftro, 

Dignus  &  eft  decies  milje  prasire  procis. 
Par  caput  eft  auro,  crifpantur  tempora,  corvi 

Ofcinis  haud  alio  pluma  colore  nitet. 
Lumina  csruleas  aequant  iine  labe  columbas, 

Qux  prope  flumineas  lade  lavantur  aquasf 
*loridulifqtie  genis  fragrans  exfpirat  amomum, 

Liha  mellitis  myrrhaque  pura  labris. 
Chryfolithis  auroque  nitet  manus  utraque,  ventrem 

Sapphiri  rutilans  lumine  vela^  ebur. 
Candida  marmoreas  imitantur  crura  columnas, 

Quas  auro  fultas  nobiliore  vides. 
Illius  adfpeftus,  croceos  dum  fundit  odores, 

iEmulus  eft  Libano  cedriferifque  jugis. 
Stillat  ab  ore  favos,  dulces  e  corpore  toto 

Blanditias  fpirat,  deliciafque  meras. 
Nobilis  O  Solymx  proles  generofa  puellae ! 

Hic  tacita  torret  pe&ora  noftra  face, 

C     A     P.      VI. 

V I  R  G  I  N  E  S. 

INter  formofas  O  formofiffima,  monftra 
Quo  tuus  hic  a  te  fugerit  ales  Amor: 
Utque  tuum  tecum  jam  veftigemus  amantem, 
Dic  age  quam  fugiens  carpferit  ille  viam. 

SPON* 


SOLOMONIS.  i5x 

S  P  0  NS  A. 

Venit  in  areolas  horti  meus  Ignis  odoras, 

Inter  ut  has  pafcens  lilia  verna  lcgat. 
Hic  mihi  fe  vovit,  conjux  ego  debeor  illi, 

Lilia  cui  furgunt  inter  amoena  dapes. 

S  P  0  N  S  U  S.       m 

Tu  Tirza^  Solymes  tu  formae  dotibus  aeqnas 

Tefta,  nec  eft  acies  ftru&a  timenda  magis. 
Lumina  fie&e  rctro,  mea  lux,  ego  vincor  ab  illis  j 

Vincor,  &  obtutu  maceror  ufque  tuo. 
Vellera  csefaries  fuperat,  quae  lucida  geftafc 

In  Gileadseis  pafta  capella  jugis, 
Sunt  pofiti  dentes,  liquidi  ceu  fontis  ab  undis 

Cum  tonfi  redeunt  in  nova  prata  greges. 
Candor  ineft  niveus,  partu  foecunda  gemello 

Haud  aliter  loto  vellere  lucet  ovis.  * 

Tempora  puniceis  rutilant  circumflua  cirri% 

Poma  velut  granis  nobilitata  rubris. 
Huic  tcr  viginti  Reginas^  Regis  amicas 

Huic  decies  o&o  nobilis  aula  fovet. 
Turba  puellaris  numero  non  clauditur,  una 

Sed  mea,  fi  confers,  labe  Columba  vacat: 
Sola  nitet  multis  e  millibus,  unica  proles, 

Spefque  genitricis  deliciumque  fux. 
Hanc  ubi  viderunt,  nimium  dixere  beatam 

Virgineufque  chorus,  la&eolaeque  nurus. 
Laudavere  thori  focise  regalis  amicas, 

Et  quotquot  Regi  conferuere  latus. 
Quae  tibi  cenfcnda  eft,  radios  quam  cernis  Eoos, 

Et  lunse  &  folis  dulce  referre  jubar? 
Cui  datur  hoftiles  acies  terrere,  virorum 

Ut  cum  fub  fignis  ftat  clypeata  feges, 

S  P  0  N  S  A. 

Qui  mihi  florebat  pomis  felicibus  hortum 
Invifi,  &  valles  fertilitate  pares; 


iS2  C  A  N  ?  I  C  U  M 

Anxia  difqhiro  num  forfan  vinca  gcmmis, 
Num  vireat  malus  punica  flore  novo. 

Huc  cgo  rapta  fui  line  fenfu,  paifibus  aequans 
Isiobilium  fapidas  alipedcfquc  rotas. 

HIEROSOLTMITANA. 

Sacra  rcdi,  Solymsa  redi,  vcftigia  Virgo 
Flc&e  retro,  reduiis  da  cclcr  orc  frui. 

S  P  0  N  S  A. 

Dic,  quid  in  hac  fpcdtes?     In  te,  Solymosa,  cohortcs 
Et  numerum  geminae  vimque  phalangis  habes. 

G     A     P       VII. 

HIEROSOLTMlTANA. 

QUam  tibi  formofae  funt  proles  regia  planta:! 
Quam  mollis  niveos  velat  aluta  pcdes ! 
Dxdala  compagcs  femorum,  flexuraque  crurum 

Artificis  limulat  nobilioris  opus. 
Ventris  apex  medius  cyatho  par  nedtare  pleno  eft, 

Quem  torno  poliit  dextra  perita  lcvi. 
Ipfe  refert  vcnter  tritici  florentis  acervum, 

Candida  quem  circum  lilia  fundit  humus. 
Hinnulcos  mammx  gcminos  imitannir,  eburnaj 

Turris  &  in  morcm  la&ea  colla  nitcnt. 
Sic  oculi  radiant,  populofe  proxima  portas 

Ut  folct  Heiioona?  pifcibus  unda  frcquens". 
Nafus  odoriferx  Libani  par  obtigit  arci, 

Alta  Damafccnam  quce  prope  ccrnit  humum. 
Vcrtice  fers  coccum,  fulgent  tibi  murice  vittae; 

Rexquc  mo  fcmper  figitur  ipfe  lari. 
Quam  formofa  mihi,  quam  tu  mellita  videris! 

Deliciis  animum  quam  tuus  implct  amor! 
Corporis  elcQas  tibi  forma  iimillima  palms  cft, 

Multaque  candidulos  purpurat  uva  finus. 
Cara  mihi,  dixi,  fcandctur  palma  lacertisy 

Jllius  amplectar  brachia  panda  meis.- 

Pcflor 


SOLOMONlS,  itf 

Pe&ora  purpurei  pingent  dile&a  racemi, 

Spirabunt  nares  rofcida  mala  tuae. 
Ne£tare  lingua  madet,  cor  hoc  perfundit  amantis; 

Dat  liquor  hic  voces  fundere  more  fenis. 

S  P  0  N  S  A. 

Me  meus  ignis  habet,  mens  fe  mea  mancipat  illi, 

Illius  &  noftri  peflus  amore  calet. 
Nunc  ades,  6  dilefte  mihi!  jam  rura  petamus^ 

In  villis  mecum,  lux  mea !  fige  larem. 
Surge  fub  auroram ;  num  trudat  germina  vitis, 

Punica  vel  malus,  me  comitante,  vide. 
Hic  ego  lafTa  tuo  fubftcrnam  brachia  collo, 

Inter  &  amplexus  ofcula  padta  dabo. 
En  tibi  mandragoris  thalami  fparguntur  odoris, 

Et  cingunt  nitidas  florea  ferta  fores. 
Sunt  antiqua  mihi,  nova  funt  bellaria,  dulces 

Quas  tibi  fepofui,  funt  mihi  mille  dapes» 

C     A     P.      VIII. 

S  P  0  NS  J, 

OUtinam  fratrem  favor  indulfifTet  olympi 
Te  mihi,  ladtaffet  mater  &  una  duos! 
Tum  foris  invento  tibi  quas  decet  ofcula  ferrem 

Blanda,  nec  opprobrium  gentis,  ut  ante,  forem» 
Me  duce  tedta  meas  fubiens  genitricis  odoros 

Intrabis  thalamos,  &  documenta  dabis. 
Hic  tibi  vitigenus  conditus  odoribus  humor, 

Malaque  quem  fundunt  punica,  potus  erit. 
Me  meus  accipiet  gremio  vir,  colla  finiftra 

Fulciet,  amplexus  dextera  mille  dabir. 
Vos  ego  diledtx  Solymes  adjuro  puellae, 

Ne  qua  tori  focium  fufcitet  ante  diem. 
Qax  rogo,  qualis  erat,  quae  per  deferta  locorum 

Nixa  tuis  humeris  eft  tibi  fadta  comes? 
Pomus  erat,  memini,  fub  qua  tu  tafhis  amore  es9 

Sub  qua  te  gravis  efl  pondere  fa&a  parens. 
Infere  me  dextrae,  quam  diligis,  imprime  cordij 

Fcederis  hoc  noftri  geftet  &  111«  notas, 

U  Omnta 


J54  C  A  N  ?  I  CU  M,  &c. 

Omnia  vincit  amor,  lethoque  iimillimus  ipfe  cft, 

Nec  tumulus  crudac  plus  feritatis  habct. 
Illius  undantcs  xquant  inccndia  flammas  ; 

Ipfaque  ccelclti  iulmina  torta  manu. 
lenibus  his  lymphac  fruflra  quasrentttr;  amoris, 

Crcdc  mihi,  nullis  flamma  domatur  aquis. 
Ridct  amcr  gazas,  ipfum  quoquc  dcfpicit  aurum, 

Et  quafcunque  manus  parca  cocgit  opcs. 
Parva  foror  nobis  nondum  matura  marito  eft, 

Et  nondum  tcretcs  intumucre  fnius: 
Si  quis  crit  juvcnum  qui  pofcat  jungcre  txdas, 

Dic  quibus  hanc  ftudiis,  quave  juvemus  ope, 

S  P  0  N  S  U  S. 

Si  mihi  firma  manct  muri  foror  inftar  aheni, 
Eftque  velut  toto  janua  pofte  patens; 

Urbs  manibus  fabricata  meis  argentea  furget, 
Surget  odorata  janua  firma  cedro. 

'    S  0  R  0  R    S  P  0  N  s  m. 

Par  ego  fum  muro,  geminae  funt  «mula  turri 
Ubera,  qux,  memini,  perplacuere  tibi, 

S  P  0  N  SU  S. 

Ruris  in  aprici  Solomonis  vinea  campo 

Floret,  &  innumero  palmite  veftit  humum. 
Illius  eft  famulis  cuftodia  crcdita,  nummos 

Mille  folet  domino  pendere  quifque  fuo. 
Me  mca  cuftodem  na6ta  eft,  mihi  fcryit  &  uni 

Vinea,  meque  fua  fertilitate  beat. 
Mille  tibi,  Solomon!  tua  folvit  vinea  nummos; 

Bis  centum  famuli  fed  tamcn  inde  metunt. 
Hortorum  quae  fepta  colis,  tua  verba  fodales 
Aufcultant,  aures  tu  quoque  tunde  meas. 

S  P  0  N  S  A. 

Par  capreis  cervifque  fugam,  Dile&e!  capefle; 
Montis  odoriferi  culmina  fumma  pete. 


Gantica 


*SS 

Qantica  Evangelica. 

Arcturo  Jonstono  Interprete. 


Salutatio  Angelica. 

Ave  Maria. 

SAlve,  Coelicolum  Virgo  cariffima  Regi, 
Et  cceli  cumulata  bonis !     Tu  Numine  plena 
Jam  frueris  prsefente  Deo.     Tanto  hofpite  felix, 
Virginibus  reliquis  &  matre  beatior  omni  es. 
Ne  trepida:  placido  te  vidit  lumine  rerum 
Conditor.    Ecce  tuo  conceptam  femine  prolcm 
Virgo  feres  utero,  Natumque  puerpera  fauftis 
Nixibus  in  dias  emittes  luminis  auras. 
Qui  tibi,  nec  vano  titulo,  dicetur  IESUS. 
Viribus  immenfis  &  majeftate  corufc& 
Inftruet-  hunc  mundi  genitor,  prolemque  fupremi 
Numinis  agnofcent  fuperum  domus,  xqiiora,  tellus. 
Davidis  huic  folium  patris  &  regalia  Judae 
Sceptra  dabit  Dominus,  quas  nec  dolus  auferet  ullus, 
Nec  furor  hoftilis,  nec  quod  terit  omnia  tempus. 
Virginis  in  gremium  labetur  ab  aethere  fummo 
Spiritus,  &  facra  dum  lambet  vifcera  flamma, 
Te  patris  umbrabit  virtus,  cui  fubjacet  asther, 
Et  duratura  faciet  de  virgine  matrem. 
Ergo  tuo  facrum  furgens  de  femine  germen 
Audiet  setherei  proles  germana  parentis. 
Ecce  tui  confors  generis,  nunc  obfita  canis, 
Nec  foecunda  prius,  praegnans  fibi  fentit  Eliza 
IntumuifTe  finus.    Ex  illo  plena  nitoris 
W%  ter  luna  fuit,  bis  ter  jubar  abftulit  orbi, 

U  l  Scilicct 


*S6    CANflCUM  ELlZABEfHAB. 

Scilicet  au&ori  rerum  fuprema  poteftas, 

£t  manus  omiiipotens  eft,  &  fine  limite  vires. 

Canticum  Elizabeth^e. 

Beneditta  tu. 

Vlrginei  regina  chori,  collata  puellis 
Quaereliquis,  quas  fol  oriens,  quas  adfpicit,  undas 
Cum  fubit  Hefperias,  felicior  omnibus  una  es. 
Scilicet  hic,  utero  quem  fers,  quofcunque  beatos 
Vel  ccelum  vel  terra  vocat,  fupereminet  omnes. 
Unde  mihi  tam  rarus  honos  ?    Me  vifere  mater 
Cur  Domini,  totus  mecum  cui  fupplicat  orbis, 
Suftinet,  exiguos  non  dedignata  penates? 
Ecce  falutantis  fimul  ac  mihi  perculit  aures 
Enthea  vox,  nondum  confpe&o  lumine,  faetus, 
Quo  mihi  nunc  uterus  turget,  mirabile  di&u  ! 
Subfiliit,  tacito  teftatus  gaudia  plaufu. 
O  felix  nimium  facris  quae  vocibus  ultro 
Credidit!  'Eventus  Domini  promifTa  fequetur, 

Canticum  B.  Mari^  femper  Virginis. 

Magnificat. 

HUnc  ego,  cui  Domino  paret  domus  ardua  coeli, 
Et  coelo  quodcunque  fubeft,  de  pe£toris  imo 
Grandibus  attollo  titulis,  &  fpiritus  intus 
Exfultat  nafcente  Deo,  quo  pendet  ab  uno 
Noftra  falus,  humilem  placido  qui  lumine  fervam 
Millibus  e  multis  ftipera  defpexit  ab  aula. 
En  me  cun&a  dehinc  felicem  terque  quaterque 
Secla  canent:  fiquidem  cui  pollens  robore  dextra  eft, 
Et  facra  majeftas,  genitor  me  defuper  umbrans, 
Perfecit,  quae  terra  fimul  miratur  &  sther.  ^ 
Hunc  amor,  auratis  perpcs  clementia  pennis 
Hunc  fequitur,  gremioque  fovet  pietatis  alumnos, 
Inclita  fulminex  nemo  miracula  dextr^e 
Ncn  fbpet.    Elato  fpirantes  grandia  faftu 
Jlk  manu  forti  late  difperfit,  &  auris 
Vota  rapi  juffit,  volucri  ludibria  ccelo. 


CANflCUM    ZACHAK  I &.     ls1 

Ille  paludatos  &  ovantes  murice  reges 
Viribus  inviftis  folio  detrufit  avito, 
Fafcibus  exutos.    Humiles  e  pulvere  vili 
Suftulit,  &  folidis  velavit  tempora  gcmmis. 
Ille,  bonis  faturans  inopis  jejunia  plebis, 
Divitis  elufit  fpes,  &  dimilit  inanes 
Hos  quibus  Eois  undabant  atria  gazis. 
Ifaciden  famulum  praeftanti  robore  dextra 
Extulit,  &  fulcit,  pa£ti  teftatus  amoris 
Se  memorem,  liquido  dum  cingitur  sethere  tellus. 
H%c  proavis,  Abrahaeque  patri,  fobolique,  fupremd 
Qui  regit  imperio  terras,  promifla  reliquit. 

Canticum    Zachari^e. 

'BenediBus. 

LAudibus  Ifacidum  celebra  Dominumque  Deumque, 
Ille  fuum  populum,  delapfus  ab  oetheris  aula 
Vifit,  &  infefti  medio  de  gurgite  lethi 
Traxit  ovans,  pretio  pro  libertate  foluto. 
Davidis  ille  domum  nati  miferatus  in  altum 
Extulit,  &populis  hinc  juffit  furgere  vitae 
Perpetis  au&orem,  validae  qui  robore  dextrss 
Erigit  affli&os,  tumidos  &  dejicit  hoftes. 
Haec  vatum  numerofa  cohors,  prsefaga  futurj 
Scilicet,  a  prima  praedixit  origine  mundi. 
Aftbre  tempus  ait,  quo  nos  hoftilibus  armis 
Eriperet  qui  cunfita  poteft,  quo  patribus  arrham 
Traderet  &  patrii  monumentum  infigne  favoris, 
Quoque  palam  faceret  memorem  fe  vivere  fanfti 
Foederis  &  fidei,  jurato  numine,  patri 
Quam  dedit  Abramo.     Venturi  proefcius  xvi 
Se  pater  aethereus  faflurum  dixit,  ut  olim, 
Hoftibus  edomitis,  cultor  pietatis  &  aequi 
Quifque  foret,  fuperumque  patri,  dominoque  litarefc 
Intrepidus,  liquida  lucis  dum  vefcitur  aura. 
Tu  quoque,  parve  puer !  Vates  dicere  fupremi 
Numinis;  au£tori  vitae  tuprsevius  ibis, 
Et  fternes  quod  carpet  iter,  populumque  docebis, 
Defuper  afflatus,  inullam  fperare  falutem, 
Crimina  ni  tollat  fuperi  clemcatia  regis. 


i58       CAN<T  ICUM  SIMEONIS. 

Illa  falutiferum  demittct  ab  aethere  fidus, 
Unde  diem,  lucemque  trahct  quicunque  tencbris 
Mergitur,  &  vitam  lethi  traducit  in  umbra. 
Hoc  jubar  erranti  grefTus  reget;  otia  terris 
Ut  ferat,  hoc  niveis  fequitur  pax  aurea  pennis. 

Canticum    Sxmeonis. 

Nuhc  dimittis. 

NUnc  famulum,  Pater  alme  !  tuum  dimittis,  &  alta 
Pace  beas  capulo  vicinum,  foe-dcris  i£ti 
Pollicitique  memor.  Jam  cernunt  lumina  vitac 
Praefidium  columenque  meae,  fontemque  falutis, 
Quem  mecum  populis  fpefiandum  mille  dedifti. 
Vifa  mihi  lux  eft,  rofeo  quae  folis  ab  ortu, 
Solis  ad  occafum  rutilat ;  caligine  pulsa, 
His  oculis  confpcfta  mihi  eft  nova  gloria  leftse 
Gentis,  &  immotae  decus  immortale  Sionis. 

Hymnus  S.  S.  Ambrosii  &  Augustini. 


Te  D 


eum. 


TE  fuper  aftraDeum  vehimus,Dom'numque  fatcmur. 
Te  folis  quaecunque  jubar  fub  fornice  coeli 
Adfpicit,  aeternum  veneratur  terra  parentem. 
Grex  facer,  auratis  qui  pervolat  oethera  pennis, 
Imperio  nutuque  tuo,  fupremaque  mundi 
Templa  tu&  cxlata  manu,  coelique  potcftas 
Omnis,  &  igne  micans  acies,  &  lucidus  ordo, 
Agminis  aligcri  princcps  tibi,  maxime  rerum!  J 
Jugiter  acclamant,  ter  fanftum  voce  canora 
Ingeminant,  unumque  Deum,  Dominumque  falutaniy 
Qui  regis  imperio  terras,  belloque  triumphas. 
Se  tua  majeftas  late  diffundit,  &  orbem 
Occupat  immcnfum,  radiifque  micantibus  implet. 
Te  chorus  illuftris  procerum,  quos  omnibus  oris, 
Omnibus  &  populis  bifidis  novafoedera  linguis 
Pandere  juffifti :  Divinis  inclita  vatum 
Agmina  te  celebrant  titulis :  exercitus  ingens 
Te  canit  Heroum,  pro  te  qui  fanguine  fufo  ' 

•  Clart 


HTMNUS  AMBR.  tf  AUGUSflNL  159 

Clara  triumphalis  meruerunt  praemia  palmae. 

San&a  cohors  totum  late  diftiifa  per  orbem 

Te  patrem  agnofcit,  majeftatemque  fupremam, 

Tempore  quae  nullo,  nullifque  coercita  metis, 

Telluris  ccelique  plagas  fupereminet  omnes. 

Illa  fimul  CHRISTUMtenatum  patre  fatetur, 

Qui  foboles  cum  vera  DEI  fit  &  unica  proles, 

Nec  geuitore  minor,  toti  venerabilis  orbi  eft. 

Hunc  quoque  quem  pariter  fpirant  Natufque,  Paterque^ 

Effe  DEUM  credit,  facris  praecordia  flammis 

Qui  ciet,  &  dubiis  adfert  folatia  rebus. 

Chrifte !  manu  qui  fceptra  tenes  &  luce  corufca 
Cingeris,  aeterno  proles  aequseva  parenti, 
Tu  Deus  ora  viri  pro  libertate  tuorum 
Sumturus,  famulae  fubiifti  vifcera  matris, 
Non  dedignatus  lutca  te  claudere  tefta. 
Lurida  tu  lethi  fregifti  fpicula,  cceli 
Tu  quoque  fecifti  patulas  credentibus  arces  : 
Tu  patris  ad  dextram,  magni  genitoris  ami&us 
Luce,  fedes ;  judex  hinc  &  venturus  in  orbem 
Crederis,  aligeris  coeli  ftipatus  alumnis. 
Ergo  tuis  fer  opem  famulis,  e  carcere  fanguis 
Quos  tuus  exemit,  puro  pretiofior  auro. 
iEterna  da  luce  frui,  coelique  beatis 
Civibus  adfcribi,  vitx  qui  puriter  adae 
Praemia  ceperunt :  populum  tibi  fcedere  jun£luni 
Afifere,  Coelicolum  rex,  &  felicibus  auris 
Floreat  aeternum  gens  quae  tibi  dicitur  hcres. 
Hanc  tua  lecuram  duc  per  veftigia,  dumque 
Te£ta  manent  fuperum,  titulis  &  honoribus  auge. 
Noftra  cohors  jugi  te  tollit  carmine,  facris 
Nec  numerum  numeris,  nec  tempora  ponimus  hymnis* 
Dexter  ades,  cuftofque  gregis :  da  ducere  laetis, 
Qua  fruimur,  fine  labe  diem  :  miferere  tuorum. 
Spem  gregis  elefti  bonitas  tua  paflibus  aequis 
Stipet;  humum  linquens,  fpes  te  mea  refpicit  nnum» 
Dum  rota  folis  erit,  dum  luna  perambulat  orbem, 
Non  ego  te  Domino,  non  te  confundar  amico. 


SYM- 


i6o    STMBOLUM  APOSfOLORUM 

S  Y  M  B  O  L  U  M     A  P  O  S  T  O  L  O  R  U  M. 

Fldo  DEO  Patri,  rerum  cui  fumma  poteftas  ; 
Qui  tcrram  e  nihilo  finxit  &  aftra  poli. 
Fido  DEI  Nato,  populum  qui  fcrvat,  olivae 

Tcmpora  cui  facro  rore  perun&a  nitent : 
Unica  qui  p.itris  eft  prolcs  ;  qucm  poplite  flexo, 

Pe&ore  devoto  quem  veneramur  herum : 
Quemgravis  arcana  Divini  Flaminis  aura 

Enixa  eft  focii  nefcia  virgo  tori : 
Judice  fub  Latio  qui  paflus  in  arbore  vitam 

Exuit,  &  tractus  dc  cruce  merfus  humo  eft; 
Tartara  mox  fubiit  ;  lux  tertia  reddidit  orbi  j 

Morte  triumphata  carpiit  in  aftra  viam. 
Aflidct  hic  dcxtrce  magni  patris ;  inde  redibit, 

Judicet  ut  vivos,  quofque  recondit  humus. 
Fido  DEO,  cum  prolc  pater  quem  fpirat:  Ubique 

Efle  pios  crcdo,  quos  regit  una  fides. 
Et  fore  deliclis  vcniam,  redivivaque  credo 

Corpora  perpctuis  perfruitura  bonis. 

Oratio   Dominica. 

MAgnePater!  cceli  qui  cingis  &  incolis  arces, 
Te  fandum  geminus  praedicet  orbis  apex. 
Sccptra  manu  geftans,  folium  confcende,  tuifque 

Pareat  imperiis  aemula  terra  poli. 
Da  bona,  qux  recreent  hodie,  dextraque  benignl 

Almeparens!  omni  fuffice  luce  dapes. 
Da  veniam  nobis,  aliis  quos  parcere  cernis ; 

Nec  tenta  nimium,  fcd  mala  pclle  bonus. 
Te  penes  imperium  eft,  nullifque  potentia  metis, 

Temporis  &  nullo  limite  claufus  honos, 

DECALOGUS. 

ME  folum  venerare  Deum,  nec  fculpe  quod  oras* 
Impia  nec  vox  fit :  luce  quiefce  facra. 
Majores  reverenter  habe,  nec  fanguine  dextram 

Infice,  nec  fanfti  pollue  jura  tori. 
jPujra  manus  furti,  fit  falfi  nefcia  lingua  : 
Nullius  optetur  verna,  marita,  pecus, 
F    I    N    I    S. 


C  A  N  T  I  C  I 

SOLO  MONIS 

Paraphrafis  gemina ; 

Prior  vario  Carminum  genere,  altera 
Sapphicis  Verfibus  perfcripta. 

Auctore  Joanne  Kerro,  Huraaniorum 
Literarum  in  Academia  Edinburgena 
Profeflbre. 

EVITIO  ALTERA. 


i6a 

^^^^^^^^^^$^^^^^^^§^^^§^.^^^^§§»§.§ 

NobiliJJimo  &  ornatijfimo  Juveniy 

RoBERToMarchionideBowMONT, 
Baroni  &Comiti  KER  de  Wakf- 
FIELD5 

Jlluftriffimi  &  potcntifTimi  Principis, 

JOANNIS  Ttucis  de  Roxburgh,  &e. 
Filio  unico,  ac  maximo  Tarente  di- 
gnijjimo. 

INclita  Kerrorum  proles !   fpes  unica  gentis 
Eximi^  cximiivera  &imago  Patris  ! 
Dotibus  egregiis  quifulges  mentis  &  oris, 

Cui  comites  Charitesy  grataque  Suada  favet ; 
Accipe  quae  quondam  cecinit  praeclarus  opimae 

Rex  Solymae,  Hebr^eis  carmina  culta  modis  j 
Quae  tibi  praebemus  cultu  velata  Latino, 

Quem  dedit  Ar&oi  bruma  rigorque  ioli. 
Praedicat  hic  mirus  coeleftes  Sponfus  amores, 

Pandit  &  ipfa  fuas  nupta  fcrorque  faces. 
Hic,  nili  quod  noftrum  eft,nil  non  pretiofius  auro; 

Lac  nive  candidius,  mellaque  flava  fluunt } 
Cun6ta  nitent  gemmisj  halantes  undique  furgunt 

Nardus^  myrrha,  crocus,  lilja,  tura,  rofae, 

Jo.  Ker. 


163 


yJS  ?J&  ?A  ?J&  feS  Sws  ?*£  ha  n#  y»&  f/J:  3*3  ?J:  ?Ji  ?Jz  %  X  ?Ji  ?*&  ?Jk  5*S  ks  ftff  7*S  ?»& 


£*"£  $*"£  £v/£  $"£  $"$  V'4  $"4  &'i  ?"4  $"4  V%  fifS  £"£  £v/3  ^4  ^w/4  >N''^  ^  ^  S^5  &*'£  £"£  £%  Wk 
&s  &&  &s  ?J&  ?J*\  ?J&  ?J&  ?J&  &s  ?£  ?J&  ?J£  zws  ?J&  fes  ais  <J&  £s  ?J&  ?J&  yJ&  ?J&  h&  /*s 


Qantici  Solomonis 

PARAPHRASIS-: 


C  A  P.    I. 

Varf.  i    T^"TObile  carmen  habes,  merito  cui  Cantica 
I^U  cedant 

*■  Omnia;  Davidid^  nobile  Regis  opus. 

S  P  0  N  SA. 

Suaviolum  rofeis  Dile&us  dulce  labellis 
Det  meus  ille  mihi,  facilis  det  fuavia  mille  : 
Vincit  amor  latices  tuus,  6  mea  Vita  !  Lyseos, 
Halitus  unguentis  redolens  dimanat  odoris, 
Ambrofiae  fuccos  redolens ;  ipfum  quoque  Nomefy 
Unguen  ut  effufum,  liquidos  difFundit  odores: 
Cafta  depereunt  nivex  te  mente  puellse. 
Me  trahe,  virgineis  pernix  comitata  choreis 
Infequar  :  in  thalamos  duxit  me  Rex  meus  ipfe, 
Ipfe  fua  dextra  ;  Regi  Peeana  canemns 
Nos  hilares  lsetum  noftro  ;  praecordia  fibris 
Exfilient  tremulis ;  non  reddent  vina  faporem, 
Qualem  dulce  mei  fpirantes  Regis  amores. 
His  animi  r§#is  fucccndis  pedora  flammis. 

X  2  s  Nigra 


164  C  A  X  T  I  C  V  M 

f    Nigra  ego  fum  vultum,  Solymx  gcnerofa  propago, 
Orc  vcnutta  tamcn  ;  pclles  cgo  Kedaris  atras, 
Aft  iimul  auratos  Solomonis  rcddo  tapetas. 

6  Iiimcnc  fufcam  defixx  lumina  ftetis; 

In  me,  quam  rapidi  torret  violcntia  folis, 
Quamque  fuis  rctincns  vinetis,  a£b  furorc, 
Indecore  excandens  ira,  matcrna  propago 

Excrcet  multum,  durifque  laboribus  urgct ; 
Quam  colo  divina  propriam  dum  vinea  iorte, 

Mc  mifcram!  fpilfis  dumctis  obfita  fqualet. 

7  Pinguia  qusc  teneant  tc  pafcua,  dic  mihi?  monftra 
Qua  tuus,  6  mca  Lnx !  grcx  errct  valle  redu6ta, 
Sole  fub  ardcnti  mcdios  declinet  &  ccltus  ? 

Cur  vagcr  altcrius  trcmiilis  ego  devia  fibris 

Ad  caulas?miiera  ah !  qui  tequc  grcgefq;  relinquam ! 

S  P  0  N  S  U  S. 

8  Hcc  te  fi  fugiat,  rerum  dulcifllma!  grefius 

I  prcme  formoii  peccris,  pccorifque  magiftros 
Vcftigans,  horum  ad  magalia  pafce  capellas. 

9  Haud  minus,  eximium  dccus  6  Dile&a!  refulgcs 
Auratis  rutilans  phaleris  ac  fulget  in  oris 
Niliacis  fonipes,  cum  percutit  ungula  campum. 

10  Quique  genas  dccorant,  nitidi  fulgore  lapilli 
Perftringunt  oculos;  rcnitentque  monilia  collo. 

11  Daedala  fingemus  tibi,  Virgo!  muncra  ;  inaures 
Auri  fquallcntes  maculis  rutilantis,  &  apte 
Argcnti  nivcis  diftinQas  undique  fquamis. 

S  P  0  N  S  A. 

12  Ipfc  fuis  dum  Rex  epulis  accumbit  opimis, 
Dat  mea  mellifluos  ubertim  nardus  odores. 

13  Myrrheus  ut  fafcis,  gremio  gcitarier  aptus, 
Eft  mihi  Dilc£lus;  gremio  de  nocte  recumbet. 

14  Pinguis  ut  Engaddi  vinetis  cyprus  amoenis 
Fragrat  odora;  Bonos  iicdatmcus  Ignis  odores. 

S  P  0  N  S  U  S. 

iS    Quall's  te  futilans  nitor?  6  quam  mira  renuftas 

To 


SOLOMONIS.  i6s 

Te  circumvolitat,  mea  Lux!  Tibi  lumina  fulgent, 
Qualia  candidulis  perpulcra  luce  columbis. 

S  P  0  N  S  A. 

16  Te,  Dile&e  mihi,  nihil  eft  formofius:  aurea 

Nobis  fponda  viret,  confperfo  flore  rofarum. 

17  /Edibus  in  noftris,  cedro  tabulata  perenni 
Stant,  &  odorata  renitent  laquearia  bruta. 

C     A     P.       II. 

S  P  0  N  S  U  S. 

1  PUm  rofa  Saronis  pulcerrima,  fuave  rubefcens: 
i3     Lilia  concedant  vallibus  orta  mihi, 

2  Candida  praelucent  incultis  lilia  fpinis^ 

Sic  mea  virgineis  dulcis  Amica  choris. 

S  P  0  N  S  A. 

3  Qui  mihi  Dile&us  juvenes  fupereminet  omne* 

Egregios,  humiles  malus  ut  alma  rubos : 
Laetitia  exiiliens  dulci  confido  fub  umbra 
Illius;  hic  recubans  dulcia  poma  lego. 

4  Devehor  in  dulcis  foecundas  ne&aris  asdes, 

Hoc  duce;  vexillum  tenditur  ales  amor. 
j'    Me  recreent  hilares  cyathi;  me  rofcida  mala 
Exhilarent:  languens  carpitur  igne  jecur. 

6  iEgroe,  l#va  manus,  collum  mihi  fulcit  Amici; 

Meque  finu  amplexam  dextera  molle  fovet. 

7  Vos  per  ego  capreas,  cervos  &  ruris  alumnos, 

Progenies  Solymae  nobilis,  oro,  facras; 
Ne  qua  tori  focium  dulces  abrumpere  fomnos 
Cogat:  ne  ftrepitus  fufcitet,  oro,  malus. 

8  Suavis  io !  noftras  Dilefti  vox  quatit  aures : 

Collibus  infultat,  tranfilit  ecce  juga. 

9  Hinnuleo  iimilis  celeri,  caprexque  volucri, 

Praspetibus  pennis  huc  volat  ales  Amor: 
Effulgens  nimbo  jam  noftras  attigit  «des, 
En!  per  cancellos  lucidus  ille  micat. 

10  Deto 


!66  C  A  N  <f  I  C  U  M 

10  Dein  mihi  Dile&us  vultu  me  aftatur  amico, 

Verbaque  fuaviloqua  talia  vocc  refert: 
Surge,  vcni  mccum,  rerum  pulccrrima!  noftr» 
Altera  pars  animae,  Lux  mea  cara,  veni. 

11  En!  jam  fugit  hicms  nimbofis  foeta  proccllis, 

Fugit  &  effuiis  turbidus  imber  aquis. 

12  Florc  virct  tellus,  volucrcs  nunc  aera  cantu 

Demulcent,  caftus  turtur  ubique  gemit. 

13  Jam  baccas  ficus,  jam  lceto  palmite  gemmas 

Protrudit  vitis :  ridet  &  omnis  ager. 
Surge,  veni  mecum,  rerum  pulcerrima!  noftrae 
Altera  pars  animx,  Lux  mea  cara,  veni. 

14  Caita  columba  petrx  fiffuris  atque  latebris 

Haerens,  fac  vultus  lumina  noftra  beet. 
Aure  bibam  vocem:  nihil  hac  elt  fuavius,  illo 
Candidius  nihil  eft.     Te  dato,  pulcra,  frui. 
15*     Cum  catulis  vulpes  prendantur,  dentibus  uvas 
Qui  rodunt:  tenero  vinea  flore  tumet. 

16  Me  iibi  Diledus  propriam  tenet;  hunc  ego  jure 

Vendico,  cui  juxta  lilia  cana  dapes. 

17  Dum  d'ucat  rutilum  croceis  Aurora  quadrigis 

Ve£tadiem;  greffus,  Lux  mea,  fledte  retro: 
Hinnuleo  fimilis  celeri,  capreseque  volucri, 
Betheris  exfuperans  ardua,  carpe  viam. 

C     A     P.       III. 

S  P  0  N  S  J. 

!    '"VTOctis  per  tenebras  dum  cubui  toro 
XN    Arcanas,  animx  dimidium  me® 
Quaefivi,  latitans  ficubi  falleret; 
Averfus  dederat  terga  fugse  fua. 

2  Artus  excutiam  nunc  ego  languidos 
Stratis,  pervolitans  ocius.oppidum, 
Vicos  &  plateas  fedulo  quaeritans 
Luftrabo,  lateant  ficubi  Gaudia: 
Lultravi  mifera,  ah !     Carpferat  is  viam. 

3  Tum  me  repperiunt,  curfito  dum  vaga, 
No&urni  vigiles :  quaerito  an  ufpiam 
Fa&us  qui  mea  Lux,  forte  fit  obviam? 

4    Grcffu? 


SOLOMONIS.  167 

4  Greffus  promoveo  non  procul  hinc,  mihi  eft 
Vifum  praefidium  &  dulce  decus  meum, 
Prenfum  detinui,  brachia  brachiis 
Noltris  implicui,  matris  is  intimas 
iEdes  &  thalamos,  is  thalamos  ubi 
Auras  sethereas  primitus  hauiimus, 

Lasta  fupra  modum  me  fubiit  duce. 

5  Per  cervos  ego  vos  oro,  Sionides ! 
Per  ruris  celeres  obfecro  capreas, 
Ne  quivis  ftrepitus  fufcitet  unice 
Dile&um  mihi ;  nunc  ad  libitum  ful 
Per  vos  fit  requie  fas  placida  frui, 

HIEROSOLYMITANJE. 

6  Qusenam  tendit  iter  per  loca  devia, 
Inceffu  deceat  qui  bene  Principem, 
Exundans  globulis  undique  fumeis  ? 
Myrrhas  cui  redolet  plurima  copia, 
Turis  fumifici,  mercium  &  omnium, 
Quas  dat  dives  Arab$  collibus  e  fuis. 

S  P  0  N  S  A. 

7  En,  quo  Rex  Solomon  membra  levat  fua> 
Le&um  Sidonio  murice  fplendidum! 
Circa  hunc  excubias,  robore  qui  valent, 
Viceni  tep  agunt,  Ifacidss  incliti. 

8  Doftus  militiae  quifque  vibrat  fuuin 
Enfem  fulmineum,  prasvalida  manu; 
Accinftum  femori  ftat  quoque  fingulis 
Ferrum,  nofte  metus  quod  procul  arceat 

9  E  cedris  Libani  condidit,  artifex 
Divinus,  Solomon  Rex  fibi  nobilem 

jo    Le&icam :  radiant  fulcra  adamantina 

Argento  folido,  fellaque  laminis 

Auri  ftat  rutilans,  velaque  purpura 

Splendefcunt,  medio  ftrata  patet  via 

Natabus  Solyms,  nomine  Caritas. 
%l     Linquentes  propere  tefta,  Sionides! 

Nunc  prodite  foras,  Rex  plateas  obit 

Auguftus  Solomon;  en!  diademate 

Fulget 


j68  CANflCUM 

Fulget  confpicuus  tempora  gemmeo, 
Ipfi  quo  genitrix  impediit  comas, 
Sponfam  legitimis  quo  tabulis  die 
junxit,  lsetitia  pe&us  &  intima 
Perfufum  trepidis  exfiliit  fibris. 

C     A     P.      IV. 

S  P  O  N  S  U  S. 

l     /^V  Quantnm  decus  enitet 

Vy  Vultu  lafteolo,  Lux  mea  candida? 

O  qualis  nitor  aureus 
Te  circumvolitat,  fiderea  face? 

Collucent  oculi  tibi,  ♦ 

Cafto  ut  pulcra  nitent  lumina  turturi. 

Crines  purpurei  tui 
Caprarum  referunt  vellera  lucida, 

Quas  cernas  placido  grege 
Errantes  Giladis  rupibus  arduis*. 

2  Dentes  candiduli  bon£ 
Inftru&i  ferie,  dant  fpeciem  levi 

Tonfarum  pecudum  manu, 
Lotarum  liquidi  gurgite  fluminis, 

Quarum  cuique  gemellus  eft 
Partus,  nec  fteriles  ullae  in  iis  gemunt. 

3  Labris,  qu^e  rutilant  tibi 

Ceu  filum  dibaphum,  fermo  decens  fluit: 

Flava  tempora  pra*  coma 
Ut  mali  renitent  fragmina  punici. 

4  Turrim  Davidis  ardua 
Sublimcm  fimulant  colla;  ducummicant 

Hic  umbonibus  aereis 
Milleni  clypei,  fcuta  potentium. 

5-  Mammse  la&eolae  duo 
Silveftris  referunt  hinnuleos  leves 

Caprae,  qui  gemini  fimul 
Errant  ad  nitidis  lilia  floribus. 

6  Dum  ducat  rutilum  diem 
Quadrigis  croceis  ve&a  per  oethera 

Aurora,  &  jubar  aureum 

Ne&ur* 


<f  O  L  O  M  O  N  1  S.  tft 

IMo&urnas  tenebras  diffipet  a  polo; 

Montis  pinguia  myrrhei 
Pennis  prcepetibus  deferar  in  juga, 

In  clivos  citus  uberes 
Collis  turiferi  corripiam  gradus. 

7  Toto  corpore  candida, 
Refplendes,  animae  dimidium  mc«5 

Gemmis  purior  omnibus; 
Omni  labc  vacas  integra  tu  mea. 

8  Mecum  de  Libano  veni, 
Mecum  de  Libani  cedriferi  jugis^ 

Confors  cara  tori  mea; 
Amanas  e  placido  vertice  floridae, 

Summo  e  Scnire  profpice, 
Hermonifque  jugis:  defpice  de  cavii 

Spel&is,  ubi  delitet 
Pardus  fulmineus ;  queifque  latet  leo, 

9  Cor  mi,  niipta,  fororcula, 
Abreptum  retines;  cor  mihi  furripis 

I6hi  luminis  unius, 
Cervicis  nitidce  torque  vej  unico. 

io  O  quam  dulce  fapit  mihi 
Is  divinus  amor^  qui  fluit  e  tui 

Antris  pe&oris  enthei? 
Quam  multo  exfuperat  neftarei  mert 

Praedulces  cyathos?  tuis 
Unguentis  odor  eft,  qualis  aromatum, 

ii  Dulces,  Sponfa*  favos  labra 
Stillant:  lac  riiveum,  mellaque  rofcids 

Linguam  fuaviter  irrigant; 
Exfpirat  Libani  veftis  &  halitus, 

12  Hortus  fepibus  obfitus 

Es  tu,  rfupta,  foror;  fonfque  fcaturien? 

Quem  fignacula  muniunt; 
Lymphx  i\\  referas  lene  caput  facrse. 

13  Te  pomaria  punicis 
Malis  nobilitant;  fra&ibus  optimis 

Plantae  omnes  redolent  tibi: 
Surgit  nardus  olens,  cyprus  &  optima- 

14  Nardi  copia  nafcitur 

Ingens,  auricomans  gignitur  hic  crocus, 
JEt  fuavis  calamus;  oona 

Y  Sta 


o  C  A  N  ?  I  C  U  M 

Staftcn  dant  liquidam  cinnama;  ramuios, 

Quos  Panchaia  protulit, 
Fla^o  hic  confpicias  ture  gravefccre: 

Halat  myrrhca  lacrima, 
Splendens  ac  aloc;  fundit  &  halitus 

Dulces  quicquid  aromatum 
Pivcs  mittit  Ajabs  collibus  c  fuis. 

ij  Pelluces  vitreis  aquis 
Vivorum  laticum  fons  faccr,  irrigans 

Hortorum,  6  mca  Candida! 
Halantes  croceis  floribus  areas: 

E  quo  rivulus  aurcus 
Leni  de  Libano  murmurc  pcriircpit. 

S  P  0  N  S  A. 

16  Fortis  flamina  fufcitans 
Adfpira,  Bbfea!  difcute  nubila; 

Alis  &  madidis,  Notc ! 
Auris  pervolita  lenibus  hortulum : 

Sic  manabit  aromatis 
Noftris  fuavis  odor:  corripiat  gradus 

Dilcdhis  mcus  in  fuos 
Hcrtos,  ambrolias  carpat  &  hinc  dapes. 

C     A     P.       V. 

S  P  0  N  S  U  S. 

DEvcni  in  proprium,  cara  Soror  mea, 
Confors  cara  torijam  celerhortulum; 
Fragrantcs  lacrimae  funt  mihi  myrrhccc 

Colle£tae,  &  bona  aromata: 
Jam  pafcor  liquido  melle  meo,  favos 
Sugo  mcllifluos,  lac  niveum  bibo, 
Spumantes  pateras  nectarei  meri 

Felix  haurio  fuaviter: 
Gens  dilefta  mihi,  cui  faveo  unice, 
Adfis  huc,  epulas  ambroiias  cape, 
Fcecundos  cyathos  ne&aris,  hic  fcyphos 
Mecum  ne&aris  ebibe, 

SPON* 


SOIOMONIS.  171 

S  P  0  N  S  A. 

Somnus  mcmbra  premit,  mcns  vigilat  tamen: 
Dilc<3:i  patulas  vox  mihi  percutit 
Aures,  Pandc  fores,  &  Soror  &  fimul 

Conjunx,  cafta  columbula; 
Omni  labe  vacans,  pande  mihi  mca: 
Perfufum  gelido  rore  caput  vidc, 
Nodlurnis  pluviis  purpureas  madent 

Sub  dio  mihi  jam  com$. 
Cui  tunc  defes  ego,  Qui  mihi  quod  modo 
Velamen  pofui  accingere  nunc  queam? 
Deturpare  pedes  qui  valeam,  bene 

Lotos,  fpnrcitie  nigrfL 
Per  rimam  tenuem,  qui  face  torridl 
Urit  lenta  mihi  pe&ora,  dexteram 
Immifit,  fremitus  tum  mea  conciit 

Motu  vifcera  turbido. 
Stratis  excutior  protinus  ut  fores 
Dile6to  referem,  de  manibus  meis 
Stillat  myrrha  fragrans,  roreque  myrrheo 

Exundant  digiti  &  fera. 
Dile&o,  objicibus  (nec  mora)  fingulis 
Dimotis,  patulas  reddo  fores  meo; 
Pennis  aufugiens,  me  miferam!  citis, 

Pernix  carpferat  is  viam. 
Dum  tundebat  Amor  voce  fua  meas 
Aures,  me  tenuit  torpidus,  ah!  ftupor; 
Hunc  quserens  vocito,  non  tamen  eft  mihi 

Vifus,  vox  cadit  irrita. 
Tum  me  repperiunt  excubios  vagam 
Nodtu ;  dira  cohors  verbera,  vulnera, 
Infandum !  geminant ;  flammeum  &  auferunt 

Muris  quse  manus  excubat, 
Vos  ego,  Solymss  nobilis  incolae ! 
Adjuro,  volitet  fi  meus  huc  Amor, 
Illi  languidulum  dicite  cor  riieum 

Flammam  pafcere  non  levem. 


Y  z  HIERO* 


:i 


u 


fa  C  A  N  ?  I  C  U  M 

H  I  E  R  0  S  0  £  Y  M  I  r  A  N  JE, 

g     Qualis  pr«  rcliquis  (quxfamus)  hic  tibi 
DileSus,  fuperans  cundida  candidas? 
Qualis  prcc  reliquis?  dic  age,  fcrvida 
Quum  nos  talibus  urgcas. 

S  P  0  N  S  A. 

ZO    Dilc&o  niveus  candor  ineft  meo, 

Commiftufquc  rubor  murice  pulcrius 
Ardens  Sidonio;  fignifer  obtinct 
Primas  millibus  in  dcccm. 
Auro,  flamma  coquens  fcptima  quod  probat^ 
Splcndcfccns  rutilat  purius  huic  caput: 
Crifpatar  refuga  &  cccfaries,  nitcns 

PlumiVcorvus  uti  nigris. 
Pura  ccu  nivcis  luce  columbulis 
Collu,cent  oculi,  flumine  lacleo 
Eluti,  nitidis  orbibus  infiti/ 

Pcrpuicri  huic  oculi  nitcnt. 
$3     Maxhlce  referunt  floribus  areas 
Halantes  croceis:  illius  &  labra 
Exfudant  lacrimas  fuavia  rnyrrheas? 
Puris  cemula  liliis. 
14     Berylli  digitos  orbibus  aureis 
Inncxi  decorant:  pingit  &  ipfius, 
Sapphiris  rutilans  undique  lucidis, 
Vcntrem  candor  eburneus, 
If    Pilas  e  folido  marmore,  quce  pcde 
Aurco  ftant  nitidce,  crura  decentia 
JEquant:  par  Libani  ccdrifcri  jugfc, 
Vultus  floridulus  viget. 
;6     Oris  purpurei  maxima  fuavitas, 

Smccos  ambrofirc,  ne6hris  &  fcyphos 
Dulces  exfuperat:  totus  amabilis, 

Totus  Heliciis  fluit, 
Nobis  igne  jccur  qui  face  torrida 
Urit  langiiidulum  jugiter  hic  Amor; 
O  proles  Solymce  nobilis  inclitae! 
Nobis  hic  favet  u^ice, 

C  Aft 


o: 


£0  LO  MO  NIS.  ,73 

C     A     P,     VI. 

HIEfLO  S  Q  L  TMITA  N  JE. 

Uonam  carpfit  iter,  pr^pete  quo  tuus 
Penna  fugit  Amor  ?  dic  age,  foemina 
JPulcrf  pulcrior  omni, 

Tecum  qnxrere  perlubet. 

S  P  0  N  S  A. 


Sefe  corripuit  praepes  in  hortuli 
Halantes   croceis  floribus  areas, 
Hic  ut  lilia  c^rpens 
Vefcatur  dapibus  fuis. 
Ut  me  jure  fuam  vendicat  unice 
Dile&us,  proprium  lic  mihi  vendicQ 
Hunc,  qui  pafcitur  inter 
Albis  Jilia  floribns. 

S  P  0  N  S  U  S, 

Tu  Dilefla  ipihi  dulcis  amabilem 
Tirzen,  tu  Solymam  turribus  inclitan? 
iEquas  :  fulgida  fignis 
Terrent  haud  magis  agmina. 
Averfas  oculos,  ne  peream,  tuos  ; 
Vincit  casfaries  vellera  lucida 
Caprarum,  grege  losto 
Scandentum  Giladis  jjuga. 
Tonfus  ceu  renitet,  gurgite  fluminis 
Lotiis,  grex  ovium,qua:  geminos  habent 
Fcetus,  orba  nec  ulla, 
Dentes  candiduli  nitent. 
Qui  mali  rubeis  &  njveis  fimul 
Granis  nobilitat  fragmina  punici, 
Qrnat  tempora,  cirros 
Jnter5  puniceus  color, 


STri« 


174  CANFICUM. 

8  Tricenac  numcro  bis  capiant  thronum 
Reginac,  fcdeant  &  prope  pcllices 

Odoginta,  puellae 
Adltcnt  queis  numerus  dceft. 

9  Tum  Dile&a  mihi  prodeat,  unica, 
Matris  deliciae,  curaque  maxima, 

AHs  pura  columba 
Effulgens  niveis,  mca  : 
Felicem  hanc  refonans  virgineus  chorus 
Triplex,  tergeminis  tollet  honoribus; 
Tollcnt  laude  puellae, 
Regalis  focias  &tori. 
f  0    Aurora  ut  nitidum  quae  caput  e*ferit? 
Sicut   luna  rubens!  folis  &  aurei 
Inftar  pura  !  tremenda 
Signis  non  magis  eft  phalanx. 
1 1    Hortos  in  riguos,  caftaneas  nuces 
Gignentes,  abii,  vifere  vallium 
Plantas  flore  virentes, 
Vites  vifere  num  mihi 
X%    Florerent  tener^,  germina  punics  & 
Mali  pulcra  darent :  me  rapuit  mea 
Pernix  mens  inopinum, 
Amminadabis  ut  rotis. 
13    Retro,  fle&e  rctrote,  Solymiti,  te 
Retro,  fle6le  retro ;  da  reducis  tui 
Nobis,  tu  bona,  laetis 
Vultum  cernere  candidum. 
Quid  quaefo  eft  oculis  ccrnere  quod  datur 
In  te  ?  tu  fimulas  aurea,  fulgido 
Florentes,  Solymiti, 
Binas  cere  phalanges. 

C     A     P.     VII. 

S  P  0  N  S  U  S. 

j     f~\Uam  pulcri  tibi  funt  pedes  aluti 
\£  Velati,  egregite  propago  ftirpis  ? 
Jun&urae  femorum  arte  Daedalea 
Aptatos  imitantur  uniones» 

*  Vinq 


SOLOMONIS. 

z    Vino  ne&areo  fcyphum  rotundum 
Undantem  tu.us  asquat  umbilicus; 
Flaventis  cercris  rcfert  acervum 
Vcnter,  lilia  cana  cui  refurgunt. 

3  Mammae  lafieolx  tuae  tumentes 
Sunt  ceu  capreoli  duo,  gemelli, 

4  Collum  candidulum  refert  eburnam 
Turrim  :  iiderei  nitent  ocelli, 
Hesbonis  liquidse  ut  paludis  undse, 
Quas  pifcis  celcri  fccat  natatu, 
Stipatam  ad  populo  frequente  portam: 
Nafus  ceu  Libani  fuperba  turris 
Exftat,  moenia  qua  patent  Damafci, 

j    Piftum  coccinco  caput  refulget 
Cono;  purpureis  comse  relucent 
Vittis ;  &  tibi  carus  ambulacris 
Sic  Rcx  illicibus  lubens  tenetur. 

6     O  qualis  rofei  decor  venuflus 
Oris  !  ficlereo  micas  nitore. 

y     O  Lux  deliciis  madens  !  figura 
Florenti  eft  iimilis  decora  palmse, 
Mammac  turgidulis  tuae  racemis. 

$    Palmam  fcandere  nunc  juvat  virentem^ 
Ajebam  tacitus :  manu  recurvos 
Ramcs  floridulos  ovans  prehendam ; 
Mammse  turgiduli  velut  racemi 
Vitis  pampineae  mihi  tumefcent ; 
Quales  rofcida  mala  dant  odores, 
Nares  dulcifluos  dabunt  odores* 

9    Vinum,  cui  bona  cun&avina  cedant^ 
Nardinum  fapict  tuum  palatum  ; 
Vinum  quod  placide  means  ocellos 
Pafcit;  quod,  mea  Lux,  mihi  propinas^ 
Recludens  labra  claufa  dormienti. 

S  P  0  N  S  J. 

10    Tutatur  fibi  propriam  dicatam 
Ignis  me  meus ;  ac  amore  noftri 
Ipfius  penitvis  calent  medull». 


175 


xi.  Goa« 


i 


if6  C  A  N  r  I  C  U  M 

ti  Confer,  tu  mea  Lux,  gradus ;  amoeni 

Ruris,  nunc  age,  nunc  petamus  arva . 

Ruris  floriferi  ad  cypros  odoras 

No6tem  nos  hilares  agamus  una. 
12    Surgamus  rofei  ad  jubar  corufcum 

Solis,  vifere  vincas  feraces ; 

Num  vites  fenerae,  vidcrc,  fiores 

Edant  purpureo^ ;  fuis  tumefcens 

Gemmis  punica  malus  an  vircfcat : 

Te  amplexa  hic  gremio  fovcbo  molli, 

Hic  pa6tes  dabo  bafiationes. 
*3    Fundunt  mandragorx  fuos  odores  ; 

Noftris  pro-  foribus  dapes  recentes 

Halant ;  funt  fimul  &  dapes  vetufte, 

Quas,  Lux,  delicias  tibi  rcpono. 

C     A     P.      VIII. 

S  P  0  N  S  J. 

j     ^Eata  plufquam  millies 
±J  Forem,  favente  numine^ 
Ceu  frater  effes  fi  mihi, 
Meae  parentis  ubera 

Qui  fuxit :  inventum  fon> 
Te  brachiis  ample&erer^ 
Te  bafiarcm  centics, 
Ulli  nec  inde  temnerer.- 

2  -ffides  inibfs,  me  ducc, 
Meae  parentis,  mi  tuis 
Jutfis  facris  cor  imbues  : 
Tradente  me  tu  pocula- 

Lenis  falerfli,  dulcia 
Qax  temperant  aromata, 
Laetus  bibes,  &  limpidos 
Mali  liquores  punici. 

3  Fulcit  caput  mi  languidce 
Ejus  finiftra,  rhe  levans ; 
Mollis  fovens  me  dextera 
Dai  ttiilk  compkxus  mihL 

4  Adjur* 


SOLOMONIS.  t^ 

4    Adjuro  vos,  Sionides ! 
Ne  fufcitetis  unice 
Quem  mens  amat,  fas  fit  fui 
Per  vos  quiete  perfrui. 

HIEROSOLTMITAN& 

j    (Quae  per  locorum  devia, 
Spirans  odores  optimos, 
Greffus  decentes  fert  fuos 
Innixa  Diledto  fuo  ?) 

S  P  0  N  S  A. 

Aprica  malus  ftat :  fub  hac 
Te  fufcitavi ;  hic  te  tua 
Enixa  mater  protulit 
Dias  111  oras  luminis. 

6  Tanquam  figillum  me  memor 
Corde  geras  fculptam  tuo  : 
Me  geftet,  armillam  velut 
Pulcram,  lacertus  candidus. 

Mors  fasva  cun&a  proterit, 
Buftoque  condit ;  fic  Amor 
Dirus  Cupido  &  perdortiant, 
Prunas  vomentes  igneas. 

7  Multos  rotantes  vortices 
FluSus  aquarum  non  domant 
Amoris  ardentes  faces ; 
Nullufque  torrens  obruit. 

Gazas  beatas  aedibtts 
Si  quis  repoftas  intimis 
Oftentet ;  has  opes  Amor 
Unius  affis  asftimat. 

8  Germana  nobis  parvula  eft, 
Cui  non  tumefcunt  ubera ; 
Hanc  qui  juvemus,  dic  age, 
Hacc  cum  locanda  fit  viro? 

S  P  0  N  S  USJ 

9  Si  munis  haec;  argenteum 

Z  ^O) 


»78  C  A  N  T  I  C  U  M 

Nos  hanc  foper  palatiuro 
Condcmus;  hxc  fi  janiiaj 
Valvis  cegemus  cedrinis. 

S  P  0  N  S  A, 

lo    Sto  firma  ficut  xncus 

JViurus,  mamillx  turribus 

Binis  parcs  funt  :  hinc  bono, 

Lux,  me  tucris  lumiiic. 
ii     Scrvis  locavit  vineam 

Amplam  cteatus  Davide 

Rcx  :  miHe  quifque  pendere 

Solebat  huic  argcntcos. 
12     Quae  contigit  mi  vinea  ; 

Huic  cxcubo  cuftos  vigil  : 

Hinc  mille  Rex  argcnteos, 

Scrvi  ducentos  &  terent. 

S  P  0  N  S  US. 

>3    Hortos  apricos  qux  colis, 
Tibi  fodalcs  arrigunt 
Aurcs :  melos  fac  aureac 
Pncdulce  vocis  audiam. 

S  P  0  N  S  A. 

14    Accurre  cervis  oc'us, 
Dilc&e  mi,  citatior 

Sis  caprea,  quae  perlevis  4 

Colles  odoros  tranfilit. 


Canticl 


Qantici  Solomonis 

Paraphrafis  altera. 


C  A  P.     I. 

Anticum  quod  Rex  Solomon  canora 
Barbiti  eft  nervis  modulatus  olim  : 
Canticum  quod  pr«  reliquis  meretur 
Nobile  palmam. 

S  P  0  N  S  A. 


c 


2     Ofculum  mi  det  rofeis  labellis, 
Ofculis  blandis  me  hilaret ;  tui,  Lux, 
Dulce  fpirantes  fuperant  amores 
Pocula  vini.. 
2    Halitus  fragrans  redolenfque  fuave 
Manat  unguentis  nitidis  abunde 
De  tuis  :  queis  par  nihil  eft  odorum3 

Nil  mage  gratum. 
Nomen,  unguentis  veluti  refufis 
Pyxis,  effundit  liquidos  odores  : 
Integrae  te  depereunt  puellse 
Pe£tore  cafto. 
4    Me  trahas,  oro,  celeri  feremur 

Praepetes  curfu  :  in  thalamos  ovantem 
Puxit  en !  me  Rcx,  hilares  fruemur 
Rege  benigno. 

Z  z 


Vine 


l8o  C  A  N  T  I  C  U  M 

Vina  nos  fupra  generofa,  amorcs 
Mente  condemus  memori  tenellos  ; 
Sic  tui  multo  pia  corda  redtis 

Uris  amore. 
f    Nigra  fum  vultum,  tamen  &  decora, 
Virgines  facram  Solymam  colentes, 
Kedaris  pelles  refero,  tapetas 

Et  Solomonis. 

6  Torrido  ne  me  feriant  peruftam 
Sole  rimantes  oculi :  maligna 
Saeviens  ira  genitricis  almx 

Turbida  proles, 
Vineas  cuftps  vigil  ut  tuerer 
Compulit:  verum  mea,  me  mifellam! 
Vinea  agreftis  mihi  fenticetis 

Obfita  iqualet. 

7  Dic  ubi  pafcas  pecus  ?  in  reduftl 
Valle  qua,  folis  medios  fub  aeftus, 
Grex  tuus,  dic,  Lux,  recubans  opaca 

Frigora  captet  ? 
Cur  gireges  juxta  focios  vagarer, 
Flammeo  fubnigrum  adoperta  vultum, 
Ah!  gregum  fibris  tremulis  tuorum 

Pafcua  linquens  ? 

S  P  0  N  S  U  S. 

£  Si  latet  te,  6  prx  reliquis  venufta  f 
I  gregi  pulcro  prapeunti  adhaerens, 
Septa  paftorum  teneras  ad  alma 
Pafce  capellas. 
9    Non  minus  fulges,  mea  Amica,  dixit 
Ac  jugo  jun&us  fonipes  Pharonis, 
Fulgidis  terram  phajeris  opertus 
Cum  pede  pulfat. 
50    Luce  perftringum  oculos  corufcS 
Qui  genas  clari  decorant  lapilli ; 
Aurei  pulcris  tua  cplla  torques 
Nexibus  ornant. 
H     Fimbrias,  auro  rutilas  corufco, 
Levis  argenti,  Tibi  perpoli(a$ 


m 


SOLOMONIS.  181 

Arte  divina  faciemus  aptas 
Undique  fquamis. 

S  P  0  N  S  A. 

1%    Accubat  dum  Rex  epulis  onufte 
Ipfius  menfae,  mea  dat  fragrantes 
Halitus  nardus  pretiofa,  fumos 
Mittit  odorum. 
*3    Fafcis  eft  myrrhpe  redolentis  inftar 
Qui  fuo  iiQftrurri  jecur  urit  igne: 
hic  meas  inter  medius  mamillas 
No£te  recumbet. 
14    Ceuque  vinetis  cyprus  Engedasis 
Intumeris  baccis  redolet  marita 
Viribus,  fragrat  mihi  qui  medullas 
Torret  amore, 

S  P  0  N  S  U  S. 

I  $    Pulcra  quam  fulges  mea  Amica  ?  pulcri 
Quam  micas  oris  radiis?  ocelli 
Te  columbini  decorant  nitentes 
Lumine  cafto, 

S  P  0  N  S  A% 

16  Tu  quidem  pulcra  facie,  nihilque 
Dulcius  te  rai,  mea  Vita:  nobis 
Flore  flagranti  decorata  multo 

Sponda  virefcit. 

17  iEdium  nobis  tabulata  fplendent, 
Putridam  cedro  cariem  perosa, 
Ac  odoratis  laqueata  brutis 

Te6ta  renidenf. 

C     A     P.       IL 

S  P  0  N  S  U  S. 

Ulcra  frondefcens  ego  fum  Saronis 
Flofculis  rubris  Rofa;  Liliumaue 

Vallibui 


p 


lll  CJNflCUM 

Vallibus  nafcens,  niveo  nitori 

Quod  bene  ccrtct. 
2     Inter  horrentes,  vcluti  refurgit 
Lilium,  fpinas  ftimulis  acutis; 
Virgines  intcr  niveas  Amica 

Sic  mihi  lucet. 

S  P  0  N  S  A. 

5  Malus  agrcftes  velut  inter  omnes 
Arbores  frondens;  juvenes  Amicus 
Inter  eft  nofter,  dccus  hifcc  cunftis 

Gloria  laufque. 
Exfilit  pc&us  mihi  dum  fub  umbra 
Hujus  adftcrno  mca  mcmbra,  duinque 
Poma  deccrpo  mihi  dulciora 

Nedare  dulci. 
4    In  domum  duxit  dapibus  refertam, 
Et  coronatis  cyathis  madentem;, : 
Meque  vexillo  fluitante  puri 

•  Texit  amoris. 
j    PqSus  exfultans  hilares  Iagensc 

Fulciant;  reddant  recreentque  languens 
Mala  cor :  mentem  mihi  carpit  segram 

Intima  flamma. 

6  Meque  fuffulcit  capiti  finiftra 
Subjacens :  blando  gremio  receptam 
Me  fuo,  amplexu  fovet  &  retentat 

Dextera  molli. 

7  Obfecro  vos,  6  Solymam  colente* 
Virgines !  ccrvos  per  cgo  paventes, 
Caprcas  &  per  celercs  amoeni 

Ruris  alumnos, 
Nc  mihi  quovis  ftrepitu  moleftae 
Unice  quem  mens  amat  excitetis, 
Neve  rumpatis  placidam  quietcm, 

Dum  lubet  ipfi. 
%    Ecce  Dile&i  mihi  corde  toto 

Auribus  vocem !  Superans  praealtos 
Montium  tradtus  venit,  ecce!  colles 

Tranfilit  omnes. 


9    Capream 


SOLOMONIS.  183 

9    Capream  curfu  celer  antevertit 
Ille  Dile&us  meus,  aut  volucrem 
Hinnulum  vincit  citus:  ecce!  noftras 

Adftat  ad  oedes; 
Atque  fubridens  mihi  per  feneftras 
Profpicit;  clathros  dat  &  intuendum 
Se  per  auratos,  tenui  fubinde 

Luce  micantem. 

10  Ore  Dile£tus  meus  eft  locntus, 
Ore  fic  vocem  dedit,  6  Amica 

Tu  mea,  6  pulcras  mea  Pulcra  vincens, 
Surge,  venito. 

11  En !  hicms  fugit  nivium  procellis 
Fceta,  nimboiis  rapidifque  ventis 
Saeviens:  fugit,  madidis  receifit 

Imber  &  alis. 

12  Floribus  tellus  variis  ami&a  eft: 
Nunc  aves  ramos  celebrant  amoeno 
Garrulas  cantu ;  gemitufque  reddit 

Turtur  in  agris. 

13  Jam  fuis  ficus  tumuere  groffis: 
Vincas  fundunt  teneris  racemis 
Halitus  fuaves.   Mea  Amica,  Pulcr*, 

Surge,  venito. 

14  O  mea  in  petras  falebris  columba, 
Abditis  haerens  graduum  latebris, 
Fac  tuam  cernant  faciem,  precamurt 

Lumina  noftra ; 
Aure  da  lenis  facilifque  vocem 
Hauriam:  fuavi  tua  vox  loquela 
Ore  dimanat,  faciemque  pingit 
Grata  venuftas. 
15-    Caffibus  vulpes  capiantur,  una 

Vulpium  pulli  quoque,  quippe  vites 
Deiate  qui  rodant:  tenerae  refurgunt 
Vitibus  uvae. 
16    Qui  fuo  noitrum  jecur  urit  igne 
Eft  meus :  nec  non  ego  jure  ceili 
Optimo  illi,  quem  juvat  inter  alba 
Lilia  pafci. 
lj    Dum  dies  ve&us  rutilis  quadrigis 
Lucidum  tollat  caput,  atque  fufc» 

Avolenf 


184  C  A  N  f  I  C  U  M 

Avolcnt  umbr»,  tencbris  fugatis 

Luminc  claro; 
Fle&e  tu,  cujus  mea  mens  amore 
Flagrat:  inftar  fis  capreae  volucris, 
Aut  lcvis  tanquam  hinnuleus  pererraiu 

Betheris  alta. 

C     A     P.      III. 

S  P  0  N  S  A . 

x     AUxfii  no&u  recubans  cubili 

V^    Unicc  quem  mens  amat :  heu !  fupina 
Qusefii;  inventus  mihi  fed  mifellae 
Non  fuit  ille. 

2  Pigra  quin,  inqusm,-  tua  membra  ftratis 
Excutis?  furgens  cita  dehinc  per  omnes 
Urbis  anfracuis  ferar,  angiportus 

llico  &  omnes. 
Pervblans  cundlas  plateas,  requiram 
Unice  quem  mens  amat:  ufque  &  ufque 
Quaefii;  inventus  mihi  fed  mifellas 

Non  fuit  ufquam. 

3  Obviam  fiunt  mihi  pervagantes  ■ 

Oppidum  nodhi  vigilcs:  rogavi 
Ufpiam  an  qui  lux,  mea  qui  voluptas, 
Obvius  eflet. 

4  Paululum  grcffus  dubios  ab  iftis 
Avoco;  tandem  mihi  qui  medullas 
Urit,  invcntus:  temii  prehenfum, 

Huic  &  adhaefi, 
Donec  in  lsetas  gcnitricis  oedes 
Lxta  duxiffem,  thalamofque  in  ejus 
Parvulam  quae  me  teneramque  fovit 

Primitus  alvo. 
y    Obfecro  vos,  6  Solymam  colentes 
Virgincs!  ccrvos  per  ego  paventes, 
Capreas  &  per  celeres  amoeni 

Ruris  alnmnos: 
Ne  m'hi,  quovis  ftrepitu  molcfts, 
Unice  quem  mens  amat  exciteti*, 


Ncv# 


SOLOMONIS.  i$$ 

Neve  rumpatis  placidam  quietem? 
Dum  lubet  ipfi. 

HIEROSOLTMITANM. 

6  Avios  quas  per  nemorum  receflus 
Lucidum  haec  tollit  caput,  atque  in  aftra 
Fumeoe  iicut  liquidum  columnoe 

Aera  fcandit? 
Suavis  exundans  redolente  myrrhgg 
Halitu,  multo  quoque  fumigata 
Ture,  quas  vendit  myropola  cundtis 

Mercibus  au£ta! 

S  P  0  N  S  A. 

7  En !  torum  Regis  Solomonis  altum ; 
Excubant  circum  vigiles  potentes 
Sexies  deni,  Ifacidse  vigentes 

Robore  multo; 

8  Fulgidos  cun6ti  gladios  vibrantes 
Impigri,  acris  militise  fcientes; 
Quifque,  no6turnos  fnget  ut  timores, 

Cingitur  enfem. 

9  Fecit  ex  ligno  Libani  fuperbum 

Rex  fibi  currum  Solomon :  columnas 
Fecit  argenti  radiante  puri 

Luce  nitentes : 
io    Aureum  fundum,  Tyrioque  tegmen 
Finxit  ex  oftro;  mediumque  facrae 
Quae  colunt  turres  Solymoe  puellis 

Stravit  amore. 
II     Tefta  linquentes  propere,  Sionis 
Filix,  Regem  Solomona  veftrum 
Aurea  quicum  genitrix  corona 

Regia  cinxit, 
(Quo  die  Sponfam  fibi  per  tabellas 
Lege  fancitas,  propriam  dicavif, 
Gaudio  &  cordis  micuere  fibr#,) 

Cernite  clarum. 


A  k  C  AP» 


J86  c  a  n  ?  I  c  u  m 


C     A     P.     IV. 

S  P  0  N  S  U  S. 

ENitet  quantum  decus  e  venuflo 
Orcr1  quam  falges  facic  decorS, 
Aureos,  dulcis  mea  Amica,  qusflans 

Aurea  crincs! 
Intcr  &  cirros  rutilos  ocelli 
Sunt  columbini  tibi:  Giladcca  itl 
Rupe  caprarum  gregis  «mulantur 

Vellcra  crincs. 
Grcx  uti  dcntcs  ovium  nitcfcunt, 
Rite  qux  tonfx  rcdeuiit  lavacro; 
E  quibus  cun&ce  pariunt  gemellos, 

Orbaque  nulla. 
Labra  pinguntur  tibi,  ceu  nitefcens 
Splend,ido  filum  dibaphum  colore: 
Coccinis  miro  fluit  e  labellis 

Sermo  lepore. 
Fragmen  ut  mali  rofeo  rubore 
Punici,  mifta  nive  quod  rclucet, 
Crinibus  pras  puniceis  retortis 

Tempora  luccnt. 
Davidis  turrem  iimulant  fuperbam 
Colla,  qv.x  tclis  micat:  unde  mille 
iErei  pcndent  clype?,  virorum 

Scuta  potentum. 
Sunt  tuce  mammx  gemince,  gcmellf 
Hinnuli  tanquam  caprex  volucris, 
Inter  errantes  niveo  nitore 

Lilia  pulcra. 
Dum  dies  curru  celeri  peragrans 
Aerem,  fpargat  rofeum  colorem, 
No&is  ac  umbrx  fugiant  aba6te 

Lumine  claro, 
Myrrheum  ia  montem  ferar,  in  feracem 
Turis  &  collcm  citus  avolabo: 
Tota  perpulcra  es  mca  Amica,  null2 

Labe  notata. 


8    Deveni 


SOLOMONIS.  ify 

8  Deveni  mecum  a  Libano  referto 
Ture  fragranti,  mea  Sponfa  cara, 
Deveni  mecum  a  Libano;  de  Amanae 

Vertice  fummo 
Profpice,  Hermonis,  Senirifque  amoeni : 
Acrium  luftris  quoque  de  leonum, 
Et  jugis  quse  funt  bene  nota  pardis 

Pelle  notatis. 

9  Cor,  Soror  dulcis,  mihi  Sponfa  cara, 
Surripis;  cor  mi  rapis  ex  ocellis 
Unius  ni£tu,  nitidique  colli 

Torque  vel  uno. 

10  Quam  tui  fuavcs  mihi  funt  amores, 

O  Soror  duLcis,  mea  Sponfa?#  vincunt 
Vina;  &  unguentis  odor  eft  tuis  a- 
romata  vineens. 

11  Ceu  favi  ftillant  tua,  Lux,  labella: 
Melle  fragranti,  niveoque  lade 
Lingua  perfufa  eft;  Libanique  odores 

Spirat  ami&us. 

12  Hortus  es  feptus,  Soror  atque  Sponfa, 
Tu  fcaturigo  falientis  undae 

Claufa,  tu  fidis  facer  &  figillis 
Fons  bene  tutus. 

13  Pomifer  malis  tibi  floret  hortus 
Punicis,  plantae  varias  refurgunt 
Fru&ibus  pulcns:  cyprus  atque  nardus 

Suaviter  halant. 

14  Hic  fuos  mifcent  crocus  atque  nardus 
Halitus  dulces,  calamufque  fuavis 
Nafcitur  multus,  liquidamque  fudant 

Cinnama  fta&en. 
Turei  rami,  lacrimaeque  paflim 
Myrrhecc  fpirant,  aloeque  amara, 
Quaeque  Panchaeis  veniunt  jugis  a- 

romata  cun£ta. 
jy    Purus  hortorum  es  vitreo  colore 
Fons,  aquis  vivis  puteus  perennis 
Qui  fcatet,  rivi  e  Libano  fluentes 

Flumine  puro. 


188  CANflCUM 


S  P  0  NSJ. 

(6    Excita  flatus,  Aquilo !  fcrenos ; 

Aureis  noftrum,  Note!  lenis  hortum 
Pervola  pcnnis;  ita  fuave  noftrum 

Spiret  aroma. 
Confernt  greffus  celcr  ille  in  hortum 
Ipfius,  flamma  tacitl  medullas 
Qui  mihi  torret,  dapibufque  inemtis 

Dulcc  fruatur. 


C     A     P.      V. 

S  P  0  N  S  U  S. 

JAmmeumgrefTus  celeravi  inhortum, 
O  Soror  dulcis,  mea  Sponfa  cara ! 
Myrrheae  jam  funtlacrimae,mihique  a- 
romata  lefta. 
Cum  favis  edi  mea  mella;  purum 
Combibi  lac,  &  laticcm  Lyaeum: 
Vos  dapes  laetis  animis,  Amici! 

Sumite  lautas. 
Vultus  hinc  rugis  tetricus  faceffat, 
Ore  fpumantes  pateras,  Amati ! 
Pucite,  hauftus  ne&arei  liquoris 
Ducite  plenos. 

S  P  0  N  S  A , 

Me  tenet  fomnus  vigilante  corde: 
Voce  Dile&us  mihi  pulfat  aures, 
Mi  fores  duras  Soror  6  reclude, 

O  mea  Amica, 
Cui  nitor  purus  mea  Lux,  columba 
O  mea:  en!  multo  caput  eft  repletum 
Rore;  noflurno  madidi  capilli 

Imbre  gravantur. 
Cingar  an  rurfus,  modo  quse  recindta? 
Anne  me  exuta  tunica  refumta 

Induam^ 


SOLOMONIS.  xs^ 

Induam,  &  lotas  maculabo  plantas 

Sordibus  atris- 
Qui  fuo  noftrumjecur  urit  igne, 
Clam  manum  immiiit  mihi  per  foramcn*, 
Turbido  demum  fremucre  noftra 

Vifcera  motu. 
Non  moras  ne£to  ulterius  fupina, 
Huic  fed  ut  quem  mens  amat  obferatam 
Januam  poffum  referare,  ftrata 

Pigra  relinquo. 
Myrrha  guttatim  manibus  cadebat 
De  meis  ;  myrrhae  Iacrimis  madefcunt 
Suave  manantis  digiti,  ferasque 

Infuper  anfas. 
Tum  fores,  ruptis,  mora  nulla,  clauftris 
Obditis,  reddo  patulas  Amico : 
Sed  viam  carpens  citus  avolarat 

Praepete  penna. 
Verba  dum  fecit,  mihi  mens  ftupebat : 
Quaefii,  nufquam  mihi  fed  repertus 
Ille,  refponfum  mihi  nec  vocanti 

Rcddidit  ullum. 
Me  cohors  atrox  vigilum  pererrans 
Oppidum,  folam  feriunt  repertam, 
Vulnerant,  a  me  rapiunt  tuentes 

Mcenia  peplum. 
Vos  ego  adjuro,  Solymes  puellse! 
Huc  volet  ii  Lux  mea,  nuncietis 
Ipiius  molli  mihi  amore  lento 

Pc£tora  carpi. 

HIEROSOLTMITANJE. 

Ille  Dile&us  tibi  qualis  ?  huicne 

Par  viget  quicquam  fimile  aut  fccundum  ? 

Candida  longe  fnperan§  venuftas 

Foemina  forma  ! 
Ille  Diledhis  tibi  qualis  ?  anne 
fQuaefumus)  foli  tribuenda  palma  ? 
Nos  qnod  adjures,  ita  nofmet  urgen's 

jMore  facrato. 

SPONSA% 


f90  CANflCUM 

S  P  0  N  S  A. 

10  Ore  Dileflus  niveo,  rubenti 
Pulcer  &  vultu  meus  eit  :  decemque  iq 
Millibus  leQis  Coryphaeus  exftans, 

Omnibus  anteit. 

11  Prodiens  aurum  veluti  caminis 
Splendet  ipfius  caput  :  huic  capilli 
Rite  crifpantur,  radiantque  nigris 

Corvus  ut  alis. 

12  Ceuque  formofis  oculi  columbis 
Flumen  ad  purum,  renitent  ocelli 
Lafte  perloti  niveo,  decori 

Orbibus  aptis. 

13  Areas  malae  referunt  odoras, 
Floribus  pulcre  croceis  tumentes ; 
Myrrheum  rorem  labra  liliifque 

iEmula  ftillant. 

14  Quique  beryllo  rutilant  &  auro 
Annufos  manus  referunt ;  operti 
Rite  fapphiris  eboris  nitorem 

Venter  &  sequat. 
%S    Marmore  &  crura  ex  Pario  utcolumnac 
Aureis  nixae  bafibus :  decorque 
Vultui,  qualis  Libani  in  virentis 
Vertice  cedris. 
16    Rore  ccelcfti  madet  &  palatum, 
Mella  qui  longe  fuperat  favofque  j 
Totus,  en  !  hic  deliciis  ab  omni 

Parte  beatus. 
Hicce  Dile&us  meus,  hic  Amicus 
Eft  meus,  vos  6  Solymae  colente$ 
Virgincs  turres  placidas  opim^ 
Celfaque  te&a' 


C  A  P- 


SOLOMONIS.  191 

C     A     P.     VI. 

HIEROSOL  0  M  IT  A  N  M. 


0! 


Uo  tuus  pernix  Amor  avolarit, 
Foeminis  6  prae  reliquis  venufta, 
Fugerit  quo,  dic,  citus;  ut  queamus 
Quaerere  tecum. 

S  P  0  N  SA. 


Hinc  Amor  pernix  meus  avolavit 
In  fuum  hortum  ac  areolas  odoras, 
Heic  uti  pafcat,  legat  &  nitente 

Lilia  flore. 
Jure  Dile6tus  fibi  mancipatam 
Vendicat  me,  fic  mihi  jus  in  illum 
Vendico,  cui  funt  epulse  inter  alba 

Lilia  fuaves. 

S  P  0  N  S  U  S. 

Tirza  tu  tanquam,  mea  Amica,  pulcra, 
Sacra  tu  tanquam  Solyme  decora ; 
Sicut  infeftis  acies  tremenda 

Martia  figilis. 
Lumina  avertas,  peream  ne  ab  iftis  : 
Summa  tondentis  juga  Giladaea 
Pulcra  caprarum  gregis  aemulantur 

Vellera  crines. 
Grex  uti  dentes  ovium  nitefcunt, 
Rite  quae  tonfae  redeunt  lavacro ; 
ln  quibus  cun&oe  pariunt  gemellos, 

Orbaque  nulla. 
Fragmen  ut  mali  rofeo  rubore 
Punici,  mifta  nive  quod  relucet, 
Crinibus  prae  puniceis  retortis 

Tempora  lucent. 
Pone  Reginas  folio  nitente 
Sexies  denas ;  deciefque  &  o&o 


Co^ 


192  C  A  N  f  1  C  U  M 

Concubinas,  innumerafque  circum 
Ponc  puellas. 
9    Tum  me*  ii  delicice  columba, 
Una  fpcs  matris,  genitricis  una 
Cura,  fc  fiilat  mihi ;  perfonabunt 

Ore  beatam, 
Vidcrint  illam  fimul  ac  puellx  : 
Laudc  Regince  fupcr  altra  tollent, 
Evehent  multis  quoquc  concubinac 
Laudibus  illam. 
io    Sjcut  aurora  os  nitidum  rcvelans, 
Exferens  undis  caput  cx  Eois 
Profpicit  quxnam,  rofco  rcfulgcns 

Ore  decora  ? 
Pulcra  qus  lunx  iimilis  rubentf, 
Pura  quas  foli  iimilis  fercno, 
Fulgidis  fignis  nidians  tremendae 
More  phalangis. 
ii  Ut  meum  pafcens  animum  viderem 
Vallium  plantas  virides,  tenellx 
Gemmulis  vitcs  mihi  num  tumerent 

Palmite  laeto, 
Trudercnt  num  puniceo  decorum 
Punicae  mali  quoque  flore  gcrmen, 
Hortulos  multis  nucibus  refcrtos 
Lcntus  adibam  : 

12  Abftulit  me  mens  mea  non  opino 
Impctu  pernix,  minus  haud  citatis 
Atquc  quadrigis  ego  vcdus  Ammi- 

nadabis  tficm. 

13  Fk&e  te  retro,  Solymiti,  flefte  ; 
Ora,  te  quazfo,  tua  flecte,  flcfte ; 
Quo  tui  blando  reducis  fruamur 

Lurnine  lseti. 
Quid  poteft  in  te,  Solymiti,  cerni  ? 
More  tu  fulges  geminae  phalangis, 
Caftra  qux  plaudit  choream  revifens 

Hofte  percmto. 


CAP, 


SOLOMONIS.  }p3 


C     A     P.     VIL 


! 


S  P  0  N  S  U  S. 

CAlceis  aptis  tibi  quam  decentes 
Sunt  pedes  ?  aureis  foleis  revin6U 
Bellule  incedis  generofa  celfo 

Principe  nata  ! 
Bella  compages  femorum  tuoruirt 
Gemmeos  orbes  fimulat,  corufca 
Luce  fulgentes^  ope  perpolitos 

Undique  fumma, 
Eft  capax  crater  veluti  rotundus, 
Nardino  exundans,  tuus  umbilicus  : 
Ut  Ceres  flavens,  ubi  cana  circum 

Lilia,  venter. 
Sunt  tux  mammae  geminse,  gemelli 
Hinnuli  tanquam  capreas  fugacis  : 
Turris  in  morem  tua  celfa  cervix 

Fulget  eburnae  : 
Ceuque  pifcin#  renitent  ocelli 
Hesbonis,  portam  ad  populo  frequentem  i 
Eminet  nafus  Libani  ut,  Damafci  ad 

Moeiiia,  turris. 
Quam  tibi  vertex  rutilat  tiara 
Coccina,  vittae  &  capitis  refulgen* 
Purpura  ?  Stat  Rex  tuus  ambulacris 

Captus  amoenis. 
Qualis !  6  qualis  !  nitor  &  venuftas 
Te  voiat  circum,  mea  Lux  :  figura 
Corporis  palmam  tibi  re&a  adaequat, 

Ubera  botros. 
Dixeram,  Jam  jam  ferar  in  virentem 
Geftiens  palmam,  manibus  prehendarr 
Jam  meis  pandos,  gravidofque  foetu 

Ubere,  ramos  : 
Nunc  erunt  mammce  teretes  feracis 
Turgidi  vitis  veluti  racemi : 
Halitus  nares  mihi,  poma  quales 

Mitia,  reddent:  - 


194  C  A  X  ?  I  C  V  M 

9    Et  notx  vinum  fipiet  palatum 
Intimae,  pafceus  oculos  meando, 
Ofque  perrnulccns,  labra  dormienti 
Claufi  recludens. 

S  P  0  N  S  A. 

io     Illius  fum  qui  tacitis  medullas 
Olfium  torret  facibus  calcntes: 
Mequc  fiagranti  itudio  rctentus 
Appetit  illc. 

11  Qui  tuo  noftrum  jccur  uris  igne 
Fcr  gradus,  ruris  repetamus  arva  ; 
Ruris  ad  cypros,  mea  Vita!  noflcm 

Nos  &  agamus. 

12  Manc  vifamus  jubar  ante  Eoum 
Vineas  noftras,-  videamus  anne 
Floreant  vites,  tcnerce  an  refurgant 

Vitibus  uvae ; 
Germina  &  mali  fua  num  tumentes 
Punicas  trudant  foliis  tenellis  : 
Perlubens  illic  tibi  mille  jungam 

Ofcula  pa£ta. 

13  Halitum  dant  mandragorae,  dapefquc 
Mille  funt,  fru&us  vcteres  novique 
Ad  fores  noftras ;  tibi  quas  repono, 

O  mea  Vita! 


C    A    P.      VIII, 

S  P  0  N  S  A. 

NUminis  fummi  6  utinam  favore 
Tute  germanus  mihi  frater  effes. 
Qui  meae  labris  genitricis  alma 

Ubera  fuxit ! 
Te  foris  vffum,  patulis  receptum 
Te  meis  ulnis  ego  bafiarem ; 
Verteret  nec  quis  vitio,  nec  inde 
Temnerer  ullL 


Ue 


SOLOMONIS.  i9S 

%    Me  duce  fntrares  genitricis  acdes 
Tu  mese.,  quae  me  inftituit  docetque: 
Duceres  grati  calices  falerni, 

Me  tribuente, 
Quos  odorati  fapidique  mirum 
Temperant  fru&us:  fimul  &  bibendum 
Limpidum  fuccum  tibi  malaquem  dant 

Punica  ferrem. 

3  Subjacens  #gro  capiti  finiftra 

Me  levat;  blando  gremio  receptam 
Me  fuo,  amplexu  fovet  &  retentat 
Dextera  molli. 

4  Vos  ego  adjuro,  Solymes  puellas-! 
Ne  mihi  quem  mens  amat  excitetis, 
Neve  rumpatis  placidam  quietem, 

Dum  lubet  ipfi. 

HIERO  S  0  L  YMITANJE, 

£    (Avios  quae  per  nemorum  receffus 
Pandit  haec  vultus  nitidos,  fuofque 
Dirigit  greffus  humeris  Amantis 
Nixa  fuperbis  ?) 

S  P  0  N  S  A. 

Maluseft,  fub  qua  recubans,  aprica, 
Te  dedi  ere£tum ;  tua  mater  alma 
Hac  fub  enixa  eft,  peperitque  faufta 
Hujus  in  umbra, 

6  Me  tuo  cordi  veluti  figillum 
Inferas  oro  ;  memoremque  noftri 
Geftet  armillam  niveus  lacertus, 

Imprimar  illi. 
Praepotens  ceu  mors  Amor,  &  Cupido 
Orcus  ut  durus ;  velutique  prunas 
Igneae  illius  rapido  feruntur 

Vortice  flammae, 

7  Non  Amor  multis  rapidis  aquarum 
Fluftibus  cedit:  nequitullus  alto 
Hujus  ardentes  fuperare  flammas 

Gurgite  torrens. 

5  b  z  DitivUP 


%96  CANflCUM 

Ditium  gazas  Arabum  beatas 
Prcfer :  haec  oequsl  bona  cun&a  Amorque 
Lancc  pendantur,  lcviora  cernas 
Omnia  plumis. 

S  P  0  N  S  A. 

8    Parva  (fcis)  nobis  foror  cft;  nec  illa 
Apta  quae  tasdas  focict  jugales, 
Caerulis  ifti  tpmuere  nondum 

Ubcra  venis: 
Artibus  queis  huic,  cedo,  confulamus, 
Luce  qua  facrae  fuerint  parandae 
Huic  face$,  cum  fit  fubitura  vincli 

Jura  mariti? 

S  P  0  N  S  US. 

p    Illa  fi  murus  fuerit,  ftruetur 
Regia  argento  radiante  clara ; 
Ex  cedro  valvas  bifores  recludet 
Janua  fi  fit. 

S  P  0  N  S  A. 

}0    iEneum  murum  refero,  mihique 
iEmulas  turri  geminac  mamillas: 
Hincque  me  gaudens  oculis  benignis 
Adfpicit  ille. 
U     Collc  florebat  Solomoni  aprico 

Vinea;  hanc  multis  famulis  locavit: 
Singuli  nummos  Domino  folebant 
Pendere  mille. 
12     Vinecs.  quao  mi  cecidit  tuenda 
Sorte  divina,  vigil  excolendos 
Excubo  cuftos;  oculis  oberrat 

No£te  dieque. 
Hinc  ego  nummos,  Solomon !  datura 
Sum  tibi  centum  decies;  ferentque 
Centies  binos  famuli,  fidclis 
Prsemia  cur#/ 


SP  0  N- 


SOLOMONIS.  191 

S  P  0  NS  US. 

23  Hortulos  6  tu  quae  habitas  amcenos, 
Cum  tuis  di£tis  hilares  fodales 
Prasbeant  aurem,  fac  ut  audiamus 

Nos  quoque  vocem ! 

S  P  0  N  S  A. 

24  Qui  mihi  torres  tacitus  medullas, 
Ocius  cervis  celerato  grefTus, 
Ocius  curfum  capreis  odora 

Per  juga  carpe. 


F  I   N  I   S. 


ROJ 


!$>£ 


ROBERTI     BODII 

A    TROGHOREGIA, 


A     D 


Chrijlum  Servatorem 
HECATOMBE 


CHrifte!  Sanfiorum  caput  atquc  cuftos, 
Cujus  exundans  fiuvio  perenni 
Fons  inexhauftae  bonitatis,  imos 

Manat  ad  artus: 
Pa,  tuum  digno  dccus  ut  capeflam 
Cordis  impulfu,  melos  &  quod  acrcm 
Temporis  limam  fcrat,  &  malignce 

Verbera  linguce. 
Lucis  adfulgens  radio  fupcrnac, 
Qua  tui  circum  folii  corufcat 
Limbus,  invifa  mihi  nunc  jacenti 

Mortis  in  umbra, 
Pclle  pcccati  tcnebras,  premcntum 
Quo  gravi  ncxu  fcelerum  folutus, 
In  tuas  puro  ferar  accinendas 

Pcciore  laudes : 
TTam  tuas  cafto  decet  alme  cultu 
Chrifte!  virtutcs  recoli;  profano 
Ablit  impuri  tcmercntur  unquam 

Pedoris  aufu ! 


Nuncim 


li  E  C  A  T  O  M  B  E. 

Nuncius  proepes  mihi  labra  fummo 
Tangat  e  coeto  volitans,  rcatu 
Tangat  infe&as  gemino  micanti 

Forcipe  fibras. 
Tunc,  tucc  fru&um  crucis,  ad  beatam 
Quse  pios  vitam  documenra  ducunt, 
Perdius,  pernox,  animo  rcvolvam 

Sandla  fereno, 
Te  canam,  lucis  jubar  ut  refurget; 
Tc,  breves  quando  jacientur  umbrce; 
Tequc,  quum  prasceps  teget  ora  mundi 

Lucida  lampas; 
Patris  ceterni  foboles  coasva, 
Par  patri  fummo,  fimul  cjus  implens 
Pcctus  immenfum,  fimul  alma  proles 

Virginis  almse ! 
De  Deo  verus  Deus,  increatos 
Lucis  oeternum  jubar,  ora  vivus 
Patris  ad  vivum  referens  charadter^ 

Alter  &  idem ! 
Scala  quas  coeli  fubiens  cacumen, 
Ad  foli  centrum  penetravit,  imis, 
More  mortalem  fuperante  captum, 

Summa  coaptans: 
Te,  falus  rerum,  profugis  receptus^ 
Naufragis  portus,  miferis  medela, 
Lumen  exftin&is,  onerum  levamen^ 

Meta  laborum! 
Te,  fatifcentum  requies,  pera6ci 
Palma  confliclus,  pugilum  corona^ 
Prxmium  cursus,  operumque  nulli 

Debita  merces ! 
Foederis  mundum  reparantis  obfes 
Arcus,  nndarum  potior  periclis 
Arca,  pax  terrse,  tremor  inferorum3 

Gloria  coeli ! 
Gentium  lumen,  decus  Ifraelis, 
Patribus  voti  modus  atque  fumma, 
Scandali  rupes  atheo,  fideli 

Petra  falutis ! 
Arbor  6  vitac  fenio  carentis, 
Qu£  Dei  vernat  para&fus,  \xno 


$99 


fome 


2oo         R  O  B  E  R  7*  1    B  O  D  I  I 

Fonte  diffusa  riguus  quaterni 

Fluminis  unda  ! 
Legis  &  Vatum  fcopus,  involucro 
Mofis  abdu&o  faciem  revelans, 
Corpus  umbrarum,  fifflul  agnus  fnfon^ 

Ara,  facerdos  ! 
Agnus  a  mundi  jugulatus  ortu, 
Ara  primcevse  luis  expiatrix, 
Invii  folus  penetrans  olympi 

Templa  facerdos ! 
Te  canam,  lapfi  gcneris  Redemtor  ! 
Teque,  lapfuri  Stator  &  Retentor  ! 
Qui  manu  magna  Mediator  unus 

Cun&a  coerces. 
Qui  *  Supernatum  fubitam,  caduca? 
Stirpis  adfcitu,  reparas  ruinam, 
Et  choris  terri  genitos  beatas 

Inferis  aulse. 
Te  quid  excirit  referam,  reli£to 
Patris  xterni  folio,  latentem 
Vefte^fub  fervi  Dominum,  rebellcs 

Vifere  terras  : 
Carnis  &  crafsa  vclut  obvolutum 
Nube,  divinos  operire  vultus, 
Et  crucis  diras,  gelidique  cippum 

Ferre  fepulcri. 
Nempe  nec  mundus  redimi,  nec  ira 
Patris  exftingui,  nec  acerba  legis 
Pcena  perfolvi,  nec  imago  nobis 

Prifca  refundi  ; 
Nec  polus  pandi,  nec  avara  cunflos 
Parca  pervadens  perimi,  refurgens 
Praeda  nec  bufti  cariofa  vernum 

Sumcre  vultum  ; 
Nec  triumphatas  fpoliis  gehennae 
Agmcn  augeri  fupcrum,  nec  olim 

Plumbeum 


*  Ita  au&ori  hic  Angcli  vocantur,  qui  ex  fuperts  locis  in  inferna  de- 
trufi  funt;  quorumque  ja&uram,  eorum  in  locum  mortalium  genu* 
fubftituendo,  reparavit  Deus,  Vide  Plin.  xvi,  3$.  Tgn*  wfernas  tXnU 
fuftniati  prafcrtur* 


HECATOMBE.  201 

Plumbeum  tolli  fuper  aftra  pondus 

Carnis  opacce, 
Abfque  te  folo  potuiflet ;  imos 
Per  gradus  pcenae  capitalis  aftum 
Summa  qucrn  fedes  beat,   &  fuprcmi 

Cuhnen  honoris. 
Hinc  labor  nullum  patiens  levamen, 
Gentis  &  lapfe  tibi  ludus  exfpes, 
Foeta  materno  liquefecit  urgens 

Vifcera  motu, 
Sortis  ut  noftras  miferam  fubires 
Aleam,  noftri  pudor  ut  reatus 
Ora  confundens  tua  nos  perenni 

Luce  repleret: 
Nam  tuas  nobis  tenebras  decorem^ 
Gaudium  lu&us,  requiem  labores, 
Inferi  coelos  peperere,  lastum 

Lu£ta  triumphumo 
O  falutarem  fophiam,  fagaces 
Jure  quse  mundi  fugiens  magiftros 
Hujus,  inflatss  vitreum  fefellit 

Mentis  acumen! 
O  vices  rertim,  faciefque  miras, 
More  quas  mifcens  tua  tam  decenti 
Dextra  difpenfit,  paribufque  librans 

Lancibus  #quat! 
Nos  tui  mceftoS  hilarant  pavorcs, 
Ora  lugentum  lacrimse  ferenant, 
Sanat  affli&os  dolor,  ipfa  vinftos 

Vincula  folvunt, 
Languor  infifmos  reficit,  ftuentem 
Vulnus  admotum  cohibct  cruorem; 
Nuditas  nudos  tegit,  indigentes 

Ditat  egeftas. 
Sanguinis  grumi  facie  cadentcs 
A  tua  noftras  radiis  coronant; 
Mundat  attradam  cruor  e  parentum 

Semine  lepram. 
Mortis  exhotrens  calicem  pfopinquce, 
Tela  fecuros  facis  ad  fuprema, 
Noxios  tu  no$  reus  innocentum. 

Ccetibu*  fnfers : 

C  c  DeftfH 


2oz       R  O  B  E  R  ?  I    B  O  D  I  I 

Dcferit  quum  te  patrius  parumpcr 
Vultus,  extorrcs  tua  nos  cooptat 
Cura,  fufccptos  grcmio  ncc  unquam 

Ejicis  almo. 
Quid  morer  multis  ?    Ercbum  fubintrans* 
Tollis  in  coelos;  maledi&a  quondam 
Furca,  nunc  arbos  hominum  beatrix, 

Fitque  boni  fons. 
Quum  triumphati  fpecicm  pudcndam 
Pendulus  prosfers,  oculofquc  pcena 
Pafcis  hoftiles,  odioquc  turgens 

Pe&us  accrbo: 
Squalidus,  nudus,  lacer,  ora  pallens, 
Oorutus  probris,  coopertus  iras 
Fluctibus,  clavis  mifcranda  fixus 

Mcmbra  quatcrnis. 
Intcr  infeftas  acies,  latronum 
Inter  infauftos  fremitus,  rcmandans 
Spiritum  Patri,  geminumque  fundens 

Corde  fluentum. 
Tunc  triumphali  crucis  in  quadriga 
Veflus,  immancs  agis  ante  temet 
Hoftium  turmas,  manibus  retrorfum 

Fune  revinftis: 
Fune  conftri&os  agis  indecoro 
Principes  mundi,  ftygiique  portas 
Carceris,  fauces  trucis  &  fcpulcri 

Vi&or  inermes : 
Viftor,  exutas  Erebi  phalanges, 
JLabis  humanas  caput,  archite&os 
Fraudis  &  falfi,  fcelerumque  terras 

Quidquid  inundat, 
Exhibcs  pulcrum  fuperis  thcatrum, 
Noflis  aeternas  laqueo  fuperbas 
Fradta  cervices,  pudefa&a  furvos 

Agmina  vultus : 
Mortis  hinc  facvae  ftimulus  bicufpis, 
Legis  hinc  iram  parientis  anceps 
Volvitur  canthos  dica  fubter,  unco 

Fixa  trabali. 
Ipfe  cumprimis  jacet  orcus  ingens, 
Enfe  confoffus  proprio,  dolofam 


Duui 


H  E  C  A  ?0 \  M  B  E.  203 

Dum  crucis,  ri£tu  nimium  furentf, 

Devorat  offam: 
Finditur  monftrum  furiale,  rapto 
Praeda  fit  raptor  lupus,  unde  vitam 
Retur  abforptam  tenuifle,  ccepit 

Inde  teneri. 
Gentis  humanae  miferator,  hydro 
Conterens  tetro  caput  exfecrandum, 
Cordis  6  conftans  amor,  6  voluptas 

Pura  paterni! 
Pacis  &  vitae  via  fola;  magni 
Promus  arcani  patrio  latentis 
Jn  finu;  verse  pietatis  idem 

Au£tor  &  index! 
Perditis,  eheu!  quid  111  omne  nobis 
Tempus,  O  vindex  hominum !  fuiflet, 
Abfque  te  folo,  fobolique  noftrae, 

Dulcis  Jefu! 
Clauftra  perrumpens  tumuli,  fupernam 
Qui  domum  fcandis  redivivus,  &  nos 
Convehens  tecum,  tua  membra,  nigro 

Surripis  orco : 
Surripis  flammae  furiis,  nocentes 
Quoe  manet,  mundi  fenium  fub  excors, 
Jamque  nos  vitae  venientis  ampla 

Inftruis  arrha: 
Pacis  oblignans  &  amoris  almo 
Spiritu,  qui  nos  tibi  quique  membris 
Unit,  oeterno  tua  quotquot  implet 

Gratia  nexu: 
Ille  nos  mundi,  laqueofque  contra 
Carnis  &  fraudes,  furiafque  nigra 
No&e  fummiffas,  mediaque  peftes 

Luce  volantes, 
Gratiae  falvos  ope  feptiformis 
Prseftat,  ac  tandem  fuper  aftra  tollit, 
Nec  fpei  fluxae,  fideive  fultos 

Praepete  penna. 
Ille  divini  lateris  gemello 
Tertius  rivo  comes,  efficaci 
Voce  conteftans,  pia  firmat  ingens 

Pedtora  pignus. 

C  c  z  111? 


2G4       RQBERflBODII 

IUe  proftratis  aditum  tribunal 
Patris  ad  fummi  reftrat,  medullis 
Jllc  mox,  Abba  patcr,  xftuantum 

Focznat  in  imis. 
Illc  fingultu  tacito,  c^norcc 
Nulla  qucm  vocis  tuba,  ncc  vcnuftuj 
JEquet  acccntus,  fcrict  paternai 

Protinus  aures, 
Jllc  finccris  oculos  rcvclat, 
Legis  ut  fcnfus  penetrent  profuiida:; 
Spernit  clatos,  humilefque  ianctis 

Motibus  ftfflat. 
Illc  torpcntcs  acuit,  labantuTm 
Firmat  inccfsus,  rcvocatquc  lapfos; 
Ille  divinif  pioribunda  mulcet 

Yifcera  flammis. 
Ille  pracfra&os  refugofquc  lcni 
Dudtiles  reddit  facilcfquc  tra&u, 
Nulla  quem  duri  pudefccit  unquam 

vPe£toris  iijcus: 
Quin  tuum,  currant  agiles,  cupito 
Spontc  cerviccs  oncrique  fubdant, 
Suave  fragrantcm  iijnul  atque  nomcn, 

Sparfit  odorem: 
Nomcn  cffufum  quod  ubique  caltas 
Haud  fccus  fibras  ferit,  imbecillos 
Atquc  langucntum  pretiofa  puliant 

Unguina  fenfus, 
Hujus,  6  vit#  dator,  &  vix  dux  ! 
Imber  irrorans  olei,  falutis 
Arduum  greffu  duit  irrctorto 

Carpere  cljvum; 
Nofquc  deferti  pcr  iphofpitalis 
Tcfqua  palantcs  lacrimoia,  dipfas 
Dira  qusc  tcrret,  fitis  &  retoftp 

Syoalida  ri&u, 
Pucat,  optatus  cojnes,  ad  fupcrnos 
LacTcis  &  mellis  fluvios,  tuorum 
Serapcr  &  plaufu  pia,  Chrilte!  l#tq 

Ccepta  fccundct : 
Orbis  a  iiuflspo  tua,  dum  corufcans 
Axe  jpajeftas  mopina,  longum 


JeiTipoiis 


HECAVOMBE.  2®s 

Temporis  fluxum  feriemque  pun6lo 

Siftajt  in  uno : 
Tunc  fuum  refta  repctent  parentem 
Amnium  curfus,  ubi  tempus  xvi 
Condet  xterna  caput,  unde  primum 

Fluxit,  abyifo; 
Luce,  qux  coeli  rapidum  volumen, 
JLuce,  quse  rcrum  refluos  tumultus, 
Luce,  quas  mortis  rigidique  folvet 

Sceptra  fepulcri. 
O  dies  nulla  vice  fubmovenda 
No£Hs  a  tergo  fubeuntis  !  O  nox 
Nulla  quam  lucis  premet  invalefcens 

Aura  diurnae ! 
Lucis  6  lastae  feges  !  O  triumphus 
Perpes  integris  animi!  Viciflim 
Confciis  p  crux  inimica  vitas 

Turpiter  aStx ! 
Quae  pios  Ju£tu  lacrimifque  folvet, 
Impiis  clangens  eadem  catervis 
Rumpet  infaufto  tuba  triftis  altum 

Fine  veternum. 
Nam  tuam  clangor  faciem  prxibit, 
Orbis  ovafti  moderator!  omnes 
Qui  iimul  rerum  feriens  tremendo 

Murmure  metas, 
Ad  tuum  fiftet  folium,  fupernas 
Quofque  tunc  aurae  vegetabit  hauftus, 
Quofque  nunc  fervat  cineres  profundi 

Urna  fepulcri. 
Jllius  ncmo  fugiet  feverum 
Lucis  examen,  patefecit  almas 
Cardo  quem  vitae,  vel  adhuc  ab  segrl, 

Matfe  rubentem. 
Quum  vorax  flammx  violentis  ardor, 
Qu4  tui  circum  folii  crepido 
Candet,  igniti  fuper  adtus  atras 

Turbinis  alas, 
Cun&a  luxabit  liquefa&a  magnae 
Membra  compagis,  quatiens  repofto 
A  foli  centro  fugitiva  fummi 
Maenia  mundi* 


Solis 


zo6       R  O  B  E  R  t  I    B  0  D  I  I 

Solis  involvent  radios  tcnebne, 
Priftinus  linquet  nitor  attra,  terrs 
Vertet  in  canam  decus  omne  vi&rix 

Flamma  favillam  : 
Mentis  humanae  monumenta,  moles 
Arduas,  quidquid  validaeve  robur 
Dexterae,  folers  aciefve  longo 

Praeftitit  ufu, 
Unius  fervor  furibundus  horas 
Involans,  ni£hi  citius  volucri 
Perdet,  &  rerum  genus  omne  maflam 

Fundet  in  unam : 
Quum  tamen  mundi  pereuntis  ingens 
Cun&a  confundet  fragor  &  ruina, 
Dura  percellens  trepido  nocentum 

Corda  tumultu  ; 
Tunc  ab  hircofo  grege  triftis  agnos 
Dextimos  inter  dirimet  capedo," 
Mira  quos  tinxit  niveos  rubentis 

vUnda  lavacri. 
Dum  tuum  cinget  fubito  tribunal 
Clara  ian&arum  tribuum  corona, 
Solis  ut  purum  radiofus  orbem 

Ambit  amictus ; 
Nubis  adfcendens  nitidum  ferens 
Sub  tuis  tenfum  pedibus  lacunar, 
Trifte  fubfidet  fed  humi  finiftrum 

Eminus  agmen : 
Vocis  exfpe&ans  tonitru  trifulcac, 
Nulla  quam  franget  mora,  quin  paventum 
OfTa  pervadat  cinefa&a  fasvo 

Protinus  i&u  : 
Ite  fub  terras  maledi&a  coelo 
Turba,  frendentes  furias  fatigans, 
Ignis  aeterni  cibus  in  perennes 

Ite  tenebras  : 
Unde  fpes,  lumen,  rcquies,  voluptas 
Exfulant;   vermcs  ubi,  cumque  fletu 
Dentium  ftridor  viget,  atque  tetri 

Sulphuris  ardor. 
Quantus  extemplo  premet  angor,  exfbes 
Obruet  quam  non  tolerandus  horrorf 

Lingua 


HECA&OMBE.  207 

,Lingua  qu&  faudo  referet,  quis  acri 

Mente  prehendat ; 
Me  fed  in  tali  trepidum  periclo 
Praeftet,  6  clemens  hcminum  Redemtor  ! 
Sanguis  immunem  tuus,  inque  dextri 

Sorte  reponat ! 
Sorte  fan£torum,  tua  quos  beatos 
Reddit  adfpe&u  facies  propinquo, 
Summa  tu  praefens  quibus  es  perennis 

Caufla  triumphi ! 
Qux  tui  vectes  tumuli  refregit, 
Nexibus  jun&um  tibi  fempiternis, 
Chrifte !  depoftum  repetat  rigenti 

Vita  fepulcro  ; 
Tollat  &  coeli  radiantis  ultra 
Fornices,  tecum  fruar  ut  repoftis 
Lxta  queis  aulx  dapibus  redundat 

Menfa  fupernae : 
Gaudiis,  quse  non  oculi,  nec  impar 
Auris  admifit  modulus  caducx^ 
Crafla  nec  finxit  fibimet  profundo 

Fibra  receflu : 
Summa  fcd  fummus  Pater  ad  fupremum      v 
Culmen  eve&is  cumulumque  fervat 
Se  penes ;  fiet  quibus  unus  omnes 

Omnia  complens : 
Vita  jam  vi&rix  ubi  mortis  atrum 
Virus  abforpfit,  fpeciefque  fallax^ 
Tranfiit,  vultu  novus  &  nitebit 

Mundus  amoeno. 
Huc  ferar  tecum  citus,  6  piorum 
Portus  &  prceftes,  bonitatis  umbo 
Quos  tuae  tutos  facit  a  futuras 

Flu&ibus  irse !  * 

Nofiis  6  fulgens  polus  inter  umbras, 
Vultus,  ut  magnes,  tuus,  huc  potenti 
Semper  obtutu  trahat  incitatum 

Cordis  acumen ! 
Huc  ferar,  quo  nil  penetrat  malignum, 
Nulla  fit  voto  mora,  nil  timendum 
Reftat,  huc  fan&us  mihi  fervor  alas> 

Chrifte!  miniftret : 

n 


2o8        R.OBERflBODIJ 

Ut  canam  rerum  Domino  triuni 
Mentibus  laudes  meritas  beatis 
Miftus- humano  potiufque  pangam 

Pe&ore  carmen  : 
CHRISTE,fic  fiat,  precor,alme!  Tandem 
San&a  fic  laetus  mihi  vota  firmet 
Finis,  ut  fauftam  pia  jam  prehendunt 

Carmina  metam.    Amen,  Amen, 


F  J  N  I  S. 


POETARUM 

SCOTORUM 

Musjb  Sacr^; 


S  I  V  E 

Patricii  Adamsoni,  San<5H-Andreae  ia 
Scotia  Archiepifcopi,  jobi,  Threnorum* 
que  feu  Lamentationum  Jeremias,  ac  De* 
calogi,  Paraphrafis  poetica. 

v^ 

Gulielmi  HoGifit,  Jobi  atque  Ecclefia* 

ftis  Solomonis,  &  duorum  Mofis  Canti* 
corum,  Paraphrafis  poetica. 

y 
Poeticum  Duellum:   feu  G.  Eglisemmii 

cum  G.Buchanano  pro  dignitate  Para- 
phrafeos  Pfalmi  CIV.  Certamen. 

Cui  adne&untur  ejufdem  Pfalmi  alise  Paraphrafes 
poeticae  fex,  Au&oribus  totidem  Scotis* 

PARS    ALTERA, 

fSummo  quaque  ftudio  recognita,  &  ad  fidem  cpti* 
morum  exemplarium  exprejfa. 

_.  ]  ••'ir 

E  D  I  N  B  U  R  G   I: 
Apud  Tho.  &   Wal.  Ruddimannos, 

M.  DCC.  XXXIX. 


m 

Reverendif.  in  Chrifto  Patris,  Patricii  A- 
d  a  m  s  o  Ni,  Sanfti-Andrcse  Archicpifcopi  in 
Regno  Scotiae  meritiffimi,  V  I  T  A. 

Ofera  tfho.  Volufeni  I.  C.  confcripta. 

PAtricius  Adamsoxus,  natione  Scotus,  cun- 
£iis  naturas  dotibus  infignitus,  Parentibus  ingenuis 
&  ftirpe  honefta  natus,  ad  Taiim  amnem  amoenif- 
fimum,  ac  regni  Scotias  facile  maximum,  anno  fa- 
Iutis  Chriftianas  fupra  millefimum  quingentefimo  tricefi- 
mo  fexto,  circa  Idus  Martias,  in  urbe  Perthi  totius  re- 
gni  clarifiima,  &  in  ipfo  medio  iita,  adfpe&u  atque  fitu 
multo  jucundiflima,  propter  aeris  temperiem,  profpedtum 
undique  amoenum,  vallibus,  fluvio  navigabili  &  navicu- 
lis  confpicuum,  frugum,  pccudis,  falmonum,  aliorum- 
que  pifcium  abundantiam  accolis  apprime  utilem;  haud 
procul  a  Scona,  Monafterio  olim  iniigni,  ubi  fita  fuit  Ca- 
fhedra  marmorea,  qua  Reges  &  nomen  &  Regum  iniignia 
aqcipere  folebant.  Is  difciplinis  liberalibus  infcholispa- 
triis,  primum  urbanis  honorifjce  educatus,  dein  ad  Fa- 
rium  Reguli  (quod  pofteritas  Fanum  Andre«E  dici  maluit) 
amandatus;  parentum  ac  propinquorum  omnium  fumml 
ingenii  fpe  de  eo  habta  &  concepta  :  ubi  purioris  literatu- 
vx  ac  Philofophiae  ftudiis  non  fine  fumma  laude  imbutus, 
exa&o  ftadio  Cathedram  publicam  Artium  Liberalium 
xnagna  omnium  admiratione  quotannis  teriuit,  donec  Lu- 
tetiam,  totius  Galliae  eruditionis  ac  Mufarum  matrem 
parentem  &  dominam,  vocatus;  ubi  amici  &  Mecaenatis 
fui  amantiflimi  D.  Jacobi  Makgillaei,  Regi  ab  archivis 
publicis,  ac  Senatoris  fummas  Curice,&  Joannce  Adamfo- 
nx  conjugis  fux  le&iflimx  precibus  flexus,  D.  Jacobum 
Makgilixum,  filium  parentum  primogenitum  in  difcipli- 
na  habuit,  &  quod  Lutetiae  literarum  rarius  &delicatius 
fuit  biennio  toto  decerpfit,  Inde  Pifiaviam  &  Paduam 
contendens,  Juris  Civilis  &  Canonici  ftudlis,  ad  Joannis 
Calvini  exemplum,  aliifque  difciplinis  liberalibus  gnavi- 
ter  incubuit,  ibique  tantum  confumfit  olei,  ut  nihil  ei  re- 
^uci  legitimx  fcientix  defeffe  videretur  Is  reditu  Genc- 
a  z  vajfl 


iv  Patricii  Adamfoni  Vita. 

vam  invifens,  ac  dilefliffimi  D.  Theodori  Bezae  collo* 
quiis  &  jucunda  focietate  fuaviter  &  familiariter  ufus,  pu- 
rioris  Theologiae  do£trinam  iincere  avideque  haufit.  Ac 
tandem  feptcnnio  integro  ejra&o  Lutetiam  reverfus,  in 
ipfum  belli  civilis  furorem  &  incendium  incidit,  ac  rabi- 
cm  Pariiienfem  devitans  Biturigibus  Gallorum  feptem 
menfes  delituit:  ubi  maximas  perfecutiones  pcrpeilus  vir 
pius,  &per  omnes  Galliarum  ac  Italiae  Provincias,  qua- 
ii  fummus  Papicolarum  hoftis,  ftr:6tiffima  indagine  inda- 
gatus,  indies  extremo  vitae  difpendio  vixit.  Is  vix  deci- 
inum  lapidem  no&u  clam  urbe  recedens,  re  nota,  hofpes 
feptuagenarius  in  capitis  difcrimen  vocatus,  ac  ftatim  folo 
hofpiti  reatu  damnatus,  e  fummitate  turris  fuae  mifere  de- 

S£tus,  obiit:  quod  prae  ceteris  pium  virum  anxie  tenuit, 
ic  Jobi  hiftoriam  prxclaram,  patientiae  &  conftantiae  op- 
6'otvtov,  heroo  carmine  ornatiffimo,  pie  quidem  &  erudi- 
te  confcripiit,  una  cum  tragcedia  illius  Herodis,  qui  ab 
Angelopercuflus  teterrime  exfpiravit.  Tandcm  fuga  fal- 
vus,&  Dei  Opt.  Max.  fauftiffimis  aufpiciis  liberatus,  ac  ad 
fuos  revooatus,  Fani  Andreae  Archiepifcopatu  infignitus 
eft,  anno  falutis  noftrae-  millefimo  quingentefimo  feptua- 
geiimofexto, 

Hunc  natura  p/^oxaxor,  hoc  eft,  pulcri  &  honefti  ftudi- 
ofumfinxit;  cui  vera  infidebat  ivlvnia,  animi  fcilicet  tran- 
quillitas;  in  quo  virtutis  omnis  braftea  &  feminarium 
quoddam,  naturali  fua  indole,  medullitus  quidem  (ut 
Plautina  voce  utar)  &  divinitus  inhaerebat:  cun&is  animi 
&  corporis  dotibus  praeditus,  &juxtaM.  i  ullium,  natu- 
rae  muneribus  adeo  ornatus,  ut  non  natus  fed  a  Deo  fi- 
61us  videatur;  &  cui  arte  benigna  (ut  fert  Juvenalis)  & 
tneliorc  Iuto  jinxit  prxcordia  Titan:  divinus  Theologus, 
linguae  facrx  fui  temporis  coriphceus,  politioris  omnis  di- 
fciplinae  &  fcientioe  thefaurus,  fummi  acuminis  &  judicii, 
humanitatis,  pietatis  &  caritatis  plenus  ;  Orator  fum- 
mus,  fuadendoaptiffimus,  Poeta  infignis,  felix  in  eo  ca- 
lor,  cultns  non  invifus,  temperatumjudicium,  di6tio  can- 
dida,  numeri  nun  aife&ati;  ufu  rerujn,  prudentia  &  ex- 
perientia  plurimum  pollens,  ac  quafi  alter  fcientiarum  & 
Jinguarujn  orbis,  nihil  hominem  latuit:  imo  quod  omni- 
um  maxime  mirum  &  rarum  eft,  rei  femel  le£tae  feu  au- 
ditx  oblivifci  numquam  potuit.  O  quae  profuiiffimae  la- 
Crim^  tantum  litejrarum  decus,  gcntis  fuae  illuftriffimum 

lumcn, 


Patricii   Adamfoni  Vita.  v 

lumen,  tantam  prudentlae  affluentiam,  morte  fn  uno  il- 
lo  exftin&am,  fatis  digne  unquam  deflere  poiTunt !  ln  quo 
ita  certabat  cum  pietate  do&rina,  cum  natura  ars,  cum 
difciplina  ufus,  ut  seternam  fibi  reliquerit  in  animis  o-r 
mnium  memoriam.  Obiit  ad  Fanum  Andrea,  bonorum 
omnium  &  do&orum  fummo  lu£tu  ac  moerore,  Regni- 
que,  Mufarum  &  Reipub.  literarias  inefFabili  ja&ura, 
uxore  matrona  graviflima  cum  duobus  liberis  &  tribus 
pullis  orphanis,  ex  feptena  prole  progenita  reli&is,  circa 
Idus  Martias,  Salutis  noftraeanno  15-91,  aetatis  fuae  an- 
no  quinquageiimo  quarto,  fanfte  quiefcens  111  pace,  in 
gloriofum  Servatoris  adventum,  cui  cum  Patre  &  Flami- 
ne  fan£to,  Triuni  JEHOV7E  cundtipotenti,  fit  omnis 
honos  &  gloria  in  xternum,    Amen, 


Ejufdem  pientiffimi  ac  dottiffimi  Prafulis  moribun- 
di  apoftropbe  ad  fuam  animam. 

OAnima !  afliduis  vitse  ja£lata  procellis, 
Exfllii  pertaefa  gravis,  nunc  lubrica  tempus 
Regna  tibi,  &  mundi  invifas  contemnere  fordes, 
Quippe  Parens  rerum  cxco  te  corpore  clemens 
Evocat,  &  verbi  crucifixi  gratia  coeli 
Pandit  iter,  patrioque  beatam  limine  fiftet, 
Progenies  Jovae!  quo  te  cceleftis  origo 
Invitat,  felix  perge,  aeterniimque  quiefce. 
Exuviae  carnis  cognato  in  pulvere  vocem 
Angelicam  exfpe&ent,  fonitu  quo  putre  cadaver 
Exiiliet  redivivum,  &  totum  me  tibi  reddet. 
Ecce  beata  dies !  Nos  Agni  dextera  ligno 
Fulgentes  crucis,  &  radiantes  fanguine  vivo 
Excipiet :  quam  firma  illic,  quam  certa  capefles 
Gaudia,  felices  inter  novus  incola  cives  ! 
Alme  Deus!  Deusalme!  &  non  effabile  Numen! 
Ad  te  unum  &  trinum  moribundo  pe&ore  anhelo, 

Cl.  Viri  ^thomce  Volufeni  de  vita  &  raorte  ejifdem 
Prxfiilis  carmen. 


N 


Atur&  Orator  fuadens,  fuavifque  Poeta, 
Myftica  divini  defungens  munia  verbi,' 


Sex 


vi  In  Patricium  Adamfonum,  &c. 

Sex  &  vicenis  annis,  ac  munere  facro 
Prasfulis  Andreix  fani  facratus,  in  alti 
Immortale  decus  Jovae,  populiqne  falutem. 
Multa  hic  perpeflus  Chrifti  fub  Marte  cruenta  : 
Decubuit  moerore  animi  :  quique  omnia  pridem 
Pertulit  invi&o  conftantis  robore  fensus, 
Non  tulit  immites  Myftas  :  hinc  lenta  fequuta  eft 
Tabes,  kthifico  carpens  prxcordia  morfu. 
Occidit :  haud  facile  aequalcm  cui  noftra  tulcrunt 
Secula,  degeneri  fenfim  evanentia  prole. 
Agnofcunt  do£ti  jadhirae  vulnus  acerbae, 
Praefulis  &  funus,  proh  incafliim!  lumine  lugent, 

Jacohi   Laufonii   V,  D.  M.  in  Patricii  Adamfm 
LatinamCatechifmi  verfionem  Carmen 

SOL  &  Adamfonus  perfundunt  luce  corufca 
.ffiquor,  tellurem,  fidereumque  polum. 
Ignita  Phoebus  pcrluftrans  lampade  terras, 

Umbras  corporibus  pellit,  at  ille  animis. 
Ergo  mare  &  tellus,  &  quas  tenet  igneus  orbis,! 

Cceleftes  animas,  &  numina  fumma  poli, 
Jam  gaudete  novum  vobis  luceffere  folem, 
Quodque  dups  foles  quos  ferat  orbis  habet. 

Roherti  Pontani   V.  D.  M.   in  eamdem  Catechifmi 
verfionem  Carmen. 

INventis  facile  efle  ferunt  fupcraddere,  rerum  & 
Fundamenta  leftiej  ja£ta  labore  fequi. 
Utilis  illa  tamen  faepe  eft  induftria,  notum 

Praefertim  fplendor  fi  novus  ornat  opus. 
Ecce!  Catechasfis  primus  quam  prodidit  audlor 

Calvinus,  ftcro  magnus  in  eloquio. 
Hanc  methodum  ante  alias,  vera  pietatis  amanturq 

Concio  Chriftudum  publica  jure  probat. 
Hinc  variis  varie  vifum  eft  traducere,  Grascet 

Hebraice,  linguis  innumerifque  aliis. 
Hoc  ex  parte  etiam  tentarunt  carmine  fratres, 

Atque  ego  perfefte  jam  prope  finieram. 
Vidit  Patricius  cum  Conftantinus,  opellce 

Admovitque  manum  nofter  Adamsonius; 
Omnia  qui  melius  percurrens,  pene  retexit : 

Non  invito  dedit  cui  mea  ipufa  locurn. 

Quid- 


In  Gul.  Hogceum  Carmina.  \\\ 

Quidquid  id  eft  operse,  docilis  pietate  juventus  ! 
Et  nos,  &  ftudiis  dedicat  ille  tuis, 

De  eodem  Aufiore. 

CUnfti  olim  Vates  Scoto  ceffere  Poet^ 
Scotia  nunc  palmam  praeripit  ipfa  fibi. 


GULIELMI  HOGJEI  ad  Lefforem  de  feipfo 
Carmen,  Solemonis  Ecclefiafiis  Paraphrajeos  Po- 
eiicce  Editioni  prxfixum. 

Sl  quis  aves  hujus,  Le&or!  de  au&ore  libelli 
Nofcere,  quis  fuerit,  quove  fub  axe  latet : 
Ex  quo  ter  denos  vidit  mea  vita  Decembres, 

Lanigerum  reduci  ter  pede  Phoebus  adit. 
Gorea  me  peperit,  dein  extera  terra  recepit, 

Jam  duo  in  Angligenum  luftra  pera&a  folo, 
Hic  licet  infeftis  agitarer  faepe  procellis, 

Haec  funt  in  mediis  carmina  fafta  malis : 
Scilicet,  ut  de  fe  cecinit  Sulmonis  alumnus, 

Utpoffem  curas  fic  relevare  meas. 

Jd  Dominum  Cafar  Scholarcham  Croydonienfem 
Gnlielmus  Hogaus9  pofi  puhlicatam  ejus  impen* 
fis  Ecclefiafiis  Solomonis  Paraphrafim  Poeticam. 

JUre  tuum  celebro,  Coefar  generofe!  favorem, 
Et  meritas  grates  jure  libenter  ago  : 
Hunc  tucum  preli  donaris  honore  libellum^ 
Praedicat  officium  pagina  lseta  tuum. 

Honori  &  laudi  prcefiantiffimi  Domini  Gul.  Hog- 
gxiyPeripbrafin  metricam  edentis  in  Jebum^bts 
pauculis  litare  debuit  <T.  R. 

ARgos  cum  traheret,  vel  cum  religaret  Homerum 
Smyrna  fibi,  Salamis  nec  iiluere  Chios: 

Cun6to 


viii  /tf  Gnl  Hogauw,  &c. 

Cun6Hs  majores  fam3  virtutis  Athenos 

Efle  fuum  clamant,  &  Rhodos  efle  fuum  r 
De  patria  Vatis  feptem  dum  moenia  certant, 

Pene  fait  nullo  natus  in  orbe  pater. 
Ufitiden  Jobum  fimilis  fortuna  manebat, 

Hunc  &  Arabs,  Edom  hunc  arguit  efTe  fuum : 
At  queifdamGentilis  ovat,  de  flirpe  FlDELIS 

Eft  aliis:  patria  mox  caruiflet  Iob  : 
Te  nifi  per  vatem  lis  tanta  diremta  fuiflet, 

Hogge!  Caledonii  laufque  decufque  foli : 
Nam  dum  verba  facis  Jobum  refonare  Latina, 

Quis  civem  Romanum  inficietur  Iob  ? 
Quod  mage  tam  nitkie,   quam  quod  collapfa  Poefis 

In  lapfo  Jobo,  TEprasunte  micet. 
Quidquid  enim  Pelignus  habet,  vel  Corduba  pinguis, 

Bilbilis  aut  numerum,  Mantua  quidquid  habet: 
Id  tua  tu  totum  nervose  ad  ple&ra  reducis, 

Atque  jubes  Arabes  verba  Latina  loqui. 
Ergo  Caftalides  cingant  tua  tempora  lauro, 

Et  meritas  properent  condecorare  comas  : 
PerpetuS  ficfronde  mices,fic  denique  quidquid 
Seu  Parnaflus  habet,  mons  Heliconve  tene, 

/;/  Gulielmi  Hogxi  Scoti  Parapbrafin  Poeticam 

ETKOMIASTIKON. 

ELoquar  an  fileam?  Laudaret  Zoilus  ullus? 
At  fupra  laudem  eft:  ficcine  ?  tum  fileam. 

GUL.  RAMlSifcUS* 

/;;  Eumdem. 

EN  tibi  Caftalius  fons,  qui  cupis  efle  Poeta 
Coeleftis,  verax  :  Ito  profane  procul ! 
Has  fibi  fervat  aquas  divina  Urania  foli  : 
Hoc  infonte  pedes  Angelus  ipfe  lavet. 
Hic  etenim,  dederat  quam  fan&us  Spiritus  olim, 

Aufitor  materiam,  verba  Maronis  habet : 
Hic  res  divinas  tra&at  Maro,  Nafo,  Catullus ; 
Quos  fine  figmentis,  hic  fine  fcce  legas,         . 

Dignus 


In  GuL  Hogatim^  &c,  ix 

Dignus  e$,  O  Hogcse!  fenes  quemfronte  verend;}, 
Dignus  quem  juvenes,  quem  puerique  terant« 

Oppreffi  gravibus  ftudiis  releVamen  habebunt, 
Hinc  morum  juvenes  &  documentt  pia. 

Ingenio  pueri  nunc  hinc  datur  cfca,  profani 
Prxter  adulterium  Mercurii  atque  Jovis. 

Rich.  DaviS# 

Amico  fuo  D.  Gidielmo  Hogceo^  dum  Paraphrafin  ift 
JOBUM  Poeticam  in  lacem  emitteret  * 

CLara  Caledoni.i  gens  nulli  cedit  in  orbc, 
Moribus,  ingenio,  vi,  pietate  virum. 
Eximium  cujus  decus  eft:  hic  dodtus  alumnuS. 

Pieridum,  cecinit  qui  modo  digna  cedro. 
Mole  licet  parvum,  magnum  virtute  volumen, 

Cernitis  hic  juvenes,  quin  teritifque  manu  ? 
Romuleus  vates  paffim  laudatur  abunde, 

Quod  ducis  lliaci  pinierit  a£ta  ftylo. 
Davidicum  corpus  cultu  quod  rite  Latino 

Texit,  honorandus  fic  Buchananus  erit. 
Hoc  opus  haud  dubie  pariter  celebrabitur  olim, 

O  redivive  Maro  temporis,  euge!  tui. 
Purpureis  Jobum  nudum  tu  veftibus  ornas ; 

Ulcerane6tareo  putrida  melle  lavas. 
Carmen  Apollineum  longoeva  in  fecla  manebit, 

Ncc  millena  valent  ora  referre  fatis. 

JO.  MlNROE. 

b  Cl.Vi- 


*  Idem  Hegccus  prxter  poeticas  Jobi  atque  Ecclefiaflce^ 
quashic  publico  e  xhihiimus  ^paraphrafes^triajoannis  Miltont 
Anglf  Poeta  celeberrimi,  fermone  vernaculo  confcripta  po- 
kmata^  nempe  Paradifum  amiffum,  Paradifum  recupera- 
ttim,  ac  Samfonem  etiam  Agonifkam,  hortante  pr&cipue 
fummo  Mufarum  patrono^  pietate  ac  literis  juxta  injigniy 
~viro  clarijjimo  DANIELE  COX^  Medicina  Dofiore 
famigeratiffimo,  ac  Regia  Societatis  Londinenfis  Socio,  (cu- 
jus  prolixam  in  fe  benignitatem  ataue  liberalitatem  graphtce 
patheticeque  profeclo,  tum  firitia,  tumfolutd  oratione  Ho- 
giCus  profeqnitur)  haud   infcite  certi,  ut  ante  dittum,  pro 

ar~ 


x  De  dottis  quibufddm 

C/.  Piri,  tfbomx  Dempfteri  JCti  de  anftoribus 
quibufdam  in  hoc  noftro  Pcetarum  Scotorum  de- 
leitu,  eorumque  fcriptis  tfeftimonia^  ex  biftoria 
fna  Ecclefuijtica  Gentis  Scotorum  excerpta. 

De  Paivicio  Aiamfono  Zeftimotzium,  lib.  I.  p.  50. 

PAtricius  Adamfonus,  vir  incomparabilis  in  humani- 
nioris  litcraturae  eruditione,  Gracce  &  Latine  do* 
ciiffimus,  utroquc  ftylo  facilis  &  elegans.  Scripfit  Ca- 
tcchiimum  yerfu  ;  in  Andream  Mclvinum  dcclamatio^ 
nes;  Epigrammata  ac  Pcemata,  in  quibus  feliciflimus 
calor. 

JDe  Andrea  Mefoino,  lib.  xii.  p.  497. 

ANdreas  Melvinus  difcipulus  Georgii  Buchanani,  Po- 
etarnm  omnium  noftratium  hoc  xvo  literatiflunus, 
1  taviflimus,  diuinGalliis  &  Germaniis  feu  palaeftra  o- 
mnis  virtutis  decurrit,  bonafque  artes  liberaliter  profef- 
fus.  Ad  Scotos  fuos  redux,  neEpifcopi  crearentur  pro  vi- 
rili  obftitit,  eoque  nomine  Londinum  citatus,  facile  ab 
Anglicano  Con  >lio  ad  Scoticum  Tribunal,  miri  liber- 
tate  provocavit,  fed  conatu  irrito:  datus  enim  ad  cuflo- 
diamad  D.  Pauli  Decano,  indeque  turri  Londinenii  in- 
clufus,  etii  omni  favoris  apiid  Regcm  fpe  prxclusa,  ta- 
men  fui  non  eft  oblitus,  &  negatS  charta  parfeti  tamen  & 
lateribus  cultiflima  Epigrammatia  incidit,  ut  appareret 

liberum 

argumenti  difficultate,  ante  quinquaginta  feri  annos  Latino 
carinine  tranftulit.  Ceterum,  de  eo  certi  qnod  adferam,  id- 
que  pofi  diligentem  fatis  indagationcm,  ultra  nihil  habeo . 
Promifit  qnidem  vir  clarijfimus  Gulielmus  Bcnfon,  (ea  eft 
viri  humantjfimi  adbene  de  re  literaria  merendum  propen~ 
fio)  feduhfe  operam  daturum,  ut  certa,  fi  fieri  pojjet,  Ho- 
gcvi  de  vita  ac  morte  ad  nos  brevi  Londino  (m  ca  enim  ur- 
be  vivus  ille  ut  plurimum  diverfabatur)  tranfmitieret :  fed 
nec  ille^  fatis  acrem  poft  fcrutationem  habitam,  ccrti  quid-- 
quam  aut  fcitu  dignum  tnveftigare  potuit,  quod  dolendum 
profeclv.  Porro\  &  eximice  pietatis  fui/fe  eumy  ncc  invc~ 
nujlum  adkcec  Poctam  credere  omnim  jas  eft. 


<Thom<z  Dempfieri  Sfefiimonia.  xl 

liberum  ingenium  claufo  corpore  non  potuiffe  coerceri:  in 
cum  tunc  ignobiles  quique,  &  mufcas  aulicae,  gratiam  a 
Rege  initurae,  ineptiffimis  verfibus  ftylum  acuere.  Inter 
alios  non  defuit,  qui  propudio  literarum  Melvinum  qua- 
fi  Milvum  inficetiffimo  frigore  comminifceretur.  Ejus 
funt  infinita,  fed  ego  pauca  vidi,  in  his  Gathelusy  poema 
heroicum  fublimi  vena  de  Scotorum  in  Albionem  appui- 
fu,  Melviniana  fuperbia,  lib.  I.  cuiexordium, 

Scotorum,  Anglorum,  Gallorum  a  fanguine  Regum, 
llle  ego  Melvinus. , 

Declamationes  in  Pat.  Adamfonum,Archiepifc.  Sanfr- 
andreanum ;  contra  Epifcopos  Epiftolse  ad  Regem ; 
Epigrammata  varia  acutiffima ;  in  his  in  arae  Regias  abu- 
fum  lufit  ingeniofiffime,  ut  mihi  videtur.  Refponderunc 
plerique  pro  aulae  confuetudine,  fed  nullus  appofite. 
Obiitanno  1620.  Carus  Henrico  Bulloniae  Duci,  quofe 
poftcuftodiam  Anglicanam  contulerat,  &  jam  in  ultima 
fenedtutis  ingravefcentis  periodo  dicitur  Mufas  juvenili- 
ter  colere,  vir  bono  rei  literariae  natus, 

Zrfrfiuri  Jonfioni  de  eodem  Melvino  Carmen. 

CEde  Caledonio  volucris  Stheneleia  cygno, 
Quxreliquas  niveo  corpore  vincis  aves. 
Tu  fugis,  ille  petit  coeli  commercia  ;  tu  fles 

Perpetuo,  fletum  temperat  ille  jocis  ; 
Tu  foris,  ille  intus  candorem  poffidet;  unam 
Tu  Venerem,  Veneres  mille  fed  ille  vehit.J 

Ejufdem  de  Koberto  Bodio  tefiimonittm,  lib.  II. 
p.  128. 

RObertus  Bodius  Trochoregius,  vir  nobili  loco  natus, 
&  amoeno  ingenio,  variam  le&ionem  acerrimo  ju- 
dicio  temperans :  artes  optimas  &  didicit  feliciter,  &  glori- 
ose  in  Galliis  docuit.  Ejus  funt  multa  ;  in  his  harmo- 
nia  Evangeliorum,  orationes,  epiftolae.  Vivit  in  Scotia, 
&  literato  domi  otio  fruitur,do6tiffimus  ipfe  &  do6torum 
fautor,  Regi  ac  Principibus  carus.. 

b  z  P* 


xii  De  docfis  qnibnfdam 

De  Georgio  Eglifcmmio,  lib.  v.  p.  271. 

GEorgius  Eglifemmius,  Hamiltonienfis,  bonas  arte» 
&  didicit  Lovanii  in  Belgio  operose,  &  docuit  in 
Galliis  gloriose,  Philofophiam  Rothomagi  primum,  mox 
&  Lutctiac  fummo  auditorum  applaufu  proteffus.  Apud 
Cimbros  &  Batavos  medicinam  fecit,  ut  audio,  feliciffi- 
me,  nec  Galeni  ofor,  nec  Chemiee  nimium  addidtus.  De- 
mum  a  Rege  Magnas  Britannix  inter  domefticos  Medicos 
adle&us,aliquodftudiorumfuorum  pracmium  videturcon- 
fecutus,  Grsce  Latineque  do&iffimus,  verfu  bonus  & 
prosa,  omnibus  cultioribus  artibus,  fed  maxime  fpagiricis 
mftruchis.  Variapublicavit.  Ego  tantum  vidi,  Poemata 
varia ;  Epigrammata  varia ;  contra  Worftium  haereticum ; 
declamationes  philofophicas ;  duellum  poeticum  cum 
GeOi'gio  Buchanano  in  verfione  Pfalmi  CLJ.  [CLV.no- 
ftra  fupputatione;]  quo  opere  vellem  abitinuiffet,  non 
quod  ingenium  contemnam,  fed  quia  felicius  aliud  argu- 
mentum,  &  minus  invidiofum  eligere  potuiifct.  Contra 
Thomam  Reidum;  Preparationes  medicamentorum :  vi 
vit  adhuc.Londini,  quam  longe  poteft  ab  aulico  tumultu 
Mufis  vacans,  quas  ferio  iane  &  bona  fide  colit,  Ha£te- 
nus  ille.  Publicavit  praeterea  narrationem  de  morte  Lu~ 
dovici,  Lenoxii  &  Richmondias  Ducis,  ejufque  Fratris 
Marchionis  Hamiltonii,  &  denique  Regis  jacobi;  in  oua 
oftendit  eorum  mortem  veneno  acceleratam  a  perfido 
Buckingam.'o,  a  quo,  mortuo  PvCge,  aula  cxaftus  in  Ger-* 
maniam  invMkp  devitandec  cauffa  conceffit. 

Le  Qaltelmo  Bnrclayo,  lib.  ii.  p.  120. 

GUliehmis  Barclayus  nobilifllmo  locoortus,  Baronis 
Tauui  frater,  generis  magnltudinem  ingenii  felicitate 
dcpreffit.  Parifiis  hnmaniores  literas  cum  ingenti  omni- 
um  admiratione  profeffus  eft.  quas  Lovanii  in  fcholaLi- 
pfii  didicerat,  cujus  ad  eum  eft  epiftola  XXXIII.  centu- 
riae  III.  Inde  in  Scotiam  profe&us  aliquantifper  fubftitit, 
tionec  peregre  iterum  abiit,  atque  in  Galliis  docere  bonas 
artes  fuftinuit,  Nanneti  in  Britannia  minori.  Ejus  funt 
vnulta,  inhis  commemarius  in  vitam  Julii  Agricols  Cor- 

neiij 


*thomce  Dempfteri  tfeftimcnia.  xiii 

nelii  Taciti,  genethliacon  Jacobi  Regis,  orationcs,  de- 
clarationes,  epiftolae  eloqucntiffimo  ftylo,  de  aquis  Spa- 
danis.  Vivit  adhuc  in  Scotia,  &  mediciuam,  ut  aiunt,  po* 
pularem  exercet. 

De  Davide  Humio  Stbeagrio^  lib.  viii.  p.  362  *. 

DAvid  Humius  nato  ad  Mufas  ingenio,  cultiffimus 
Poeta,  fcripfit  multa,  fed  ad  me  veuerunt  paucu:  in 
his  funt  poemata  varia ;  laudes  patriae,  verfu;  adysatuj 
Regis  in  Angliam,  verfu;  contra  Epifcopos,  vcrnacule; 
apologia  miniftrorum  Vafconum,  vernacule.  Vivit  ad* 
huc  mScotia. 

DeThoma  Reido,  lib.  xvi.  p.  576  f. 

THomas  Reidus  Aberdonenfis,  pueritias  mes  &  infan* 
tilis  otii  fub  Thoma  Cargillocollega,  Lovanii  liceras 
in  fchola  Lipfii  ferio  didicit,  quas  magno  nomine  in  Ger- 
mania  docuit,  carus  Principibus.  Lonciini  diu  in  comi* 
tatu  humaniffimi  ac  clariffimi  viri,  Fulconis  Grenvilli, 
Regii  confiliarii  interioris  &  Anglisc  proquaeftoris  egit: 
tumad  amicitiam  Regis,  eodem  Fulcone  dcducente,  e- 
veftus,  inter  Palatinos  admiffus  a  literis  Latufs  Regi 
fuit,  fcripfit  multa,  ut  eft  magna  indole  &  varia  erudi- 
tione.  Omnia  Regis  Jacobi  VI.  opera  Latina  fecit,  & 
Londini  publicavit.  Ex  aula  fe  nuper  fub  annum  161S. 
proripuit,  dumilii  umnia  feftinati  honoris  augmenta  fin- 
guli  ominarentur:  rumor  poftea  fuit  in  aulam  rediifle,  & 
meritiffimis  honoribus  redditum,  fed  numquam  id  con- 
fequetur  quod  virtus  promeretur, 

7h* 


*  Hujus  viri  clarijfimi  poemata  h  deliciis  Poetarum 
Scotorum  prioris  feculi  i\lufirium  exfiant%  Iqco  profecJo 
dignijfima. 

f  Hujus  in  olitum  Epicedium  exjiat  eUgantiffimum  Rq~ 
herti  Aytoni,  viri  literis  ac  dignitate  clarijfimi,  in  deiiciis 
Poetarum  Scotorum^  ubi  &  ipfius  auoque  poemata^  paucu- 
la  qnidem  illa^  fed  venufia^  fed  elegantia  cowparent* 


\fi%  tfbomx  Rhcedo 

tfboma  Rhxdo  fno  Gulielmus  Barclayus  S.  P.  D. 

CUm  induxiffem  animum  proferre  judicium  meum 
de  Paraphrafi  G.  Eglifemmii,  qu#  publice  edita  cir- 
cumferebatur :  oftendit  mihi  quidam  ejufdem  Pfal- 
mi  Paraphrafim  tuam;  quam  cumetiam  cenforio  animo 
&  exa&e  legiffem,  arbitratus  fumi  dignam  quas  videre- 
tur  ab  omnibus,  &  propter  elegantiam  carminis,  &  pro- 
pter  expreffam  Prophetx  mentem  non  femel  prx  ceteris, 
&  propter  antiquitatis&do&rinas  non  obfcura  argumenta. 
Satis  fcio  te  fcire  qus  dico;  fed  ut  alii  fciant  promam 
exempla.    Primum  .ipfum  carmen  pulcrum  eft,  &  fplen- 

det. 

Eiay  6gfl  divinos,  mea  mensl  celebremus  honores. 

Etillud, 
2#  gemmata  tibi  tendis  conopea  Coelos. 

Et  illud, 
Penfilibufque  harere  jubes  coenacula  nimbis. 
Quid  poteft  dici  argutius  ifto? 

, Ne  concidat,  in  fe 

Undique  nixa  cadit. • * 

Quod  fequitur  non  limpide  folum  fluit,  fed  fluit  ex  fon- 
tibus  Philofophix  naturalis : 

'Tu  trahis  illimes  montana  ab  origine  fontesy 

Quos  pecudes  &  prata  bibant. 

Jam  notemus  Prophetam  duobus  verfibus,  14  &  15*, 
mentionem  panis  facere.  Priore  verfu  panem  accipit  pro 
omni  cibo:  hinc  Tremellius  vertit,  ut  depromant  cibum 
de  terra.  Altero  verfu,  panem  capit  pro  pane  proprie  di- 
£lo  ut  opponitur  obfonio:  fic  hos  verfus  interpretatur 
Theodoretus,  &  alii.     Utramque  fententiam  exprimis ; 

Et  dulces  genus  omne  cibos. 

Paulopoft, 
Et  guflata  Ceres  fejfos  corroborat  artus. 
Quis  nonfufpiciet  reconditameruditionemin  illoverfu? 

Cuique  piam  credit  fobolem  crotali/iria9  pinus. 
Piafoboles,  Latine  &  proprie  dicitur.     Et  crotaliftria 
c.onvenit  ciconix  tam  decore,  ut  nihil  fupra,    Et  eleganti 
Tigura  ponitur  fine  fubftantivo. 
Amohemiftichium, 

ta Lifiorque  facras  ulcifcitur  iras. 

Mare 


Gulielmus  Barclayns.  xv 

Maro  videtur  di&afle  tibi  umbram  odoratam* 

Cedrus  odurata  Lwanum  qui  protegit  umbra. 
Qui  ipfe  umbram  amaraci  vocaverat  olim  dulcem. 
Non  dicam  oppiclo  quam  intime  penetraveris  in  fenfutn 
Prophetx  illo  verf , 

lu  ftata  multtflici  defignas  tempora  luna. 
IntOeDr  aftriferum  illud  pepium,  admirans  elegantiaill 
tranilationis : 

Ut  vero  aflrifero  texit  nox  omnia  peplo» 
His  verfibus  quot  figurae  lucent? 

Plena  tui  tellus^  rerum  fator!  cequora  plena? 

JEqurafquamigerum  domus  ingens.  • 

Servat  &  tranilationem  &  fententiam  Prophetae  htfc 
quod  fequitur, 

Dum  nova  vernat  humus,  fubitifque  arridet  alumnis* 
Denique  viginti  aliquot  veriibus  brevior  es  utroque  Pa^ 
raphrafte.     Fateor  ferio  &  bona  fide,  me  non  audere  per 
pudorem  exprimere  laudes,  quas  ego  judico  te  mereri. 

Sed,  ne  fraudetur  le6tor  tam  exquiiite  eleganti  carmi- 
ne,  fubjiciam  totum.  Quasfo  te  vel  patrias  cautHi,  cui  vi- 
vimus,  ne  patiare  venam  illam  tuam  exarefccre.  Non 
deeft  argumentum,  cui  eft  &  materies  &  Maecenas,  JA- 
COBUS  MAGNUS.    Vale. 

Incerti  ad  ^thoraam  Khcedum  Carmen. 

AT  perrffe  tibi  tacitas  fi  conftat  Amyclas, 
Cur  tibi  Amycleo  more  perire  placet? 
Barbita  fi  Phcebi  taceant,  quis  barbita  laudet? 

Aut  quis  in  iis  ufcs,  quidve  leporis  erit? 
Si  praedulce  melos  tacuiffet  Thracius  Orpheus^ 

Nec  fera,  nec  coeptum  fifteret  amnis  iter. 
Gemmatas  nifi  pandat  avis  Junonia  pennas, 

Incaffum  tantas  Argus  haberet  opes. 
Tu  quoque  Pieridum  fi  munera  facra  recondas^ 

Munera  Pieridum  deperiiffe  puta. 

C/.  Viri  Gulielmi  Cuminii,  Philologia  primi,  po~ 
fteaque  Philofophice  in  Acad.  Edinb.  Profefforis^ 
de  Gulielmo  tituarto  Ocbiltrio  c£ejlimoniim. 

Tbomd 


xvi  '  De  Gulhlmo  Stnarto 


tfbor.ix  Billo^  II.  L.  P.   Gulielmus  Cumimus  S.  * 

QtJos  ad  te,  dilc&e  Frater,  non  ita  pridcm  mifi  vcr- 
iiculos,  raptim  quidem  illos  &  calente  calamofu- 
fos,  audio  jam  prelofubjici ;  quod  licet  fieri  nccclfc  iit, 
npH.fiue  aliquo  mccc  cujufcunque  exiilimationis  difpcn- 
dio,  condonabo  forte,  ut  nihil  non  poifum,perfpe&ae  tu» 
in  me  voluntati  &  amicitix:  tu  vidcris  ne  dehoneftamen- 
to  fint  potius  quim  ornamcnto  inligni  tuo  operi,  elogio- 
rum  ejufmodi  non  indigo,  cum  bono  vino  non  opus  fit 
hcdcra.  Quo  tamcn  minus  gravate  fcram  facit,  quod 
fubaudiam  ipfos  a  fevcrioribus  criticorum  calcufs  com- 
muniri  carminc  verc  hcroico,  vcrnantcm  audoris  geni- 

um 


*  Tanta  lingua  Latincc  cogniiione  vir  hic  do&ijfimv*- 
snclaruit,  ut  omnium  Latinorum  Poetarum  difficillimi,  Auli 
Perjii  prologum,  carmen  fitis  obfcurum,  liberiori  parapi 
Ji  Latind^  qua  folutd  qua  legibus  adjirifld  oratione,  quater 
4c  decies  variaret,  adeoque  Humaniorum  literarum  in  Aca- 
4emia  Edinburgena  Profeffionem,  public.e  difputationi 
cnte  oftoginta  fere  annos  fubjeSlam,  merito  fur)  confequere-* 
tur,  ceteris  omnibus  candidatis  jure  prxlatus.  Ceterum, 
raram  illorum  temporum,  quilus  fuus  merito  conjiabat  honos^ 
felicitatem  fatis  admirari  ncn  queo.  Atque  utinam  quidem. 
hodie  eademfierent :  fed  idfuit  fcilicet  feculum  aureum,  hoo, 
verd  ferrcum  aut  luteum,  aut  Ji  quid  his  pejus.  Sed  ad  rem. 
Hujus  porro  dottijfimi  viri  Gulielmi  Cuminii,  Joannis  Do» 
raini  de  Iielugas  in  ptwfettura  Moravienji  filii  natufecundi^ 
Jacobi  fratris  natii  maximi  nepos,  fimilice  heres,  vir  reve* 
rendus,  D.  Patricius  Cuminius,  zerbi  Divini  apud  Edin~ 
burgenfes  Minijlcr  dignijfimus,  dodijfimujque  in  Academicu 
Edinburgena  Theologi*  atque  Hijlorix  Ecclejiajlicce  Prufef* 
for  Regius,  ac  Conciunator  cum  primisfacundus,  munus  ge- 
minum  fumma  cum  dignitate  ac  fecunda  exijiimationis  fam$ 
Cujiinet.  Idem  vir  clarijfimus  inter  principes  hujus  libri  E* 
ditionis  auftores  atque  procuratores,  merito  fuo,  fero  fedfe- 
rio\  grato  animQ  beneficiiaue  memore  wbii  hU  commemorart^ 


Doflorum  ^teftimonia.  xvii 

um  redolente,  eximias  fpei  juvenis  D.  Guliei.mi 
Stuarti  Ochiltrii,  qui  in  laborantis  &  exfpira- 
bundse  Poetices  incrementum,  feliceMercurio,  imoNn- 
mine  propitio  natus  vidctur.  Quare  tibi  auftor  fum,  imo 
&  fupplex,  ut  opufculo  tuo  fubjungas  quam  nuper  ex- 
pediit  verfionem  noviffimam  Pfalmi  centeiimi  quarti,ex-* 
pleto  nondum  anno  astatis  decimo  quinto,  ut  vel  inde  pa- 
teat,  quantas  fpes  faciat  ere£tioris  animi,  &  Poeticen  ad 
fupremum  culmen  etiamnum  non  fuiffe  p.rdu&am.  Pa- 
trix  honorij  almasque  veftrae  matris,  quae  fuo  gremio  tam 
genuinam  &  generofam  fobolem  fovet  &  compkdtitur, 
imo  virtutis  &  literaturce  incitamento  id  non  denegabis, 
neque  importunitati  votifque  amiciffimi  tui, 

Dabam  Sterlini,  2J,  Decemb.  1672.  GUL.  CUMIN* 

Ejufdem  viri  clarijfuni  tfbomce  Belli  de  ecdem  Gu- 
lielmo  Stuarto  Ochiltrio  Teftimonium.  £ 

POftquam  nobiliffimus  hujus  carminis  au&or  fummi 
Phoebi  induftri&  ad  Poefin  fa&us  &  informatus,  Mu* 
fifque  propitiis natus,  fu&fponte,aut  noftro  Proeceptorum 
monitu,  themata  fubinde  multa  prasclare  tentaverat,  aufus 
eft  tandem  non  fine  Dis  animofus  puer  fe  rebus  virifque 
magnis  mifcere,  &  in  divinis  Mufarum  choreis,  ducente 
Buchanano,  reftemfequi ;  quofucceffn,  qua  ingenii 
laude,  &fpei  effulgentis  luce  te  arbitrum  appdlo.  Sunt  hs 
meffis  uberioris  primitise,  hxc  vi&imse  pollu&ce  prima  li- 
bamina,  ho:  operis,  quod  molitur,  perfe&i  fpecimen  an- 
tecedaneum.  Deus Opt.  Max.  indulgentii  largus  pulcerri- 
c  mum 

\  Exquifitce  hujus  viri  clariffimi^  Philologice  quoque  in  A- 
cademia  Edinburgena  Profef/oris  olitn  digniffimi^  ertiditio- 
nis  luculentum  exftat  teftimonium,  liber  ab  eo  comDofitus  e- 
ditufqmt)  cui  titulus  Roma  reftituta:  five  Antiquitatum 
Roimnarum  Compendium  abfolutum:  opus  dotliffimum^ 
ftudiojceque  juventuti  utiliffimum,  tum  in  Scotia,  tumapud 
exteras  etiam  regiones  typis  nonfemel  commifum.  Exfiat 
in  tdejufdem  Gulielmi  Stuarti  Ochiltrii  carmen  Profe&o  non 
inelegans,  iftius  operis  exceilentice,  fuccque  fhnul  verne  pocti- 
c,e  haud  obfcurum  argumentum^  quod  frojpter  loco  hic  indi* 
gnum  haudexiftimavimus, 


xviii  Dc  doclis  quibnfdam 

mum  fanguine  &  cognomento  regio  ornamentum,  ctt* 
tiffimum  tei  literariae  praeiidium,  luum  Muiis  delicium, 
nobis,  fchol&que  noftroe  dulce  rarumque  decus  diutiffime 
confervct,  mclioribus  uti  fatis  det,  opibus  madtet,  pro- 
fperct.  T.  13. 

De  ecdem  nobili  juvcne  vaticinium. 

^TObilis  hic  juvenis,  fi  vitx  ftamina  ducat, 

"■^      Caitalidafque  colat,  carmine  clarus  erit.        J.  A. 

/;;  *fhomce  fielli  librum,  cui  titulus  Roma  reftitu- 
ta,  Gulieltni  Stuarti  Ocbiltrii  carmen.  * 

MUfa  (tnpet,  trcpidifque  premit  prxcordia  fibris, 
Antiquum  luftrare  decus:  feu  bellicus  ordo 
Progreditur,  molefve  tumet  fpeciofa  theatri, 
Sivc  triumphatis  refonant  Capitolia  pompis. 
Hxc  oculos  animofque  tenent,  ubi  Roma  refurgit 
Aufpiciis  rediviva  tuis;  ubi  fronte  verenda 
Erutafontc  fuo  ftat  confpicienda  vetuftas. 
Quantum  Roma  tibi,  tantum  tua  gloria  Romx 
Debuit,  &  quantum  ducibus  fua  Roma  vetufti* 
Contribuit  virtute  decus,  tantum  ardua  Romce 
Ceffit  inexitin&is  exftinfta  potentia  faftis. 
Te  pofcit  tua  Roma,  fuum  te  Scotia  civem 
Vendicat:  at  fortes  Decios,  Mariofque  potentes 
Pr&dicat  indomiti  miratrii  Roma  Camilli. 
His  patriam  tutari  armis,-  patrixque  decorem 
Cura  fuit  :  tu  merfa  fuis  monumenta  tenebris 
Eruis,  antiquas  renovans  primordia  Romae. 
His  patrix  tibi  furgit  honos,  hxc  fxva  vetuftas 
Invidet  arcanis  non  effc  fepulta  tenebris, 
Nec  mortis  ditione  premi:  fed  provida  virtus,  An- 

*  Nobilijfimus  hic  adolefcens  ^fummo  lonorum  atque  do&o- 
rum  omnium  defiderio,  die  Februarii  duodecimo,  anno  l6jf. 
7K  medio  ftudiorumfub  Profejforibus  Academice  Edinburgenx 
curriculo^  exaflo  nondum  jetatis  anno  decimo  fexto^  prama- 
turd  morte  pnercptus  eft,  prcccocis  admodum  ingenii,  Mufa- 
rumque  ftudiis  aptijjimi,  plurima  fpecimina  manifejia  pojl- 
quam  edidijjet.  Ceterum,  cum  hoc  exftintta  eft  illujtris  at> 
que  antiqua  Ochiltrico.  Stuartorum  familia  dignatio. 


Variorum  tfeftimonia.  xix 

Annorum  inconcufTa  minis,  hxc  laudis  avitae 
Afferit  seternis  fibi  confecranda  trophaeis. 

/;;  ThorncB  Belii  Romam  reftitutam  Niniani  Pa- 
terfoni  carmsn.  f 

MArtia  Roma  tibi  ftetit  olim  gloria  bello, 
Dum  tremuit  fafces  axis  uterque  tuos. 
Ardua  quos  coelo  bello  caput  extulit  olim, 

Nunc  cecidit  bello,  vix  fit  ut  umbra  fui. 
fteliquias  dominas  rerum  vix  cernimus  urbis, 

In  Roma  Romam  queerimus,  urna  fui  eft. 
Utque  olim  cecidit  bello,  quae  condita  bello, 

Bello  eadem  tantum  reftitui  potuit. 
Dumque  animas  urbis  do£tis  iimulacra  figuris; 

Debet  Roma  fuum  jam  tibi,  Beljle!  decus. 

R.  viro,  muficolce  vemiftijjimo,  D.  Niniano  Pater- 
fono  Paftori  Libertonenf^  ftbomas  Bellits   S. 

MUfa  mihi  ftudium  nuper,  tibi  gratia  cordi, 
Utraque  germano  femine  nata  Jovis. 
Alternis  nunc  fafta  animis,  ac  fede  novata, 

Mufa  benigna  tibi,  gratia  blanda  mihi. 
Mutua  quae  fuerant,  communia  commoda  fiunt, 

Gratiadat  carmen,  mufaquegrata  vicem. 
Sic  coalefcit  amor,  coeunt  fic  foedera  rerum, 

Ut  ferat  alterius  qui  fua  fponte  dedit. 
Patrima  bellipotens  jubeat  modovirgo,  repent£ 

Ipfe  paternus  ero,  tu  mihi  Bellus  eris* 
Solvifti  decimas,  pius  es:  duodena  tulifti, 
Te  ritu  Herculeo  copia  ma&a  beat. 

T.  Bellus.' 
c  2  Joan* 

j  Glafcuenfis  hic  fuit^Verbique  Divini  ad  Libbertonamy 
villamEdinburgo  bina  circiter  millia  paffuum  diflantem,  an- 
te  fexaginta  fere  annos  Minifier.  Scripfit  ediditque  Epi- 
grammaium  libros  o£to,  cum  quinquaginta  Pfafmorum  Da- 
vidicorum  parapbrafi  poetica :  qui  Uber  omnium  jam  mani- 
bus  circumfertur  pafjim,  legiturque  etiam  .non  fine  aliqua 
auBoris  tum  ab  ingenii  acumim^  cum  carminis  elegantia  ap+ 
frobatigne, 


xx  De  doftis  quibufddm 

Joannes  Baird  de  Newhaitb  Niniano  Paterfono  S. 

PErJegi  eximios  oculis  animoque  libeljos, 
Ingenii  admirans  flumiiia  facra  tui. 
Judice  me  vigilem  redolent  operoia  lucernun, 

Sparfa  &  odoratis  pi&aque  cuntfa  rofis. 
Ut  qui  fuccedens  do&is  penetralibus  hofpes, 
Aonidumque  hortos,  Hefpcridumque  putet. 

Joannes  Anderfonus  D.  Niniano  Paterjono,  xfio  &? 
Mnjarum  ah.ftim^  S. 

Sldera  multa  folo,  coeloque  micantia  noftro, 
Atquc  falo,  rutilas  fpargebant  aurea  flammas, 
Tempore  quo  noftri  Buchanani  buccina  bucc& 
Pieridum  fonuit;  qu#,  daedala  machina  mundi 
Donec  erit,Latia  refonabit  maxima  terra, 
Et  fpatio  poft  hunc  aliquanto  tempore  lapfo. 
Proh  dolor!  aft  eevo  patiuntur  lumina  noftro 
Et  Phcebus  Phoebeque  fbror:  jam  culmlnaPindi 
Rarus  adit  famulus  Mufarum;  Aganippidos  undas 
Rarus  adit  latices:  paucos  jam  numine  facro 
Delius  infpirat,  neque  dantur  prccmia  vati: 
Ut  merito  Nafo  ftudium  line  fruge  vocarit, 
Quod  comes  eft  malefuada  fames,  &  turpis  egcftas. 
Sacra  diu  Clarii  cum  fic  difpreta  jacerenr, 
Ecce'  pATERSONUSfoboles  peramata  camoenis 
Exoritur,  mifcratus  eas:  &  vindice  dextra 
Ac  facili  caiamo,  moribundas  arcet  ab  orco. 
Ne  puder.t,  Niniane!  tui,  fed  ma&e  laboris, 
Mftgua  Panomph^i  referes  myiteria  quamvis: 
Hoc  itidem  fcc£re  olim  non  lumina  pauca, 
Quas  dum  clara  dics,  feu  numina  clara  nitebunt. 
Nec  pudeat  natale  folum  quas  Glafcua,  cujus 
Ubera  fuxiiti  rofeis  pergrata  labellis. 

Te  quoque  Caftalidum  fe  nnto  ja£lct  alumna 
Noftra  domus,  tibi  qux  Phoe^i  penetralia  pandit. 
Jamque  vale,  aufpiciis  currat  felicibus  opto 
Quod  meditaris  opus :  faveat,  foveatque  precamur, 
Parfus  ingenii  quicumque  revplvct  acutu 

Dt  Hcn* 


Variorum  tfeftiptonia. 


XXI 


jD.  Henrico  Henrifono,  Medico  &?  Poeta  celeberrU 
tno9  Kinianus  Paterfonus  V.  D.  M.  S.  * 

HEnrifone!  duplex  cui  circum  tempora  laurus 
Floret,  utrumque  cui  praeftat  Apollo  decus. 
Sive  Machaoniam  pofcant  contagia  dextram, 

Seu  placet  argutae  ple&ra  movere  lyrac. 
Publica  morborum  requies,  laus  prima  medentum, 

/Egrorumque  falus,  pnbfidiumque  cluis. 
Et  Buchananaeis  certat  tua  mufa  camoenis, 

Aptat  ut  Ifacidae  ple&ra  I^atina  lyrae. 
Vatis  Idumasos  mifcent  ftygiofque  triumphos 

Et  medici,  do£tx  fic  monumenta  manus, 
Si  medicina  artus,  fanetve  poetica  mentem? 

Nulli  equidem  vitae  fanior  ufus  erit. 
Sic  radient  gemina  viventi  tempora  palma, 

Claraque  defun&o  deftinet  aftra  Deus. 

/;/  obitum  ArchibaUi  Pitcamii  Scotiy  Medicorum 
fui  feculi  facile  Principis,  qui  fatis  concefjit  X. 
Kalend.  Novembris^  anno  cer<z  Cbriftiance  vul- 
garis  MDCCXIII.  JStatis  fuce  LXI. 

QUid  fruftra  erepti  fatis  quaeramus,  amici, 
.  Pitcarni  meritis  carmina  digna  dari  ? 
Cum  Mufe  Charitefque  omnes  comitentur  ademptum, 

Et  tantas  cladi  fc  fuperefte  negent. 
Squalidus  &  vatum  genitor,  Medicasque  repertor, 

Abnuat  ipfe  fuam  Delius  almus  opem. 
Sed  neque  jam  do£tas  opus  implorare  forores, 

Irrita  vel  Clario  fundere  vota  deo : 
Te  tua,  Pitcarni,  celebrant,  te  maxime  vatum, 

Carmina  Masoniis  aequiparanda  modis  ; 
Quoe  te  Pegafea  tollunt  fuper  aethera  penna, 

Nec  niii  cum  mundi  funt  peritura  rogo. 
^ Bxc 

*  Hujus  viri  clariffimi  ex  filia  in  nepotem,  natalibusac 
frobttate /uxta  confpicuum,  D.  Joannem  Clerkde  Penn^ 
cook,  Eauttem,  Rejrji  Scaccarii  ex  Baronihus  unum,  eum- 
temque  digniflimum,  hereditarh  jure  transfufa  erudttio 


xxii  I?£  doCiis  quibufdatn 

Hxc  licet  infignis  tibi  laus,  ac  propria,  magni 

Ingenii  pars  eft  quantula  at  illa  tui  ? 
Namque  fui  natura  parcns  penetralia  regni, 

Et  vafto  pandens  muncra  claufa  iinu, 
Qax  prifcos  latuere  Sophos,  latuere  recentcs, 

Condi  uno  voluit  pcftore  cunfta  tuo. 
Cumque  prius  fcedis  vinclis  Medicina  jaceret 

Obruta,  barbariem  fxvaque  fata  gemens, 
Aufpiciis  rediviva  tuis  faftigia  tollit 

Ardua,  &  excuffo  libera  colla  jugo. 
Ac  velut  Eois  lotus  modo  Lucifer  undis 

Cum  ruit,  aut  nive;s  Cynthia  ve&a  rotis, 
Deftituit  ftellas  alias  fua  lux ;  ita  poftquam 

Emicat  ingenii  flamma  benigna  tui, 
Amittit  decus  omne  Cous,  decus  omne  Galenus, 

Nec  retinet  faciem  cetera  turba  fuam: 
Cuique  alii  ceffere  omnes,  Bellinius  ingens, 

Jam  minor,  &  primum  dat  tibi  jure  locum. 
Verum  O!  immenfo  defunt  fua  verba  dolori. 

Mortis  iter  folitus  rumpere,  morte  cadis. 
Ergo  vale,  lux  Scotigenum!  Princepfque  Medentum! 

Mufarum  columen  deliciasque!  vale. 

Tho.  Ruddimannus. 

Ad  Pitcamium  morientem. 

QUidte,  Pitcarni!  juvat  has  nunc  linquere  terras, 
Atraque  Tartareoe  tefta  fubire  domus  ? 
Nobis  parce,  precor ;  morienti  parcere  mundo 

Tune  velis  ?  fugias :  nemo  fuperftes  erit. 

LJnquere  nos  fi  ftat,  ne  fit  mora  longa  precamur. 

Aft  ah!  ah!  paucis  fas  revocare  gradum, 

Pitcarnius  rejpndet. 

TErras  purgabam  monftris :  fatalia  terris 
Monftra  Erebi  in  fedes  nunc  domiturus  eo. 
Me  jugulante  cadent  immanis  Cerberus,  angues 

Atque  Mcdufaei,  nulla  &  Erinnys  erit. 
Orpheus  hic  filvasduxi,  fluviofque  moratus ; 
Orpheus  &  manes  voce  lyraque  ciam  ; 


Variorum  ^teftimonia.  xxiii 

Sifyphus  haud  faxum  verfabit,   &  ocius  urnas 

Belides  abjicieiit,  iEacus  ipfc  fuam. 
Inde  tropaea  ferens,  fuperas  evedtus  ad  auras, 

^Ethera  confcendam:  Juppiter  sequus  erit. 
Dis  miftus  fuperis  fpumantia  pocula  ducam  : 

Junia  Pitcarno  fidere  ftella  cluet* 
Hinc  Fergufiadas  fpe&abo  lumine  laeto, 

Atque  Caledoniis  ufque  favebo  meis. 

JO.  KER. 

Ccnfeffio  fidei  ejufdem  Archibaldi  Pitcarniiy    di§ 
25  Decembris,  anno  1712.  * 

HAc  Chriftus  jufllt  fe  noflram  fumere  formam, 
Ipfe  hominum  redtor,  Filius  ipfe  Dei. 
Hac  homines  juffit  mortales  effe  beatos, 

Qui  patris  vellent,  qui  fua  jufla  fequi; 
JufTa  fequi,  queis  ille  Pater,  queis  Filius  ille 

Vros  homines  fecit,  femideofque  viros. 
Atque  alii  voluit  faciendum  quod  fibi  vellef, 

Atque  numifma  tui  Coefaris  effe  fuum. 
Hac  te,  Chrifte !  die  natus  Pitcarnius  olim 
Aufpicc,  Te  coluit,  Te  colit,  atque  colet. 

A.  P. 

Illatio  ex  confeffione  Pitcarnii. 

IEc  tua,  Pitcarni !  fidei  confeffio  Chrifti, 
Viva  fides  fuerat,  quod  benefa&a  probant. 

For- 


H 


*  Hujus  vifi  ccleberrimi  Pfalmi  CIV.  paraphrafis  poeti- 
<a  fub  Gnalteri  Daniftoniiy  Ludimagiftri  Mujfelburgenfis 
nomtne%  ita  volente  tum  Pitcarnio,  ante  quadraginta  annos 
iy.ttnburgi  fuit,  imprejja.  Daniftonii  autem  non  fuiffe,  e- 
yujdemparaphrafeos  exemplar  accuratius  (cui proinde pojire- 
mam  auSloris  manum  acceftijje  credibile  eft)  intcr  fclcda  alia 
vatts  cultijfimi  ante  duodecim  annos  Edinburgi  excufa  poe- 
mata  quodcomparet,  indicium  prcebet  manifeftum.  Ceterltm, 
fcrtptisfuis  eruditiffimis  per  ora  hominum  toto  orbe  volitanti- 
buscelebre  adeo  indeptus  cji  nomen  princcps  ille  medentumy 
utplura  de  eo  hic  adjicere  fupervacancum  omninofit. 


Xxiv  De  dottis  qnibufdam 

Fertunis  inopes,  cegrofque  levare  medelJ 

Promtus  eras,  triftes  aut  hilarare  jocis 
Non  fapit  haecce  fides  Arii,  nec  dogma  Socini/ 

Sanguinei  praxin  neve  rebellis  olet. 
Hacce  fide  duSus  didicifti  Cosfari,  &  Iro, 

Et  dare  cuique  fuum,  temnere  &  orbis  opcs. 

Epitaphium. 

ECce!  Mathematicum,  Vatem,Medicumq;  Sophumq; 
Pitcarnum  magnum  haec  urnula  parva  tenet. 

R.  Calder. 

/;;  ohitum  dolendnm  Archibaldi  Pitcamii^  qni  ob- 
iit  Edinbtirgi  23.  Otiobris  1713,  annocetatis 
6i,  Patre  /uperftite. 

QUantum  ja£hirae  fccit  Medicina,  Mathefis* 
Et  Sophia,  &  Mufce,  te  moriente,  novem, 
OEnotrii  narrent,  Galli,  tum  Belgica  tellus, 

Angli,  Germani,  &  patria  mcefta  tua. 
Pythagorce  Samii  plus  certo  dogma  videtur, 

Corpore  multas  animce  nam  coiere  tuo. 
Geber  &  Euclides,  Plato,  Syracufius  ille, 

Mseonides,  Flaccus  cum  Cicerone,  Maro: 
Hippocrates,  Chiron,  Podalirins  atque  Galenus, 

Convenere  animae  centro  habitare  tuoe. 
Rimando  magni  &  parvi  penetralia  mundi, 

Scrinia  naturje,  te  referante,  patent 
Tu  conclamatas  animas  ex  faucibus  orci 

Cogebas  proprias  fsepe  redire  domos. 
Lafiabas  Lacheiin  nendo,  Clothoque  fororem 

Tu  nova  cogebas  addere  penfa  colo. 
Hanc  mortem  gaudet  dura  cervice  rebellis, 

Atque  Deum  fi&a  gens  pietate  colens. 
Sed  vulgus,  proceres,  prmccps  &  turba  fophorum, 

Artes  &  linguas,  te  moriente,  dolent. 
Mufa  ftupet,  morbique  vigent,  mors  atra  rriumphat, 

Ex  quo  tu  letho  vi&ima  grata  cadis. 
Plura  recludemus,  vir  ornatilfime!  de  te? 

Aftrasa  hi$  terris  quando  redibit  ovans. 

D.Da* 


Pariorttm  Stefiimonia.  xxv 

D.  Davidi  Drummotido,  Edinb.  25.  Decemb.  1713. 

NAtalis  Chrifti,  lux  feliciffima  mundo, 
Tc  cum  Pitcarno  protulit  illa  dics. 
Nexus  amicitice  veftrae,  Drummonde!  juvabit 

Pitcarni  manes  hac  memorare  die. 
Multa  itylo  obfcuro  Pitcarnus  carmina  fcripfit, 
Pcrfpicuo  calamo  ait  adfcrit  ille  fidem. 

In  mortem  Archibaldi  Pitcamii,  M.  D. 

SCotia  te  raptum  dolet,  asternumque  dolebit, 
Grande  Sophon,  Medicum,  Caltalidumque  decus! 

Infigne  hoc  elogium,  quod  alicubi  Pitcarnio  adfcri* 
ptum  animadverti)  de  magno  illo  Medico  coroni- 
dis  loco  hic  adjicere  hand  abjurdum  vijum  efi. 

NEc  inepte  de  eo  adfirmari  poteft,  quod  dealio  Me- 
dico,  his  verbis:  Salvete  Parcae!  quas  parce  vitam 
Medico  neviltis,  ne  parcere  videremini.  Nimio  plus  jarri 
vixerat:  fexagenarium  opportune  de  vita  dejeciftis:  qut 
fi  vixifTet  diutius,  fenitas  mortalis  prope  immortalis  fuiJP» 
fct.  Invidebat  fcilicet  manes  Superis,  Charonti  naulum, 
Plutoni  umbras,  Libitince  pompas,  praeficis  plan&us, 
pollin&oribus  un&iones,  vefpillonibus  funera,  fan- 
dapilariis  feretra,  defignatoribus  ordines,  tibicinibus 
nsnias.  Reddidiftis  fingula  fingulis,  omnibus  omnia. 
Nunc  abeunte  Medico,  febris  exful  reditura  eft,  fani- 
tas  xgrotabit,  jacebunt  remedia,  morbi  in  regno  eruntt. 
vitae  invitas  morientur.  Salvete  iterum  Parcas!  quas  fal-, 
vumvultis  neminem:  vobis  de  hofte  fpolia  opima  refer* 
*e  licet,  nec  jam  Feretrio,  fed  feretro  dedicare. 

Hanc  paraphrafin  poeticam  Pfalmi  CIV.  clariffimi 
viri  D.  tfhoma  Hopcsi  de  Craighalt^  Militis  Ba- 
ronetti^  Advocati  clim  Regii  Jerenifjimi  Britan- 
marum  Monarcbe,  CAKOLI  I  Juo  prcetermif- 
fam  locoy  Mc,  alieniore  iicetyomnino  qudm  prxter- 
vehere^  exhibere  fatius  vijum  efi  :  leftorum  fci- 
iicet  ttmmodo  atque  voluptati  conjulentcs.  Ce- 
4  terum 


Xxvi  Pfalmi  CIV. 

terurrtj  lcxc  parapbrajis  excerpta  eji   ex  ejnfdem 
<viri   Cl.  ccdice  Pfalmofum   M  S.  fub 

annum   1 6 1 7 .     pcnes    Bibl.     J 
Sereniffimo  GJKOLO,  Scotict  &  Vallia  Pnncipiy 
Pfalmcrum  &  Cantici  Qanticorum  Dedicatio. 

MAxime,  in  hcroo,  Princcps !  cape  carmine  ficras 
J.iliadcc,  Ifacidum  Regis  Pfaltiique,  camoenas : 
Hymnumque  hymnorum,  q\io  fuavi  xaigmate  caftos 
Rex  Jediciija  canit  fponfi  fponfxque  hymenxos: 
Non  phrafeologiac  fub  liocrioris  amiftu, 
(Quo  genere  a  multis,  quos  intcv  Scotia  palmani 
Prxrpuit,  venx  non  poit  imitabilis  xftro:) 
Fontis  at  Hebrxi  pura  prxeunte  figura, 
Hincque  ftyli  ad  Latii  ftrictam  (qua  quibat)  amuffim, 
Abfque  peregrinx  fuco  faltuve  loquelx. 
Utercque  his  ergo  quo  fine  exfcripta,  foveque 
Jugiter;  ut,  Jovx  hic  verfans  fub  lumine,  poftquam 
6is  fceptro  fatiate  brevi,  potiare  perenni. 

Tfaimi  Davidis  Kegis   CIV.  paraphrafis  poetica : 
Anffore  Ql.  viro  Sfboma  Hopao  de  CraighaU  * 

OAnima!  elogiis  mca  Jovam  tolle  fupremis. 
Summe  Dcus!  multai  es  tu  majcftate  verendus, 
tjue  decor,  radiifque  micans  te  gloria  cingit. 

Se 

*  Hic  vir  clariffimus  non  P ]oeta  folum  fummus \quodPfaU 
morum  Davidicorwm,  Canticique  Solomonis  carmine  heroico 
elegantijfimu  paraphrafis  poetica,  luce  profeHo  dignijfirna^  lu- 
culentijfime  tefkatur,  verum  Jurifconfultus  etiam  eximiusy 
prudcntijjimufque  exftitit:  cujus  rei  pr\eter  aliamanifeflum 
exftat  indicium.  in  id  argumenti  ah  eo  olim  confcriptus  libery 
Ttuperrimeque  in  lucem  datus.  Ceterum,  Gallum  hunc  0- 
rigine  accepimus,  qu<e  res  a  vero  non  abludere  videtur;  ejus 
fiquidem  pofteri^  in plures fplendidijfimas  propagati  famiiias, 
(quas  inter  primas  facite  Gbtinet  nobilijfrmus  Hoptonice  Comes^ 
tnter  Scotice  Nobilitatis  Herocs^tum  ingenii  tum  divitiaruni 
copiis  haudpfiremi  certe  nominis)  Gallicce  gentis  civilitatis 
tnorumque  elegantice  tenaciffimi,  vividoque  etiam  ejufdem 
itgeriu  acumine,  in  kum  vfqne  dhm^  ad  unnm  ommspradi^ 

tif 


Pcitapbrafis  poetica.  xxvii 

Se  vofex  Altitonans  lacis  veftivit  ami&u, 
Sidereumque  velut  velo  diffuait  olympum: 
Et  fua  caeruleis  coenacula  fixit  in  undis, 
j^Ethereoque  fedens  vehitur  pernubila  curru, 
Ventique  aeriis  gradiens  fecat  sethera  pcnnis, 
Aligerifque  fuis  dat  dium  muncre  fungi 
Spirituum,  &  famuJis  fua  juffa  capeffere  flammis. 
Telluremque  fua  libratam  mole  columnis 
Adiiruxit  folidis,  qu#  nullo  mobilis  aevo  cft. 
Hancque,  velut  veftis,  velo  coperibat  abyffus, 
Undceque  excelfos  fuperabant  culmine  colles. 
At  fimul  increpitas  fugiunt,  vocemque  tremendo 
Ut  tonitru  ingeminas,  fubito  in  fua  fepta  faceflunt : 
Vifique  exferto  fe  vertice  tollere  montes, 
Inque  fibi  fixam  valles  fubfidere  fedem. 
Pontoque  impofuit,  nequeat  quas  fcandere,  metas, 
Ne  refluis  iterum  tellus  ftagnaret  ab  undis : 
5uffitque  e  vivis  emergere  flumina  lymphis, 
Quae,  juga  celfa  inter,  leni  fe  murmure  volvant : 
Hincque  pecus  bibit  omne,  almis  quod  pafcitur  arvis, 
Hincque  fitim  filvis  onagri,  fecus  invia,  fedant. 
Tum  volucres,  levibus  quae  tranant  aera  pennis, 
Hic  fua  per  medias  edunt  modulamina  frondes. 
Aeriofque  rigat  coelefti  flumine  colles,  > 
Laetaque  multiplici  fatiatur  femine  tellus: 
Unde  pecus  carpit  viridis  nova  pabula  foen:, 
Atque  olus  humanos  geniale  adfurgit  in  ufus, 
Equefolo  prodit  vitalem  panis  in  efcam, 
Poclaque  jucundi  recreantis  pe&ora  vini, 
Quique  hilarat  vultum  foecundi  fuccus  olivi, 

Cor~ 

ti  confpicuique  admodum  vifuntur.  Porro\  tam  pid  dofid- 
que  exercitatione^  (quam  otii  bene  impenfi  obletfamenta  voci- 
tare  ipfe  folekat)  Pfalmis  nimirum  Davidicis  Latino  carmi* 
ne  vertendis,  horas  fubfecivas  idem  vir  prxftantijfimus  quin 
optime  collocaverit^  adeoque  virorum  etiam  maximorumper* 
dignum  imitatione  exemplum  pofteris  reliquerit,  nemo,  cre- 
do,  fanus  mortalium  inficias  iverit.  In  eumprceterea  cultif- 
fimum  exftat  Arcluri  Jonftoni  carmen,  cujus  initium,Mz~ 
xime  Phoebigenum!  &c.  quodantea  exhibuimus.  Dcni- 
que,  hoc  ut  obiter  notem,  h<ec  eft  decima  Pfalmi  CIV.  Pa~. 
raprafeon  Poeticarum^qux  hoc  noftro  in  dekftn  exhikntm^ 
tQiidem  Scotis  concinn^, 


xxviii  Pfalmi  CIV. 

Cordifquc  cftcetas  rcnovantia  muncra  viics. 
jovoeque  arboribus  genitalis  copia  fucci 
Sufficitur:  Libanumquc  ccdris  frondcntibus  ornat^ 
Nidus  ubi  alitibus,  latitatque  cicona  dcnfis 
Inclufa  abietibus,  fuaque  hic  tcntoria  figit. 
Suntquc  capris  collcs  latcbrx,  rupcfquc  cuniclis: 
Et  ftata  funt  lunas  fua  tcmpora,  folque  pcr  orbcm 
Vcrgit  in  occiduas  conftanti  tramite  metas. 
Inde  ruunt  tenebrx,  noxque  atra  incumbit  olympo, 
Frorcpuntque  fera  latebris,  catulique  leonum 
In  prxdam  rugiunt,  efcamqne  a  numinc  pofcunt, 
Moxque  fuas  repctunt,  cxorto  fole,  cavcrnas. 
Inquc  viccm  fubcunt  hominum  cum  lucc  laborcs, 
Incumbuntque  operi,  redeat  dum  vefpcr  olympo. 
O  quam,  Jova  !  tuae  funt  gefta  ingentia  dextrac ! 
Quamque  haec  coniilio  fapienti  cunfta  creafti ! 
Unde  opibus  'fatiata  tuis  ftat  terrea  moles, 
Undeque  laxa  fluunt  fpatioii  murmura  ponti : 
Turbx  ubi  fquammigeras  natat  innumerofa  propago, 
Parvaque  ubi  degunt  immixta  animantia  magnis, 
Eftque  ubi  veliferis  curfus  ftatioque  carinis, 
Effinguntque  fuos  ubi  cete  immania  ludos. 
Omniaque  a  te  uno  pendent,  teque  omniapofcunt, 
Cuique[fuum  proprio  tribuas  uttempore  vi&um. 
Tuque  ut  das  accepta  ferunt,  dextramque  benignam 
Te  pandente  tuam,  donis  fatiantur  abunde. 
Teque  tuam  rurfus  faciem  condente,  fatifcunt, 
Sublataque  ruunt  anima,  in  pinerefque  rccurrunt. 
At  fimul  infpiras  animam,  rediviva  refurgunt, 
Tellurifque  iterum  facies  qus  prifca  revertit. 
Summa  fit  ergo  Deo  laus  cundU  in  fecla  fupremo! 
Inque  fus  geftis  dextrx  Deus  ufque  triumphet ! 
Ab  cujus  vultu  tellus  pavefa&a  tremifcit, 
Ta&ique  emittunt  cum  fumis  fulgura  montes. 
Erg6  canam  Domino,  dum  vitae  pcrfruar  aur3, 
Jovamque  extollam,  fim  quamdiu  in  orbe  fuperfte*. 
Deque  illo  mea  fuavis  erit  meditatio  valde, 
Inque  Deo  exfultim  jugi  tetabor  ovatu. 
Peccatrixque  ruet  gens  de  tellure,  ncc  ultrl 
Impia  fubfiftet  rabies :  at  tu  mea  fummum 
O  anima!  elogiis  fer  Jovam  infecla  fupremis, 
Qmnefque  excelfo  caaite  hallelujab  Jehovae. 


209 


PARAPHRASIS 

J  O  B  I 

P  O  E  T  I  C  A: 

AucloreTATRICIO  ADAMSONO, 
SancJi  Andrea  in  Scotia  Archiepifcopo. 

EDITIO    ALTERA. 


C  A  P.     I. 

TErra  eft,  Uxaeam  prifci  dixere  pafcntcs, 
Cultor  ubi  recti,  &  vitcc  dcgebat  Iobus 
Integer;  ante  oculos  cujus,  pietafque,  metufque 
Numinis,  &  fceleris  maleiliadi  ferius  hortor, 
Scptem  11 1  £  nati,  dilecTc^  pignora  t&dce  ; 
Fcminecc  trcs  fortis  erant :  Quid  ruris  honores 
Commemorem  >  latis  armenta  errantia  campis* 
Lanigcrce  pecudes  feptenis  millibus  ibant ; 
Millia  complebant  robufti  terna  cameli, 
Millc  boves  curvis  folers  jungebat  aratris, 
Lxtaque  quingentcc  cafpebant  pafcua  afellft  : 
Crebri  aderant  famulij  nec  quis  polfederat  alcer, 
Latius,  Eois  qua  fol  fe  porrigit  oris. 

Septcm  intcr  fefe  fratres  ue  more  folebant 
Eiercere  cpulas,  carafque  ad  fcfta  forores 
Pofcere,  h  alternis  mulccbant  peitora  meftffo 
D  d     * 


2io  J  O  B  1 

At  patcr  ut  primum  convivia  mutua  vidif 
Implcviilc  vices.  mifit  qui  protinus  omncs 
Expiu,  &  mundx  luilrct  libaminc  lympho:. 
Ipic  autem  primo  fopplcx  fe  mane  fercbat 

Antc  aras,  Lacris  adolcns  holocaumata  flammis, 
Pro  numcro  tobolis :  Nam,  h  raca  foriitan,  inqait, 
Pjogonies,  iittcrquc  cpulas,  intcrquc   lyauim, 
Quid  tcmcrc  effudit,  facrovc,  aut  vocc  Tonantem 
Laeferit,  orfenii  placabo  numinis  iras. 
Inque  Jcs  talem  jfe  matutinus  agcbat  : 
jamquc  adcrat  tcmpus,  quo  Jpvae  cclia  frcqucntcs 
Atria  coeTcolx  cclcbrant  antc  oni  parcntis. 
Eccc  autcm  fetanas  :  cui  iic  modcrator  olympi, 
Farc,  agc,  tcntator,  quibus  huc  advcncris  oris  ? 
Illc  autcm,  magm  circum  pomoeria  mundi 

•o  fui,  &  xvdix  pejagrayi  >ugera  tcrrcc  ; 
Pars  orbis  nulla  eftj   noflri  non  plcna  laboris. 
Cui  Patc?  omnipotcns.     Nufquamnc  infpcctus  Iobus- 
Eft  tibi,  vir  noitri  mctucns,  quo  juitior  altcr 
Non  manct  in  tcrris,  aut  obfcrvantior  ccqui  ?• 
Scilicct,  ille  pius,  nulla  mcrccdc  Tonantcm 
Sufpicit,  invi&o  circum  muniminc  fcptus 
Undiquc,  cui  plcno  dcmanat  copia  cornu 
Caclitus,  advcriis  nunquam  tcntata  proccllis  : 
Vcrtc  viccs  rcrum,  fortunce  nixa  bcatce 
Tcrga  dabitpictas,  inquc  os  convicia  fundct 
Libcra,  blafphcmifquc  laccffct  tc  malcdidtis. 
Talia  tcntator  :  cui  mox  immittit  habcnas 
Omnipotcns,  quidquidquc  bonus  pofledit  Iobus, 
In  fatan»  dcdit  ciic  manu ;  tantiim  impcrat,  ipib 
Abftineat :   non  hacc  hoili  conccila  potcltas. 
His  monitis  fcfc  fubduccns  juifa  capcifit. 

Et  jam  tcmpus  crat,  quo,  natu  primus  Iobi 
Exccpit  fratrcs  cpulis,  carafquc  fororcs, 
Vinaquc  libabant  lxti,  gcnioquc  favcbant. 
Eccc  autcm,  cclcri  accurrcns  vclocius  Euro 
Nuntius  cxclamat,  populantcs  arva  Sabecos, 
lntcntos  opcriquc  bovcs,  aiinafquc  pcr  hcrbam 
Pafccntcs,  cxiis  fcrro  cuftodibus,  omncs 
Diripuiifc  ;  &  fc  folum  fupcrcffc  furori, 
Qui  Jobi  tantam  cladcm  perfcrrct  ad  aures. 
Vix  eafatus  erat,  fcfc  cum  nuntius  altcr 


C     A    P.     II.  2ii 

Intulit,  e  coelo  flammanti  turbinc  ta&os 
JEfle  greges.  fcfe  dc  tot  paftoribus,  unum 
Crudeli  crcptum  letho,  qui  vera  refcrrct 
plammivori  monumcnta  ignis ;  fubit  indc  loqucnti 
Tertius,  &  terno  partitis  agmiiic  turmis 
Chaldxos,  fccum  raptos  cgifle  camelos 
Commcmorat,  cxdem  late  ftragemque  dedifle, 
Ncc  famulum  fupcreife  refcrt,  fe  ex  hoftibus  eife 
Elapfum,  dominum  clades  nc  tahta  lateret. 
Jamque  aderat  quartus,  qtii  verba  loqucntis  ab  ore 
Arripit,  &  moefta  fie  voce  aftatur  Iobum  : 
Dum  nati  nataeque  tuae  convivia  Ixtl 
Concclebrant,  fratrifquc  fui  fubicre  pcnates 
Primsevi,  extremis  deferti  a  finibus   ingens 
Incubuit  ventorum  agmcn,  junftafque  rcfolvit 
Compages,  parte  cx  omni,  concuilaque  fasvo 
Turbine,  teda  ruunt ;  fubita,  heu!   tua  pignora  clade 
Strata  jacent  ;  mifcro  foli  mihi  dura  negarunt 
Fata  necem,  tanti  ut  luttus  tibi  nuntius  adfim. 
Tum  vero  exfurgit,  veftemque  a  pc&ore  Iobus 
Diripit,  abraditque  comam,  tum  numen  adorat 
Pronus  humi,  ac  infit:  nudum  me  ih  luminis  oras 
Edidit  ififantem  genitrix,  nudufque  rcvertar 
In  cineres,  gcneris  quondam  primordia  noftri. 
Jova  mlhi  largitus  opes,  mihi  rurfus  cafdem 
Abftulit,  ejus  honos  femper,  laudefque  manebunt. 
Sic  fatur  ;  ncc  vocem  illi  fcelerata  refolvit 
Impictas,  numenve  injufto  murmurc  lceiit. 

C     A     P.     II. 

JAmquc  itcrum  Angclicae  prcefto  vencre  cohortes 
Ante  Deum,  fummi  exfpcctantes  juifa  parcntis; 
Nec  fatanas  abcrat, fraudifque  doiique  magifter  : 
Cui  patcr  omnipotens;  dic  quoe  te,  perdite,  nobis 
Advcxit  regio,  aut  unde  hccc  ad  limina  tefidis? 
Ille  autcm,  vaftx  linquo  circundata  teiTcO 
Mcenia,  &  ambitum  variis  erroribus  orbem. 
Quem  iic  adfatur,  nutu  qui  temperat  axcm, 
Vidiftinc,  inquit,  Jobum  ?  cui  nulla  pcr  orbem 
Par  pictas,  puram  rcfto  qui  tramite  vitam 

Ddz  Ini 


212  j  o  b  i 

Ingreditur,  noftri  metucns,  fugicnfquc  malorum  ? 
Haud  illc  abftinuit  re£tos  iufiftere  calles 
Immcritum  contra  quamvis  odia  afpcra  truftra 
Movcris,  &  vcrbis  nos  irritarls  iniquis, 
Perdere  jamdivcs  quidquid  poflcdit  Iobus. 
Tcntator  contra,  non  hxc  ego  magna  putarim 
Argumcnta  pii,  quis  cnim  fc  fiinere  dcmcns 
Scrvarc  alterius,  quis  opes,  cun&afque  pacilci 
Divitias,  dulcis  nollct  pro  munere  vitx  ? 
Sin  taboiplius  carncs,atquc  oila  mcdullis 
Contigeris,  quantas  contra  tc  colligct  iras  ? 
Tum  Patcr  excelias  cocli  qui  condidit  arces 
Lofa  manu  dcmcns,  dilccti  corpus  lobi 
Permittit  fatanx,  tantum,  inquir,  ftamina  vitae 
Nolofeccs;  vitx,  monco,  parcatur  Iobi. 
Haud  moru,  pallcnti  peftcs  mox  evocat  orco 
Tentator,  Stygiaquc  luc,  cn !  livcntia  membra 
Inficit,  &  toto  diffuridit  corporc  virus.- 
At  conftans,  paticnfquc  mali,  degcbat  lobus 
jn  cinere,  &  dura  radebat  vulnera  tefta. 
Quac  (imulatque  oculis  conjunx  pcrcepit  iniquis. 
Siccine,  ait,  moriens,  &cladc  opprcllu,  acerbst,  ' 
Integer  es,  Jovamqueillum  laudafque,  colifqi 
At  Jobus,  muliebri,  inquit,  tc  morc  loquutam 
Arguit  imprudcns  fermo,  nos  rebus  opimis 
Ditati  quondam  divino  munere,  Numquid 
Advcrfos  acqua  tolercmus  mcntc  laborcs  > 
Sic  ait,  &  nullo  tcmeravit  crimine  linguam. 
Et  jam  per  cun&as  rumor  pcnetravcrat  urbcs, 
Atque  Thcmaniten  Eliphan,  Bildadque  Suhlten, 
Et  Naamathiten  Sophoar,  quos  fanguis  Iobo 
Junscrat,  &  miferi  cafus  commovit  amici, 
Evocat,  ut  rebus  confblarentur  in  arctis. 
Queni  procul  ut  ccrnunt  oculis,  ignotaquc  difcun{ 
£3ra  v:ri  tandcm,  ruptam  dc  pcctorc  veftem 
piripiunt^  foedantque  fuos  in  pnlycre  vultus, 
Proftratiquc  jacent,  dum  fcptima  lumina  Phoebus 
Pcrdir,  $c  affiduo  pafcunt  jcjunia  fletu, 
Kec  yoce  appellant  ulla,  fic  improbus  illum 
Urgcbat  dolor,  &  totos  iufedcrat  artus. 


CAP 


C  A  P.     III.  aij 


C     A     P.       III. 

TUm  Jobus  cmifsa  iic  voce  filentia  rumpit, 
Natalefque  fuos,  &  primos  devovct  ortus. 
C)  utinam,  aethcreas  qui  me  produxit  in  oras, 

Ille  dies,  fceta  quaeque  effbrmavit  in  alvo, 
Effinxitquc  marem,  tantae  nox  confcia  cladis 
Difpereat!  L -x  illa,  atris  immerfa  tenebris, 
Ignoret  Iine  fine  diem,  fit  nulla  fuperne 
Gura  Deo,  nunquam  PJioebaso  fplcndeat  ortu ! 
Atra  dies,  trifti  fed  mortc,  &  noclis  opacas 
Horrificis  fcmpcr  dcvota  expalleat  umbrisj 
N'  cti  illi  denfus  cxca  caligine  nimbus 
Incubct,  infauftufque  ccternum  obnubilet  xther. 
Infelix,  folifque  vias,  lunaeque  labores 
Perpetuo,  &  mcnks  redeuntis  nefciat  anni. 
Sit  defolata,  illactabilis,  undique  lu6i:u 
Perftrepat,  ingratos  vitae  quicunque  labores 
Ingcmit,  hxc  illi  nox  cxfecrabilis  cfto. 
Ncc  matutinos  unquam  cjus  Lucifer  igncs 
Induat,  &  toto  pallefcant  fidera  ccelo;' 
Exfpe&entque  diem,  qui  nullo  mobilis  xvo, 
Infortunatas  cupiat  fuccedere  no£li. 
Scilicct  illa  mihi  miferx  primordia  vitx 
Attulit,  atque  ufum  lucis  monftravit  acerbac. 
Eheu,  cur  noftros  uterum  patefecit  in  ortus, 
Nil  ibbolem  miferata,  parcns!  cur  ubcra  fuxi 
La&ca,  cur  genibus  fcdi,  cur  lumina  vitae 
Prima  videns,  plurcs  auxi  infeliciter  annos ! 
Me  nunc  alta  quics  tacitum  fub  nocfce  iilenti 
Condcret,  &  magnis  fclix  par  rcgibus  cifem, 
Principibufquc  viris,  qui  folis  ardua  campis 
Tedta  ftruunt,  fcclis  olim  monumenta  futuris; 
Aut  ubi  tuta  locent  argenti  pondera  &  auri: 
Mcne  mori  mifcrum  foeta  genitricis  in  alvo 
Non  potuiffe,  ipfove  animam  hanc  effundere  in  ortu? 
Fata  ibi  crudelcs  xquali  forte  tyranno^ 
Paupcribus  mifcent,  nec  iniquus  creditor  urget 
Fcenora,  nec  famulos  nexorum  vincula  terrent. 
Et  parvus  magno,  &  captivis  libera  colla, 

JEter* 


114  '     J     O     B     J 

JEtcrnum,  nullo  lcthi  difcriminc,  diftant. 

Sed  quorfum  Pater  qmnipotens  mortalibus  ufum 

Largitur  vitcc,  quos  fempet  dura  malorum 
Exercet  feries,  &  mors  optata  quictcm 
Invidct,  &  furda  clamantcs  defpicit  srtW 
Urquc  actis  fcrobibus  dcfoifum  quaritttr  aurum, 
Haud  alitcr  gens  prella  malis,  tcllurc  feb  ima, 
Scrutatur  mortis  foveas,  gaudetque  fepulcro. 
Cur,  inquam,  dat  vitam  homini,  cui  tcmita  vitce 
Nulla  patct,  cxcos  obducunt  nubila  greffus? 
Antc  cibum  cx  imo  duxi  fufpiria  coi 
Aliiduos  gemitus,  qualis  vis  turbida  aquarum 
Derluit,  aut  rabidos  cernas  rugirc  leones. 
Quippc  iftos  mctuit  fempcr  thttts  asgra  dolorcs, 
Hcu  vcri  prccfaga  nimis  !     Mene  ulla  quictum 
SccurumVc  dics  carpentcm  gaudia  tidk? 
Advcnit  tamcn,  hcu  vcnit  commotio  grandis, 
Moefta  dics  nobis,  &  ineluftabile  tcmpus! 

C     A     P.      IV. 

MOx  Eliphas  Jobum  tali  eft  fcrmonc  fcquutus/ 
Non  ingrata  tuas  fi  forte  acccdit  ad  aurcs 
Vox  mea,  pauca  tibi  conabor  dicere;  fcd  quis 
Tcmperct  a  fando  ?  tu  qui  fub  pondcrc  rrcflas 
Firmafti  vires  dextra,  &  gcnua  cegra  trahcntcs 
Fullifti  auxilio:  nunc  primo  in  turbinc  rcrum 
Greflibus  inccdis  dubiis,  &  liminc  m  ipfb 
Das  victas  fub  fafcc  manus,  ubi  fortia  quondam 
Pectora,  &  affrctis  conftans  paticntia  rebus, 
Et  pictas  laudata,  &  mcns  fibi  confcia  rccti? 

Quin  age  pcrpctuos  annorum  cvolvc  labores; 
Numjufti  periere  unquam?  fincerane  cuiquam 
Attulit  Cicitium  pictasr  at  pcrdita  contra 
Impictas,  lcctis  quamvis  concrcdita  iulcis, 
Germinat  in  poenas,  triftefque  educit  ariftas, 
Ciiltori  ingratam  meiicm;  cum  infrcnduit  orc 
Omnipotcns,  juitafqucanimum  commovitiniras. 
Cum  rugiunt  crudi  fxva  fcritatc  lconcs, 
Accenditquc  famcs  rabicm,  catuliquc  minaccs 
Prspdse  inhiant,  dcntefquc  acuunt,  gcns  impia-  fruftis 

Com- 


C  A  P.     V. 

Cornmolitur,  perditquc  immanis  bcllua  campi. 
Hxc  equidem  vidi,  fed  nondum  cognita  nobis 
Caufla  fuit,  donec  rcrum  monftraverat  au&or. 

Nam  dum  grata  quics  mortalia  pc£tora  fomno 
Occupat,  &  placidec  fp'rant  oblivia  no£tes7 
Ecce  rcpentinus  vcntus  pcrnicibns  alis, 
Prcefentis  dat  figna  Dci,  mihi  protinus  horror 
Incubuit,  gclidofquc  trcmor  penetravit  inartus. 
Tum  non  vifa  prius  pcr  no&em  cffulfit  imago, 
Et  vcnti  pofucrc  animos,  molliquc  fufurro 
Aura  lcvis  tacita  hcec  nobis  immnrmurat  aure: 
Num  potcrit  quifquam  mortali  c  femine  cretus 
juftitia  prccftare  Dco?  rcbufve  creatis 
Ille  opirex  cedat,   qui  fa&um  temperat  orbem? 
At  non  ipii  audcnt  illo  confiftcrc  coram 
Ceclicolx,  vclatquc  fuos  gcns  confcia  vultus, 
Quinquoidam  fcclus  antc  alios  immane  parantcs 
No6te  fub  obfcuradcd.it  atra  inTartaraquondam 
Praecipites  ;quifquamne  igitur  quem  terrea  cingit 
Congeries,  putrifquc  cxfpedtat  blatta  fcpulcri, 
Audcbit  pofthac  tanto  fe  attollcre  faftu? 
Nam  vcluti  vcrno  furgunt  qui  gcrminc  florcs^ 
Quos  matutinus  tcpido  fol  clicit  ortu, 
Solc  fub  occiduo  prima  moriuntur  in  hcrba; 
Sic  gcncri  humano  brcve  &  irreparabilc  tcmpus 
Principium  finemquc  adfert;  vitocque  caducae 
Hora  brevis  multo  turbarum  fluctuat  osftu. 
Et  nifi  divina^  clcmentia  provida  dcxtrx 
Obftaret,  certe  cctcrnum  fine  fine  perirent. 
Ncc  fapiens  vitare  uilus  fatalia  poflit 
Tcmpora,cum  mcntis  truncum  vis  vivida  corpus 
Liquerit,  &  gclidis  abit  cxccllentia  clauftris, 

C     A     P.      V. 

OUin  tibi  fectandos  potius  proponis,  Iobc! 
Iiitigucs  pictatc  viros,  juftofque,  probofque 
Confulis,  iin  lanfto  quifquam  dignetur  in  albo 
Rcfpondcrc  tibi?  ftultos  fi  forte  rogaris, 
Excmplarquc  iilud  piaccat,  diyina  repente 
Ira  prcmct,  xclufquc,  ac  ijwjignatio  Jov*- 


2I.J 


Vidi 


216  J     O     B     I 

Vidi  equidcm  quos  nulla  tcnet  rcvcrcntia  fuifcmi 
Numinis,  affiduo  rcrum  ditcfccrc  luxu; 
Non  aliter  quam  quae  lxto  fc  germine  tollunt 
Pampinece  vites,  &  plcno  palmite  turgcnt. 
At  fubito  exfecrata  domus,  dcvotaquc  diris 
Corruit  infelix,  ncc  fpcs  fupcr  ulla  falutis 
Adfuliit  foboli,  nullo  quac  vindicc  poenas 
In  portis  livt,  &  maturx  praemia  meffis 
Praedoni  ccffit  rabido,  ncc  culta  laborc 
Semina,  nec  gravidas  autumno  colligit  uvas. 
Non  haec,  crede  mihi,  cceco  fortuna  rotatu 
Advehit,  aut  cafu  quicquam  Gne  tfumine  nobii 
EvenilTe  poteft,  cult&ve  e  pulvcrc  tcrrx 
Provcniunt  xrumnce  homini:  fcd  Rcctor  olympi 
Addidit  has  vitae  comitcs;  &  prscmia  culpoc 
Certa  dedit,  ncc  certa  nrinus,  quam  pruna  fub  altunl 
Scintillai  vomit,  &  levibus  petit  sethera  flummis. 

Ergo  erit  illc  mihi  fcmpcr  Dcus,  illius  arctis 
Perpetuo  in  rcbus  numen  nomcnquc  voc-irim. 
Innumera  illius  paffim  miranda  per  orbem 
Faftapatent;  pluviis,  qui  findens  xthcra  nimbis,' 
Fcecundat  terre  grcmium,  cui  divitc  vena 
Flumina  profiliunt  latis  crrantia  campis. 
Ille  falutiferam  miicris  in  tempore  dextram 
Porrigit,  atque  humiles  cxcelsa  in  fedc  rcponit, 
At  quoties  pravos  coicns  gcns  impia  coetus 
lnfidias  ftruit  innocuis,  fcelerata  coercet 
Confilia,  &  vanas  reddit  iinc  viribus  artcs 
Providus,  ut  propriis  fcfc  verfutia  technis 
Induat,^  &  caecis  erret  deprehenfa  tencbris. 
Non  alitcr  luce  in  media,  qu*m  nodeprofundi 
Palpct,  &  inccrto  titubent  veftigia  grcilii. 
At  pater  inibntcs  ccelo  miieratus  ab  alto 
Eripit  omnipotcns;  non  illis  hoiiicus  cnfis, 
Aut  vis  ulla  obcrit  minitantis  ixva  tyranni. 
Spes  illos  nam  ccrta  fovct:   Scd  pcrdita  contra 
Impietas,  mutoque  filet  male  confcius  orc. 

O  fortunatos  ivmium,  clemcnfquc  bonufque 
Quos  Dcus  affligit!  non  illa  affli&io,  vcrum 
Dulce  rudimenmm,  &  patriae  corrcptio  dextrse,  • 
Non  fpernenda  tibi,  fxvo  te  quippe  dolore 
Sauciat,  &  do£ta  rurfum  mcdicabitur  arto 

$e* 


C  A  P.    VI.  *;y 

Sex  ciadcm  paticre  vices,  totidemque  falutis 
Propitius  monftrabit  iter,  fed  feptima  nunquam 
Innocuas  asrumnis  turbabit  tempora  vit*. 
Nec  tibi  faeva  famis  rabies^  nec  Martius  ardor 
Adferet  exitium:  nec  portentofa  timebis 
Omina,  nec  foedas  metues  convicia  lingusc, 
Sed  cum  damnarint  fteriles  jejunia  campos, 
Ubertim  largo  pafcet  te  copia  luxu; 
Nec  lapidi  plantam  impinges,  nec  beftia  laedet 
Noxia,  fed  ftabili  conjungcs  foedere  agrorum 
Saxa  tibi,  tutamque  colet  fera  beftia  pacem; 
Pacem,  inquam,  domui,  ventura  in  fecla  perenneifl^ 
Perpetuamque  tu&;  quos  tu  fpe&acula  lastus^ 
Sepofito  tecum  quondam  mirabere  faftu ; 
Inftabifque  viam  redti,  callefque  beatos 
Juftitiae,  fan&oque  premes  veftigia  greflu* 
Utque  vides  gratos  flores  fub  vere  tepenti 
Gemmantes  paflim  lsetis  herbefcere  campi% 
Sic  tua  progenies  in  fecula  fera  nepotum 
Felici  crefcet  ferie,  &  longxva  feneftus 
Eftoeto  oftendet  numerofis  gaudia  prolis. 
Utque  fuas  meflbr  fegetes  ipem  collig.it  anni^ 
Et  gravidis  flavam  cererem  componit  acervis : 
Exfaturatum  annis,  fic  te  expletumque  dierum 
Excipiet  tumulo  tellus,  gremioque  fovebit. 
Certa  quidem  funt  hoec,  ufuque  edo6ta  magiftro; 
Quse  fi  forte  fapis  memori  fub  mente  repones. 

C     A     P.     VI. 

TUm  Jobus,  6  trutinaB  fi  quis  moderamina  re&os 
Suftineat,  queftufque  meos,  fevofque  dolores 
Quos  patior,  judex  cequato  examine  penfet! 
Namque  mea  levior  plaga  vafti  eflet  arena 
Oceani,  &  totis  pelagi  prxponderet  arvis : 
Nec  verbis  «quare  queo;  mortalia  quippe 
Sollicitum  me  null^  tenent,  fed  tela  veneno 
Imbuit,  &  ficcas  exhaurit  fanguine  venas 
Omaipotens,  trepidifque  infert  terroribus  arma, 
Conglomeratque  aciem,  &  multo  me  turbine  vexaC, 
Anne  rudit  teneris  onager  bene  pattus  in  agris? 

E  e  Au* 


2i8  J     O     B     1 

Aut  bos  manfuetUS  plcna  ad  pracfcpia  mugiV 
Cui  placitura  albugo,  lalis  ii  copia  dcllt  ? 
Mc  cum  dira  lues  tabo  confumat  inerti, 
Ingratumquc  cibum  prxitent  languorquc,  dolorquc, 
Mirum  eft  tranfvcrfam  rapiar  ii  a  cardinc  mentem? 
Quis  dabit,  ut,  voti  compos,  caleitibus  armis 
Obruar,  &,  poiito  mitis  folairfne  dcxtrx, 
Irarum  laxis  in  mc  graifctur  habcnis 
Omnipotens,  tantos  ut  mors  extrcma  labores 
Finiat?     O  nobis,  inquam,  niors  ultima  rcrum 
Optata,  vcntura,  dic,  dum  lingua  rccufat 
Noitra  ncras,  vitxque  mihi  bcne  confcius  aftoe 
Celarim  nimquam  divinae  cncumia  laudis! 

Sed  cui  tam  validoe  fupcrant  in  corporc  vires 
Hxc  ut  ferre  queat?  non  iic  adamantina  nobis 
Ferro  corda  rigcnt,  ncc  duro  pefiora  ahcno, 
Ut  valcam  tantos  tolcrando  aequare  laborcs. 
Num  mihi  nulhi  mece  fupercft  defenlio  caufftc? 
Num  penitus  fugit  ratio,  mentemque  reliquit? 
Nec  quiiquam  elt,  adeo  pictas  mortalia  liquit 
Pefitora,  qui  miferi  cafus  foletur  amici? 
Namque  ut  prcccipiti  torrens  delabitur  alveo, 
Sic  noti  fubito,  &  cun&i  fugerc  propinqui. 
Ac  tanquam  tellus  hyberno  tcmpore  multas 
Sudat  aquas,  coelo  fupra  quam,  plurimus  imbc 
Irrigat,  ut  pailim  vaitis  exxituet  agris, 
Nix  tcgit,  &  pigro  torpefcunt  marmore  foffx, 
At  qui  Sabbaese  feffus  iitientis  arenas, 
Siccaque  Themancx  peragrat  dcf.rta  viator, 
Flumineos  hauitus,  fxvi  fub  iidere  Cancri, 
Faucibus  exfpe£tat  ficcis,  tamen  arida  potum 
Unda  negat,  calidifque  exhaufti  folibus  amnes: 
Haud  aliter  fubita  ta£ti  formidine,  vanam 
Oftentaftis  opem,  &  me  fpe  luiiftis  inani. 

Cur  quxfo  vos  terror  habet?  num  munere  veftro, 
Paupericmque  gravem,  durxque  incommoda  vitx 
Solari  volui,  num  collo  hoftilia  vincla 
Excutere,  immitifve  jugum  exitiale  tyranni? 
Quin  potius  refium,  ii  quo  me  devius  error 
Abripuit,  monftratis  iter?  nec  vera  loquentem 
Arguitc,  aut  fi6tis  ultra  contendite  verbis? 
O  guamacris,  fundoque  animum  mihi  verberet  imo 

San* 


C  A  P.    VII.  219 

Sana  falutiferam  fpirans  reprehenfio  vocem! 
Cur  technas  ftruitis  proli  genitore  carenti? 
Et  foveam  infonti  nequicquam  aptatis  amico  ? 
At  nunc  quaefo  iilhaec  animis  atque  auribus  sequis 
Accipite,  haud  noftro  fermo  manabit  ab  ore 
Futilis,  &  noftras  iterumque  iterumque  querelas 
Converii  jufta  tandem  perpendite  lance  ; 
Non  injufta  peto:  numquid  vox  impia  linguam 
Polluit?  iniipidumve  palatum  infecit  amaror, 
Ut  nequeam  fano  serumnas  difcernere  guftu  ? 


C     A     P.     VII. 

STat  fua  cuique  dies,  &  meta  extrema  laborum, 
Nec  femper  trepidis  miles  Mavortia  campis 
Bella  fremit,  placidifque  fubit  pax  aurea  pennis. 
Atque  aeftum  fugiens  fervus  fe  recreat  umbra, 
Et  pretio,  &  grata  folatur  no£te  laborem. 
At  mihi  amara  dies,  &  nodtis  amarior  umbra, 
Mutua  follicitis  producunt  tempqra  curis. 
Nox  ubi  pailenti  cingit  caligine  terras, 
Sic  aio,  feros  fegnis  cur  Pliofphorus  ignes 
Occulit?  at  niveo  poftquam  jubar  extulit  orbe 
Excrucior,  donec  fero  decedat  olympo. 
Eft  furtim  nobis  lento  durantia  t^bo 
Vifcera,  fordefcitque  imo  fub  pe&ore,  virus, 
DiiTolvitque  cutem,  &  putri  carnem  ulcere  findit, 
Non  citius  cuiquam  radiis  decurrit  acutis 
Trama  levis,  noftrse  quam  fpes  deperdita  vitce. 
Sis  memor,  ut  nobis  fugitivi  flaminis  auram 
Indideris,  rerum  Genitor!  fi  lumina  vertas, 
Illico  fuccedcnt  tenebrx,  nec  te£ta  fubibo 
Terrea,  nec  caris  ultra  fpeftabor  amicis. 
Sed  vcluti  nubes  celeris  vis  concita  venti 
Diifipat;  haud  aliter  fupremo  tempore  nobis 
Vita  perit,  non  hos  iterum  invifura  penates. 

Ergo  ego  cur  parcam  vocique,  irseque,  dolorique, 
Amplius,  affliftove  premam  fub  pe&ore  queftus? 
Neve  putes  pelago,  tanto  quem  turbine  perfles 
Ailimikm;  videorve  immanis  bellua  ponti 
Efte  tibi,  ut  tali  cuftode,  &  carcere  frenes? 

E  e  z  Forfitan 


220  J      O      B      I 

Jorfitan  affliftos  le£tus  mihi  molliet  artus, 
Quum  dixi,  tacitam  portenta  objecta  quictem 
Terriricant,  dirifque  agitant  infomnia  monftris, 
Feffcque  mens  toto  fufpirat  pe&ore  lethum. 
Ne  me  aftlige,  precor,  qui  non  in  fecula  curem 
Vivere,  fed  vanx  deteitor  t$dia  lucis. 

S  d  quae  laus  hominis  miferi,  quae  gloria  tanta  eft, 
Ut  Pater  omnipotens  femper  mortalia  corda, 
AurorA  monftrante  diem,  explorefque,  probefque, 
Et  fragilis  vitce  inquiras  momenta  per  horas. 
Quin  iinis  humcntem  faltem  abforbcre  falivam. 
Noii  ego  me  imm-.mem  culpcc,  &  iine  crimine  vitat 
Proriteor,  fed  qua  culpain  mercede  piabo, 
Q  hominum  cuftos!  car  tot  me  hoftiliter  armis 
Aggrederis,  nullufque  inimica  finis  in  ira  eft  ? 
Quin  potius  fcelus  omne  ai.fers,  &  crimina  deles 
Noftra,  Deus!  tutum  ut  cognato  in  pulvere  fomnum 
fdormire  queam,  plagarum  experfque  metufquc? 

C     A    P.       VHL 

HIs  di&is  Bildad  folvens  mox  ora  Suhites, 
Siccine,  ait,  trepidi  tanquam  vis  concita  ventl, 
Verba  amens  ftudio  femper  ja6labis  inani? 
Num  Pater  omnipotens,  celfi  qui  flammea  olympf 
Templa  colit,  juftifque  orbera  moderatur  habenis. 
Judicio  cceli  folium  foedabit  iniquo? 
Quid?  tua  cum  nupcr  ncc  opina.pignora  clade 
Perdidit,  &  lctho  natos  involvit  acerbo, 
Immeritas  numquid  vindex  exarfit  in  iras? 
Sin  tu  cum  primos  aurora  infccerit  ortus, 
Integras  fupplex  tendens  ad  iidera  palmas, 
Voce  humili  fidens  pofcas  in  vota  Tonantem, 
Auditt  extcmplo,  &  pleno  tibi  copia  cornu 
Affluet,  &  firmis  ftabunt  tua  tefta  columnis, 
Juftitise  fundata  manu:  tibi  gloria  furget 
Inclita,  &  e  parvis  tollet  fe  profpera  rebus. 
Quin  aevi  tecum  recolis  monumenta  prioris, 
MajoreiV-c  tuos,  &  prifcos  confulis  annos? 
Non  iic   inmiftis  trep:dant  a  folibus  umbras, 
Quam  vite:  brevis  hora  fugit,  momentaque  parva 


Nos 


C  A  P.     IX.  221 

Nos  plane  expertes  rerum,  ignarofque  relinquunk 
Plurima  fed  nobis  prudens  exempla  vetuftas; 
Suggeret,  &  doflo  te  fic  affabitur  ore. 
Juncus  ut  humenti  crefcens  uligine  turget, 
Et  carex  elegit  aquas,  tamen  utraque  marcet 
Ante  alias,  primaque  arens  flacceffit  in  herba: 
Talis  erit  quicunque  Dei  pracepta  monentis 
Spreverit,  aut  fi&a  pietatem  oftenderit  artc. 
Non  citius  telam,  quam  pendula  texit  Arachne, 
iEolus  adverfi  proturbat  murmure  cauri, 
Quam  perit  impurae  fpes  &  fiducia  gentis. 
Quid  ftruit  incaflum?  fubita  incjinata  ruina 
Corruet,  &  nullis  ftabit  domus  impia  fulcris. 
At  tanquam  pigris  quss  primum  innafcitur  arvis, 
Et  duro  damnata  folo,  cui  noxia  fibras 
Saxa  premunt,  lapidofa  inter  vix  rudera  furgit; 
Aft  illam  poftquam  prudens  folertia  do6li 
Agricol»,  terra  imbutam  meliore  recondit, 
Tollitur  m  coelum  ramis  felicibus,  arbos; 
Nec  foles  curat,  medio  nec  deficit  ceflu, 
Miratur  fontes,  &  amoeni  jugera  campi, 
Et  fubeunt  fterilis  gaudentem  oblivia  gleba: 
Sic  Pater  omnipotens  humiles  e  paupere  te6lo 
Eriget,  &  multo  pietatem  ornabit  honore. 
At  contra  impietas,  fefe  male  confcia  nunquam 
Tollet  humo,  nunquam  divinse  munera  dextras 
Sentiet,  ut  lapfo  pofiit  confurgere  greflii. 
Tuque  adeo  lstam  folves  in  gaudia  mentem 
Et  labra;  &  largo  fatiabis  peftora  rifu, 
Ofores,  hoftefque  tuos  cum  dedecus  atrum 
Induerit,  tetroque  horrens  infamia  vultu, 
Et  cernes  deje&a  imo  tentoria  fundo 
Impia,  ne  everfis  reftent  veftigia  te&is. 

C    A    P.      IX. 

QVx  poftquam  eftatus,  filuit;  refpondit  lobus* 
Non  obtufo  adeo,  Bildad,  me  pe&ore  finxit 
Omnipotens,  quemquam  ut  polluto  e  femine  cretum 
Juftitia  credam  perfefta  sequare  Tonantem. 
Quippe  homini  patrata,  Deus,  Ci  crimina  mille 

Imputet, 


222  J      O      B      1 

Imputet,  an  quifquam  fefe  purgaverit  uno? 

Illi  cor  prudcns,  &  lortis  robora  dextrx, 

Non  illi  injultus  quifquam  fe  impune  rcbellem 

Prxbuerit,  montcs  qui  imis  radicibus  altos 

Verrit,  nec  modicce  apparet  tamcn  impetus  irac. 

Qui  labefa&a  manu  ttepidte  fundamina  tcrrcc 

Concutit,  &  fimul  ac  celfi  de  vertice  olympi 

Annucrit,  cxcis  Titan  caput  occulit  umbris, 

Et  fraudat  fplendore  diem,  iigilataque  claudit 

Sidera,  qui  nitidi  folus  tentoria  coeli 

Explicat,  &  tumidas  licco  pedc  pcrmeat  undas. 

Arcturum,  paribus  fomnum  qui  dividat  horis 

Atquc  ditm,  gclidx  rurfum  fub  tcmpora  brurn», 

Imbriferi  madidos  pluviofque  Orionis  ignes, 

Vere  renafcentis  gratam  fpcm  Pleiadas  anni, 

Evocat  a&utum,  feptem  ornamenta  trionis, 

Et  quxcunque  alter  nobis  intcrcipit  orbis 

A.uftrali  diftinfta  polo:  tam  grandia  fada 

Exfuperant  laudum  cumulos,  mirandaque  virtus 

Illius  haud  numcro  poterit  nec  fine  tcneri. 

Non  illum  celeri  quum  prxterlabitur  aur£ 

Cernere  fas,  &  cum  pigro  fe  tramite  fiftit 

Confilii  quifquam  norit  fecreta  latentis? 

Num  prxdam  eripiet  quifquam?    Num  pofcere  cauflas 

Audeat?     Iratum  contra  fubfiftere  numen 

Num  vis  ulla  poteft?     Forti  fub  pondere  tanto 

Genua  labant,  fraaifque  fuperbo  cordc  tyrannis. 

Quid  mihi  tum  mifero  verbis  contendere  fruftra 

Prodcrit,  aut  numen  di&is  inceffcre  amaris? 

Quod  fi'pura  mihi'  nulliclue  obnoxia  culP^ 

Vita  forct,  fupplex  tamcn  ante  advolvcrer  ora 

Tudicis    &  quamvis  lcni  bonus  annuat  aure, 

Haud  equidcm  credam  vocem  exaudiffe  precantis, 

Ouippe  atro  cxcx  corrcptum  turbine  nodis 

Implicuit  tcncbris,  pronufque  in  vulncra  noftra 

Immeritas  cumulat  cladcs,  nec  mollia  novit 

IntervalU  furor,  litem  finire  duello 

QxA  potero  invalidus?  dicam  illi,  ut  polleat  armis, 

Ture  diem  quis  tam  audaci  praefiniet  ore? 

Si  me  finccrse  veitigia  carpere  vitae 

Profitear    proprio  damnatus  protinus  ore, 

Non  alio  fub  tefte  cadam,  fin  vita  vacaret        ^^* 


C  A  P.    X.  223 

Crimine,  non  aufim  tamen  hoc  inducere  mentem 
ignaram,  &  miferoe  fpernentem  tosdia  vitae. 

Unum  id  me  torquct,  quonam  difcrimine  juftos, 
Injuftofque  viros  mundi  diftinxerit  au&or? 
Utraque  nonne  vides  paribus  gens  quomodo  poenis 
Fungimur,  &  fimilis  patimur  compendia  lethi. 
Utque  fua  omnipotens  Redor  fecurus  ab  arce 
Innocuae  ridens  fpe&et  tentamina  vitoe? 
Nonne  orbis  dcdit  immani  feritate  tyrannis 
Frena  manu,  &  mundi  pafllm  praefecit  habenis 
Artificcs  fcclerum?  quorum  velamine  vultus 
Obtegit,  ut  caeco  titubent  per  devia  greffu, 
Ignorentque  oequi  leges  turba  infcia  redti; 
Hxc  Deus,  anne  alius  quifquam  praefiniit  au£tor? 

Non  citius  fummas  qui  vix  pede  lsedit  arenas 
Curfor  abit,  ventove  ratis  delata  fecundo, 
Aut  pavidas  aquila  in  campis  fe&ata  columbas, 
Quam  noftri  fugere  dies,  nec  gaudia  vitae 
Carpfimus,  aut  miferi  lxtis  indulfimus  annis. 
Sxpe  mei,  dico,  venient  oblivia  luftus, 
Atque  irae  ftatuam  finem,  pofitoque  furore 
Mulcebunt  placidam  tandem  folatia  mentem. 
Sed  dirus  circum  aerumnarum  exaeftuat  horror, 
Percellitque  animum,  nec  tu  me  crimine  mundum 
Decernes:  Quorfum  vana  haec  me  cura  fatigat? 
Quod  mihi  ii  niveo  candor  certaret  olori, 
lnvolvet  coeno,  &  lutulentos  protinus  artus 
Polluet,  &  nullo  fordes  celabit  ami6hi. 
Nec  noftri  eft  iimilis,  cum  quo  contendere  pofiim* 
Omnipotens,  nobis  nec  fe  interponere  quifquam 
Audeat,  arbitrio  litem  qui  terminet  sequo. 
Virgam  aufer,  Deus  alme !  &  me  terroribus  iftis 
Exime,  tum  vitae  farer  bene  confcius  aftae 
Intrepidus,  timido  nec  me  fermone  tuerer. 

C     A    P.      X. 

AT  nunc,  invifae  quoniam  me  taedia  vftae 
Sollicitant,  f&vo  juvat  indulgere  dolori. 
Ne  me  condemnes,  qucefo,  verum  ede  roganti, 
Judicio  mecum  cur  experiaris  iniquor 

Siccint 


224  J     O    B    I 

Siccine  cura  tibi  cft,  ambages  ne&ere  fraudum 
Innocuo,  propriasque  cffi&um  munere  dextras 
Perdere  opus,  pravofque  intcr  tibi  nobile  coetus 
Nomen,  &  egregias  hoc  patio  acquirere  laudes? 
Num  tibi  qua:  humanas  obducunt  nubila  mentcs^ 
MortaleS  hebetant  oculos?  num  tempora  vitac, 
Atque  tui  iluxis  decurrunt  mcnlibus  anni,- 
In  noftram  ut  vitam,  &  peccata  inquirere  pergas 
Sedulus,  &  poenis  infontcm  arHigere  tcntes? 
Non  ignota  tibi  cft  pietas  mca,  nec  tamcn  ufquam 
Apparct,  tantam  vindcx  qui  avcrtcrit  iram. 
Cur  me  difpcrdis,  propris  plantaria  dextrae, 
Quemque  tux  quondain  mira  feliciter  arte 
Undique  perfeccre  manus?  quin  mente  revolvis 
Ut  generi  humano  limofe  e  pulvere  terras 
Corpora  limafti,  utque  iterum  collapfa  redibunt 
In  cineres5  generis  quondam  primordia  noftri? 
Num  me  ceu  nivei  libamma  mollia  ladlis 
Fudifti  in  matris  gremium?  num  cafeus  ut  fit 
Mufteus^  haud  aliter  tepida  concrevimus  alvo? 
Num  fuperinduftam  per  te  cutis  arida  carnem 
Veftiit,  &  toto  diftentos  corpore  nervos, 
OfFaque  formafti  folidas  firmantia  vires? 
iEthereofque  hauftus  corpus^  ne  informe  jaceret, 
Naribus  accepit  generofac  femina  vitx? 
Quod  vivo,  &  vegetus  quod  fpiritus  hos  regit  artus^ 
Scla  tua  cft  bonitas,  Domine!  &  clementia  fola, 

Interea,  tantos  occulto  corde  dolores 
Celafti  tecum,  ncc  me  fententia  fallit. 
Num  quoties  pecco,  mcmori  mea  crimina  femper 
Mente  notas,  ncc  me  delicto  abfolvere  curas? 
Yx  mihi,  fi  vitse  fuero  perverfa  fequutus, 
Non  impune  feram :  fin  ipfo  tramite  re£H 
Ingrediar,  non  ullam  aufim  fperare  falutem, 
Me  mala  tanta  premunt,  tot  vexant  undique  clades* 
Nam  veluti  rabidus  pecora  inter  inertia  fevit, 
Ingluvie  ftimuiante,  lco;  fic  irruis  in  me 
Hoitili,  Deus !  enfe  ferox,  &  vulnera  victor 
Congeminas,  femperque  novas  infurgis  in  iras. 
Cur  eduxifti  miferum  genitricis  ab  alvo 
Servatum  in  poenas,  nec  nobis  fata  fubire 
Ante  diem,  &  letho  licuit  prasvertere  lucem? 

£cco 


s 


C  A  P.    XI.  225 

Ecce  tnihi  fubito  mifefi  inors  terminus  aevi 
Advolat,  interea  fasva  pauliiper  ab  ir& 
Define,  dum  modico  recreem  folamine  mentcm. 
Parva  mora  eft,  caeci  fubeam  quin  limina  D;tis 
Non  iterum  calcanda  mihi,  caligine  regna 
iEternifque  horrent  tenebris,  qu#  fempcr  opacat 
Terrifica  mors  atra  umbrJ,  nox  incubat  illic 
Perpetuo,  nufquam  fe  ordo,  nec  lucida  monftranf 
Sidera,  fed  triftis  pallor,  fed  livida  fqualet 
Effigies,  cascuinque  csternum  obitubilat  antrum* 

C     A     P.       XI. 

TUm  Haamathites  Sophoar  fic  ora  refolvenS, 
Siccine,  ait,  quifquam  patientem  accommodet  aure!£f 
Spermologo,  tua  nec  prudcns  mendacia  fando 
Arguat,  &  nugas  folers  confutet  inanes? 
Scilicet  illa  tua^  ut  jaQas,  oratio  munda  eft 
Ante  Deum,  vel  te  tua  garrula  reddet,-  Iobe! 
Lingua  pium,  culpaque  vacas  &  crimine  vitser 
(    Aft  utinam  arcanos  genitor  recludere  fontes 
Confilii  velit  omnipotens,  &  tollere  nubem 
Mortales  hebetantefrt  oculos,  ut  confcia  cernas 
Pe&ora  nequitias,  &  duplo  ftiajora  mereri 
Supplicia,  inque  tuis  numen  mitefcere  poenis ! 
Sed  quse  te  tandem  regio  in  penetralia  ducet, 
Secretofque  adytus,  &  magna  arcana  Tonantis? 
III e  etenim  immenfo  longe  fpatiofior  orbe  eft, 
Latior  oceani  carnpis,  fupra  ardua  cceli 
Eminct,  infernoque  patet  declivius  antro. 
llle  fimul  jfubeat,  totius  machina  mundi  eft 
In  prifcum  reditura  chaos;  nutuque  monentis 
Ex  nihilo  rurfumque  novus  coalefcerct  orbis. 
Nec  quifquam  impediat,  nec  fa£ta  immenfa  inoretur^ 
Nec  noftra  ifnpietas  divinos  fallit  ocellos. 
Qualis  enim  folis  natus  lalifio  cafnpis, 
Brutum  animal5ftolidum,indoc;ie,indomitumquc/erumq; 
Talis  hbmo,  nifi,  natura  rationis  egenus, 
Cordatus  fiat  divino  munere,  rede 
Incipiat  fapere,  &  cceli  myfteria  difcat, 
Quin  tu  igitur  mentem  facros  accingis  in  ufus, 

F  f  Esfcittf 


226  J     O     B     1 

Exfilioque  fcelus  damnas,  &  criminc  tcndi^ 
Ablutas  in  vota  manus  ?  tunc  integer  ore 
Sublimi  ereetos  tollcs  ad  iidcra  vultus, 
Firmaquc  fccuro  riges  veitigia  grcilu 
Intrepidus,  nufquam  facics  adverfa  laborum 
Immcmori  occurret,  rapidi  fcd  fluminis  inftar; 
S'c  tibi  preeteritos  condcnt  oblivia  lu£tus: 
Sol  tioi  fublimis  nudio  iulgebit  olympo, 
Reftituctquc  dicm,  tuquc  almx  lucis  amiclu 
Splendidus,  aurorx  grat',s  unitabcrc  vultuj», 
Et  tibi  firma  dabit  fiducia  nixa  Tonantf. 
Sccuros  habitarc  lares,  cxpcrlquc  pcricli 
Nil  mctucns  dulccs  carpcs  in  gramine  fomno^ 
Quippc  hoftis  tibi  nullus  erit,  led  plurima  fupplcx- 
Turba  fidcm  dextramquc  tuam  implorabit  egcnis 
Rebus,  &  ut  tuto  fcfc  committet  afylo. 
At  contra  impictas  fperatam  tcmporc  nullo 
Scntit  opem,  nullo  finit  fua  taadia  lu&u. 

C     A     P.     XII. 

TUm  Jobus,  nec  vos  folos  prudentia  rcrum 
Erudiit,  nec  me  ftolidum,  &  rationis  egcntcrrf 
Obfcura  involvit  cxca  ignorantia  nofte, 
Nec  vobis  cedo,  nec  vulgo  ignota  refcrtis. 
Scd  fimplex  quoniam  ftudium  mc  dctinct  xqui, 
Et  rcdi  Sncenis  amor,  ludibria  rnente 
Volvitis,  &  fannis  mifcro  infultatis  aftiico, 
Qui  Dominum  inclamat,  facilem  qui  commodat  aurem. 
Sic  lampas,  qux  nutantes  in  paupcre  grcffus 
Dirigit,  &  modica  folatur  luce  tcncbras, 
Divitibus  fordct:  multo  hxc  gens  ebria  luxu 
Vi  pottur  rapto,  ac  opibus  confifa  fupcrbis, 
Pauperiem,  &  tenuis  ridcnt  incommoda  vitx : 
Quos  lentas  Domini  patientia  fervat  ad  iras. 
Nec  tamen,  ut  fpcro,  cuiquam  tam  cornea  ribra  eft, 
Condita  quin  olim  ccelefti  fecula  dextr& 
Noverit,  &  vaftam  mundi  fubfiftere  molem. 
Hinc  pecudes,  armenta,  viri,  genus  omne  ferarum, 
Quxque  fecant  liquidum  ftridcntibus  aera  pennis, 
Et  quae  marmoreo  fpirant  fub  gurgite  pontir 

Plan'te- 


e  a  p.  xn.  227 

Piantaeque,  &  duris  nafcentia  robora  filvis, 

Arceffunt  tenuis  genitalia  femina  vitse. 

Nos  equidem  fidam  tantum  dimiffa  per  aurem 

Percipimus,  fani  vel  guftu  experta  pateti, 

Aut  qux  canicies  proveftis  attulit  annis. 

At  rerum  gcnitor,  fortis,  prudenfque,  bonufque, 

Cunfta  poteit,  novitque  iimul,  nutuque  gubcrnat. 

Eruit  ille  arces,  fundoque  exterminat  imo 
Heroum  monumenta,&  ftringit  compede  fontes, 
Nec  reparare  iterum  fas,  aut  recludere  cuiquam; 
Ille  fimul  jubeat  vacuos  fubfiitere  fqntes, 
Protinus  exhauftum  tellus  abforbeat  sequor, 
Et  nifi  vim  ponti  modici  compefcat  arena, 
Effufis  terram  videas  immergier  undis. 
Nam  Pater  omnipotens  aeternae  robore  dextne 
Confilioque  valet,  prudentique  omnia  fecum 
Expendit  trutina,  &  jufto  moderamine  frenat, 
Ille  malos  vates,  fua  qui  deliria  fpargant, 
Excitat,  aufcultatores  erroribus  afflans. 
Judicibus  fanam  mentem  prudentibus  aufert? 
Confiliique  inopes,  &  inertia  peQora  reddit. 
Quin  ipfis  rerum  dominis  regalia  fceptra 
Eripit,  &  fajnulis  praeeingit  colla  catenis. 
Infignes  fpoliis  fatrapas  praedator  opimis 
Exuit,  &  valido  fubvertit  robore  fortes. 
Et  quos  commendat  fandi  vis  aurea,  balbos 
Efficit,  ut  comtis  difcedat  gratia  labris. 
Et  quos  prudentes  feris  facit  ufus  ab  annis, 
beliros  reddit  fenio,  crudofque  tyrannos 
Excutit  e  folio,  quos  turpis  dedecus  aevi 
Infequitur,  tetroque  horreas  infamia  vultu. 
Quid  memorem  ut  folus  tenebris  immerfa  prpfundis 
Eruat,  &  caeca  fub  noSte,  &  morte  repofta 
Proferat  in  lucem,  &  patulas  educat  in  auras? 
Utque  auget  numero  populos,  audiofque  repente 
Hoftili  metat  enfe  ferox,  foecundaque  rurfum 
Suppeditet  fobolis  redituras  femina  genti. 
Dat  fatiios  populo  reges,  &  fceptra  rebelli 
Jmpia,  qui  fummo  turbati  culmine  rerum, 
Per  loca  fenta  fitu,  noftroque  impervia  cultu, 
Errabunda  leguijt  veftigia,  perque  tencbras 

F  f  z  Ciin- 


1228  J     O     B     J 

Cimmcrias  pajpant,  folifque  &  lucis  egeni 
Incerto  titubant,  tauquam  gcns  cbria,  grcfTu. 

C     A     P.      XIII. 

TTAud  ignota  loquor,  fcd  vifii,  auditaque  tantum, 
JlJL  Et  longo  nobis  ufu  comperta  recordor, 
Xsi;l  veftrum  intcrior  quoquam,  nunc  vocc  Tonantem 
Aggrediar,  fummoquc  Dco  ccrtare  juvabit. 
Non  ego  vobifcum  vance  certamina  lingux 
Initituam,  quippc  impura  mendacia  irontc 
Fingitis,  &  medicas  fruitra  praetenditis  artes. 
Quin  potiiis  prxbete  aures,  atque  ore  filenti, 
Quse  dicam,  accipite,  ut  vobis  prudcntia  honoreir: 
(Concilict,  quoniam  hoc  ambitis  nomine  laudcm. 
Argutd  nunquid  fcfe  vult  fraudc  tueri 
Omnipotens,  fi&ofve  innoxia  cauifa  patronos 
iPoftulat,  ambages  nedtant  qui  &  retia  fraudem? 
Siccirie  yobifcum,  ut  fub  iniquo  judice,  regnat 
Gratia,  perfonamque  Dei  fpe&are  lubebit? 
Siccine  tentatis  numen?  vobifve  putatis 
TJtle^  fi  yeftras  inyeftigaverit  artes, 
Nil  hbmini  fimilis^pro  quo  mendacia  fingi 
Expediat?  num  fidta  animi  fecreta  latentis 
Proferet  in  lucem,  fceleratofque  arguet  aufus ; 
An  nulla  trepidas  vobis  formidine  mentes 
Territat,  cetcrno  qui  temperat  omnia  nutu? 
D  moclo  limofbe  fragilis  de  pulvere  terros 
Progenies!  quo  te  vcxat  vefania  faftu? 

Vos  linguce  cohibete  nefas,  fcd  noftra  'filere 
JJngua  nequit,  de  me  reram  providerit  audor, 
Cur  laniata  cutis,  putri  caro  rancida  verme, 
Exofam  horrentes  dentes  invitat  in  cfcam? 
Affiduoque  animam  lethi  difcrimine  vexat? 
Mc  }icet  occidat,  non  defperabo,  nec  ips& 
pifcedet  nobis  unqium  fiducia  morte : 
Speque  "(aktifera  plcnus,  ii  in  morte  recumbam, 
Illa  mihi  vi£ta  itat  et  de  ,morte  triumphum. 
Interea  vitx  rccolo  dclidta  pera£tce; 
Matn  cur  diffimulem?    Num  judicis  ante  tribunaj 
ImpictAS  auiit  fcderatos  iiitere  vultus? 
1    :  "    "     '  Arrigite;, 


CAP.     XIV.  229 

Arrigite,  hic  furdas  fermo  non  poftulat,  aures : 
Non  ego  judicio  cuiquam  certare  recufo, 
Nec  quin  abfolvar  dubito,  laudemque  reportem 
Juftitiae;  fed  quis  mecum  contendere  porro 
Audeat,  emoriar  juftam  quam  liquero  cauffam, 
Qra  premens,  mutoque  filens  male  confcius  ore» 
Tu  tantum,  Pater  omnipotens!  ne  territa  turbes 
Pe&ora,  &  affiduo  finem  Jargire  dolori. 
Non  ego  tum  metuam  fidens,  a£torve,  reufve 
Effe  velis,  cedo  nobis  quo  crimine  vit#, 
Quo  numero,  merui  tantas  exfolvere  poenas? 
Cur  faciem  celat,  cur  me  fibi  comparat  hoftem 
Omnipotens  ?  laudem  egregiam  &  fpolia  ampla  parabis 
Scilicet,  attrito  folio,  quod  turbine  c#co 
Aura  levis  rapidis  torquet  ludibria  ventis. 
Ergo  dicam  nobis  cur  fic  infcribis  acerbam? 
Et  memor  oblitx  recolis  delida  juventae? 
Duraque  conclufis  circundas  vincula  plantis? 
Infculpifque  tui  pedibus  veftigia  cippi? 
Ne  quoquam  aufugiam,  nec  fpes  foletur  eundL 
Sed  quis  ego  vilis,  qui  fum  putredine  trunci 
Vilior,  &  veteri,  quam  rodif  tinea,  yefte? 

c    A    P.      XIV. 

GEns  humana  equidenj  duris  obnoxia  fatis 
Nafcimur,  ac  natos  brevis  infortunia  vitas 
Excipiunt,  tanquam  verno  flos  germine  lastam, 
Pingit  humum,  tenero  primum  qui  carpitur  orfu, 
Non  citius  pcreunt  umbroe,  quam  futilis  xvi 
Flabra  filent;  &  te  tanta  mortalia  cuH 
Sollicitant?  hominefque  tuis  dignaris  ocellis 
Scilicet,  &  miferum  tot  me  in  certamina  pofcis? 
Quis,  primos  frmen  patrium  cui  polluit  ortus, 
Expertem  reddet  fceleris  ?  fi  ftamina  vitas 
t)imenfis  currunt  fpatiis,  vitaeque  necifque 
Arbitrium  a  te  uno  pendet,  moderare  furori 
Paulifper,  miferos  donec  mors  finiat  annos; 
Mors  optata  diu,  rnercefque  extrema  laborum. 
Ecce  arbos  fuccifa  novis  fe  frondibus  ornat, 
Et  veteri  quamvis  putris  radice  fenefcat^ 


2$o  J  O  B  I 

Lxta  tamen  rurfum  rcdivivo  gcrminc  furgit 
Stillanti  perfufi  polo,  ramifquc  fupcrbit : 
At  pcreunt,  ipsaque  vclut  radicc  rcvulii 
Intercunt  homines,  &  ubi  poft  funcra  dcgunt  ? 
Utque  neget  fi  forte  fuas  in  flumina  vircs 
Oceanus,  fontcfque  unda  recrcare  perenni 
Negligat,  arcnti  difparct  gurgitc  torrens  : 
Sic  hominis  tenues  vita  evancfcit  in  auras, 
Et  longos  gclido  dormit  fub  marmore  fomnos, 
Experredturus  nunquam,  dum  tefta  novcntur 
Ccelica,  &  iitius  facics  mutabitur  orbis. 
O  utinam  Jovx  doncc  pcrtranfcat  ira7 
Securam  tumuli  carpam  fub  mole  quictcm, 
Proefcribatquc  diem,  noftri  ncc  dciinat  illc 
Efle  memor,  clcmenfque  in  mcfua  lumina  vcrtat! 
Sed  num  mortalis  viyet  poft  funera  quifquam  i 
Illam  follicita  fcmper  mihi  pedtus  anhelat 
Mente  diem,  qua  mc  fuprema  vocc  ciebis 
E  tumulo,  dextramque  dabis,  promtufque  vocantis 
Parebo  imperio?  &  nfftu  immutabor  ocelli. 
Jnterea  fovo  ne  quft  via  ducat  ab  hofte, 
Dinumeras  greffus,  nec  parvo  tempore  differs 
Supplicium,  memorique  tenes  fignata  libello 
Fafciculifque  meae  compa&a  volumina  culpoe, 
Ac  vcluti  rupe  excelsa,  cum  fragmina  magna 
Pracipitata  cadunt,  &  celfos  fluminis  iras 
Irruerii)t  montcs,  atque  ardua  culmina  pulfant ; 
Aut  cum  vorticibus  rapidis  fc  fpumcus  amnis 
Explicat,  &  tumido  depafcit  littora'  fludhi, 
Saxa  cavans,  volvcnfquc  finu  latc  obvia  cun&a  i 
Sic  homines  perdis,  fic  fpcm  mortalibus  aufcrs 
Fortior,  &  validse  metuendus  robore  dextrae: 
Mutabitque  illis  trifles  mors  lurida  vultus. 
Haud  illos  tangef  vivcntis  cura  ncpotis, 
Seu  fclix  degat,  milerofvc  inglorius  annos 
Exigat,  iftius  tanta  cft  oblivio  fecli. 
At  caro  putrefcens  ingenti  affii£ta  dolore 
Ingemit,  &  magno  mcns  fe  mserore  fatigat^ 
£)um  cqlit  infirmos  moribundi  corporis  artus0 


CAP, 


%* 


C     A     P.     XV. 


AStEliphas,  illi  objurgantia  vcrba  retorquens, 
Tene,  inquit,  fruftra  prudentem  dicere  quifquam 
Audcat,  iEoliis  turgent  cui  pe&ora  yentis, 
Vanaquc  mendaci  tundis  convicia  lingua  ? 
Ncc  iatis  eit  l^fiife  homines,  ipfumque  Tonantem 
Voce  petis,  ncc  te  fummi  reverentia  tangit 
Numinis,  &  facro  decet  aufcultare  timori. 
Non  egonunc  teftis,  Jobe  !  in  tua  crimina  veni; 
Sat  linguae  irhpietas,  &  fubdola  labra  profanum 
Evincunt,  damnantque  :  rudi  num  primus  in  orbc 
Exftiteras,  cernens  fa£ti  incunabula  mundi  ? 
Scilicet  afleflbr  fueras,  cum  furgerc  montes 
Tufierat,  &  patulis  vallcs  fubfidere  campis? 
Secretofque  aditus  calles,  arcana  Tonantis  ? 
Aut  alit  occultas  inte  prudentia  vires?  £ 

Num  paucis  tecum  prudentia  canuit  annis  ? 
Nos  longo  rerum  fatui  ftultefcimus  ufu  ? 
Nam  tuus  haud  nobis  genitor  certaverit  asvo. 
Cur  fic  divinoe  fpernis  iblamina  vocis  ? 
Quid  tibi  tranfverfam  rapuit  de  cardine  mentem  ? 
Cur  faftum  fignant  oculi,  nutuque  rebelli 
In  Dominum  ferris,  blafphemaque  polluis  ora  ? 
Scilicet  eft  quifquam  peccati  adfpergine  liber, 
Mortali  exceptus  gremio  ?  non  incola  coeji 
Immunis  degit  fceleris,  nec  tegmina  mundi 
Labe  careftt,  quam  foeda  &  deteftabilis  ergo 
Colluvies  impuri  hominis  ?  namque  arida  tellus 
Ccu  bibit  humentcs  undas,  fic  femina  culpas 
Sugimus,  &  totos  pcnitus  perfundimur  artus. 

Pauca  tibi  fabor,  memorem  fi  adverteris  aurem} 
A  prifcis  accepta  atavis,  qui  regna  tenebant 
Juftitiae  ftudio,  queis  rectas  figere  ieges 
Cura  faitj  populofque  aequis  adfuefcere  fceptris,  ' 
Nec  quifquam  externis  pacem  violaverat  armis. 
Ut  cruciata  diu,  multoque  enixa  dolore 
Femina,  perpetuo  tali  fub  forte  laborat 
Impietas,  vitxque  tremit  male  confcius  a6te, 
fgnoramque  diem  fubit*  qu*  nuntia  cladis 

Advoltf 


232  J  O  B  I 

Advo!at,  ut  nequeant  ultra  fcevire  tynnni. 
Horrida  vox  illis  trepidas  circumfonat  auress 
Vaftatorque  repentinas  nil  ta!e  timentes 
Exitio  premet,  &  fubita  clade  obruet  holtis. 
Pcrpetuas  metuet  tenebras,  lucemque,  diemque 
Oderit,  ut  ftridus  femper  fi  impendeat  eniis, 
Emendicabit  vi&um,  caligine  te&us 
Cimmeria,  &  triftis  fempcr  vcxabit  Erynnis. 
Ac  veluti  firma  regcm  itipante  coron^, 
Claffica  ciim  bello  infonuere,  globoque  cohortes 
Contertac  junclas  acuunt  in  prxlia  vires  : 
Sic  illos  vallo,  fofsaque,  ac  aggerc  circum, 
£t  metus,  &  cingit  trepidis  anguftia  curis. 
Utque  Deo  forti  toto  conamine  bellum 
Indixere,  illis  fracta  cervice  viciffim 
Irruet  in  collum,  &  qua  pars  denfiffima  parmx  eft; 
Per  clypei  jaculum  ftget  fcptcmplicis  oras. 
fccce  nitet  multa  fplendens  pinguedine  vultus, 
Et  lateri  fallax  arvina  incumbit  obefo, 
Magnificafque  urbes  vacuis  inftaurat  in  agris, 
At  fubito  labentur  opes,  pejufque  peribunt 
Parta  male,  inftabili  tandem  devota  ruinse. 
Nec  fibras  aget  impurus  radicibus  altas, 
Nec  primo  veris  gemmantes  tempore  ramos 
Proferet  in  lucem,  quippe  ejus  germina  carpet 
Flamma  vorax,  flatuque  Dei  fpirante  peribit, 
Pcrpetuas  palpans  c^eca  fub  no£ce  tenebras. 

At  vix  vana  tamen  (fic  vanus  fafcinat  orbis 
Luxus  opum,  &  noftros  fic  ludit  gloria  fenfus) 
Eife  putat ;  donec  fcro  vana  omnia  tandem 
Senferit,  &  fluxis  difcat  diffiderc  rebuj: 
Ante  diem  fubito,  ncc  opina  morte  peribit, 
Nec  patula  viridcs  frondebunt  arbore  rami. 
Ac  velati  fterilis  viti  fua  germina  ventus 
Irrvidct,  ac  £ufo  mitcs  nudantur  olivas, 
Flos  cadit,  &  nullo  fcquitur  vindemia  fru£hi: 
Sic  jacet  impietas,  fic  fpefruftratur  inani, 
Et  defolatas  deferta  per  avia  terras 
Incolet,  &  vaftus  late  populatvtur  ignis 
Impuras  arces,  fumma  ad  faftigia  te£ti ; 
Reftingui  in  reliquis  poterit  nec  flamma  favillis. 
Nulla  illis  aequi  ratio,  jura  omnia  vendunt 


Dofo- 


C    A    P.    XVI.  zn 

Dorophagi,  produntque  bonam  pro  munere  cauiTam, 
Parturiuntque  dolos,  &  fraudem  in  pe&ore  verfant, 

C     A     P.     XVI. 

TAlia  ja&antem  Jobus  fic  ore  repreflit ; 
Fruftra  iftis  noftrae  furdefcunt  vocibus  aures^ 
Nec  toties  repetita  placent :  femperne  moleftos 
EiTe  juvat,  vanae  nec  frena  imponere  linguae  ? 
Quid  vobis  tales  animum  firmavit  in  aufus  ? 
O  mihi  fi  liceat  vel  parvi  temporis  ufu 
Vobifcum  mutare  vices  !  convicia  numquid 
Eloquerer,  quateremve  caput  probrifque,  minifque  ?4 
At  vobis  noftro  robur  manaret  ab  ore, 
Augeremque  animi  vires,  morbumque  furentem 
Lenirem,  &  grato  plagas  fermone  levarem. 
Nunc  mihi  feu  taceam,  tacita  ja&ata  quiete 
Membra  carent,  &  cum  fandi  me  ceperit  ardor^ 
Nulla  quies,  fic  me  cun&orum  lerna  malorum 
Exagitat,  fra&ofque  dolor  fic  diffipat  artus  ; 
Obducitque  cutem  macies,  nec  corpore  fuccus 
Ullus  ineft,  rugosque  in  me  teftantur  inanes. 
Me  Pater  omnipotens,  infeftae  more  lesenae, 
Dilaniat,  fequiturque  odiis,  frendetque  minaci 
Denteferox,  oculofque  truces  fcintillat  in  iras. 
Heu  quibus  opprobriis  petimur,  quss  vulnera  linguss 
Exacuuiit,  certantque  meis  impingere  malis 
Dedecus,  &  magna  pergunt  comitante  caterva! 
Me  Deus  impuro  fternendum  tradidit  hofti, 
Avertitque  meos  re£to  de  tramite  greffus. 
Fortunatos  olim  carpenti  gaudia  vitae 
Profperitas  mihi  grata  fuit,  nunc  rebus  acerbis 
Preflus  humi  jaceo,  nunc  me  cervice  reflexa 
Conterit  imbellem,  &  validis  circumdedit  armis. 
Ac  veluti  jaculis  freti,  qui  figere  metis 
Signa  folent,  fic  setherei  moderator  olympi 
Contortis  in  me  direxit  brachia  telis, 
Perque  mihi  renes  atque  ilia  venit  arundo, 
EfFufique  bibit  fellis  terra  atra  cruorem. 
Quin  etiam  infultat  mifero,  fortifque,  potenfque, 

G  g  Vul* 


234  J    O     B     I 

Vulnera  vulneribus  cumulat,  meque  obruit  armis. 

At  non  his  acto  furiis  mihi  corda  rebcllem 
Noltra  unquam  fumsere  animum,  fed  corpora  vili 
Praecinxi  facco,  fummoque  a  vertice  crincs   * 
Adfp^rli  cincre,  &  fcedatos  pulvere  vultus 
Immern  limo,  lacrimifque  humentia  lavi 
Lumina,  palpebrafque  ipft  fub  morte  natantes. 
Quid  puras  fcrv&ife  manus  cceloque  fup.nas 
Prodent,  innocnx  li  funt  hxe  pramia  vitx  ? 
Ne  noitrum  tellus  ccles  ingrata  cruorcm, 
Quxque  ob  vindi&am  j'  itorum  ad  iidera  clamas, 
Ne  iileas,  fi  forte  m:hi  male  confcius  erro. 
Utque  neget  tellus,  celii  qui  culmina  coeli 
Poffidet,  &  fumma  tellurem  defpicit  arcj, 
Tcftis  erit  cordifque,  &  vitse  haud  infcius  actae, 
Vos  focii  comtoe  dele&at  gratia  linguae, 
Sannifque  &  probris  miferum  irridetis  amicum. 
At  mea  pcrpetuis  decurrunt  lumina  rivis, 
Affiduoque  madent  lu£tu,  lacrimifque  profufi> 
Quaefivere  Deum,  ut  clemcnti  exaudiat  aure. 
O  mihi  fas  fuerit,  rerum  certare  parenti 
Ut  focio,  liceatquc  xqua  contendcre  lege  ! 
Nam  brevis  advenit  fugitivi  terminus  aevi, 
Atque  iter  ingrediar  mox  irremeabile  lethi. 

c   a   p.    xvir. 

JAmque  adeo  tcnues  nofter  rarefcit  in  auras 
Spir'tus,  &  rigiaie  noois  nc-jit  fila  forores, 
Extrcma  fub  parte  coli,  fpes  fola  fcpulcri 
Permanet,  ut  bufto  iummos  folvamus  honores: 
Atvos  infontem  interca  ridctis  amicum, 
Qui  fannis  gemit  affiduo  irritatus  acerois. 
Quis  mihi  foonfor  erit  pro  te,  quo  pignore  nobis 
Ocftringis,  Deus  alme!  fidem,  qui  ncfcia  veri 
Iftorum  nunc  corda  facis,  nec  tollis  honore, 
Qui  focio  blandoe  tendunt  venabula  dextrse, 
Inque  ipfos  vindex  punis  delicta  nepotes  ? 

Ipfe  ego  nil  equidcm  meritus  jam  fabula  vulgi 
Conftituor,  gemituque  meo  obfcuratafatifcunt 
iumina,  &  afFe&o  marcent  in  corpore  vires, 


Um- 


C  A  P.    XVIII.  22S 

Umbrae  inftar,  primo  Titan  quam  territat  ortu. 
Res  miranda  piis,  cum  pravis  profpera  cedant 
Omnia,  quaeque  illos  fan£tas  acccndat  in  iras. 
At  non  haec  quaecunque  piis  funt  tacdia  vitae, 
Juftitiae  nobis  ftudium,  &  virtutis  aniorem 
Ex  animis  delere  queunt  :  fed  fi6ta  labafcit 
Impietas,  agitata  malis,  fiducia  contra 
Juftorum  affiduis  crefcit  firmata  procellis. 
Non  equidem  veftrum  cuiquam  prudentia  eurae  eft, 
Huc  aures  ergo  &  memores  convertfte  m.ntes. 

Jam  v'tae  exegi  fpatium,  praecordiaque  imis 
Deficiunt  fibris,  extremaque  munera  clarte 
Lucis  habent  oculos,  mox  atro  veli.re  mortis 
Induar,  &  trifti  paliens  circundabor  umbrS. 
Si  mihi  fpes  reftat  folus  certa  fepulcri, 
Et  le&um  fternam  tenebrofo  mortis  in  antro, 
Ac  foveas  dicam,  genitor  d  lciffime  rerum  ! 
Et  vermi,  foror,  &  mater  cariffima,  falve  ! 
Tum  quorfam  pronf  ffa  cadent,  quae  maxima  nobis 
Fingits,  &  mundi  fpcs  oftentatis  inanes  ? 
Cum  mors  cundta  fimul  lethali  vulnere  fternet, 

C    A    P.     XVIII, 

TUnc  his  offenfus  Bildad  fibi  proxima  fandi 
Jura  capit ;  nunquamne  tibi  jactantia  finem 
Inveniet,  monitufque  facros  fub  peftore  figes 
Indocili,  &  caris  aurem  praebebis  amicis  ? 
Cur  ceu  bruta  tibi  pronas  fpeclantia  terras 
Defpicimur,  vilifque  inftar  fordefcimus  algce  ? 
Fare,  quis  indomitas  tantus  furor  excitat  iras  ? 
Num  folido  impellas  ftabiiem  fundamine  terram  ? 
Et  firma  potcris  rupes  e  fede  movere  ? 
Et  coelum  terrae,  &  terram  mifcebis  olympo  ? 
Lux  impuri  hominis,  multo  fi  fplendeat  igne, 
Mox  exftinguetur,  tenuis  fine  lumine  flamma, 
Lux  fefe  in  tenebras  vertet  :  nec  lampadis  ufus 
Ulluserit,  caecaeque  tegent  tentoria  no&es. 
Deficiet  robur,  nec  mens  improvida  cernet 
Exitium,  propri^que  cadet,  quam  texuit,  arte, 
Retibus  impediet  timidac  veftigia  plantae, 

G  g  z  Nec 


^6  7    O    B    1 

Nec  fefe  expedict,  laqueifque  &  caffe  dolofo 
Excipient  pedicx,  &  validus  multo  impetc  prasdo, 
Decipulse  icllure  latent,  callefque  per  omncs 
Funiculi,  nervoque  pedem  fallente  tenentur. 
Undiquc  pulfabit  terror,  fubitamque  capeffet 
Erro  fugam,  pedibufque  inerit  fpcs  nulla  falutis. 
Abfumetque  fames  robur,  laterique  recumbet 
Pernicies,  nec  mors  parcct  fxviffima  membris, 
Depafcetque  artus,  firmafque  in  pe&ore  ve&es, 
Robora  fpesque  dornus  multo  terrore  labafcent, 
Horrificique  ipfum  deducet  ad  ora  tyranni. 
Quod  fi  forte  fua  tutus  vidcatur  in  arce, 
(Sed  quid  dico  fua,  quam  jam  tcrrorque  metufque 
Incolit  ?)  ambuftis  fubito  confumta  favillis 
Corruet,  excipietque  avidis  incendia  venis 
Adfperfum  fulphur,  non  ipsa  condita  radix 
Tellure  effugiet  flammas,  ruriofque  per  omnes 
Fru&ufque  &  frondes  vulcania  faeviet  ira. 
P  rpetua  ingratum  tenebris  oblivio  nomen 
Obruet,  &  fplendore  procul,  procul  orbe  repulfus 
Exfrl  erit?  caecse  aeternum  fub  tegmine  mortis. 
Nullus  ei  natus,  nulli  poft  fata  nepotes  : 
Nec  reliqurs  quifquam  defertos  incolet  agros. 
Hcec  olim  pavidi  memorabunt  fata  nepotes, 
Adque  hxc  attoniti  ftupeant  fpe&acula  vivi. 
En  tibi  quo  miferas  tandem  gens  impia  terras 
Fine  colat,  monitus  fpernens  fecura  Tonantis f 

C     A     P.     XIX. 

AT  non  hxc  tacito  paffus  convicia  Jobus 
Ore  inflt,  non  &t,  credo,  me  magna  malorum 
Exercct  feries,  nifi  noftra  in  vulnera  amici 
Arma  ferant,  fasvxque  acuant   opprobria  linguae, 
Jam  decies  podto  perfricta  fronte  pudore. 
Si  vitam  addixi  fceleri,  me  poena  merentem 
Digna  manct,  verbis  non  exagitanda  fuperbis  ; 
Namque  Dcus  folus  nobis  hxc  vulnera  fecit. 

Me  Pater  cmnipotens  fallacibus  undique  cingit 
Retibus,  &  noftras  avcrsa  negligit  aure  ^ 
Judicio  ceffante  preces,  coeleftia  quamvis 


Atria 


C  A  P.     XIX.  2S7 

Atria  perpetuo  fupplex  clamore  fatigem^ 

Ille  iter,  ut  nufquam  nobis  loca  tuta  relinquat, 

Sepfit  inacceffum  tenebris,  capitique  coronam 

Abftulit,  ut  degam  rcliquos  inglorius  annos. 

Deftruxitque  ferox,  tanquam  radicibus  arbos 

Vulfa  jacet,  fteriles  deflens  fine  pond.re  ramos. 

Quin  etiam  hoftili  contra  me  incanduit  ira, 

Turmatimque  fuas  cogens  in  bella  cohortes, 

Undique  metatur  caftra,  &  tentoria  circum 

Noftra  fremit  pugnas,  &  firmis  obfidct  armis. 

Ecce  mihi  caros,  quondam  folatia,  fratres 

Reddidit  infeftos  animis,  notofque  removit, 

Ne  quifquam  mihi  ferret  opem,  nec  fan&a  propinqui 

Jura  colunt,  fi&ique  adverfo  tempore  amici 

Potav£re  fimul  lethasi  oblivia  fontis. 

Nec  vernx  aufcultant  domino,  nec  juffa  parati 

Accipiunt  famuli;  fervum  fi  forte  rogaro, 

Conticet,  &  tacitus  jus  dedignatur  herile. 

lpfa  uxor  miferum  fpernitque,  ac  horret  anhelas 

Vocis  iter,  putri  fetor  fic  defluit  ore, 

Nec  fobolis  curat  conjunx  communis  amorem< 

Me  pariter  rifu  excipiunt  juvenefque,  fenefque, 

Confilii  pars  magna  mei;  quofque  ordine  primo 

Prascipuos  inter  quondam  ample&ebar  amicos. 

Jam  caro  diriguit  macie,  vixque  offibus  tueret 

Pellis,  &  arenti  dependent  :n  cute  dentes. 

Vos,  fi  qua  eft  pietas,  miferandi  cafus  amici 

Commoveat,  qui  nunc  divinas  fubjacet  irse. 

Cur  plagas  inferre  novas,  affligere  fortis 

More  Dei,  noftrafque  placet  depafcere  carnes, 

Nec  fatian  efa,  nec  crudo  parcere  denti? 

O  utinam  edu£him  plumbo  mea  verba  volumen 
iEruto  excipiat  calamo,  fculptorque  peritus 
Qxxx  dicam,  nunquam  perituro  in  marmore  figat! 
Credo  equidem  fine  fine  perennem  degere  vitam 
Servatorem  orbis,  qui  me  de  pulvere  tandem 
Eruet,  ut  lxtus  redivivo  germine  furgam. 
Ipfe  ego,  cum  caries  renovatos  liquerit  artus, 
His  oculis  cernam  Dominum,  propriaque  videbo 
Carne  Deum,  quamvis  defecto  corpore  renes 
Putrefcant  nobis,  certae  fpcs  illa  falutis 
Haud  dubium  rnonftrabit  iter,  fsvofque  dolores 

Lenier 


238  J    O    B     I 

Leniet,  &  vi&a  ftatuet  dc  morte  triumphum, 

£rgo  hsec  vobifcum;  cur  infe&amur  Iobum, 
Cui  radix  pietatis  ineft,  quoe  germina  tandem 
Proferet,  &  foliis  tellurem  umbrabit  opacis? 
N<  nc  autcm  vobis  acri  a  mucrone  cavendum  eft, 
Et  ferri  metuenda  acies,  nam  fervidus  enlis 
In  fcelera  &  vindcx  divinae  ftritigitur  irx. 
Ut  vobis  conftare  queat,  jaftum  elfe  tribunal 
Judicis,  &  redto  ferri  libraminc  m..ndum. 


v 


C     A     P.       XX. 

Ix  ea  fatus  erat,  vocem  cum  Sophoar  ultro 
Prcecipitat.    Cui  fic  gelido  fub  pe&ore  torpens 
Sanguis  hebet,  tacito  ut  fcrat  hxc  convicia  vultur 
Ouin  animo  tecum  memori  momenta  revolvis 
Alta  vetufiatis,  pofiquam  concefla  creato 
Efi  tellus  habitanda  homini,  num  perdita  femper 
Impietas,  primis  fcelerum  defecent  aufis? 
Utque  petat  coelum,  &  caput  mter  nubila  condat, 
Immundas  feriet  refupino  pondere  terrns: 
Stercoris  inftar  erit,  quod  fcedaexcrevent  alvo; 
Quique  illum  rebus  quondam  videre  fecundis, 
Dicent,  quo  tanto  decelfit  gloria  luxu? 
tJtque  intempefti  volitant  infomnia  nofcte, 
Ousque  graves  fomno  turbant  phantafmata  lenius: 
Sic  fpes  tota  ejus  tenues  vanefcet  in  auras 
Nec  cernent  oculi,  nec  te&a  antiqua  videbunt. 
Fraude  pater  crefeit,  patrio  dat  crimine  poenas 
Natus,  &  injuito  reparat  vi  rapta  parenti 
Tndulget  vitiis  juvenis,  pemtufque  medullas 
Eft  tabes,  non  ofia  prius  putredo  relmquet, 
Ouam  limul  extremo  carpant  in  pulvere  fomnum. 
Ac  veluti  lmguae  medicatum  melle  venenum 
Dulce  fapit,  cupiaifque  tenet  lethalia  labris 
Toxica   qu«  grata  fallunt  dulcedine  guftum: 
At  cibus  ut  ftomacho  primum  defcendit  hiantr, 
Verftur  in  virus,  ftev*  fel  dixeris  efle 
Afpidis,  &  fubita  turgent  prsecordia  morte: 
Talis  dives  opum,  quem  mundi  blanda  voluptas 
Fafcinat,  &  fervor  fceleratus  vexat  habendu 


C  A  P.    XXI.  259 

Nulla  1 111  fatias,  plenoque  abforbuit  ore 
Divitias,  avidufque  aurum  fub  vifcera  condit: 
At  mifcri  fubito  turbatum  naufca  pe&us 
Aggreditur,  vomit  ille  ingrato  gutture  quidquid 
Haufit  opum,  fortifque  illi  Deus  ilia  pulfat. 
Mortiferae  infelix  lethalia  pocula  fuget 
Afpidis,  ardcntique  exflinguet  vipera  morfu. 
Butyri  haud  rivos,  nec  flumina  euntia  melle 
Ccrnet,  &  afliduo  bullantes  ne£tare  fontes. 
Reddet  opcs  raptas,  alieno  parta  labore 
Reftituet,-  quifquam  nec  deglutiffe  putaret 
Quce  cito  cum  rebus  praedo  mutarit  egenis. 
Nam  trivit  tenucs,  miferofque  e  paupere  te£to 
Exuit,  haud  ftabiles  inftauraturus  in  sedes. 
Nulla  quies  ventri,  optatis  fraudabitur  alvus 
Deliciis,  nullaque  famem  medicaverit  efca. 
Nec  reliquus  cibi.s  ullus  erit,  vi£tum  vigor  omnis 
Deferct,  utque  illi  non  deiit  cop:a  rerum, 
Pauper  erit,  fpoliis  praedo  potictur  iniquis. 
Cumque  ineat  loetus  feftae  convivia  menfe, 
Numinis  offenii  trepidis  furor  iiruet  armis. 
Cominus  enfe  cadet,  ferratoque  eminus  arcu 
Tela  venenata  fpirabunt  cufpide  mortem. 
Invadet  terror,  fplendefcent  fpicula  felle : 
Quacunque  ingreditur  per  clauftraocculta  viarum7 
Qccurrent  tenebrae,  vel  miffus  caelitus  ignis 
Saeviet,  ut  tanta  nemo  de  clade  fuperfit. 
Sentiet  hoftiles  coelos,  inimicaque  tellus 
Nequitiam  tribulo  &  fterili  ulcifcetur  avena; 
Et  fortuna  domus  celeri  ceu  flumina  curfu 
Defluet,  irati  fic  ftat  fententia  Jovse. 
Hcec  fors  impuri  eft  hominis,  haec  portio  pravis 
Convenit,  haud  aliud  nequam  poffederit  heres. 

C     A     P.       XXI. 

OUoe  contra,  non  hoc,  inquit,  folamine  Jobus 
Tempns  eg  t,  praebete  aures,  folaminis  inftar 
lllud  ent,  juftam  iannis  nec  laedere  caufLm 
Pergite,  d  xm  vcr um  patienti  admittitis  aure, 
Non  ego  rnortali  van»  certamina  lingu» 

inftitui 


240  J     0     B     1 

Iuftitui,  mundi  mentem  mihi  territat  au&or. 
Quin  m?a  perfpicitis  nunc  infortunia  cseci, 
Et  ftupidi  dexttai  taciturno  apponitis  ori? 
Nam  quoties  mcmini,  totos  exterreor  artus, 
Horrefcuntque  pili,  &  trepidanti  carne  tremifco, 

Cur  rcrum  aiiiduo  fuperat  gens  impia  luxu, 
Profperitafque  illis  feros  arridet  ad  annos? 
Grata  iilis  colitur  tcllus,  atqne  ubere  crefcit 
Gleba  folo,  ikriles  fucco  nec  fraudat  ariftas. 
Laeta  domus  nunquam  advcrlis  obnoxia  fatis. 
Non  vaccas  abjiciunc  foetus,  armentaque  campos 
Plcna  terunt,  foDolifque  fu&  foecunda  propago 
Exfultat  cytiv.ri^  numerofaque  tympana  pulfat. 
Cumque  diu  ajrumnis  vacuum  tranfegerit  aevum, 
Momento  optata  ciaudit  fua  lumina  morte: 
Impia  fcd  tamcn  haec  gens  imo  in  pe£tore  muiTat3 
Omnipotcns!  procul  a  noftii  fecede  cohorte, 
Nobis  nulia  taos  cura  eft  cognofcere  calles, 
An  fruitra  ignotum  numen  dignemur  honore? 
Fundamufquc  preccs  ad  furda  altaria  noftras? 
Odi  equidem  impuras  voces,  procul  iila  faceilanf 
Coniilia,  haud  Itab-li  quicqnam  gens  impia  dextra 
Poffidet:  ah!  quoties  exftin&a  iampade  no&em 
Ingemit,  inftantem  ignarus  vitare  ruinam? 
Aut  Pater  omnipoteiTs,  paleaeque  &  pulveris  inftar, 
Turbineque,  &  rapidis  vcntorum  diffipat  alis. 
Scspe  luunt  nati  pravi  delicta  parentis, 
Agnofcitque  Deum,  cum  pocula  plcna  furoris 

it,  &  Domini  accensa  fe  proluit  ira. 
Scilicet  exftincais  v'chiri  damna  nepotis 
Ulla  timet,  curatve  fuos  poft  fata  nepotes? 

Quis  tua,  fumme  Deus !  tacitis  arcana  tencbris 
Eruet,  humarx  non  unquam  pervia  menti? 
Hic  cpibus  divcs  felicis  munerc  vitae 
Fuhgitur,  &  plcno  dcfp  mant  ubcra  la£re, 
Irriguifque  madcnt  femper  folida  ofta  medullis.- 
Aft  ille  in  lu£hi  miferando  carmine  mortem 
Soliicitat,  triftTque  exofus  luminis  ufum, 
Gaudia  nulla  capit  moeitas  folantia  curas. 
Et  tamen  aequa  pari  tandem  mors  funere  utrumque 
Mergit,  &  erofam  proponit  vermibus  efcam. 

Non  me  allata  quidem  nuper,  qucc  captio  veftra  eft, 

Argu* 


C  A  P.    XXII.  64t 

Arguttienta  latent,  ubi  nunc  excelfa  tyraftni 
Mcenia?  magnificis  ubi  nunc  domus  inclita  te£Hs* 
His  aliquis  melius  reddet  refponfa  viator, 
Haec  documenta  notans.     Sed  fefe  fubtrahit  irae 
Impius,  &  faevos  evitat  faepe  furores. 
Quis  fcelus  objiciet,  quis  reddet  digna  tyranno 
Supplicia,  &  poenas  crudelibus  exigat  auiis? 
Illum  deducit  peramoenoe  femita  vitae 
Ad  tumulum,  afliduoque  illa  fub  mole  quiefcit* 
Dulcis  ei  vallis;  dulces  in  pulvere  glebse, 
Innumeras  poft  fe  gentes,  atque  agmina  ducet, 
Innurnerae  gentes  atque  agmina  praeceflferunt. 
Cur  ergo  vanae  inftruitis  folamina  linguae? 
Vefter  iners  foedis  putet  nam  fermo  cavillis. 

c    A    P.    XXII. 

MOx  Eliphas,  linguse  Themanites  clauftra  refblvit 
Num  Jovae  quifquam  forti,  multumque  potenti 
Mortalis  prodeffe  queat  ?  fi  tramite  refto 
Sinceram  carpis  vitam,  num  juftior  inde 
Omnipotens?  pravos  fi  contra  infiftere  calles 
Eligis,  an  juftas  metuet  depofcere  poenas? 
At  tu,  ne  fimulem,  non  ullo  fine  ruebas 
In  facinus,  durum  fub  iniquo  pignore  foenus 
Fratribus  extorquens,  &  nudos  veftibus  artus 
Difpolians,  non  te  pauper  miferante  ferocem 
Ore  famem  pepulit,  nec  grato  munere  quifquam 
Taedia  longa  viae  modicis  cotnpefcuit  undis, 
Quinetiam  infigni  tellus  captiva  tyranno 
Colla  dedit,  nunquam  caufsa,  te  judice,  diVeS 
Succubuit,  nunquam  viduse,  nunquam  orphanus  infan§ 
Liquerunt  tua  gaudenti  fubfellia  vultu. 
Et  mirum  eft,  fi  te  terror,  fi  retia  cingant 
Caeca  pedes,  tenebraeque,  &  praeceps  fluminis  ira 
Ante  oculos  Furias  &  faevam  fiftat  Erynnin? 

Nec  tamen  interea  credis  mortalia  quemquam 
Procurare  Deum,  tenet  alti  culmina  coeli 
Scilicet,  &  fummis  nequicquam  praefidet  aftrise 
Neve  acie  terras  poflit  fpe&are  patentes, 
Impediunt  nebute,  &  chaos  xtheris  interfufum. 

Hh  In 


*4*  J     °     B     T 

In  gyrum,  vacuafque  poli  circumambulat  6ras. 

Sicnc  exempla  tibi  ftatuis  icdtanda  prioris 

Nequitix?  iic  trita  placct  tibi  femita  mundi  > 

Nec  memor  es  quando  eftufo  luit  acquore  pcenas 

Tellus,  &  gravidi  valtarunt  oethera  nimbi? 

Gens  fccura  Dei,  rebufque  elata  fecundis, 

Antc  diem,  procul  hinc,  procul  hinc,  difcede,  fcrebanf,- 

Omnipotcns!  nec  enim  nos  verba  minacia  tcrrent 

Deliri  vatis^  nec  tali  a  cladc  timemus. 

A  tam  pcrvenis  fempcr  mihi  pcftus  abhorret 

CoKiiliis,  gaudentque  ifta  ad  fpe&acula  jufti, 

Et  fancto  nc.ent  zelo,  dum  funera  cernunt 

lmpia,  dum  prseccps  quidqukl  non  lxferat  unda, 

Fl  mmivcro  jaftus  judcx  confumit  hiatu. 

Qualis  erat  quondam  Sodome,  cum  fulphure  coelum 

Depluit,  atque  ignis  mifcras  exhauferat  urbes. 

Judicii  interea  juftos  fpes  certa  fupremi 

Suftinet,  ac  alx  divinse  protegit  umbra. 

Ergo,  ii  ulla  tux  tangit  te  cura  falutis, 
Promtus  adi  Dominum;  paccm,  vcniamque  precatus, 
Difce  lubens  facrae  perfe6ta  oracula  vocis, 
Et  mcmori  pnecepta  ejus  fub  pe&ore  verfa. 
Ule  fimul  videat  verfce  penetralia  mentis^ 
Sufficiet  vires  foboli,  fcckrifque  ncfandi 
llluviem  arcebis  tectis,  arxque  aurea  forget 
Protinus,  haud  flavis  Ophirx  cefliira  caminis. 
Inftar  rupis  erit  valido  fundamine  turris, 
Argenti  ac  auri  cumulis,  quos  lndia  mittet 
Dives  opum,  nec  opem  celfi  moderator  olympi 
Abftrahet,  argentoque  anroque  ut  pulvere  replens, 
Solus  delicioe,  fuavis  tua  fola  voluptas 
Jova  erit,  ereftoque  coles  hssc  numina  vultu, 
Orabifque  Deum,  patulaque  exaudiet  aure, 
Votaque  perfolves,  fuccedent  omnia  redte 
Quas  ftatues,  grefliis  femper  tibi  prcevia  lampas 
Diriget,  &  clara  fulgebit  femita  luce. 
Nec  mala  te  tantum  duris  prefsere  periclis 
Elatum,  tumidumque  animo;  quem  tollet  honore 
Jova,  humilcs  oculos,  demiflaque  lumina  cernenSc 
Nec  fefe  fervat  folum,  qui  tramite  re£to 
Ingreditnr,  fxpe  illi  &  noxia  turba  falutem 
Debet,  &  innocuae  fervatur  munere  dextr». 

C  A  P 


243 
C     A     P.       XXIII. 

JObus  ad  h#c,  trifti  defixus  pe&ora  cura, 
Non  ulla  adfulget  requies,  majoraque  fumit 
Incrementa  dolor  non  enarrabilis  ulli. 
O  utinam  liceat  me  judicis  ante  tribunal 
Siftere,  &  innocuse  rationem  reddere  cauffoe! 
Non  tamen  ille  velim  toto  conamine  vircs 
Exferat,  &  juftum  nobis  in  pr^lia  robur 
Suppeditet,  qualis  fuevit,  quantufque  videri 
Cum  claris  vitae  merito  &  pietate  decoris 
Jus  reddit  clemens,  &  iniquis  liberat  aufis. 
Aft  ego  quas  cingam  folers  indagine  terras? 
Vertar  ad  Eoi  redeuntia  lumina  Pnoebi? 
Nufquam  eft,  occiduis  nec  qua  fol  cingitur  undis, 
Nec  Boreas  in  campis,  nec  qua  fol  fervidus  axejn 
Induit  in  flammas,  &  folis  asftuat  arvis. 
Non  illi,  qui  cun&a  videt,  noftrse  orbita  vitae 
Difplicuit,  quippe  ere£to  veftigia  calle 
Inftitui,  nec  me  carpentem  devia  vidit 
Ulla  dies,  facraeve  oblitum  oracula  legis. 
Utque  aurum  multa  purgant  fornace  reco&um, 
Adverfis  me  fic  explorat  Jova  caminis, 
Exeam  ut  e  flamma  obrizo  purgatior  auro. 

Ille  ferox  in  me  folum  fua  fpicula  torquet, 
Quis  tela  avertet?  quifnam  illius  irrita  fraudet 
Confilia,  &  vanas  reddet  fine  viribus  iras? 
De  me  perfecit  quidquid  decreverat  olim, 
£t  fcrfan  graviora  manent,  (arcana  Tonantis 
Quippe  latent  homines,)  hinc  illius  horreo  vultus 
Adfpicere,  &  multus  vexat  mihi  pedtora  terror. 
Et  mihi  ceu  ferrum  diuturno  molliit  i£tu 
Corda  Deus,  repletque  fui  tremcfa&a  pavore. 
Mene  mori  miferum  tam  diras  ante  tenebras 
Non  patuifTe,  nec  hos  letho  prxvertere  ludtus! 


c    A    P.      XXIV. 

mundi  cur  tempora  1 
ec  fervis  myfteria  pa„ .. 
Hha  Cer- 


CUr  feries  rerum,  mundi  cur  tempora  norit 
Jova,  fuis  non  haec  fervis  myfteria  pandeus? 
H  h  . 


24+  J    O    B     I 

Cernimus  ut  faevis  mundus  dct  colla  tyrannis, 
Qui  neque  legitime  divilbs  limite  campos 
Elfe  volunt,  adco  late  difcrimine  nullo 
Omnia  vi  complent:  alicna  armenta  gregefque 
Diripiunt,  patulis  nec  ceflant  pafcere  campis. 
Pupilloque  afinum,  &  tenui9  folamina  vitx 
Abducunt  vaccam  viduae,  quam  pignore  fervent, 
Obvius  haud  prodit  pauper;  per  devia  tutum 
Carpit  iter,  caecifque  abdit  fe  h#c  turba  latebris. 
Utque  onager  dubice  exfpe&ans  confinia  lucis 
Invigilat  praedae,  defertos  bellua  campos 
Incolit,  ad  crudum  adfuefcitque*  lalifio  victum: 
Sic  inhiant  illi  rapto,  natifque,  libique 
Profpiciunt,  multaque  exercent  ftrage  rapinas* 
Seminaque  altcrius  fruftra  fudata  labore 
Falce  metit,  nunquamque  fua  fe  proluit  uv£ 
Impius,  ac  prasdo  injuftos  vindemiat  agros. 
Nec  veftem  linquit  miferis,  dum  frigore  bruma 
Saevit,  &  etfufis  humoribus  ingemit  aether, 
Diluviique  metu  per  montisfumma  vagantur; 
Pignora  diripiunt  inopi,  non  orphana  pubes 
Tuta  latet,  pendens  la&antis  ab  ubere  mammae, 
Quique  famem  raras  poft  meflem  ut  pellat  ariftas 
Colligit,  ereptis  luget  fine  pane  maniplis. 
Quique  oleum  praslis,  &  torcularia  calcat 
Afliduo,  haud  aeftum  modici  leniverit  uva, 
Sedabitve  litim,  quamvis  labor  improbus  illum 
Urgcat,  &  plenis  fpumet  vindemia  labris. 
At  miferi  intcrea  replent  clamoribus  urbes, 
Et  lu£tu  ingenti  coeli  cor/vexa  fatigant 
Atria  nequicquam;  innocuoque  imbuta  cruore 
iEtherium  fruftra  tellus  implorat  olympum. 
Et  tamcn  impietas  umbra  fc  no6tis  opacae 
Occulit,  acceniaeque  odit  confinia  lucis. 
Mane  latro  jugulat,  fub  lucem  occidit  egenos; 
Luce  notat  quas  fur  fab  no&em  perforet  aedes ; 
Se  furvis  credcns  tencbris,  his  mollis  adulter 
Vertitur  ad  facinus,  vicinaque  lumina  mortis 
Inftar  habens,  foedum  in  tenebris  delibat  amorem. 
Mox  ubi  res  patuit,  fugit  ilicet  ocior  unda 
Pracipiti  trepidans,  incultaque  fcntibus  arva 
Occupats  errantem  paffim  veftigia  terrent 

Omnia, 


II 


C  A  P.     XXV.  245 

Qmnia,  qua  multo  purgatur  vinea  cultu, 
Ac  tanquam  gelidus  canis  in  montibus  humor 
Liquitur,  &  calidos  metuens  nix  frigida  foles 
Terra  bibit  fitiens,  avidequc  ingurgitat  undas  : 
Carnea  fic  fubito  putres  fe  gleba  reiblvit 
In  cineres,  vires  praeftant  peccata  fepulcro. 
Nec  memor  eft  ejus  genitrix,  oblivia  cun^os 
Alta  tenent,  grad  pafcunt  dulcedine  vermes. 
Frangitur  &  putris  tanquam  fucciditur  aroos. 
Ille  etenim  affligit  fteriles,  viduafque  relinquit 
Parcus  opis,  fortique  viro,  multumque  potenti 
Inftruit  exitium,  fi  quis  coniiftere  contra 
Audeat,  hunc  propriae  cogit  diflftdere  vit#, 
Illum  fidentem  lovx  indulgentia  reddit. 
Qui  tamen  affiduo  perverfos  lumine  greifus 
Perfpicit,  intentifque  vias  perluftrat  ocellis, 
Sublimes  tollit  fubito,  fubitoque  premuntur 
Exitio,  iicuti  fummis  qui  culmen  ariftis 
Demetit,  &  gravidas  fuccidit  arundine  fpicas. 
Quis  me  mentiri,  quis  verbis  dicere  contra 
Audeat,  aut  fefe  tam  jjuftgs  opponere  caufTae  ? 

C    A    P.    XXV. 

JAmque  adeo  vocem  vacuo  collegerat  ore 
Bildad,  &  hxc  infit  :  fuperi  quem  cernimus  orbis 
Concentum  numquid  conftanti  pace  ligavit 
Omnipotens,  rerum  foli  cui  fumma  poteftas  ? 
Num  quae  ejus  cingunt  folium,  laudantque  cohortes 
Angelicse,  conftant  numero?  num  lumina  mundo 
Perfpicua  folus  fundit  radiantia  luce  ? 
Et  tamcn  impuro  quifquam  de  femine  cretus, 
Juftitia  audebit  fefe  conferre  Tonanti  ? 
Tanta  eft  humanas  fiducia  turgida  mentis  ! 
O  fcelus  infandum,non  illi  candida  Phoebe 
Luceat,  aut  rutilis  pallefcant  ignibus  aftral 
Et  quas  laus  hominis  miferi,  quem  dicere  vermem 
Poffis,  &  vilis  pollutum  reptile  terra^ 

CAF, 


446  J  0  B  I 


C     A     P.     XXVI. 

Flnierat,  quem  mox  alterno  excepit  Iobus 
Alloquio ;  qu&nam  preflas  fub  pondere  vires 
Arte  levas  Bildad  ?  quis  te  fecreta  magiftro 
Ardua,  &  immenfi  difcat  miracula  mundi  ? 
Semina  fub  terris  redivivo  germine  furgunt, 
Squamigerique  greges,  &  valde  immania  cete 
iEquorei  folum  norunt  cunabula  ponti. 
At  rerum  acternus  genitor,  Cocytia  latc 
Regnavidet,  nullis  tenebrarum  impervia  velis. 
Ille  fui  per  inane  altum  tentoria  coeli 
Explicuit,  folidasque  appendens  pondera  terrae 
In  medio,  nullis  docuit  fubliftere  fulcris. 
llle  etiam  liquido  fufpenfas  fornice  lymphas 
Comprimit,  effufo  vaftent  ne  gurgite  terras, 
Flammiferumque  arcet  nebulis  volitantibus  aeftum. 
Neve  fua  Nereus  turgefceret  altius  unda, 
Praefcripto  rabiem  ponti  compefcuit  alveo, 
Altaque  vel  nutu  folo  concuffa  tremifcunt 
Atria,  &  attonitae  coelo  titubante  columnse. 
Nunc  fefe  attollit,  ja&atque  ad  lidera  fluftus, 
Et  mox  horrifono  fubfidit  murmure  pontus, 
Tanta  Dei  virtus  mundi  fe  corpore  mifcet. 
Quin  &  mirando  coelos  fua  te&a  decore 
Imbuit,  &tortumftellas  formavit  in  anguem. 
Ille  inter  geminas  urfas  feptem  implicat  orbes, 
Et  fpiras  feptem,  &  iinuoia  volumina  torquet, 
In  gyrumque  urfte  circumdat  figna  minoris, 
Et  cauda  fefe  a  majori  feparat  urfa, 
Ornamentum  infigne  poli  :  quis  caetera  fando 
Explicet,  aut  Jov^e  exhorrenda  tonitrua  pandat  £ 
Ad  nos  vix  horum  tenuis  perlabitur  aura. 

C     A    P.     XXVII. 

COnticuit,  ruptoque  hxc  infuper  addidit  ore  ; 
yt  vivit  Deus,  utque  ejus  nunc  numina  teftor, 
Qui  me  judicio  miferum  circumdat  iniquo, 
^  Nec 


CAP,    XXVII.  247 

&ec  noftros  ullo  dignatur  fine  labores, 
iEthere  duni  vefcar,  dum  fpiritus  hos  reget  artus, 
Injufto  nunquam  temerabo  crimine  linguam. 
Abfit  ut  a  re&o  declinans  tramite,  veftrum 
Ingrediar  periturus  iter !  funt  confcia  nobis 
Pe&ora  juftitiae,  diro  nec  mollia  vinci 
Hortatu  fcelerum,  &  pravis  impervia  telis. 
Sit,  quicunque  in  me  di£tis  infurgit  iniquis 
Impius,  &  pravus  quicunque  invaferit  hoftis. 
At  quae  fpes  homini  nequam,  fi  copia  rerum 
Adfluat,  erepta  fubito  de  corpore  vita  ? 
Nam  nec  preflfa  malis  fceleratae  faftio  turbae 
Ad  Jovam  fua  vota;  facit,  nec  vi&a  procellis 
Speftat  opemcoeli;  nec,  fi  fe  voce  fatigent, 
Omnipotens  illis  rebus  fuccurreret  ar&is. 
Me  contra,  quis  fim  divinae  tempore  plagse, 
Cernitis,  &  plana  non  cefib  voce  fateri. 
Vofque  hortor  vanis  ultra  defiftere  verbis. 
Namque  hosc  injuftis  fors  eft  praefcripta  tyrannis? 
Heredi  hsec  patrio  fuccedit  portio  jure. 
Illis  fi  fuerit  fobolis  numerofa  propago, 
Crudeli  cun&os  cernas  occumbere  ferro, 
Aut  rabies  inopes  confumet  tabida  edendi, 
Aut  ipfo  lethi  jugulo  fub  morte  fepultos 
Haud  unquam  viduo  deflebit  nsenia  cantu. 
Quod  fi  larga  beet  pi£lai  veftis  &  auri 
Copia,  quam  multce  oceano  numerantur  aren#; 
Utraque  juftitiaj  cedent,  partifque  fruetur 
Innocuus,  rerumque  pio  ditabitur  ufu. 
Ille  fuas  asdes,  xvo  fua  tefta  perenni 
Exftruit,  &  feclis  fperat  monumenta  futuris: 
Non  aliter  quam  quse  decufsa  tinea  vefte 
Decidit,  aut  arvis  condit  mappalia  paftor, 
Aut  quae  maturos  fervant  umbracula  fruaus. 
No&e  cubat  dives,  non  illi  copia  major 
Affluxiffe  poteft,  deterfo  pollice  fomno 
Indiget,  horrorumquc  atris  circumdatur  umbris, 
Divinae  praeceps  tempeftas  ingruit  irse, 
Abripiet  turbo,  &  violentior  irruet  Eurus, 
Turbabitque  loco,  concufifaque  murmure  tellus 
Ejiciet  de  fcde  virum,  plagafque  repente 

Ia* 


248  7  0  B  I 

Ingeminans,  jufti  rcftor  non  parcet  olympi. 
llle  fugam,  li  qua  poffit  vitare,-  capeflens, 
Divinae  nunquam  vindi&am  effugerit  irce. 
Quis  non  applaudat,  cernit  cum  tale  tyranni 
Exitium,  exferta  iiludit  cui  fannio  lingufi? 


C     A     P.      XXVIII. 

FErri,  aeris,  fulvique  auri?  argentique  mctalla 
Scindimus  c  terree  venis,  do£tafque  fequuntuf 
Artificis  1  .quefacta  manus,  arcanaque  pandit 
Naturce  fecreta  labor,  lucemque  revifunt 
iEtheream,  infernis  alte  fubducSta  cavernis. 
Exundat  torrens,  terraeque  illapfa  meatus 
Prsebet  iter  tutuni,  fed  fubterranea  lympha 
Ingenio  cedit,  dodaque  educitur  arte. 
Efi  ubi  flava  Ceres  excultis  nafcitur  arvis^ 
Sulphureis  fubtus  fpirans  incendia  venis. 
Illic  fapphirus  lapis  eft,  ramentaque  flava 
Suppeditat  pulvis,  generofum  ut  difparet  aurum, 
Non  Illas  volucri  quss  fulcant  aethera  penna 
Cognovere  vias^  nec  folis  vulturis  arvis 
Sentit  iter,  rabido  tellus  ignota  leoni, 
Et  quaecunque  terit  defertos  ungula  campos 
Quinetiam  montes  ima  a  radice  revellit, 
Subvertitque  ferox,  durifque  e  cautibus  amnes 
Elicit,  &  filicum  prorumpunt  flumina  vcns, 
Et  cohibet  ripis,  &  fontibus  obligat  ora. 
Ille  videt  quidquid  pretiofo  occulta  refervat 
Terra  finu,  ac  imis  Acherontia  regna  lacunis, 

Sed  quibus  in  terris  ejus  prudentia   fixit 
Ignotas  homini  fedes,  quo  comparet  illam 
Mercator  pretio,  quas  non  has  incolit  oras  ? 
Quasris  abyffum  ubi  fit,  fefe  noviffe  negabit, 
Ignorant  alto  demerfi  gurgite  campi, 
Nufquam  ejus  venalis  honos,  argentea  fordent 
Pondera,  nec  flavis  Ophyre  confifa  caminis 
Ja6tat  opcs,  non  hanc  Sapphiro  aut  Onyche  quifquam 
Cryftallove  paret,  puro  elt  prccftantior  auro, 
Sardius  haud  aequet,  non  ipfa  eft  unio  tanti, 
Nec  qui  perfpicuo  fplendet  Carbunculus  igne, 


Ncc 


C  A  P.     XXIX.  249 

Nec  fe  Smaragdus,  non  ipfe  Topazius  cequet 
-/Ethiopum,  nec  quod  gemmarum  maximus  orbi$ 
Ulacrimat,  Tethyfve  fuis  irrorat  arenis. 
Aft  ubi  fecretas  fixit  prudentia  fedes, 
Ignorat  quidquid  mortali  carpitur  aura, 
Nefcit  iter,  levibus  ca-lo  quac  rcmigat  alis, 
Perditio,  &  mors  ipfa  imis  defofia  latebris, 
Fama,  aiunt,  noftras  tantum  pervenit  ad  aures  : 
At  Pater  omn.potens,  rerum  cui  fumma  poteftas, 
Secretos  novit  calles,  arcanaque  tedta. 
Namque  illi  totum  Nereus  qua  perfonat  orbem, 
Et  coeli  convexa  patent,  qui  pondera  nimbis 
Ventorumque  alis  ftatuit,  libramine  jufto 
Menfus  aquas,  fupera  feu  pendent  fornice  lymphse, 
Seu  pelagus  vaftum  conclufis  seftuet  undis. 
Cumque  fuas  pluvix,  fulgur,  tonitruque  tremendurty 
Acciperentleges,  illic  prudentia  vifa  eft; 
Exferuit  vires,  fa£tas  res  ordine  cun£tas 
Omnibus  aptavit  numeris,  penitufque  repofta 
Confilia,  atque  aditus  perveftigaverat  imos  : 
Aft  haec  fcire  hominem  vcluit;  fapientia  fumma  e$ 
Ex  animo  metuilfe  Deum,  &  prudentia  prima 
A  vitio  fugere,  &  redtos  infiftere  calks, 

c    A    P.     XXIX. 

PErrexit  Jobus,  lingux  fic  clauftra  refolvens. 
O  mihi  prasteritse  referat  fi  tempora  vit«B 
Omnipctcns,  qualis  primce  fab  flore  juventse 
Numinis  auxilio  fueram,  cum  praevia  lampas 
Dirigeret  certos  nobis  per  inholpita  greflus  ! 
Non  ejus  noftros  tum  dedignata  penates 
Cura  fuit,  numerosa  mihi  cum  luderet  aula 
Progenies,  oleoque  meae  veftigia  plantoe 
Abluerem,  &  rupes  fuccos  ftillaret  olivae: 
Cumque  urbis  peterem  portas,  folioque  vocatis 
Jura  darem  populis,  tunc  inconfulta  juventus 
Condere  fe  latebris,  adfurgere  cana  feneitus 
Sueverat,  intenti  proceres  tacita  ora  tenebant, 
Nec  quifquam  folvit  nocituram  in  murmura  linguamo 
Me,  quicunque  aderant,  uno  fimul  ore  ferebant 

li  A3 


25°  J     O     B     J 

Ad  ccelos,  quoniam  pauper  mc  judice  tutaift 
Senfit  opcm,  cS:  nullo  pubcs  defenla  patrono 
Patris  egcns,linguis  nobis  animifquc  favebant 

Affli&i,  &  vidui  deflentes  t&dia  lcfti. 
Undique  confpicunm  circumradiabat  ami£tus 
Juftitix,  &  rc£ti  cinchis  diademate  vcrtcx. 

Pro  pcaibus  ctaudis  fueram,  pro  luminc  cxcisy 
Atquc  orbis  gcnitcrc  parcns  ;  mihi  fcdula  cura 
Adfuit  ignotas  itudio  perquirere  litcs. 
Cumquc  inopcs  tcrcrcnt  difperfos  orc  molarcs 
Illifi,  &  fracto  prxdam  de  dcntc  rcccpi. 
Tum  mihi  fclicis  promiii  fccula  vitx, 
Extrcmumquc  diem  fati,  ccu  fefla  fenectam 
Morte  novat  Phoenix  terris  oricntc  rcmotis. 
Ac  veluti  irrigux  qux  confita  marginc  ripx  eft 
Arbo*  ero  foecunda  diu,  ccelique  pcrcnni 
Rore  fruar,  nomenque  meum,  laudefque  mancbunt 
Pcrpctuo,  nullis  fortunx  obnoxia  telis. 
Accrcfccnt  firmx  rcnovato  robore  vircs. 
Parebat  populus,  cupidaque  excepcrat  aure 
Di£ta  mea,  &  muti  me  confuhaate  iilcbant; 
Nec  mea  prudentum  quifquam  refponfa  rcfcllit ; 
Interca  totus  noftro  pendebat  ?h  ore, 
Dura  fiti  tanquam  tellus,  cui  rofcida  ftillat 
Unda  poli,  &  lymphis  arentia  tcmperat  arva, 
Si  me  forte  joci  caperent  &  gaudia  rifu, 
Vix  mecredebant  vultus  liquiifc  fcvcros, 
Offenfx  timidi  :  femper  primaria  fedcs 
Coetibus  inmediis  ceifit  mihi,  regius  uni 
Eft  delatus  honos,  ceu  rcx,  cingentc  corona. 
Solatur  luctum  verbis,  &  pe£tora  mulcet. 

c   A   p.     xxx. 

NUnc  me  ludibrio  juvenes,  vilifque  popelli 
Quifquilix  excipiunt,  quorum  vix  ante  parentes 
Dignatus  catulis  fueram  prxponere  noftris, 
Aur  armcnta  fequi,  fordes,  &  incrtia  terrx 
Pondera,  quos  malefuada  fames,  &  turpis  egeftas 
Damnatos  fceleris  procul  in  fpelxa  fcrarum 
Compulit,  affiduo  terras  ubi  vomere  nunq.uam 

Taun 


C     A    P.    XXX.  251 

Taurus  arat,  nullos  damnant  fua  vota  colonos : 
Sed  vitam  urticis  tolerant,  fpinofique  carpunt 
Arbuta,  vulcanumque  fovent  in  ftipite  raro 
Juniperi  :  medias  fi  forte  intraverit  urbes, 
Ut  furem  exfibilant,  coguntque  excedere  portis. 
Ille  fubit  foifas  alto  torrente  cavernas, 
Et  fcopulos  vepreta  inter,  frigufque  famemque 
Ingeminat,  rabidos  credas  rugire  leones. 
Faex  vulgi,  genus  impurum,  ignavoque  parente 
Progenitum,  limi  ac  telluris  inutile  germen, 
In  me  decantant  fatyras,  ac  carmina  dicunt. 
Elongant  fefe,  &  lawo  procul  omine  vitant, 
Nec  ceifant  foedare  fuo  mea  tempora  fputo. 
Quippe  Deus  noftri  nervum  jam  difcidit  arcus,  ? 

Affiixitque  malis,  &  frenum  his  depulit  ore* 
Infurgunt  in  me  pueri,  dextraque  juventus 
Irruit,  impellitque  pedes,  veftigia  calcat 
Exitii,  tritoque  premor,  ceu  femita,  calle : 
pirutanortra  via  eft,  quamvis  nil  hoftibus  ifta  •  jj 

Profuerint,  ruptoque  hoftiles  tramite  turmas 
Irrumpunt  caftra,  &  vi&a  ftatione  triumphant. 
Undique  circumdat  terror,  ventique  ruentes 
Abripiunt  animam  :  ceu  concita  turbine  nubes 
Frafta  falus  periit  totis  emarcida  nervis. 
Nec  mihi  nox  curas  minuit,  jaftataque  vaftat 
OfTa  dolor,  foedum  virus  mihi  fordida  veftis 
Imbuit,  &  cingit  polluto  tegmine  corpus 
Infe&um  triviis,  &  multo  pulvere  merfum. 
Tu  tamen  interea  coeleftis  conditor  aul« 
Nufquam  ades  affli£to,  fed  multa  voce  rogatus 
Vota  finis  ievibus  ventorum  errare  procellis : 
Ipfe  quoque  hoftiles  animos,  inimicaque  fpiras 
Pe&ora,  &  infeitis  contra  me  accingeris  armis, 
Sublimemque  altis  ventorum  fubvehis  alis, 
Difttuat  ut  tenuis  confumto  corpore  vita. 
Non  equidem  ignoro  tandem  quin  debita  fatis 
Perfolvenda  mihi,  fed  numquid  meta  laborum 
Certa  manet  vita  funftum,  vel  vindicis  ira 
Saeviet  in  mortem,  &  cineres  affliget  inertes  ? 
Lugebitque  fuis  c#ca  fub  mole  querelis  ? 
Mene  unquam  ficcis  quifquam  confpexit  ocellis, 
Cufln  gemeret  pauper,  rebufque  attritus  egenis 

I  i  z  Sufpi- 


n$z  J    O     B     I 

Sufpiraret  opem  ?  fed  me  tum  profpera  cunfla 
Sperantem  advcrfa  excipiunt,  lucemque  tcnebrae 
Eripiunt,  regnatque  imo  fub  pc&orc,  nullo 
Fine,  dolor:  nigrum  folis  non  reddidit  ardor. 
Aufcultat  magna  clamantcm  concio  voce, 
Miraturque  novas  voccs,  lamenta  draconis, 
Aut  qualcs  vacuos  terrct  cum  ikuthio  campos  : 
Decolor  ecce  caro  eft,  caliduquc  exaeftuat  intus 
Ardens  ore  vapor,  cytharxque  &  nablia  cantum 
Mutarunt  lacrimis,  &  fletu  pcctora  pulfant. 

.    C     A     P.       XXXI. 

IPfe  ego  cum  propriis  quondam  fum  pa&us  ocellis, 
Accepique  fidem,  ne  mc  urcret  ulla  videndo 
Femina,  &  arcanum  virgo  fpiraret  amorem  : 
Nam  qux  fpes  no  ;is  fupcris  rcftaret  in  oris, 
Si  vitii  fe&arer  iter,  quod  tramite  yaito 
Ducit  ad  infernas,  pallentia  regna,  tenebras  ? 
Ante  oculos,  pater  alme !  tuos  noftra  orbita  vit» 
Tota  patet,  binas  cequato  examine  lances 
Sume  manu,  qu-o  fe  fccleris  contugio  noftri 
Deprimat,  innocuce  vergant  quo  pondera  vitae. 
Si  me  perverfos  callcs,  oculique  fequutum 
Illecebras  patulae  macularunt  munera  dextns  : 
Tunc  qua&cunque  feges  noftris  adokfcit  ariftis 
Me  fugiat,  cedatque  novis  tranfcripta  colonis, 
Si  cuiquam  infidiis   obfedi  limen  amatas 
Conjugist  aut  catbs  violavi  crimine  txdas, 
Crimine  qup  nr.llum  f&vas  mage  conc'tat  iras 
Judicis,  atque  ima  populatur  fede  p  natcs: 
Pcr  menulla  moia.eft,  noftri  quin  focdcra  le£H 
Polluut,  &mollis  ikpro  ic  ja&et  adulter. 
Non  cpo  jjc'.;c;o  famulos  crudclis  acerbo 
Opprdli.  mem.-r  utfragilis  canceperit  ulva 
Humanam  effig:em,  &  (imilis  prmordia  vitse : 
Sic  fc  propitium  fummi  clementia  patris 
Prae.eat,  ex  elsa  cum  majdtate  tribunal 
Judicis  ingreffu$  trutinae  moaeramine  rcQae 
Urgebitqir:  hominum  vitns,  &  prcemia  pon  >t. 
Si  fera  pauperies,  noftram  indignata  repulfam^ 


!n« 


C  A  P.    XXXI.  &Ss 

Ingemuit,  viduifve  averti  quaeftibus  aurem: 
Si  fine  pupillis  cerealia  munera  feffus 
Indulfi  genio,  teneris  nam  primitus  annis 
Accrevit  mecum,  &  fenfit  gens  orba  parentein: 
Si  mihi  defpettus  pauper  fub  frigorc  quifquam 
Veftis  inops  jacuit,  noftrce  nec  vellere  lanas 
Ceffit  hiems  tergo,  &  noois  bona  multa  precatus 
Cinxerat  exfultans;  fi  me  fub  judice  iniquo 
Orphana  fuccubuit  pubes,  luxata  lacertis 
Brachia,  &  attritis  marcefcant  olfa  medullis. 
Quippe  imo  femper  fedit  mihi  pedtore  terror 
Numinis,  &  celfo  metui  faftigia  dextrce. 
Si  mihi  mentem  unquam  fulvi  fiducia  nummi 
Extulit,  aggefti  quamvis  fuperavcrat  auri 
Congeries;  fi  mc  illcxit  Titania  Phcebe 
Accenfum  radiis,  vel  qui  fol  temperat  orbem- 
Ofcula  fi  junxi  dextrae,  per  fidera  jurans, 
Infandum  fcelus  &  jufta  mercede  piandum, 
Quodque  nefas  Jovam  gentili  more  negaffem; 
Si  mihi  cum  fra£t;s  hoftis  diffideret  armis, 
Gaudia  tentarunt  mcntem;  fi  vindice  lingua 
Impuras  ultus  voces  muledi&a  rep^ndi; 
Si  non  abftinui  famulum,  cum  nomine  noftro 
Exigeret  poenas,  odio  irritatus  acerbo: 
Kofpitii  mihi  cnra  fuit,  ne  claufa  viator 
Limina,  &  obftru&as  detleret  cardine  portas: 
Si  quando  occulai  commiffae  crinfna  culpae, 
Et  tacui  vano  noftri  occascatus  amore, 
Qualis  Adam,  primi  fuxit  cum  mala  veneni^ 
Silvarum  densa  fefe  caligine  tcxit; 
Poftcritas  feqivtur  tr;ftis  male  confcia  culpae, 
Quo  i  fi  forte  fuJt,  populo  turbante,  coorta 
Seditio,  impaviduci  medio  me  concio  ccetu 
Vidit  paciiicis  mulcentem  peftora  didis. 
Nulli  vim  feci,  nec  lasfi  ignobile  vulgus, 
Sed  juftae  patulo  refonaoant  cardine  portse» 
O  mihi  ii  liceat  jufto  fub  judice  cauflam 
Djcere,  fi  calamo  vit«  momenta  pera&se 
Digera,  &  dicam  nobis  inf.riberet  hoftis! 
Illa  meis  monumenta  humeris,  &  vertice  celfo 
Obvia  geftarcm  cundtis,  &  prncipis  inftar 
Ingrederer  tali  fulgens  fublimis  ami<3u. 


i 


254  J     O     B     I      r 

Si  mea  lugenti  tellus  dcflevit  aratro, 
Si  fulci;  gemuere  mei,  fi  dura  coloni 
Conditio  nullaCcrerem  mercede  miniftrat: 
Tum  generofa  licet  committam  femina  terra?, 
Carduus  &  fpinis  furgat  paliurus  acutis. 
Hoec  Joous,  &  fafto  fic  tandem  fine,  quievit. 

C     A     P.       XXXII. 

AT  tres  non  ultra  pergunt  contcndere  amici, 
Quod  fcfe  nullo  maculatum  crimine  vitae 
Crederet,  idque  ultro  verbis  ja£taret  Iobus. 
Quac  poltquam  Elihu  vidit,  Barachelia  proles, 
Qui  Buzen  numerabat  avum,  Ramitide  clara 
Stirpe  fatus,  calidos  irarum  concipit  aeftus, 
Hinc  indigna  virum  ja&antia  movit  Iobi, 
Qui  fefe  auderet  rerum  prxferre  parenti. 
Illinc  ardebat  furiis,  quod  muta  tenerent 
Ora  omnes,  &  quem  firma  ratione  nequibant 
Vincere  damnantes,  animos  auxjffe  fuperbos. 
Non  tamen  indulfit  linguae,  veritufque  fene&am, 
Canitiem  merito  prudens  adfecit  honore. 
Sed  cum  nulla  illis  pulfarent  murmura  linguas, 
Jratus  tales  diflfudit  ab  ore  loquelas : 
Hac  me  noftra  tenus  primae  lanugo  juventse 
Terruit,  auderem  canse  ne  noftra  fene&os 
Senfa  loqui,  namque  attritis  prudentia  ab  annis 
Vifa  m;hi  feroque  ufu  pendere  magiftro. 
At  Pater  omnipotens  facri  fpiramine  flatus 
Imbuit  humanos  animos,  &  coelica  pandit 
Dona  viris:  fapiunt  divino  munere  parvi, 
Defipiunt  multi,  queis  ipargunt  tcmpora  cani. 

Audite,  expendi  veftrce  certamina  vocis, 
Alternafque  vices  fandi,  ncc  viitor  lobum 
Arguit,  aut  re£t£l  quifquam  ratione  refellit. 
Nam  ratio  vobis  hxc  prudentiffima  vifa  eft; 
Non  illum  mortale  aliquid,  fed  concita  terret 
Ira  Dei,  juftifque  luit  fua  crimina  poenis. 
Ipfe  illum,  quoniam  potior  fub  pedtore  nobis 
Sermo  fedet,  prior  aggrediar,  jufteque  movebo. 
"error  habet  reliquos,  tacitaque.  filentia  fignant 


Ora 


C  A  P.     XXXIil.  s5- 

Ora  rtianu,  mutosque  hgerent  in  gutture  voces. 
Quid  moror  ?  ipfe  mco  promam  de  peftore  verba, 
Pe&ore  quod  multo  jamdudum  murmure  clauftris 
iEftuat,  &  patulas  certat  proferre  fub  auras: 
Non  aliter  conclufa  cadis  bullantibus  undis 
Mufta  gemunt  intus,  fpumat  vis  ignca  Bacchi, 
Ergo  iter  expediam  linguas,  gravidoque  levabo 
Fafce  aniitium,  nec  perfonam,  aut  difcrimina  vultus 
Refpiciam,  nec  me  mutato  nomine  quemquam 
Compellare  juvat,  fi£tis  pnefatio  verbis 
Difplicet;  utentem,  fubita  me  morte  Creator 
Perderet,  &  trifti  aeternurn  confumerer  igne. 

c   a   p.     xxxin. 

NUnc  his,  quae  dicam  memorem  te  advertere  mentem 
Jobe  precor,  puro  quoniam  de  pe&ore  ducam 
Sinceram  nullo  fucatam  crimine  vocem. 
Me  facer  effinxit  fragilis  de  pulvere  limi 
Flatus,  &  accendit  vegetam  fpiramine  vitam, 
Refponde,  &  promtis  contra  me  accingere  verbis. 
Quid  metuis?  quin  noftra  vides  interritus  ora? 
Figmentum  mortale  times  ?  non  afpera  nobis 
Verba  fonant,  quamvis  meritus  fis  afpera  verba, 
Annon  ifta  meas  nuper  vox  perculit  aures? 
Immunem  fceleris  vitam  iine  labe  peregi, 
Oppugnat  me  fraude  Deus,  Mavortia  frendens 
Ora  ferox,  nervoque  pedem^  atque  obfefTa  viarum 
Clauftra  tenet,  nonne  agnofcis  veftigia  vocis 
Injuftse?  quid  enim  divina  potentia  cedet, 
Jobe !  tibi,  tollefque  animos,  coelumque  laceiTes7 
Si  tecum  omnipotens  verbis  certare  recufet? 
Sed  quibus  ille  modis  humanas,  accipe,  mentes 
Erudiat;  nam  vel  fefe  fub  no&e  filenti, 
Cum  tacitos  volvit  Phoebe  Titania  currus, 
Exhibet,  inque  fonum  finuofas  explicat  aures, 
Informatque  animum  monitis,  quid  quemque  fequi  fas, 
Quae  via  declinet  re£lo,  quam  dira  rebelles 
Poena  manet,  tum  qua  poflint  ratione  fupremum 
Exitium,  ferrique  acris  vitare  furorem. 
Aut  quatit  adfeftos  labefaftis  offibus  artus, 

Immio 


2S6  J     O     B     1 

Immittitque  luem,  non  illum  pocula  Bacchi 
Ulla  juvant,  fordet  Cercris  gcnialis  arundo. 
Carnea  marccfcit  molcs,  tiaccetque  medullis 
Omnis  honos,  fupereft  mortis  niii  nomen  inane. 
Tum  fi  quis  pictatc  valens,  cui  pe&ore  Suada 
Infidet,  interpres  divini  &  nuncius  oris, 
Juftitiae  pandat  callcs,  vcniamquc  prccatus, 
Vota  ferat  Jovae:  affli£ti  mifcrere,  Rcdemtor! 
Interitu  fervn,  fpes  in  tc  fola  rccumbit: 
Propitium  nobis  Chrifti  te  victima  reddat, 
Reftituet  primee  quondam  ceu  flore  juventas; 
Ille  colet  Jovam  fupplcx,  &  pedore  toto 
Diligct,  &  vultu  lcctus  gaudebit  amaeno. 
Gratuito  redda  miferatus  Jova  favore 
Juftitiam,  tunc  ille  alta  per  compita  voce, 
Peccavi  mifer,  &  re£to  de  tramite  iiexi 
Infelix,  iter;  haud  iftos  infiftere  calles 
Profuit,  heu  noftnx  fenfi  infortunia  culpx! 
Ille  meam  mediis  animam  de  faucibus  orci 
Eruit,  atque  nova  dignatur  lucc  Redemtor. 
Hxc  fortis  funt  fa£ta  Dei,  bis  terque  monentis, 
Qui  fervat  fovea,  qui  viva  lampade  luftrat. 
Aufculta,  attentas  hic  fermo  poftulat  aures. 
Si  quid  habes  dignum  profer :  fed,  Jobe !  filere  ^ 
Profuerit,  noftro  prudentia  manat  ab  ore, 
Servandi  mihi  namque  tui  primaria  cura  eft. 

C     A     P.     XXXIV. 

COnticuere  alii,  ruptoque  hsc  infuper  orc 
Addidit  Elihu;  vos  6  quibus  abdita  rerum 
Scire  datum,  re&ique  vias  callcre  latentes!  ^ 
Huc  adhibete  animos :  ftudio  explorata  fideli 
Eloquar,  occultafque  aequi  tentabo  latebras. 
Auris  fermonis  judex,  guitufque  palatum  eft. 
Immunem  fctleris  fefe  proponit  Iobus, 
Injuftas  clades,  &  iniqr.as  numinis  iras 
Arguit,  affli£tamquc  omni  iine  crimine  yitam. 
Mentiar  haud,  inquit,  quum  fim  fine  crimine,  tclis 
Obrutus,  &  fpirent  lethalia  fpicula  mortem. 
Num  par  impietas  Stygio  fefe  extulit  antro? 

Inven- 


C  A  P.    XXX2V.  2SJ 

Inventufque  Jobo  fimilis,  ludibria  tanta 
Qui  voret,  innocuce  ceu  dulcia  munera  lymphce? 
Seque  illis  addit  focium,  quos  nulla  Tonantis 
Cura  tenet,  nullis  virtus  compefcit  habenis? 
Quorfum,  inquit,  ftudio  quifquam  ducatur  inani, 
f  Et  gratam  curet  Jovse  traducere  vitam? 
Vos,  6  cordati!  appello;  fcelerata  faceflant 
Verba  procul,  nec  enim  novit  coekfte  tribunal 
Flagitium,  arbitrio  mundum  quod  temperat  aequor 
Et  pcenas  fceleri,  &  virtuti  prsemia  ponit. 
Anne  alium  quemquam  terra  praefecit  habenis? 
Immenfove  praeeft  alter,  quem  condidit,  orbi? 
Ille  fimul  flatum  vafti  quo  machina  mundi 
Tota  agitur,  fpirantque  iftis  animantia  terris, 
Evocet  ad  fefe,  fubito  exanimata  fatifcent 
Omnia,  &  informi  folvet  fe  tafoe  cadaver 
In  cineres,  generis  quondam  primordia  noftrh 
Da  mihi  te  facilem,  fi  quid  tibi  mentis,  Iobe! 
Reftat  adhuc,  tantumne  tuo  fcelus  excidit  orey 
JEternum  rerum  Dominum,  coelique  perennem 
Regnatorem,  odifle  pios;  indicere  bellum 
Juftitia;,  &  fanSum  maculari  labe  tribunal? 
At  non  hxc  impune  finit  patrare  per  orbem 
Injuftofque  duces  populi,  regefque  fuperbos,- 
Magnatefque,  inopefque  ^quo  difcrimine  penfat. 
Cumque  furor  vulgi  fecem  populatur  inertis, 
Nulla  a  clade  tegent  injuftos  fceptra  tyrannos, 
Sed  fine  vi  pereunt  mcdiae  fub  tempora  no6tis, 
Ille  etenim  intentis  orbem  perluftrat  ocellis, 
Obfervatque  vias  hominum,  tenebrofa  profundse 
Mortis  clanftra  fubit,  ne  quo  fe  condat  1n  antro 
Impietas,  fidatve  ullis  occulta  latebris. 
Nec  tamen  immerita  quemquam  juftiflimus  ultor 
Clade  petit,  fortefque  viros,  multumque  potentes 
Conterit,  ut  folio  juftus  fuccedat  iniquo, 
Fa&a  injufta  patent;  nam  noftis  protinus  umbras 
Difcutit,  &  clara  refplendent  omnia  luce. 
Ac  veluti  inflatos  quifquam  comploferit  utres, 
Sic  ille  in  propria  tumidus  ftatione  peribit : 
Namque  Dei  fprevit  kges,  &  noluit  ejus 
Pa£ta  fequi,  gemitufque  inopes,  &  triftia  verba 
Pauperis,  excelfas  Jovx  deduxis  ad  aures, 

K  k  111* 


*$*  J     O     B     1 

llle  fimul  pacem  dederit,  quis  territa  turbct 
Pettora?  quis  vultus  rurfum  condente  ferenos 
Pandat  opem  miferls?  an  non  oftenfus  iniquo 
Datfatuos  reges  populo,  rurfumque  rebelir 
Immitcs  frcnat  populo  turbante  tyrannos  ? 
Ergo  Dcum  implora  foitcm,  cui  parcere  cordi 
Iniidet,  invitus  fefe  convcrtit  ad  iras. 
Quod  vidco,  fcclus  agnofco,  mc  crimina  te&a 
Inftrue,  nam  pofthac  femper  peccare  rccufem; 
Ex  animo  hxc  numquid  profers?  clcmenfquc  cependct 
Jova  tibi,  fcd  fi  porro  contendere  pergas, 
Elige,  nam  talem  nequaqivam  elegero  fortcm; 
Quin  loqueris,  quac  fcrt  animus?  prudcntia  pof.o 
Pedora.,  num  ftolidis  violark  vocibus  aures 
Jobus,  &  indigno  fcedarit  crimine  linguam? 
.  Alme  parens!  prius  his  Jobum  ne  deiere  poenis, 
Quam  vidtas  dcdat  palmas  pro  talibus  auiis, 
Ne  fcclus  accumulet  fcclcri,  ludibria  ja&et 
In  focios,  ipfi  indicat  ccrtamen  olympo. 

C     A     P.      XXXV. 

PRomit  adhuc  tales  Elihu  de  pe&ore  voces, 
Siccine  te  vanas  tollit  fiducia  mcntis, 
Ut  pietate  parem  credas  non  eflTe  Tonantem? 
Quid  mihi  profuerit,  dices,  quod  talia  pafius 
Supplicia,  &  tantas  exfolvo  corporc  pcenas  i 
At  te  nunc,  Jobe!  admoneo,  fociofque  pcr  orbem 
Quos  hic  error  habet,  finuoli  tegniina  cccli 
Adfpice,  fufpcnf.ifque  alta  fub  fornicc  lymphas, 
Si  fceleri  indulges,  numquid  nocitura  Tonanti 
Arma  geris?  contra,  fi  re&o  tramite  vitam 
Dirigis,  an  poteris  quidquam  prodcfie  Tonanti? 
At  tua  te  fervat  pietas,  vicinia  tota 
Sentit  opem,  fcelcris  contra  contagio  late 
Serpit  in  exitium,  lu£tuque  involvit  acerbo. 
At  dices,  gemit  afliduo  plebs  multa  tyranni 
Frafta  jugo,  &  largo  ducit  fufpiria  \u£tuy 
Nec  tamen  attingunt  inopum  Coeleftia  curas. 
Haud  equidem  inficior,  fed  non  ea  turba  potcntem 
Rite  vocat  Dominum,  Deus  6  mihi  conditor  adfis! 

U' 


C  A  P.     XXXVI.  259 

Ut  te  no&e  canam:  nam  funt  mihi  plurima  laudis 
Argumenta  tu#,  pronas  fpeftantia  terras 
Bruta  fugit  ratio,  nec  avis  quce  prapete  penna 
Ingreditur  didicit  prudentis  dogmata  vitas. 
Sed  quonam  vanas  pafto  vocefque,  precefque 
Audiat,  aufcultetve  tibi,  qui  cernere  fummum 
Nec  contemplari  credis  mortalia  Jovam? 
Jobe  hanc  expendas,  ipfo  te  judice,  cauffam, 
Exfpe&efque  Deum;  nam  quod  neglexeris  illa, 
Ignorans  quam  munificus,  clemenfque,  bonufque, 
Quanta  illi  largo  diftillet  gratia  fonte, 
Hinc  plagx,  &  tantas  Jovas  furor  induit  iras. 
At  tu  dilatas  fceleratis  ora  querelis, 
Nec  facinus  ceffas  verbis  augere  fuperbis. 

C     A     P.       XXXVI. 

ACcipe  qux  dicam,  non  longa  filentia  pofco, 
Nec  mihi  vox  deerit,  cauffam  quse  judicis  asqui 
Afferat,  ipfa  fuos  pandet  prudentia  fontes. 
Non  equid£m  omnipotens,  fortis  qui  robore  dextrae 
Praevalet,  affii&os  rebus  defpe&at  egenis : 
Propitiumve  videt  fceleratas  fa&io  turbas;  ' 
Aut  quoquam  a  jufto  fle&it  fua  lumina  coetu: 
Sed  tandem  extollit  foliis,  &  regibus  sequat. 
Quod  fi  compedibus  vindti,  ftri&aque  ligati 
Pauperie  fuerint,  illis  commifla  repente 
Indicat,  &  cauffas  divinas  nunciat  irse. 
Hortatur  retro  a  vitiis  veftigia  fle&ant. 

Si  corde  inducat  Jovas  parere  monenti, 
Illum  tarda  dies  numerantem  gaudia  vitse 
Imponet  tumulo;  fed  fi  parere  recufet, 
Non  aciem  ferri,  aut  mortem  vitabit  acerbam. 
Nam  fallax  animi,  &  poenis  gens  nefcia  fle&i 
Thefauros  irae  cumulat:  primaque  juventa 
Occumbet,  viles  inter,  fua  fcorta,  cynoedos. 
At  pater  infontes  &  opis  miferatur  egenos 
Omnipotens,  nec  te,  ii  certa  in  vota  vocaris, 
Defpiciet,  trepidique  ereptum  e  faucibus  orci, 
Luxificis  lxtum  faciet  difcumbere  menfis. 
At  tu  judicio  es  totus  repletus  iniquo, 

Kkz  Perver- 


&6o  J    O     B     I 

Pervertifque  ocqui  leges,  quibus  omnia  fulcit. 
Hinc  iras  fpirat,  te  lbevi  verbere  tiagri 
Auferet,  &  nullo  fervabis  munere  vitam. 
Quid  tibi  divitix,  quid  fulvum  proderit  aurum? 
Quid  vires?  ne  mortem  opta  fub  no&e  lilenti, 
Innumerse  cujus  clauduntur  tegmine  gentes, 
Nec  mentcm  addicas  fceleri,  quo  te  eftera  ducit 
Paupertas,  fuadetque  fuis  afflictio  tclis. 
Ecce  Deus  cunftis  virtute  &  robore  prxftat! 
Illi  quis  doftor  fimilis,  praefcjribere  leges 
Quiie&i  queat,  &  Jovam  incufabit  iniqui? 

Sis  memor,  ut  magni  miracula  plurima  mundi 
Fa£h  Dei,  noftros  circumfulgcntia  fenfus, 
Magnificis  verbis  &  multi  laude  celebres.^ 
At  Jovam  immenfum  qui  cun&a  hosc  condidit  auftor 
Vix  noviffe  datum  eft,  aeternx  tempora  vitas 
Quis  numeret,  noritque  dies,  annofque  perennes? 
Ille  iimul  calido  eve&os  a  fole  vapores 
Colligit  in  panfas  tanquam  tentoria  nubes, 
Et  facit  arenti  difcurrere  nubila  vento, 
Aut  lavat  sethereo  demerfos  gurgite  campo§> 
Franguntur  nubes,  multo  terrore  refultant  i 
Fulmina,  collucent  accensa  lampade  campi; 
Mox  picea  nubes  pontum  caligine  celat. 
His  modo  terra  luit  pcenas,  modp  pafcua  rura 
Irriguis  faturantur  aquis,  modo  lumina  foli 
Obtegit,  &  currus  Phcebaeos  invidet  orbi. 
Hoc  intercedunt  divini  tempore  vates, 
Placaturque  Deus,  folioque  exaudit  ab  alto. 

C     A     P.       XXXVII. 

IPfe  arjmi,  quoties  rerum  admiratio  verfat, 
Deftitupr,  quatiorque  imis  terroribus  artus, 
Mugitu  tonat  horrendo,  vis  ignea  fiammas 
Emicat,  iiigenti  mifcetur  murmure  ccelum, ^ 
Voce  boans  Domini,  mifta  cum  grandine  riimbus 
Jnfequitur,  fugit  omnegenus  pecudumque,  hominumque^ 
Attonitique  imis  fubeunt  fua  te£fo  cavernis* 
Turbine  perfjantur  campi,  fita  lxta  tepenti 
EKipiont  lympbas  gremio,  ftat  ijiarmore  pigro 


C    A    P.      XXXVIII.  z6i 

Vin&a  palus,  Boreae  horj:ifici$  calcata  pruinis. 
Fa£ta  equidem  miranda  Dei,  qui  temperat  orbes 
iEthereos,  totumque  regit  liberrimus  axem. 
Seu  placidas  vultu  terras  profpe£tat  amoeno, 
Seu  fevam  immittit  meritis  mortalibus  iram  : 
Arrige  nunc  aures,  &  mundi  arcana  patentis 
Difce  lubens;  num  te  comitem  fibi  legit,  Iobe  ! 
Cum  ftatuit  legem  vacuo,  cum  figeret  arcum 
Qui  bibit  innumeros  adverfo  fole  colores  ? 
Num  caluit  quondam  tepefa£to  veftis  ab  *\uftro, 
Auftro  quo  ponunt  fedati  turbine  venti  ? 
Adfuerafne  illi.  celfi  ciim  tegmina  coeli 
Explicuit,  folido  tamquam  conflata  metallo  ? 
Nos  equidem  obruimur  tenebris,  tu  fi  quid,  Iobe! 
Provida  mens  alto  fecum  fub  pe£tore  verfat ; 
Pande  mihi  rerum  cauffas,  cur  nubila  ccelo 
Nunc  folem  impediunt,  Bore^  nunc  flabra  minacis 
Diftugiant,  redeatque  iterum  lux  aurea  mundo : 
Scilicet  h#c  rerum  folus  fibi  vendicat  au£tor, 
Juftitia,  virtute  potens,  &  robore  multo 
Confpicijus ;  quales  nor?  ulla  affli£tjo  vires 
Vel  fentit,  vel  ferre  queat,  penetralia  mentis 
Novit,  nec  dubiis  opus  eft  inquirere  rebus : 
Nec  fibi  qui  fapiunt,  cordatique  efle  videnturf 
Refpicif:,  aut  dignos  prudentum  nomine  cenfet. 


C     A    P.     XXXVIII. 

AT  Pater  omnipotens  rapido  de  turbine  Jobum 
Appellans,  capiant,  inquit,  certamina  tandem 
Veftra  modum,  &  promtis  contra  me  accingite  lumbis, 
Quae  te  habuit  regio,  folidae  fundamina  terrae 
Cum  jacerem,  &  primus  mundi  cpnfurgeret  axis  ? 
Quis  rexit  rubricam  oculis,  orbifque  profundum 
Menfus  iter,  ftatuif  fufpenfb  pondera  terras 
In  medio,aereis  tantiim  fufFulta  columnis  ? 
Quis  cceli  convexa  procul  tentoria  flammis 
Imbuit,  acternumque  melos,  laudefque  parentis 
iEtherii  angelicis  docuit  decurrere  ple£tris  ? 
Qui:  rabiem  ponti,  rudibus  quum  ferveret  undis, 
Continuit,  mulcens  animos  ?  retinacla  furenti 

Quis 


26z  J  O  B  I 

Quis  dedit,  &  ccrtas  vctuft  tranfcendere  metas  ? 
Anne  umquam  rofeum  linqucns  aurora  cubile 
Etl  monitus  cxpcrta  tuos,  ut  lampade  terras 
Viferet,  altcrnis  iterum  oofcrvanda  tencbris  ? 
Tcmpore  quo  impietas  dcnfis  fcfe  occulit  umbris, 
Braciiia  frangunturque  clati  Gcva  tyranni. 
Dic  i\  menfus  itcr  pclagi  cs,  quo  gurgite  Ncreus 
Altior,  ima  petens  lethxos  mifccat  amnes  ? 
Vidifline  domos  Ditis,  regna  invia  luci  ? 
Quam  Icmga  cit  tellus,  quam  largo  in  Tartara  clivo 
Praecipitat,  quanto  circus  ft  colligit  orbc  ? 
Sin  te  fcire  viaS  rerum,  momentaque  mundi 
Noffc  putas,  paucis  nc  dedignare  rogantem, 
Quas  habitant  tcrras  tcnebrac,  quo  liminc  lumcn 
Exeat,  unde  atra  rediens  nox  palleatumbi 
Utque  hasc  cognoris,  numquid  primordia  vitfc 
Coeperunt  tum  prima  tux  ?  num  cana  fenedtus 
Adfcribit  tibi  tot  numeratis  meffibus  anno>  ? 
Copia  quanta  nivis,  quam  largo  militat  oether 
Grandine,  quo  fefe  tollunt  e  tramite  venti, 
Fulguraque,  &  duras  motura  tonitrua  mentes? 
Ecquis  foecundos  gravidis  e  nubibus  imbres 
Dividit  in  terras,  ne  defolata  querantur 
Arva  fitim,  &  laetis  tellus  arrideat  herbis. 
Quis  pluviam  genuit,  rorem,  canamque  pruinam,  ^ 
Horrentemque  gelu  glaciem,  qua  turbida  aqux  vis 
Siftitur,  &  pigro  torpcfcunt  marmorc  fluftus  ? 
Quis  fuper  alta  poli  flammantia  temperat  aftra? 
Artturum,  pluviafque  hyadas,  fidufque  Orionis, 
Vergiliafque  fua  virtute,  atque  ordine  pandit? 
Num  limul  incrcpitet  tua  vox,  e  nubibus  altis 
Praecipitcm  dabit  iinda  gradum,  num  fulgura  parent 
Impcrio  fubje&a  tuo  ?  quis  tanta  repentfc 
Scire  dedir,  fophiamque  animis  accenderat  auclor  ? 
Quis  nubes  docuit  fapphiri  ritc  colorem 
Exprimcre,  &  fudo  volitantia  vcllcra  coelo  ? 
Utque  utres  alto  fufpenfas  xtherc  lymphas 
Diffluere  interras,  fparfus  per  compita  pulvis 
Cogitur  in  glcbas,  foecundaque  rccreat  arva. 


CAP, 


G  A  P.    XXXIX.  263 


C     A     P.     XXXIX. 

SEd  quorfum  setherii  curas  fpeculamur  olympi? 
Fare  iriibi  folum,  quo  doda  leeena  magiftro 
Infidias  ftruit,  ut  catulos  folctur  hiantes? 
Undc  cibus  manat  corvis,  ciim  flcbile  pulli 
Ingeminant,  poicuntque  fuo  clamore  Tonantem  ? 
Noftin'  rupicaprae,  &  cervae  quo  tempore  primum 
Concipiant,  quotus  abfumat  faftidia  menfis  ? 
Illcc  vi  multa  partum  nituntur  in  auras 
Edcre,  qui  pinguis  detondens  pabula  campi 
Luxuriat,  mifsaque  colit  deferta  parente. 
Vincula  quis  folvit  ?  qui  funt  qui  libera  colla 
Reftitu&e  onagro  ?  folus  campeftria  juffi 
Tecta  colat,  fterilefque  agros,  deferraque  falfa ; 
Delicias  urbis  ridet,  vocemque  tyranni 
Non  metuit,  montana  illi  funt  pafcua,  gramen 
Se&atur  vitide,  incultis  per  inhofpita  terris. 
Rhinocerofne  ulli  domitus  fub  pondere  aratri 
Ingemet,  aut  raftro  glebas  perfringet  inertes, 
Sulcabitve  viam  Cereri,  aut  fpem  colliget  anni 
Plauftra  ferens  dorfo  ?  num  hos  robuftus  in  ufus 
Ornafti  pavoncm  alis,  quibus  ille  fuperbit  ? 
Aut  tibi  depictis  decorata  ciconia  pennis  ? 
Aut  ftruthius  paniis  nequaquam  inglorius  alis ; 
Hxc  fatua  eft  volucris,  mediis  fua  negligit  arvis 
Ova,  nec  incertus  metuit  ne  forte  viator 
Conterat,  aut  vacuos  depafcens  ungula  campos  : 
Ova  mihi  curae,  calidoque  foventur  ab  xftu : 
Dura  illa  eft  genitrix  ;  fed  rerum  providus  au£tor 
Noluit  effe  piam  ;  voluit  cum  furgeret  alis 
Temnere  equum  curfu,  &volucres  feiToris  habenas, 
Sed  quis  equo  robur  tribuit,  qui  hinnitibus  auras 
Territat  ?  accendunt  rabidx  fpiramina  nares, 
Infurgitque  jubis,  vaftum  quatitungula  campum, 
Voce  ciens  Martem :  non  illum  fpicula  terrent 
Gnofia,  nec  rutilis  ardens  rnucronibus  enfis, 
Exardetque  animis,  &  Martia  concipit  arma 
Terribilis  clangore  tubae;  num  fecit  Iobus 
Accipiter  calidos  ut  curfu  invaderet  auftros, 


Ei 


264  J  0  B  I 

£t  rabidos  aquilae  auderent  contcmnerc  foles  ? 
Ille  fuper  cclfis  deferta  cacumina  rupcs 
Ardua  tecla  cclit,  notafque  cadaveris  auras 
Haurit,  &  intcntis  praedam  fpcculatur  ocellis, 
Jamdudum  crudos  affuefcens  fanguine  natos. 
Et  Dominus  Jobo,  haec  illum  fccifle  neceffe  eft, 
Qui  dubio  mecum  fubeat  ccrtaminc  Martcm. 
At  Jobus,  nimium,  fateor,  tcmcraria  nobis 
Lingua  fait,  tacitus.  pofthac  tua  julla  verebor. 

c    A    p.    XL. 

AT  Pater  omnipotens  voccm  de  turbine  pandit ; 
Tune  es  quem  rtudium  commendat  amabile   re&i, 
Nos  vitio  intcnti  pollutum  degimus  aevum  ? 
Num  tibi  ftant  asquae  firmo  fub  pectore  vires, 
Aut  tali  vox  ore  tonat  ?  Sume  ardua,  quasfo, 
Sceptra  manu,  auricomis  plaudat  tibi  gloria  pennis. 
Undique  cingat  honos  folium,  dent  faeva  fuperbi 
Supplicia,  affli&is  jaceat  gens  impia  terris. 
Non  ibo  inficias,  proprias  quin  munere  dextrae 
Servari,  innocuamque  queas  producere  vitam. 
Ecce  tibi  Behemoth,  noftri  pars  una  laboris, 
Tondeat  ut  fcenum  campis,  fortiffima  lumbis 
Robora  habet,  virtus  magna  infidet  umbillico. 
Cauda  inftar  cedri  eft,  nervofo  tegminc  teftes 
Occulit,  adfurgunt  validis  firmata  medullis 
Offa,  velut  fcrri  rigidis  confiata  caminis. 
Exccllens  opus  eft  Jovee,  nec  fcrrea  dcfunt 
Arma  illi,  gladium  probofcis  &  arma  miniftrat, 
Et  tamen  innocuis  Elephas  fua  pabula  campis 
Carpit,  &  alludunt  laetas  armcnta  per  herbas. 
Illa  fub  umbrofo  producit  tegmine  fomnos, 
Et  falicum  quaerit  latebras,  fubfiftere  credas^ 
Flumina  cum  mediis  ingens  fefe  abluit  undis, 
Quod  fi  forte  fitim  fedct,  non  ebria,  quamvis 
Jordanem  vacuum  totis  abforbeat  undis. 
Aft  illi  validae  tendens  venabula  dextrae 
Omnipotcns,  laqueis  nares  praefigit  acutis. 
Num  balasna  tibi  fallaci  pendeat  hamo, 
Q*q  trahens  funem,  maxillafque  &re  rigentes 

Per» 


CAP.    XLJ,  26s 

Pcrfodics  fpinae  ftimulo,  monftrumque  domabis 
Indocile,  ratum  vcrbis  ut  lcniat  hoftem  ? 
An  tibi  perpetua  tradct  fc  legc  miniftram 
Servitii  fabitura  jugum,  vel  pafteris  inftar 
Delicias  faciet  pueris,  convivaquc  menfae 
Appofitas  libabit  opes,  cautufve  redemtof 
Dividet  in  partes?  non  harpagonibus  uti 
Pifcanti  prodeft,  nec  acuto  fufcina.dente, 
Sifte  manum,  dura  bellum  nam  forte  capeflis : 
Spes  capiendi  ejus  mendax,  terrorque  repeme 
Dejiciet,  tantis  quis  non  fruftrabitur  aufis  ? 

C     A     P.      XLI. 

ILla  foporifero  cum  dat  fua  membra  cubili, 
Quis  levet  c  fomno,  quis  fefe  opponere  nobis 
Audeat,  invifta  eft  cui  magna  potentia  foli  ? 
Omnia  cui  parent  ?  fed  paucis  ora  refolvam. 
Quum  decus  &  firmis  ornet  compagibus  artus3 
Num  veftis  quifquam  ftri&ce  patefecerit  oras^ 
Et  docili  freno  patulos  conftrinxit  hiatus, 
Nil  veritus  multa  faevos  formidine  derifes  ? 
At  vcluti  jun£to  irrumpunt  umborie  phalanges* 
Sic  fcfe  impediunt  fquamce  clypeique  teguntur 
In  morem,  &  tutos  arcent  a  cufpide  morfus. 
Nec  tcnues  ullo  penetrant  fpiramine  venti. 
Naribus  erudtat  fparfae  vaga  lumina  flammaej 
Purpurei  radiant  oculi,  vulcania  taedas 
Ora  vomunt,  fumus  flagrantibus  aeftuat  auriSo 
Ardua  colla  jubis,  qtiacunque  immania  verrit 
iEquora,  crudclis  late  comitatur  egcftas. 
Stat  folida  compage  caro,  fub  pefitore  cauteS 
Poflidet,  obdiVdtoque  rigerit  prcecordia  ferro. 
Illa  immane  fimul  tumidis  caput  extulit  undis^ 
Diffugiunt  omnes  trepidi,  queis  gloria  lauderir 
Conciliat  bello,  nec  enim  fubfiflere  contra' 
Ferri  acies,  thoraxve  poteft  ex  aere  rigenti. 
Mucro  inftar  paleae  eft,  glacies  ceu  futilis  #ra 
Difliliunt,  fundae  ridet  balearis  habenas. 
Nec  catus  arcitenens,  nec  ftridula  tcrret  arundo ; 
Lancea  cum  multo  vibratur  robors  ridet 

L  I  F«l' 


*66  J     O     &     I 

Fervefcit  vefut  olla  undis  bullantibus  aequof, 
Spumea  qua  graditur  cancfcit  femita  ponto  ; 
Non  illi  vaftis  vigct  xqua  potcntia  tcrris, 
Tcrrorifquc  mctufque  expcrs,  cui  rc&or  olympi 
Impcrium  tribuit  fupra  genus  omnc  fcrarum. 

C     A     P.       XLII. 

TUm  Job  refpondens  convcrfo  pe&ore  dixit ; 
Non  cquidem  ignoro  tandcm,  quin  fumma  pofcftas 
Sit,  patcr  almc  !  tibi,  motus  qucm  corda  latcntcs 
Non  fugiunt  :  fateor,  cseca  mca  pcftora  no&e 
Caligafle  diu,  fatcorque  ignota  fuifle 
Et  negle&a  mihi  fa&a  excellentia  Jovae. 
Ccclcfles  crcbro  monitus  his  auribus  haufi, 
Audivique  lubens  divinse  oracula  vocis  : 
At  non  ante  datum  manifefto  in  lumine  Jovam 
Perluftraffe  oculis  :  riunc  mc  &  mca  putida  fafia 
Deteftorque,  odique,  &  abominor^  undique  nobis 
Ludtus  erit,  teftefque  mihi  faccufquc  cinifque, 
Et  fcedum  multo  confperfum  pulvere  corpus. 

Tunc  fic  Jova  Eliphcs ;  calida  mens  xftuat  ira 
Inte  Elipha,  contraquc  duos  fervefcit  amicos: 
Non  etenim  puro  vobis  de  pe&ore  fermo 
Proccffit,  qualifque  mco  manavit  Iobo. 
Nunc  grege  de  toto  taurorum  corpora  fcptem7 
Balantes  totidem  numero,  ma£tare  repcnte 
Profuerit,  fcelus  haec  vobis  holocaufta  piabunt 
Immenfum,  ipfc  meas  Jobus  projeftus  ad  aras 
Vota  fimul,  veniamque  feret :  nec  tetricus  aures 
Dile&i  potcro  precibus  divertere  fervi. 
Haud  mora,  feftinant  omnes,  &  juffa  capeffunt, 
Nec  duro  clemens  vultu  refpexit  Iobum 
Omnipotens,  auxitque  bonis,  fortunaque  rifit 
Blandiiis,  &  dupla  laetum  cumulavit  opum  vi. 
Quas  fimulac  rumor  vicinis  attulit  arvis, 
Accurrunt  fubito  fratres,  &  lseta  fororum 
Concio,  nec  paucis  epulas  celebrantur  amicis. 
Munus  quifque  fuum,  cultoque  monilia  collo 
Attulit,  &  verbis  animum  folantur  amicis» 
Jnterea  pleno  diffufa  eft  copia  conm 


C  A  P.    XLII.  z6j 

A  Jova,  duplicique  accrevit  gloria  luxu.' 
Et  jam  bis  feptem  balantes  millibus  ibant, 
Nec  juga  mille  boum  deerant;  fex  mille  cameli, 
Mille  alin^  errabant  campis,  feptemque  beatae 
Fulcra  domus  genuit  natos,  ternafque  propagat 
Feminese  fortis ;    quarum  quas  maxima  natu, 
Jemima  nomen  habet ;  qux  proxima,  Keziadifta  eft  ; 
Clara  Kerenhappuch  poftremo  eft  edita  nixu  : 
Praeftanti  nymphse  forma,  nec  talia  vidit 
Corpora,  qua  latum  radiis  fol  temperat  orbenn 
Jllas  jure  pater  voluit  cum  fratribus  aequo 
Sortiri,  quaecumque  libi  poft  fata  manerent. 
Ipfeque  poft  cladem  centum  fuperaddidit  annos, 
Et  bis  vicenos :  tandem  matura  fene&us 
Exfaturata  annis,  feriem  mirata  nepotum 
Lumina  compofuit,  tumuloque  excepit  avita 


F  l   N  l   L 


tl  z  THRE- 


*1* 


THRENORUM, 

S    I    V    E 

Jeremia  Prophetx 

JLAMENTATIONUM, 

Paraphrasis  Poetica: 

EodemVhTKicio  ADAMSoNo.^/^i^;;» 
drea  in  Scotiit  Archiepifeopo,  Auftore. " 

Editio  icidem  altera. 

-         ■  .  T  I  -  |  | 

C     A    P.      I. 

QUomodo  fola  fedct,  tot  nuper  civibus  orba 
Urbs,  inter  cunetus  quse  populofa  fuit? 
Ut  qux  trifte  gemit  dpFun&o  conjuge  conjunx* 
*    Et  vidui  defiet  tcmpora  mcefta  tori. 
iQuomodo,  quoe  gentes  fupra  capi^t  extulit  omnes, 

Vi6ta,  tributorum  fert  patienter  onus? 
Ncc  luchim  minuunt  cseca  fub  no£te  tenebrse, 

Et  gravido  madidas  dcpluit  imbre  genas, 
Nec  quifquam  ex  prifcis  miferam  folatur  amicis3 
JBellaque  crudeli  fasvius  hofte  gerunt* 

Quo- 


CAP.     L  ag9 

.Quomodo  fic  patriis  migrat  de  finibus  exful 
^Juda,  fui  fugiens  limina  cara  foli? 
Nec  fpes  eft  inter  gentes  jucunda  quietis, 

Anguftumque  atrox  obiidet  hoftis  iter. 
Quomodo  moefta  Sion  deferto  tramite  luget  ? 

Et  populus  regni  fabbata  rara  colit? 
Et  defolatae  deflent  fine  judicc  portx  ? 

Et  vacua  a  myftis  atria  fola  gemunt? 
Squalida  virginitas  tunait  fua  pe&ora  palmis, 

Nec  fibi  amara  umquam  definit  effe  Sion. 
Nam  rerum  potitur,  miferefcere  nefcius,  hoftis^ 

Lcetaque  tranquilla  gaudia  pace  colit: 
Scilicet  ardefcens  oflfenfi  numinis  ira 

Artifici  fcelerum  triftia  fata  tulit. 
Hinc  captiva  phalanx  juvenilibus  exfulat  annis: 

Eximium  amifit  nata  Sione  decus. 
Territa  nobilitas  nullo  difcrimine  belli 

Venit  m  hoftiles  deditione  manus. 
Utque  volant' trepidi  campis  per  pafcua  cervi^ 

Sic  illi,  cervi  njore  fugacis,  eunt. 
O  Solyme !  deflens  inimicce  vulnera  dextrse,  1 

Num  futpeunt  animum  gaudia  prifca  tuum? 
Cum  populi  turmas  hoftilis  demetat  enfis, 

Et  torvo  feftos  rideat  ore  dies. 
Peccavit  Solyme,  impuris  ceu  menfibus  uxor 

Abftinet  a  cafti  foedere  fola  tori; 
Nuda  rfinus,  latas  oftentat  fimbria  fordes  -> 

Vilis,  amatori  defpicienda  fuo. 
Ingeminat  lu£him,  trifternque  averfa  dolorem, 

Mercedem  hanc  fceleris  vix  memor  effe  fui. 
Nec  cum  corruerit,  mirando  perdita  cafu, 

Solamen  miferx  qui  ferat  ullus  adeft. 
Adfis  6  mihi,  Jova!  favens;  nam  turgida  criftas 

Tollit,  &  hoftilis  colla  fuperba  furor. 
Praedantur  gentes  pretiofa,  &  fan6la  profanant 

Atria,  barbarico  non  adeunda  choro: 
Afiiduo  populus  pafcit  jejunia  fletu, 

Nec  modicam  pellit  res  pretiofa  famem. 
Alme  parens !  miferam  clementi  refpice  vultu, 

Nec  vilis  fervi  defpice  vota,  Deus ! 
Huc  adverte  animum,  tranfis  quicunque  viator* 
£{Te  pari  quidMUam  poife  dolore  putas? 

Jova 


ryo       fHRENI  JERBMIAS 

Jova  furcns  in  mc  fervcnti  exxftuat  iri, 

OiTaque  deje&o  ccclitus  ignc  coquit. 
Intendit  pedibus  csca  vcnabula  fraudc, 

Nc  polfim  tortos  arte  cavcre  dolos. 
Tranfverfmn  me  retro  agitat,  terrxque  fupinum 

Alligaf,  &  totos  langueo  fola  dies. 
Utque  gemunt  fortes  torto  fub  viminc  tauri; 

bic  juga  me  fcelerum  criminc  texta  premunt. 
Nec  fupcrant  vires,  nec  fracto  in  corpore  virtus, 

Nec  disje&a  itcrum  tollere  mcmbra  licct. 
Conculcat  pedibus  prsftantcm  robore  pubem, 

Et  cecidit  validi  fracla  juventa  maniu 
Atque  uttorcular  maturas  exprimit  uvas  ; 

S;c  virgo  Judx  filia  trita  fuit. 
Hinc  mihi  perpetuis  dccurrunt  lumina  rivis, 

Et  madidi  ex  oculis  flumina  roris  eunt. 
Nec  fpes  aftulget  rediviva?  parva  falutis, 

Pignoraque  hoftiles  diripuere  manus. 
Moefta  Sion  tendit  panfas  ad  fidera  palmas, 

Suppetias  nufquam,  qui  ferat,  ullus  adeft.  , 
Finitimos  omnes,  funt  hsec  praecepta  Tonantis, 

Juffit  Jacpbo  bella  ciere  fuo. 
Immunda  eft  Solyme,&juftusfinecriminevindex 

In  mea  crudeli  crimina  Marte  furit. 
Huc  oculos  populi,  &  noftras  advcrtite  clades, 

Quas  capti  juvenes,  quas  mea  virgo  luit. 
Cum  pofco  auxilium,  fpes  me  fruftratur  amantum^ 

Enecuit  myften  cum  feniore  fames. 
Me  conclamatis  tandem,  Jova!  adfpice  rebus, 

Cor  mihi  ceu  mcdio  flu&uat  unda  mari, 
Et  tamquam  pelagi  tumidis  vexata  procellis, 

Vifcera  funt  craffo  turbida  noftra  luto. 
Deflcxi>  fateor,  nec  parcit  poena  rebelli,  # 

Enfe  foris  pereo,  mors  mihi  certa  domi  eft. 
Nec  cum  lugubri  refonant  mea  pe&ora  plan&u, 

Quifquam  eft  qui  molli  leniat  ore  malum. 
Interea  fcftis  celebrant  Paeana  choreis, 

Lastaque  fit  plagis  gens  inimica  meis. 
Quin,  Deus !  #  fan&is  olim  praedi&a  prophetis, 

Vertis  in  hoftiles  triftia  tela  greges  ? 
Confpe&um  fubeant  inimicae  crimina  gentis, 

Parque  pari  cfimen  conditione  luant. 


Ih 

Me  fce!us  afflixit,  pavido  cor  pc&ore  languet, 
Solvit  &  in  luflais  fqualida  membra  dolor. 


2*]l 


C     A     P.       II. 

QUomodo  nata  Sion  pice^  caligine  te£fo  eft? 
Sublimifque  ruit  de  ftatione  poli  ? 
*Nec  memor  eft  fcamni,  (fic  fervens  ^ftuat  ira) 

Quod  pedibus  fuberat,  motus  Iova,  fuis. 
Quomodo  munitas  Judas  fundo  eruit  arces, 

Ne  reliquas  habitet  gens  Jacobasa  domos  ? 
Abjecit  regnumquc  fimul,  procercfque  potente^ 

Et  cum  principibus,  fceptra  profana  fuis  ? 
Quomodo  divino  pcriit  fic  impete  robur, 

Vifque  Ifraelis  tota  repente  ruit  ? 
Et  retrahit  dcxtram,  dextram  ne  conferat  hofti, 

Flamma  Jacobseas  undique  pafcit  opes: 
Quomodo  more  hoftis,  tenfoque  minaciter  arcu, 

Dirigitur  celcri  certa  fagitta  manu  ? 
Ele&os  perimit  populi  lcthalis  arundoj 

Ignis  edax  vaftx  te£bt  Sionis  habet. 
Quomodo  fic  vultus  hoftiles  vertit  in  iras, 

Nec  firmas  arces,  nec  loca  culta  finit? 
Et  multo  Judse  confe&a  eft  filia  lu6tu, 

Triftia  perpetuo  lumina  rore  lavat. 
Utque  hortus,  rupto  firmae  munimine  fepis, 

Contra  filveftres  non  habet  arma  feras* 
Conventus  fperntt,  vilefcunt  Sabbata,  Regen^ 

Defpicit,  Antiftes  fentit  abeffe  Deum. 
Quomodo  rejecit  facris  altaria  flammis  ? 

Refpuit  &  templi  te&a  verenda  fui? 
Ac  urbis  muros,  &  celfas  occupat  arces, 

In  Jovce  &  refonat  gens  inimica  domo? 
Quomodo  difruptis  admota  eft  linea  muris, 

Ac  osquata  foio  mcenia  celfa  ruunt? 
Languefcunt  firmss  circum  pomoeria  turres, 

Nec  rctrahit  dextrss  vulnera  Jova  fux. 
Quomodo,convulfis,miferandum!  ve&ibus,  altc 

Sublimes  portae  iic  cecidere  loco? 
Vates,  Rex,  Princeps,  peregrinis  gentibus  errant, 

Hi  iine  lcge,  illum  viiio  nulla  mcnet. 


£*c       fHREHI    JEREMI/E 

Quomodc  cana  cohors  feniorum  astate  verendj, 

Et  cincre,  &  focco  corpora  ftrata  iilent! 
Demiflb  graditur  Solyme  tua  lumine  virgo, 

Nec  lacrimas  oculi  fuppcditare  queunt. 
Vifcera  funt  lutulcnta,  &  putri  turbida  coeno, 

Ex  jecore  immenii  fanguinis  unda  fluit. 
Me  tnfles  populi  cafas,  nil  confcius  infans, 

Et  media  la&ens  obrutus  urbe  movent. 
Appellant  pueri  dulces  cognomine  matres, 

Sed  nulla  cft  vini  copia,  nulla  cibi. 
Mors  triviis  regnat,  gen;trix  mifcrabilis  arrus 

Excipit,  &  grcmio  tabida  mcmbra  fovet. 
Quos  tcftes  tibi,  nata  Sion!  quae  excmpla  requirarn, 

Ut  te  confolcr,  par  tibi  qualis  erit? 
Non  pelagus  tumido  Boreas  cum  turbine  perflat, 

Tanta  procelloiis  verbera  fentit  aquis? 
Quis  medicam  prxftabit  opem  cum  futile  vates 

Somniet,  &  vano  te  gravet  ore  furens? 
Nec  reducem,  ut  par  eft,  peregrinis  evocat  oris. 

Sed  nova  captivas  femina  gentis  alit. 
Complodit  manibus,  Ixvo  caput  omine  quaffat. 

Sibilat  hoc  gradicns  quifque  viator  iter. 
Haeccine  ait  cun&as  inter  prsecelluit  urbes, 

CauflTaque  luetitise  gentibus  una  ftit? 
Effundunt  hoftes  torvo  convicia  ri&u^ 

Dentibus  infrendit  turba  profana  fuis. 
Hcec  optata  dies,  albo  fignanda  lapillo, 

Hxc,  aiunt  noftri  meta  laboris  erit. 
Jova  olim  prifcis  a  fe  decreta  diebus7- 

Confilii  proeftat  firma  ftatuta  fui. 
Quod  te  deftruxit,  quod  cornu  erexerit  hofti, 

Ejus  folius  dextcra  fola  fuit~ 
Intcrea  tumido  turgent  praecordia  faftn,  ^ 

Clamat  &  in  Jovam  gcns  inimica  nefas. 
Nata  Sion!  fac  ut  murii  nova  flumina  currant, 

Et  rivi  cx  oculis  node  dicque  fiuant. 
Nox  precibus  fit  parva  tuis,  confinia  lucis 

Teftentur  vigiles  in  pia  vota  manus. 
Nec  te  cor  pudeat,  liquid*  &  libamina  lymphsr, 

FudifTe  in  Jovas  pedtora  nuda  finum. 
Refpice,  Jova!  mcos  clemcns  mea  pignora  natOS, 

Tabida  quos  media  conficit  urbe  fames*  . 

^  jRefpicft 


C  A  P.     111.  273 

jRcfpicc  palmarcs  pueros,  quos  languida  mater 

Cogitur  ingratis  manderc  deliciis. 
Siccine,  qui  lacris  opcrantur  rnyftica  tcmplis? 

Et  cadet  antc  aras  ipfe  prophcta  tuas? 
Ne^:  virgo,  parvitfque  puer,  juvenefque,  fenefque3 

Evadunt  enlis  vuhiera  cruda  tui. 
Conciiium  vocitas,'  pafTim  terrorque  metufque 

x\dvolat,  &  cogens  agmina  multa  pavor? 
Nec  quifquam  eft  reliquus  qui  tanta  e  clade  fuperfit3' 

Barbarico  ladtens  concidit  enfe  pucr. 

c   a   p.    iii 

ILlc  ego,fuiny  tanto  qui  ffc  difcrimirce  vexor3 
Edidit  in  quem  irx  tot  documenta  fu#. 
Involvit  tenebris,  caeca-caligine  mcriit, 

Ncc  lux  eft  oculis  uiia  relifta  meis. 
lnlbr  me  adverfum  crudi  fe  comparat  hoftis3* 

Ingeminans  irx  fulmina  fseva  fuse. 
OfTaquatit  frangitque  imis  concuffa  medullis, 

Trita  ca.ro  eft,  marccns  &  fine  carne  cutis, 
£xftrux;t  vallum,  iblsaque  ac  aggere  cinxit5 
.   Obiidcr  &  caltris  dira  cicuta  fuis, 
Utque  colunt  tenebras  vitaque  &  luminc  cafl?; 

Sic  mc  mortifera  no.t  tcgit  atra  domo, 
Undique  me  fep.fit,  ne  fpes  mihi  rcftet  eundi, 

In  laqucofquc  chalybs  ingeniof.;s  erat, 
Inclrlmo  numen,  levibus  fcd  vota  procelHs 

Credimus7.&  furd&  ncgligit  aure  preces, 
Invia  facca  via  eft  cxfi  munimine  faxi, 

Pcr  falebrofa  mcum  devia  fteftit  iter. 
Infidias,  rrffique  inltar  crudiquc  leonis, 

Comparat,  ut  Iacerum  vexat  ovile  fcra, 
Cojitra  mc  tcnfo  torquet  fua  fpicula  cornu," 

Lcthalis  rcncs  tranirt  arundo  meos, 
Mc  ridcrat  gentemque  meam,  mc  pafcit  amarory 

Illita  iethifero  pocula  felle  bibo. 
Deprimit  in  cineres,  fraftos  in  rudeta  dentcs 

Evomo,  pax  animos  nulla  relifta  mtx  eft« 
Pene  omnis  Lethaea  boni  me  oblivio  cep;t3 

gt  dixij  robur,  fpes  mea  tota  perit; 

M  m  Ctol 


274       fUREXI    JEREMIJZ 

Cum  plagas  rccolo,  plunctus,abfynthia ;  rnenteflj 

Lurkla  cum  fubeunt  toxica  pota  meam. 
At  poltquam  hscc  alto  rurfnm  fub  pefiore  verfo, 

Spcs  rurfum  nobis  pcctora  muelta  fovct. 
Summa  Dci  cft  bonitas,  fumma  eft  tkmeatia  ]o\x9 

Quod  fupcrcft  noltri  gratia  fola  fuit. 
Certa  fidcs  di&is,  fadtis  conftantia  finnma  cft, 

Solis  ut  Eoo  qui  vchit  axc  dicm. 
In  te,  Jova!  mihi  fiducia  tota  recumbit, 

Efque  animae  tu  fors  illa  beata  mece. 
Jova  bonus,  ii  quis  ipe  non  confidat  inani, 

Abquc  falutifera  pcndcat  cjus  ope. 
Felix  6  nimium  teneris  qui  affueverit  annis,- 

Sub  ferula  Domini  fulKnuifle  jugum! 
Felix  qui  tacitus  tevo  ffne  murmure  perfert,. 

Ora  gerens  trifti  pulverulenta  fitu!. 
Felix  qui  fcedae  patitur  convicia  linguas, 

Et  plagis  laeto  porrigit  orc  g^nas ! 
Scilicct  exfpe&ant  Dominum,  qni  tempora  fignensf 

Auxilio  numquam  definit  eiie  fuis. 
Moeftitia  affccit,  fcd  qni  modo  vulncra  fccit, 

Ille  idcm  mcdicam  mox  tibi  rcddet  opem. 
Invitus,  fateor,  taks  ft  accinxit  in  ira^, 

Ncc  propria  qucmquam  fponte  pcrire  cup;t, 
Quod  calcant  inopcs  crudi  juga  fseva  tyranni, 

Juraque  pervertunt  infidiofa  piis : 
Quod  nulli  eft  asqui  ratio,  fle£titque  tribunal 

Gratia  vel  munus;  num  probat  ifta  Deus? 
Unde  haec  funt  dices*  i\  Jova  haud  fccerit  auflor? 

Num  bona,  nonnc  cjus  proait  ab  ore  malum? 
Cur  contra  Jovam  di&is  infurgit  iniquis, 

Qui  pro  peccatis-vix  leve  fcntit  onus? 
Quin  nofmet  potus  trutinse  moderamine  re&ce 

pendimus,  &  verfo  fundimus  ore  preccs? 
Alme  Deus!  qui  tcmpla  colis  procul  ardua  olympi?. 

Rcfpice  nunc  panfas  in  pia  vota  manus. 
Nos,  eheu !  curvos  fequimur  per  devia  greffus, 

Externae  procul  hinc  orbita  legis  abeft. 
Defe&rix  gens  noftra  fuit  populufque  rcbellis, 

Non  impune  tamen  res  fcelerata  tulit. 
Perfequeris  nos  more  hoftis,  atquc  obtegis  irll, 

Nec  finem  cladis  bellicus  eniis  habet. 

Tc 


C  A  P.     III.  2^s 

Te,  Jova!  interea  nubc  &£aligine  velas, 

Ne  noftrse  penetrent  .in  tu.a  vela  preces. 
Nos  vilcs  animas,  foedae  ut  purgamina  terrse, 

In  medio  iftius  gentis  ineife  iinis. 
Dilatant  patulis  contra  nos  ri&ibus  ora, 

Nec  mors,  ncc  clades,  nec  pavor  ullus  abeft. 
Hinc  lacrim^  largis  hume&ant  lumina  rivis, 

Maxima  de  parvis  fontibus  unda  fluit. 
Nec  prius  arefcent  flentes  in  flumina  venae, 

Vulnera  quam  clemens  viderit  ifta  Deus. 
Afficiunt  oculi  turbatam  in  pe&ora  mentem; 

Nata  Sion!  caufsa  pe&ora  moefta  tui. 
Immerito  me  contra  hoftis  venabula  tendit, 

Ut  folet  immites  qui  capit  arte  feras. 
En  jaciunt  lapides,  &faxa  minantia  torquent! 

In  foveam  fubito  mors  truculenta  rapit. 
Supra  me  exundant  multis  vaga  flumina  rivis, 

Ut  me  nil  aliud  quam  periiile  putem? 
Inclamo  numen,  lacco  me  Jova  profundo 

Audiit,  atque  omnem  juffit  abeife  metum. 
Jova  mihi  patronus  erit,  quo  vindice  fretus, 

Vita  mihi  in  mediis  eft  mea  tuta  malis. 
Cerne,Deus,  judexqueixquo  moderamine  libra, 

Quae  mala  pertulerim,  quanta  ferenda  mihi. 
Non  te  quae  tacito  fecum  fub  pe&ore  muffat, 

Nec  fugit  illa  oculos  ultio  faeva  tuos. 
Probra  audis,  noftique  animi  fecreta  latentis, 

Cognita,  quae  dicunt,  quas  meditantur,  habes? 
Seufurgunt,placidove  locant  fua  membra  cubili, 

De  me  perpetuo  quod  modulentur  habent. 
Redde  vices,  meritafque  luat  gens  impia  poenas, 

Et  referant  fa&is  praemia  digna  fuis. 
Tu  defende  pios,  &  forti  protege  dextra*, 

His  animi  invigilct  cura  benigna  tui. 
Aft  illos  diras,  &  crudelis  vexet  Erynnis, 

Atque  ardens  furiis  torva  Megxra  fuis. 
Quantum  iraque  odioque  potes,  tot  concipe  flammas, 

Ne  videant  coeli  tegmina  celfa  tui. 


M  m  z  CAP. 


476      fHRENI    JEKBMIM 


C     A    P.      IV. 

OUomodo  fordcfcit  rutilis  fulgoribus  aurum, 
Et  teinpli  lapidcs  compita  cuncta  terujit ! 
Nata  Sion,  quondani  obrifo  pretiofior  auro, 

Fadta  clt  ut  vilis  terrea%tcita  luti. 
Eccelphocx  Jactant  catulos  atquc  ubcrcpafcunt : 

Nata  Sion  durx  cor  ftruthioiiis  habct. 
Quomodo  ^dhxrefcit  lactentis  lingua  palato, 

Ncc  datur  infanti  qua  levet  efca  famem  ! 
Quomodo  dcliciifquc  tiucns,  veftitaque  COCCO 

Gens  intcr  cincres  ftercorc  foedajacet! 
Nec  fubito  Sodome  flagrans  a  fulfure  pcenas, 

Quam  longo  Solyme  fracta  furore  dedit. 
Non  lac  qandidius,  ncc  nix  eit  puicrior  alba, 

Formofus  quondam  quam  Nazarxus  erat. 
Non  fic  effulget  rubeo  carbunculus  igne, 

Pulcraque  fapphiros  vincere  forma  poteft. 
Quomodo  runc  nigra  viiltus  fuligine  pallet! 

In  vicis  faciem  lurida  membra  negant. 
Utque  aysns  lignum,  fic  imis  offa  medullis, 

Carne  carens  tenuis  vix  tegit  offa  cutis. 
Quomodo^  quos  rabies  confumit  tabida  edendi^ 

Hoftili  cupiunt  oppetiiffe  manu? 
Et  fatius  ducunt  effufam  in  vulnera  vitam, 

Quam  vi&um  fterilis  prata  negare  foli. 
Quomodp  matcrnos  genitrix  oblita  favores, 

Sic  fua  funefta  pignora  clade  vorat? 
Jova  furens  laxas  irarum  effudit  habenas, 

Nata  Sion  avido  funditus  igne  perit. 
Quis  regum  Solymam,  quis  tptius  incola  terras, 

Vaftatam  holtili  credcret  effe  manu? 
Sic  vatcs  peccafa  luunt,  deli£ta  facerdos, 

Et  gcns  innocuo  fanguine  tin&a  manus : 
Cum  casci  platcis  erraot,  adfpergine  veftis 

Sangumis  &  fluijo  tiqfta  cruore  madet. 
Hinc  tamcn  impuri  clamant  procul  efte  profani^ 

Ne  tangas  tctro  foeda  cruore,  cave. 
Intcrer;  celeres  fparfis  in  ge^tibus  ^rrant, 

£x!ilii  dicunt  parva  futura  mora  eft. 


e  a  p.   v.  Z11 

Q.uos  facies  Jov#  peregrinis  expulit  oris, 

''  Quos  vuljtu  non  eft  intuitura  fuo. 

Cum  neque  trux  fenibus  nec  myftis  parferit  hoftis, 

Momento  Solymem  poffe  redire  putas  ? 
Interea  auxilii  nos  fpe  la&amur  inani, 

/Egypti  fruftra  ciim  fpeculamur  opem. 
Impediunt,  quacunque  imus,  venabula  greflus ; 

Moefta  dies,  fumjnus  jam  mihi  finis  adeft. 
Pernices  fuperant  aquijas,  hoftefque  fequuntur; 

Aerios  montes,  feu  loca  fola  petunt. 
Spes  quc  fola  fuit,  qua  vitae  traximus  auram, 

Quoeque  inter  gentes  laetior  umbra  foret ; 
Jovae  un&us,  facraque  caput  perfufus  oliva, 

Nunc  etiam  hoftiles  incidit  in  foveas. 
Gaude  Hutzi  tellus !  plaudens  lxteris  Idume  ! 

Pocula  lethifero  mutua  felle  bibes. 
Ebria  eris,  difcin&a  finus,  nudataque  corpus, 

Vix  mentis  compos  terra  futura  tuse. 
Cum  tua  Jova,  Sion!  tandem  deli&a  piirit. 

Tunc  poftliminii  jus  habitura  tui  es. 
At  te  cum  patriis,  Edom !  rejecerit  oris, 

Nulla  dics^longi  nieta  dolpris  erit, 

c  a  p.    v. 

JOva !  memor  noftri,  triftes  adverte  querelas, 
Quasque  ferunt  hoftes  probra  pudenda  vide, 
Ecce  peregrinus  noftras  novus  advena  fedes 

Occupat,  &  culti  jugera  lata  foli! 
Pupilli  fumus,  &  foboles  orbata  parente, 

Et  viduae  mater  txdia  fortis  habet. 
Nec  gratis  fruimur  currentis  munere  lymphx, 

Inque  focum  gratis  caedere  ligna  nefas. 
Incumbit  collo  qui  nobis  infidet  hoftis, 

Et  veluti  indomiti  terga  fatig^t  equi. 
Cum  panem  fupplex  pofco,  nos  accola  Nili 

Negligit,  AfTyrius  nil  mea  vota  facit. 
In  tua  peccarunt  noftri  mandata  parentes, 

Nos  irse  luimus  fulmina  faeva  tuae : 
Imperium  patimur  crudi  fervile  tyranni, 

Sed  quis  fervili  liberet  imperio  ? 

7  Pauxil* 


27g         fHRENI    JEREMIJE 

Pauxillum  vi&fis  multo  difcriminc  witm 

Quajrimus,  &  fterilis  non  caret  enfc  locus. 
Atra  cutis  calido  ccu  furni  obduruit  antro, 

Prxftaret  dicas  enecuifle  fame. 
Vim  patitur  virgo,  nec  fcedis  abftinet  aufis, 

Invita  impurum  fcmina  paifa  ncfas. 
Sufpendunt  teretis  procercs  cx  arbore  trunci, 

Canities  illos  nil  rcverenda  ipovet. 
Deduntur  juvenefque  mol*,piftrinaque  verfant; 

Succumbunt  pueri,  fic  grave  vexat  onus, 
In  portis  legefque  filent,  ceflatque  fenatus, 

Lugubri  juvencs  carmina  voce  fremunt. 
Nec  ludunt  choreis,  nec  ducunt  ordine  faltus; 

Heu  capiti  cecidit  laeta  corona  meo  ! 
Vx  peccafle  mihi,  fcelere  irritaflc  Tonantem! 

Hinc  oculis  tenebrae,  languida  corda  pavent. 
O  mihi  cara  Sion,  non  parvi  es  cauffa  doloris ? 

Cum  vulpes  habitent  per  facra  templa  ferae. 
Tu    Jova!  alterni  vicibus  non  fubderis  aevi ; 

Qui  fueras,  idem  tu  quoque  femper  eris. 
Tu  judes  aequis  orbem  moderaris  habenis ; 

Fixaque  funt  folii  juraque  fafque  tui. 
Redde  iterum  me,  Jova  !  tibi,  utmeape<2ora  vertamj 

Et  renova  noftros,  ceu  fuit  ante,  dies. 
Humnos  omnino  fpernes,  fic  concitus  aeftu  es? 

iEternum  ut  nullo  faeviat  ira  modo. 


F    I    N   I    S. 


GVLh 


*7S 


GULIELMI  HOGMI 

PARAPHRASIS 


j 


B  I 


P  O  E  T  I  G  A. 


C     A     P.      I. 

TErra  olim,  rofei  furgunt  ubi  lumina  Phoebi? 
(Cum  jam  cceruleo  mane  exit  in  aethera  le&o^ 
Praecipitefque  fugat  ftellas,  no&urnaque  pellit 
Lumina,  fidereas  abigens  ex  asthere  turmas) 
Uiza  vocabatur  :   Pofl  fecula  plurima  tandem 
Magnificum  Heroem  (tantis  natalibus  una 
Nobilitata  fuit)  fan&um  produxit  Iobum. 
111  i  animi  pura  Dominum  pietate  colebat, 
Semper  &  innocuum  fine  labe  exegerat  xvntn9 
Flagitium  &  fceleris  foedi  contagia  vitans 
Aflidue,  coetufque  malos  fontefque  malorum, 

2  Mafculeos  genuit  viridanti  robore  natos 
Septem,  tres  numero  forma  praeftante  puellas. 

3  111 1  blanda  quies  tranquillaeque  otia  pacis 
Cun&a  miniftrabant  jucundoe  commoda  vitae  : 
Namque  ovium,  tenero  campi  quas  gramina  roftro 
Ad  fluvios  falientis  aquae  crefcentia  tondent, 
Millia  feptem  habuit,  magnos  ter  mille  camelos; 
Nec  non  quingentas  afinino  e  femine  matres  : 
Ac  valido  totidem  juga  dorfo  appenfa  trahentes, 

Aflidue 


z2o  J  O  B  I 

Affidue  glcbas  fcrro  frangentc  tcnaces 
Vafta  laboriferi  fubigebant  arva  juvenci. 
Et  domus  auratis  late  radiata  tapetis 
lnnumeros  habuit  per  amoena  palatia  fervos. 
Ufquo  adeo  in  terris  longe  fuit  ille  ftipremus, 
Mane  novo  radiis  rutilus  quas  tundit  £ois 
Phoebus,  ut  xquoreis  nitidum  caput  exferit  undis  : 

4  Ergo  alacres  certis  epulas  ftruxere  diebus? 
Inque  vicem  Jacti  convivia  lauta  parabant, 
iEdibus  in  propriis  habitantcs,  mafcula  proles; 
Tres  quoquc  participcs  pariter  fecere  forores. 

5-  Jamque  dics  feftis  cpulis  cum  addicta  veniret, 
Formofarii  fobolis  fcriem  collegit  in  itnum  ; 
iEternuntque  patrefn  lacrimis  vultuque  fupino 
Sollicitat,  geminas  tendens  ad  lidera  palmas  ; 
Effunditque  preces  :  aliifque  fopore  folutis, 
Ante  jubar  folis  fomnos  difcuflit  inertes, 
Atque  torum  liquit,  juxtaque  altaria  caedens 
Corpora  facrificis  animantum  exurere  ffarfiftiis 
Dat,  confanguincam  numero  rcferentia  turbam. 
Namque  meo,  dixit,  ge^erata  e  fanguine  proles 
Kebus  erit  nimium  nimiumque  elata  fecundis,- 
Labeturque  Dei  ex  animis  revererrtia  Vanij, 
Forfitan  &  laxas  fceleri  permittet  habenas. 
Nec  fatis  effe  putat  femel  hunc  prseftare  laborem, 
Sed  quoties  alacres  repetunt  convivia  nati, 
Hos  toties  ad  facra  vocat:  tum  pe&orepuro 
Auxilium  coelefte  petit,  numenque  fupemum 
Csede  laboriferi  colit  imploratque  juvenci. 
Panditur  interea  limen  radiantis  olympi ; 
Protinus  Angelicae  volitant  iimul  agmina  turbae 
Sideream  in  fedem,  fatanafque  intervenit  audax  ; 
Quem  fic  aggreditur  fuperi  Regnator  olympi  : 
Tu  quibus  hic  tandem  veniens  te  iiftis  ab  oris  ? 
Ille  refert,  fceleris  quafi  nil  fibi  confcius  atri, 
Innumeras  conftante  vias  errore  rcplebam, 
Sxpe  agili  varias  folifus  pede  carpere  tcrras. 

8  Tum  Deus  arcanse  cernens  penetralia  rnentis  ; 
Ergdne  ferventi  ftudio  conaris  Iobo 
Stulte  veneniferas  odii  ja&are  fagittas, 
Qui  femper  mea  jura  colit  legefque  verendas ; 
Oui  fcelerum  eenus  omne  fugit;  quem  vincere  conftat 
^  InfigneS1 


C  A  P.    I.  281 

jhfigncs  picfate  viros,  quofcumque  capacil 
Terrarum  immenfus  gremio  comple&itur  orbis  ? 

9  Nonne,  inquit  fatanas,  cauffis  ingentibus  ille 
Incitus  ufque  animo  recipit  tua  jufTa  benigno  ? 

10  Nonne  itu  confervas  ipfumque  torumque  larcmque^ 
TJt,  licet  a  dextra  trepidet  pariterque  finiftra, 

Tutus  ab  amDigui  maneat  difcrimine  fati  ? 
Aufpice  te  quamcunque  animo  fpem  nutrit  avaro 
Fit  cito,  &  innumeros  finisf  beat  alma  labores. 
Aufpice  te  fnagnos  fibi  colligit  asris  acervos, 
Crefcitopum,  crefcit  pecudum  foecunda  propago, 

I  i  At  vaftas  femel  aufer  opes  modo,*  fic  tibi  cerfe 
tn  facicinrabidum  cito  confpuet  ille  venenum. 

11  Rettulit  omnipotens  nutu  qui  cunfta  gubernafc; 
En!  tibi  committo  quidquid  fibi  vendicat  ille, 
Dirue,  dede  neci;  fiftat  tamen  ifta  furoris 
Praecipitemtibi  meta  gradum  :  crudelis  in  ipfum 
Ne  fis :  Mc  furias  ego  lege  coerceo  veftras': 

IHe  Dei  adfpe&um  fugiens  volat  ocior  Euro, 
Horridu5,  acer,  atrox,  fpirans  bellum,  arma,  ruina?; 

13  Forte  dies  aderat  foboles  qua  tota  coibat 
iEdibus  in  fratris,  natu  qui  maximus ;  illic 
Vifcera  manducant  pecudum,  atque  impofta  caniftris 
Dona  laboratae  fegetis,  vinoque  rcdundant. 

14  Interea  cefllmte  domi  genitore  propinquat 
N  ncius,  &  dominum  mifcranda  Voce  falutat, 
Ecce  boves  duras  terrae  jam  vomere  gfcbas 
Verfabam,  juxtaque  afinis  carpentibus  herbam, 

15-  Protinus  indomiti  rapuere  utrofque  Sabaei^ 
Et  famulos'  necuere  tuos :  fine  parte  pericli 
Solus  ego  fugiens  tibi  fata  haec  triftia  narro. 

16  Vix  bene  defierat,  fubito  venit  alter  &  inquit ; 
iEthereo  delapfa  pola  vaga  ftammu  repente    * 
Uffit  otfes,  uffit  famulos:  fine  parte  pericli 

Solus  ego  fugiens  tibi  fata  hoec  triftia  narro. 

17  Vix  bene  defiera:,  fubitp  venit  alter  &  inquit: 
Agmina  Chaldaci  tria  collegere  feroces 

Fortia,  &  ingentes  fecum  rapuere  camelos, 
Et  famulos  necuere  tuos  :  fine  parte  pericli 
Solus  ego  fugiens  tibi  fata  hxc  triftia  narro. 

18  Vix  bene  deficrat,  fubito  venit  alter  &  inquit; 
Forte  tuo  cuntSli  juvenes  de  femine  nati 

N  n  Frarer- 


a8*  J     O    B     I 

Fraternamfubuie  domum,  lactique  fedcbam,- 
Dulciaque  appoiitis  comedcbant  fercula  menfis, 
Et  multo  in  primis  hilarant  convivia  vino. 

19  Ecce  Lurus  rapidus  deferta  per  avia  fpiraty 
Inaue  domum  volitans  flabris  agitare  tremcndis 
I&cipit  illeferox,  cveriifquc  undiquc  fulcris 
Qualladomus  fubita  cecidit  miferahda  ruina, 
Et  natos  natafque  tuas  mox  obruit  omnes 

Una  ftrage  iimul  fubito  ;    iine  parte  pericli 
Solus  cgo  fugicns  tibi  fata  hxc  triilia  narro. 

20  Hacc  iimul  attonitas  fama  horrida  venit  ad  aurcs 
De  necc  natorum,  rlrro  radiante  capillos 
DifTecuit,  veftcmquc  fuam  laccravit,  humiquc 

21.  Procubuit,  fupplcxque  Deo  mox  ora  refolvit, 
Effundcns  humilem  fcdato  peftore  voccm, 
Incurvanfquc  caput  lacrimis  ita  fatur  obortis : 
Olim  egp  communis  lutco  dc  ventrc  parentis 
Nudus  eram  egrciTus,  nudufquc  revertar  in  illum; 
Dona  dedit  Dominus  ;  mihi  qui  dedit,  abftulit  idem  : 
Sempcr  honos  nomenque  Dci  laudefque  manebunt. 

22  Ufque  adeo  quamquam  toties  vexatus  Iobus, 
Numquam  laxa  dcdit  rabidac  retinacula  linguoe, 
Nec  Domino  ftofidis  malcdixerat  ille  labcttis. 


c    A    P.    11. 

PAnditnr  interea  domus  omnipotcnt's  olympi, 
Conciliumque  vocat  mundi  Patcr  atq;  hominumRcx- 
Sidercarn  in  fedem,  latanafquc  intervenit  audax, 
Nec  metuit  fanctae  comitem  fe  adjungere  turbce. 

2  Tum  Pater  cetherei  graviter  iic  fatur  olympi : 
Tu  quibus  hic  tandcm  veniens  te  fiftis  ab  oris? 

Ille  refert,  fceleris  tamquam  haud  iibi  confcius  atri,- ' 
Innumcras  conftante  vias  crrore  replcbam, 
Ingentem  cclcri  folitus  pede  cingere  terram. 

3  Tum  Deus  arcanae  ccrnens  penetraliamcntis: 
Ergdne  ferventi  ftudio  conaris  Iobo 

Stulte  vencniferas  odii  ja£tare  fagittas, 

Qui  femper  mea  jura  colit  legefque  verendas, 

Qui  fcelerum  genus  omne  fugit,  quem  vincere  conflat 

Infignes  pietate  viros,  quofcumque  capacj 

Ter* 


C  A  P.    II.  283 

Terrarum  immenfus  gremio  comple&itur  orbis  > 
Ante  illum  pietas  decoravcrat  aurea,  nec  jam 
Prxcipitat  dubium  tranfvcrfa  pcr  avia  greffusi: 
Sed  veri  reflique  colit  fcrvatque  tenorcm 
Antiquum,  nec  fata  virum  tam  triftia  mutant 
Afflidtum  preffumque  gravi  fua  corda  dolcre  : 
Illi  etenim  vsriis  agitarem  ut  corda  procellis, 
Non  animum  movere  meum  fcelcra  impia  quorum 
Mens  pia  non  maculis  fuerat  fpurcata  pudcndis, 
Nonanirpum  movere  meum  fcelera  impia;   verum 
Uttecum  in  dubia  durum  lu&amcn  arena 
Exfuperans  tandem  &  vidricia  figna  rcportans 
Vi&or  magnificos  ageret  poft  bella  triumphos. 

4  Sed  nequejam  fatanas  opera  ftudioque  nocendi 
Felfus  erat,  damnis  cumulat  damna  horrida,  luftus 
Lu£tibus  infequitur,  miferumque  dolpre  dolorcm. 
Ergo  acies  iterum  renovat,  rerumque  potcntem 
Talibus  irritat  Dominum  :  fcfcquc  fuofquc 
Objiciet  variis  quifquam,  mihi  crede,  periclis, 
Dummodo  non  propriae  fubeat  difcrimina  vitse. 

5-  Vulnerlbus  pateat  corpus  modo  :  fic  tibi  certc 
In  faciem  rabidum  rabido  vomet  ore  venenum. 

6.  Rettulit  Omnipotens  nutu  qui  cun6ta  gubernat. 
En!  tibi  permitto  illius  pulcerrima  membra 
Arbitrio  cruciare  tuo,  &  transfundere  morbos ; 
Scinde,  feca,  lacera:  fiftat  tamen  ifta  ruenti 
Prascipitfkn  tibi  meta  gradum ;  ne  exfcindito  vitam  : 

7  Hac  faltem  furias  ego  lege  coercco  veftras. 
Ille  Dei  adfpedturn  fugiens  volat  ocior  Euro, 
Atque  hominem  ulceribus  figit  mox  undique  denfis  ; 
Undique,  nam  talos  a  vertice  plenus  ad  imos 
Totus  erat,   toto  cruciatus  corpore  morbis  : 
Morbis,  ille  quibus  mifere  exagitatus  in  horas 
Indoluit  magis  atque  magis,  crefcente  dolore. 

8  Gcnua  labant,  trepido^  nequeunt  confiftere  plantaej 
Ergo  mifer  difcumbit  humi :  mox  fragmine  tcftae 
Ulcera  dura  fricat,  aliqua  relevare  laborans 
Ulcera,  fanguinco  paflim  manantia  tabo. 

9  Hasc  uxor  lacrimofa  videns  laxata  profants 
Frena  dedit  furiis,  ftolidifque  ita  vocibus  infit : 
Ufque  adeo  prorfus  remanent  expertia  mcntis 
Corda  tibi,  ut  cupias  animo  fpes  fingcrc  vanas, 

N  n  z  Eventumque 


284  J    O    B     I 

£\entumque  optare  bonum,  licct  a&u&  iniquis 
Cafibas  &  dubiis,  miriitanti  forte,  proccllis  ? 
Fundc  prcccs  :  maculas  ccccce  lacrimare  pudendas 
Ncquiti«e:  *  hoc  facto  fubitam  tibi  dextcra  cacdem 
Accfleret,  miferas  fpatiuip  cto  contrahc  vitcc. 

10  Illc  refert  merita  graviter  fucccnfus  ab  ira, 
/            f  Nunc  pro  coniilio  fano  tibi  debco  gratcs 

Fcmina,  tu  veftri  longc  ftolidiilima  fcxus 
Fcmna!  Quid?  cumtantaDcus  mihi  dona  dediftet^ 
Non  etiam  exfpe&em  gcnitorcm  polfc  minari, 
iEquo  animo  horriferx  paticns  fcra  riabra  procellx  l 
Ufque    adeo  quamquam  toties  vcxatus  Iobus 
Non  umquam  rabidx  laxat  retinacula  linguac. 

11  Quam  primum  attonitas  h#c  fama  advenit  ad  aures 
Horrida;  tres  illi  fociali  foedere  junejti 

Antiqui  comites  Eliphazus  gcnte  Temanus, 
Et  Suchitarum  Bildadus  origine  natus, 
Atque  Namathitcs  Zopharus  fua  linquerc  te&a, 
Et  pede  pernici  patriis  difcedere  ab  oris  : 
Atque  ita  eonventi  terrarn  petiere  feracem, 
H^fp^rix  diverfa  plagas  quas  fubjacet  Euris. 

ia  Ergo  procul  comitcm  fimul  ac  videre  jacentem 
XJiceribus  denfis  uno  tamquam  ulcere  toto 
Corpore  ccmfperfum,  ah  !  quantum  diftabat  ab  illo 
Qui  riuper "multis  prsbclarus  honoribus  ingens 
Laude  ferebatur,  tetigit  quoque  vertice  cc^lum  ; 
Quique  vocabatur  patriae  laus  maxima  terra>, 
Etpopuli  tutela  fui  quos  vixerat  inter, 
Hunc  limul  ac  viderc,  comam  iibi  pulvere  fpargunt 
Et  rlcntes  laceras  traxere  a  peftore  veftes. 

1 3  Cumque  prope  accedunt,  lacrimantes  fqualida  terroe 
Corpora  projiciunt.     Septem  iine  murmure  no&es 
Sederunt  totidemque  dies,  nec  vcrba  loquuntur 
Xhilcia,  vitant.s  ftrepitumque  fonumque  loquendi? 
Ne  cumulent  miferum  cupidi  rclevare  dolorem. 


T 


c     A     P.     III. 

x\ndern  ora  Jobuc  in   querelas  folverat 
Dolore  longq  languidus,  nec  propriis 


Male 


^  Sic  Beza  locum  hunc  intsrprctatur.     f  Ironia. 


C    A    P.      III.  z^s 

JMaJe  ominari  abhorruit  natalibus. 

2  Sic  ergo  vocem  tollit  ille  lugubrenj, 
Moeftifque  pulfat  setherem  ejulacibus. 

3  Lux  illa  pereat  qua  creatus  fum  mi£er: 
Nox  illa  pereat,  nunciujn  qua  venerit 
Proles  in  orbem  venerit  quod  mafcula. 

4  Lux  illa  nigris  fit  tenebris  obfita, 
Rerumque  nulla  conditori  cura  fit, 
Gratoque  cun&is  lumine  haud  refplendeat. 

f  Imago  mortis  illam  obumbret  tetrica, 
Densaque  tota  nube  lateat  obruta: 
Illam  nigredo  reddat  horrendam  omnibus, 
Quicumque  fines  ultimos  terrce  colunt, 
Quofcumque  clara  percutitfol  cufpide. 

6  Nox  illa  nigris  fit  tenebris  nigrior, 
Numquamque  fociis  jun&a  fit  poithac  fuis^ 
In  meniiumque  calculum  non  prodeat; 

7  Planeque  fiat  illa  folitaria, 
Mcrftoque  penitus  horreat  filentio. 

8  Quos  torquet  angor  atque  lamentabilis 
Do!or?  fuacque  ignobilis  \kx  piget, 
Sortem  querentes  flebilem/atrociifimis 
Hanc  exfecrentur  exfecrationibus. 

9  Ejufque  quando  accefierit  crepufculumf 
Caligo  ftellas  univerfas  obtegat; 

Lucem  diurnam  exfpe£tet  ufque  languida, 
Fallatur  autem  atque  inde  triftis  moereat. 
Nec  ejus  oculis  dulcis  aurorx  jubar 
Appareat  nec  fplendeat  gratifllmum. 

io  Cur  non  in  illam  congeram  diras  preces^ 
Quce  matris  uteri  clauftra  referavit  me&, 
Nec  me  futuris  miferiis  fubtraxerat? 

1 1  Cur  non  in  auras  vita  noftra  evanuit, 
Et  in  fepulcro  fum  repente  conditus, 
Quando  parentis  primum  ab  alvo  prodii? 

12  Quare  papillas  blanda  nutrix  obtulit 
Mihi?  iinuque  condidit?  yel  aeris 
Injuriofo  ab  impetu  defenderat, 

Cunis  in  ipfis  fafciis  circumplicans? 

13  Nam  fic  cubaflem  protinus  feliciter 
ffxfors  laboris  &  doloris  anxii, 
Confors  quietis  &  perennis  Qtii. 

14  Cuia 


286  J    O    B    I 

14  Cum  regibus  qui  regna  terrx  rexcrant. 
Magnatibufque,  qui  fcpulcrorum  fibi 
Struxere  moles  maximas,  ditiffimas 
Pulcreque  pi£tas  in  locis  filveftribus: 
Quorum  leones  fxpe  terram  pcrmcant, 
Quorum  volucres  fxpe  ramos  pervolant, 
Sed  deftituti  funt  yirorum  ccetibus. 

15-  Aut  cum  catcrva  principum  potentium, 
Qui  poflidebant  aureis  &  xreis 
Argenteifque  fulgidas  vafis  domos, 
In  orbe  donec  vixerant  feliciter. 

i($  Aut  more  foetus,  non  adhuc  qui  particcps 
Yitalis  aurae  carpferat  lumen,  forem. 

17  Hic  faeva  cefTat  improborum  injuria, 
Carpunt  quietem  hic  languidi  laboribu§ : 

18  Incarcerati  hic  liberi  funt  carcere, 
Nec  fe  virorum  pertiment  premcntium 
Vocem  tremendam  &  rauca  vocis  murmura. 

19  Plebeia  ftirps  hic  atque  ttemma  regium, 
Servufque  herufque  nil  habent  quo  difcrepent, 

20  Gur  vivit  ille,  qui  procellis  turbidi 
Vexatur  animi,  nec  quieta  littora 

A  flu&uumque  flaminumque  viribus 
Jam  fpe&at,  aut  fpe&are  fperat  poftmodo? 

21  Qui  felle  vitam  amariorem  judicat, 
Sed  melle  mortem  dulciorem  judicat, 
Flavifque  nummis  fub  folo  reconditis 

22  Hanc  anteponit;  qui  refultat  gaudio 
Tumulo  reperto,  in  quo  recumbat  mortuus? 

23  Car  vivit  ille,  quem  Deus  doloribus 
Circumplicavit  undiquaque  triftibus? 

24  Mihi  profe&o  vita  fola  eft  emori : 
Mensa  parata  lacrimarum  flumina 
Menfam  antecedunt,  luftus  &  fufpiria. 

25-  Nam  quod  loco  omni,  omni  vercbar  tempore, 
Quod  pertimebam  cordc  trcpido  palpitans, 
Hoc  prorfus  ipfum  contigit  mihi  &  meis. 

26  No&es  diefque  mc  pavor  circumitetit, 
Nec  blandienti  fpc  fovebar :  attamcn 
Ingens  dolorum  nunc  tumultus  obruit. 


M  c  A  P' 


287 


G    A    P.      IV. 

TUnc  Eliphazus  prsccipuus  trium 
Honorc,  &  acvi  tempore  maximus, 
Has  fervidus  voces  profudit, 
Cxci  animi  latebras  recludens, 

2  Forfan  dolores  accumulabimus 

Si  colloqucmur  paucula,  ftd  tamen 
An  juftus  ullus  jure  poifit 
Frcna  fu«  rctinere  lingux? 

3  En  ipfe  nutantes  animos  tuo 
Sermone  firmafti  &  trepidas  manus: 

4  Multofque  vcrbis  roborafti 
Poplite  fucciduo  labantes. 
f  At  nunc  iniquis  fors  Aquilonibus 
Movet  proceilas :  hinc  tibi  pe&ora 
Vexata  fingultum  remittunt, 
Et  gelidus  notat  ora  pallor. 
6  An  mentis  ergo  hasc  integra  puritas? 
Haec  fpes  vocanda  eft?  hic  Domini  timoT? 
An  cundhi  tandem  evanuere,  & 
Cum  rapidis  abiere  ventis  ? 
y  Ab  ufque  primis  omnia  feculis 
Exempla  tecum  collige  fedulo: 
A  itirpe  casfos  non  videbis 
Innocuos  animique  puros. 
S  Quicumque  femen  nequitiae  ferunt, 
Fruges  acerbas  nequitiae  metunt: 
9  Affiatus  hos  magni  Tonantis 
In  cinerem  minuit  folutos. 
io  Sic  improborum  vel  fenio  gravis 
iEtas,  vel  ipfo  in  robore  perditur: 
Sic  foeda  itirps  puellulorum 
Flagitiis  maculofa  foedis: 
1 1  Qui  femper  atro  dente  ferociunt, 
Qui  dira  rauco  murmure  proferunt, 
Tamquam  leones  &  leasnae, 
Et  catuli  rabidi  leonum. 
u  Clam  forte  acutis  auribus  imbibi 
Paucos  fufurrps  nodte  fub  algida, 


te  Ui 


288  J    O    B     I 

13  Ut  membra  torpor  alligabat 
Implacidis  relevata  curis. 
14  Mox  terror  ingens  &  penetrat  tremor 
In  ofTa  cun&a,  &  protinus  artubus 
Horrore  tanto  d:flblutis, 
Conftiterant  rigidi  capilli; 
if  Namque  ante  vultus  tranficrat  meosr 
Dcmifliis  ad  me  flammifer  Angelus; 
Denf  fliis,  ut  fan&am  doceret 
Juftitiam  Domino  placentem. 

16  Mox  ille  greflum  fiftit,  imaginem 
Quamdam  videbam :  non  tamen  illius 

Formam  notabam,  quae  nequibat 
Corporcfs  oculis  notari. 
Tandem  ille  rupto  pauca  filentio 

17  Levi  fufurrat  murmure:  num  Deo 

Se  juftiorem  quis  putabit 

Stirpe  hominum  fragili  creatus? 

18  Non  ille  fan&is  nititur  Angelis, 
Quos  ala  pennis  evehit  aureis, 

DeKrio  captafque  ridet 

Coelituum  celebres  choreas'. 
ig  Quales  videntur  ante  oculos  Dei, 

Qui  terram  inertem  &  pulvereas  domos" 
Tenent  coloni,  &  mox  vorantur 
Vermiculis  avidifque  blattis? 

20  Hos  Phoebus  alto  ut  fufgit  ab  asquore 
Mors  raptat  atris  unguibus,  ufque  quo 

Laboribus  feflus  diurnis 
Currat  in  Hefperium  profundum: 
Raptofque  nemo  refpicit  omnium 
Quos  terra  geftat,  nec  nifi  fubdolis 
Unus  vel  alter  forte  mutam 
Profequitur  lacrimis  favillam. 

21  O  pompa  mundi,  gloria,  vanitas, 
Laus,  fama,  fplendor,  magnificentia! 

O  quam  repente  ab  his  volatis 
Vos  rapidis  fugitiva  pennis! 
Ad  regna  Averni  triftia  confluunt: 
Sanare  nullis  fcilicet  artibus 
No^ere  fefe,  cum  propinquat 
Mors  gravis  impatiens  medel».' 


C  A  P, 


289 


C     A     P.      V. 


NUnc  voce  ftellas  percute  flammea9, 
Nunc  voce  vallcs  percute  concavas, 
Ut  i6la  vocalis  rcmittat 
Aura  tibi  fonitum  loquacem: 
An  ullus  oris  orbis  in  ultimis 
Sic  te  dolentem  commiferabitur? 
An  n  rba  juftorum  querelis 
His  faciles  adhibebit  aures  ? 

2  Vir  mentis  impos  rebus  in  afperis 
Spem  ponit  omnem,  &  frena  dat  impiis 

FuroribuS;  greffuque  currit 
Prsecipiti  temere  in  ruinam, 

3  Vidi  ipfe  talem  faepe  ego  floridum 
Frondofa  late  brachia  pandere, 

Radice  fultum  nil  timenti 
Horriferae  fremitum  procelte: 
Vidi,  fed  alti  ut  vox  tonuit  Dei, 
iEtherque  ftevis  increpuit  minis, 
A  ftirpe  mox  vulfus  tremendum 
Lapfus  humi  ingeminat  fragorem, 

4  Proles  periclis  obvia  plurimis 
Infaufta  late  cingitur,  orphanos 

Aperta  vis  graffata  natos 
Pr&fidii  viduos  laceflit. 
f  Dumos  repoftas  inter  &  arbutos 
MeiTcs  latronum  diripiunt  manus, 
iEdefque  perfringunt,  &  aurum 
Et  nitidos  populant  lapillos. 
6  Non  terra  curas,  non  parit  afperos 
Pulvis  dolorcs :  gens  hominum  tamen 
7  Ad  hsec  ferenda  cft  nata,  tamquam 
Alta  petunt  calidae  favill#. 
8  Fortuna  *  fi  me  lubrica  fterneret, 
Deum  rogarem  mox  prece  fupplicej 

O  o  Deum 


f  Id  eft,  Sort  vel  conditio  vit*9 


200  J     0     B     i 

Deum  fatigarem  querelis 
Ufque  meis  mifcroque  plan&u: 
9  Qui  mira  promit  figna  potentix, 
Quorum  profundam  nemo  voragincm 
A  fummo  ad  imum  cmetictur, 
Nec  numcro  rcputata  certo 
io  Comprendct:  amplis  qui  rigat  imbribus 
Vcrfata  duris  arva  ligonibus; 
Ut  ridcat  blande  colonis 
Fulta  fcgeS  ftipulis  dccoris: 

11  Qui  fxpe  tollit  cx  humili  loco 
PrefTos  iniquis  corda  doloribus, 

Intcr  togatas  aulicorum 

Ut  fcdeant  hilares  catervas  ;. 

12  Qui  callidorum  coniilia  obruit, 
Et  vana  rcddit  prorfus  &  irrita: 

13  Qui  iraudulentos  jure  captos 
Fraude  fua  fuper  aitra  ridet; 
34  Et  mentis  illis  lumine  fulgidum 
Perfundit  atris  fic  tenebris  diem, 
Ut  ambulans  grefllimque  firmans 
Cxca  ruat  chaos  in  profundum. 
1$  At  impotentcs  munificus  trahit 
A  vi  poteirtum  &  fraudibus  impiis  ; 
16  Nc  pauperum  fpcs  obruatur, 
Impietafve  animos  refumat. 

17  O  ter  beatum!  quem  pater  optimus 
Cura  paterna  criminis  arguens 

Cattigat,  haud  a  ftirpe  vulfum 
In  barathri  tenebras  relegat : 
Fac  crgo  vanos  ne  foveas  metus, 
Moerore  torpens  pe£tora  marcido; 
Prifcam  reducet  fanitatem 
Omuipotens  tibi  redtor  orbis* 

18  Infligit  idem  vulnera  corpori, 
Idem  repellit  vulnera  fedulus; 

Unaque  morbum  fxpe  dextra, 
Et  placidum  medicamen  adfert.- 

19  Utcunque  cinftus  mille  periculis 
Dextr&,  finiftra  mille  periculis, 

Tu  turbidx  fruftra  procellx 
Terrificos  trepidabis  xftus. 


10  Tellun 


291 


C  A  P.     VI. 

%o  Tcilure  culta  vota  colentium 
Fallente,  numquam  lethifera  fame 
Perdeie,  numquam  pertimebis 
Horriferi  fremitum  duelli. 
2i  Clades,  ruina,  incendia,  vaftitas 
Ventura  mentem  non  quatient  tuam : 
Tu  liber  a  linguce  flagello 
Sub  Domini  latitabis  umbra: 

22  Tu  vaftitatem,  incendia,  prselia 
Ridebis,  ipfam  &  lethiferam  famem; 

Nec  te  ferarum  infefta  turba 
Praedam  avido  laniabit  ore, 

23  Quin  bruta  tecum  faedera  fancient, 
Et  faxa  tecum  foedera  fancient ; 

Ne  vomerem  hasc  lsedant,  vel  illa 
Dente  terant  fegetum  catervas. 

24  iEdes  beabit  candida  pax  tuas : 
Quies  penates  incolet  aureos : 

Fauftofque  fucceffts  habebis: 
Ex  animo  tibi  vota  cedent. 
z$  Semen  videbis  tam  numerabile, 
Quam  nata  campis  gramina  floridis, 
Quos  rara  foecundat  pruina 
In  liquidas  glomerata  gemmas. 

26  Videfne  meffem  rufticus  ut  fuam 
Sero  reclufum  volvat  in  horreum? 

In  ultima  fic  tu  fene£ta 

Ad  placidum  venies  fepulcrum, 

27  Hoec  ofcitanti  non  ftudio  mihi 
Quasfita  tandem  vera  reperta  funt: 

Ample&ere  ergo  veritatem 
Hanc  geminis  violenter  ulnis. 


c    A    P.      VL 

ASt  hunc  Iobus  talibus  mox  excipit, 
Acri  dolore  percitus : 
O  iiquis  adfit  aeftimator  candidus ! 

Qui  lance  jufta  penderet 
Noftros  dolores  altera  in  trutina  locans, 
Gravidamque  arenam  in  altera; 

O  o  2  3  Quam 


t$i  J     O     B     1 

3  Quam  jurc  trutinam  confitcretur  meam 

Longe  clevare  proximam? 
Immane  pectus  degravat  pondus  meum 

Rabidi  doloris:  hinc  mihi 
Lafliis  fatifcit  fpiritus,  gcmitum  gravem 

Lcnto  trahcns  a  gutture, 
Ac  vix  anhelis  gravitcr  oblu&ans  valet 

Vox  egredi  pulmonibus. 

4  Rerum  creator  ja6tat  in  me  fpicula 

Sasvo  veneno  fervida; 
Saevo  veneno,  quod  vigorem  corporis 

Animique  prorfus  ebibk  : 
Et  undiquaque  me  tremendis  obfitum 

Circumdedit  phalangibus. 
£  An  voce  afelli  conqueruntur  rancicl 

Per  pratalate  florida? 
Aut  an  querelam  fufcitat  famelicam 

Taurus  boatu  languido, 
Herbofa  late  dum  pererrat  jugera, 

Et  grata  tondet  gramina? 
Aut  membra  fefllis  explicat  languentia, 

Rivi  fluentis  ad  latus? 
6  Ecqucm  faporis  penitus  expertem  cibum 

Guftaveris,  nifi  hic  fale 
Sic  condiatur  ut  novus  redeat  fapor, 

Novamque  gratiam  adferat  ? 
Talem  videmus  efle  partem  candidam^ 

Flavum  tenello  tegmine 
Ovi  implicantem,  quam  nifi  adfperfam  fale 

Comefle  quis  non  deneget? 
*j  Sic  jam  palato  cuncta  fordeicunt  meo 

Saporc  caflb^  fcilicet 
Me  morbus  ulcerum  h;nc  &  hinc  fcatentiuil} 

Foetore  fuifbcat  gravi : 
Quas  foeditatis  ne  manus  quidquam  auferat 

Quondam  abnucbam  tangere. 
8  O  fi  benignus  vota  concedat  Deus ! 

Ncc  aurc  furda  refpuat ! 
p  O  mortc  fubito  perdaf!  6  dextram  exferenj 

Vitam  enccct  miferrimam ! 
Vitam  ufque  duris  obrutam  moleftiis  : 

10  Namque  aipero  ficTuaviter 

Meta 


C    A    P.    VI. 


295 


ftletas  dolcri  poneret ;  fic  arduas 

Evincerem  moleltias : 
Ne  parcat  animam  fegregare  a  corpore  ; 

Nam  fegregata  a  corpore 
Volabit  altum  inaetherem  :  Quid  ?  quodmeis 

Sermonibufque  &  moribus 
Divina  populis  omnibus  myfteria 

Legefque  fan&as  prodidi? 
1 1  Quse  roboris  mi  ftulta  confidentfa. 

Adblandiendo  fuadeat 
Optare  vitam  longiorem  ?  q\ix  mihi 

Mentem  incitet  vefania 
Sperare,  tanta  poft  malorum  flumina, 

iEvum  beatum  degere  ? 
iz  An  me  creavit  ferreum  rerum  Parens 

Aut  faxeum,  tot  languidi 
Perferre  morbos  corporifque,  &  turbidos 

Animi  dolores  anxii  ? 

13  An  fpes  opisvel  ulla  jam  reftat  mihi? 

Aut  arte  dofta  ab  anxiis 
Feliciter  me  fubtraham  doloribus, 
Prifcum  reducens  gaudium  ? 

14  Adverfa  cum  fors  intonat,  fraternitas 

Fratrem  levare  fratribus 
Saevis  doloris  innatantem  fludlibus 

Suaderet  atque  impelleret : 
At  cxteris  vappa  ifte  cum  balatronibus 

Dei  timorem  negligit 
J4  Vicini,amici,&  quos  mihi  firmiffimis 

Neceffitudo  vinculis 
Junxit,  relinquunt  deft;tutum  ab  omnibus 

Rebus  laborantem  in  malis : 
Cunftorum  in  auras  avolat  favor  leves, 

Torrentis  inftar  fluminis  : 

16  Torrentis  atro  bruma  quem  ftringit  gelu, 

Nives  fuperfufae  tegunt. 

17  At  cum  teporem  fol  reducit  aureus, 

-/Eftu  rigorem  temperans, 

18  Repente  rivos  in  liquentes  folvftur* 

Hi  varia  tranfcurrunt  loca 
Late,  nec  ullis  finibus  coerciti 
Altum  fonanti  murmure ; 

Pifperfa 


«94-  J     O     B     1 

Difperfa  donec  hinc  &  illinc  agmina 

Spe&antium  oculos  fugeriiit. 
19  Ad  hos  Tcmani  principes  olim,  &  fimul 

Lc£tis  Sabxi  copiis, 
Laborc  &  $ftu  languidi  grcfllim  trahunt, 

Pedefquc  feflbs  incitant, 
Laboriofas  ampla  fpcs  levat  vias. 
10  Optata  ventum  eft  ad  loca, 

Quxrunt  laboris  pracmium,  liquidas  aquas 

Sitim  lev/ire  torridam  ; 
Hinc  inde  qusrunt,  nec  reperiunt  ufpiam  : 

Rediere  fanguir.ario 
Rubore  vultus  dcnotante  confcios 

Laboris  haudquaquam  utilis. 
li  Sic  noftra  veftri  fpes  favoris  credula 

Dilapfa  prorfum  eft  in  nihil ; 
Dum  nunc  videtis  perfidi  caput  meum 

Rapidis  procellis  obrutum  : 
Cor  palpitatis,  ora  pallor  infick, 

Et  alligat  fenfus  ftupor. 

22  Num  vos  rogavi  voce  lamentabili  ? 

Aut  ora  folvi  talibus? 
O  arduis  adferte  opem  periculis ! 

Et  me  laboris  anxii 
Onere  levatum  liberate  ar£tiffimis 

Queis  implicor  jam  anguftiis : 
O  vos  amici  damna  fortis  afperae 

Lenite,  &  amifTas  opes 
Gazafque  larga  porrigentes  munera 

Meas  mini  reducite! 

23  Nam  nunc;fcroci  deprimit  me  dextera 

Dira  impotentum  audacia. 

24  Quis  nofter  ergo  nunc  fit  error  edoce  ? 

Mox  frena  pertinacipe 
Addam  :  feverum  haud  veritatis  vindicem 
Re&e  monentcm  refpuam. 

25  Quantum  decoris  ponderifque  &  gratix 

Aptis  adhasret  vocibus  ! 
Sed  nil  leporis  verba  comitatur  tua; 
Nullum  falis  veftigium. 
^6  Cur  afperis  me  vocibus  laceffitis 
Effutientem  inania  j 

Duiii 


CAP.    VII.  29$ 

Durri  nuncminacem  dirigit  mors  cufpidem? 

Namque  hinc  mea  verba  tranfvolant 
Auras  volucris  inftar  abfque  pondere, 

Magno  licet  cum  murmure. 

27  En !  vos  amico  incogitanti  conditis 

Prssceps  lacunam  ut  irruam : 
Pupillum  &  inopem  frangitis  conviciis, 

Animumque  turbidum  angitis : 
Et  iiqua  nobis  fpes  fuperfit  funditus 

Subita  ruina  fternitis. 

28  Huc  mentis  aciem  intendite  ;  &  videbitis 

Num  lingua  falfum  eftutiat. 

29  Mutate  mentem,  opinionem  vertite, 

Nam  verba  vera  diximus : 
Mutate  mentem,  damna  perpeffi  afpera 

Juftas  querelas  fudimus. 
3®  An  fum  locutus  impia  ?  an  prudentiae 

Me  plane  inanem  creditis  ? 
Adeoque  fenfu  deftitutum,  ut  non  queam 

Fandum  &  nefandum  cernere  ? 

C     A     P.     VII. 

NOnne  praefcripfit  Dominus  fugacis 
Terminos  vitae  ?  ppfuitque  metas, 
Quas  valet  nemo  fuperare  vaftae 

Incola  terroe  ? 
Nonne  condu&os  imitamur  aere 
Servulos  omnes,  ubi  vel  recenti 
Mane  fol  profert  caput,  aut  recondit 
Vefpere  nigro  ? 

2  Servus  obfcuras  tenebras'  anhelat 
No£tis,  ut  merces  veniat  laborum, 
TJtque  tranquillum  requieta  carpant 

Membra  foporem. 

3  Sic  ego  mortem  cupio,  dolores 
Quie  mihi  moeftos  levet,  &  labores 
Finiat  longos,  rapiatque  in  alti 

Culmina  coeli : 

4  Nam  rotas  feffi  ut  Pyroentis  squor 
Lavit,  in  ftratis  requieps  expers 

De« 


2j,6  JO  B  J 

Deprecor  no&em,  rofcamque  luceni 

Sxpe  rcpofco  : 
Nam  meos  artus  ag  tatus  omnes 
Ufque  conftanti  cruciur  tcnore, 
Donec  auror»  jubar  antevertat 
Lucifer  alnise. 
<  Obfidet  c«unem  fcra  tcrba  noftram 
Vermium;  glebis  cutis  obvoluta 
Pulveris  cunttos  propius  tuentum 

Terrct  occllos, 

6  Blanda  fors  quovis  rad:o  avolavit 
Ocior  denfam  pcragrante  telam  ; 
Ulla  nec  jam  funt  mihi  poit  priorem 

Gaudia  vitam. 

7  Ah !  potens  rerum  genitor,  memento 
Flabra  gens  noftra  eft  animss  fugacis, 
Qux  pigrx  nobis  vegetat  movetque 

Pondera  molis: 
Illa  ci\m  fugit  tenues  in  auras, 
N:i  fumus  prseter  gelidum  cadaver, 
Putridis  efcam  gregibus  futuram 

Ycrmxulorum. 

8  Nullus  iii  mundo  faciem  videbit 
Poftea  (ntc  tu  Deus  ipfe)  noftram, 
Mors  ut  obfcuro  moribunda  membra 

Condidit  antro, 

9  Nam  velut  nubes,  modo  quae  tegebat 
Solis  aurati  radios  decoros, 
Prorfus  in  fumos  cito  diffoluta 

Tranfit  inanes :  ^ 
Unicus  finis  manct,  una  v;t£ 
Meta  mundanos  ilquitur  colonos, 
Scilicet  cascis  tenebrofa  condent 

Antra  cavcrnis. 

10  Hic  jacent  longis  tcncbris  fepulti, 
Nec  domum  rurfus  veterem  fubire 
Fas ;  nec  antiquam  gelido  fub  antro 

Ducere  vitam. 

11  Ergonec  juftas  reprimam  querclas, 
Quas  mifer  fundo  lacrimis  profufis  ; 
Certa  nec  noftris  adhibebo  cautufi 

Frena  labellis. 


u  Tune 


c  a  p.   vii. 


297 


iz  Tuneme  tantum,  Pateralme!  finxri 
Quantus  eft  pontus  ?  tumidive  ponti 
Monftra,  tam  duris  clypeata  fquamis 

Grandia  cete  ? 
Sin  minus,  quare,  Pater !  a<5Hones 
Perfpicis  cunitas  oculo  fagaci  ? 
Nec  tibi  quidquid  male  perpetravi 
Tranfit  inultum  ? 
23  Atra  nox  furvis  fimulafque  pennis 
Induens  coeli  faciem  fereni, 
Obruit  gentes  fub  utroque  mundi 

Axe  jacentes  : 
Le&ulus  curas  relevabit,  inquam, 
Le&ulus  dulcem  referet  fbporem, 
Et  mihi  bland&  requie  dolores 
Leniet  xgros. 
14  At  mihi,  fomno  redeunte,  mentem 
Territant  diris  fimulacra  formis : 
Atque  monftroiis  animum  figuris 
Somnia  vexant, 
ij-  Ah!  piget  vitas  miferum  fugacis  / 
Ah !  magis  nobis  reputo  beafos, 
Quos  regit  faxum  gelidae  repoftos 
Vifcere  terrse, 

16  Non  enim  vivus  remanebo  femper : 
Tempus  annorum  fubito  meorum. 
Tranfvolans  lcvem  Zephyrum  citatis 

Deferit  alis. 

17  Quantula  eft  noftrse  fobolis  propago, 
fianc  ut  illuftri  jubeas  honore 
Splendidam  claros  radiis  decoris 

Fulgere  famae  ? 
tS  Quantula  eft  noftrag  fobolis  propago^ 
Hanc  ut  expendas  trutina  fevera 
IndieSj  juftis  fcelerata  penfans 
Crimina  poenis  ? 
29  Hinc  precor  paullum  removeto  greifum : 
Ore  concedas  fpatium  quietis, 
Donec  arentem  libero  falivam 
Gutture  ficco. 
20  Sum  reus:  verum  tibi  quid  rependam? 
Genti*  huzmns  yenerande  cuftos! 

Pp  C"t 


*9»  J    0    B     I 

Cur  mihi  femper  mifero  fagittas 

Dirigis  atras  ? 
Dirigis  fxvirs  odii  fagittas : 
Ipfe  fum  pondus  mihi  non  fcrendum^ 
Dum  fero  tantos  animo  dolores, 

Corpore  morbos. 
21  Curmihi  numquam  fceleris  tcnaccs 
Abluis  fordes  ?  oculifquc  culpx 
Semper  intentis  facics  obcrrat 

Foeda  vetuftx? 
Mox  cnim  nigri  tcnebris  fepulcri 
Obrutus  longum  capiam  foporcm  : 
Me  fupcrfufx  tumulus  recondet 

Ater  arense. 
lpfe  mc  fato,  Pater  alme  !  fun£turrr 
Quxreres  fruftra  :  fugitiva  numquam 
Umbra  poft  mojrtem  gelidos  redibit 

Rurfus  in  artus, 


C     A     P.       VIII, 

JAm,  donec  reliqui  taccnt,  Ioburfr 
Statim  talibus  excipit  furentem 
Bildadus,-  parili  furore  faevus. 

2  Tandem  deline,  define  impudenter 
Vanse  murmura  ja£titare  linguae : 
Tandem  reprime  verba,  quae  rapacr 
Euro  tcr  citius  volant,  in  alto 

Qui  vexat  rapidis  rates  procellis, 
Jadtans  undivagas  pcr  sequoralas  ? 

3  An  qui  legibus  adminiftrat  orbem 
Leges  fperneret  ?  aut  an  sequitatem 
Ipfe  everteret  aequitatis  auQor  ? 

4  Si  proles  fcelus  horridum  patravit, 
Et  poenas  fceleri  reportat  sequas : 

j  Tu  tamen  Domino  manus  fupinas 
Tollens  fjpplicibus  precare  verbis : 

6  Nil  faSi  tibi  confcius  nefandi: 
Hoc  fi  feceris,  ille  ccu  fopore 
ExcufTo,  ftabilem  tibi  falutcm 
Prxftans,  incolumes  beabit  sede^ 


?& 


m 


CAP,     VIII. 

^  Et  fors  principio  favcns  in  ipfo 
Ridebit  tibi  termino  fene&ce, 
Vultu  blandior  elegantiorque. 

8  Quin  patrum  ftudio  fagace  cundtas 
^Etates  animo  tuo  revolvas : 

9  Nam  nos  iiil  bene  pofTumus  notare, 
Hefternd  modo  luce  procreati  : 
Vita  umbratilis  eft  in  orbe  noftra. 

10  An  non  fecula  tepriora  planis 

Te  verum  poterunt  docere  verbis  ? 
Zi  An  non  in  media  virens  palude 

Juncus  crefcit,  &  inde  fuftinetur  ? 

An  non  &  mediis  virens  in  undis 

Vimen  crefcit,  &  inde  fuftinetur  ? 

12  Non  femper  tamen  inde  fuftinetur: 
Quid?  quod  in  media  virens  juventa 
Quavis  ociusarefiet  herba. 

13  Tales  funt  quibus  excidit  fupremi 
Regis  mentio  mentibus  profanis  : 

Qui  coram  Domini  colunt  probantque, 
Sed  fecum  veneranda  juiTa  rident. 

14  Horum  fpes,  veluti  fecuris  i£t\i 
Poftquam  trajicitur  cadit  cupreflus 
Horrendo  quatiens  humum  fonore, 
Plane  a  ftirpc  recifa  decidet  mox  : 
Horum  fpes  domus  eft  aranearum. 

J5*  Hac  dum  permanet  in  domo  jacentes 

Ponent  corpora  mplliter,  fed  illa 

Labetur  fubito  repente  cafu  : 

Hinc  binis  humeris  domum  labantem 

Tentabunt  ftabilire,  fed  repente 

Convulfa  horrificam  trahet  ruinam. 
$6  Auratx  facis  igne  procreati 

Tangent  fidera  vertice,  &  per  horturr* 

Pan.lent  brachia  frondibus  decora, 
ij  Radices  quoque  firmiter  locatse, 

Spedabunt  iapides  procul  latentes 

In  tcrrae  mcdio  iinu  profundae. 
l8  Divini  tamen  ut  fonat  furoris 

Procella  horrida,  ftirpitus  revulfi 

Nullis  poft  oculis  videntur  umquam : 

Et  qui  tam  bene  fioridos  videbant 

P  p  2  Vifos 


3oo  J     0     B     I 

Vifos  fortiter  effe  pcrnegabunt. 

19  Hanc  fpcm  fcillcet  eiTe  conftat  horum 
'     Cmiftorum,  quibus  excidit  fupremi 

Rcgis  mcntio  mcntibus  profanis : 
Qui  coram  Domini  colunt  probantque, 
Scd  fccum  veneranda  jufli  ridcnt: 
Horum  divitias,  opes,  honores  ^ 
Exfurgens  herus  altcr  occupabit. 

20  Ecce  hxc !  fecula  quae  priora  monftrant 
Curas  omnipotens  vidct  fuorum  : 

Sed  fe  conliliis  negat  nefandis. 

11  Tu  noftras  vigilantcr  ergo  voccs 
Obferva  :   tibi°re£tor  orbis  aequus 
Tanto  pefitora  gaudio  replebit, 
Tanto  ut  non  valeas  tenere  linguam, 
Quin  rifu  ferias  polum  fonoro, 
Quin  plaufu  ferias  polum  'canoro. 

11  Et  quifquis  tibi  parturit  dolorem, 
Spargetur  fubito  rubore  vultum  : 
Hoftilcfque  domos  polo  minantcs 
3Lapfas  adfpicies5  folo  jacentes, 

C     A     P.     IX. 

IObu?  ergo  qupe  comes  inclitus 
Recle  monebat  plurima  comprobat  ; 
Sed  ftat  qucrclis,  atque  tcnaciter 
Cauilam  tuctur  fnil  titubans)  fuam. 

2  Certe  ifta  noftris  fplendida  veritas 
Clarum  refundit  luminibus  jubar  : 
Vcrum  Tonantis  judicis  aequitas 
Horrore  mcntcm  concutit  anxiam, 

3  Quis  ad  tribunal  judicis  illius 

'•   Se  fiftet  bmni  crimine  liberum?^ 
Qaa  fronte,  quamvis  millia  millium 
Objcftct  illi,  dencget  uriicum  ? 

4  Poilct  potentis  robore  dextcras, 
Pollet  fegacts  ihentis  acumine  : 
Quis,  cjus  armis  qui  caput  obtulit, 
Pulcra  rcfulget  clarus  adorea  ? 
Quis  ejus  ir?,m  provocat  igneam, 


£t 


C  A  P.     IX. 

£t  pace  blanda*  perfruitur  tamen? 
Vitamque  grato  degit  iji  otio? 
Et  vota  fauftum  ducit  ad  exitum? 

5*  Ad  cujus  iram  robora  montium 
Convulfa  pronam  proecipitant  fugam: 
Rupefque  vafh:  funditus  obrutoe, 
Si  frena  laxat  quando  furoribus. 

5  Ad  cujus  iram  protinus  undique 
Confixa  firmis  terra  repagulis, 
ConcufTa  motu  terrifico  tremit, 
Tremenfque  cun£tos  territat  incolas: 
Qui  lege  certa  no£te  fub  algida 
Phoebi  coercet  lumina  fplendidi : 

7  Qui  luce  versa  rurfus  amabili 
Vetat  minores  fulgere  lampades. 

8  Illius  altis  undique  brachiis 

Panfis,  ab  Euris  Hefperium  ad  latus, 
Phcebi  latebras,  fornice  concavo 
Convexa  coeli  regia  panditur: 
Ponti  profundo  in  gurgite,  qui  fuo 
Fluxu  &  refluxu  perpetuo  folet 
Late  perennes  Volvere  Vortices, 
Stat,  nec  pes  undis  tingitur  arduis, 

9  Arfituron  alto  fixit  in  aethere, 
Qui  prata  largis  irrigat  imbribus, 
Matura  mittens  flumina,  quae  feges 
Aurata  ficcis  faucibus  imbibit: 
Orionemque  qui  nitet  aureo 
Stellata  cin£tus  pedtora  balteo, 
Qui  ftagna  velans  marmore  vitreo 
Imponit  undis  frena  rapacibus : 

Ac  mitiores  Pleiadum  greges, 
Qux  dura  campi  jugera  frigidi 
Vernis  refolvunt  imbribus,  &  plagam 
Auftri  tepentem  cum  cane  torrido. 

1 0  Oftendit  oris  orbis  in  ultimis 
Stupenda  vafta  figna  potenti#, 
Quas  verba  vincunt  omnia,  qux  fuo 
Splendore  meqtis  lumina  nubilant. 

I  I  Hac  ecce  grefTum  dirigit  ambulans, 
Hac  ille  tranfit  fpiritus  igneus: 
Mortajium  fed  grex  h&minum  tamep 


301 


Nec 


ip*  J    0     B    I 

Nec  cernimus,  nec  cernerc  pofTupiu?. 
xx  Aufert  bcatae  pignora  conjugis, 
Aufert  laDoris  praemia  feduli, 
Aufert  honoris  nomina  fplendidi, 
Et  deftitutos  undique  deferit: 
At  ifta  donec  vi  Dominus  fu& 
Paflim  per  urbes  regnaque  perpetrat, 
Quis  increpabit  talibus?  heus!  rotaii) 
Scevi  furoris  fifte  volubilem. 

13  Fr-ftra  dolores  jam  comes  inclitus 
Sedare,  fruftra  pititttr  anxiam 
Lcvare  fortcm,  Rex  hominum  Deu$ 
Si  frena  laxat  quando  furoribus. 

14  Egone  ftultus,  debilis,  impotens 
In  jus  vocabo  juftitiattl  Dci? 
Ac  dira  linguas  toxica  garrulae 
In  aftra  cceli  turgidus  evomam? 

1$  Si  fan&itatis  forlan  opinio 

Me  blanda  tollat,  nuim  rabies  tamen 
Propellet  ufque  huc,  criminis  ut  rcus 
Ipfum  notarem  crimine  judicem? 
Quin  ture  facris  impofito  focis, 
Taurumque  juxta  altaria  dividens, 
Illum  rogarem  mox  prece  fupplice, 
Fluente  ndftras  imbre  fuper  genas, 

16  Si  fupplicanti  praebuerat  mihi' 
Aures  benignas,  dum  mihi  carbafa 
Diftenderat  fors  flamine  profpcro, 
Hanc  rcm  cffe  fi&am  prcrfus  imaginor. 

17  Nam  nunc  fcverae  juftttrae  licet 
Et  puritatis  iim  mihi  confcius, 
Fractum  procellis  contudit  afperis, 
Dcnfoque  totum  vulnere  fauciat: 

18  Duroque  fic  me  pondere  deprimit, 
Urgetque  prefTum  ut  non  valeam  mifer 
Ex  corde  moeftos  turbido  anhelitus 
Haurire,  ncdum  verba  profundere. 

19  Si  fata  vellem  triftia  vinccre, 
Quifnam  repugnet  viribus  illius  ? 
St  judicari,  quis  Domino  ac  Deo 
In  jus  eundi  praeftituat  diem  ? 

zo  Si  fan$itatem  non  fibi  confonis 


C  A  P.    IX.  30$ 

£i  pufitatem  ja£tito  vocibus, 

Mox  ipfa  dira  inflata  fuperbid 

Mc  lingua  mendax  jure  coarguet. 
11  Quamvis  beato  fandtior  Angelo, 

Quamvis  beato  purior  Angelo 

Vixiflem  in  orbe,  vivere  longius 

Sperare  nulla  infomnia  cogerent. 
ii  Declamat  ipfum  hoc  experientia 

Ex  anteadtis  eruta  feculis: 

Ad  bufta  femper  morte  pari  probos 

Re&or  feverus  raptat  &  improbos: 

23  Belloque,  pefte  &  lethifera  fame 
Gentem  piorum  depopulantibus, 
Curas  fuorum  negligit  anxias, 
Nec  hos  periclis  triftibus  eximit. 

24  Et  regna  mundi  regibus  impiis 
Regenda  tradit,  tradita  protegit, 
Secura  firmans  prseftdio  fuo: 

Sin  ille  non  hoec,  da,  precor,  alterum. 
2$  En  ufque  puram  flagitiis  manum 
Qamvis  tenebam,  fors  vohicris  mihi 
Fugit  citatis  curribus  ocior, 
Diefque  faufti  prxteriere  jam. 

26  Praenavig£runt  veliferas  rates 
Vento  tumentes  lintea  profpero, 
Et  avolarunt  accipitre  ocius, 

Qui  prasdoe  avaris  unguibus  imminet 

27  Quod  fi  relidtis  ergo  doloribus 
Gaudere  toto  pe£tore  coeperim? 
Quod  fi  querelis  jam  pofitis  meis 
Laetis  ferirem  fidera  vocibus? 

28  Formido  ne  me  Coelituum  Pater, 
Qui  frenat  aequis  omnia  legibus, 
Stultis  foventem  pe£tora  gaudiis 
Mox  duplicatis  eladibus  obruat. 

29  Si  mente  tota  &  corpore  criminum 
Contaminatus  fordibus  impleor, 
Cur  ergo  vanis  ipfe  laboribus 

Me  laffo  noftes  femper  &  indies? 

30  O  jufte  rerum  reftor  &  arbiter! 

Si  me  lavem  undis  ufque  nivalibuSj 
Ornemque  cura  non  fme  fedula 

Candorq 


jo4  J     O     B     I 

Candore  palmas  marmoreo  rneas : 

31  Tu  me  profundo  juftitiaj  tuac 
Merfum  barathro  mox  ita  tingeres^ 
Ut  ipfa  poffet  palla  viderier 
Corpus  vereri  tangere  putridum. 

32,  Interque  noftras  nemo  fupervenit 
Cauffas  feveri  cxaminis  arbiter, 
Utramque  penfans  qui  trutina  pari 
Nos  turbulentis  litibus  eximat : 
Homunculorum,  6  arbiter  optime! 
Infana  tu  fubfellia  dcfpicis, 
Hic  me  ergo  tecum  fiftere  neutiquam 
Fas:  id  clientum  difparitas  vetat. 

33  Interque  noftram  nemo  fupervenit 
Litem  benignus  qui  dirimat  fide- 
Juffor,  Deumque  conciliet  viro, 
Utrumque  prendens  pacifica  manu. 

34  O  tolle  duram,  Rex  bone!  dexteram 
Me  deprimentem  fupplicio  gravi : 
Exfolve  curis  pe&ora  turbidis, 
Horrore  mentem  nec  crucia  meam. 

35-  Sic  alloquar  te:  fic  vacuus  metu 
Sermone  tecum  plurima  diffcram: 
Sed  vota  vana  hxc :   non  ita  fors  favet?; 
Non  fic  benignis  vultibus  adfpicit. 

c   a    p.    x. 

NUnc  mors  an  dubitas  ftamina  fcindere 
Vitx  continuis  flufiibus  obrutas? 
Nunc  lingua  an  dubitas  murmure  lugubri 
Implere  &  miferis  asthera  queftibus? 

2  Rerum  fancle  parens!  coetibus  impiis 
Tu  numquam  famulum  connumera  tuum: 
Monftra,  qux  ratio  ell,  quod  mihi  litiges? 
Unde  hsec  ira  fuam  traxit  originem? 

3  Cur  tu  nequitiss  viribus  improbss 
Sanftorum  fobolem  nunc  finis  opprimi? 
Cur  tu  nunc  famulum  negligis  anxium, 
Qui  femper  ftudio  te  fequitur  pio? 
Sed  qui  fub  tacito  pe&ore  concoquunt, 


C     A     P.      X. 

Et  ccnco£h  patrant  fa&a  nefarfa, 
Horum  ccepta,  licet  principio  afpera, 
SucccfTu  recreas  omnia  profpero? 

4  Num  tu  corporeo  fpiritus  igneus 
Sicut  gens  hominum  lumine  refpicis? 

<  Num  certos  tibi  dant  fecula  terminos, 
JEvi  perbrevibus  claufa  rccwiibus? 

6  Ergo,  jufte  Deus!  define,  define 
Errores  oculis  cernere  lynceis. 

7  Numquam  fum  fcekris  (quodneque  t~  latet} 
Horrendi  illccebris  captus  inambus;- 

Sed  nec  fan&a  fides  nec  pietas  tamen 
,    Curarum  agminibus  fubtrahit  obvium. 

8  Pcr  te,  fumme  opifex!  corporis  undiq-uc 
Fidta  cft  Dedale*  machina  dextera; 
Tu  perdis  tamen,  &  luftibus  afperis 
Ludtus  adjiciens  acceleras  necem. 

9  O  numquam  ex  animo  decidat  hoc  tuo/ 
Quod  me  de  luteo  pulVere  finxeris: 

Et  vis  (nec  dubito)  more  parentium' 
Me  rurfum  in  luteum  folvere  pulverem; 

io  En!  tamquam  in  calathum  lac  ubi  fundimr 
In  maternum  uterum  me  modo  fuderasj 
Illicme  affrduis  fic  manibus  premens 
Ac  fingens,  mulier  ruftica  uti  folet 
Comprcffum  manibus  fingere  cafeum, 

ii  Mc  carnis  tenero  tcgmine,  me  cutis 
Pofthac  indueras;  undique  fulcien^ 
Me  fulcris  validis  oifium  &  artuum,- 
Compagem  reliquam  quce  rnihi  fuftirient,? 
Ne  cafu  fubito  machina  corruat. 

12  His  fa£tis,  animam  protinus  igneam 
Inflafti  calidis  corporis  artubus; 
Hanc  donis  variis.  accumulavefas, 
Hanc  feva  procul.  4  jnorte  reduxeras  ? 

*3  Sed  tandem  rapidis  me  aeftibus  obrui 
Curarum,  innumeris  atque  doloribus; 
Tecum  hoec  mens  latuit  fub  tacito  finu, 
In  csecis  amfni  claufa  receffibus. 

*4  Si  quidquam  fceleris  pcrpetro,  fi  malis 
Aurem  confiliis  pr&beo,  ii  pedem 
A  refto  dubium  tramite  diftraho3 

Qq 


3«S 


3o6  j    0    B    1 

Tu  me  ftiox  fequeris  vindicc  dex!er&«- 
lj  Sed  nec  ii  pietas,  fpcs,  amor  &  fides, 
Et  candor  macuMs  purus  ab  omnibusf 
Stellafo  dccorent  me  diadematc, 
Delufus  itolida  fpe  nula  perferam  : 
Errorum  ufque  adeo  Cimmcrium  chao? 
Oftufum  tcnebris  me  tcgit  horridis: 
Ncc  certa  datur  iniiftcre  fcmitaf 
Ncc  plantas  ftabili  poncre  tramite: 
O  clemens  genitor!  nunc  opc  fubleva 
Affliftum,  &  placidus  refpice  fcrvulum: 
En!  PGene  innumcris  fiuftibus  obruor; 
s6  Et  Cttra  accumulant  fe  magis  indies. 
Me  vindex  laceras  praevalida  manuy 
Ceu  faevis  leo  prxdam  unguibus  involans:" 
Mirifque  exagitas  prcetrepidum  modis, 
Prodens--  mirificx  iigna  potentias. 
f  7  Addij  lethifero  vulnera  vulncri, 
Et  fempcr  furiis  triftis  es  afperis: 
Meque  exofa  bonis  mentibus  horrida 
Clangoris  quatiunt  murmura  bellici. 

18  Ah!  matris  tumido  cur  utero  ex  mc® 
Infansprodieram?  proh!  pater  optime! 
Cur  non  nulli  hominum  ex  fcmine  cognitus- 
In  ventos  tenues  protinus  iveram?  . 

Cum  primum  genitrix  ubera  prasbuit, 
Infantem  placido  fufcipiens  finu, 
Involvens  calidis  corpora  fafciis? 

19  Hcec,  fi  contigcrat,  fors  foret  acquior: 
Nam  fic,  vifceribus  matris  ab  intimis 
Egreffus,  tumuli  pulverc  conderer; 
Et  fi  laetitiae  non  fierct  capax 
Mens,  curis  fieret  libera  triftibus. 

ZO  An  non  noftra  cito  clepfydra  labitur? 
Parce  ergo,  genitor!  parce,  jnihi  brevem 
Nunc  faltem  requiem  da  precor,  antequamf 

2,1  Me  fafum  trahati  ad  rcgna  nigrantia, 
Umbris  &  tenebris  obiita  nubilis: 

21  Umbris  &  tenebris,  quoe  rofeum  diemt 
Si  v.llet  radios  fpargere  lucidos, 
Pennis  obruerent  undique  luridisv 


CAP, 


3oy 


C    A    P.      XI. 


MOx  illum  Zopharus  furens  adortus, 
Iras  ponere  lugubrefquequeftus 
Suadet,  nec  veterem  fequi  tenorem,, 
Sed  vitse  melioris  inltitutum. 
Z  Annon  copia  verbulorum  inanis 
Refellenda  videtur  efle  vobis? 
An  qui  plurima  garrulus  loquetur 
Foedi  criminis  arguetur  infons  ? 

3  An  linguam  tibi  nullus  obferabit 
Qui  mcndacia  fingis  ore  falfo, 
Nec  tibi  falibus  jocanti  ineptis 
Tingit  purpureo  rubore  malas? 

4  Tu  dixti  modo,  femita  folebam 
ln  reda  ftabiles  locare  plantas  : 
Noftra  fanguine  pura  mens  manufque  eft* 
Nec  vixi  fceleris  patronus  atri, 

f  O  fi  jam  Deus,  arbiter  feverus, 
Mox  linguse  retinaculum  refolvat! 

6  O  (i  jam  tibi  pandat  ille  facrum 
Oraclum  fapientise  profundoe ! 
Non  tibi  nimios  (fcies)  dolores 
Infligi  Pater  orois  exigebat: 
Poenas  te  invenies  pati  minores 
Ingens  quam  tua  culpa  commerebat. 

7  An  magnum  potes  affequi  Tonantem, 
Qui  fceptrum  in  folio  quatit  tremendo 
Stellarum  globulis  nitente  claris? 

An  mens  impia,  vana,  ftulta,  fallax, 
Div.nae  fapientiae,  oequitatis 
Amploe,  juftitiae,  potenti^que, 
Immtnfum  penetrabit  in  profundum? 
$  Forfan  fidera  celfa  permeabis, 
Et  coelo  caput  inferes;  fed  illum, 
Qui  coelum  regit  arduafque  ftellas, 
An  fummum  attigeris  ?  vel  in  profundae 
Si  fundum  penetraveris  gehennas, 
Divini  tibi  pervenire  fas  eft 
Ad  plantam  pedis?  ingenive  curto 

Q  q  z  Metiri 


V>8  J    0    B     J 

Metiri  modulo  tui  valebis 
Immenfam  Domini  perQfmitatem? 
9  Longinquam  Deitas  beata  terram, 
Et  latum  mare  terminat:  fed  ipfa 
Nullis  vuidique  terminata  metis'. 

10  Seu  quem  fors  rabidis  premat  procellis? 
Seu  blanda  lcve  murmuret  fufurro, 
Quis  mundi  prohibcre  conditorcm, 
Mortali  generatus  a  parente, 
Audebit  rabidas  tumens  in  iras? 

11  Humanoe  fobolis  probc  tenorem 
Callet,  vanaque  cogitata  incntis 
Cernit  lumine  cun6ta  pcrfpicaci: 
Non  ergo  fceleris  redibit  ultor? 

12  Humahx  fobolis  fibi  propago 
Prudens  &  fapieris  cupit  videri, 
Quamvis  progeneratur  illa  ftulti 
Dnagri  r?tione  nafciturque : 
Onagri  ^rboreas  colentis  umbras. 
Qui  per  prata  protervitate  lxta 
Infultans  varias  agit  choreas. 

J3  Ergo  criminis;erg6  cordis  aulam 
Expurga  maculifque  fordibufque, 
Attollens  Domino  manus  fupinas. 
S4  Et  fadti  male  poenitens  rubentem 
IngrefTo  rofeo  colore  vulturrt, 
Horrendam  fcelerum  omnium  catervaia 
Hinc  hinc  ad  ftygias  remitte  lymphas. 
15-  Sic  tolles  fociem  Deo  ferenam, 
Turpitudiiie,  labc,  forde  puram: 
Sic  firmus  remanebis  atque  conftans, 
Ab  omni  vaciius  timorfc  prorfus: 
56  Prorfus  immcmor  omnium  dolorum, 
Qui  abfcuprent  fubito  repente  lapfu,' 
In  morem-flftvii  imbribus  creati, 
Currentis  violentia  feroci. 
17  Sic'  &  fors  placido  reVerfa  vultu, 
Aurorae  jradidbit  inftar  almae, 
Quandfe  purpureas  recens  habenas 
QualTans  aequore  furgit  ex  Eoo, 
Fulgens  clarior  ufque  clariorque, 

pum  Phoebi  Htediam  tenentis  arc?m 

j  ■ 


Stpllafi 


C  A  P.    XII.  ^Qg 

Stdlati  oethejris  aureumque  culmen 
lExacquet  radios  nitore  claros, 
Curarum  nebulis  procul  fugatis. 
j8  Sic  te  candida  puritas  fidefque 

Securum  ftatuent  periculorum:  2} 

Sic  xdes  fimul  exftrues  decoras, 
Exftru&afque  habitabis,  &  quietem 
Carpes  undique  tutus  ipfe  tutam, 

19  Et  nox  ut  tenebris  opaca  csecis 
Terras  &  mare  condidit  polumque; 
Tu  mox  in  placido  toro  recumbes : 
Non  maris  neque  Martis  aeftuofi, 
Non  flammop  neque  flaminis  procell^ 
Abrumpent  tibi  turbidum  foporem : 
Quin  longa  quoque  purpura  decorum 
Te  fafces  reverenter  antecedent : 
Turbate  miferabilis  clientum 
Expofcent  facilem  fibi  patronum. 

20  Sed  qui  nequitiam  fequuntur  atram, 
Hos  tfiftis  manet  exitus?  nec  umquam 
Pcenas  efFugient  fatis  feyerap  j 
Horum  fpes  yelut  umbra  mortuorum 
Dilapfa  in  tenues  abjbit  aura§. 

C     A    P.     XII. 

QUeftibus  hinc  variis  aditum  patefecit  iQbus, 
Singultu  medios  impediente  fonos : 
i  Scilicet  in  veftro  fapientia  fola  cerebro 

Permanet?  &  folium  collocatilla  fuum  ? 
Vefyraque  cum  tumulo  condentur  membra  fub  alto, 
Ipfa  quoque  in  tumulum  lapfa  repente  cadet. 

3  Ergdne  concedam  laudes  ego  jure  priores, 

Doilrina,  ingenio,  cogjiitione,  fide  ? 
Omni^  qux  vobis  adeo  admiranda  videntur, 

Magnificis  adep  concejebrata  fonis : 
Ecquis  in  immei)fo  npn  hosc  fciat  omnia  mundo, 

Cuicumque  humang  mentis  acumen  ineft  ? 

4  En !  ego  qui  moeftas  tollens  ad  fidera  palmas, 

Imploro  scthereum  fupplice  voce  Deum : 
Quique  jneam  yipis  niejitemque  ir.ajiumque  pudendis 

Abffi, 


3io  J    O    B    I 

Abftmeo  no&cs  abftineoque  dies  ; 
En  !  mifer  oblitis  jacco  defertus  amicis,       | 

Opprobrium  fociis  ludibriumque  meis: 
f  Scihcet  ut  hmpas  tenebrofo  in  tempore  no&U 

Non  oculis  grita  tit  lumine  caifa  tuis ; 
Sic  mihi^cum  tcncbris  luccm  fors  obruifatris, 

Me  nvferum  comit:s  deferu^re  mei ; 
Qui  ilruir  iniidias  dubiarum  ambage  viarumf 

Incautos  rabida  dilaceratque  manu. 

6  Qui  fcclcr :m  genus  omnc  fovet  gremioque  recondit^ 

Contemncns  magni  juila  verenda  Dci; 
IlJorum  anxifcris  domus  undiquc  libera  curis 
Floret,  divtiis  fkifta  fuperba  fuis. 

7  Qu;n  age  pcnnigeram  ftultiflime  confule  turbam, 

Confule  terribiles  ungue  rigcnte  feras  : 

8  Confulefcecundam  quse  parturit  omnia  terram, 

Quique  fub  aequoreis  pifcis  abundat  aquis. 

9  Cun&a  fidem  faciunt  numquam  iine  lege  Tonantig 

Fortunas  ancipitem  fe  variare  romm  : 
10  Cujus  $b  arbitrio  viyit  moriturque  fupremo 

Gens  hominum,  &  quidquid  terra  vel  unda  creat. 
ii  Nonne  cibosfapidum  diftinguit  rite  palatum? 

Nonne  probat  varios  auris  acuta  lonos  ? 

12  Vos  quia  jam  niveos  imitantur  tempora  cygnos^ 

Judicio  reliquos  exfuperare  decet. 

13  Robore  confilioque  valet  Regnator  olympi, 

Cun&aque  ad  arbitrium  dirigit  illc  fuum. 

14  Diruit,  sedificat  loca  diruta,  claudit  ahenis; 

Exfolvit  libitu  carceribufque  fuo. 
15-  iEquora  limitibus  modo  continet,  &  modo  rurfu$ 
Tota  latet  vitreis  abdita  t;rra  vadis. 

16  Robore  confilioque  valet  Regnator  olympi ; 
.     Fraus  illi  pariter  fimplicitafque  patet. 

17  Gentibus  externis  jubet  infcrvire  potentes, 

Duraque  purpurcam  jura  fubire  togam. 

18  Carceris  exemtis  iterum  fqualore  tyrannis, 

Tradit  magnificS  fceptra  tenere  manu  : 

19  Atque  itcrum,  quocumque  libet  fibi  tempore,  magni$ 

Regibus  auratum  dejicit  ille  thronum. 
}0  Cum  libet  argutas  periit  facundia  linguae, 
Nulla  patrocinio  fit  bona  caufla  bono  : 
[  Cum  libet  extremas  periit  fapientia  vitae ; 

Orbaque 


C    A    P.    XIII.  311 

Orbaque  judicio  eft  ipfa  fene&a  fuo» 
ii  Ssspe  tuum  tenebris  fplendorem  involvit  opacis^ 

Et  minuit  vircs,  Rcx  venerande  !  tuas. 
2%  Saepe  etiam  latebris  myfteria  claufa  recludit, 

Hinc  atque  hinc  umbris,  Hefpere !  te&a  tuis» 

23  IHe  facit  populos  numeros&  prole  beatos ; 

Rurfus  dat  celeri  pignora  cara  neci : 
Ille  facit  populos  late  fua  tendere  regna ; 
Rurfus  &  ad  fpatium  contrahit  illa  fuum. 

24  Subtrahit  ille  animum  fapientibus,  inque  receflti 

Silvarum  dubias  cogit  inire  vias: 
i<S  Perque  nigras  tenebrasr  perque  avia  longa  viarutt^ 
Purpureo  titubant  ceu  ftimulante  mero. 

C     A    P.     XIIL 

CUn&a  olim  hxc  oculis  noftris  atque  auribus  haufi* 
Olim  animi  hxc  latebris  delituere  mei. 
x  Ergdne  concedam  laudes  ego  jure  priores, 
Do&rina,  ingenio,  cognitione,  fide  ? 

3  O  pater  omnipotens  noftram  11  expendere  cauflftfii 

Nunc  velit,  &  vitas  fa&a  prooare  meae! 

4  Sed  vos  vaniloquo  mendacia  iin^itis  ore, 

Nec  mifcro  medicam  ferre  potcitis  opem. 
j  Contrahite,  6  comites !  vanas  retinacula  hngua^ 
Si  fapitis ;  lucro  lingua  retenta  foret. 

6  OJ  mihi  nunc  animos  certatim  advertite  veftros^ 

Dum  penitus  cauflam  iabe  refolvo  meam. 

7  Ergdne  larvati  pietatis  tegmine  vultis 

Pro  Domino  contra  jufque  piumque  k>qui? 

8  Oreque  falfidico  laudem,  decus,  inclita  fada,> 

Numen  veridici  concelebrare  Dei? 

9  Eft  igitur  cordi  vobis  luftrare  profundi 

Hunc  face  juftitiae  pe&oris  antra  fuas  ? 
Siccine  fperatis  Dominum  vos  fallere  ierui% 

Ut  fiquis  focium  fallcret  ipfc  fuum  ? 
10  An  fua  corrumpi  blandis  dat  pc&ora  verbis^ 

Si  tacita  cascos  texitis  arte  dolos  ? 
ii  Nonne  Dei  aeterni  majeftas,  gloria,  fplendor, 

Perftringent  radiis  lumina  veftra  fuis  ? 
12.  Vosprst-er  cineres  eftis  nihil*  inque  fepukrum 


2i2  J  O  2J  I 

Corpora  pulvcrcum  pulvcre  fa£h  caderit. 

13  Nunc  me  pauca  precor  taciturni  audite  loquentenT: 

Dummodo  fic  in  me  maxima  poena  ruat. 

14  Cur  fragilem  teneo  vitam  quafi  dcnte  tcnaci^ 

Vel  quali  conclusa  ne  volet  illa  manu  ? 
tf  Quamlibet  omnipotcns  vitoc  mihi  ftamina  fcindat, 
Hinc  fpes,  hinc  animas  vita  falufquc  me«. 

16  Illius  ante  thronum'' veniens  mea  facta  probabo,- 

Nec  fubitus  venict  noftra  per  ora  pudor: 
Ille  erit  ille  unus  rebus  mihi  turris  in  ardHs, 

Nam  folet  in  carca  mentc  probare  pios  : 
Quique  iHum  ore  tenus  tantum  reverenter  adofantj 

His  pudor  infamem  fpargit  in  ora  notam. 

17  Ponite  paullifper  rabidx  fera  jurgia  lingux, 

Et  pateat  monitis  pervia  porta  meis. 

18  Ecce  meas  tenui  partes  ego  foftiter  audax  : 

Nec  dubito,  Domino  vindice,  viflor  ero., 

19  O  a!iquis  Domfna  mecum  fi  vindice  ceftetf 

Mox  moriar  linguam  fi  retincbo  meam. 

20  Tu  modo,  fumme  Deus !  duplicem  concede  favorefti^ 

Sic  numquam  latebras  coget  inire  pudor. 
%{  tfinc  remove  gravidam  dextram,  miferifque  figuris 

Define  quxfo  animum  difcruciare  meum. 
zi  Tunc  vel  promtus  ero  tibi  refpondere  petenti, 

Vel  me  refponfus   redde  petente  tuos. 

23  Heu  quanta  eft  numero  Ivitiorum  turba  meorum! 

Tu  mihi  judicium  quanta  fit  cde  tuum. 

24  Gur  dulcem  calida  vultum  mihi  coildis  in  ira  ? 

Cur  rnibi  terribilis  fic  fine  fine  manes  ? 
2J  Tune  levem  ftipulam  foliuirrque  agitare  caductim' 
Et  7entis  odii  vis  lacerare  tui  ? 

26  Phtfima  funt  in  mememori  tibi  fcripta  libellor 

Qux  juvenis  merui  ferior  hora  hiit : 
Sera  redundavit  fceleris  vindi&a  vetufti, 
Diilat  &  ab  meriti  tempore  poena  fui. 

27  M^*  vinclis  retines,  longae  veftigia  vitse 

Dinumeras,  calces  ftigmatibufque  notas* 

28  Tabidus  interea  morbis  &  edacibus  #ger 

Abfumor,  vehiti  res  cariofa,  mifer  : 
Parullatim  abfumor  veluti  qu&  pafcit  avaris 
Vermiculis  rapidam  veftis  adefa  gulam, 

€AP« 


3*3 


C    A    P.    XIV. 


SEmine  quicumque  cft  noftrofatus,  ilicctilli 
Vita  brevis  variis  eft  cumulata  malis. 
a  Frovenit  ex  utero  velut  e  tellure  creantur 

Gramina,  qucm  fubito  mors  truculenta  mctit : 
Non  manet  in  terris?fedmcns  cito  membra  relinquens 
Ut  levis,  indu&is  nubibus^  umbra  fugit. 

3  Cur  me  ergo  trutina  pendis,  Pateralme!  fevera  ? 

Cur  oculos  in  me  dirigis  ufque  tuos? 

4  Ecquis  enim  in  mundo  poterit  rem  fingere  puram 

Sordibus  impuris  ?  nullus  opinor  erit. 

5  Quando  ita  reftringis  fpatiis  mea  tempora  certis, 

Quce  nullis  hominum  tranfiliifle  licef: 

6  Jam  requiem  concede  brevem,  deilfte  parumper^ 

Dum  pactum  perago  fervus  ut  ipfe  diem. 

7  Arbor  enim  fpes  eft  dura  licet  i&a  fecuri     ; 

Quod  ramos  iterum  fit  paritura  fuos : 

8  Quamlibet  in  gremio  terrae  cariofa  jaceret, 

Quamlibet  annorum  dente  perefa  foret : 

9  Florefcet  liquidas  venis  fimul  imbibit  undas, 

Fixa  velut  madido  planta  novella  fole. 
io  At  fubito  gens  noftra  pcrit^  gcns  noftra  per  auras 
Avolat ;  atque  ubi  tunc  quove  fub  axe  latet  ? 

11  Sicut  aqua  oceanum,  Phoebo  abforbente^  relinquit$ 

Verfaque  in  sequoreos  non  redit  illa  lacus  : 
Utque  perit  rapidum  feniim  iiccata  per.aeflum, 
Nec  veterem  repetit  fluminis  unda  locum  : 

12  Sic  homo  pcrpetuum  carpit  fub  pulvere  fomnum, 

Donec  fupremus  mifceat  aftra  dies. 

13  Sande  parens!  gelido  tumuli  me  conde  fub  antro, 

Dum  tua  cum  tepidis  avolet  ira  Notis : 
Immemor  irarum  tandem  memor  efto  precantis  ; 
Et  repara  laceroe  naufraga  membra  ratis. 
I^.Si  quem  lethifera  rapuit  mors  horrida  dextra, 
An  rurfum  antiquo  vivere  more  poteft  ? 
Ergo  vigil  femper  maneo,  femperque  manebOj 

Intentus  ftudiis  no£te  dieque  piis : 
Ultima  lux  donec  volitantem  a  corpore  mentem 
Terreno  ad  patrium  ducat  ab  orbe  polum. 


3i4  J    0    B    1 

15-  Saepe  tibi  fundam,  gcrvtor  bone  !  Vota   preccfque, 
Sxpc  mihi  facilis  vota  precefque  dabis  : 
Vota  prcccfque  dabis :  tibi  non  fpernctur  in  aevum 
Fadta  tibi  artifici  fabrica  pulcra  manu. 

16  Tu  mca  comprcndis  numcro  veftigia  ccrtot 

Obfcrvans  oculis  crimina  cun&a  tuis. 

17  Cun&a  vclut  tumido  condis  mca  crimina  facco;   • 

Sacco,  qui  nulla  cx  partc  foramcn  habet. 

18  Mons  ingcns  fimulatquc  cadit,  prxruptaque  rupes 

In  cinerem  &  lapides  undiquc  fparfa  rcdit. 

19  Unda  cavat  lapidcm,  plantam  eluit  unda  feracem  : 

Sic  tu  fpes  hominis  votaque  vana  facis. 

20  Perdis  cum,  &  teneras  fuccidis  ftamina  vitae, 

Tunc  perit  in  rofeo  qui  fuit  ore  color. 

21  Tunc  quoque,  fcu  foboles  rebus  fublata  fecundiy, 

Sive  fit  adveffis  fubdita,  nefcit  iners. 

22  Ipfe  tamen  mifcris  cruciabitur  undique  mcmbris ; 

Scntiet  ipfc  animo  triftia  multa  fuo, 

C     A     P.      XV. 

TUnc  Eliphazus  eximiam  viri 
Felicitatem  prsedicat  integri, 
Atque  impiorum  inaufpicatum 
Vota  docct  rctudilfe  finem. 
1  An  vir  fagaci  mentis  acurnine 
Ventofa  fruftra  verba  profunderet, 

3  Quae  nec  loquentem  aut  audientem 

Auxilio  relcvare  poffunt  ? 

4  Securus,  omni  fepoiito  rnetu, 
Rerum  par.ntem  tu  prece  fupplice 

Non  invocas,  in  rebus  arftis 
Prasfidium  &  miferis  afylum. 
j  Vox  ipfa  prodit  nequitiam  tuam, 
Vox  ipfa  fraudes  prxdicat  impias : 

6  Te  tefte  lingu&  detegente, 

Tefte  alio  nihil  indigemus. 

7  An  tu  creatus  primus  es  omnium  ? 
Aut  ante  montes  fadhis  es  arduosr 

Qui  faxeas  prabent  latebras 
Vertice  grarninibus  comantes? 

STiW 


C  A  P.    XV.  315 

$  Tibine  rerum  conditor  omnium 
Arcana  mentis  prodidit  ?  &  tibi 
Spe&are  concellit  perennis 
Confilii  tacitos  receffus? 
Unumque  blando  lumine  te  videt  ? 
Unoque  gaudet  te  fapientia  ? 
Mortalium  ex  ccetu  virorum 
Te  focium  fibi  legit  unum  ? 
9  Quid  intueris  lumine  lynceo 
Vel  fan&itatis  vel  fapientias, 

Quod  non  videmus  cernimufque 
Nos  acie  quoque  perfpicaci  ? 

10  Jam  te£ta  canis  tempora  crinibus 
Sunt  noftra :  nobis  jam  tremor  occupat 

Artus  fcniles,  qui  parentem 
Nempe  tuum  fenio  prasimus. 

11  Dei  potentis  nomen  amabile, 
Numenque  fandtum  num  tibi  fpernitur? 

Num  jura  legum  facrofan&a 
Sub  pedibus,  furibunde  !  calcas  ? 

12  Quas  volvis  artes  pedtore  fubdolo, 
Fraudefque  verfutas  male  callidus  ? 

Cur  ipfe  tete  fic  procacem 
Efle  probas  oculo  loquaci  ? 

13  Cur  in  Deum  fic  inveheris  furens? 
Cur  dira  linguos  toxica  garruls 

Ipfum  profundis  in  Tonantem  ?  & 
Ore  vomis  rabido  venenum  ? 

14  Quid  procreata  ex  femine  putrido 
Propago  ftulta  eft  ?  partaque  feminis 

lmpura  gens,  ut  afTequatur 
Juftitiam  ftudiofa  puram  ? 

15  Non  ille  fan&is  nititur  Angelis, 
Quos  ala  pennis  evehit  aureis : 

Quin  templa  coelorum  ferena 
Fceda  etiam  videantur  illi. 
t6  Confiderato  haec  :  qualis  habebitur 

Gens  noftra,  fosdam  quae  fcelerum  omnium 
Turbam  imbibitque  ingurgitatque, 
Ceu  liquidas  avido  ore  lymphas. 
lf  Arre&us  aures  nunc  mihi  ferveas  : 
Oracla  pandam  nunc  fapientix; 

R  r  z  Ora- 


3X6  J     O     B     J 

Oracia,  qux  multos  per  annos 
Ipfi  meis  oculis  videbam: 
1$  Oracla  primis  prodita  patribus, 
Tranfmiifa  feris  ufquc  nepotibus, 

19  Soli  incolae,  11011  inquilini, 

Cum  tacitas  habuerc  terras. 

20  Pertota  vitae  tcmpora  lubricx 
Sxvos  dolorcs  parturit  improbus : 

Et  prxda  femper  impiorum 
Corripitur  manibus  latronum, 

21  Quocunquelaetus  tcmpore  vixerit, 
Murmur  tremendum  tcrritus  audiet : 

Rcbufquc  florcntem  fccundis 
Pcrnicics  ncc  opina  pcidct. 
92  Spem  ponit  omncm  rebus  in  afpcris, 
Exire  cceco  dc  barathri  fpccu  : 
Ejufque  pe£his  turbulcntuin 
Mucro  petit  gladii  cruenti. 
$3  Huc  errat  illuc  undique  quxritans 
Mifer  prcmentem  quo  fatict  famein  \ 
Diem  tcncbris  obvolutam 

EfTe  fibi  ipeminit  propinquam. 
24  Terror  tremorque  &  }u£tificus  dolor 
lllum  obiidebunt  undique,  rex  velut 
Stipatus  ingenti  caterva, 
Sanguineo  radiante  ferro. 
z$  Contra  potentern  ccelituum  Pat^em 
Fidens  inani  roborc  dlmicat  : 

Contra  aethcris  Rcgem  fupremum 
Sssva  movct  truculentus  arma  : 
16  At  ffei  fupremus  quam  cito  prodiit 
Adverius  illum,  tam  cito  concidit : 
Nec  fquameo  ferri  nitore 
Se  mifcrum  radians  tuetur  : 
|7  Ejnfque  vultus  lethiferi  manu, 
Malalcue  rubro  fangmpe  fulgida* 
Deformat,  &  carncm  revellit 
PapHtibus  timidoquc  tergo^ 
3,8  Tunc  tefqiia  terrarum  incolet  arida, 
Domofque  rjullis  gentibus  hofpitas  \ 
Domos,  columnis  qu$  minantuc 
Succiduis  fubitam  ruinam, 


*? 


C  A  P.     XVI. 

2,9  Nec  parta  caecis  recula  fraudibus, 
Nec  parta  fovis  recula  viribus 
Florebit,  aut  praeftabit  umquam 
Perpetuum  ftabilis  tenorem. 
30  Tellure  quamvis  confitus  humidi 
Frondofa  late  brachia  porrigat, 
Arcfcet  seftu,  &  eruetur 
Horriferis  Borese  flagellis: 
Semel  tenebris  obrutus  horridis, 
Et  te&us  umbris  undique  nubilis; 
Numquam  e  tenebris  ille  &  umbris 
Tejrrificis  iterum  redibit. 
91  Ne  blanda  ftultum  fallat  opinio 
Qui  vanitatem  peftore  diHgit; 
Nam  vanitatis  tandem  ad  illum 
Perveniet  numerofa  merces. 
32,  Ante  inftitutum  perveniet  diem, 
Ejufque  terroc  ramulus  infitus 
Nec  tollet  altam  fefe  in  aethram, 
Nec  viridem  rapiet  colorem, 
23  Brumas  rigores  fentiet  afperos, 
Cancri  calores  fentiet  aridos, 
Uvafque  ritu  pampinorum 
Difcutiens  oleseque  frondes. 
£4  Cui  melle  vox  eft  fubdola  fuavior, 
Sed  felle  mens  eft  intus  amarios ; 
Qui  judicum  ad  fe  corda  fle&ifc 
Muneribus  labefa&a  magnis; 
Uterque  poenas  fuftinet  afperas, 
Utrique  clades  imminet,  imminet 
Horrenda ;  mox  prolem  domumque 
In  cinerem  fera  flamma  foivet. 
3f  Nam  machinantur  nequitiam,  intimo 
Et  niachinati  pe&ore  perpetrant: 
Et  fraus  eorum  cara  femper 
In  gremio  foboles  fovetur. 


3** 


H 


C    A    P,      XVI, 

J£c  Elipha^o  jam  locuto  vocibus 
Acerrime  mordacibus, 

Iobtfi 


StS  J    O     B     1 

Iobus  frJ  concitajus  afperi 
Mceftam  querelam  fufciut. 

2  Quoufque  linguc  tendet  hasc  procacitas? 

Medici  dolorum  improvidi! 
Eheu !  cicatricem  imperiti  luridam 
Prope  coeuntem  fcinditis. 

3  Plaga  recenti  ecquando  me  conviciis 

Vexare  tandem  defines? 
QutE  caufla  te?  quod  calcar  urget  afperis 
Me  vocibus  lacefiere  ? 

4  Procella  nobis  fraj&a  fi  profterneret 

Flu&us  tumentis  impetus, 
Vobifque  folita  jam  viciffitudine 

Blandum  ferenum  nubibus 
Confunderetque,  &  fiu&ibus  tumemibus 

Trepidam  carinam  attolleret: 
Quaflare  poflem  verticem,  &  ludibria 

Voce  afperare  ludicra. 
j  Aft  ego  doloris  anxii  folatium 

Vobis  pararem  dnlcibus 
Verbis;  loquela  noftra  vos  perfundcret 

Suavis  liquore  bal&mi, 
Quo  perferatis  fortis  adverfas  graves 

Forti  procellas  pe&ore. 

6  Cur  me  rogatis  «femper  ut  filentio 

Alto  loquelam  fupprimam? 
Nam  nec  loquendo,  aut  frena  Iinguae  comprimens, 
Rabidos  dolores  lenio. 

7  Rerum  creator  dcgravat  me  ingentibus 

Nunc  obrutum  tumultibus : 
Et  nunc  amicis,  nunc  propinquis  omnibus,' 

Et  liberis  &  conjuge 
Sum  deftitutus  atque  folitarius. 

8  Ruga  en  fenilis  exam 
Frontem  juventx  limcn  ingrcflam  fucc 

«/Evi  in  vigore  floridi ! 
Genas-macilentas  pallidafque  &  fqualidas 

Imago  mortis  occupat: 
Teftantur  haec  Jk  illa  contemplantibus 

Qux  cura  pe&us  excoquat 
Renefque  cscis  delitens  praecordiis, 
o        En !  quifquis  ijnplacabili 
*  Feivefcit 


C  A  P.    XVI.  319 

Fervefcit  odio^  probra  ja&at  impia 

Furiis  acerbus  afperis : 
Orifque  proni  in  contumelias  graves 

Lacerat  flagello  faucium: 
Dentcs  fatigat  dentibufque,  &  horridum 

Ignita  fulgent  lumina. 

10  Scurra  &  balatro  fefe  in  unum  colligunt; 

Et  ora  hiatu  libero 
Laxata  diras  ingerunt  calumnias, 
Et  propalam  convicia. 

11  O  fan&e  rerum  conditor!  me  deferis 

Prsedam  impioe  tyrannidi ; 
Praedam  lacerandam  deatibus  crudelibtfs} 
Avidaque  caedis  dextera, 

12  Nuper  quietem  liber  a  doloribus 

Dulcem  undiquaque  carpferam; 
Et  (ic  fereno  navigabat  sequore 

Euros  adepta  profperos 
Carina  noltra;  at  illa  nunc  ingentibus 

Illifa  fcopulis  frangitur: 
Tu  me  prehenfum  genitor  a  cervicibus 

Valida  rotafti  dextera : 
Hinc  artuumque  &  offium  compagibus 

Jacent  folutis  corpora: 
Tu  me  fagittis  tranfigendum  &  fpiculis 

Opponis  ut  metam  tuis. 

13  Comitum  tuorum  turba  me  ftridentibus 

Cin&um  fagittis  appetit; 
Hinc  ergo  renes  diffecor  tot  ifiibus 

Foraminofos :  hinc  humi 
Fel  eliquatum  effunditurque,  &  gutture 

Telluris  abforptum  Iatet. 

14  Tu  me  gigantis  inftar  atrocis  manu 

Saeva  prehendis  irruens: 
Et  membra  noftra  fradta  mille  partibus 
Difcerpis  hi  turgidus. 
15*  Nunc  ergo  faccis  velo  me  fqualentibus, 
Comam  obvolutus  pulvere. 

16  Vultufque  lacrimis  irrigo,  atque  oculis  raeis 

Imago  mortis  infidet. 

17  Hcec  cundk  quamvis  perpeti  coegerat 

Fortuna  l»va,  non  tamei* 

Perfolvo 


$20  J     0     B     T 

Perfolvo  poenas  criminis :  rcrum  parens 

Facit  mei  periculum : 
Nam  fcelere  puram  femper  abftinui  manum, 

Prcccfque  fudi  fupplices 
A  corde  puro,  corde  fraudis  infcio. 
28         O  terra!  te  teftem  advoco, 

Si  noftra  falfos  lingua  concinnat  dolos, 

Si  vana  fruftra  ja&itat, 
Ne  nos  querentes  facilis  intucre,  fed 

Aurem  feveram  denega : 
Nec  fcelera,  caedes,  furta,  fraudes  impias 

Noftras  tenebris  ooruas. 
19  Sed  cur  in  orbe  &  coetibus  mortalium 

Integritatis  inclitoe 
Teftes  vocarem  ?  teftis  eft  rerum  parensr 

Qui  fiderum  palatia 
Flammis  decora  fulgidis  perambulat. 
2,0         Cur  ergo  curem  quamlibet 

Rident  amici  me  procellis  obrutum? 

Quin  rideant,  at  interim 
Ego  profuiis  lacrimifque  &  fletibus 

Numen  fupernum  fupplico. 
21  O  fi  liceret  conditoris  optimi 

Thronum  vcrcndum  &  arduum 
Sic  invocare!  ut  invocamus  judices 

Noftro  creatos  femine, 
-xi  Dum  vita  reftat.    Namque  fpatio  perbrevi 

Tenues  in  auras  avolans 
Tranfibit  anima,  reditus  unde  non  patet, 

Mortis  per  atrx  limina. 

C     A    P.     XVII. 

JAm  nofter  putridum  fpiritus  halitum 
Fundif,  jam  fpatium  tcmporis  invidi 
Tranfcurrit  cito,  jam  mors  penetrabilem 
Tendit  lurida  cufpidem. 
2  Non  tu  nunc  ialibus  mc  petis  afperis, 
O  quondam  comitum  turba  fidelium! 
His  ipfe  his  oculis  omnia  confpicor 

Quae  coram  opprobria  ingeris. 


3  Qui» 


c  A  p.   xvir. 


321 


3  Quinahtecetherium  fi  libeat  thronum' 
Siftis,  propofitam  qua  venias  diem 

Tu?  vel  quis  comitum  fpondcat  optimum 
Mecum  accedcre  judicem? 

4  O  Rex  omnipotens !  ante  tuum  thronum 
Si  canffam  inciperent  fiftere,  tu  cito 
Illos  dejicies,  nec  fuper  aethcra 

Prontem  confpicuam  ferent. 
5-  Nam  fecum  tacite  qui  fcelus  excoquit? 
Dum  blando  loquitur  mollia  murmure, 
Cum  tota  ferie  funditus  erucs 

Illum  lethifera  fame, 

6  Eheu!  fxx  populi  (nec  prohibes)  mei 

Me  coram  opprobrium  multiplicam  raeufl^ 
Me  cujus  fuerat  mentio  nominis 
Ceu  blandx  fonitus  lyne 

7  Aures  illiciens:  lumina  lacrimis 
Torpent  :  affimulat  jam  cutis  arida; 
Quam  piftis  tabulse  frohfibus  exhibcnt/ 

Diram  mortis  imaginem. 

8  Exemplo  monitus  juftus  &  innocens 
Noftro  nequitiam  vitety  &  omnibus 
Prseftet  diffimilem  qui  fceleri  fuo 

Practendunt  faciem  bonam. 

9  Juftus  juftitias  carpere  tramitem 
Semper  perpctuum  pergit,  &  innocens 
Vires  accumulat  quotidic  novas, 

Florens  robore  vivido. 

10  Nunc  mentes  igitur  vertite:  vos  ego 
Re£tis  juftitise  moribus  inftruam; 
Nam  veftro  folidae  vix  fapientice 

Quidquam  in  pectore  comperi, 

11  Eheu!  jam  cclcres  proscipiti  gradu 
Tranfivere  dies  votaque  inania, 
Noftra  &  fpes  nirhium  credula  prolpero 

Jam  truncabitur  exitu , 

12  En!  atris  tenebris  Iurida  riox  venit, 
Nofter  fol  radios  deproperat  fuos, 
Mox  vafto  oceano  flammiferum  caput 

JE\i  perpetui  teget, 

13  Ut  vivam  ulterius,  mors  fore  dcftinat 

Nobis  perpetuam  fub  tumulo  domum: 

S  t  St 


522  J     O     B     I 

Et  claufa  in  feretrp  pulvereo  mihi 

Condet  memhm-  iub  aggere: 
His  mc  depofitum  ncmpc  cubilibus 
Somnum  conftituit  carpere  rerreum; 
Somnum  quem  minime  rumpere  quam  lijet 

Horrcndi  ftrepitus  valcnt. 
14  Non  crgo  mcrito  riomino  pulvcrcm 
Patrem?    Et  vos  pariter,pulveris  incolos! 
Matrem  rite  voco,  cxamina  vcrmium, 

Et  qonfaDguineos  mcos. 
l^  Ah!  quo  fpcs  abiit  nunc  mihi  credula? 
Quo  pcnnis  mihi  fpes  ayolat  aureis, 
Et  mc  nunc  mifcrum  protinus  orphanum 

Rcbus  linquit  in  afpcris. 
16  Humani  gcncris  mortua  fcilicct 

Clauftro  mors  inhibct  corpora  fcrrco: 
Poft  fatum  cinerum  gcns  hominum  jacct 

Atro  in  vifccrc  putrium. 

C     A     P.      XVIII. 

TUnc  rcfponfa  fcrox  afpera  vocibus 
Bildadus  refcrens  liberioribus, 
Felle  acri  furiofac 

Linguac  fpicula  collinit. 
z  Quo  jam  garrulitas  fc  rapit  improba? 
Jam  tu  ftultitiae  praecipitem  tuse 
Curfum  iifte  parumper: 
Da  vcrbis  aditum  meis. 

3  Quid  tccum  in  tacito  pcftore  murmurasf 
Laxans  vaniloquae  frcna  fuperbiae? 

Cur  nos  lumine  fpcrnis, 

Tamquam  quadrupedes  vagas? 

4  Si  vultum  laceras  unguibus  afperis, 
Et  crines  manibus,  fi  lapidi  caput 

Illidis,  miferandis 

Proclamans  ululatibus: 

5  An  tellus  idco  fcdibus  eruta 
Tranfverfim  faliet?  vaftaque  montibus 

Saxa  evulfa  vetuftis 
Lapfu  prxcipiti  ruent? 


C    A    P.     XVIII.  323 

6  Candelx  nitidum  lumcn,  &  impio 
Splcndcntem  radiis  lampada  lucidis 

Deniis  nox  tcgit  umbris, 
Et  nigris  tcncbris  prcmct : 
Horror  concutict,  concutiet  tremor 
/Edes  Gimmcriis  nubibus  obfitas  : 
Nec  fax  ulla  refulgens 
Lucem  reddet  amabilem. 

7  Incautus  gradiens  illaqueabitur, 
Fraudis  fraude  opifex  illaqucabitur  : 

8  Et  quam  ftraxerat  ipfc 

Prosceps  in  foveam  rucc. 

9  Prendetur  tacitis  pes  quoque  caflibus 
Quos  latro  in  mediis  explicuit  viis; 

Per  deferta  ferarum 

Fumofis  procul  urbibus. 
10  Et  proefens  oculis  conlpiciet  fuis 
Terrorum  innumeras  undique  copras : 
Veloci  pede  fretus 

Nequidquam  rapiet  fugan-L 
ji  Illi  dira  fames  corpora  tabida 
Siccabit  macie  &  robora  deteret, 
A  dextra  atque  finiftra 

Horrendum  exitium  imminet. 
j2  Illi  dira  fames  robora  deteret, 
Et  vultus  rofei  floricomum  decus, 
Virefque  atque  vigorem 
Mortis  falx  fera  demetet. 

13  Ac  vana  in  mediis  deftituet  malis 
Spes  illum,  indomita  cum  tulerit  manu 

In  ccecum  barathrum,  Rex 
Terrorum  arduus  omnium, 

14  Mors:  cum  magnificas  ille  reliquerit 
iEdes  fraude  mala  &  viribus  improbis 

Per  ftragem  viduarum  & 
Orborum  patre  conditas. 
if  Tunc  ignes  Dominus  fulphure  flammeo 
Mixtos  terrifico  murmure  depluet, 
Pompofafque  fequaci 

Flamma  fedes  populabitur  : 
Mox  collapfa  cadent  i£ta  bipennibus: 
Xlli  purpureis  brachia  frondibus 

Sf;  Efflo 


m  y  o   b   i 

Efflorentia,  truncus 
Arefcet  cito  putridus. 

16  Et  fplendor,  dccus,  &  gloria  nominis, 
Laus  &  magnincx  pompa  fuperbix 

Sub  tcrra  latitabunt, 
Saxo  marmoreo  abdita. 

17  Gazas  divitias  atque  potentiam 
Ingentem  foboles  poftera  nefcict: 

iEternifque  tcncbris 
Longa  oblivia  dilucnt. 

18  Ncc  dum  pcrpctuis  fccula  fcculrs 
Se  volvcnt,  patrias  accipient  opcs 

Stirps  longxva  nepotum, 
Tam  foedi  foboles  patris. 

19  Totius  feries  pulcra  propaginis^ 
Totiufque  domus  dsdala  machina 

Una  clade  peribunt, 
Momento  fimul  unico. 
2.0  Quos  praefens  oculis  viderit  hasc  fuis, 
Quae  poft  hxc  avidis  auribus  hauferit 
iEtas,  jure  ftupebunt 
Terrore  ac  trepido  metu. 
II  Sic  eft:  pernicies  obruit  impiis 

Rem,  prolemque  fimul,  funditus  &  domum 
Affuetis  venefandas 
Leges  fpernere  numinis. 

c    A    p.     XIX. 

JAm  fere  curis  variis  Iobus 
Obrutus,  moeftas  duplicat  qucrelas: 
Spe  tamen  fretus  medio  in  dolorum 
Flumine  geftit. 
%  Erg6  non  umquam  mihi  definetis 
Turbidam  verbis  cruciare  mentem? 
Et  venenatx  jaculis  acutis 
Pungere  liuguse? 
3  Ecce!  jam  probr;s  decies  pudendis 
Invicem  vos  me  modo  vulneraftis^ 
Quamlibet  noftrce  videatis  omnes 
Fata  ruinas. 


4Si 


C  A  P.     XIX.  325 

4  Si  viam  re&am  dubius  reliquit 
•   Et  per  anfra&us  abiit  recurvos 
Pes,  &  erroris  remanet  reatus 
Nunc  quoque  noftri : 
5-  An  mihi  veftrum  tamea  inde  quifquam 
Aufit  infultare,  meofque  cafus 
Aggravet,  prifcam  repetens  procaci 
Murmure  culpam  ? 

6  En !  caput  noftrum  pater  ille  mundi 
Obruit  faevis  penitus  procellis  : 

Me  fuo  incautum  fubito  implicavit 
CalTe  prehenfum. 

7  En!  mifer  clamo  lacrimafque  fundo : 
Ille  negle£tam  finit  ire  culpam, 
Nec  fequi  curat  fcelus  impiorum 

Vindice  pqena. 

8  Et  mihi  cun&os  aditus  viarum 
Claufit  adextra  fimul  &  finiftra; 
Et  pedes  lapfu  inftabiles  tenebris 

Terret  opacis. 

9  Suftulit  laeto  capiti  coronam 
Gemmeam,fceptrummanibus  verendum : 
Suftulit  membris  Tyrio  nitentem 

Murice  veftem. 

10  Nunc  meam  peffumdedit  ille  vitam; 
Nunc  opes^laudes,  decus  ac  honores, 
Spemquoque  amovit  procul  ufqueab  ima 

Stirpe  revulfam. 

11  Horrida  fervet  violentus  ir&  : 
Induit  vultus  graviter  minantes, 
Nunc  ut  hoftilem  videatur  in  me 

Sumere  mentem. 

12  Ejus  ad  nutum  veniunt  cohortes 
iEre  fulgentes,  habitaculique 
Ambiunt  preflis  latus  omne  noftri 

Undique  turmis. 
J3  Jam  genus  patrum  propiorque  fangufs, 
Jam  comes  longo  fociatus  ufu 
Spernit  affli£tum,  veteremque  plane  ob« 
litus  amicum  eft. 
14  Nefciunt  prifcum  focii  fodalem: 
Perfidi  fratres  procul  abftitere, 

Quos 


1*6  J     O     B     I 

Quos  mihi  vinclo  propiore  neftunt 
Stcmmata  gcntis : 
if  Quique  fub  noftrojacuere  tefto 
Me  peregrin&  facie  intuentur  ; 
Me  vel  ancillae  velut  inquilinum 
Fronte  protervas. 

16  Servus  ad  nutum  mihi  promtus  olim 
Erigit  criftas  mihi  jam  fuperbas; 
Meque  contemnit  iibi  fupplicautem 

Ore  modefto. 

17  Ipfa,  qusc  quondam  face  nuptiali. 
Se  mihi  in  cun£tos  fociavit  annos, 
Horret  exhalantem  &  abominatur 

Oris  odorem: 
Dura  perfiftit,  mifero  marito 
Dura,  ceu  geftet  rigido  metallo 
Cor,  nec  exftin&as  renovant  amori» 

Pignora  flammas. 

18  En  !  mihi  illudunt  titubante  lingua 
La6te  vix  pulfi  puer  &  puella, 
Meque  profcindunt  falibus  protervis 

Probraque  ja&ant, 

19  Omnis  arcani  mihi  teftis,  omnis 
Quem  favor  longo  fociavit  ufu, 
Odit  antiqui  penitufque  Ipernit 

Nomen  amici. 

20  En!  dolor  lento  jecur  igne  torret, 
Et  coquit  noftras  penitus  medullas, 
Vix  cutem  nobis  tenuem  reliquit 

Ofla  tegentem. 

21  O  manumfefTo  date  nunc  benignam! 
O  manum  feflb  date  nunc  amici! 
Namque  divinae  jaceo  ulceratus 

Vulnere  dextrse. 
Zi  Vofne  divino  focias  furori 

Subditis  flammas  ?  neque  profluente 
Ulcerum  tabo  mihi  commoventur 
Ferrea  corda  ? 
23  O  meas  vcces,  mea  verba  fi  quis 
Digna  nil  vermes  metuente  cedro 
Scriberet  velox  calamo  fequaci  in 
Cortice  fido ! 


M  O 


C  A  P.     XX.  327 


5,4  O  meas  voces  utinam  tcnerent 
Saxa  cxlatas  adamante  duro! 
Saxa  non  umquam  pcritura  longs 
Dente  fenedtce. 
15-  Nam  (fcio)  noftrx  genitor  falutis 
Vivit,  &  terfas  fuper  ille  ftabit, 
Cum  chaos  prifcumreferetfuprema 
Protinus  hora  : 

26  Quamlibet  vermis  rapidus  tenellam 
Et  cutim  &  carncm  penitus  vorfcit; 
Hunc  ego  cernam  propriis  ocellis, 

Non  alienis. 

27  Quamlibct  cura  miferifque  morbis 
Vifcera  &  renes  mihi  deteruntur  ; 
Hunc  ego  cernam  propriis  ocellis, 

Non  alienis. 

28  Sic  loqui  certe,  comites !  deceret; 
Cur  virum  truftra  cruciamus  segrum^ 
Cui  jacet  femen  pietatis  imo 

Cordis  in  arvo  ? 

29  Quifque  jam  veftrum  caveat,  tremendus 
Imminct  vobis  gladius  Tonantis, 

Qui  genus  totum  fcelerum  retundit 
Dente  trifulco. 


C     A     P.       XX. 

02 

AS  T  illum  furiis  turgidus  afperis 
Confeftim  Zopharus  duriter  increpat, 
Ac  ivx  immodicae  jam  retinacula 
JulTlt  currere  libera. 

2  Nunc  mens  indomitis  flu&uat  aeftibus 
Irarum,  &  tacito  denegat  in  finu 
Concludi,  cupiens  protinus  egredi, 

Non  magno  fine  murmure. 

3  Nunc  linguae  innumeris  undique  fpiculis 
Sefe  cor  tenerum  non  finit  amplius 
Compungi,  referans  &  pharetram  fuam, 

Ut  tela  exferat  afpera. 

4  Nonne  haec  a  patribus  cognita  veritas 
Eft  femper,  reliquis  prodita  pofteris, 


£] 


328  J  0  B  I 

Ex  quo  gens  hominum  pulvcre  condita 
Gratx  duxit  anhelitus 

5  Alternos  animse  ?  fcilicet  impius 
Qui  coramDoininumdiligit  &  colit, 
Sed  clam  nequitiam  pe&ore  concoquit/ 

Parvo  tempore  geftiet : 
Curru  vi£tor  eat  dux  licet  aureo, 
Sceptrum  magnifica  concutiens  manu, 
Momentum  tenebris  obruet  unicum 

Pompamquc  &  decus  inclitum, 

6  Quamvis  eximii  fidera  gloria, 
Quamvis  confpicuo  nubila  verticc 
Altus  contigerit,  quam  fubito  tamen 

Ceu  ftercus  putridum  interit! 

7  Clamabunt  homines  quo  vaga  gloria, 
Quo  laus  &  decus  hinc  illius,  illius, 
Qui  multis  viguit  clarus  honoribus, 

Penni  praecipite  avolat  ? 
$  Nam  curfu  celeri  diffugiet  levis, 
Ut  pennis  tacite  cum  fopor  humidis 
Fert  quas  ludificant  vefpere  lurido 
Mentes  fomnia  credulas. 
9  Cunftorum  ille  oculis  fe  rapiet  cito; 
Nec  le£ti  fociam,  nec  fua  vifcera 
Dulcis  conjugiipignora,  nec  domum 
Rurfus  vifet  amabilem. 
xo  Illius  foboles  orba  erit  omnibus 
Patris  divitiis,  partaque  fraudibus 
Infandis  rabid&  vel  violentia 
Reddet  debita  paupcri. 
11  Lafcivis  etiam  qvtx  juvemim  in  choris 
Fecit  luxiarix  deditus  impiae, 
Haec  illum  comitant  in  tumulo  cavo 
Dilapfum  in  cineres  putres. 
X2  Quamvis  omne  fcelus  fcedaque  crimina 
Sub  lingua  jaceant  grata  recondita  ; 

13  Tandem  ore  humifico  dum  liquefa£ta  jam 

Sponte  in  guttura  defluant : 

14  At  poftquam  cupido  ventre  reconditur, 
Mel  in  fel  fubito  degenerans  gradu, 
Difrumpet  tumido  vifcera  pharmaco, 

Quod  ferpens  vomit  horridus.  2 

*  ts  Gazas 


C!  A  P.    XX.  329 

ij-  Gazas  quas  dvldo  gutture  devorat 

CunSas  mox  madidos  defpuet  in  finus  J 
Illi  continuas  nam  Deus  inficit 

Mifcens  hippomane  dapes. 
16  Illi  Gorgoneis  pocula  temperat 
Linguce  vipercas  tindta  liquoribus  ; 
Ac  os  fpumiferum  quod  vomit  afpidis 
Virus  lethiferum  bibct. 
t?  Nec  cornu  facilis  divite  copia 
Large  mellifluos  fufficiet  favos  ; 
Nec  vitam  in  placido  tranfiget  otio, 
Curis  l;ber  edacibus. 

18  Longum  divitiis  nec  fruitur  fivs, 
Congeftifque  opibus  per  fcelus  iltfpftiifaj 
Per  fas  atque  nefas,  nullaque  propriis 

Linquet  prsedia  pofteris. 

19  Nam  femper  tehues  opprirfiit  orphancft, 
Et  te&um  tuguri  pauperis  aridis 
Obfelfum  ftipulis  funditus  obruit 

Horrendis  furiis  ferox. 

20  Quin  vaftus  ftomachus  nec  fatiabitui 

21  Ullis  deliciis  :  hinc  rabies  gulas 
Dira  abfumet  opes,  pauperies  gravis 

Deprenfam  fobolem  premet. 
X2  Ac  dum  confpicuis  fulget  honoribus, 
Blanditur  ftolidis  dum  fibi  fomniis^ 
Incauto  tacitis  dedita  fraudibus 

Latronis  manus  immineto 
23  Diram  deliciis  dum  fatiat  gulam, 
Laxans  indomitac  frena  licentisc, 
Tunc  Rex  omnipotens  in  medias  dapei 
Iram  depluet  horridam. 

124  Pilis  dum  trepida  terga  dabit  fug^ 
Defiget  jaculis  terga  fequacibus 
Arcus,  queis  aditus  fiet  ad  intima 
Fibrarum  penetralia. 
aj-  Ferro  fanguineo  yifcera  mox  petef, 
Ac  in  vifceribus  deferet,  hoftium 
Crudelis  manus :  hinc  inde  ferocibu9 
Pungctur  latusenfibus. 
.6  Ejus  tota  domus  lurida  triftibus 
Squallebit  tenebris :  tota  vorabitur 

T  l  •      fiammt^ 


33o  J    0     B     I 

Flammis,  \x  miferis  ni  cito  fugcrint ! 
Vcc  b;s  tcrque  domefticis  ! 

27  Coeli  tciiis  erit  regia  criminum, 
Qusecumque  itla  oculis  viderat  aureis : 
Tellus  teftis  erit  Daedala  criminum,  ( 

Qux  monftrum  hoc  paril  unicum* 

28  Quas  vaftis  cumulat  cumque  laboribus 
Gaxas,  ciivitias,  magniiicentiam, 

ln  ventos  tenues  vanida  tranfvolant 
Irs  vindicis  impetu. 

29  Hxc  merces  opcrum  redditur  impiis, 
Hxc  illis  Dominus  digna  laboribus 
Prxbet  continuis  praemia,  femina 

Pro  femente  legentibus. 

C     A    P.     XXI. 

AT  fic  Iobus  mox  comitem  fuum 
Sermone  fuavi  molliter  increpat, 
Et  improbis  monftrat  probifque 
Ancipitem  variare  fortem. 

2  Advertite  aures,  ora  tenete,  dum 
Profundo  verba  dulcia,  melleo 

Leporc  concinnata,  dumque 
Pauca  loquor  Charitum  labelKs. 

3  Solamen  ipfo  cum  gravius  malo 
Vos  applicetis  vulneribus  meis, 

Tenete  linguas,  fic  ferocem 
Fas  fuerit  relevare  morbum : 
Quas  ore  voces  nunc  ego  proferam, 
Audite  primum  :  tunc  velut  antea 
Sermone  finito  mifellum 
Ludibriis  onerate  fxvis. 

4  Ego  querelis  non  onero  meis^ 
Mortalium  de  femine  quempiam, 

Audire  nullum  in  orbe  pofco 
Mente  meos  patiente  queftus . 
Quod  fi  benignis  forte  fodalibus 
Sort.m  dolerem  cum  lacrimis  meam; 
Non  jus  &  aequum,  non  decorum, 
Non  pietas  prohiberet  illud. 


J  H»c 


C  A  P.    XXI.  33 1 

^  Hxc  in  latebris  peSoris  intimi 
Qnx  dico  vobis  quaefo  recondite: 
Manete  dum  promo  latcntes 
Attoniti  tacitique  caufias. 

6  Hxc  me  volutantem  in  tacito  finu 
Miraculorum  millia  millium 

Circumftrepunt  terror  pavorque, 
Et  miferis  quatiunt  figuris. 

7  Cnr  ad  fene£hm  faepius  ultimam 

*  Fata  improborum  tempora  protrahunt  ? 
Cur  plebe  ftipantur  clientum, 
Innumeris  opibus  potentes  ? 

8  Pulcram  perenni  ftirpe  propaginem 
Florere  cernunt :  atque  videntibus, 

Vigentibufque  xterna  crefcit 
Fertilium  feries  nepotum. 

9  Non  eft  medullas  ludtificus  dolor, 
Nec  corda  pungunt  follicitudines : 

Ncc  morbus  in  portas  eorurn 
Lethiferis  venit  ullus  ajis* 

10  Ut  vacca  tergo  fuftinuit  fuo 
Taurum  filacem,  mox  uterus  tumet 

Foetu  tenello,  nec  laborat 
Hunc  ftudio  pariendi  inani. 

11  Grex  liberorum  progreditar  foras., 
Lxtifque  pulfat  fidera  cantibus, 

Terramque  tundit,  multiforme$ 
In  numeros  agitans  choreas, 

12  Et  cum  canoris  organa  tympanis 
Pulfare  do£to  pollice  geftiunt, 

Moeftamque  curis  degravatam 
Deliciis  relevare  mentem. 

13  Tam  laxa  tradunt  frena  libidini, 
Tam  blanda  degunt  molliter  otia, 

Ut  longa  momento  fenedhs 
Tempora  vel  breviora  credant. 
34  Idcirco  dicunt:  hinc  procul,  6  Deus! 
Faceffe,  noftris  define  mentibus 
Inferre  vim,  legumque  duris 
Circumagens  inhibere  ftenis» 

T  t  2  tS  Q.u\& 


J  Per  Fatahic  intellige  providwtiatn  divinam, 


332  y  o  b  j 

1$  Quid  eft  perennis  conditor  omniumv 
Qui  regna  mnndi  numine  temperat  ? 
Quid  proderit  fi  forfan  illi 
Fuderimus  miferas  querclas  ? 

16  En!  cor de  pravum  concipiunt  fcelus, 
Dextraque  pravum  perficfunt  fcelus: 

Furore  menres  concitantur, 
Et  rabida  itimulantur  ira. 

17  Quam  fepe  rerum  rc&or  ab  impiis 
Aufert  lucernae  lumina  fplendidx! 

Quam  facpe  compulfus  furore 
Praecipites  agit  in  ruinam  ! 
t8  Uthuc  &  illuc  turbinis  impetu 
Pulvis  recun-it,  vel  ftipulce  leves ; 
Sic  ille  confuevit  profanos 
Continuis  cruciare  curis0 
ig  Durofeverus  fupplicio  Deus 
In  prole  fera  puniet  impium  ; 
Sed  ipfe  certe  duriores 
NequitiV  iiiet  ipfe  pcenas. 
20  Suam  videbit  luminibus  fuis 

Stragem,  furorem  numinis  horridum 
Potabit,  hip  potus  veneno 
Delicias  vitiabit  omnes. 
2,1  Mors  ut  fenefte  ftamina  difcidit, 
Ecquid  penates,  progeniem,  torum 
Curabit?  an  laeta  pera&am 
Mente  queat  reputare  vitam  ? 

22  Celfi  creatorem  aethcris  optimum 
Ecquis  doccbit  ?  arbitrio  fuo 

Qui  principum  foedat  fuperbos 
Et  lacrimis  maculat  triumphos, 

23  Eft  quem  cruenta  mors  fera  dextera 
Tollit  juventte  in  robore  floridae; 

24  Cui  la£te  pe&us  &  medullis 

Humidulis  recreantur  ofla  : 
2f  Eft  quem  crnenta  mors  fera  dextera 
Tollit,  molcftis  ufquc  doloribus 
Qui  fubjacetj  languore  moeftam 
Tabiffco  comitante  menfam : 
26  Ambo  tegentur  pulvere  fbrdido, 
Ambofcjue  vermis  pulveris  incola 


D* 


C    A    P.     XXII. 

Depafcet  atrox,  indiefque 
Dentibus  ufliduis  vorabit. 

27  En  vos  receflu  cordis  in  intimo 
Quae  cogitatis,  funt  mihi  cngnita! 

En  certa  conftant  quas  putatis 
In  tacitis  animi  latebris! 

28  Luxu  paratas  magnifico  domos 
An  diruerunt  fulmina  fundltus? 

An  nunc  (rogatis)  regis  asdes 
In  tenues  abiere  ventos? 

29  Quin  tranfeuntes  pofcitis  hofpites, 
Qui  regna  vifunt  extera  gentium? 

Hi  vos  ab  exemplis,  opinor, 
Confpicuis,  itolidi!  docebunt: 

30  Vacare  pravum  vindice  liberum, 
Adufque  lucem  qua  Deus  Angelis 

Hinc  inde  ftipatus  redibit, 
Flammifera  fpecie  corufcus. 

31  Quis  digna  reddet  prasmia?  quis  dabit 
Abominandis  aequa  laboribus? 

Nemo  univerfd  in  orbe;  namque 
Intrepidufque  animique  fortis. 

32  Cundtos  procaci  fpernere  lumine 
Dum  vivit  aufit;  membraque  fpiritus 

Ut  liquit,  ille  expers  pericli 
In  tumuli  remanebit  antro. 

33  Amoena  propter  flumina  mortuus 
Ponetur;  ingens  &  comitantium 

.  Turba  antecedet  &  fequetur 
Bufta  alacri  decorata  pompa. 

34  Cur  ergo  vanis  sethera  vocibus 
Impletis  omnem?  meque  miferrimum 

Solaminis  prastextu,  amici! 
Dejicitis  falibus  protervis? 

C    A    P.      XXIL 

TUnc  ora,  faflo  casteris  filentio, 
Sic  Eliphafcus  folverat. 
1  Quis  in  remotis  orbis  oris  nafcitur 
Mortalium  de  femine, 


333 


Qui 


334  J    O    B    I 

Qui  fanftitate  aut  puritate  Coelitum 

Magno  parenti  profuit? 
Quamquam  ipfe  fanct  us  voce  fan&a  &  pe&ore 

Et  dcxtera  fe  juvcrit. 

3  Si  dcxtra  tibi  fit  pura  fcclerum  ac  fordium, 

Dco  hinc  voluptas  affluct? 
Aut  fi  fequaris  re&i  &  ^qui  regulam, 
Quid  ei  redundat  commodi? 

4  Tcnc  ille  verbis  rcprehendet  mollibus 

Rcrum  crcator  omnium? 
Plagamque  veritus  duriorem  infligcre, 

Non  reprimet  ferociam 
Tuam  fiagellis,  fed  fuavi  blandiens 
Sermone  linguae  mellcos? 
j  Quam  foeda  facies  eft  tuorumcriminum? 
Quanta  eft  eorum  ratiof 
Quae  nulla  lingua  calculare  noverit, 
Nec  ulla  mens  comprcndcrc? 
6  Nam  tu  creatos  propriis  parentibus 
Peffumdedifti  fcenore, 
Et  veftibus  tu  pauper.m  fqualentibus 
Saepe  exuifti  &  orphanum. 
j  Nec  fole  felTum  &  arduis  laboribus 
Haurire  flumen  paffus  es  : 
Nec  durus  umquam  pauperi  famelico 
Manum  tuam  porrexeras. 

8  Sed  quifquis  opibus  polluit  potentibus, 

Multa  decorus  gloria, 
Illi,  fed  111  i  fcmper  unico,  tuae 
Portae  patebant  regix. 

9  Nec  tu  benigna  fublevafti  dextera 

Viduas  niaritis  fcminas; 

10  Nec  patre  caffos  filios:  hinc  undique 

Terror  tremorque  luridis 
Circumdedcre  te  paventem  umbraculis: 
Hinc  palpitat  cor  anxium. 

11  Hinc  te  tenebris  nox  opacis  obfidct, 

Lucem  ferenam  obnubilans : 
Hinc  aequor  oadi$  aeftuans  tumentibus 
Caput  reforbei:  obrutum. 
ll  Felicitatis  fomnio  dum  indulfcras, 
Rebus  fecundis  infolens. 


C  A  P.    XXII.  33$ 

13  Sic  ipfe  tecum  dixeras:  Rerum  parens 

Fandum  &  nefandum  negligit: 
Nam  quomcdo  ille  nube  densa  conditUS 
Mortalium  res  cerneret? 

14  Illius  oculos  inter  &  mortalium 

Res  atra  nox  prxtenditur : 
Campos  prorundos  setheris  perambulat^ 

Qucis  nubium  fubtexitur 
Fornix  opacus:  ergo  numquam  lumine 

Terras  jacentes  refpicit. 
15*  An  perfpicacitate  cautus  lyncea 

Tu  rite  circumfpexeras 
Vitx  tenorem  quem  tenebant  impii? 

16  Queis  ante  tempus  atra  mors 
Injecit  ungues  tam  repente  fluminum 

Valto  voratis  gurgite. 

17  Qui  fic  profano  muiiitabant  murmure, 

Eftutientes  impia: 
O  magne  rerum  conditor !  pedem  abftrahe 

A  fede  noftri  pe&oris: 
Vanos  labores  cur  teramus  indies, 

Tuo  obfequentes  numini? 

18  Quum  tu  refoivas  ora  ftulta  talibus; 
.Qui  cogitabant  impii, 

Et  cogitata  abominanda  fecerant, 

iEdes  eorum  copia 
Cornu  beavit  undiquaque  divite: 

Sed  me  timentem  numinis 
Hinc  inde  iniquis  obrutum  moleftiis 

Fortuna  lseva  deprimit. 
9  En !  (crede  ocellis,  crede  faltem  propriis) 

En!  jure  nobis  omnibus 
Queis  fola  vitae  meta,  fola  regula  eft 

Lex  facrofan&a  numinis, 
Ridet  benignis  fors  fecunda  vultibus: 

At  quidquid  illis  omnibus 
Reftabat,  #des  gemma  &  auro  divites^ 

Cum  fplendida  propagine, 
Flammis  anhelis  asftuofi  ignis  furor 

In  pulverem  reaegerat  : 
Hxc  cun&a  juftus  impiis  contingere 

Lsto  intuetur  lumine, 


Zt 


336  J    O     B     I 

Et  hoc  beatum  lxtus  ad  fpe&aculum 

Altum  cacninnum  fufcitat. 
zi  Ergo  ad  parentem  Coelitum  revertere, 

Manuique  tolle  fupplices; 
Illi  propinquo  adjunge  te  confortio, 

Scderis  nefandi  poenitens; 
Sic  blanda  fefe  pax  tibi  comitem  dabit, 

Et  vota  reddet  profpera. 
%z  Quasj;orevocesille  cumque  fuderit, 

Has  aure  lxtus  imbibe. 

23  Sic  te  ipfe  fumini  Dominus  &  re&or  poli 

Cun&is  Deabit  commodis. 

24  Sic  tu  maniplis  more  denfi  pulveris 

Sinum  replebis  aureis : 
Aurum,  caminis  ex  Eois  profluens, 

Tamquam  lapillos  colllges. 
Zf  Tibique  r.rum  re£tor  in  rebus  malis 

Afylum  erit  tutiffimum : 
Nec  larga  deerit  aeris  umquam  copiaf 

Qux  fpem  reducat  anxio. 

2.6  Tunc  ipfe  certa  numinis  fiducia 

Fretus,  valebis  fortiter 
CoramtremendoRegis  xterni  throna 
Vultus  tuos  attollere. 

2.7  Tunc  fupplicabis  voce  lamentabili; 

Advertet  ille  fupplici: 
Tunc  ad  fecundos  vota  duces  exitus; 
Nec  fpes  inanes  nutries. 

28  Quamcumque  mente  ftatueris  fententianiy 

Eventa  lxta  fentiet: 
Meridiano  ut  clariores  lumine 
Tux  a&iones  fulgeant. 

29  Dextra,  finiftr^  lxtus  intueberis 

Tot  obrutos  molcftiis 
Hinc  inde  duris;  liber  ipfe  &  integer 

Uno  in  Deo  fpem  collocans : 
Qui  jure  vana  turgidos  fuperbia 

Premit,  obfequentes  erigit. 

30  Qui  civitates  fukit  omnes  robore, 

Qux  fcelere  puram  continent 
Mentem  manumque  j  tam  bonis  placabilis, 
Tam  mitis  ac  amabilis. 

C  AP* 


337 


C    A    P.      XXIII. 


T^Rgo  mox  fccva  violentus  ira, 
JC/  Atque  perfufus  lacrimis  Iobus 
Clamat,  effundens  miferos  ab  imo 
Pedtore  queltus. 
2  Nunc  meo,  en!  sether  gemitu  remugit 
Pulfus,  &  moeftis  refonat  querelis, 
Nec  tamen  verbis  rabidos  ad  unguem 
Pingo  dolores. 

5  O  mihi  fi  nunc  liceat  videre 

Quo  quatit  fceptrum  folio  verendum ! 
Quam  Pater  mundi  pofuit  colendam 

Numine  fedem ! 
Hanc  ego  nullum  fceleris  pudorem 
Fronte  teftatus  peterem  rubenti, 
Nec  metu  poenos  trepido  refultan:; 

Corda  tumultu. 

4  Hic  meam  firma  ratione  cauflam 
Judicis  coram  facie  tenerem  : 

-$  Is  meam  vitam  merito  probaret 
Puriter  a6tam. 

6  Mene  deje&um  a  folio  tremendo 
Truderet?  non  fic  violentus  effet: 
Quin  mihi  infirmos  valido  novaret 

Robore  nervos, 

7  Sic  fuper  ftellas  radiis  decoras 
Tolleret  noftram  Deus  ssquitatem: 
Sic  reportarvm  numerofa  fanft^ 

Praemia  vitce. 

5  Ecce!  defigo  radios  ocelli 

Ante,  (um  fledtens  aciem  rctrorsum 
Dirigo,  fed  fe  Dominus  tenebris 
Veftit  opacis. 
9  Nec  fatis:  dextram  pede  pertinaci 
Hinc  peto,  rurfafque  peto  iiniitram ; 
Sed  mihi  denfas  Deus  hic  &  illic 
Objicit  umbras. 
jO  At  mihi  certe  bene  providebit^ 
Rebus  anguftis  magis  enitefcam; 
U  u 


333  J    0    B     I 

Ad  modum  flavi  decics  recoftl 
Igne  mctalli. 
ii  Namque  conftanti  ftabilis  tcnore 
Illius  legem  colui  verendam: 
Nec  meos  fecit  titubare  greffus 
Nubilns  error. 

12  Ncc  vias  liquit  pietatis  umquam 
Mens  levis  capta  illccebris  caducis; 
Et  Dei  fermo  fuit  ufque  noftra 

Gratior  efca. 

13  Sed  tamen  rerum  Pater  atquc  Re£tor, 
Quidquid  111  csecis  animi  latebris 
Cogitat,  tandcm  validx  patrabit 

Roborc  dextrx : 
Nam,quis  in  mundo  prohiberet  illum, 
Qui  polum  nutu  regit  univerfum? 
Ejus  unius  ratio  voluntas 

Digna  putatur, 

14  Ergo  de  me  quod  ftatuebat  olim, 
Seu  bonum  five  id  fecus  cfib  vellet, 
Fiet:  hoc  illi  latitat  fub  alta 

Mente  repoftum. 

15  Hinc  ftupor  fenfus  teuet  alligatos, 
Hinc  falit  pedtus ;  penetratque  in  olla 
Terror,  &  noftros  tremor  undiquaque 

Concutit  artus. 

16  Nam  Deus  noftram  ftne  fine  mentem 
Turbidam  longis  cruciare  curis 
Perftat,  &  longo  mea  mens  liquefcit 

Fradta  dolore : 
Jam  liquet  longo  mea  mens  dolore 

17  Fra6ta:  cur  me  non  cita  mors  ademit, 
Sors  mihi  ut  vultu  fugitiva  rifit 

Blanda  fereno? 
Antequam  nigris  penitus  fub  umbris 
Texerat  nomen  tenebrofa  noftrum : 
Antequam  vaftis  decus  atque  pompam 

Obruit  undis. 


C  AP. 


339 


C    A    P.      XXIV. 


SI  Deus  mundum  regit  univcrfum, 
Morte  nunc  raptans  celeri  juventam, 
Nunc  feni  ciaudens  lacrimofa  tardo 

Lumina  fato : 
Unde  qui  legum  pia  juffa  ride* 
Impius  vitam  peragit  beatam, 
Donec  ad  longos  tremulae  fene£lse 

Pervenit  annos  ? 
Quum  volutabro  fcelerum  in  profundo 
Corporis  vires,  animi  vigorem 
Mergat,  &  femper  yiolenta  patret 

Crimina  pernix. 
z  Ssepe  qui  limes,  genitor  quietis, 
Arva  fejungit  fociis  ab  arvis, 
Vi  trahit  fecum,  &  pecudes  amoena 

Prata  vorantes. 

3  Saepe  caflbrum  genitore  afellos, 
Qui  fuper  campps  faliunt  virentes> 
Et  bovem  caro  viduse  marito 

Raptat  avarus. 

4  Pauperem  faftu  premit  arroganti, 
Atque  fecretos  fugere  in  receffus 
Cogit,  ut  tutus  maneat  profundo 

Conditus  antro. 
5*  En !  velut  filvas  onager  feroces 
Qui  colit,  mollem  fugat  ille  fomnum. 
Antequam  Titan  radios  Eois 

Exferat  undis : 
Tuuc  locos  eurrens  per  inhofpitales, 
Unguibus  praedam  lacerat  cruentis: 
Hac  fit  illius  ratione  proles 
Impia  pinguis. 
0  Falce  diffeftos  \iolenter  agros 
Nudat  auratis  nitidos  ariftis  : 
Pampinos  uva  vacuos  in  ampla 
Vite  relinquit. 
7  Detrahit  veftes  inopi,  facitque 
Nudus  ut  no&em  peragat  fbporam, 

U  u  2  Bruma 


343     •  J     O     D     1 

Bruma  dum  cun&os  vitreo  cpcrcet 

Malrmore  rivos: 
8  Utqnc  per  montes  g.  lidos  vagctur, 
Grandine  innudos  numeros  cadentc. 
Inquc  faxoiis  tremebunda  condat 

Meriibra  latebris. 
o  Quin  &  infantcm,  tumidas  papillas 
Qui  prcmit  binis  avide  labellis, 
Orphanum  tollit  gremio  parentis 

Impctc  ixvo: 
Fcenorc  injulto  tcnucm  &  pufillum 
10  Perait;  &  nudum  FacTt  ire  fempcr, 
Brumd  dum  cun£tos  vitreo  cocrcct 

Marmore  rivos : 
Fruge  dcmefsa,  fimul  atque  paupej 
Pauculas  dextra  fegctes  caducas 
Colligit,  le&afque  domum  rcducit 

pL(Storc  lasto: 
Inftat  extemplo  furibundus  ille, 
•  Pauperem  dextra  fpoliat  rapaci, 
Atque  mercedcm  affidui  laboris 

Subtrahit  omnem, 
1$  Pauper,  autumno  veniente,  fru£tum 
Difcutit  pinguem  ex  oleis,  &  uvatn 
Pampinis,  verum  rapido  latroni 

Scrvit  utrumque. 

12  Hinc  foriant  mceftis  plateas  querelis, 
Tcrra  longinquo  refonat  boatu : 

Nec  Patcr  mundi  fcclcra  hcec  retundi: 
Vindice  dextra. 

13  Quifquis  hunc  vitx  icquitur  tenorem, 
Lumen  cxofus  tacite  pr.catur, 

Nox  ut  obfcuris  rcdiens  obumbret 

iEthcra  pennis. 
£4  Dulcis  auroras  jubar  antevertit, 
:   Ut  premat  fcrro  temies  cruento, 
Dextcram  quifquis  maculare  gaudct 

Sanguine  jufto : 
Phoebus  ut  fcfc  hi  thalamos  recondit 
T^thyos  curis  vaciius  diurnis, 
flle  furtivis  hcmincm  innocentem 

Casdibus  aufert. 


Sic 


C  A  P.    XXIV. 


341 


^5-  Sic  &  intentis  oculis  adulter 
Vefperem  ferum,  fceleris  latebras, 
Lsctus  exfpe£tat,  faciemque  falfo 
Velat  ami£hi; 
16  Qua  domo  pulcrae  faciem  puellas 
Vidit,  &  vifam  tacite  cupivit 
Sole  fulgenti,  petit  hanc  foporas 

Tcmpore  lunce': 
Tunc  rotas  lunae  cupit  effe  tardas, 
Et  gradu  lento  peragrare  coelum  : 
j7  Clara  lux  illi  tenebrofa  mortis 
Umbra  videtur : 
Namque  fi  quifquam  fua  fa£ta  fciret 
Confcius,  terror  fubitus  tremorque 
Turbidos  artus  quateret,  comaeque  irj 
Fronte  rigerent. 

18  More  torrentis  fubiti  per  auras 
Impius  tranfit  tenues,  nec  illi 
Vineas  largum  pluvio  beabit 

Agmine  coelum. 

19  Cana  nix  languet  medio  fub  #ftu9 
Quam  bibit  partim  tadiis  decoris 
Phoebus,  &  partim  bibulx  voratur 

Gutture  terrae : 
Sic  &  horrendi  fceleris  minifter 
Per  gradus  tandem  in  nihilum  redibit, 
Cum  femel  longum  capiet  foporem, 

Marmore  te£his. 

20  Et  patri,  matri  &  reliquis  propinquis 
Excidet,  longis  tenebris  fepultus  : 
Vermis  impuram  cupido  vorabit 

Gutture  carnem: 
Ulius  laus,  &  decus,  atque  fplendor 
Clarus  obfcurum  cadet  in  fepulcrum, 
Sicut  in  terram  recubat  cupreffus, 

I£ta  fecuri. 

21  Dente  lafcivo  lacerat  carentes 

Prole  foecunda  thalamos;  nec  umquam 
Subleyat  triftes  viduas,  malorum 
Pondere  fra£tas. 
2Z  Sub  jugum  dites  trahit  &  potentes ; 
Et  thronum  adfcendens,  ratione  null2 

SontiSy 


•S42  J    O    B    I 

Sontis,  infontis,  rigidam  fecurim 
Cxde  cruentat. 
^3  Quamlibet  carpat  placidam  quietem, 
Illius  vitam  Pater  orbis  cequ^ 
Lance  perpcndit,  meritifque  ple&et 
Crimina  poenis. 
24  Quamlibet  nomen,  radiis  nitefcens 
Aureis,  cunftas  volitet  per  oras, 
Et  poli  tangat  nitidi  cacumen 

Vertice  celfq  : 
Aft  opes,  pompam,  decus,  ac  honores, 
Dira  mors  tandem  fubit&  recidet 
Falce,  maturis  radiata  tamquam 
Jugera  granis. 
2J  Forte  mentiri  videor  :  quid  ergo  ? 
Quilibet  mecum  petat  hic  arenam, 
Meque  facundas  fuperare  tentet 
Fulmine  linguae, 

c  a   p:    xxv- 

Blldadus  ergo  terribilem  Dei 
Jufta  efferebat  laude  potentiam, 
Praeclara  rerum  conditoris 
Fa£ta  poli  fuper  aftra  tollens. 

2  Rerum  ille  fummus  re&or  &  arbiter 
Et  regna  terrae,  &  fpumea  cserula, 

Et  verticis  nutu  tremendi 
Sidereum  moderatur  orbem  : 
Quas  lingua  nomen  prsedicet  illius? 
Quae  mufa  numen  concinat  illius  ? 
Abufquc  formidandum  Eois 
Geitfibus  Hefperios  ad  Indos. 

3  Quis  mente  vel  comprendere  languids, 
Vel  curiofis  fubdere  calculis 

Magno  Tonanti  infervientes 
Angelicas  valeat  catervas  ? 
Qujb  terra  Phoebum  nefciat  aureum, 
Late  corufcis  qui  radiis  nitet, 
Qui  Perfiam  telis  decoris 
Percutit,  occiduafque-Gades? 


4  Quis 


C  A  P.    XXVL  343 

4  Quis  crgo  cretus  femine  putrido 
Se  ja&itabit  criminc  liberum  ? 
Quis  gente  natus  feminina 
Juftitiam  fibi  vindicabit  ? 
5*  En  fordet  illi  Cymhia,  quamlibet 
Se  copulatis  cornibus  alliget! 
En  lampades  fordent  minores, 
Flammiferis  radiis  comantes ! 
6  Quantiila  noftrse  eft  ergo  propaginis 
Stirps,  x\i  iniquis  obvia  dentibus  ? 
Quam  parvulis  nil  intereife 
Vetmiculis  tineifque  conftat: 
Vitalis  aura  lumen  amabile 
Utrique  carpunt,  vitaque  debilis 
Utrifque  vanefcit  per  auras, 
Debilibus  fociata  membris. 

C     A     P.     XXVI. 

ERgo  mifer  miferos  queftus  duplicavit  Iobus; 
Verbaque  jam  dederat  liberiora  dolor : 
Quam  bene  defe&is  inftauras  robora  membris? 
Et  relevas  animi  vulnera  dura  mei  ? 

3  Quam  bene  triftitise  pellis  mihi  nubila  moeftae? 

Quseque  doces  mifero  fit  medicina  viro  ? 

4  Cur  adeo  noftros  juvat  exagitare  dolores  ?  j 

Unde  animi  rabies  provenit  ifta  tui  ? 
f  Omnipotens  rerum  genitor,  qui  cun&a  creavit, 
Qui  regit  arbitrio  cun&a  creata  fuo  : 
Ille  fub  xquoreis  animavit  monftra  lacunis, 
Quae  fcopulos  inter  vaftaque  faxa  latent. 
>  Illius  ante  oculos  patet  atrae  janua  mortis  ; 
Ille  videt  tenebras,  orce  profunde  !  tuas. 
•  Perpetuos  fua  templa  Deus  convolvit  in  orbes 
Casrula,  purpureis  undique  pi£ta  globis  : 
Templa,  fuper  vacuum  late  pendentia  coelum : 

iEthereos  vacuum  fundat  inane  polos  : 
Et  circumfufo  fufpendit  in  aere  terram, 

Quae  jacet  in  medio,  pondere  preffa  fuo. 
Alligat  oethereas  nebularum  in  tegmine  lymphas, 
Nec  nebula  hsc  gravkUs  rupta  liquefcit  aquis. 

$  S»p& 


344.  JOB  I 

9  Ssepc  oculis  aufcrt  ftellata  palatia  noftris, 
Subtexcns  nitido  nubila  nigra  polo. 

10  iEquora  propofitas  juflit  fua  clauderc  mctas, 

Dum  luccm  tcnebrx,  lux  tcnebrafquc  fugit. 

11  Quamprimum  horrendo  tonitru  facitille  fragorem, 

Concutit  «thereos,  orbc  tremcnte,  globos. 

12  Scindit  in  innumeras  vaftum  mare  protinus  undas7 

Altaque  fpumiferum  tollit  ad  aftra  falum: 
Si  fibi  quis  vanos  avide  congeflit  honores, 
Dejicit  &  valido  deprimit  ille  pede. 

13  Sparfit  in  aftriferis  paffim  miracula  ccelis, 

Caeruleum  varia  pinxif  ab  arte  polum : 
Quique  tuam  caudam  finuofos  fle&is  in  orbes, 
Artifici  finxitte,  bafilifce !  xnanu. 

14  Cernimus  ecce.oculis  lippis  haec  paucula!  verum 

Quantilla  eft  magni  portio  nota  Dei  ? 
Adfpice,cum  crepitum  dederunt  vaga  fulmina  raucum, 
Quis  non  humano  vivus  in  orbe  ftupet? 


s1 


C     A    P.      XXVII. 

*Ed  nondum  miferos  queftus  finivit  IobuS ; 
^J  Progreditur,  lacrimas   continuatque  fuas  : 
2  Per  Dominum,  sethereos  nutu  qui  temperat  orbes,- 
Juro;  per  aeterni  numina  magna  Dei  ; 
Numina,  quae  neftros  cumulant  irata  dolorcs, " 
Judiciumque  animi  furripuere  mei  : 

3  Dum  trahit  alternas  animae  mihi  fpiritus  auras, 

Dum  luteam  rctinet  mens  generofa  domum  : 

4  Nulla  ego  fallaci  pingam  mcndacia  fuco, 

Nec  fluet  ex  labiis  fraus  malcfana  meis  : 
j-  Nec  vcfana  fequar  ftolidx  deliria  linguse, 
Ceu  forct  haec  vitae  norma  tenenda  meas: 
Juftitiae  dare  terga  meae,  dare  vela  furori, 
Nulla  valent  animum  cogere  verba  meum* 

6  Nil  confcire  mihi,  nulla  pallcfcere  cufpa, 

haec  mihi  pcrpetuo  ferrea  turris  crit. 

7  Novi  equidcm  injuftos  vaftam  exfpedtare  ruinam: 

Huftibus  eveniant  talia  fata  meis ! 

8  Eccc  virum  nivco  morum  candore  nitentem, 

Qui  fcelera  in  tacito  pedtore  dira  coquit ! 

Quo 


C  A  P.    XXVII.  345 

Quo  tandem  illius,  quo  fpes  male  credula  tandem, 

Triftia  ciim  celerem  fata  tulere  necem  ? 
9  An  Deus  in  rebus  clamantem  exaudiet  ar£tis  ? 

Et  facro  ex  adyto  (igna  fecunda  dabit  ? 
io  An  femper  mandata  Dei  vencranda  revolvet  ? 
An  femper  miferas  fundet  in  aftra  preces  ? 
ii  En  vobis  miranda  fero,  memoranda  recludo  ! 

Nec  taceo  laudes,  conditor  alme  !  tuas  : 
12  Imo  patent  oculis  jamdudum  haec  omnia  veftris: 

Cur  igitur  ftolido  fic  juvat  ore  loqui  ? 
.13  Impius  horrendas  patitur  pro  crimine  poenas ; 
Illi  Rex  hominum  praemia  digna  dabit: 
Hic  fcopus,  hsec  miferx  mcta  eft  extrema  fcne6tej 
Hoc  regit  infauftam  femper  in  orbe  rotam. 
14  Si  fupereft  illi  fobolis  numerofa  propago, 
Blandaque  pofteritas  rura  paterna  tenet : 
Trajicitur  medias,  ferro  referante,  medullas  ; 

Membraque  fanguineo  vulnere  fefita  cadunt : 
Aut  mortem,  ftimulante  fame,  properare  morantem 
Exoptat  longis  attenuata  moris. 
iy  Quos  habuit  focios  ufquam  vel  fanguine  jun&os^ 
Hos  gremio  impofitos  alta  tcnebit  humus : 
Et  fiqui  fuerant  comites  carique  propinqui\ 

Rejicient  animo  nomen  inane  fuo: 
Nec  conjux  viduata  virum  deflebit  ademtuni  | 
Nec  lacrimis  faciet  ftrata  madere  fuis. 

16  Haud  fecus  ac  cineres  cumulet  vafti  aeris  acervos; 

Et  tunicas  avide  comparet  ufque  novas  : 

17  Comparet,  aft  illas  recipit  pia  turba  gerendas; 

Et  coacervatas  jurereportat  opes: 
Adfpicis  infirmam  quam  ne&it  aranea  telam^ 

Vifceribus  vacuans  pe£tora  parva  fuis  ? 
iS  Adfpicis  alternae  gcminata  ut  gloria  filvae 

Protegat  arboreis  languida  membra  comis  ? 
Inftabilem  fic  ille  domum  fulcire  laborat, 

Qux  fubito  Zephyri  flamine  pulfa  ruet. 

19  Impius  ecce  opibus  pollens,  numeroque  clientum, 

Fortunaj  inltabiles  fentitt  ipfe  vices! 
Ante,  retro,  tendenti  oculos,  dextra  atque  finiftrJ, 

Nemo  dabit  placidam,  forte  premente,  manum  : 
Nemo  temporibus  lapfum  relevab't  in  ar&is. 

20  Luridus  indoitiitis  obruet  horror  aquis; 

Xx  Ei 


346  J     O     B     I 

Et  cito  pcr  mcdiac  tenebrofa  filentia  lancc^ 
Hunc  rapiet  fubiti  vis  furibunda  Noti  : 
2i  Vis  furibunda  Noti  rapict  fub  nofte  fopora, 
Et  procul  a  laribus  fubtrahet   illa  fuis. 

22  Inque  caput  miferum  Dominus  librata  repente 

Terrifico  jaciet  fulmina  fccva  fono  : 
Fulminibus  trcpidos  laniabit  corporis  artus ; 
Neu  fugiat  media  comprimet  ufque  manu. 

23  Totaque  gens  hominum  plaudens  fuper  omnia,mittent 

Sibila  de  labiis  ftridula  facpe  fuis, 

C     A     P.     XXVIII. 

NOnne  tenet  gremio  tellus  fcecunda  benigno 
Argentum,  fulvi  divitiafque  Tagi  ? 

2  iEra  liquata  fluunt  faxis  ex  ignc  peruftis ; 

Eftbditur  folido  ferrea  maifa  folo. 

3  Cun&a  oculis  hominum  tencbris  inclufa  recludir 

Re£tor  in  setherei  qui  fedct  arcc  poli: 

Nulla  latcnt  mortalc  genus  tellure  fub  ima, 

Non  procul  inferno  iint  licet  illa  lacu. 

4  Pcr  loca  perrumpent  pedibus  planelnvia  noftris, 

Sub  terrae  tacito  flumina  claufa  iinu  : 

Attynen  haec  rapidos  late  volventia  lapfus 

Artificcs  conftat  poife  fugare  manus. 

5  Flavam  terra  parit  fegetem  ;  parit  xmula  flammis 

Terra  fub  omnifero  faxa  repofta  iinu. 

6  Pnlvereis  rutilum  glebis  intermicat  aurum, 

Splendidaque  eximio  gemma  colore  nitens. 

7  Eft  via  lethans  latitans  obfcura  fub  umbris, 

Ad  quam  non  avium  turba  canora  volat : 
S  Ad  quam  non  oculis  penetrat  lynx  acer  acutis; 

Non  leo,  non  foboles  dira  leonis  adit. 
9  Hanc  tamen  Omnipotens  oculis  dat  cernere  noftris ; 
Hanc  tenebris  puliis  exhibet  ille  palam : 
Si  quid  enim  obfcurse  latet  imo  in  vifcere  terrae, 

Si  quid  in  abftrufis  &  fine  luce  locis  : 
Exaequat  planis  viridantia  culmina  campis, 

Dejiciens  valida  faxa  profunda  manu  : 
Deque  finu  lapidum  fluvios  jubet  ire  loquaces, 
Et  varios  late  pervolitaje  locos, 

10  Dctegit 


C     A    P.     XXVIII.  347 

10  Detegit  in  mediis  alte  conclufa  cavernis, 
Et  Stygium  penetrat  luminis  orbe  lacum. 

ii  Flumina  propoiitis  tenet  exundantia  metis, 
Conftringit  fpatiis  cequora  feva  fuis  : 
Sic  fiqua  in  gremio  terras  fint  claufa  profundo, 
Praefert  illuftrem  prsevius  ipfe  facem. 

12  At  fibi  quem  divina  thronum  fapientia  fecit? 

In  qua  dignatur  ponere  fede  pedem  ? 

13  Gentibus  humanis  non  illa  agnofcitur  ufquam, 

Nec  fibi  terreno  legit  in  orbe  locum. 

14  Nec  videt  hanc  liquidis  revolubile  marmor  in  undis, 

Quod  refugo  plangit  littora  lata  finu. 
ij:  Hsec  equidem  eft  ipfo  longe  pretiofior  auro, 
Hanc  apud  argenti  gloria  vifa  levis. 

16  Sed  nec  Ophyraeum  valet  hanc  aequare  metallum, 

Nec  cyanus  viridis,  nec  pretiofus  onyx. 

17  Non  aurum,  Pariufve  lapis  circumdatus  auro, 

Hanc  poterunt  meritis  asquiparare  fuis : 
Non  magnes  rigidum  geftit  quem  accurrere  ferrum, 

Quaque  licet  lateri  continuare  latus. 
iS  Te  quoque,coralium!  denfis  abfconde  tenebris, 

Quspque  irim  vario,  gemma!  colore  refers: 
Vincit  enim  nitidos  fapientia  dia  pyropos, 

Quos  parit  externi  dives  arena  fali. 

19  Hxc  eft  eximio  long&  anteferenda  topazo, 

iEthiopum  calido  qui  venit  axe  lapis : 
Purior  hsec  auro  eft,  cui  fordes  funditus  omnes 
Edomuit  rapidi  feptima  flamma  rogi. 

20  Jam  fibi  quem  divina  thronum  fapientia  fecit? 

In  qua  dignatur  ponere  fede  pedem  ? 

21  Non  illam  tellus,  non  illam  confpicit  sequor, 

Penna  nec  aereas  qux  fecat  alta  vias. 
12  Illius  attonitas  refonat  mihi  fama  per  aures, 
Dicit  Avernalis  turba  colona  lacus. 

23  Solus  at  Omnipotens  hanc  lumine  cernit  acuto, 

Hanc  animo  folus  concipit  ille  fuo. 

24  Ille  oculi  radios  late  difFundit  in  orbem, 

Cun&aque  ftelligero  fubdita  regna  throno. 
25*  Pondera  ventorum,  tumidi  quoque  pondera  ponti, 

Olim  perpendit  rite  bilance  pari. 
26  Fecit  &  Oleniae  fidus  pluviale  capella?, 

Conftituit  certam  fulminibufque  domum. 

X  x  a  27  Tunc 


34*  J    0     B    1 

27  Tunc  argumentis  homini  monftravit  apertis, 
Quid  forct,  ac  in  quo  degcret  ilia  loco. 

2,8  Nempe  timor  Domini  fiimma  eft  fapientia  fummi  i 
Hsec  merito  fummum  dicitur  eflfe  bonum. 

c    A    p.    XXIX. 

SEd  ncque  jam  mifeios  queftus  finivit  Iobus ; 
Progreditur,  lacrimas  continuatque  fuas. 
%  O  mihi  ii  redeat  vetcrum  fors  prifca  dierum, 
Qualis  erat  paucis  menlibus  atite  mihi  ! 
Cum  Pater  omnipotens  mc  per  falebrofa  viarum 
Securum  placida  duxerat  ipfe  manu. 
3  Cum  penitiis  fufcas  clara  face  difpulit  umbras, 
Quae  mihi  Cimmerium  luce  retexit  iter : 
Prceluftrique  procul  coram  fplendore  corufcans, 
Certa  erat  ambiguas  duxque  comefque  vias. 
\  4  Talis  eram  tenerx  jucundo  in  flore  juventae, 
Cum  domus  xterni  eft  hofpita  fa&a  Dei : 
Cum  mihi  fecuram  ftatuens  Deus  undique  fedem, 
Signa  animi  oftendit  non  dubitanda  fuj. 

5  Talis  eram  pulcri  fobolis  ftipante  caterva, 

Cum  favor  sethereus  profpera  cunfta  dedit. 

6  Balfama  fudabant,  greflus  quacumqueferebam; 

Balfama  vifceribus  faxa  tulere  fuis. 

7  Noftra  domus  fimul  ac  portas  patefecit  eburnas, 

Et  traxit  lcntum  planta  verenda  gradum  : 
Jamque  prope  acceffi  judex  fubfellia,  jamque 
Sedcm  fepofuit  fedula  turba  meam  : 

8  Protinus  cn  !  juvenes  latebras  petiere  paventes, 

Et  tenebris  vultus  occuluere  fuos. 

9  Surrex£re  fenes  longaeva  aetate  verendi, 

Magnates  linguam  continuere  fuam : 
io  Kon  aliter  tenuere  fuam  fine  murure  linguam, 

Quam  foret  ad  fauces  illa  ligata  fuas. 
ji  Me  vaga  tam  vaftum  celebravit  fama  per  orbem; 

Mc  digitus,  quoquo  prxteriturus  eram. 
i^  Semper  enim  tenues,  inopes,  &  patre  carentes, 

Dura  per  auxilium  fata  tulere  meum. 
13  Qui  pene  innumeris  curarum  erat  obrutus  undls, 

Quas  iacuit  viduo  fola  reli&a  toro; 

^      j  illc 


C    A    P.      XXIX.  349 

llle  falutiferum  me  portum,  aft  illa  maxitum, 

Officium  varie  feniit  uterque  meum: 
Jure  igitur  meritas  grates  referebat  uterque, 
Talious    O  tibi  fint  omnia  faufta  preco^! 
14  Regia  veftis  erai  pietas  fincera  fidefque: 

Simplicitas  animi  regia  veftis  erat. 
i y  Me  duce  non  ocalis  csecus  caruiffe  dolebat, 
Oificio  mutilus  nec  caruiffe  pedum. 

16  Me  patris  expertes  blande  dixere  parentem: 

Ufque  adco  innumeris  ufibus  ufus  eram. 

17  Quaeque  fuit  tacitis  miferorum  caulfa  tenebris 

Merfa,  fuit  ftudio  fepe  reperta  meo: 
Faucibus  injufti  ruptis,  ego  jure  revulfi 

Quam  tenuit  prsedam  dentibus  ille  ferox. 
jS  Tunc  ego  fic  mecum:  jam  me  pax  blanda  fovebfr 

Jam  venient  vitae  tempora  longa  meas: 
Tempora,  qux  numeret,  fiquis  numerare  valebit 

Quotquot  littoreus  corpora  pulvis  habet. 

19  Stirps  mea  foecundas  fudit  prope  flumina  fibras, 

Sedet  in  irriguis  node  pruina  comis. 

20  Fama  mihi  occultum  crevit  veneranda  per  sevum, 

Fama  procul  jaculi,  Mome !  timore  tui : 
Nam  regum  populique  favor,  laus,  fplendor,  honoses, 

Implerunt  pharetram  profpera  tela  meam : 
Sic  cito  lethiferas  tulit  in  fua  vifcera  pennas, 

Direxit  cupida  qui  mihi  tela  manu. 

21  Et  cum  doSiloquo  fermone  filentia  rupi, 

Plebs  cupida  attenta  ferbuit  aure  mihi. 

22  Voces  illa  meas  avida  fic  aure  bibebat, 

^  Terra  velut  pluvias  ficca  reforbet  aquas: 

23  Terra  fub  autumnum  velut  imbribus  ora  relaxat 

Cum  feges  auratos  florea  pingit  agros, 

24  Si  fibi  fuftuleram  tremulos  ego  torte  cachinno\ 

^^  O  quam  grata  mei  figna  favoris  erant! 
Si  fibi  fuftuleram  placido  mea  lumina  vultu, 
Non  radios  oculi  fpreverat  illa  mei. 
Z5  Sede  fuper  celfa  medio  Rex  agmine  fedi, 
Sola  falus  trepidis  praefidiumque  reis. 


C  A  P. 


3J0  J    0     B     I 


C     A     P.       XXX. 

AT  mihi  nunc,  ehcu!  mifero  jam  illudere  certant 
lpfi  etiam  in  tcnero  flore  juventa  vircns: 
Quorum  ego  non  patres  catuli  dignabar  honore, 
Qui  fervat  fparfos  lata  per  arva  greges. 

2  Korum  namque  manu  nullam  fuit  ufus  in  artem, 

Queis  fati  tadhi  eft  ultima  meta  fui: 

3  Qui,  dura  ftimulantc  fame,  dcferta  petebant 

Arida,  &  infolitos  incoluere  locos. 

4  Delicias  dumos  dixere  a  ftirpe  revulfos : 

Juniperi  radix  grata  alimenta  dedit. 

5  Urbibus  extorres  tacitos  petiere  receflus, 

Ut  latro  cum  trepidae  dat  fua  terga  fugae. 

6  Antra  domos  fecere  fuas,  terraeque  cavernas; 

Solaque  montanis  hofpita  faxa  feris. 

7  In  mediis  dumis  afinorum  more  rudebant, 

Sentibus  in  mediis  conftituere  choros. 

8  Pauperibus  nata  eft  patribus  pauperrima  proles : 

Sordidior  lutea  forde  fedebat  humi. 

9  Hasc  nunc  ludibriis  coram  me  exponit  apertis, 

Jadat  &  in  medio  nunc  mea  probra  foro. 
io  Me  fpe&at  trepidoque  procul  fugit  illa  timore, 

Et  fpuit  in  faciem  plena  furore  meam. 
ii  Nunc  quoniam  Omnipotens  laxat  mihi  frena  doloris; 

Laxarunt  furiis  hi  quoque  frena  fuis. 

12  Me  pedibus  calcant  juvenes  hinc  indc  protervis, 

Qua  poterant,  tardam  concelcrantque  necem. 

13  Per  loca  detorquent  animum  declivia  noftrum; 

Nec  requies,  nec  fpes  ulla  falutis  adeft: 
Accumulant  lacrimas  lacrimis,  luftumque  dolori; 
Interea  fubitam  fert  mihi  nullus  opem. 

14  En!  tamquam  fluvialis  aquae  ruit  impetus  ingens, 

In  mea  jam  parili  corpora  more  ruunt: 
Ecce !  mea  nutante  domo  &  minitante  ruinam, 
Ut  lapides  in  me  vaftaque  faxa  cadunt! 
15*  Luridus  horrendis  terror  me  jam  obiidet  umbris, 
AfTidueque  mihi  triftia  corda  prcmit: 
Et  procul  ex  animo,  procul  omnia  laeta  fugavit, 
Ut  nebula  iEoliis  quae  ftigit  a6la  minis: 

16  Jam 


C  A  P.    XXX.  35r 

16  Jam  volat  in  tenues  mihi  vita  evanida  ventos; 

Interitumque  trahunt  fata  citata  meum. 

17  Noftu  verfati  cruciantur  corporis  artus, 

Membra  nec  in  tacito  funt  requieta  toro. 

18  Ulcera  tinxerunt  tunicam  faniofa  fluentem, 

Jamque  alium  a  veteri  verfa  colore  refert: 
Ulcera  me  adftringunt  totis,  en!  undique  meiflbris  ; 
Colla  velut  tunicae  ftringor  ab  ore  meae. 

19  In  media  ftratus  jaceo  nunc,  ecce!  palude; 

Pulvcrca  nitidas  forde  tegente  comas. 

20  Te,  rerum  Pater  alme!  voco:  Pater  alme!  falutem 

Te  rogo,  tu  miferas  refpuis  aure  preces. 
2r  Tu  me  disje&um  truculento  vulnere  fternis; 
Tu  rabida  laceras  pe&ora  noftra  manu: 

22  Me  venti  fuper  aftra  poli  violentibus  alis 

Tollis,  &  aerium  carpere  cogis  iter : 
Hic  me  perpetuo  crucias  fine  fine  rotatu; 

Hinc  verfa  in  cineres  corpora  noftra  fluunt. 

23  Quicumque  auricomos  Phoebi  videt  undique  vultus, 

In  tumulo  extremam  debet  habere  domum: 
Nunc  igitur  miferere  mei,  miferere  meorum; 
Da  placidam  feflo  nunc,  Pateralme!  manum. 
^24  Siquis  enim  obfcuro  tumuli  femel  abditur  antro, 
Non  iterum  antiquo  vivet  in  orbe  modo: 
Mortuus  ille  jacet  gelidi  fub  mole  fepulcri; 
Nec  fletu  aut  lacrimis  fata  novare  licet: 
Quamlibet  innumeras  fratrum  pia  turba  querelas 
Fundat,  &  aethereum  verberet  ore  polum. 
2f  O  quoties  flevi  miferorum  fata  virorum ! 

Imbre  fuper  madidas  ufque  cadente  genas. 
16  Speravi  bona  multa  mihi,  mala  nulla:  fed  en  jam 
Fronte  riget  tetricis  fors  nebulofa  minis! 

27  Vifcera  fervebant  trepido  decofta  pavore; 

Cordaque  follicitus  quaffit  anhela  tremor: 
Omnia  tentabam  queis  fata  repellere  poflem 
Dura,  fed  excidium  lux  tulit  una  meum. 

28  Nunc  fleo,  nec  mihi  lux  blande  folamina  praebet; 

Nec  lacrimas  minuit  fax  radiata  meas: 
Nunc  gemitus  fundo  populo  fpe&ante  profufos, 
Et  refonat  miferis  aura  recufla  fonis. 

29  Haud  aliter  moefto  lacrimat  cum  murmure  bubo; 

Haud  alios  ftemitus  ora  draconis  habent. 

30  Ulcera 


35*  J     O     B     I 

30  Ulcera  ferventi  torferunt  ofla  calore, 

iEthiopas  fimulat  noltra  perufta  cutis : 

31  Nunc  lyra,  nunc  ceflant  numeris  refonantia  blanciiS 

Organa*  nunc  lacrimis  omnia  plcna  meis. 

C     A     P.     XXXI. 


OQuoties  mecum  taciturnum  foedus  inivi, 
Ne  fcclerent  oculos  virginis  ora  meos! 

2  Hoc  niii  feciffcm,  fuperi  Regnator  olympi 

Nonne  daret  meritis  prxmia  digna  meis? 

3  Nonne  manet  fubitac  cun&os  certa  hora  ruina?, 

Qui  dant  nequitias  libera  frena  fuae? 

4  Nonne  oculis  Dominus  veftigia  cernit  acutis, 

Affidue  greifus  dinumeratque  meos? 
5*  Si  me  mendaci  refplendens  gloria  fuco 

Cepit,  &  illecebris  fraus  malefana  fuis  : 

6  Me  modo  jam  trutina  pendat  Deus  ipfe  fevera: 

Ut  vitae  integritas  fit  manifefta  meae. 

7  Si  dubium  furibunda  pedem  violentia  traxit 

In  labyrinthaeas  &  fine  lege  vias : 
Si  mea  mens  luxum  blande  dilexit  inerfcem, 
Sive  manus  fcelerum  labe  notata  fuit. 

8  Arva  teram  raftris,  fed  sre*i&  femina  mandem; 

Opprimat  &  fobolem  vafta  ruina  meam. 

9  Si  me  femineae  pellexit  gratia  formce, 

Ante  fores  focii  procubuique  mei : 

10  Alterius  thalamos  conjux  mea  rcpleat  orbosj 

Currat  in  alterius  fic  violata  torum. 

11  Hoc  fcelus  horrendum  eft,  meritoque  infiigeret  ilfi 

Horrida  fapplicium  judicis  ira  fuum. 

12  Hoc  mihi  divitias  fubito  quoque  verteret  omncs 

In  cinerem,  iEtnaei  fasvius  igne  rogi. 

13  Non  ego  defpexi  famulum  famulamve  monentcm 

Re&a;  mihi  nam  fic  ipfe  locutus  eram: 

14  Quid  facerem,  fi  jam  fubito  rerum  arbiter  acquus 

Cogeret  ante  fuum  forte  venire  thronum? 
15-  Una  manus  tremula  finxit  nos  matris  in  alvo, 

Atque  animam  nobis  indidit  una  manus. 
16  Non  ego  largam  inopi  dextram  praebere  refugi, 

Qui  noftram  mifer^  voce  petebat  openi ; 

Non 


C  A  P.     XXXI.  3;3 

Non  ego  fum  viduam  tenuem  macrefcere  paffus, 
Nec  duram  hanc  lente  depopulare  famtm. 

tj  Non  ego  delicias  carpebam  lolus  amcenas, 
Sed  focia  hic  foboles  oroa  partntis  erat: 

iS  Illa  igitur  tenero  patrem  me  dixifab  cevo, 
Altera  patronum,  aft  utraquc  vera,  fuum. 

19  Si  quis  erat  rigidae  gelido  fub  fidere  hrumae 

Nudus,.  &  occlufas  frigidus  ante  fores: 

20  Ule  meis  lunuos  gregibus  veftitus  abivit^ 

Et  calido  pUcidos  vellere  te&us  ovis  : 
Ille  abiit  lastis  teftans  fua  gaudia  verbis, 
Et  tauftas  pro  me  fudit  ab  ore  preces. 

21  Nec  dum  fors  tenuem  preflit  miferanda-  clientem, 

Subtraxiauxilium,  qua  data  cauffa,  meum: 
Cumque  fatifcebat  gravidse  fub  mole  ruinas, 
Non  mea  tunc  celerem  dextra  negavit  opem. 

22  Quod  fi  forte  tamen  mendacia  fingere  nitar> 

Et  tacite  falfos  diifimulare  dolos: 
Ipfa  mihi  in  medio  frangantur  brachia  nodo, 
Et  fcapula  ex  humeris  decidat  ipfa  meis : 

23  Nam  Patris  astherei,  rerum  qui  frenat  habenas, 

Ante  oculos  femper  ftabat  imago  meos  : 
Ante  oculos  Domini  prcsfentia  numlna  femper 
A  vitiis  animum  continuere  meum. 

24  Nec  mea  mens  tacite,  flavo  confila  metallo^ 

Dixit,  tu  vitas  es  cauffa  falufque  meas. 

25  Nec  mihi  divitiae  multo  fudore  coaftse, 

Reculaque  aflidux  parta  labore  manus, 
Lastitia  replere  animum  potuere,  nec  umqnam 
Caecarunt  ftolido  pe£tus  amore  meum. 

26  Nec  fol  cum  nitidum  radiis  luftravit  olympuro^ 

Caerulei  peragrans  culmina  celfa  poli; 

Nec  vaga  cum  ccelo  fulgebat  luna  fereno, 

Aftrorum  in  vitreas  exfpatiata  plagas: 

27  Bafia  ja&abam  ftolidis  libnta  labellis; 

Nec  cteus  obfequio  hic  nec  dea  culta  meo: 
Nec  mihi  perfuafit  tam  fplendor  amabilis  illos 
Propterea  veros  efife  putare  deos. 

28  Hoc  ctiam  fcelus  eft,  meritoque  infligeret  illi 

Horrida  fupplicium  judicis  ira  fuum  : 
Nam  fic  effe  Deum  vefania  noftra  negaret, 
Qui  regit  asterni  fi  era  fumma  poli. 

Y  y  29  Nec 


35+  J     O     B     I 

2.9  Nec  nimium  gavifus  cram,  cum  fterneret  hoftem 
Sors  formidandis  frontc  coa£ta  minis : 

30  Nec  dcderam  rabidac  retinacula  libera  lingux, 

Exagitans  miferi  fata  finiftra  viri : 

31  Ciim  tamen  interea  famulorum  turba  meorum 

Concordi  dedcrint  talia  difta  fono: 
O  fceleratam  utinam  liceat  difcerpcre  carnem! 
Nulla,  nifi  haec  fequitur,  pcena  fevera  fat  eft. 
32,  Nec  volui  in  vacuo  peregrinum  ftertere  coelo, 
Scd  patuit  noftrx  janua  laxa  domus. 

33  Mens  mea  cum  fceleris  fibi  confcia  palluit  atri, 

Et  vitiis  in  fe  commaculata  fuisy 
Non  velum  obtendi,  veteris  non  inftar  Adam:, 
In  tacito  occlufi  crimina  noftra  iinu. 

34  Tantane  me  ftolidce  cepit  reverentia  plebis? 

Et  populum  fuerat  tantus  adire  timor? 
Ut  neque  prodirem  foribus,  planeque  faterer, 
Quap  tenuere  animi  clauftra  profunda  roei. 
35*  O  fiquis  noftris  adhibcret  vocibus  aures! 

O  mihi  fi  stherium  fas  fit  adire  thronum ! 
O  mihi  fi  refponfa  meus  jam  redderet  hoftis! 
Perpetuo  infereret  ii  fua  verba  libro ! 

36  Ifte  liber,  liber  ifte  humeris  annexus  adeffet, 

Et  fieret  capiti  grata  corona  meo. 

37  Huic  enarrarem  longae  veftigia  vitoe^ 

Trajicerem  hunc  linguas  fulminibufque  mece  : 
Magnanimi  virtute  ducis  ferventior  inftans, 
Dum  vi&um  ftratus  fe  fateatur  humi. 

38  Ecquis  agros  fruftra  noftros  verfavit?  &  ecquis 

Officii  pretium  non  retulifTe  dolet? 

39  Non  avido  fegetes  alienas  dente  voravi, 

Nec  rapui  a  dominis  arva  beata  fuis : 
Raptaque  poffedi,  dominofque  in  fata  coegi, 
Aut  laqueo  triftem  aut  enfe  ferente  necem. 

40  Quod  fi  forte  tamen  mendacia  fingere  nitar, 

Et  tacite  falfos  diflimulare  dolos: 
Pro  ftipula  granoque  bono  confurgat  avena, 

Undique  per  medios  &  paliurus  agros  : 
Has  voces,  haec  verba  furens  exprefiit  Iobus ; 

Hic  finem  queftus  juffit  habere  fuos. 


C  / 


355 


C    A    P.      XXXII. 


TUnc  tres  amici  tam  feroces  antea 
Animis,  procaces  vultibufque  &  vocibus> 
Os  reprimunt,  &  exitum  verbis  negant: 
Nam  fefG  Jobus  vocibus  nec  alperis, 
Sermone  blando  nec  volebat  corrigi, 
Suas  ipfe  plaudens  fuaviter  prudentias. 
z  Tunc  Barachelis  procreatus  femine, 
Buzita  gente  natus,  ac  origine 
Ramita,  Elichus  arfit  ira  turbidus, 
Adverfus  ipfum  exarfit  ira  turbidus 
Iobum,  iniquis  qui  Dei  calumniis 
Suam  tueri  nixus  innocentiam  eft. 

3  Adverfus  ipfos  arfit  ir&  turbidus 
Hos  tres  amicos,  fic  Iobum  jugiter 
Calumniatos,  nec  tamen  cauffam  fuam 
Fulcire  lapfis  fuftinentes  viribus. 

4  Elichus  ergo  manfit  ufque  ad  ultima9 
Voces  Iobi,  infirmitatis  confcius, 
Qnx  juniorum  faepe  mentes  occupat. 

5  At  cum  obferaffent  clauftra  linguss  fervidtf 
Hi  tres  amici,  jam  furore  percitus 

Suam  ipfe  tandem  protulit  fententiam. 

6  Jam,  Barachelis  procreatus  femine, 
Buzita,  Elichus  folvit  ora  talibus : 
Ego  juventae  limen  ingredior  meae, 
At  vos  fene&am  contigiftis  ultimam: 
Hinc  corde  pavidus,  hinc  timore  pallidus, 
Meas  latebra  opiniones  obrui, 

Nec  propalatam  protuli  fententiam. 

7  Sene&a,  dixi,  cana,  cycnis  semula, 
Promat  latebras  veritatis  intimas, 
Edo6ta  longis  temporum  decurfibus. 

8  Dixi,  fed  hic  me  credulum  error  abftulit:' 
Divina  pe&us  incolit  mortalium 

Mens,  quam  perennis  omnium  rerum  parens 
Inflat  vigore  flammeo,  quo  concita 
Prudenter  omnes  a&iones  dirigit, 
Cernitque  fan&am  redi  &  #qui  regulam. 

Y  y  z  o  Non 


\S6 


J    O    B     1 


II 


11 


9  Non  mcnte  fcmper  pollet  xtas  ultima: 
Non  quiiquis  anpis  femper  &  prudentii 
Frascellit  alios,  pcrfp  caci  lamine 
Cernens  proDiquc  &  improbi  difcrimina. 

XO  Nunc  ergo  quaefo,  nunc  favcte  vocibus 
MeiSj  mihique  diflerenti  attendite  : 
Meas  latjbra  opiif  ones  exferam, 
Et  ante  claufam  proferam  fententiam. 
En!  ipfe  nulla  ab  ore  fundens  murmura 
Mutus  rcmanfi,  dum  ft.detis  interim 
Pvefponfa,  tacito  corde  dum  perpenditis. 
En!  cundta  fruftra,  cun&afruftra  machinor: 
Non  eft  lobum  qui  fciat  rcprehendere, 
Aptifque  rite  vocibus  rcdarguat. 

f_3  Non  ille  iniquis  in  homines  injuriis, 
Sed  pertinaci  ofFenfione  numinis, 
Repente  poenas  tam  feveras  reddidit : 
Hoc  ergo  jam  vos  effe  praemonitos  velim, 
Ventofa  ne  vcs  elevet  fuperbia, 
Pennifque  vanis  ulterius  #quo  evehat. 

14  Non  ille  foedas  ingerit  calumnias 

In  me,  nec  illum  more  veftro  criminum 
Falforum  iniquis  arguam  fententiis. 

15  Obmutuerunt  ultimum  filentio, 
Stupore  fenfus  alligante  marcido: 
Mens  horrait,  vox  haefit  ipfis  faucibus. 

1 6  Exfpecro,  longum exfpe&o :  nec  refponfa  dan:f 
Alto  loquclam  fupprimunt  filentio, 
Linguafque  fiftunt.     Tempus  elt  erumpere 
In  verba,  d  xi,  &,  cceteris  tacentibus, 
Vicibu$  lcquendi  propriis  fungi  juvat. 
Mens  noftra,  vafti  plena  rerum  copia, 
Saadet  prorunda  cordis  arcana  eloqui, 
Suadet  latcoras  p°£toris  recludere. 
Et  nofter  uterus  utris  inftar  obtinet 
Novi,novello  qui  Falerno  imbutus  eft, 
Cui  ni  patefcat  exitus,  difrumpitur. 

j,0  Ergo  eloquemur,  ergo  aperte  fabimur, 
Ut  recrecmus  fpiritum  praclanguidum, 
Labella  freni*  noftra  liberabimus. 

? I   Ego  veritatem  promam  ab  imo  pe£tore, 
Fal^a  nes  ullum  profequar  revereutia, 


*7 


18 


?9 


Titulis 


CAP.     X^XIII.  357 

Titulis  nec  ulji  ulandiar  fallacibus, 
IX  Me  namque  rcrum  genftor  c  medio  auferet, 
Et  falce  mortis  diffecauit  afped, 
Si  forte  titulis  blandiar  fallacious. 

C     A     P.       XXXIII. 

i 

NUnc  te  fuppliciter  precor, 
Aures  confiliis  nunc  adhibe  meis, 
Neu  voccs  Aquilonibus 
Portandas  vacuum  trade  pcr  aera  : 
2  En  !  jam  libera,  motibus 

Sefe  lingua  rotat  noftra  volucribus, 

Per  fauces  faliens  levi 
Curfu,  nec  tacitum  diligit  otium, 
Depromam  medio  in  penu 
Qux  cordis  latitant,  &  venerabilem 

Pandet  lingua  fcientiam, 
Non  fuco  aut  variis  illita  fraudibus. 
4  Ecce !  in  ventre  creaverat 

Artus  arte  meos  mirifica  Deus, 

Et  faftis  dedit  artubus 
Alternos  animas  ducere  anhelitus, 

Olim  lsetificans  mihi, 
Vitali  luteam  lumine  fabricam. 
$•  Si  defendere  fufcipis 

(Nec  te  vel  pietas  vel  pudor  abftrahit) 

Cauflam  tam  male  confonam, 
Confifte  in  medio,  verbaque  protinus 
Produc  in  medium  tua. 

6  Abfentis  vicibus  judicis,  en!  Dei 

Praefens  ipfe  vicarius 
Fungar,  quod  toties  ante  cupiveras, 

Effi£his  fragili  luto, 
Sicut  gens  hominum  fingitur  omnium* 

7  Non  eft,  quod  tibi  pe&ora 
Incafsum  pavido  profiliant  mctu : 

Non  te,  non  mea  dextera 
Paflim  vulneribus  figet  atrocibus. 
§  Voces  audieram  tiras, 

CJuas  magno  ftolidus  murmure  fuderas, 

Sic 


358  J    0     D     I 

Sic  tecum  haud  veritus  loqui : 
9  Sum  plane  vacuus  criminis  impii  : 
Sum  purus  fcelerum  omnium  : 
Nec  tintfaeft  maculis  noftra  fequacibus 
Mens  infons,  manus  innocens. 
iQ  En!  mecum  immerito  jurgia  fufcipit 
Rerum  conditor  omnium, 
Hoftili  lacerans  pe£tora  verbere  : 
ii         Vinclis  implicitum  tenet 

Curarum,  atque  oculis  denotat  acribus 

Greffus  alfidue  meos, 
Cundtos  dinumerans  lumine  lynceo. 
tz  En!  hic  juftitiae  viam 

Tranfverfo  penitus  tramite  dcferis : 
Z  Refponfum  taccipe  debitum : 

Immortalis.enim  robore,  gloria, 
Princeps  &  fapientia 

13  Mortales  fuperat.  Cur  miferum  caput 

Armis  objicis  illius  ? 
Nam  nulli  latebras  pedtoris  intimi 

In  lucem  Deus  exferit, 
Nulli  fignificat  qu#  gerit  omnia 

Per  terram  &  mare  naufragum. 

14  Bis  terve  Omnipotens  alloquitur  viros, 

Unum  forfan  &  alterum, 
Haud  quidquam  reliquis  percipientibus : 
iy  Cum  nox  templa  per  aurea 

Spargens  purpureas  undique  lampades, 

Languefcentia  triftibus 
Curis  corda  levat  membra  laboribus  : 

Cum  pennis  fopor  humidis 
Humanis  oculis  infinuatus  eft, 

Diversa  fpecie  ferens 
Mirandain  tacitis  vifa  cubilibus. 
16  Tunc  aures  Dominus  Deus 

Et  mentes  aperit,  perque  fuos  gradus 

Infundit  fapientiam, 
Quam  fenfim  cupidis  auribus  imbibunt: 
$7         Conatus  fugere  impios, 
Sedtari  ftudio  re£ta  docet  pio  : 

Ne  ventofa  fuperbia 
Stultos  forte  homines  tollat  in  ardua, 


Lipfu- 


C  A  P.    XXXIIL  dS9 

Lapfuros  celeri  gradu 
In  vaftum  barathri  perpetui  lacum : 
l8  Ne  forte  ante  diem  cadant 

Obfcurum  in  tumuli  protinus  aggerem: 

Ne  cum  fanguine  plurimo 
Exfpirent  gladio  in  vifcera  condito. 
j 9  In  ledto  jacet  impius, 

Et  poenas  fcelerum  fuftinet  afperas, 

Ac  totis  dolor  offibus 
Infufus  miferis  difcruciat  modiSo 

20  Hinc  vitse  miferum  piget, 
Vitas  tam  rapidis  seftibus  obrutss : 

Hinc  vidtum  fibi  denegat : 
Guftus  delicias  tabidus  abnuit, 

21  Succum  corporis  ebibunt, 

Et  carnem  rapidis  dentibus  exedunf 

Curseque  &  dolor  intimus, 
Dirarumque  eohors  lurida  febrium, 
iz         Jam  triftis  prope  limina 

Lethe  terrificis  unguibus  imminet, 

Jam  jam  funereas  faces 
Exfpe&ans  gelidis  intremit  artubus, 
23         At  (iquis  tamen  unicus 
Inter  tot  populi  millia  venerit, 

Siquis  venerit  unicus, 
Qui  re£lum  doceat  carpere  tramitem, 

Errorum  &  tenebris  procul 
Expulfis  Dominum  mente  fequi  Deum, 
14  Mox  rerum  Pater  optimus 

Languentem  recreat  robore  vivido, 

Placatufque  ita  fabitur: 
Nunc  mors  atraprocul,nuncproculaufuge: 

Hic  iram,  hic  furias  meas 
Lenivit  precibus  ceu  pretio  fuis  : 

Ceu  pcenas  fibi  debitas 
iEternum  Stygio  penderet  in  lacu  : 

Namque  inveni  Hominem-Deutl^ 
Qui  vitam  redimit  morte  vicaria 

Cun&is,  qui  fcelus  impium 
Confefli  adDominum  mox  redeuntDeuiIL 
%$         Pallorque  &  fenium  grave 
Mutata  aufugient,  &  rofeus  color 


36o  J     O    B    1 

In  vultu,  &  vcgetus  vigor, 
Infantis  faciem  vincct  amabilcro, 

Et  vircs  alacrcs  limul 
In  corpus  venienr,  &  cutis  afperis 

Rugis  fceta  novabitur, 
In  florem  tenerse  verfa  puertia?. 
26         Divinam  prcce  fupplice 

Implorabit  opem  :  nec  Deus  abnuefc 

Aures  fuppliciis,  neque 
Avertet  faciem  :  pe&ora  gaudio 

Perfundct  iimul,  &  lui 
Vultfts  reftituet  lumen  amabile: 

Atque  amiila  parentium 
Reddetur  veterum  crimine  fan&itas* 
xj         Nam  curas  hominum  Deus 
Late  fidereo  profpicit  a  throno, 

Et  fa&i  male  poenitens 
Si  quis  flebilibus  fic  loquitur  fonis : 

Ah!  foedi  fceleris  piget  : 
Ah!  nulla  utilitas  hinc  mihi  provenitp 

28  Mox  illum  facili  manu 
Horrendo  relevat  de  barathri  fpecu, 

Vitam  reddit  amabilem, 
Ac  vitae  innumeris  accurnulat  bonisc 

29  Sic  iane  omnipotens  Pater 
San£to  res  hominum  numine  dirigit; 

Haec  fa£H  male  poenitens 
A  rerum  Domino  munera  fufcipit. 

30  Mox  illum  facili  manu 
Horrendo  relevat  de  barathri  fpecu,. 

Vitam  reddit  amabilem, 
Ac.vitas  innumeris  accumulat  bonis, 

31  O  nunc  auriculam  arrige, 
Attentus  monitis  &  tacitus  meis! 

Nam  menunc  juvat  eloqui^ 
Et  refti  dociles  tradere  regulas. 

32  Sin  fari  modo  tu  velis, 

Et  poftrema  mihi  dida  refellere  : 

Profer  quas  fieri  quidem 
Opto  vindicias,  fed  dubito,  tuas* 
-3         Si  non  :  os  inhibe  tuum, 

Linguss  vaniloqus  jnurmura  fupprimc; 


C  A  P.     XXXIV.  361 

Nam  myfteria  nubilis 
Exferta  e  tenebris  maxima  proferam* 

C     A    P.     XXXIV. 

PRsterea  Elichus  fermonem  extendere  pergit^ 
Multifque  large  diflerit  rationibus. 

2  Eja  agedum!  verbis  aures  intendite  noftris, 

Queis  perfpicacis  eft  acumen  ingcni: 
Eja  agedum!  pendete  omnes  dicentis  ab  ore, 
Quos  ratio  pennis  evehit  fublimibus. 

3  Multa  placent,  fapido  fordent  quoque  multa  palato; 

Sic  verba  do6tis  auribus  diftinguimus. 

4  Ergo  fimul  itudio  jam  nos  fcrutemur  honefto, 

Acrique  veram  fandhtatem  indagine  : 
j  San&us  fum,  fcelerumque  infons,  (ja£tavit  Iobus) 
Surripuit  animum  quamlibet  Deus  meum. 

6  Ergone  falfa  meae   ffingam  mendacia  vitee  ? 

Me  vulnus  atrox  innocentem  fauciat. 

7  Ecquis  in  immenfo,  qui  continet  omnia,  mundo 

Pravis  Iobo  fit  fecundus  moribus  ? 
Qui  icelerum  innumeras  inhianti  gutture  turmas, 
Fraudumque,  rivi  limpidi  inftar  ebibit  : 

8  Qui  fcelerum  coetus  blande  comitatur,  &  omnes 

Amore  pravos  intimo  complc£titur. 

9  Dixit  enim  quifquis  Domini  mandata  revolvit, 

No&es  diefque  diligenter  cogitans, 
Nil  fibi  fic  fruftra  crucians  fua  pedtora  prodeft, 
Nec  frudtum  arenam  feminando  colliget. 
io  Ergo  agedum  verbis  aures  intenditc  noftris, 
Queis  perfpicacis  eft  acumen  ingeni : 
Abfit  ut  Omnipotens  fceleri  laxarit  habenas ! 
Abfit  nefanda  ut  patret  audtor  omnium ! 
ii  Humanos  merita  pcnfat  mercede  labores, 
Remuncratur  &  pios  &  impios. 

12  Nulla  patrocinio  defendit  crimina  falfo, 

Nec  illc  turpi  affinis  cft  injuriae. 

13  Ecquis  perpetuis  orbem  regit  alter  habenis, 

Mundi  triformem  temperatque  machinam  } 

14  Si  modo  jam  fubitam  terris  inlerre  ruinam, 

Auraeque  gratum  auferre  viltt  anhditum. 


i6z  J     O     B     I 

15»  Omni-a  qu&  vivunt,  pecudes,  volucrefquc,  ferxque, 
Immota  fient  protinus  cadavcra  : 
Totaquc  gens  hominum  vita  fugiente  pcr  auras 
Peribit,  atrum  mox  rcvcrfa  in  pulvcrcm. 

16  Tu  modOj  fi  fapias,  animo  mca  dicta  recondc, 

Grataque  voces  aure  cunctas  imbibc. 

17  An  permifla  iibi  ruinacula  juris  haberet, 

Qui  juralegum  injuftus  ipfc  negfigit? 
An  tua  damnabit  Dominum  fcntcntia  magnum,- 
Qui  fcmpitcrnis  frcnat  orbcm  lcgibus  ? 
iS  Adfpice  purpurcos  num  lcx  rcg:t  ulla  tyrannos  ? 
Num  bcllicofos  lcx  cocrcct  principcs  ? 

19  Quisfuror  ifte,  (nefas!)  qux  tanta  infania  lingua?, 

Deum  dcorum  ut  arguas,  qui  maximos 
Nec  rcgcs  revcrentcr  habet,  nec  habere  tenctur? 

Qui  ncc  potemes  refpicit,  nec  paupcres  : 
Nempe  cafam  tenucm,  pariterque  palatia  regum 

Superba  dcxtra  finxit  illc  Dsdula. 

20  Cernis,ut  inlignes  per  plurima  fccula  gcntes 

Una  hora  faepe  vcllicct  radicitus  ? 
Cernis,  ut  cximics  populos  lateque  potentes 

Mors  fubita  raptet  ?  pcrque  no&em  luridam 
Peft:s  atrox,vel  flammaferox,tonitruque  tremendunv 

A  ftirpe  totam  diruat  propaginem : 
Divitiis  licct  ac  numcrofo  militc  freti, 

Nullum  undiquaque  pertimcrent  impetum. 

21  Perficit  hcec  Deus,  illeDeus,  veftigia  vitte 

Qui  noftrx  acuto  contuctur  lumine. 

22  Nulla  tegitpravos  tcllus,  latebrafque  miniftrat, 

Nec  atra  mortis  umbra  condit  impios. 

23  Nulli  plura  tamen  jufto  autgraviora  ferendumeft 

Supplicia,  culpam  poena  ne  tranfcenderct: 
Ne  Dominum  rerum  nutu  qui  cuncta  gubernat 
Irrjuriarum  injuriofus  arguat. 

24  Faftofiim  turtiidurnque  premir,  frangitque  rebcllemv 

Tranfmitrit  aliis  illius  potentiam. 
2j  Saepc  illis,  tacirse  per  opaca  filentia  lunae, 
Infert  ruinam  tale  nil  fperantibus. 

26  Saepe  etiam,  ut  rofeum  fol  aureus  extulit  axem, 

Exempla  poens  horrenda  praebet  omnibus. 

27  Nempe  quod  a  Domino  greltus  vertere  profaii', 

Pedefque  re&a  a  feixuta  deflexeraiu : 

28  Ec 


C  A  P.    XXXV.  363 

^S  Et  tenues  prefsere  homines,  inopefque  falutis, 
Quorum  querelas  haufit  aure  &  lacrimas. 

29  Quis  turbare  poteft  Domino  faciente  quietem  ? 

At  fi  tumultus  concitabit  bellicos, 
Quis  fibi  tfanquills  promiferit  otia  pacfs, 

Vitamque  curis  liberam  plane  anxiis  > 
Seu  furor  in  gentem  late  grafTabitur  omnem, 

Seu  forte  in  unum  fe  refundet  verticem. 

30  Hasc  facit  Omnipotens,  regni  ne  frena  gubernet 

Venena  diro  qui  recondit  pe&ore  : 
Ne  regat  imperium  falfi  fimulator  honefti, 
Ne  plebs  dolofis  implicetur  retibus. 

31  Talibus  imploraffe  Deum,  mihi  crede,  deceret: 

Jam  jure  poenas,  jure  reddo  debitas : 
Non  ego  te  vitiis  poft  irritabo  pudendis, 
Severe  Vindex  &  Pater  blandiffime! 

32  Quas  lateant,  oculis  patefac  fcelera  impia  noftris, 

Ne  forte  fcopulis  irruam  latentibus. 

33  Si  tibi  pro  meritis  merces  numerata  daretur# 

Ut  tu  ore  ftulto  faepe  concupiveras : 
Ille  tibi  merifo  penfaret  fa&a  flagello, 

Seu  fponte  ferres,  feu  coa&us  viribus : 
Nunc  vitam  defende  tuam,  vitssque  tenorem, 

Et  a£h'ones  fingulatim  fingulas. 

34  Jam  videant,  fi  quid  noftro  pravum  excidit  ore, 

Aures  acuti,  mente  cordata,  viri. 
35*  Nam  fine  judicio  blateravit  plurima  Jobus, 
Obmurmuravit  vanitates  impias. 

36  Ille  mihi  attent^is  utinam  nunc  pnebeat  aures, 

Suae  tenorem  dum  loquelae  perfequoj*! 
Re^um  ego  defendamque  bonum,  fcelerifque  pudendi 
Defenfiones  impias  redarguam. 

37  Namque  fcelus  fceleri  cumulat,  nec  plaudere  ceiTat^ 

Rerum  parentem  profequens  conviciis, 

c  a  p.    xxxv. 

PErgit  Elichus,  reprehenfionem 
Longe  continuans  gravem. 
1  An  tibi  purae  el^  amor  xquitatis, 
Qui  fic  dixeri§ :  iEqui^as 

Z  2  a  Noft«. 


364  JO  B  1 

Noftra  praeluftri  jubarc  xquitatem 
Exftinguit  Patris  optimi? 

3  Hoc  tux  voccs  tacite  innuebant, 

Cum  tu  haec  murmura  fundcres  : 
Quid  mihi  prodeft  fcelerum  profundam 

Evitaffe  voraginem  ? 
Cur  mihi  mcntem  tenui  manumque 

Omni  criminc  liberam  ? 

4  Eccc!  rcfponfum  tbijam  tuifque, 

Refponfum  fociis  daho. 
5*  x^dfpicis  claris  radiata  ftellis 
Coelorum  alta  palatia  ? 
Adfpicis  cclfas  nebulas,  propinquas 
Campis  actheris  igncis  ? 

6  Si  manumfoedo  fcelere  inquinabis, 

/Eterno  noceas  Deo  ? 
Sordibus  fi  te  maculas  pudendis, 
Id  curare  Deum  putas  ? 

7  Sive  te  contra  pietas  juvabit, 

Et  mens  &  manus  innocens : 
Quam  voluptatem"  fibi  commodumvc 
Hinc  rerum  Pater  hauriet  ? 

5  Si  tibi  virtus  generofi  mentem 

Exornaverit  inclitam, 
Sortis  humanx  reparare  poffis 

Cladem  munificamanu: 
Sive  fqualcbis  vitiis  abundans 

Poffis  lasdere  homunculum. 
9  Dira  vis  multos  premit  innocentes? 

Hinc  moeftis  ululatibus 
Terra  longinquo  refonat  boatu, 

Multis  hum;da  lacrimis. 
±0  Non  tamcn  moeftis  Dominum  querelic 

Rerum  follicitant  Patrem, 
Qui  per  obfcuram  rcfonare  no£tem 

Nobis  carmina  fufficit. 
H  Qui  dedit  nobis  animam  figacem; 

Subtilique  fcientia 
Beftias  terrx  fuperare  juffit, 

Pi&arum  &  volucrum  genus ; 
Qus  fub  expanfo  volitant  canopo, 

Mulcentque  aera  cantibus, 

12  Ergo 


tf$ 


C  A  P.    XXXVI. 

il  Ergo  dum  fundunt  miferas  querelas, 
Non  rerum  Dominum  invocant; 
Ut  procul  fefe  trahat  impotentes 
A  vi  &  traude  potentium, 

13  Refpuit  faraa  Dcus  aure  cun&os, 

Quos  vanus  tumor  elevat; 
Quique  fe  puros  fcelerum  impiorum 
Vano  murmure  jg&itaijt. 

14  Heu!  Deus  nulli\  ocuiis  videtur, 

Inquis  pe&ore  languido: 
Sed  tamen  tanoem  Deus  ille  fafta 

Vindex  puniet  impia: 
Debet  hic  ergo  fieri  lalutis 

Spes,  dum  fors  gravis  intonat. 
ij  Hic  tamen  tu  jam  minime  reponis 

Spem,  dum  fors  gravis  intonat: 
Ergo  te  faevis  agitat  procellis, 

Et  merfum  caput  obruit : 
Tu  tamen  cura  vacuus  metuque, 

Nonportum  hunc  petis  unicum; 
Ut  tibi  laffam  ftatuat  cnrinam 

Fluftu  &  flamirie  liberam. 
&6  Hinc  fit  ut  vanas  fine  mente  voces 

Vano  murmure  funderes ; 
Utque  multorum  ftrepitum  cieres 

Verborum  abfque  fcientia, 

C     A    P.      XXXVI. 

Dlxit  hxc?  dixifTe  vero  non  fibi  fatisfacit, 
Ni  fubinde  oratione  mellea  concluderet, 
Ora  dofta  fic  refolvens  inclitis  fermonibus. 

2  Mentem  &  aures  applicare  quaefo  ne  mihi  abnuas, 

3  Te  docenti,  Quanta  rerum  conditor  miracula 
Patret  orbe  in  univerfo,  nil  patrans  injurise. 

4  Namque  fulfis  veritatem  vocibus  non  obruam: 
Nempe  linguam  ad  te  loquentem  fpiritu  ipfe  dirigit; 
Ipfe,  cujus  ampla  metas  refpuit  fcientia. 

y  Ecce!  fummusre&or  orbis  flocci  habebit  neminem, 
Quamlibet  iit  ille  magnus  inclitufque,  quamlibet 
Mente  polleat  fagaci,  pwepotenti  dextera. 

6  Non 


SW  J    O    B    I 

6  Non  tuetur  in;probos  in  arduo  difcriminc, 
Sed  furoribus  potentis  impotentem  fubtrahit. 

7  A  bonorum  greflibus  non  fle&it  orbes  luminum; 
Illc  rege.s  purpuratos  inter  illos  collocat, 

Et  thronum  dat  occupare  gemma  &  auro  fplendidum, 
Et  rnanu  fceptrum  tenere,  regna  firmans  undique, 
Tuta  ab  omuibus  periclis  feculorum  in  fecula. 

8  Si  dolore  affligit  ullos  vinculis  coercitos, 
Crura  ferrea  retentos  circumacta  compede: 

9  Tunc  aperta  panclit  illis  criminum  contagia, 
Mens  quibus  rr>anufque  ab  omni  parte  fqualet  obfita. 

10  Utque  greffum  fandlitatis  dirigant  ad  tramitem 
Admonet,  procul  fugatis  impiis  erroribus. 

ji  Si  libenter  admpnenti  commodant  aures  Deo, 
Tota  vita  tranfigctur  lxta  curis  Jibera, 
Et  tenore  fempiterno  tota  curret  fuaviter, 

12  Si  tamen  tot  undiquaque  cladibus  perterriti 
Contumaces  efle  perftent,  mox  profundent  Ipiritunj 
Enfe  peftus  perforati,  nec  reperient  exitum, 

Arte  callida  catifque  machinati  fraudibus. 

13  Nam  dolos  quicumque  fuco.fan&itatis  oblinunt, 
Fervidum  Dei  furorem  provocant;  at  vinculis 
Cum  dolorum  pircumafti  complicantur  fervidis, 
Nefciunt  clamare  Regem  Coelitum  ejulatibus. 

14  Ergo  mortui  recumbent  in  juventas  limine, 
Cum  juventam  turpibus  contaminarint  fqrdibus: 
Quceque  velo  impuritatem  puritatis  texerat 
Inter  impuras  manebit  umbra  torta  Erinnyas. 

iy  Pauperem  in  rebus  vocantem  liberabit  afperis, 
Et  benignam  advertet  aurem  re£tor  orbis  optimus. 

16  Is  tibi,  ii  tu  vocarcs,  liberato  anguftiis 

Latum  iter  mox  panderet  procul  arduis  anguftiis  : 
Is  tibi  menfam  tapctis  fulgidam  nifentibus, 
Splendide  ftru&am  repleret  fcrculis  lautiflimis. 

17  Tu  piarum  jufta  legum  jufla  cum  contemfcris, 
Nonne  merito  jam  flagellat  te  feveru§  arbiter? 

18  Dum  furoris  jam  tremendi  fcrvet  atrox  impctus, 
Supplica  rerum  Parenti  voce  lamentabili; 
Namque  merces  nulla  mortis  libcrabit  faucibus: 

19  Scilicet  corrupta  nummis  atque  gazis  aureis 
Te  remittet?  aut  tuorum  bellicofas  militum 
Copias  videns  minacem  mors  recondet  cufpidem^ 

^   20  Nc 


C     A    P>      XXXVI.  zfrj 

io  Ne  tcnebras  efle  tegmcn  crede  fadtis  impiis: 
Nam  tmebris  falce  multos  diflecat  mors  afpera. 

u  Ne  libentef  vanitates  impias  ample&ere: 

Hus  probafti,  at  xquitatcm  non  probafti  vindicem. 

22  Eccc!  cun&os  re&Qr  orbis  prsepotenti  dexter£ 
Vincit,  admiranda  nobis  exhibens  miracula: 
Ecquis  orbc  in  univerfo  protulit  myfteria 

Tam  profunda,  mentibufque  prodidit  mortalium? 

23  Ecquis  huic  vivendi  ab  sdvo  regulas  pracfcripferit? 
Ecquis  cxprobrarit  illi  perpetrata  nequiter? 

24  Ulius  miranda  fa&a  mente  tecum  cogita, 
Ore  lauda,  debitifque  praedica  praeconiis. 

2$  Illius  miranda  fa&a  tota  gens  mortalium, 

Quippe  magna,  quippe  clara,  quippe  ocellis  obtfa, 
Intuentur;  tota  gens  ab  orbis  oris  ultimis 
Intuentur,  &  ftupore  ftant  ligati  marcido. 

16  Scilicet  divina  nefcit  terminum  potentia : 

Mentis  aciem  obnubilatam  protinus  praeftinxerit^ 
Se  vidcre  fi  labores  irritos  contenderet : 
Ecquis  illum  comprehendit?  ejus  ampla  antiquitas 
Obvoluta  cetcrnitate  latitat  infcrutabilis. 

27  Namque  nubila  in  liquentes  fcindit  undas  gemmulas, 
Quas  anheli  pro  vaporis  denfitate  fumea 

:8  Scifla  fundunt,  verticefque  tranfeuntes  verberant. 

19  Fulminis  quis  comprehendat  ruptionem  e  nubibus, 

(     Et  fonora  fulminis  raucum  itrepentis  murmura? 

jo  Fulgurum  fplendore  pellit  nubium  caliginem: 
Fulgurum  iplendore  late  luftrat  sequor  vitreum: 
Fluftus  ut  flammae  videri  poflit  efle  pabulum 
Mox  futurum,  ni  deorum  Rex  retundat  impetum 
Ignis  huc  illuc  vagantis  lege  non  coerciti. 
1  Sic  profcdo  redor  orbis  hos  dolore  debito 
Ple&it,  alteros  amore  ample&itur  cariilimo, 
Larga  frugum  fubminiftrans  fru&uumque  munera- 
1  Sspe  nubes  ille  coelo  luridas  fubtexit,  & 
Lampadcm  coelum  corufco  permeantem  lumine, 
Nubium  indu&is  recondit  undiqnaque  umbraculis: 
5  Quarum  ut  alvus  igne  foeta  fervido  dirumpitur, 
lntonans  vafto  fragore,  nos  tremore  concutit, 
Et  grege*  per  wa  fparfos  fulffiiaum  i&u  percutit. 


C  AP. 


36S  J    0    B    I 


C     A    P.     XXXVII. 

HIc  corda  trepido  palpitant  nobis  metu 
Et  comminantur  traniilire  pe&ora. 

2  Aaefte,  vocem  audite  Patris  optimi : 
Vocem,  fonoro  quam  profuridlt  murmure. 

3  Per  vafta  cceli  fpatia  convexi,  Deo 
EmiiTa,  ruptis  nubium  repagulis,  ^ 
Sinuofa  iiammx  curiitant  volumina, 
Et  orbis  oras  territant  longiflimas. 

4  Dei  per  orbem  vox  deinde  perfonat 
Toiiitru  tremendo,  quo  polus  dirumpitur, 
Quo  terra  vafta  quatitur,  &  vitreum  faluiri: 
Lateque  rerum  conditor  pleni  manu 
Globos  refundit  fulminum  rotatiles. 

5*  Dei  per  orbem  vox  tremenda  ut  perfonat 
Fragore  rauco  fulminum  crepantium, 
Splendore  claro  fulgurum  micantium, 
Aures  &  oculos  occupat  cunftos  ftupor  : 
Miranda  Dominus  perpetrat,  quae  lumine 
Mens  noftra  lippo  non  valebit  affequi. 

6  Nix  cana  molli  veftit  agros  vellere, 
Illo  jubente  &  pluvia  coelo  devenit, 
Nunc  parca  tenui  &  tarda  manans  guttula, 
Et  nunc  profufis  verberans  te£ta  imbribus. 

7  Humana  tunc  gens  tota  fe  confert  domum5 
Forefqik  claudit,  do£ta  variis  artibus, 

Ut  omn;s  unum  nofcat  artificem  Deum. 

8  Tunc  &  ferarum  tota  gens  filveftrium 
Antri  in  receifus  corripit  gradum  intimos, 
Et  claufa  cxcis  in  cavernis  delitet. 

9  Auiler  feroci  iibilat  cum  murmure, 
Gyroque  ftipulam  fle£tit  aftiduo  levem  : 
At  membra  Boreas  ftringit  acri  frigorc. 

10  Ab  ore  fummi  fpirat  aura  numinis, 
Brumx  rigorem  quae  reducit  afperum, 
Et  cun&a  pigro  ftagna  conne&it  gelu. 

ii  Nebulas  aquofas  depluendo  diluit, 
Et  fulgurantes  diflipat  nubeculas. 

12  Utrafque  vero  temperat  rerumParens 


i 


Sic; 


C    A    P.    XXXVII.  369 

Sic,  ut  per  orbem  quidquid  ille  jufTcrit, 
Peragant  in  omnes  nationcs  undique, 
Quaicumque  clara  percutit  fol  cufpide; 

13  Sive  in  catervas  fpargat  ignes  impias, 
Seu  iicca  Ixtis  arva  inundu  imbribus, 
Seu  figna  amici  det  favoris,  fplcndida 
Vel  his  vel  illis  exhibens  miracula, 

14  Huc  ergo,  Jobe!  intende  mentis  lum'na; 
Hic  fta,  Deique  fadia  miranda  adfpice. 

I^  Noftine  tempus,  quo  Creator  omnium 
Sedem  univerfis  deftinarit  nubibus? 

16  Illafque  claro  purpurarit  lumine? 
Ulafque  curvum  in  fornicem  fufpenderit? 
Noftine  fa&a,  quas  per  orbis  ultimas 
Oras  potenti  perpetravit  dextera 

Rex  ille,  nutu  cun&a  qui  regit  fuo? 

17  Aut  membra  veftis  ut  rerbta  recreet 
Tepore  blando  vcris  adventu  novi : 
Aura  comantcs  vix  movente  fraxinos? 

18  Tune  huic  fodalis  fiderum  palatia 
Convexa  latis  brachiis  diitenderas, 
Qux  firma  femper  permanent  reddentia 
Vitri  colorem  fufilis  chriftallinum? 

19  Fcquis  loquendi  formulam  monftraverit 
Deo?  loquendi  formulam  r.on  cernimus2 
Obfefla  tanta  cft  noftra  mens  cali>ine: 
Aut  ecquis  illi  me  loqui  indicuverit^ 

20  Nam  iiquis  illum  coeperit  modo  alloqui^ 
Certe  ille  mox  miraculorum  millium 
Vafto  voratus  oequore  abforbcD:tur. 

21  Nunc,  ecce!  fufcat  fqualidas  fumi  vapor 
Nubes,  anhelis  profluens  ex  ignibus, 
Mafsaqne  terrae,  &  seftuofo  cx  cequore; 
At  has  ferenat  ventus,  &  velocibus 
Pennis  nigrantem  diflipat  caliginem. 

22  Jucunda  feptem  emiffa  de  trionibus 
Exhalat  aura,  fpiritu  &  leni  fiuens 
Coelum  benigna  mitigat  clementia. 

23  O  quam  verendus  eft  Creator  omniuift 
Decore  fummo,  dignitate,  robore! 

O  perfpicaci  mentis  illum  lumine 
Quis  intueri  fuftinet!  quem  fulgida 

Aaa  Radffi 


D 


370  y   o   b   1 

Radiis  adornat  aurcis  potcntia,  & 
Severitate  tempcrata  leuitas: 
Qui  ncmpc  plc&it  neminem  osquo  durior. 
24  Ergo  univcriuS  orbis  illum  diligit, 
Illum  vcrctur,  illum  adorat  unice: 
Nod  ille  do&os  morc  noftro  ample&itur 
Viros,  acuta  prxditos  prudentia; 
Ut  quem  piorum  fola  tangat  gratia. 

c     A     P.      XXXVIII. 

TUnC  Patcr  omnipotens  fcrmonc  filcntia  rup;t 
I :nus,  in  medio  refonanti  murmure  nimbo: 
2  Quis  jam  coniiliis  tcnebras  obtendcre  reftis 
Nititur?  Infanafque  terit  fine  fine  querelas? 
Eja  age!  fi  quidincft  animi  tibi,  fortiter  enfem 
Cingc  humeros  audax,  pariterque  pctamus  arcnam: 
Jam  m:iii,  ii  poffis,  referas  rcfponfa  roganti. 

4  Quis  locus,  aut  quas  te  fedes  antiqua  tenebat, 
Cum  certo  ffoijilita  loco  fundamina  terros 
DTpofui,  fcdemque  dedi  mortalibus  unam, 

!  Dicmihi,  fi  rcrum  tibi  tanta  fcientia  conftat? 

5  Quis  vaftum  fpatiis  numcrorum  incluferat  orbem^ 
Dic,  age!  fi  noris,  exporredaque  rotundas 
Diametro  dimcnfus  erat  latera  ardua  terrx? 

6  Qua  primum  ftabilita  mrmu  um  immobilis  haefitr 
Qnemve-  putas  primas  ejus  fundaffc  columnas? 

7  Cum  laetis  tremuere  fonis  tcmpla  aurea  cceli, 
Angelico  teftante  choro  fua  gaudia  cantu, 
Qui  fulgent  nitidis  velut  aftra  micantia  fiammis. 

%  Quis  vafti  occani  fedavit  molibus  iras, 

Cum  cclcri  lymphaui  gradu  levis  unda  cucurrit, 
E  gremio  terrae  velut  alvo  egreffc  parentisr 

9  Tunc  nebulis  undam  caeca  caligine  miitis 
Veftivi,  &  picfcis  glomcravi  hinc  inde  tenebris. 

10  Tunc  vafti  oceani  tcnui  vagaflumina  clauftris7 

11  Praecip  ti  foatiata  gradu.  Sic  ora  refolvens, 
H.c  furias  mulcebo  tuas:  hic  fifte  ruentemr 
Ulterius  n^  tende  rotam,  ne  currere  pergas 
Ampfus,  herbifcrofque  undis  ne  involvito  campos* 

%%  An  Titan,  radiis  infignis  vertice  claris5 

Te 


C  A  P.     XXXVIII.  37i 

Te  fupplex  humililque  cft  deveneratus  ab  illo 
Tempore,  quo  frag>*les  rexit  tioi  fpirit  s  artus 
Iniiftens  ftationc  faa?  icdemque  dediib', 
Unde  cito  emergens  aJgut  fulgore  corufco 

J3   Purpurcas  aure  i .;  faces?  Etmane  recenti 
Dirigat  in  cunctas  rudiorum  fpicula  terras, 
Quas  hominum  gens  ulla  tenet:  nefcilicet  auCt 
Confceierare  manus  injufta  caade  furentes 
Turba,  fed  in  tacitas  ruat  ut  fcelerata  latebras. 

J4  Tunc  diverfam  orbis  facies  diverfa  figuram 
Induit,  &  propriam  capiunt  fibi  iinguLi  formam, 
Ut  ifiguli  arbitrio  varios  vas  fi&ile  valtus 
Accipit,  aut  varios  veftis  mentita  colores. 

15  Ergo  iimul  rofeam  fpariit  fax  aurea  luccm, 
lmpia  turba  latet,  caecis  inclufa  cavernis, 
Demiiloque  fugit  pudibunda  fuperbia  vultu. 

16  An  pede  trivifti  tumidi  vacta  vitrea  ponti? 
Spumeaque  intrepidis  penetrafti  in  marmora  plantis? 

17  An  late  patefa&a  tibi  eft  fera  rcgia  mortis? 
Hauiiftique  tuis  oculis  quodcumque  repoftum 
Terrafinu  tenuit,  Stygiifque  admoverat  umbris? 

1%  An  tu  porrefia  tcrrssfuper  omnianorrna 

Jugera  menfus  eras  fub  utroque  jacentia  Phoebo, 
Dic  mihi,  fi  reftitti  tibi  tanta  fcientia  conftat? 

19  Dic  ubi  lux  habitet?  vel  nox  ubi  iidera  condat? 

20  Quafquc  vias  illis  dederis  calcare  per  xvum, 
Ut  fugiant  abigantque  iterum  fe  palfibus  xquis, 
Atque  domos  linquant  proprias,  repetantque  viciiTim? 

21  Hsec  ideo  tibi  nota  patent,  quia  fcilicet  olim 
Enixa  eft  utero  genitrix  te  tempore  in  illo? 
Vel  quia  longxvam  tetigit  tua  vita  fene£h;m? 

22  An  cxci  patuere  loci,  patuert  receflus, 
Unde  ille  xtherei  magnus  Regnator  Oiympi 
Mittit  hyperboreas  cum  grandin;s  knbre  pruuias? 

23  Quas,  velut  ex  aliqua  fubito  proluta  pharetra 
Spicula,  turbatos  paifim  jaculatur  in  hoftcs, 
Bella  ciens,  rabidafque  ciens  ad  bella  procilns. 

24  Quomodo  fulminex  finuofa  volumina  rhmimr, 
Et  tonitru  horrendum  rapidos  cito  difiipaj  Auftros 
Prorfus,  ut  omniparam  circumflent  turbinc  terram? 

25*  Quis  regit  acrias  animo  prudente  canales, 

Ut  rapiant,  fiftantque  gradum?  dextraque  feroci 

Aan  Undique 


572  J     O     B     1 

Undique  flammiferas  fpargit  per  inane  fagittas? 

26  Ut  nubcs,  pluviis  alvo  tumefu&a  caducis, 
Fulmineo  dTrupta  globo,  defcrta  ferarum 
Irriget,  &  fteriles  foveat  iine  feminc  campos  ? 

ij  Ut  defolatas  faciat  revirefcere  terras? 
Ut  rupta  tellure  in  luminis  exferat  auras 
Hcrba  comam  viridem,  furgenfque  e  vifcere  terrae 
Quercus  in  aerios  tollat  fua  brachia  campos? 

2,8  Quem  iibi  de  nebulis  fufus  levis  imber  aquoiis, 
Quemve  patrem  agnofcit  fibi  ros?  qui  lapfus  ab  altfc 
Mane  novo  tenui  veftit  dumcta  lquore, 
Prataque  flumineis  pingit  viridantia  gemmis? 

29  Ex  utero  cujus  glacies  venit  horrida  matri>  ? 
Ecquis  erat  liquidis  genitor  genitrixve  pruinis? 

30  Bruma  rigens,  fcfe  iniinuans  per  ftagna  lacufque, 
Sternit  aquas,  fternit  fluviofque  amnefque  rapaces ; 
Unda  gelu  conitri6ta  jacet:  vaga  murmi.ra  iiftit 
Lympha  in  marmoreum  feniim  durata  rigorem. 

31  Tunenovi  veris,  rofcos  cum  fpargit  odores, 
Temperiem  turbare  potes,  blandamque  quietem 
Imbribus  &  pluviis,  rapidique  ululatibus  Auftri? 

32,  Tune  potes  glaciem  lento  torpore  ligatam 

Solvere?  perque  vices,eumtemporacommoda  pofcunt 
Vitibus  autumnum  decorare,  &  frugibus  seftum? 

33  Totane  fiderei  regio  pulcerrima  coeli 
Et  nutus  geftufquetuos  obfervat  acuto? 

34  Lumine  ie  folvens  prosgnans  ex  tempore  nubes 
Imperio  fubjefta  tuo,  quocumque  vocaris, 

35-  Fundit  aquas  liquidas?  Et  fulmina  rauca  fragore 
Horrifico  trepidam  quatiunt  crepitantia  terram? 

36  Unde  hominum  mcntes  rerum  prudentia  velox 
Incolit?  unde  animo  pe&us  mortale  fagaci 
Imbuit?  &  iedem  elegit  fine  fine  tenendam? 

37  Quis  poterit  numero  nubes  comprendere  certo? 
Quis  liquidas  fufpcndit  aquas  fuper  ardua  terras? 

38  Aere  libratas  vacuo,  dum  glcba  rigefcat 
Putris,  &  in  folidam  coalefcant  jugera  maflam? 

^9  Tune  voles  (iin  forte  voles,  tibi  robora  conftant?) 
Prsedam  alacri  captare  manu,  &  donare  leoni 
Dcglutire  gul3  ingenti,  fobolique  leonis 

40  Horrifici,  dum  fe  latitantes  rupe  cavata 
Abfcondunt;  fipncda  fubit,  lacerare  parati 

Ungui* 


C  A  P.     XXXIX.  373 

Unguibus,  &  rabidum  merfare  in  corpore  roftrum  ? 
41  Quis  dapious  lurgis  corvo  jejunia  folvit, 

Cum  tenero  foetu  d  m  totum  immurmarat  agmen, 
Dum  crocitat,  moeltifque  replet  juganota  querelis? 

C     A     P.     XXXIX. 

A  N  tibi  quo  pariant  capreoe,  quo  tempore  c  erva?, 
XXQuemq;  modum  obferveut.inullo  cum  fine,fub  una 

JLe^e  per  innumeris  redeuntia  fecula  feclis, 
%  Pro  certopatet?  Atque  animo  prudente  notafti, 
Ambiguos  quoties  rcnovct  iibi  menftrua  vultus, 
Luna  abiens,  rediens,  turgentia  pondera  donec 
Ventre  ferunt,  gravido  tunufa£ta  \ifcera  fcetiii? 
Quaque  die  pnmas  mittant  in  luminis  auras  ? 

3  Cum  fefe  incipiunt  curvum  defle&ere  in  arcum, 
Erixx  teneros  magno  molimine  nitos, 

Pondere  duro  uterum,  &  nimia  gravitate  trementem, 
Solvunt,  &  veteres  redeunt  In  corpora  vires. 

4  Illarum  foboles  viridem  per  memora  vigorem 
Accipiens,  tumidas  avido  bibit  ore  papillas  : 
Dens  uy  jam  crevit  fegues  demittit  in  alvum ; 
Aft  ubi  jam  juvenes  aetas  adolevit  in  annos, 
Aufugiens  patremque  fimul  matremque  relinquens, 
Non  iterum  reditura,  fuam,  loca  fola  pererrat. 

j  Ecquem,  cum  vafti  tot  agantur  fecula  mundi, 
Famavirum  tulit,  aut  vifum  teitatur  ocellus, 
Qui  iibi  comp^dibus  ja£tat  vinclifque  folutum 
EfTe  onagrum,  aut  trepido  excuffit  juga  triftia  collo? 

6  D.  fertos  amat  ille  locos  viridefque  receffus : 

7  Non  populos  urbefque  colit,  fumofaque  tedta  : 
Non  pavet  indomitas  rigidi  redtoris  habcnas, 
Infremitus  non  ille  pavct,  itrepitumque  flagelli. 

8  Per  montes  fcopulofque  &  faxa  impcrvia  vobis 
Pafcitur,  &  tenera  faliens  exfultat  in  herba. 

9  An  fera,  quae  in  medio  cornu  mirabile  vultu 
Geftat,  &  huc  illuc  temeraria  currit  in  herbis, 
Se  tibi  fubjiciet,  ftabuloque  obfcura  manebit  ? 

IO  Servilique  tuum  collo  fufpendet  aratrum 

Conftanter,  ferroque  tuum  fulcabit  agellum  ? 
U  Scilicet  hunc  operis  fidum  tibi  forte  miniftrum 

Tu 


374  J    O    B    I 

Tu  fore  fperabis,  vafto  quia  robore  pollef, 
Et  dabis  immcnibs  illi  exhaurire  labores  ? 
71  Cum  fubit  autumnus,tunc  plauftro  ingente  jubebis 
Maturas  portare  &  in  horrea  condere  meifes  ? 

15  An  tu  flammiferis  pavonibus  undique  pi&is 
Purpureas  per  colla  jubas.,  per  corpora  pennas 
Fulgida  fpariifti  nitidas,   caudamque  decoris 
Pinxifti  radiis,  nitidum  quee  tranfit  in  orbem, 
Irida  vel  varios  Phoebi  fimulando  colores  ? 
An  tibi  formolis  dccorata  eft  ftruthio  villis 
Fcmina,  pennigeras  inter  ftolidiHima  turbas  ? 

14  Quae  fimul  ova  parit  calido  fub  pulvere  condit, 
ij  In  mediis  incauta  viis  oblita  patere, 

Indomitis  calcanda  feris  frangendaque  plantis  : 

16  Haud  aliter  tencros  fpernit  fua  vifcera  natos, 
Quam  foret  extcrna  foboles  ea  matre  creata  ; 
Et  vanum  finc  fruge  terit,  fiue  fraude  laborem. 

17  Nempe  quod  haud  illi  Dominus  proecordia  fano 
Confilio  imbuerat,  animique  eft  pe&us  inane. 

18  At,  fibi  cum  geminas  libravit  corpus  in  alas, 
Flammivomos  contemnit  equos,contemnit  equorum 
Re&ores  rigido  minitantes  afpera  vultu, 

Ufque  adeo  intrepidas  expandit  in  aere  pennas, 

19  Tune  levi  validos  firmafti  robore  nervos 
Cornipedi,    rauco  qui  fulmina  mittit  ab  ore, 
Horrificumque  trahitvafto  pulmone  fonorem? 

20  An  fonitus  trepidas  minimus  dum  perfonat  aures, 
Territus  aufugiet  pavidae  de  more  locuftae? 

21  Terribiles  cumbella  vocant  de  naribus  iras 
Evomit,  &  trepidum  pulfu  quatit  ungula  campum, 
Et  celeres  fubiro  penetrat  vigor  acer  in  artus : 
Corda  vcnenifciis  oftert  generofa  fagittis. 

22  Adfpicit  armatas  greflum  celerare  phalanges, 
Adfpicit,  &  rifum  lseto  movct  ore,  manetquc 
Impavidus,  ferroque  negat  dare  terga  rigenti. 

23  Non  clypeum  fquamis  nitidum  pavet  ille,  nec  haftam 

Claris  fulgentcm  radiis,  pharctramve  fonantem. 

24  Ore  viam  vorat,  &  fubito  pede  currit  in  hoftem, 
Nec  ftreperas  itupet  ille  tubag;  clangore  tubarum 
In  medio  «xfultat,  gcftitque  cicre  cachinnum. 

iy  Eminiis  horrilbni  fentit  fera  prselia  bclli, 
Sentit  adefie  duces  rabido  (imul  ore  tonantes, 

Dum 


C    A    P.     XL.  37j 

t)um  coelum  terrafque  alto  clamore  fatigant. 

26  An  movet  accipiter  pennas  te  au&ore  volucres, 
Qui.cum  prasdae  inhiat,celcri  fecat  acra  gyro, 

27  Turbine  fe  ambiguo  volvens?  Aquilasque  propago 
Imperiis  inilructa  tuis  petit  aftra  volatu  ? 

Atque  altum  meditatur  iter  fecura  ?  fecatque 

28  Aerias  fufpenfa  vias  ?  &  nubila  fcandit, 
Pennato  fuDveda  gradu?  Nidofque  tcnellos, 
Per  montes  fcopulofque  &  faxa  impervia  vobis, 

29  Securos  itatuit  ?  Praedam  defpe&at  ab  alto, 
Atque  oculis  late  circumfpicit  undique  claris: 
Siqua  venit  fequitur  prasdam,  &  fubito  terit  uncis 
Unguibus,  &  teneros  enutrit  fanguine  pullos. 

30  Cruda  autcm  gelidoe  quacumque  cadavera  terr» 
Lapfa  jacent,  huc  huc  oculos  intende ;  videbis 
Sanguineam  tepido  carnem  divellere  roflro, 

c    A    P.     XL. 

DEinde  autem  Omnipotens  fic  ora  in  verba  refolvit, 
Poft  intermiffae  non  longa  filentia  linguae. 

2  An  fiquisDomino  tentat  committere  pugnam, 
Vincere  fe  fperet,  clarumque  auferre  tropxum? 
Quin  modo  ii,  clara  rationis  lampade  fretus, 
Mecum  de  dubia  cupias  contendere  cauffa, 
Mecum,  age !  contendas,  tibi  refpondere  parato. 

3  Ergo  humilis  tenui  cum  murmure  vocis  Iobus 
Sic  rerum  lacrimis  Genitorem  affatur  obortis  : 

4  Quid  tibi  jam  referam?  Labris  verbaimpia  claudam 

5  Impofita,  Pater  alme  !  manu.  Semel  improba  fudit, 
Bis  itolidos  mea  lingua  fonos  :  non  tendere  pergam 
Ulterius,  curfumque  meo  jam  fifto  furori. 

6  Tunc  Pater  omnipotens  fermone  filentia  rupit 
Protinus,  in  medio  refonanti  murmure  nimbo. 

7  Eja  age !  fiquid  ineft  animi  tibi,  fortiter  enfem 
Cinge  humeros  audax,  pariterque  petamus  arenam, 
Jam  mihi,  fi  poffis,  reteras  refponfa  roganti.  J 

S  Ergone  tu  penitus  mea  jura  evertere  findta, 
Jufftiamque  abolcre  rrn^m  conabere  prrnix, 
Ne  tibi  laus  pere:u  vk«  fuie  la^e  peractae? 

9  Eftne  tibi  valid»  tara  vafta  potentia  dextre  ? 

Ar 


37<5  J    O     B     1 

An  tu  fiderei  facis  aurea  moenia  coeli 

Fulmineis  trepidare  globis,  tonitruque  tremendo? 
10  Nunc,  age!  divini  temajeftate  decoris 

Indue,  &  eximise  proeftans  te  gloria  forma; 

Nunc  radiis  hinc  inde  fuis  exornet  ami&um. 
ii  Nunc  furias  diffunde  tuas  paflim,  undique  vanos 

Elati  faftus  oculi  preme,  flerne  fuperbos, 

12  Sterne  viros,ftratofque  in  humum  pede  tunde  cruento. 

13  lllos  coge  fuos  maculofo  pulvcre  vultus, 
Et  nitidas  foedare  comas,  altifque  latere 

In  tenebris,  miferum  teftante  rubore  pudorem. 

14  Hsec  fac:  jure  tibi  palmam  debere  fatebor, 
Dignaque  magnificx  refcram  prxconia  dextrae. 

iyEn!  intende  oculos,Elephantum,en!  adfpice  magnum: 
Non  veflra  regione  procul  per  inhofpita  faxa 
Ambulat,  &  virides  deveftit  gramine  campos, 
Haud  fecus  ac  placidi  qui  tondent  prata  juvenci. 

16  En!  lumbos  mediumque  uteri  vis  prima  vigorque 
Occupat  amplexu,  &  reliquos  hinc  tranfit  in  artus, 
Infinuatque  alacrem  per  cxtera  membra  vigorem : 

17HUC  illuc  agitat  caudam  poft  terga  decoram, 
More  cedri,  Zephyrus  cui  brach.a  quaflit  anhelus: 
Firma  catenati  circumdant  inguina  nervi. 

18  Offa  ligat  compago  tenax:  offa  horrida  (tanto 
Robore  funtj  fofido  fimulant  clauftra  invia  fcrro, 
Qucsque  ar&ant  rigidas  oerata  repagula  portas. 

19  Ille  feras  inter  reliquas  latebrofa  colentes 
Antra  fedet  princeps :  illum  Deus  illius  au&or 
Armatum  inflruxit  gla^.io  ceu  dente  fcroci. 

-20  Ille  inter  montes  viridanti  gramine  pidos 
Pafcitur,  innumera  medium  cingente  caterva, 
Qux  varias  ducunt  inter  loca  fola  choreas. 

21  Membra  fub  umbrofis  feffus  languentia  filvis 
Sternit,  &  in  mediis  tedus  latet  undique  cannis. 

22  Et  juvat  umbriferas  inter  recubare  cupreffos, 
Et  faliccs,  ubi  murmur  aqux  crepitante  lapillo 
Perfonat,  ccftiferi  ferventia  brachia  cancri 
Arboreis  fugat  ille  comis,  &  frigora  captat. 

23  Ebibit  ingentem  haud  magno  molimine  rivum, 
Jordanis  fluvium  longe  lateque  vagantem 
Excipere  immenfo  ftomachi  putat  ille  barathro, 
Ora  fimul  referat.  vaftoque  attollithiatu. 

24  Sic 


C    A    P.      XLI.  377 

%j\  Sic  avidis  ruit  i!le  oculis,  vultuque  capaci: 
Fruftra  illi  infidia*,  fruftra  venabula  fternas, 
Inlidias  duroque  terit  vcnabula  nafo, 

C     A     p.       XLI. 

•^TpUne  potes  calamo  falientem  duccre  parvo, 
JL  ln  liquidis  *Leviathan  aquis  dum  incautus  oberrat, 
Aut  fune  arrepta  trahere  in  tua  retia  lingui  ? 

2  Tune  potes  nafum,  faucefque  utrimque  cruentas, 
Aut  ftimulo  fpin;£  aut  ferro  penetrare  recurvo  ? 

3  An  fupplex  tibiverba  dabit?  tibi  fupplice  g^ftu 
Procumbet  ?  placidoque  adftcrnet  corpora  vultu  ? 

4  An  tibi  gaudebit  placidum  componere  fcedus, 
Imperio  parere  tuo  fine  fine  paratus  ? 

j  An  tibi  materiam  lusus  dabit  ille  jocique, 
Inftar  avis  captx,  atque  angufto  in  carcere  claufe, 
Quie  folita  eft  blandis  aures  mulcerc  qucrelis  ? 
Aut  erit  ancillis  ferrata  compede  vinaus, 
Vel  flammis  toftus  lentis,  vel  forfan  aheno 
Co&us,  ut  appofitis  hilaret  convivia  mcnfis  ? 

6  Aut,  dum  fe  mediis  volvens  finuatur  in  undis, 
Correptus,  naviique  ingenti  inclufus  in  alvo, 
Per  vaga  diverlas  junget  commercia  gentes  ? 

7  Quoe  pcterunt  unco  penetrare  haftilia  ferro 

8  Sqtiamigerum  caput  atque  cutim?  Nunc  illius  erg& 
Formam  animo  tecum  reputa,  vi&ufque  recede  : 
Neve  iterumfuriis  miferum  cuput  objicc  noftris. 

£>  Ecqua  vir  regione  latet,  quem  continet  orbis, 
Quin  vclut  immotum  jaceat  mutumque  cadaver, 
Hoc  vifo,  tremulofque  horror  c;tus  occupet  artus? 

io  Nemo  adeo  ferus  eft,  adeo  qui  robore  fidat, 
Ut  vclit  huic  vafto  membris  &  robore  monttro 
Conferuiffe  manus  :  ergo  quis  vivus  in  orbe 
Mecum  fanguineas  aufit  committere  pugnas  ? 

^li  Quis  me  muneribus  largis  cumulavit  amicus, 
Ut  fibi  amicitias  penfurem  munera  largce  ? 
Nam  pelagus  quodcumque  parit,-vel  terra,vel  ccthcr, 
In  gremio  fcecunda  fao,  mihi  vendico  totum. 

B  b  b  ii  Par- 


*  Vel  CrQQoiilnYti. 


578  J    O    B    1 

12  Parva  loquor :  quin  aurc  mihi  fervcrc  mcmentc^ 
Atque  intcndc  animum  :  referam  majora  rclatis  : 
dir  pulcram  tacco  formam,  nitidamquc  riguram  ? 
Cur  tacco  immcnfas  immcnfo  in  corpore  vircs? 

13  Ecquis  onus  Lato  incipiens  fupcraddcre  dorfo, 
Sicut  cquo  facitis  ponanda  ad  pondefa  nato, 
Stragula  compofuit  latum  vclantia  dorfum  ? 

14  Quis  dentcs  referare  potcft  ccu  clave  lupatof 
Quorum  utrumquc  latus  jundis  amplcxibus  haercnfr 
Stat,  gcminas  rigido  valvas  imitata  mctallo  ? 
Quam  formidanda  dcntcs  habct  ille  figura, 

Qui  iic  terribikm  lpirac  linuantur  in  orbcm! 
lf  Squameus  cft  partes  avertice  totus  ad  imas; 
Squamis  haud  aliter  ja&at,  quam  vcfte  dccorJ 
Gemmarum  ac  auri  fiammis  radiantc,  catcna 
Perpetua  connexa  iibi  compago  ligatur 
Squamea,  ceu  tabuls  ccra  junguntur  acernce. 

16  Ncc  tenues  pcnetrarc  poteft  has  fpiritus  aurx  : 

17  Ufque  adco  quod  tangit  idcm  eft.  Sic  altcra  fempe* 
Alterutram  complcxa  tenet :  non  ullusin  orbe 
Vivit,  qui  medium  potis  eft  difcindere  nexum. 

18  Et  pulfat  raucis  cum  fternutatibus  auras, 
Luce  nova  expcllit  tenebras :  te  pr^via  luci* 
Perfpicuis  aurora  oculis  iimulare  videtur. 

19  Ardentcm  flammam  fcintillafque  cvomit  ignis  : 

20  Orc  fuo  egreditur  geminis  e  naribus  halans 
Fumus,  ut  e  calido  quod  concitat  ignis  ahcno- 

21  Igniferas  paflim  jaculatur  ab  orc  favillas 
Spiritus,  &  quodcumquc  fapit  populabilc  flamma. 

22  Perftat  in  indomito  robur  iion  fkxilc  collo, 
£t  procul  anxifcros  animo  fugat  illc  doloresf 
Sempcr  in  horrifonis  gaudens  rcfilirc  procellis. 

23  Robore  membra  fibi  conftant  ingentia,  membra 

24  Firma  manent,  immota  manent:  Cordifque  rigori 
Saxa  vel  aequorei  cedunt  horrentia  ponti, 

Et  lapidcm  cxfuperant  proecordia  dura  molarem. 
25"  Cum  caput  horrcndum,  vultufque,  oculofque  feroces*, 
Inliquidis  attollit  aquis,  fcfcque  vidcndum 
Exhibet,  extcmplo  validorum  membra  virorum 
Frigore  folvuntur,  gclidos  pavor  alligat  artus  : 
Ac,  trcpido  quaticntc  rnetu,purgare  peraclse 
Cffufis  precibus  tentant  fcelera  impia  vit«« 

i6  Si 


C    A    P.     XLIL  379 

26  Si  gladius  fortafle  ferox,  fi  miffile  ferrum, 
Sive  hafta  illifa  eft,  validos  cute  rejicit  i£hist 
Qux  fecura  manet  fquama  clypcata  rigcnti. 

27  Arma  vocat  ftipulam  ferro  crepitantia  denfam, 
Quam  levis  aura  vehit:  fabricata  cx  asrc  rigenti 
Arma  vocat,  ligni,  cariofa;  dente  feneQae 
Relliquias,  vel  dente  tuo,  fera  blatta!  percfi. 

28  Ille,  velut  .ftipulas  fuper  arva  aurata  caducas 
Lcedere  qnx  ignorant,  balearis  verbera  fundae 
Spernit,  &  emiflas  nervo  ftridente  fagittas. 

Z9  Ule,  velut  paleas  agitatas  flamine  vcnti, 
Ridet  tela  fibi  paflim  volitantia,  ridet 
Siquis  adeft  valida  vibrans  haftilia  dextrS. 

30  JEquoreas  inter  cautes,  atque  afpcra  faxa, 
Membra  fuper  bibulas  fternit  defeflus  arcnas. 

31  Cum  leviter  tumido  finuatur  in  #quore,cogit 
Spumiferum  fervere  falum :  fic  torquet  ahcnum 
Ignis  odoriferos  agitans  ardore  liquores : 

Sic  quoque  anhelanti  fervens  falit  olla  camino. 

32  Ciim  vitreos  tranare  lacus  libet,  omnia  longo 
Tramite  prefla  tenef  fummus  veftigia  fluttus^ 
Omnia  prefla  tenet,  fpumantia  marmora  canis 
Credideris  fqualere  comis,  torpere  fenc&a. 

33  Ecce !  per  omniparam  late  circumfpice  terram ; 
Non  illi  fimilem  peperit,  non  terra  fecundum  : 
Impavidus,  liberque  metu,  trepidoque  timore,  ^ 
Nullo  umquam  anxiferis  agitatur  tempore  curis. 

$4  Ille  oculi  faftus  tumidi  premit,  ille  fuperbos 
Calcat,  &  in  folio  princeps  fedet  ipfe  fuperbo, 
Yibrans  magnifico  fceptrum  regale  laccrto, 

C     A     P.     XLIL 

ERgb  humilis  tenui  cum  murmure  vocis  Iobus 
Sic  Divum  lacrimis  Genitorem  aftatur  obortis  : 

2  Jam  vires,  Pater  alme!  tuae,  tua  robora  nobis 
Conftant,  &  validse  veneranda  potcntia  dextrs : 
Jamque  oculi  non  prendo  tui,  fed  miror,  acumcn, 
Qui  potes  arcanos  animi  penetrare  rcccfllis. 

3  Quis  jam  confiliis  tenebras  obtendere  rcdis 
Nititur  ?  Jnfanafque  terit  fine  fine  querclas  ? 

B  b  b  l  Sciiicet 


11 


380  J    O    B     I 

Scilicet  cnixa  eft  mca  yox  recluderc  muua, 
Multapculis  pcnitus  pcnitufque  impervia  noftris* 
Cumque  Dei  ccterni  miracula  pandcrc  vcllcm, 
Obruta  Cimmcriis  iacuitmcns  noftra  tcnebris  : 
Nempe  quod  cximius  decor,  infuperabile  numcn. 
Gloria,  majeftas,  fplcndor  RciForis  Olympi^ 
Prxftinxere  acicm  radianti  luminc  noftram. 

4  Da  mihi  te  facilem,  &  verbis  bonus  annue  noftris : 
Jam  mihi    fed  placidus,  rcfcras  refponfii  roganti, 

f  Ante  quidem  noftras  abiit  vcncranda  per  aurcs 
Fama  tui?  fcd  nunc  oculis  tc  confpicor  ipfis. 

6  Jure  igitur  palmas,  oculofque  ad  iidcra  tollens, 
Pulvereos  intcr  cincres,  te  poolite  flcxo, 
Oro  mifcr  lacrimis  vcniam,  Patcr  alme  !  profufis. 

y  Jam  Deus  omnipotens  poftquam  fic  ora  rccluiit, 
Subftitit  hic,  &  mox  EKphazum  his  vocibus  orfu$ 
Aggreditur  :  nunc  me  merito  furor  incitat  atrox : 
Non  etcnim,  ut  par  eft,  noftro  de  numine,  nec  tu^ 
Nec  focii  aixere  ttti,  fed  inania  vejrbis 
Fundere  magnificis  nullos  ftv.duiftis  in  ufus  : 
Longe^aliter  famulus  me  concelebravit  lobus. 

$  Ergo  viros  ovium  feptem,  totidemque  juvencos, 
Criminis  horrendi  captate*  piacula :  pofthaec 
Ad  famulum  properate  meum  (morafegnis  abefto) 
Protinus,  &  rapidis  adolete  altaria  flammis  : 
Ille  animo  intenfo,  madidis  me  yultibus  orans, 
Voce  fua,  manibus,  volitabit  ad  aftra,  fupinis  : 
Illum  ego  rcfpiciani:  jam  ne  mca  fperqite  diQa: 
Surgit  \  ne  meritas  rcferant  fcelera  impia  poenas  : 
Non  etenim,  ut  par  eft,  noftro  de  numine,  nec  tu> 
Nec  focii  dixere  tui,  fcd  inania  verbis 
Fundere  magnificis  nullum  ftuduiftis  in  ufum: 
Longe  alitcr  famulus  me  concelebravit  Iobus. 

p  Protinus,  en!  jjroperant,  Eliphazus  gente  Temanus, 
Et  Such;tarum  Bildadus  origme  natus, 
Atquc  Namathitcs  Zopharus,  Dominique  repente 
JufTd  alacrcs  pcragunt,  &  fan&um  numen  adorant, 
fp  Ergo  fuum  famulum  facilis  refpexit  Iobum, 
Et  fubito  cuiis  animumque  &  corpora  morbis 

Solvit 
p  ■  ■  -  - 

?  Piacula  fcilicet  typica  &  Chrifli  prcefigurativa-  H4?& 
fof&s  Cbrifins  efi  yerum  peccati  fiacHlum* 


C  A  P.    XLII.  3Sz 

Solvit,  amicorum  poftquam  prece  fupplice  culpam 
Eluit,  &  duplices  illi  cumdavit  honores 
Omnipotens,  &  quidquid  opum  poflcderat  ante 
Conduplicat,  magnoque  redit  cum  foenore  nummus. 

II  Tum  confanguinei?  fratres,  blandxque  ibrores 
Conveniunt,  &  quifquis  eum  cogtioverat  ante, 
Jun&us  amicitise  fociaji  foedcre  longae, 
Atque  hilares  pofitis  celebrant  convivia  inenfi$ : 
Deinde  favent  linguis,  confulanturque  ruinas 
Non  exfpe&atas,  exhortanturque  videre 
Fortunam   cafufque  fuos  jam  in  profpera  verfos : 
Quifque  dat  argenti  munus  fpectabile,  gemmam 
Quifque  dat  auratam,  extrema  quas  pendet  ab  aure. 

11  Ufque  adeo  omnipotens  hominum  Pater  ultima  vit» 
Rettulit  in  melius :  fato  meliore  beavit 
Summos  ille  dies,  quam  cum  juvenilibus  annis 
Floruit,  eximia  comitum  cingerije  corona : 
Namque  habuit  pecudum,campi  quse  gramina  tondeijfi 
Ad  fluvios  falientis  aqux,  bis  millia  feptem, 
Atque  camelorum  quoque  bis  tria  robuftorum- 
Millia,  millenas  afinino  e  femine  matres, 
Ac  totidem  validos  juga  laffavere  juvcncos. 

£3  Et  pulcros  genuit  viridanti  robore  natos 

Septem,  tres  numero  forma  praeftante  puellas. 

14  Maxima  quao  natu  eft  patri  Jemima,  fed  illa 
Quas  medio  generata  loco  e(t,  dicenda  videtur 
Kezia,  diverfum  Kerenhappuca  nomen  habebat 

j  j  Tertia.  Non  illis  ulla  eft  praslata  puellis, 
Qua  Titan  radiis  oriens  effulfit  Eois: 
Has  pater  heredes  fieri  cum  fratribus  #qua$ 
Juflit,  &  xqualem  patrimom  afliimere  fortem. 

56  Pofthaec,  centenos  implevitfuaviterannos 

Lastus,  &  o£tavum  trepidavit  claudere  lnflrum: 
Jamque  fuis  oculis  natos,  jamque  ille  nepotes, 
Progeniemque  nepotum,  &  qui  nafcuntur  ab  illfs, 

17  Cara  fuae  fobolis  fpe&avit  pignora.    Tandem, 
Corpore  defeflb  tremulae  languore  fenc£t#, 
Spiritus  in  tenues  evanidus  exiit  auras. 

f  /   N   I  S. 

Ad 


$8* 


S^x®! 


Ad  amicum  fuum  amantiflimum, 

D.  Gulielmum  Leach^ 

Bibliographum  Anglum, 

Cujus  opera  multum  adjutus  eft  in  hoc  libello  im«» 
primendo,  cuique  multis  nominibus  magnam  de* 
bet  gratitudinem  j 

Decaftichon  Eucharifticon. 

GRatia  quanta  tibi  referenda  eft,  dulcis  amice! 
Gratia  fi  meritis  redditur  aequa  tuis: 
Tu  mifero  flenti,  &  dura  fub  mole  gementi, 

Das  dextram,  atque  opibus  confilioque  juvas, 
Quod  confanguinei  nobis,  quodque  effe  fodales, 

Quod  foror  aut  frater  noluit,  unus  eras. 
TJnus  in  adverfis  prohibes  fuccumbere  rebus, 

Et  lacerae  unus  eras  anchora  firma  rati. 
Digna  tibi  meritis  utinam  det  praemia  tantis, 

Ille  oculis  juftis  qui  pia  fa&a  videt! 

Sic  precatur 

(julielmus  Hogavs, 


Sajyra 


Satyra  Sacra, 

S    I    V    E 

PARAPHRASIS 

I    N 

ECCLESIASTEN 

P  O  E  T  I  C  A: 
Auftore  GVLIELMO  HOGMO. 

C    A    P.      I. 

HiEc  tibi,  pofteritas  feclis  oritura  futuris ! 
Hisc  relegenda  tibi  pulcerrima  fcripta  reliquit 
Jeifiadse  genitus  fublimi  fanguine  vates, 
Admonitor  prudens  animo?  rerumque  peritus, 
Ilacidis  qui  jura  dabat  diademate  cinflus, 
Sceptraque  magnifico  tenuit  Solymaea  lacerto. 

2  O  curas  hominum!  O  quantum  e(t  in  rebus  inane! 
Nil  vanum  nifi  mundus  habet,  nil  praeter  inane: 
Hoc  pius  admonitor,  divino  numine  plenus, 
Stigmate  cun&a  notat  radianti  fubdita  Phoebo. 

3  Huc  ades,  huc  aures  avidamque  advertito  mentem, 
Quicumque  es  pofiti  fub  fglis  lumine  mundi 

Incola I 


534  ECCL  ESfJSFlS 

Incola!  qui  carpis  perituras  gaudia  vitx: 
Quid  juvat  innumeroj,  totics  fubiifle  labores? 

4  En!  hominum,en!  etiam  pecudum,pariterq;yolantum^ 
Secula  perpetuis  abeunt  redeuntia  feclis: 
Sed  qu&  dat  propriam  cundtis  animalibus  efcam 
Firma  manet  tellus,  longoque  immobilis  xwo. 

j;  Sol  radiis  illuftrc  caput  fulgentibus  auro 
Cum  mane  aequoreis  emergens  exferit  undis 
Progreditur,  puroque  accenfam  lumine  flammam 
Ducit  ad  occiduas  conftanti  tramite  metas : 
Tum  rapidum  oceani  rubro  lavit  xquore  currum,» 
Et  noftro  adverfum  radiis  illuminat  orbem, 
Eoique  iterum  rediens  it.it  margine  cceli. 

6  Imerdum  in  tcpidos  ventus  defleditur  AuftroS, 
lnterdum  in  Scythici  glacialia  frigora  ponti 
Vertit  iter;  curfufque  alios,  aliofque  recurfus, 
Integrat  alfiduo  fua  per  veitigia  gyro. 

7  Omnia  prona  ruant  licet  in  mare  flumina  vafturo, 
Non  fatiatur  aquis  marmor  revolubile,  poftquam 
Unde  ortus  habuere  fuos  huc  verfa  recurrunt, 

In  grcmiumque  fux  fcfe  eftudere  parentis. 

&  Denique  quidquid  habet  dives  circumfpice  mundur; 
Omnia  prefia  fua  graviter  fub  mole  laborant, 
Et  proprio  laflata  gcmunt  fub  pondere;  quantus 
Omnialanguor  habet,-  nec  lingua  oftendere  verbis, 
Nec  fubtile  queat  comple£ti  mentis  acumen : 
Quidquid  in  hoc  oculus  circumque  infraque  fupraquc 
Orbe  videt,  numquam  fatiabitur  ille  videndo: 
Et  licet  audieris  human»  mella  loquelx, 
Et  varias  pecudum  voces,  cantufque  volucrum, 
Murmuraque  in  querulis  blande  refonantia  chordis, 
Non  tamcn  omnino  cupidam  fatiaveris  aurem. 

h  Quidquid  erit  primis  olim  tuit  ante  diebuS; 
FaSaque  funt  feclis  qu#  funt  facienda  futuris 
Jampridem:  &  pofthac  oritura  cetatis  imago  eit 
Prseteritx,  vitamque  rcfcrt  ventura  vetuftam: 
L/umina  nil  fub  fole  novum  mortalia  fpe&ant. 
io  An  quidquam  in  latis  terrarum  eft  cernere  regnis 
Quod  dici  queat  cife  novum?  jam  deiine  tandem 
Infanire  hominum  foboles !  Deiifte  fuperbe 
Inventus  ja&are  novos,  artemque  novatam; 
Nec  vanos  tibi  linge  novs  virtutis  hQnores: 

Quid^ 


C    A    P.       I.  38s 

Quidquid  enim  tibi  laudis  ineft  hoc  gentis  avitx 
Exemplam  cft,  primoquc  patrcs  ornavcrat  xvo: 
Sin  quid  forte  novi  produxeris,  illud  ab  ufu 
Fit  vetus,  &  pcreuntc  cito  novitatc  fenefcit. 

11  En!  quac  prxteritos  magna  cum  Jaude  pcr  annos 
Floruerant,  jam  ignota  jaccnt;  fic  tcmpore  noftra 
Qux  modo  clara  mtcant  ctiam  fub  nube  latcbunc 
Perpetua,  longifque  teget  nox  atra  tencbris. 

12  Ncve  tibi  videar  vanis  imponere  verbis, 

Qux  loquor  haec  docuit  longa  experientia  rerum: 
Ille  ego  qui  Solymam  magna  ditione  tenebam 
Per  populos  qui  jura  dabam  facrata  volentes, 
Confiliis  opibufque  potens,  fceptrifque  verendus ; 
Nil  mihi,  ii  quidquam  potuit,  quod  terra  miniftrat, 
Aut  fortuna  favens,  homincm  feciflc  beatum 

13  Defuit.     His  ego  prxiidiis  inftru&us  in  imum 
Naturas  penetralc  paro  perducere  greflum  ; 

Per  terras  hominefque  vagor,  per  quidquid  in  orbc 
Cernitur  humano  itudio  rlagrante  ferebar: 
Me  labor  hic  durus  tenuitj  qucm  Rc6tor  Olympi 
Omnibus  in  mundo  comitcm  fociumquc  perenncm 
Eife  dedif^  curis  acuens  mortalia  corda. 

14  Cunfta  pererravi,  quaecumque  ex  oethere  ipeetat 
Sidcrei  fax  clara  poli,  quaecumque  fub  undis, 
Qucscumque  in  gremio  latitant  telluris  opaco: 
Judicium  jam  quifquis  aves  cognofcere  noftrum5 
Nil  niii  quod  vanum  eft  ingens  complectitur  orbis3 
Multaque  follicitis  mentem  exagitantia  curis. 

1  y  Quod  claudum  cft  ncquit  in  re&am  fe  vcrterc  formam, 
Quod  truncum  cit  mutilumqucnequit  fupplcrier  illud 
Viribus  infirmis  hominum :  (quia  fcilicet  ar&is 
Finibus  inciufa  eft)  humana  potentia  multos 
Haud  ullo  reparare  potcft  molinrne  cafus, 

26  Ergo  oculis  animi  quifquis  difcernere  ccrtas, 
Qua  ratione  qucas  traduccrc  fuaviter  ivuni, 
Huc  adfis,  mcmoriquc  animo  meadicta  rcconde ; 
Si  bona  fumma  putas  rcrum  cognofcerc  cauifis 
Abditaque  in  rcncbris  myftcria  ccrnere  cvcis, 
Falleris:  en!  ego  lic  tacito  fub  cordc  loquebar: 
Jam  mihi  collecia  eft  vafta  esperientia  rcrum, 
Jam  mihi  perfpe&um  eft  gremio  q»iodcumque  capac 
Terra  vel  unda  tenent,  &  qus  nattwra  negavit 


386  ECCL  ES  I  ASi  1S 

Viiibus  humanis  oculis  ca  pccloris  haufl: 
Jam  mca  tranfccndit  cunctos  fapicntia  regcs, 
Quicumquc  in  folio  Solymx  federe  fupcrbo; 
Ncc  falfo:  nam  cun£ta,  aliis  qux  ckiuia  jaccbant,- 
Ingenio  patefa&a  mco  cmcrserc  tcncbris. 

17  Et  pcnctravi  animo  naturae  arcana  fagaci, 
Quantum  &  ftultitix  diftet  fapientia  vidi; 

Non  tamcn  hinc  animum  potui  rclcvarc  dolcntcm: 
Hoc  ctiam  dc  fontc  dolor  manabat  acerbus, 
Multaque  follicitis  mcntcm  cxagitantia  curis. 

18  Quifquis  cnim  vigili  itudio  myitcrra  mundi 
Intima  fcrutatur,  tcncbrifquc  obfciFa  rccludit, 
Anxictatc  animi  mifcre  vexatur  amari, 
Ingentemquc  prcmit  mcelto  fub  corde  dolorcm, 
Magnaquc  triititix  comes  elt  fapicntia  magiuc: 
Narh  licet  ingenii  penctravit  acumine  vafti 
Plurima,  multatamen  fupercflc  impcrvia  cernl; 
Hinc  magis  atquc  magis  iitis  cit  accenfa  fciendi, 
Nec  rcquie  finit  illa  frui:  quin  fe  quoque  torquet2 
Forfitan  a  vulgo  ftolido  contemtus,  &  illi 

Fors  mcritum  plebs  ima  negat  virtutis  honorcm. 

c    A    P.      II. 

Jx\mque  ubi  perfpexi  penitus,  fapientia  poftquan> 
Suitulit  inque  fuo  pofuit  me  culmine,  vitam 
Felicem  procul  effe  tamen:  tum  taliamecum: 
Nunc,  age!  fepofitis  mea  mens  nunc  incipc  curis 
Duccre  follicitx  jucunda  oblivia  vitas: 
Carpe  voluptatcs  varias,  quas  terra  benigno 
Sufficit  alma  finu;  dulccmque  ampledtere  toto 
Pedtore  lcetitiam,  ludis  adaperta  jocifque 
Porta  flt,  &  laxis  late  exfpatientur  habenis: 
Tunc  mihi  foilicitam  mille  oble&amina  mentem 
Exhilarant,  vari&que  animum  dulcedine  mulcent: 
Quid  tamen  inde  boni  tulerim  fi  forte  rogabis; 
Deliciaequc^  jocique,  &  quos  tibi  vita  miniftrat 
Gaudiacunftafimul,  i\  congererentur  in  unum^ 
Nil  folidi  his  conftat,  funt  vana  &  inania  prorfu^ 
Sunt  levibus  ventis  volucrique  fimillima  fomno. 
2  Ergo  mihi  mcrito  tacita  iic  mente  loquebar: 

Qaid 


C    A    P.      U.  387 

Qiud  jocus  eft,  ftult£  nifi  lacta  infanfamentis? 
Rifus  &,  altifono  diftorquens  ora  cachinno, 
Quid  facit?  aut  in  quam  properat  contenderc  mctam? 
Tot  vero  expertis  rcquiem  quxrendo  cupitam, 
Quamlibet  haud  ufquam  invenio.vaftunjque  per  orbem 
Islulla  falutiferx  video  compendia  \itx; 
Non  tamen  abfifto  vigili  perquirerc  cura, 
Quidquid  auricomi  fpe&atur  luminc  Phoebi : 
Et  reperire  paro  tibi,  gcns  mortalis!  in  orbe 
Qua  ratione  queas  traducere  fuaviter  asvum, 
Et,  ftolidis  curis  animique  angorc  remoto, 
Ducere  follicitae  jucunda  oblivia  vitae: 
Idcirco  laticum  large  mea  fumit  honorcm 
Dextera,  lastifico  rclevans  mihi  pe&ora  vino: 
Non  tamen  ut  multo  ftupeant  fenfumquc  relinquant 
Corda  fepulta  mero,  fed  acumen  liamma  miniftre; 
Vitea,  &  accumulet  noftrum  infinuata  vigorem. 
Immenfeque  etiam  turres,  ac  te£ta,  minasque 
Murorum  ingentes,  xquataque  moenia  ccelo, 
Sunt  opibus  fabricata  meis;  cedefque  decoras 
Exftruxi,  atque  mea  plantata  eft  plurima  dextra 
Vitis,  in  immenfum  extentis  diffufa  racemis, 
Celfaque  turrigeri  tranfcendens  culmina  muri : 
Plantavi  innumeris  diftin&os  floribus  hortos, 
Atque  falutiferce  fuccis  variantibus  herbx; 
Ut  nares  palfim  ambrofio  vehementer  odore 
Pellicerent,  vifuque  oculos,  guftuque  palatum. 
Plena  quoque  arboribus  ftatui  pomaria  cun&is, 
Ut  fenfus  varium  raperent  generantia  frudtum, 
Defeffumque  fua  refoverent  corpus  in  umbra. 
Huc  liquidos  mea  cura  lacus  &  ftagna  coegit ; 
Arbor  ut,  ex  imo  foecundo  humore  rigata, 
Frondentes  late  ramos  &  brachia  tendens 
Huc  illuc,  media  ipfa  ingentem  redderet  umbram. 
lnnumerofque  mihi  famulos  famulafque  paravi 
Undique,  vernarumque  ingens  mihi  vulgus  abundat, 
JEdibus  in  noftris  queis  primum  infantia  ccelum 
Hauferat;  atque  aiinos  &  equos  ad  fortia  patos, 
Atque  laboriferi  fobolem  mea  dextra  juvenci, 
Lanigerafque  acquirit  oves,  hirtafque  capellas, 
Silvicolafque  feras,  numero  quae  aicere  non  cft : 
Quem  qui  fcire  velit,  Libyci  velit  squoris  idem 

C  c  c  i  Difccre 


ECCL ES I AS? I S 

Pifcere  quam  multx  Zephyris  agitcntur  arcna; ; 
Sic  mea  tranfcendit  cundos  opulentia  rcges, 

*     Quicumquc  in  iblio  Solymx  fedcre  fuperbo. 
$  Et  pariter  nivei  cumulum  rlavique  metalli 

Collegi  ingcntem,  ut  numerum  cum  pulvereadaequet: 
Quic?  quod  ab  Eois  venens  cum  clallibus  Indis 
Mercatcr  gravis  o:re  domum  ipihi  lbpe  redioat: 
Et  vaftas  cumulavit  opes  regale  trioutum, 
Quod  mihi  collcftum  efl  pppuli  inter  millia  noftrif 
Miliia  divitibus  multufil  exundantia  gazis: 
Quin  &  fceptrigerum  mihi  toto  ex  oroc  iiuebat 
Turba  virum,  quos  fama  mci  prxclara  trahebat, 
Virtutes  vifura  meas;  faltuquc  remcto, 
Ante  meos  cccidere  pedes,  &  fupplice  vultu, 
Nec  vacua  venere  manu;  fed  munera  fecum 
Attulerant,  ignotum  argenti  pondus  &  auri, 
Et  nitidas  gemmas,  Tyrioque  nitentia  fucco 
Tegmina,  noitrum  avidi  fibi  demeruifl:  favorem, 
Atque  aditus  mollire  fuos,  &  tempora  randi : 
Mafculeique  mihi  generis  cantare  peritos, 
Foemineique  fimul  generis  cantare  peritas 
Conduxi  mnumeras,  nec  defuit  ulla  voluptas, 
Qua  trahkur  mortale  genus:  citharaeque,  lyraequc, 
Organaqiie,  &  numeris  refonantia  cymbala  blandis, 
Detinuere  animum  varia  dulcedine  noftrum. 
9  Sic  mea  fceptrigeros  tranfcendit  gloria  cun&os, 
Qui  prifcis  diadema  raeum  gefsere  diebus, 
In  portis,  Solymaalta!  tuis;nec  pondere  rcrum 
Tantarum  mcns  fracta  labat;  fapicntia  nobis 
Prima  manet,  nec  tantus  opum  proventus  &  ufus 
Debilitant  vires  animi,  mutantve  vigorem. 

XO  Nulla  optata  aberant:  oculo  qucscumque  vaganti 
Vidi,  vifa  peto  mihi  mox,  potiorque  petitis: 
Quoquo  oculos  verti,  quoquo  vcitigia  rlexi, 
JXliciis  pars  nulia  vacat:  mihi  gaudia  praebet, 
Quidquid  in  humanis  dulce  eft  &  amabile  rebus: 
Lactiramquc  mihi  variam  mea  fadia  miniftrant 
Omnia,,  nam  noftri  frudus  fuit  ille  laboris 
Unicus  auricomi  fubter  vaga  lumina  Phcebi. 

21  Poft  vero  immenfas,  queis  no&e  dieque  vacabam, 
Tantorum  impenfas  operum,  tantofque  labores, 
Quos  rukram  in  pofito  fub  folis  lumine  mundo ; 
••  Judicium 


C    A    P.    II.  389 

Judicium  quicumque  velis  inquirere  noftrum 
pe  cun&is  quaa  mundus  habet,  ii  credere  fas  cft 
Ufibus  inftru&o,  &  multo  alllietudinc  rerum, 
(Si  quid  forte  docet  longa  expcrientia  veri) 
Nil  nifi  inane,  nihil,  vaftus  compk&itur  orbis, 
Multaque  peftiferis  animum  torquentia  curis : 
Nil  folidse  bonitatis  habent,  quascumque  videntur 
Sidereo  fubje&a  polo  :  totum  undique  vanum  eft. 
Quidquid  ab  aethereo  fpe&at  fol  clarus  Olympo. 

11  Rurfus  ad  antiquum  ftudium,  curafque  priores 
Mens  redit,  &  quid  vera  foret  fapientia  rimor, 
Quidque  furor,  quid  mentis  inops  infania,  claram 
Ingenio  prasb.nte  facem  ;  nam  Re&or  Olympi 
Tam  puro  noftram  perfudit  lumine  mentem,  ut 
Nullus  in  orbe  queat  melius  difcerncre  verum : 
Nec  mihi  praeripiat  palmam  quicumque  futuris 
Exftiterit  feclis  hominum  de  femine  cretus : 
Nam  quid  in  humanis  poterit  gens  poftera  rebus, 
Quod  non  prsjftiterit  magni  fapientia  Regis, 
Divitiis,  opibufque  &  felta  pace  virentis  ? 

13  Tunc  mihi  ftultitiam  tantum  fapientia  csecam 
Vincere  vifa  fuit,  variifque  excellere  rebus, 
Quantum  proeftiurit  nigris  lux  clara  tenebris ; 
Lux  oculis  pergrata  tuis,  lux  apta  labori, 
Expellenfque  metus  animo,  rebufque  colores 
Reftituens,  re&oquc  regcns  in  tramite  greffum. 

J4  Vir  fapiens  oculis  non  fruftra  in  fronte  locatis 
Utitur,  hujus  enim  re£lrix  prudentia  mentcm 
Inftruit,  errores  abigit,  circumfpicit  ecquid 
Forte  mali  immineat,  ventura  pericula  vitat, 
Praevidet  eventus  operum,  fru&ufque  laborum : 
At  contra,  ftultus  caret  hac  duce,  perque  tenebras 
Ambulat,  infanum  peragit  fine  mente  laborem, 
Currit  in  oppofitas  viduatus  lumine  folTas: 
Inter  multa  tamen  difcrimina  convenit  illui 
Inter  utrumque,  fuam  nequeunt  defendere  vitam 
Sortis  ab  adverfe  laqueis,  nunc  furgit  in  altum 
Stultus,  &  in  tenebras  fapiens  demergitur  imas : 
Nunc  rur^um  emergit  fapiens,&  ftultus  ab  alto 
Praecipitat,  fummaque  trahit  de  fede  ruinam  : 
Nunc  hunc,  nunc  illum,  placido  fors  lubrica  vultu 
JLefpicit,  atque  iterum  rapidis  volatavia  pennis: 

Ufque 


30o  ECCL  ES IASTIS 

Ufque  adeo  fimili  vita  eft  obnoxia  forti 
Am>orum,  &  duoios  fubeunt  line  vindicc  cafus ! 
Prarterca,  mctam  paritcr  gens  omnis  in  unam 
Incola  Piicebxo  pofiti  fab  fiderc  mundi 
Contcniunt,  gelidosquc  ruunt  in  limina  mortis. 

t$  Ergo  mihi  merito  tacito  fub  corde  loqucbar : 
En!  ego  tam  fapicns,  itolidufque&  mcntis  egenus, 
Sorte  pari,  aetheria,  fruimur,  dum  vefcimur  aura, 
Et,  cumfata  vocant,  parili  quoque  mortc  cadcmus; 
Ergo  ego  cur  ifto  fapientior  eile  ftudebam  ? 
Scilicet  haud  aliis  minus  cit  fapientia  rebus 
Vana,  nec  h'nc  animo  fatis  eft  folaminis  asgro. 

16  En  !  modo  qui  clara  celeorantur  laude  pcr  orbem, 
Et  fama  fupcr  attra  volant,  mox  intima  tamquam 
Faex  populi,  aeternis  ventura  aetate  tegentur 
In  tenebris,  longaque  diu  fub  no&ejacebunt: 
Et  qua  morte  cadit  fapiens  ?  qua  pedtoris  expers  ; 
Prxcipites  in  fata  ruunt  mortcmquc  trcmcndam 
Hic  atque  hic,  gelidique  latcnt  fub  mole  fepulcri, 
Omnia  confimiles ;  nec  poft  fua  fata  refurgent 
Rurfus  praeteritae  fubeunda  ad  munia  vitsc. 

f  7  Ergo  mihi  miferas  venerunt  taedia  vitae, 

Imipenfaeque  operum  moles,  vaftique  labores ; 
Phoebaeae  fub  luce  facis  quascumque  geruntur 
Omnia  funt  nobis  odio,  nam  evanida  prgrfus 
Omnia  funt,  miferis  animum  lacerantia  curis. 

*8  Et  contemta  mihi  jacet  omnis  gloria  mundi, 
Nam  ftudiis  opibufque  meis  quaecumque  paravi, 
Incola  Phoebaeo  pofiti  fub  fidere  mundi, 
Haec  ego  nafcenti  puero  mox  cun£ta  relinquam. 

19  An  vero  hic  fapicns,  an  inerti  corde  futurus, 
Dicere  quis  poterit,  certifque  oftcndere  figni§  ?  ^ 
Qualifcumque  tamen  fuerit,  quxcumque  paravi, 
Incola  Phoebaeo  pofiti  fub  fidere  mundi, 
Confiliis  opibufque  meis,  ea  cundta  tenebit: 

O  quantum  eftigitur  cundis  in  rebus  tnane! 

20  Tunc  ego  ludibriis  mihi  ftulte  imponere  vanis, 
Qptatumque  mei  fru6tum  fperare  laboris, 
Scilicet  omnino  fieri  fub  fole  beatum, 

21  Abftiteram.   Nam  quis  fugitivae  incommoda  vitas 

Enumerare  poteft  ?  funt  qui  no£tefque  diefque 

Ingentes  tulerant  multo  fudore  labores, 
r  Juftmi 


C    A    P.    H.  m 

Juftitia.  meritifquc  graves,  mox  dira  fub  umbras 
,  Mors  abigit,  cun£tifque  frui  permittitur  altery 
Atque  laboriferce  mcflcm  hanc  abducere  vitse: 
Quam  vanum  &  mifcrum  cft  tanto  indulgere  laboru 
Cujus  ad  audtorcm  nulla  emolumcnta  redundant ! 

22  Efle  quid  anxifcris  cruciatum  pcftora  curis 
Juvi*  ?   &  innumcros  totics  fubiifle  labores, 
Quos  tulit  in  poiito  fub  folis  luminc  mundo? 

13  Quippe  dics  agitat  cum  follicitudine  cun&os, 
Cun&orumque  opcram  muki  line  iine  aolores 
Affidui  pcrftant  comites,  nec  no£te  quicfcit 
In  media,  fomnofque  abrumpit  cura  falubrcs: 
Eheu !  quam  vanum  eft  tanto  indulgere  labori ! 

24  His  ita  perpcnfis  mihi  jaflo  examine,  tandertt 
Maturo  fic  judicio  deccrnere  vifum  cfl  : 
Quamlibet  in  terris  nihil  omni  ex  parte  beatum 
Pofle  videre  datur,  mifcris  nec  libera  curis 
Gens  humana  poteft,  requiemque  indepta  pcrennem/ 
Ducere  fepoiitam  procul  omni  a  turbine  vitam; 
Maxima  follicitas  referam  folamina  mcntis : 
Nil  magis  in  mifero  dulce  eft  &  amabile  mundo. 
Quam  ii  quis  rapiat  fugitivx  gaudia  vita;, 
Dum  licct,  &  fcflas  frugum  iibi  munere  vires, 
Cordaque  l^tifico  relevet  languentia  vino ; 
Nec  finat  ille  fuum  fru&u  caruifle  laborem  :• 
Si  tamen  hac  ullus  valeat  dulcedine  vitam 
Exhilarare  fuam  placide,  partifque  fruatur, 
Hoc  quoque  divini  mihi  muneris  efle  patebat, 

1$  Et  fupera  de  fede  datum.  Nam  quotquot  in  orbe 
Sceptrigeri  diadema  gerunt,  quis  me  magis  ipfo 
Deliciis  vitse  innumeris,  opibufque  redundat  ? 
Non  tamen  his  potior,  magni  niii  numinis  adfit 
Ille  favor,  qui  cun<Sta  beat,  qui  cunfta  fecundat. 

>6  Nam  Pater  omnipotens,  miro  pietatis  amore, 
Sanftorum  puro  perfundit  lumine  mentes, 
L&titiaque  animos  hilarat,  fed  corda  malorum 
Impia  follicitis  torquet  trepidantia  curis : 
Quafque  fibi  multo  no&efque  diefque  labore 
Accumulavit  opcs,  vel  vi  vel  fraude,  fccleftus, 
Subtrahit,  &  puris  animi  reftifque  miniftrat; 
Dafque  laboriferce  meffem  haiic  abducere  vitce  : 

Pcr* 


392  ECCLESI  ASflS 

Perfruiturque  pius  quod  gens  fcclerata  laborat  | 
Hasc  quoque  rcs  vana  cit^  &  accrbi  plcna  doloris* 

C     A     P.       III. 

CArpe  voluptates  fgitur  quas  vita  miniftrat 
Innocuas,  fructumque  tui  ne  linquc  laboris, 
Dum  licet;  extcmplo  fugit  irrevocabile  tempus: 
Quidquid  enim  grcmio  tellus  tcnct  alma  benigno, 
Quod  refugo  tenct  unda  iinu,  quod  mobilis  aer, 
Quodcumque  immenfum  coelum  tcgit,omnia  furgunt 
%  Per  certas  abcuntquc  vices:  Sic  tempore  certo 
Nafcimur,  in  tenues  iterumquc  relabimur  auras : 
Figimus  omniparse  plantas  modo  vifcere  terrae, 

3  Et  modo  convulfas  rapimus.  Modo  corpora  letho 
Mittimus,  interdum  medicas  ad  vulnera  proeftat 
Applicuiffe  manus,  mortemque  fugare  propinquam: 
Interdum  ex  imis  te£ta  ardua  fundamentis 
Diruimus,  vaftamque  trahit  domus  ampla  ruinam, 
JEquatafque  folo  penitus  profternimus  urbes  : 
Nunc  lapfas  renovare  domos,  asdefque  revulfas, 

Et  defolatas  urbis  reparare  ruinas, 

4  Temporajufta  vocant.Nunc  imbribus  ora  madefcuntj 
Et  nunc  jucundo  diftendimus  ilia  rifu  : 

Nunc  plorare  juvat,  nunc  prodere  gaudia  faltu, 
Et  lcetos  celebrare  choros  pede,  carmine,  vultu. 

5*  Commoda  congcrere,  &  lapides  cumulare  requirunt 
Tcmpora,  fubve&are  humcris  cum  faxa  nccclle  eft 
Conduftas  opcras ;  feu  fors  cordi  cft  tibi  parvas 
iEdificare  cafis,  fcu  grandia  condere  te£ta, 
Et  late  ingentcs  murorum  attollere  moles  : 
Nec  miniis  abjiccrc  &  lapidcs  difpergere  tcmpus 
Nos  vocat,  adverfas  aries  cum  bellicus  arces 
Subruit,  aut  mediosfundam  cvacuamus  in  hoftes; 
Aut  cum  fulphures  impellit  violentia  flamma; 
Saxa,  cavo  inclufus  quoties  furit  aitus  aheno: 
Eft  ubi,  quos  vinxit  focialis  txda  decenter^ 
Fcemina  jun&a  viro  blandis  complcxibus  hserent; 
Eft  ubi  complexu  decct  abftinuifle  jugali. 

6  Cum  fors  blanda  favet,  multi  cumulantur  acervi 
Nummorum,  at  contra  multo  congefta  labore 

Copia 


C    A     P.     III.  393 

Copia  lapfa  ruit,  Zephyrus  cum  bhndus  in  Auftros 
Tranfit,&  ambigux  vetfi  elt  rota  lu:)rica  fortiYi 
Tcmpore  fic  ccrto  bor_a  parta  tucricr  aequum  efl^ 
Frigora  qucis  duramquc  famcm  dcpcllcrc  poliis, 
Ne  vitam  orbus  agas  &  inops:  fic  tcmporc  ccrto 
Quaeiita,  difpergere  opcs  fors  dura  rcqurit, 
Parcere  ncc  partis :  avidis  lic  ignibus  ingcns 
Cui  domus  ardefcit,fibi  dum  tuga  tuta  fnperfit, 
Ccetcra  non  dubitat  fubitis  pcrmittcrc  tiamnrs; 
Nec  renuit  medias  merces  efFundcre  in  undas 
Navita,  cum  rapidis  ratis  eft  agitata  proccllis, 
Et  damno  leviore  animas  difpendia  vitat. 
y  Sic  alias  farcire  decet,  fcd  rumpere  veftem 
Triftior  hora  vocat :  nunc  ora  refolverc  verbis 
Libera,  nunc  tacitcs  mandare  filentia  linguse 
Alta  decet,  veluti  diverfa  occaiio  rcrum 
Pottulat  aut  prohibet :  vario  fors  lubrica  vultu 
Munera  pro  variis  vicibus  diverfa  requirit : 
Si  tibi  five  tuis  valeas  prodeffe,  loquendum  eft; 
Tunc  tibi  verba  fluanf,  aiias  tacuiffe  juvabit, 
Atque  loqucndi  avidam  fretlfs  conftringcre  linguam, 

8  Nunc  focius  vcro  tibi  complcdtcndus  amoro  eft; 
Nunc  fi  dcgeneret  penitus,  fi  jura  fidemque 
Negiigat,  &  vitiis  fefe  inquinct  ille  pude:: 
Matcria  eft  odii  merito  vita  impia  fancti: 
Tcmpora  nunc  pofcunt  armarc  in  prcclia  dextram, 
DuraqueTanguinei  fablifle  pericula  bclli 
Prctinus,  hcitili  patcant  ne  preeda  furori 

Patria,  liDertas,  &  qucs  tibi  cara  fuperfunt 
Omnia,  cum  nrtido  tlorentes  &re  phalanges 
Undique  conveniunt  in  te,  exctdiuirrme  tuorum; 
Aft  alias,plac'dam  dulce  eft  &  amabile  patfefri 
Ampledti,  pac-fqne  ooifs  impune  potiri. 

9  Ergo  quid  innumeris  anirnum  difcorpcre  cr.ris 
Gens  hurmn.  juvat?  vcl  qua  rationc  laborfs 
Lenimen  reperire  potes,  portumque  dolorib? 

io  Nam  quocumq;  oculos,  aiiimumq;  advcrttris  asgrum, 
Omnia  languor  habet,  propria  fub  'mole  gravantur  • 
Nec  genti  humanx  veram  rcpcrirc  qui<  I 
Fas,  haud  ille  finit  fupcri  Regnator  OJymp?. 

It  Tcnipore  quidquc  fuo  pulcrum,  vultuc;ue  decoro, 
Efficit  ille  Deus  \  puerum  pucrilia  certe 
Ddd 


394  ECCLES  I  AS¥  IS 

Fa&a  deccnt  indigna  viro,  gravitafque  fenilis 
IVlaximus  xtatis  dccor  eft,  y irefquc  juvcntx  : 
Pax  bello,  &  paci  bcllum  contraria  pofcit 
Muncra,  divcrfum  ibrs  dura  &  lxta  requirit 
Ofikium,  &  varias  animi  variata  iiguras 
Imperitat,  fcu  torva  oculis  fcu  frontc  ierena 
Adveniat,  lcetumve  premens,  hilara  fvc  jaceatem: 
Sic  vcro  ingenti  quiaquid  contingit  in  orbe, 
Ludit  in  humanis  divina  potcntia  rebus, 
Diipofuitque  viccs  varias  &  tempora  rcrum, 
Ut  nequcas  cx  pr^teritis  pracfcire  futura, 
Tam  dubia  fuonixa  rota  fors  omnia  veriat. 

12  Hcec  igitur  certe  cundarum  eft  optima  rcrum, 
Carperc  dum  fas  eft  fugitivs  gaudia  yiix  : 
Utendum  eft  xtate,  eito  pede  labitur  xtas, 
Invida  quam  fpatio  natura  cocrcuit  arclo  : 
Multa  ergo  ia  paucis  tua  fint  bencfacta  diebus, 
Neve  infrugiferum  tranfmittas  turpiter  xvum. 

13  Carpe  voluptates  etiam  quas  vita  miniftrat, 
Jucundumque  tui  fru<5tum  ne  linque  laboris : 

Quid  ?  quod  ab  aethcrco  vcnit  hoc  tibi  munus  Olympo. 

14  Nam  cur  follicitis  cruciares  pe&ora  curis 
Anxia,  cum  nequeas  divinam  vertere  mcntem  ? 
NamqueDeus  rerum  Genitor,  quodcumq;  per  orbem 
Evenit  immenfum,  (res  6  miranda  relatu ! ) 

lllud  ab  xterno  quondam  decrcverat  xxo  : 
Qux  iint,  quse  fuerint,  qux  mox  ventura  trahantury 
Decreti  funt  cun&a  libro  defcripta  percnnis: 
Ncc  quidquam  in  vafto  penitus  contingcrc  mundo 
Plufve  minufve  poteft ;  facit  hoc  Patcr  illc  perennis, 
Difcat  ut  acthcrcum  gens  noftra  tremifcere  numen, 
Cujus  ab  arbitrio  dependent  omnia  folo. 

ij  Hoc  tamen  interea  memori  tibi  mente  notandumeft; 
Quod  nunc  eft,  primis  olim  fuit  ante  diebus; 
Fa&aque  funt,  feclis  quae  funt  faciendafuturis, 
Jampridem :  Omif  potens  antea£ta  reducere  gaudet^ 
Antiquofque  referre  dies  affuevit,  &  cevo 
Prceterito  iimiles  vcnientis  reddcre  cafus. 

16  Pneterea,  vigili  ftudio  dum  iingula  rimor, 
Quidquid  ineft  pofito  fub  folis  lumine  mundo, 
Erranti,  paifimque  oculos  per  cunfta  ferenti, 
Juftitix  fedes  fraudis  mihi  plena  dolofte 


C    A    P.     III.  395 

Apparct,  miferifque  locus  qui  debctafylum 
Effe,  fuit  miferis  fcopulus,  fed  portus  iniquis ; 
Hic  varias  fcelerum  facies,  hic  dira  cupido 
-ffiris,  adulterium,  rabies,  mendacia  falfi 
Oris,  &innocuo  manus  oblita  fangujne,  regnant: 
Aft  inopes  juxta  pariter  jacuere  gemcntes,  '    * 
Sedibus  extorres  pcrcgrini,  orbufque  parente 
Orphanus,  &  caro  conjux  viduata  marito. 

iy  hascego  profpiciens,  tacita  fic  mente  loqucbar; 
Jam  regnant  impune  mali,  pietafque  fidcfque 
Sub  pedibus  contcmta  jacent,  injuria  dives 
Juftitiam  premit,  &  cundlis  dominatur  in  oris  : 
Non  tamen  h#c  nullis  oculis  videt  iJIc  perennis 
Arbiter ;  adveniet  felfx  &  amabile  tempus, 
Prasmia  cum  referent  fan6li,  pcenifque  premetur 
Impius,  &merita  praeceps  cadet  illeruina. 

!§  Hoc  quoque,  perluftrans  mortalia  cunfia,  notavi; 
Quod  Deus  ante  oculos  facit  effulgefcere  cun&os 
Quamlibet  avertat  ftolidum  fua  lumina  vulgus; 
Scilicet  haud  minimum  brutis  animantibus  hilum 
Humanum  differre  gcnus  :  quod  bobus,  equifque 
Accidit,  &  reliquo  pecori  rationis  egeno, 

ip  Hoc  etiam  noftro  generi  contingit.  Acerbse 
Cetera  ceu  mortis  fatali  lege  tenentur, 
Sic  quoque  nos  pariles  vitx  quoque  ducimus  auras, 
Et  pariter  cinisatque  umbra  mox  fimus  inanes: 
Ufque  adeo  brutas  hominum  de  femine  nati 
Nil  fuperant  pecudes  :  fic  nos,  atque  omnia  paffim 
Cetera  quse  innumeras  habitant  animalia  tcrras, 
Nafciimr  &  morimur  fimili  ratione;  ncc  ufquam 
Praeter  inane,  nihil,  fpatiofus  continet  orbis. 

20  Serius  aut  citius  fedem  properamus  ad  unam, 
Lumine  vitali  qui  vefcimur ;  omnia  furgunt 
E  cinere,  in  cineremque  iterum  dilapfi  recurrunt. 

2i  Sed  tamen  afeclis  hominumfera  fecla  ferarum 
Haud  minimo  diftantdifcrimine:  (fed  quis  in  orbe 
Haec  animadvertit,  penf  itque  examine  jufto  ?) 
Spiritus  humanus  volat  alta  in  fidera  coeli, 
(Coelefti  veniens  ab  origine)  mole  folutus 
Corporea,  fed  vita  perit  cum  corporc  brutfs 
Vanida,  &  in  tenuem  fugiens  diilblvitur  auram, 
Terrenaque  petit  veniens  ab  origine  terram. 

D  d  d  i  22  Hxc 


$96  BCCL  ES  I  ASf  I  S 

11  tfec  mihi  folltcitflg  penfanti  incommoda  vitse, 
Qu«  liiiferas  hom'num  nientcs  &  pe&ora  cxca 
Difcruciant,  requicmque  negant,  exuminc  juito, 
Maturo  iic  judicio  deccrncrc  vifum  elt : 
Gcns  humana!  tb'  multo  quacfita  labore 
Arripej  dum  fas  eft,  pcrcuntis  commoda  vitoc, 
Qus  fubito  fugitiva  volant ;  raptimque  prehende 
Q  idquid  in  humanis  dulce  eft  &  amabile  ftrbus, 
Dum  tempus,dum  vita  finunt :  hxc  optima  rcrum  eft : 
Ecqu;s  enirii  vcntura  poteft  pKcdictrc,  vifus 
Qux  prjcul  humanos  fugiunt  &  noStc  tcguntur  ? 
Quis  fcitj  an  adjicict  hodicrnx  craltma  vitae 
Tcmpora  Rcx  illc  xtherius  qui  cunfta  gubernat  ? 
Ergo  animo  lseto  proefentibus  utere  rebus, 
Jucundumque  tui  fruflum  dccerpe  laboris, 
Pum  licet  :  extcmplo  fugit  irrevocabilc  tempust 

C     A    P.      IV, 

RUrfus  ab  excelfa  gazis  opibufque  tumentum 
Sede  virum  fle&ens  oculos,  fub  pondere  dura 
Ccnfpicio  preffos  inopes,  quos  deztra  potentum 
IDegravat,  armatumque  nefas  :  qui  vindice  nullo 
Affli£li  vitam  in  tenebris  lu&uque  trahebant ; 
Qui  fruftra  innumeras  miferanda  voce  querelas 
Fundebant,  mifcris  nullo  auxiliante,  perenni 
Rore  rigantc  gems,  fingultuque  ilia  rupti. 
£  Triftia  cgo  hsec  oculis  cernens  fpcftacula  fixis, 
Ipfam  tam  mifera  mortcm  tum  prxfero  vitas  : 
Quandoquidem  his  longe  meliori  forte  fruuntur, 
Qui  dudum  in  gclido  claufi  jacuere  fepulcro, 
Et  vacui  curis  tacituraa  in  fcde  quiefcunt. 

3  At  vero  ambobus  multo  ille  beatior  iftis, 
Judicc  me,  mifci^e  qui  nondum  lumina  vitos 
Atrgit,  utvidcat  duros  fub  fole  labores, 
Turbidaque  anxfferfs  agitctur  peftora  curis. 

4  Hinc  quoquc  defl  :£tens  aciem,  dum  luminc  fixo 
Artificum  adfpicio  dcxtras,  opcrumque  labores 
Eximios,  Kiic  livor  edax  contenderat  arcum, 
Telaqne  mortifcro  j  iculatur  tin&a  vencno, 
Et,  c^uod  non  potuit  reprehendere,  lasdere  geftit : 

Hanci 


C    A    P.      IV.  291 

Hanc  laudem  ingrati  rcferunt  a  facc  popelli 
Quicumque  inventas  vitam  excoluere  pcr  artes 
Quique  fui  memorcs  alios  fecere  merendo : 
Hxc  quoque  res  vana  eft,  &  acertij  plcna  doloris. 

5*  Hxc  mala  fors  animam  virtute  abllerret  in ertem 
Qux  manibus  ju..ctis  fcdet  avcriifquc  labori. 

6  Dumque  fuos  morfu  mifero  depafc  tur  artus 
Dum  propria  fe  carne  rcplens  tcnuatur  alendo 
Sic  fjbi  vefano  loquitur  fub  pe&ore:  Praeftat 
Carpere  jucundam  tcnui  cum  iorte  quietem 
Quam  fi  continuo  nofitefque  diefque  Iaoore 
Immenfas  cumularis  opes,  pulsaque  quicte 
Pe6tora  follicitis  agites  trepidantia  curis: 
Sic  fibi  blanditur,  itolido  libi  pectore  plaudit, 
Stultitiamque  fovct  miferam,  quaii  re  benc  gcfta  : 
Aft  6!  quam  procul  a  vera  ratione  reccdit! 
Quid?  quod  egeftatem  lethaea  ignavia  triftcm 
Interea,  diramque  famem  producit  egeftas, 
Quaeque  famem  fcmper  comitcnt  maladurafequuntur. 

7  Rurfus,  ab  ignavis  revocans  mca  lumina,  vanum 
Auricomae  fub  luce  facis  diicerno  laborem, 

8  Eft  quoque  qui  folus,  focio  fcmotus  ab  omni, 
Degat,  nec  minimam  fobolem  de  ftirpe  virili 
Foemineave  habeat,nec  fratrenyaut  fanguinc  jun&um, 
Cui  bona  difcedens  avide  congefta  relinq  at: 
Hunc  tamen  atra  fames,  &  amor  fcelemtus  habendi, 
Perpetuo  exagitat,  ftimulatque  cupidine  vano: 

Hinc  illum  labor  afliduus  fine  finc  fatigat, 
Nec  requiem  dat  cura  brevem,  nec  lumen  avarum 
Nummorum  immenfis  umquam  exfatiatur  acervis, 
Nec  fecum  intcrea  fedato  pedtore  fatur: 
Quid  tantum  infano  juvat  indulgere  labori? 
Cui  tantte  cumulantur  opes?  cui  cun6ta  rcfcrvo 
Qux  mca  dextra  parat?  peregrino?  an  foriitan  hofti? 
Cur  propriis  me  fraudo  bonis?  cur  negligo  partum 
Ipfe  laboriferse  frudtum  decerpcrc  vitx? 
En!  qui  divitiisfoli  incubuere  repcrtis, 
Quam  vanum  fine  mente  terunt,  fine  fruge  laborcm  • 
9  Quanto  igitur  melius?  quam  fuaviiis  exigit  aevuni? 
Cui  comites  adfunt,  vitse  fclatia  tali, 
Divite,  fejundtoa  fociodulciquefudalr, 
Immenfas  inopi  inter  opes?  ingentia  noftrac 

Com« 


?95  ECCLES IASflS 

Commoda  nempe  ferunt  comites  &  gaudia  vitx. 

10  Si  duo  conjunfli  maneant,  cum  dccidit  alter, 
Offenfove  gradu  titubat,  mox  alter  cumdem 
frolapfum  iubito  relevat,  firmatvc  labantem: 
Sic  iocius  focium  placidc  folatur:  at  illi 
Vx  millro!  rerum  dura  in  difcrimina  folus 
Qui  cadit,  ac  dulci  longe  cft  fcmotus  amico* 
Nimo  iaborant  pot:s  clt  fuccurrerc  foli, 
Soli  nemo  poteft  fbciam  conjungere  dextram. 

ji  Namque  vclut,  rgidife  pofuit  qtii  in  tempore  brumx 
Solus  membra  toro,  v'x  pcllit  frigora;  verum, 
Cumduo  concumount,  rigidas  gelidiffima  noctis 
Frigora  mox  abigunt,auplicantquc  augcntq;  calorem; 
Slc  unas  nequit  ingenri  prseftarc  labore, 
Quod  facile  expediunt  conjun£to  robore  bini. 

12  Quod  fi  fort£  aliquis  fuccumbere  cogitur  hofti, 
Cum  duo  concurrunt  numero,  non  viribus  fequi, 
Si  comes  accurrat  comiti,  fuperabitur  hoftis, 
Inque  fugam  dabitur,  numero  majore  fuba&us: 
Quippe  haud  tergeminum  facile  eft  difrumpere  lorum. 

13  Hoc  etiam  humans  reliqua  inter  inania  vitae 
Lumine  perfpicio :  Rex  impius,  obfitus  #vo, 
Qui  negat  averfam  monitis  prudentibus  aurem, 
Turpiter;  infelix,  miferabile  tranfigit  aevum, 
Huic  puer  impubes,  fapiens,  animoque  fagaci, 
Quamlibet  obfcura  genitus  de  plebe  Quiritum, 

14  Anteferendus  erit.     Namque  hic  ad  culminarerum 
Evehitur,  claroque  caput  diademate  cingit, 
Triftibus  ereptus  tenebris  &  carcere  casco: 

Illc  autem,  quamquam  genus  alto  a  ftemmate  ducat, 
Sceptrigeris  generatus  avis  ab  origine  prima, 
Perdit  opes,  pcrdit  vcterum  patrimonia  Regum, 
Remque  fimul  regnumque  trahit,  patriaequc  ruinam. 

15-  Scd  neque  traducit  vitam  fine  nube  fcrenam, 
Qui  diadema  gerit,  licet  omni  a  crimine  purus 
Vixerit:  Infidum,  inconftans,  novitatis  avarum  eft, 
Vulgus,  &,  in  fuiium  patris  vcrgcntibus  annis, 
Optat  ut  in  patrias  foolcs  fucccdat  habenas. 

16  Gens  hominum,  quotquot  nitidi  fax  aurea  mundi 
Adfpicit,  hoc  animo  cft :  orientem  fcmper  adorat 
llla,  fed  occiduum  folita  eft  contcmnere  Regem  : 
Nec  minus  hsc  Regis  foboles  odiofa  parente 

;    Vivct, 


C  A  P.    V.  m 

Yivet,  Iii  Hefperiam  fenii  cum  tendere  metam 
Coeperit:  hunc  proles  cupient  oritura  theatro 
Exire,  inque  novum  pariter  fua  lumina  Kcgcm 
Conjicient:  avidum  rerum  fine  fine  novarum 
U fquc  adeo  eft  hominum  genus  &  variabile  :  ccrtc 
Kxc  quoque  rcs  vana  eit,  &  acerbi  plena  doloris, 

c   a   p.     v. 

CErnis  ut  innumeris  hominumgens  undiquc  vitam 
Scpta  malis  agitet,  variifque  obnoxia  damnis  ? 
Sed  tamen  hoc  reftat  miferis  mortalibus  unumj 
Unum,  quo  valeant  jucundum  fuaviter  cevum 
Ducerc,  f.pofitis  tranquillo  pc&ore  curis, 
iEternum  vencrarc  Deum,  rcrumque  Parentem 
Supplicibus  fupera  votis,  precibufquc  fatlga; 
Ut  tibi  det  veniam  vultu  non  durus  amico, 
Atqucanimumaccipiat  placidum,mcntemq;  bcnfgnam : 
Tu  vcro  inprimis  curam  hic  adhiberc  memcnto, 
Ne  fruftra  vacuis  implorcs  aethera  vcrbis, 
Deccptufque  labor  pereat,  ceu  cetera  rerum 
Pe&ora  follicitis  fruftra  exagitantia  curis: 
Ergo  ubi  facratam  Domini  contendis  in  cedem, 
Libratas  iniifte  vias,  &  tramite  recto 
Cautum  pone  pedem,  potiufque  accingere  promtus 
Audire  setherias  fubmiffo  pedtore  leges, 
Quam  vanas  cumulare  preces,  &  fundcre  voces 
Nequicquam  innumeras :  qui  prxftat  talia,  cultus 
Divini  procul  a  vera  ratione  recedit, 
Et  falsa  fpecie  &  vanis  deluditur  umoris, 
Dumque  Dei  placare  ftudet,  tum  provocat,  iram. 
Ne  verba  ante  Deum  properata,  fine  ordinc,  raptiifl 
Ejice,  prxcipitis  di&ata  improvida  mentis: 
Nam  Pater  omnipotens  fummo  fedct  altus  Olympo, 
Nutibus  atque  fuis  fpatiofum  temperat  orbem, 
Adfpiciens  oculis  late  mortalia  juftis: 
Noti  latet  hunc  fimplex  probitas,  &  confona  vcrbia 
Pe£tora,  non  latet  hunc  fimulatae  gratia  linguce; 
Nec  mercede  caret  pietas,  &  nefcia  fraudis 
Lingua,  nec  effugiet  meritas  hypocritica  pcenas : 
Ergo  cave  nimi&  numcn  ccelcftc  loquclu 


4oo  ECC  L  ES  1  AStf  I  S 

Sollicitare:  preccs  puro  de  corde  profufas 
iEllirnat,  haud  numero  vocum,  fed  pondere  reruffl» 

3  Pe&ora  nam  vcluti  curis  oppreffa  diurnis, 
No&c  fub  obfcura,  falfa  fub  imagine  fomni 
Ludificant  variis  fimulacra  cvanida  formis  : 

Sic  quoque  ftultorum  promanant  plurima  ab  ore 
Verba,  fed  in  vacuos  fugiunt  cvanida  vcntos. 

4  Hoc  quoque  confilium  mcmori  tu  mente  teneto, 
Rebus  in  adveriis  Domini  precc  numen  adorans, 
Si  votis  caput  obftringas,  violarc  cavcto 

Quod  tibi  promlirum  eft ;  fuperi  Regnator  Olympi 
Pcrfida  vaniloqua;  fpernit  mcndacia  linguce  : 
Ergo  quod,  in  dubiis  clamans  ad  iidera  rebus, 
Reddere  pa&us  era^  fi  forte  optata  potenti 
Annuerit  Deus  ipil,  fidem  fervare  memento, 
Vota  nec  aeriis  rapiantur  inania  vcrbis. 
j  Prseftat  enim  haud  dubie  nullis  te  obftringere  vot;s, 

6  Quam  pa£tam  violare  fidcm.     Temeraria  numquam 
Vox  fluat  ore  tuo,  nec  te  promittere  cogat 

Cujus  poeniteat,  vel  quod  prosftare  graveris; 
Lingua  ncc  in  laqueos  tua  te  trahat,  &  tibi  culp& 
Materiam  ftclidi  prasceps  audacia  voti 
Prsebeat;  unde  Dco  culpam  fatcare  necefTe  eft? 
Errorifque  tui  vcniam  prece  fupplice  pofcas, 
Quod  vota  aut  violes,  aut  quod  violanda  vovcrcs : 
Ergo,  fi  fapias,  malcfana  voce  cavcto 
Irritare  Deum,  calida  ne  concitus  irS 
Irruat,  atque  tibi  muito  bona  parta  labore, 
Et  cundtas  difpergat  opes,  inopcmque  relinquat, 

7  Somnia  fcu  varias  nodiu  refercntia  formas 
Soilicitant  animum  falfa  fub  imagine,  fed  mox 
Cum  fomno  fugitiva  volant:  iic  prodiga  linguss 
Improba  garrulitas  temeraria  fundere  geftit, 

Et  falsa  fpecie  &  vanis  deluditur  umbris: 
Tu  vero  inprimis  rerum  venerare  Parentem; 
Sic  linguam  frenare  tuam  moderamine  certof 
Et  precibus  caftis  divinum  fle&ere  numen, 

8  Addifces.     Ncc  te  moveat,  nec  trarnite  rc6to 
Abducat,  fi  fors  tenues  tu  vindice  nullo 
Videris  opprcflbs  falfa  fub  imagine  juris, 
Turbaque  peftiferis  inopum  fit  praeda  tyrannis:^ 
Nam  Pater  omnipotens  fuperi  Regnator  Olympi 

Umcus? 


C     A     P,       V.  4oi 

Unicus  iile  alios  fub  fe  premfr  ahiov  om 
Proximus  huic,  longa  fed  proxim  ,.i0, 

Spirituum  Chorus  iiJc  feder,  qui  oun&a  potentum 
Sub  pede  colla  premunt,  Regis  pia  juffi  perennis 

Dum  peragunt,  mundique  amplis  dominantur  io  oris ; 
Non  igitur  fanper  pietas  iinc  fine  premuur, 
Nec  femper  dira  impictas  impune  fcdebit 
Sceptra  gercns,  meritas  referet  pro  crimine  poenas; 
Ergo  vcrere  Deum  confhnti  pe&<  re :  fed  nunc 
9  Propofitum  repetamus  iter.     Quid  praetei  inane 
Mundns  habet?  Quidopesprofunt?  Quidprseftat  egcno 
Dives  agris,  dives  poiitis  in  fuenore  nummrs? 
Quidquid  enim  fruitur  vitali  lumine  victum 
Sufficit,  &  gremio  teilus  foecunda  benigno 
Undique,  communis  pariter  fovet  omnia  nutrix 
Viva,  per  innumcras  paritcr  fovet  omnia  terras : 
Secla  hominum,pecudumque  genus,vit»que  volantum, 
Hinc  fibi  producunt  pereuntis  tempora  lucis: 
Rex,  xque  ac  humiles  tenui  de  plebe  Quirites, 
Hinc  alimenta  capit,  vitali  &  vefcitur  aura\ 

10  Ergo  quifquis  avet  nummos,  &  numinis  inflar 
Diligit,  &  nivei  fa&i  infedcique  metalli 
Immeniis  iine  fine  inhiat  conftanter  acervis; 
Dira  fames  anirni  numquam  fatiatur  avari, 
Sed  vefana  lucri  crudeli  tabe  cupido 
Cor  vorat,  ut  medio  refidens  in  pefiore  vultur; 
Crefcit  &  anxietas  quantum  ipla  pccunia  crcfcit: 
Haec  quoque  res  vana  eft,  ievibufque  fimillima  ventis. 

Ii  Prasterea,  hxc  opibuspl  iga  immedicabilis  hasret; 
Si  vaftae  cumulantur  opes,  cumulatur  cdcnuim 
Turba  vorax:  Domino  quidnam  utilitatis  ab  iilis 
Provenit,  inde  oculus  niii  quod  fe  obie&at  avarus, 
Applauditque  fibi,  vafta  cum  fpedat  in  arca 
Candida  cum  croceis  numcro  iine  mifta  metallis. 

12  Quoque  minus  mireris  opes  gaxafque  potentum, 
Qui  multofudore  diem  traniegit,  &  horas 
Phoebaeas  operi  dederat,  ii  pcllere  duram 
Forte  famem  valeat,  taciturno  in  tempore  nccris 
Jucundo  relevat  ianguentia  membra  fop 
Pnedulcem  hunc  duri  frucium  oapit  ille  laboris, 
Blanda  laboriferx  requies  comes  aduita  vitx: 
At  dives,  vaftis  nummorum  cbfcilus  acer, 


4o2  ECCL  ES  IAS?  JS 

Paupcris  alta  quies  rcfovct  dum  membra,  tenebraj 
Infomnes  agit:  Haud  ocolis  aut  pe&orc  nocKm 
Accipit,  ingcminant  curx,  rurfufquc  refargehs 
Saevit  amornummi,  &  icelerata  infania  lucri. 

13  Hxc  quoque  divit;as  aliquaiKto  incommoda  vidi 
Dura  fequi:  Dom-mis  m  lto  fudorc  co;.ctx 
Exitium  p.perere  fuis  vaftamque  ruinam: 
Quid?  quod.  avaritix  ftimulante  cupidine  caeco, 
Filius  ante  diem  longxvi  fata  parentis 
Praecipitat,  gcnero  foccr  cft  invifus  avaro: 
Germannm  germanus  atrox,  germana  fororem 
Enecat,  &  maculat  cognato  fanguinc  ferrum : 
Ncc  focius  focio,  nec  fida  eit  nupta  marito, 
Nec  fatis  eit  hofpes  fecurus  ab  hofpitc:  Tantum 
Dira  famcs  auri  potuit  fuadere  malorum. 

14  Quam  mifere  bona  tot,  longo  congefta  labore, 
Mox  pereunt,  cclerem  dominis  propcrantia  mortem . 

15*  Efto  autem,  piacidum  tranfegit  fuaviter  ccvum 
Dives,  &  in  tumulum  iinc  csede  &  fanguine  venit : 
Cunfta  tamen  foboli  bona  parta  in  morte  rclinquer, 
Nec  quidquam  in  cava  bufta  feret :  (miferabile  di&u !) 
Nudus  ut  t\  utero  materno  prodiit  infans, 
Nudus  &  in  terroe  gremium  poft  fata  reccmbet. 

16  Ergo  quid  inde  bon:  fru&us  tulit  ille,  laborans 
Comprenfare  fuis  limulacra  fugacia  palmis? 

17  Src  mifer  in  morte  eft:    Quin  &,  dum  vita  manebat, 
;/Etatem  miferam  in  tenebris  luSuque  trahebat, 
Pe&ora  follicitis  torquens  trepidantia  curis, 
Nonnumquam  &  miferis  cruciatus  corpora  morbis : 
Infuper,  &  fcelerum  facics  horrenda  fuorum 
Attonitos  ftetit  ante  oculos,  femperque  coegit 
Magnas  inter  opes  inopem  traducere  vitam. 

18  Ergo  quod  cdidici,  longo  confuctus  ab  ufu, 
Audi  aviae,  &  monitis  animos  advertito  noftris; 
Arripe,  dum  fas  cft,  celeris  bona  lubrica  vitae, 
Qux  Deus  ipfe  tibi  dulci  fub  lumine  folis 
Sufficit,  &  fcflas  frugum  tibi  munere  vires, 
Cordaque  laetifico  releva  languentia  vino, 
Jucundofque  operum  fruftus  ne  linque  tuorum; 
Nam  dum  vita  manet,  dum  peflora  fpiritus  urget, 
Dum  fragiles  vegetat  morituri  corporis  artus, 
Cundtorum  hcecmerces  fupereft  tibi  fola  laborum, 

Pofle 


c  A   p.     vr.  403 

Pofle  laborifcrx  fru&um  decerpere  vitse. 

19  Atque  ideo  celfum  tetigit  qui  culmen  honoris 
Remque,  decufque  fibi,  divino  numinc  cceptis 
Adlpirante  fuis,  peperit,  partifque  dat  uti 
PofTe  Deus;  fi  me  audierit,  fugientia  vitsc 
Commoda  ne  abjiciar,  pereuntia  gaudia  carpat, 
Atque  fuorum  operum  dulci  mercede  fruatur: 
Quid?  quod  ab  setherio  venit  hoc  tibi  munus  Olympo. 

2,0  Namquc  tibiOmnipotens  crnollit  triftia  loctis 
Grataque  follicitis  interferit  otia  curis, 
Ut  poflis  animo  durum  fufterre  laborem, 
Et  placidos  tranfire  dies,  blandamque  quietem 
Carpere,  jucundo  curfu  fugientibus  aimis. 

C     A     P.      VI. 

HOc  quoque  Phoebxa  video  fub  luce  dolendum, 
Perq;  hominum  mortalegenus  commune  vagatur ; 

2  Sunt,  quibus  astherii  magnus  Regnator  Olympi ' 
Immenfas  donavit  opes,  donavit  honores, 
Cunflaque  fucceflfu  felici  incepta  fecundat, 
Attamen  haud  partis  uti,  fru£tumque  laboris 
Carpere  jucundum  patitur;  fed  furripit  alter 
Quae  peperere  fibi  multo  fudore :  dolenda 
Hasc  plaga  eft,  animi  plaga  immedicabilis  xgri: 

3  Tanta  fequuntur  opes  aliquando  incommoda.  Sed  tu. 
Si  bona  fumma  putas  longaevas  tempora  vitcc, 
Canitiemque  tibi  &  longos  optaveris  annos, 
Scilicet  hinc  fperas  fieri  te  pofie  beatum, 
Falleris,  &  procul  a  vera  ratione  recedis : 

Siquis  forte  hominum  fpatiofum  tranfigat  &vum 
Triftis,  &  ad  tremulos  fcnii  pervenerit  annos, 
Et  fobolem,  &  fobolis  fobolem,  poft  fata  relinquat, 
Interea  fi  vixit  inops,  fi  vixit  egenus 
Divitiarum,  aut  fi  patrio  bona  parta  labore 
Prodigus  effudit,  vel  avarus  noluit  uti, 
Sponte  fibi  mifer&  cumulans  incommoda  vftac : 
Denique  fi,  in  tenues  abiit  cum  fpiritus  auras, 
Funera  nemo  gemat,  lugenfve  ad  bufta  fequatur 
Triftia,  nemo  oculis  abeuntem  adfpexerit  udis, 
Foetus  abortivus  media  genitricis  in  alvo 

E  e  e  2  Qui 


404  £CC  L  ES I ASf 1 S 

Qui  periit,  numquamquc  oculis  radiata  diei 
Lumina  confpext,  tali  fcne  fauitius  cxit: 
4  Alter  eoim  fcnfu  caruit  fub  morte  dolorum, 
5-  Venturifque  mal  s  fucrat  pLcercptus:  At  alter, 
Opprouium  cui  vita  fu"t,  hkiibria  fatum, 
Turpiter,  infelix,  mifcrabilc  duxcrat  xvum, 
Inquc  cavum  cecidit,  nullo  plorante,  fepuicrnm, 
Nomen  &  obfcuris  tencbraram  ojducitur  umbris, 
6  Quod  ii  quis  vitum  cx "gcret  bis  mille  per  annos, 
Divitifs,  opibufquc  virens,  &  flore  juvcntae, 
Non  tamen  indc  forct  mortali  e  ftirpe  bcatus: 
Tandcm  ctenin  tciiucs  vancfcit  vita  per  auras, 
Par  leyihus  ventis,  volucrique  iimiilima  fomno: 
Atque  fuum,  licet  ipfa  forct  longiilima,  finem 
Obtinet;  in  mortem  paritcr  contendimus  omnes, 
Communemque  domum  petimus,  cava  vifcera  terra*, 
y  Nec  minus  infanis  animo,  fi  forte  laoore 
Exfpe&es  aliqno  vitam  prcefiare  beatam: 
Nam  labor  hiunanus  veutri  fe  devovet  omnis, 
Sed  tamen  haud  umquam  ventris  furiofa  cupido 
Defieni,  certafque  fibi  prsefcribere  metas 
S  Noverit.     Ergo  opibus  quid  habent  gazifque  potente$? 
Quo  fuperent  inopes?  namque  infatiabilis  ardor 
Torquct  utrofque  fimul,  parilique  cupidine  vexat: 
Nec  minus  his  illi  miferas  mala  plurima  vitae 
Perpetiuntur,  &  ;n  varios  fine  fine  dolorcs 
Proecipitant,  umbrafque  aviai  ample&untur  inanes, 
Nec  meiam  tctig*fle  valcnt  tam  fxpe  petitam, 
Cum  nequcant  animum  fatiare  libidinc  raptum, 
Optatup&qtfg  fui  portam  reperire  laboris: 
Ncc  minus  inf.-Iix  fapiens  eft  mentis  egeno, 
Obvius  innumeris  incerti  caiibus  aevi, 
Unde  fibi  ncqueat  veram  fpondere  quictem  : 
Ufque  adco  iiudiis  hominum  genus  undique  vanis 
Carpitur,  &  curis  confumit  inanibus  aevum, 
9  Difcc,  homiium  genus !  inlanos  compefcere  flu&us 
Curarum,  aque  uiiirf  motus  frenare  rebelles 
Indomiti,  &  poras  praeilntia  carpere,  quam  ii, 
Heu!  nimis  ij  -mans  fine  rinc  futuris, 

Turpitcr  amirras  pra^aitis  ccmmoda  vitce, 
Ne  tibi  quce  ptfeftq  eft  mox  copia  diffluat  omnis, 
Fer  medias  elapii  manus,  inopemque  relinquat. 

jo  Quod 


C    A    P.     II.  40J 

10  Quqd  fuit  antiquis  redivivum  femper  ab  annis 
Eft  homo,  mortalique  genus  de  (lirpe  creatum, 
Et  cito  dejicitur  lethali  vulnere  victus, 
Robore  fi  fidens  tecum  Rex  actheris  alti 
Dimicat,  atque  tuis  mifcrum  caput  objicit  armfs. 

11  Quando  ergo  innumerib  hominumgens  undique  curis 
Anxia  torquetur,  (tudioquc  indulgct  inani, 

Tam  variis  fruftrata  modis,  deluiaque  fcmpcr, 
Quis  fperare  poteft  veram  reperire  quictcm, 
Dum  levis  hora  fagit  rapido  velut  umbra  volatu  ? 
IZ  Temporis  eventus  etenim  Deus  ipfe  futuri 

No£te  premit,  fpiffifque  inclufum  condidit  umbris  ] 
Qmne  iub  auricomi  venturum  luminc  Phcebi, 

c    A    P.      VII. 

QUa  tamen  arte  leves  miferas  mala  plurima  vitXc, 
Si  mihi  forte  velis  aures  adhibere,  docebo: 
Virtutum  praeluftris  honos,  &  gloria  clari 
Nominis,  unguentis  pretio  certantibus  auro 
Praeftat  odoriferis,  &  aromata  dulcia  vincit : 
Nempe  epulas  inter,  feftivaque  gaudia,  fcfe 
Spargit,  &  ambrofium  late  diffundit  odorem, 
Unguentum,  totamque  domum  dulcedine  perflat* 
Dum  caput  unius  jucundo  proluit  imbre; 
Paul  tim  tamen,  amifsa  virtute,  fatifcit 
Dulcis  odor,  vacuas  fenfimquc  exfpirat  in  auras:» 
At  late  ingentem  fefe  bona  fama  per  orbem 
Piffipat,  obleftatque  fuo  fplendore  tuentes, 
Accenditque  animos  miro  virtutis  amorc, 
Nec  moritur,  fed  clara  viget  poft  funeris  umbras: 
Mors  qaoque  natali  potior  mihi  ducitur  hora, 
Mafcitur  aarumais  etenim  gens  noftra  ferendis 
Plur'o:u,  &  femper,  vclut  unda  fupervcnit  undam, 
Noxqui   di  m,  noitcmque  dics,  iine  fine  fequuntur: 
Sic  jiova  prssteritis  fuperadvenicntia  damnis 
Exagir.it  p  ortale  gcnus,  cumulantque  dolores 
Quotidie,  namquam  placidce  daturhora  quietis, 
Sed  mors  cunctorum  mcta  eft  extrema  malorum, 
Quse  patitur  gens  noftra  vago  fub  fole  ;  fepulcrum 
Perpetuam  prasbet  rcquiem  mortalibus  wgAt. 

z  Hoc 


4o6  ECCL  ES I ASflS 

l  Hoc  quoque  crede  mihi,  monitus  ncc  rcjice  noftros : 
Funereas  fpedtare  faces,  lacrimofaquc  bufta, 
Vultufque  cxanimcs,  oculofque  in  morte  natantes, 
Eft  longe  utilius,  quam  ii  conviva  recumbas 
Inter  plcna  meri  redimitus  pocula  fertis : 
Quid .  ?  quod  inalterius  tcndens  tua  lumina  fincm, 
Difcis  adeffe  tuum,  propcroque  accurrere  grcifu, 
Communemque  tibi  moriendi  incumbere  fortcm : 
Hoc  tibi  calcar  erit  venienti  occurrere  fato 
Inftimulans,  ut  cum  moribundos  deferit  artus 
Corporis,  atque  fuo  coram  fc  judice  iiftit, 
Spiritus,  aetcrni  fuperet  radiantia  mundi 
Moeuia,  nec  miferas  Ercbi  dcfcendat  ad  umbras. 

3  Sic  quoque  fedato  conceptus  pc£torc  moeror 
Pro  fcelere  admiffo,  fceleris  quoque  cauta  futuri 
Triftitia,  eft  potior  rifu  ftolidifque  eachinnis: 
Talis  enim  in  vultu  refidens  dolor  efficit  intiis 
Cor  melius,  vanafque  abigit  de  pe£tore  curas, 
Quas  falsa  fpecie  multos  &  inanibus  umbris 
Alliciunf,  re&oque  trahunt  a  tramite  greffum. 

4  Pe&ora  prudentum  non  funt  aliena  dolori, 
Crimina  nam  commiffa  gemunt,  &  omilfa  tremifcunt 
Officia,  obfervantque  fuum  cauto  pede  greffum, 
Perfunduntque  fuos  lacrimarum  flumine  lapfus, 
Signaque  divini  trepidant  praevifa  furoris, 

Et  vitare  parant,  lacrimis  precibufque  profufis: 
Peftora  ftultorum  ftolidis  funt  dedita  fcmper 
Atque  addi&a  jocis,  vhx  fecura  futuras, 
(O  ftupor!)  &  vanatempus  pretiofius  auro 
Laetitia  ludifque  terunt,  moerore  fugato. 

5  Eft  fatius  monitus  fapientum  audirc  falubres, 
Quamvis  increpitent  vocum  afpcritate  proterva, 
Quam  parafitorum  blandae  confidcre  lingu», 
Fiftula  dulce  canit,  volucrem  dum  decipit  auceps. 

6  Spinarum,  en!  veluti  coftis  undantis  aheni 
Subdita  congeries  flammarum  luce  corufca 
Fulget,  &  ingenti  ftrepitu  ferit  aera,  fcd  mox 
Flamma  fimul  ftrepitufque  perit ;  f\c  gaudia  ftulti 
Ora  aurefque  trahunt  hominum,  mox  lapfa  per  auras 
Diffugiunt,  &  nulla  fui  veftigia  linquunt : 

O  fluxa!  6brevis!  &  fubito  peritura  voluptas! 

7  Si  jaceat  fapiens  nimio  fub  pondere  preffus, 

Pe^ 


C     A    P.      VII.  407 

£)eficit  atque  labat  fapientia  pe&orfs  illi, 
Et  dolor  iti  rabidas  cogit  prorumpere  voces, 
Praecipitemque  nequit  frenis  inhibere  furorem: 
Sic  quoque  prudentcs  alienant  munera,  nec  non 
Fafcinat  ingenium  grati  fpes  blanda  lucelli, 
Qualibet  ulquc  adeo  lucri  bonus  eft  odor  ex  re. 

8  Ergo  in  propolitam  contendas  lumina  metam 
Quampetis,atq;animo  numquamimpatiente  malorum 
Quxre  fugam,  nec  fledtc  gradus  a  tramite  re6to, 
Caiibus  opprcffus  duris  &  forte  maligna  : 

Nec  tibi  blanditiis  imponant  munera  vanis, 
Sedu&ofque  trahant  fcelerum  per  devia  greflus : 
Impatiens  animo,  Domini  qui  juffa  relinquit, 
Sorte  premente^  fuum  cupiens  relevare  dolorem, 
Aggravat ;  at  certe  tandem,  mihi  crede,  videbis 
Optatum  patientem  animo  contingere  finem  : 
Quofque  in  principio  trifti  fub  corde  dolores 
Pertulit,  eventus  fel-ix  penfabit  abunde. 

9  Praecipites  iras  inhibe  moderamine  certo, 

Ira  odium  gcnerans  ftultorum  in  corde  quiefcit, 

10  Tu  quoque  divinum  caveas  reprehendere  numen, 
Taliavaniloqua  fundens  dideria  lingua  : 
Secula  prxteritis  cur  non  praefentia  feclis 

iEqua  fluunt  ?  fortemque  magis  patiuntur  iniquam?' 
Atit  cur  prceteritx  fuerat  pars  optima  vitx  ? 
Nunc  fato  fequiore  fruor  ?  fi  talia  quaeris, 
Stultus  es,  &  procul  a  vera  ratione  recedis  ; 
Ergo  abiifte  Deum  fle6ti  fperare  querendo; 
Gonfiliis  Deus  ipfe  fuis  nam  cun&a  gubernat3 
Quascumque  in  tota  mundi  regione  geruntur^ 
Optatumque  facit  fan&os  contingere  finem, 
Quamlibet  innumeris  pateant  aliquando  periclis. 

11  Plurima  jundta  opibus  noftrae  fapientia  vitse 
Commodafert  fecum;  quicumq;  inftrudtus  utroq;  cft, 
Incola  Phoebseo  pofiti  fub  fidere  mundi, 
Dulcem  &  frugiferam  poterit  traducere  vitam, 
Atque  fui  memores  alios  praeftare  merendo: 

Hoc  facit  ut  patriae  fit  idoneus,  utilis  agris, 
Utilis  &  bellorum  &  pacis  rebus  agendis. 

12  Quippe  falutiferi  tutum  munimine  fcuti 
Protegit  humanam  mentis  fapientia  vitam ; 

Sic  quoque  praftat  idem  uuiiimoruni  copia  prafens ! 

Auahks 


4oS  E  CCLLS  I  ASflS 

Attamen  hoc  «qua  iibi  plus  fapientia  parte 
Vendicat,  intentum  nequeunt  avertcre  triftem 
Divitics,  dura:que  manum  uepellere  mortis: 
At  libi  dc\  otis  fapientia  vera,  timorquc 
Numinis  xtbcrii,  felicem  io  fecuia  vitam 
Perpetuat>  mortifque  gravi  de  lege  triumphat. 

13  Inclita  fadaDei,  nutu  qui  temperat  orbem, 
Ceroc  oculis ;  ecquis,  curvum  quod  reddidit  i!le, 
Corriget?  illius  nam  lcgibus  omnia  parent : 
Ergo  illius  opus  reprchenderc  velle  caveto, 
Quandoquidcm  tioi  nil  poteris  prodcife  querendo^ 
Nec  fletu  aut  lacrimis  divinam  vertere  mentem. 

14  Si  tua  procefLs  habeat  fortana  fecundos, 
Loetus  &  exfultans  prceientiDus  utere  rebus, 
Quae  bW  fupped  tat  cceli  indulgentia  ;  fed  cum 
Pcr  marc  nimbufum,  turbantibus  aequora  ventis^ 
Carbafa  terrificis  tua  funt  agitata  procdlis, 
Attento  perpende  animo,  quae  cauifa  tumcntes 
Excierit  riuchis,  pontumque  armaverit  ira  : 

An  fcelus  admilCs  aliquod  fpatietur  habenis, 
In  te  regna  tcnens,  an  amor  furiofus  habcndi, 
An  vana  ambitio,  aut  carnis  fcclerata  libidor 
Hoc  vigil  inquire,  &  quaerendo  detege  crimen, 
Dete£tumque  fatere  Deo,  faifufque  relinqae: 
Nec  minus  intentis  oculis  circumfpice,  tutum 
Qu&  ratione  queas  reperire  ac  tangere  portum  : 
Commoda  in  ambiguis  tibi  cura  haec  utraque  rebus: 
Hoc  quoque  perpcrtfum  memori  tu  mente  tcncto, 
Sortem  utramque  Deus  vario  difcrimine  miftam 
Temperat,  ut  ncqueant  mortali  femine  creti 
Eventura  fibi  ccrtis  prsnofcere  iignis. 

25  Omnia  qux  eveniunt  nitido  fub  fole  notavi, 
Invida  vita  licet  fpatiis  me  incluferit  arais  : 
Eit  qui  juftitiam  fequitur,  mentemque  manumquc 
Criminis  immunem  remict ;  fed  cxlus  iniquac 
Vi&ima  fcrtunce  cadit:  eft  qui  ianguine  d.xtram 
Polluit,  &  vitiis  totus  fcatet  undiquc  foedis, 
Et  tamen  illc  trahit  longaevae  ad  fera  fenectas 
Tempora  fepoiitam  procul  omni  a  turbinc  vitam, 

16  Ergo  tibi  puro  cum  religionis  amore 

Callida  juncta  regat  vitam  prudentia,  zelo 
Sic  cuutela  comes,  ferpens  te  admixta  columb© 

Servct 


C  A  P.    VII.  409 

Servet  ab  innumeris,  falva  pietate,  periclfs: 
Nam  faepe  ipfa  fuam  probitas  temcraria  vitam 
Abjicit,  accekratque  fibi  male  provida  mortcm  : 
Nec,  falsa  illufus  pietatis  imagine,  *  ir  s 
Dcftrue  corporcas,  animivc  mfrLge  vigorem, 
Nec  nimio  fcrmone  facrum  tu  numcn  auora  : 
Gordis  enirn  ccrncns  penetralia  Rccfcor  Olympi 
Non  prece  prolixa  capitur,  fcd  pe&ore  puro, 
Et  gemitu,  &  lacrimis  contrito  cordc  profufis. 
xy  Ne  tamen  impietas  laxis  graiictur  habenis, 
Dum  trahis  in  pcjus  fenfu  mea  verba  finiftro, 
O  homo  ftulte!  cave;  pariter  mentemque^manumque., 
Sordibus  a  fcelerum  vacuam  fervare  momento; 
Ne  mereare  oculis  fieri  fpe&acula  cun&is 
Triftia,  carnificis  dextra  trabe  nexus  ao  alta: 
Neve  ardo.e  gulce,  rapidove  cupidinis  ceftu,      (tam; 
Quamquam  haud  fponte,  tibi  propercs  abrumpcre  vi* 
Aut  etiam  fcelerum  furiis  agitatus  acerbis, 
Occultum  quaticnte  animo  tortore  flagellum, 
Sponte  tua  proprio  fodias  tibi  peftora  fcrro. 

18  Utile  confilium  tibi  nunc,  mihi  crede,  miniftro  :    . 
Hinc  ne  averte  gradum,  monitus  nec  rejice  noftros, 
Intcr  utrumque  tene,  medio  tutiffimus  ibis: 

Nam  iincera  Dci  reverentia,  firma  falutis 
Anchora,  &  humanac  ftatio  tutifilma  vitx, 
Hosc  docet :  hoc  fixum  ftatuunt  in  tramite  greflum, 
Qui  cafte  pia  ftcra  colunt,  errore  relicto. 

19  Plus  homini  longe  fapientia  roboris  addit, 
Confirmatquc  animum  cunccis  in  rebus  agendis, 
Dcnorum  quam  turba  virum  fulgentibus  armis, 
Ardua  turrigeri  tutans  faft:gia  muri : 

Hasc  facitutraro  titubent  veftigia  lapfu, 

H^c  facit  ut  labeiis  iterumque  iterumque  refurgat. 

20  Nam  lapfus  vitare  nequit.  nec  criminis  expers 
Ullus  in  orbe  fuam  potis  eft  traducere  vitam  : 
Sed  minimum  peec&nt  quibus  eft  fipientia  cuitos, 
Dire&rixque  operum  confcrvatrixque  fuorum  : 
Illa  falutifcrse  monftrat  compendia  vit#. 

21  Ne  nimis  attentas  da  verbis  omnibus  aures, 
Sicubi  quis  tacitis  loquitur  fecreta  fufurris, 

Ne  forte  ipfe  tuum  famulum  tibi  dira  precantem 
Deprendas,  rabidoque  animum  rapiare  furore  : 

p  f  f  Sxpc 


410  ECCL  ES  I AS?  I S 

Sxpc  modo  fimili  tua  te  mcns  confcia  novU 
Devovifle  alios,  &  codcm  criminc  damnat  : 
Cur  aliorum  crgo  in  vitiis  tam  ccrnis  acutiim  ? 

23  Cun&a  hxc  ipfc  equidcm  ftudio  prudcnte  notavi  : 
Tunc  ego  celia  tuac,  dixi,  fapientia  !  fedis 
Culmina  contingam:   fed  mc  mcns  vana  fefellit. 

24  Quis  rcpcrire  tuam  potis  efl  indagine  fedem, 
Tam  vaftis  hominum  fpatiis,  qux  gcnte  rcmota  es? 

2^  Scd  licetobfcuris  latcant  tot  claufa  fub  umbris, 
Non  tamcH  abjicio  mcntem,  (tudiumvc  rclinquo, 
Nobilitas  gencroia  animi  non  fra&a  labori 
Succubuit,  ceflitve  maiis  :  myiteria  rcrum 
Pergit  &  occultas  avide  perquirere  caulliis, 
Qiiantaque  ftultorum  teneat  vefania  mentes, 
Inrlammetque  animos  diro  impictatis  amore. 
16  Tum  vcro  inventum  cft  aliquia  mihi  morte  vcl  ipsl 
Fellis  habere  ma0is,  mulier,  quos  fubdola  corde  eft, 
Blanditiifque  fuis  juvenili  retia  turbse 
Sternit,  &  in  laqueos  miferum  fcducit  amantem, 
Sedu&um  cap:t,  cap.um  quoque  detinet :  illam 
Effugiet,  cujus  Domini  rcvcrcntia  pe&us 
Incolii,  aft  illi  fcclcratus  praeda  futura  cft  : 
Hunc  meretricis  amor  vinclis  conftringit  ahenis, 
Stultaque  mcllifluis  captivat  pe£cora  diftis. 

27  Hoc  quoque  compertum  eft  fcrutanti  fingula  rerum^ 
Luftrantique  oculis  paflim  mortalia  fixis, 

28  Ut  numerum  rcperire  queam,  quem  quaerere  pcrfto, 
(Dixerat  adrnonitor)  fed  adhuc  mens  nefcia  vcri 
Hxrct,  &  ambiguo  trepidat  fententia  motu, 
Unum  in  mille  viris  aliquem  quandoque  notavi, 
Pe&ore  iincerum,  &  vera^  pietatis  amantem, 

Scd  non  feminese  mihi  tanto  ex  agmine  turbx 
Unica  vifa  fuit,  fincera  praedita  mente, 
Intima  corda  gerens  biandae  conformia  linguse. 

29  Non  poilum  inniunerasfcelerumcomprendereformas. 
Nequitiaeque  modos  varios,  fraudifque  maligns; 
Hoc  certe  humanx  vincit  molimina  mentis : 

Qua  tamen  hoec  prima  veniant  ab  origine,  noftros 
Eminet  ante  oculos  manifefto  in  lumine,  fexum 
Fecit  utrumque  Deus  re&umquc,  &  crimine  purum; 
Ambo  tamen  fubito  refto  de  tramite  greflus 
Deflexere  fuos,  Stygio  ferpentis  ab  aftu 

Sc- 


C    A    P.      VIII.  4ir 

SeduSJ,  legemque  Dci  fprevere  verendam  : 
Dumque  umbras  avide  itulti  ample£tuntur  inanes, 
Se  miferi,  ftirpemque  fuam,  ferofque  nepotcs, 
Prolapfi  fubita  fimul  involvere  ruina, 

C     A     P.     VIII. 

AN  tibi  pergratum  eft,  fi  plebs  tibi,  vertice  prono» 
Dicat,  Ave !  &  fupplex  Dominum  te  voce  falutet? 
Adfpectus  venerata  tuos,  vultumque  verendum  ? 
Tunc  fac,  vera  tuam  dccoret  fapientia  mentem, 
Qua  juftum  &  re&um  a  pravo  difcernere  poffis : 
Pedtora  cceleftis  fapientia  fi  colat,  illinc 
Manat  in  externos  decor  &  reverentia  vultus, 
Exornatque  humilis.frontem  veneranda  Quiritis 
Gratia,  regalemque  oculis  infundit  honorem. 

,  Hoc  quoque,  quod  moneo,memori  tu  mente  teneto: 
Confilium  ne  fperne  meum  :  parere  memento 
Regibus,  &  leges  auguftas,  juraque  fcrva, 
Quandovoluntati  divinac  haud  diffona  conftant: 
Hoc  jubet,  hoc  mandat,  violatorique  minatur> 
Sidereo  lex  mifla  polo,  dux  unica  vitae, 
Cui  tua  perpetuo  lingua  eft  obnoxia  voto, 
Jurandoque  tuum  caput  obftrinxiffe  fateris. 

|  Hinc  vero  utilitas  ipfi  tibi  provenit  ingens  ; 
Hac  ratione  queas  fecuram  ducere  vitam, 
Immunemque  malis :  nam  cum  Rex  voce  tremenda 
Intonat,  &  rabidas  jaculatur  fulmina  linguae, 
Cum  fremit,  irarumque  omncs  eftundit  habcnas, 

\  Fa£ta  puta  qusecumque  jubet:  Si  dixeritolim, 
Prascipites  famuli  rapite  hunc,  cruciataque  duris 
Corpora  tormentis  Stygiae  demittite  morti  : 
Protinus  hi  faciunt,  ftat  pro  ratione  voluntas, 
Didtaque  pondus  habent,ubi  dirum  ac  trifte  minatur: 
Ecquis  enim  Regem  increpitet,  fic  ora  refolvens? 
Quid  facis  ?  heus  !   rabidum  frenis  inhibere  furorem 
Incipe,  cur  tumidas  adeo  exariefcis  inT  iras  ? 

f  Tutus  aget  vitam  procul  omni  a  turbine,  quifquis 
Mandatis  facilem  dederit  regalibus  aurem  : 
Cautus  enim  fapiens  diftinguit  tempora  ierum, 
Nec  temere  ille  caput  regalibus  objicit  armis, 

Fffi  Cum 


4t2  ECCL  ES I ASF IS 

Cum  Regi,  pariterque  Deo,  parere  liccbit, 
Regna  ncc  cetherio  pugnant  pcreunta  regno. 

6  Non  tamen  ufque  adco  duros  fapicntia  cafus 
Effugit,  at  miferas  patitur  mala  plurima  vitap. 

7  Quippe  eventa  latent  dcnfis  obfefla  tenebris : 
Nefcia  mens  hominum  fati,  fortifque  futurae, 
Per  praceps,  per  acuta,  ruit,  modcramine  nullo, 
Nec  ventura  oculis  potis  cft  difcernere  lippis  : 
Ecquis  cnim  valeat  certis  praedicere  fignis, 

Quac  fugiunt  fng;Lm,  fub  nofte  latcntia,  vifum? 

8  Hasc  quoque  communis   pariter  fors  omnia  mifcct  ; 
Morte  pari  rapitur,  fimilique  occumbere  fato, 
Cogitur,  in  folio  refidens  Rex  ipf-  fuperbo, 

Et  pauper,  medio  refidens  in  ftercore  :  turres 
Auguftas,  tenuefqne  cafus,  difcrimine  nullo, 
Pallida  mors  populat,  mors  fceptra  ligonibus  oequat: 
Copia  nulla  fugas:  nec  figna  relinquere  fas  eft, 
Haec  n.bi  bellavocant:  fraudis  fcelerumque  miniftri, 
Nequitioe  qui  cun&a  fuas  fore  prona  putabant, 
Non  tc-men  eludent  rigidi  jus  trifte  fepulcri, 
Retia  terrLilis  nequeunt  evadere  mortis. 

9  H#e  ego  rimando  nitidi  fub  lumine  folis 
Omnia  perfpexi :  perfaepe  ad  culmina  rerum 
Injuftis  creviffe  datur  :  rapiuntque  feruntque 
Innoc-os,  ferroque  necant  vel  fraude;  fed  illo$ 
Exitium  cruaele  manet :  tolluntur  in  altum 

io  Ut  lapftf  graviore  ruant.    Perfaepe  tribunal 
Impius  adfcendit,  quod  afylum  dulce  piorum 
Debuerat  fier.  :  tunc  vi  gerit  omnia  paftim, 
Cummaculatque  fiam  jurtonm  fanguine  dextram  : 
Sub  pedibus  jus  fifqueprcmit  violcntia,  dcnec 
Lethifera  mors  atra  manu  fine  fine  furentem 
Corripiat,  Ldrique  modum  fic  ponat :  at  ille 
Protmus  sstcnf  ■ ,  fato  rapiente,  tenebris 
Obr    tuf,  longaque  jacet  fub  nocle  fepultus, 
Turoator  grav;s  ille  jacct,  quem  cundla  tremebant ; 
O  fervare  modum  donvnandi  ignara  cupioo  ! 
O  vaiic. !  6  fragilis  perituri  gloria  fceptri  ! 

j  i  Nempe  quod  haud  fubito  culpam  fua  poena  coercet, 
Juflitije  quoc  figna  fix  ple&endo  fceleftos 
Rara  dat  omnipotens  magni  Dominator  Olympi : 
Propterca  gens  casca  hominum  violenter  in  omnem 

Nequi* 


C     A    P.      VIII.  4I3 

Nequitiam  fine  lege  ruit;  fe  accingit  ad  omne 
Flagitium,  laxifque  furens  bacchatur  haoenis 
Illa,  nec  aeternam  fibi  poenam  initare  treimfcit. 

12  Ne  tamen,  hoc  vifo,  pietas  laoetadta  fatifeat, 
Demittatve  animum,  fcd  fpe  caput  erigat,  altum: 
Namque  impune  licet  multos  cxegcrit  aqnos 
Impius  abfque  metu,  centenaque  crimina  nullo 
Vindice  perficiat,  fcelerumque  in  fordc  fenefbat; 
Felix  ille  tamen  Domini  qui  numen  adorat, 

Et  Domini  pia  jura  colit,  legefque  vcKndas: 
Poft  mortem  nam  corporeis  mens  libera  vinclis 
Scandet  in  aetherii  radiata  palatia  cceli. 

13  At  minime  fclix  erit  impius,  illius  aevum 
Effugiet  rapido  veluti  levis  umbra  volatu, 

Tum  vero  in  Stygias  mox  praecipitabitur  umbras: 
Hic  fine  fine  luet  fceleratae  crimina  vike, 
Hic  lacrinias  fine  fine  dabit,  fine  fine  dolebit, 
Extendetque  fuos  feclorum  in  fecula  fluus. 

J4  Ergo  animis  vos  efte  bonis,  qui  pe&ore  puro 
Numen  adoratis  Domini,  nec  corda  dolore 
Fra£ta  cadant,  durifque  negent  fuccumbere  rebus, 
Quamlibet  adverfas  moveat  fortuna  procellas : 
Sospe  etenim  in  pofitis  fub  folis  lumine  terris 
PrefTa  jacet  pietas,  variifque  obnoxia  damnis: 
Et,  contra,  impietas,  blandae  fuper  sequora  ve£hi 
Profperitatis,  agit  vitam  fine  nube  ferenam, 
Sed  cito  in  aerios  volat  illa  evanida  ventos. 

15*  Nunc  igitur  monitis  animos  advertito  noftris. 
Ecquid  enim  potero  melius  fuadere  monendo: 
Quicumque  haud  ficto  veneraris  pe£tore  numen, 
Incola  Phoebaeo  poiiti  fub  fidere  mundi, 
Accipe  cum  liquido  Cerealia  munera  vino: 
Arripe,  dum  fas  e(t,  pereuntis  commoda  vitx. 
Laetus  &  exfultans  animo:  fugientia  promta 
Gaudia  carpe  manu,  coeleftibus  utcre  donis, 
Dum  licet:  extemplo  fugit  irrevocabiie  tempus. 

16  Nam  juvat  infanos  animi  compefccre  flu&us, 
TEternique  Patris  nullum  reprehendere  fa&um, 
Quam^uam  adverfi  bor:s  aliquando,  &  Ixta  fceleil:'s, 
Obveniant  fub  utroque  polo  degentibus;  ipfe, 
fpfe  ego  fiderei  luftrabsm  fa&a  Tonants, 
Ja&a  per  immenfum  peragit  quos  fingula  mundum: 

Hoc 


4i4  ECCL  E  S  1  AS<T IS 

Hoc  ftudio  traduco  diem,  traduco  tenebras, 
Perv'gil,  &  placido  caruerunt  lumina  fomno. 
17  Noji  tamen  illorum  abftrufas  indagine  cauflas 
Detegc  >,  nec  video  denfis  obfefla  tenebris 
Pivini  confulta  animi,  quo  tcndcre  pergant: 
Tu  vero  reverere  Deum,  quem  prendere  nefcis, 
Nec  modulo  metire  tuo,  qui  numine  fan&o 
Unicus  aeternas  orbis  moderatur  habenas, 
Arbitrioque  fuo  mortalia  cun£ta  gubernat: 
Non  potes  illius  fenfus  aperire  repoftos, 
Scilicet,  hanc  vaftam  ingenio  qui  tentat  abyflum, 
Oceani  metitur  aquas;  quin  mente  fagaci 
Prxditus,  huc  penetrare  parans  fpem  nutrit  inanem; 
Ncmpe  licet  focias  labor  &  fapientia  vires 
Contulerint,  arcana  Dei  referare  nequibunt 
Abdita,  nec  tenebris  poterunt  educere  cjcci^ 

c  a  p.    ix. 

HJEc  ego  follicita  luflravi  fingula  cura, 
Ut  monftrarem  aliis,tenebrifq;  exferta  docerem : 
Nempe  quod  immunes  fcelerum,  fraudifq;  pudendae, 
Et  vera  pietate  graves,  duce  riumine,  cun&as 
Res  peragunt,  pacemque  gerunt  &  praelia,  clavym 
Divina  retinente  manu,  circumque  gerente: 
Nec  tamen  inde  licet  certis  cognofcere  fignis, 
Quem  Pater  omnipotens  miro  dignatur  amore, 

2  Profequiturve  odio.  Pariter  fic  omnia  paflim 
Omnibus  eveniunt;  pariter  pravumque  piumquc, 
Infontem  fontemque,  immundum  &  crimine  purum, 
Cultoremque  Dei  contemtoremque  perennis, 
Nunc  fors  dura  premit,  vultu  modo  laeta  benigno 
Refpicit,  ac  dubiis  venit  &  fugit  improba  pennis : 
Impius  &  pietatis  amans,  nomenque  verendum 
Qui  temerare  Dei  metuit,  quique  ore  profanat, 
Lumine  dum  vit#  fruitur  mortalis,  uterque 
Nunc  moerore  gravi  pjremitur,  nunc  peftore  loeto  eft, 
Obvius  ambiguis  incerti  cafibus  acvi. 

fi  O  hominum  vita  infelix !     O  fubdita  duris 

Vita  malis,  quam  nos  agimus  fub  lampade  Phoebi! 
Jpjuftos  juftofque  locans  difcrimine  nuUo ; 

Impius 


C     A    P.      IX.  41^ 

Impius  atque  pius  parili  nunc  fortc  fruuntur, 
Atquc  idcirco  caput  tollcns  impune  vagatur 
Gcns  vefana  hominum,  fcclcrumquc  libidine  rapti? 
Nequitix  dant  frena  fux,  dant  frcna  furori, 
Dum  lux  alma  manet,tandcm  in  cava  bufta  trahuntur. 
Tum  demum  gclida  taciturna  in  fcdc  quicfcunt: 
Quis  furor  ifte  fuit  fcelcratam  duccrc  vitam, 
Qux  fubito  aufugiens  miferos  inopcfquc  rcliquit! 
jamque  jaccnt,  nec  fpc  fortis  mclioris  aluntur. 

4  Quifquis  eif  m  vivos  intcr  v;talious  auris 
Vefcitur,  in  duris  iibi  lseta  ac  dulcia  rcbus 
Eventura  putans  animum  fpc  fuftinet  xgrum; 
Maxima  follicitx  futit  hxc  folamina  \itx  : 
Nam  canis  exanimum  prxccllit  viva  leoncm. 

y  Quifquis  cnim  fruitur  vitali  lumine,  mortcm 
Jam  jam  inftare  videns,  vcnienti  occurrere  fato 
Ille  parare  poteft ;  ut,  cum  fua  membra  reliquit, 
Spiritus  xtheriam  fcandat,  novus  incola,  fedem, 
Angelico  plaudente  choro;  non  corporc  functx 
Hoc  prxftare  valent  animx;  ncc,  quidquid  in  orbe 
Humano  geritur,  norunt^  nec  nofccre  curant: 
Mercedem  exadti  nitido  fub  fole  laboris 
Jam  tulerunt;  fpes  nulla  aliud  mercedis  habendi. 

6  Horum  fama  etiam  fociorum  e  mentibus  omnis 
Exfulat,  horum  etiam  maerores,  gaudia,  livor, 
Blandus  amor,  flagrans  odium,  cum  flamine  vits, 
Cunfta  iimul  tenues  abeunt  fugitiva  per  auras: 
Nec  rerum  aurato  nitidi  fub  lumine  Phoebi 
Gcftarum  hinc  ullam  datur  his  attingere  partem. 

7  Quid  facias  igitur?  bona  tu  pereuntia  capta, 
Dum  finit  hora  fugax :  reparent  Cerealia  vires 
Munera,  lxtificum  relevet  tibi  pe&ora  vinum : 
Hoc  decet,  xtherei  probat  hoc  Dominator  OlympL 

5  Unguenta  exhilarent  caput,  &  tibi  corpora  cingat 
Veftis  hypcrboreas  imitans  candore  pruinas. 

9  Cum  conforte  tori,  dulci  cum  conjuge,  lxtus 
Exige  fcpofitis  xv\m  irreparabile  curis: 
Dum  fragilis  tibi  vita  manctfub  lumine  Phcebi, 
Dum  fragilis  tibi  vita  manet,  Regnator  Olympi 
Quam  tribuit:  merccs  etcnim  tibi  fola  laboris 
Illa  catur  nitidi  rutilo  fub  lumine  Phoebi. 

10  Quod  tibi  contingit  faciendum,  hoc  perfice  totis 

Viribus; 


4.i6  ECCL  E  S  I AS? 1  S 

Virbus:  Ah!  gclido,  tua  quo  via  ducit,  in  antro 
Ingcnii  fax  nulla  micat,  fapientia  nullum 
Praeftat  opus,  nullofque  parit  folcrtia  frudtus. 

11  Hoc  quoque  confpexi  rutila  fub  lampade  Phcebi, 
Non  fcmper  cclcr  in  curfu,  ncc  fortib  in  armis, 
Victor  abit,  lauroque  caput  viftrice  coronat; 
Nec  femper  fapiens  incommoda  pcllerc  novit 
Importuna  famis,  nec  acervos  mcnte  fagaci 
Nummorum  accumulat,  opibus  nec  femper  abundat, 
Nec  bcne  promeritos  fe&atur  gratia  cundos: 
Tam  dubia  fubnixa  rota  fors  omnia  verfat. 

12  Nefcia  gcns  hominum  fati,  fortifque  futurac; 
Squamiger  incautis  ut  cum  fecat  sequora  pinnis 
Armatos  rapit  ore  cioos,   xrique  recurvo 
Fixus  abire  fuga  nefcit,  pcndetque  prehcnfus: 
Et  vclut  ex  alto  volucris  levis  aethcre  penna 
Remige  fertur,  &  in  folida  veftigia  terra 

Cum  pofuit,  laqueos  cito  praecipitatur  in  ar£los: 
Sic  cito  gens  hominum,  venturi  improvida,  duris 
Illaqueata  malis  haeret:  fuga  nulla  malorum  eft. 

13  Hxc  quoque  confpe&a  eft  oculis  fapicntia  noftris 
Auricomae  fub  luce  facis,  fapientia  noftro 

14  Ingens  vifa  animo:    Fuit  urbs  tenuiflima,  paucis 
Culta  viiis,  n-llis  inftru&a  paratibus:  Hanc  Rex 
Maximus  innumeris  equitum  peditumque  pctebat 
Agminibus,  densaque  illam  oblidione  prcmebat: 

15  Hic  pauper  tamen  unus  erat;  cui  quamlibet  eflefc 
Res  angufta  domi,  longe  tamen  omnibus  unus 
Ingenii  virtutc  fui  prasluxerat;  ille 

Coniiliis  urbcm  prudentibus  eruit;  at  non 
Urbs  illi  acceptam  referebat  grata  lalutcm, 
Nec  lauro  &  meritis  rcdimibat  tempora  fcrtis. 
i5  His,  ego,  confpe&is,  dixi,  fapientia  prceftat 
Viribus,  at  pauper  fipiens  contemnitur;  ejus 
Verba  abjeda  jacent;  placidamque  his  abnuit  aurciti 
Dives  agris,  dives  pofitis  in  foenore  nummis. 

17  Si  tamen  illius  placido  quis  pedtore  verbis, 
Irtentaque  piis  monitis  fc  praebeat  aure, 
Hunc  magis  alliciet  placido  vox  illa  fufurro, 
Murmura  quam  ftolidoe  late  refonantia  linguae; 

18  Et  magis  hoftiles  frangit  fapientia  vires, 
Fortia  quam  nitido  radiata  haftilia  ferro : 

Sed 


4.7 


C    A    P.      X. 

5ed  tamen  unius  vitio  quandoqiie  fcelefti 
Fabrica,  quafndodhl  fapicritia  condid;t  artc, 
Deftruitur,  fubitamque  trahit  cbnvulfa  ruinam. 

C     A     P.      X. 

Slcut  ab  exanimis  mutantur  aromata  ffiro&ftj 
Artiiici  compofta  manu,  dulcedine  captae  ' 
Suavibus  unguentis  cum  immcrfa  cadavera  linquunt 
Ac  liquidi  foetore  gravi  foedantur  odorcs : 
Sic  quoque  ftultitix  minimum,  fapientia  claros 
Quos  facit,  exiguae  maculatos  cfimine  labis 
Dedecorat,  celeb^es  nebulis  obducit  honores, 
a  Vir  fapicns  peragit  feliciter  omnia;  fcd  qui 
Mentis  inops  res  aggrcditur  facit  omnia  prave, 
Succelfuque  carent  afti  iine  mente  labores. 

3  In  mediis  ubicumque  viis  malefanus  oberrat 
Stultus,  &  in  plateis  veftigia  figit  apertis, 
Stultitiam  celare  nequit,  manuumque  pedumque 
Motibus  hxc  oculis  manifefta  eft  undique  cunSisi  . 
Nec  miniis  hanc  prodit  turbati  infania  vultus. 

4  Ira  magiftratiis  ubi  te  premit  afpera,  numquam 
Officio  difcede  tuo;  fed,  Icefus  ab  illo, 

Fer  paticnte  animo :  rabidas  patientia  mentcs 
Lenit,  &  horribilem  vinclis  premit  illa  furorcm, 
j  Hoc  quoque  fpcftandum  nitidi  fax  aurea  mundi 
Luminibus  noftris  dederat  miferabile,   fed  quod 
Fluxit  ab  infani  ftulto  mcderamine  Regis : 

6  Stultitia  excelfum  confcendit  culmen  honoris, 

7  Dejiciturque  gradu  fapientia.  Lumina  fcepe 
Hoc  mea  viderunt  fieri,;  pcr  rura,  per  urbes : 
Mcntis  inops,  magna  famulum  ftipante  caterva^ 
Quadrijugis  inve&us  equis,  in  fe  ora  tfahcbat 
Undique  fpeftantis  populi,  dum  divitc  juxta 
Praeditus  ingenio,  quia  fola  pecunia  dcfit, 
Solus  inopfque  fuum,  comitante  fatellite  nuflo," 
Carpit  iter,  fpretoque  premit  veftigia  grefla. 

8  Qui  puteum  fodit,  alterius  qui  rctia  vitx 

Clam  ftruit,-  ille.  ftbi  interitum  parat  ipfe,  fuifqdJ 
Implicitus  laqueis,  nullo  auxiliante,  jacebit: 
<£ui  vero  irriguos  fcptum  perrumpit  in  hortttj 
Ggg 


418  ECCLESIAStflS 

Per  fcelus  atquc  nefas,  rabido  mox  dcntc  pctctnr 
Scrpcntis-,  media  taciti  latitantis  in  herba. 
9  Saxa  *oco  quicumque  movet,  lxdctur  ab  illis; 
Nec  flcile  evadit,  rindit  qui  ligna  fccuri, 
Quin  ictu  fua  crura  pctat,  iibi  vulnera  figat: 
Sic,  aliis  nocumenta  parans,  iibi  noxius  ipft  cft; 
Sic  &,  amicitias  alicnas  rumpcrc  quifquis 
Tentat,  fefc  odiis  aliorum  cxponit  acerbis.- 
io  Si  tibi  fcrri  acics  viduatur  acumine,  ncc  tu 
Hanc  reparas,  tritoquc  facis  juvcncfccrc  faxo, 
Quid  tibi  reftat  adhuc?  tunc  vi  majore  fijcurim 
lmprimc,  tunc  geminas  plagac  fuperaddito  vircs: 
Si£  tibi  ii  ingenii,  vcl  opum,  iit  parva  facultas, 
Quod  deeft  ingcnii  vcl  opum,  ne  coepta  rclinquas, 
Hoc  labor  affiduus,  duplicataque  cura,  rcpendat: 
Hoc  docet  innumcris  quae  fc  fapicntia  rcbus 
Diciit,  &  ad  varios  varic  fc  accommodat  ufus. 

11  Dira  veneficii  fcrpcns  licct  infcia,  mcmbris 
Yulncra  tabifico  figit  lcthalia  morfu: 
Haud  aliter  lcihum  dat  inevitabile,  fxvo 
Vulnerc,  garrulitas  rabidae  temcraria  lingux'. 

12  Sicut  enim  fapiens,  re&o  moderaminc  linguac, 
Utilis  ipfc  iibi  cft,  aliis  quoque  multa  miniftrat 
Commoda;  iic  ftultus,  frcnis  inhibere  loquelam' 
Nefcius,  ingcntcs  aliifque  fibique  dolores 
Parturit,  at  vero  inprimis  fibi  noxius  ipfe  eft, 
Cbrutus  ipfc  fua  perit  ille  voragine  lingux. 

13  Stultitiam  effutit,  fari  fimul  incipit,  at  cum 
Progreditur  fcrmonis  iter,  prorumpit  in  omne 
Flagitium,  laxifque  furens  bacchatur  habcnis. 

14  Mos  quoque  fiultorumcft  multas  effundere  voces, 
Verbaque  vaniloqud  cumulare  improvida  lingua, 
Spequc  futurorum  ftolido  iibi  pe&ore  plaudunt 
Ambigua,  cum  nemo  fciat  mortalis  in  orbe 
Quid  fcrat  hora  fcquens ;  latitant  fub  no£te  futura : 
Ecquis  enim  tenebris  valet  hsec  educere  coecis? 

15-  Stultorum  gcnus,  incafsum,  fruftraque,  laborat, 
Semper  &  in  curis  confumit  inanibus  aevum, 
Nam  veram  quaerendo  nequit  repcrire  quietem. 

16  Vae  tibi,  terra!  tuas  ubi  Rex  qui  tra&at  habenas 
Eft  puer,  indulgcntque  gulae,  qui  jura  miniftrantr 
Mcuie,ubi  fol  liquidis  primum  caput  exferit  undis. 

if  FeliX 


C    A    P.      XI.  4I9 

iy  Felix  terra!  tuas  ubi  Rex  qui  tra&at  habenas, 
Regali  ingenio  cft,  &,  qui  tibi  jura  miniftrant, 
Officii  numquam  immemores,  ubi  monia  regni 

Sunt  obeunda,  cibis  oncrant  fua  membra,  fed  apto 
Tempore  difcumbunt  epulis,  &  corpora  duris 
Feffa  minifteriis  mulcent,  rcparantque  labori, 
Non  ut  luxurix  laxentur  frcna  pudendac, 
Viribus  at  vcgeti  prxfcripta  ad  munia  furgant. 
j8  Paulatim  occultis,  domino  torpente.  ruinis 
TeQa  cadunt,  luit  has  meritp  focordia  pcenas, 
Atque  minutatim  terne  dilapfa  recumbunt. 

19  Feftivis  funt  apta  jocis  conviyia,  vinum 

Cor  levat,  at  folus  rcfpondet  ad  omnia  nummus, 
Solus  &  ad  cundtos  pariter  fe  accommodat  ufus. 

20  Sacrilegis  claufo  lacerare  in  peftorc  verbis 
IUum,  qui  diadema  gerit  rcgale,  cavcto, 

Aut  vomcre  in  procercs  rabidx  mala  toxica  lingux, 
Interiore  domus  relidcns  in  fedej  hominum  gens 
Si  tacet,  aerias  referent  tua  verba  volucres: 
Ad  poenam,  aligero  populo  prodcnte,  trahcris 

c    A    p.    XI. 

NE  dubita  liquidis  panem  committcre  lymphiff, 
Poftmultos  rcditille  dics,  cum  foenorc  multo: 
Non  qux  prceteritis  vidit  benefa£ta  diebus 
Omnipotens,  neglefta  jacent,  nec  fruge  carcbunt: 
Nec  qui  fidereum  precibus  pulfivit  Olympum, 
Pefiore  contritus,  vacuus  mercede  manebit, 
Sera  licet  veniat,  veniet,  mihi  credito,  tandcm. 

2  Munificas  memor  efto  manus  extenderc  fcptem 
Pauperibus,  nec  tu,  veniat  fi  oftavus  ad  xdes 
Forte  tuas,  occlude  forcs,  inopemvc  remitte: 
Scilicet  humanas  fugiunt  te  incommoda  vittp 
Plurima,  quae  variis  adeo  eft  obnoxia  damnis, 
Et  tantum  in  levitate  fua  conftare  videtur. 

3  Nubila  fe  in  liquidas  folvunt  praegnantia  guttas, 
Lataque  laetifico  perfundunt  arva  rigatu: 

Tu  quoquc,  ut  a  mutis  capias  documenta  magiftris, 
Nubis  ad  exemplum  gravidae,  quac  Ipoflte  liquetytes 
Frodiga  fundit  aquas  fitibundce  in  guttu.ra  terrx. 

G  g  g  2  D»K| 


420  ECCLES  I  ASf  1S 

Divcs  opum  lis  largus  opis,  ncc  durus  egenuiri 
Rejice,  fcd  miferos  aliorum  refpicc  cafus, 
Refpeftos  miferare  animo,  miferanfquc  corufcum 
E  loculis  dcprcme  tuis  ac  fpargc  metallum 
In  viduas,  vetulos,  pucrofquc  parcntibus  orbos: 
Hoc  decet,  hunc  ccquum  cit  mortali  infiitere  callem: 
Jndomitas  nam  fceva  manus  mors  omnibus  seque 
Injicit,  &  paritcr  ditcs  inopefque  prehenfos 
Arripit,  &  moefhis  Erebi  dctrudit  ad  umbras: 
Hic  fua  quemqucmanet  mcrccs,  prout  vita  peraitaeft ; 
Prxmia  digna  bonis  vcniunt  hic,  poena  fcelcltis 
Debita3  cum  fxvo  fati  illacrimabilis  cnfe 
^rocubuere;  velut  quercus,  cum  caefa  fecuri 
Congemuit,  traxitque  jugis  avulfa  ruinam, 
Sive  cadat  tcpidos  frondenti  vertice  in  Auftros, 
Seu  cadat  in  Scythici  Borealia  frigora  ponti, 
Qua  cadit  illa  manet;  nec  feie  attollit  in  altunj 
Rurfus,  &  in  folito  pandit  faa  brachia  trunco. 

4  Qui  metuit  ventos,  non  audet  femina  terrse 
Credere;  hcc  referet  meffem  lcetatus  opittiam, 
Qui  timet  imbriferi  minitantia  nubila  coeli. 

y  Qua  ratione  animus  teneros  infantis  in  artus 
Infinuatus  eat,  fefeque  per  omnia  fpargat 
Membra,  fed  humani  fugiat  fpe&aculavisus, 
Te  latct  hoc;  nec  te  minus  hoc  latet,  ofla  teljelja 
Qua  ratione  fuum,  media  genitricis  tn  alvo, 
Nutrimentum  habeant,  feniimque  increfcere  pergant, 
Atque  minutatim  prsegnantis  vifcera  tendant : 
Sic  quoque  divinas  tibi  fa&a  ingentia  dextros 
Sunt  ignota;  tuae  fugiunt  hasc  lumina  mentis: 
Non  potes  haec  oculis  pcnetrare  impervia  lippis. 

6  Exoricnte  die,  fementem  credere  terroe 

Incipel  nec,  liquidas  ubi  fol  defcendit  in  undas, 
JDefine;  quis  poterit  certis  prsdicere  fignis, 
An  tibi  no&urnus  labor,  an  tibi  forte  diurnus, 
Ex  voto  ccfTuru.     rit,  vel  forfan  utrumque? 

*j  Lux  ocuius  fplcndore  rapit,  lux  aurea  Phoebi 
pellici:  humanos  animos,  &  pedtora  palpat 

8  L^titia.     §ed  tu  fpatiofe  tempore  vitae 
Si  frueris,  longumque  trahis  fcliciter  sevum, 
Donec  ad  occiduas  venias  extrema  feneftae,' 
Mente  tamen  reputa  longs  venientia  no6tis 

Tempora^ 


C    A    P.      XII.  42X 

Temporac,  fub  gelido  tibi  traducenda  fepulcro: 
Nil  niii  quod  prorfus  vanum  eft  tibi  vita  miniftrat. 

9  Laetitia  exfulu,  juvenis!  juvenilibus  annis, 
Et  tua  fepofitis  hilarentar  pe&ora  curis  : 
Carpe  voluptates  varias.  genioque  libenter 
Gratificare  tuo :  nulli  dulccdine,  nullis 
IllecebriSj  quafcumque  oculis  animoque  requiris> 
Abftineas ;  at  mifta  tamen  fint  feria  laetis  : 
Judicis  ad  magni  tandcm  rapiere  tribunal. 

1°  Ergo  abfifte  animum  ftudiis  corrumperc  pravis, 
Nec  tua  flagitiis  maculentur  membra  pudendis, 
Namque  juventa  fugax  rapido  volat  ocior  Euro- 

C     A     P.     XIL 

AU&oris  memor  efto  tui  jam  in  flore  juventa 
Purpureo,  firmata  fuis  dum  corpora  nervis 
Saha  vigerit,  folidseque  fuo  ftant  robore  vires  : 
Dum  tibi  tempus  abefttriftis  lugubre  fene&ac, 
Dum  tibi  decrepitae  procul  abfunt  taedia  \hxf 
Lingua  nec  in  miferas  fenii  languore  querelas 
Solvitur:  Ah!  cur  fata  gradum  tardata  morantur? 
Hei  mihi !  vivendi  quod  adeft  jam  nulla  voluptas ! 

2  Dum  tibi  luna  fuum  referunt  fraterque  nitorem, 
No&urnas  nec  flamma  facis,  nec  flamma  diurna^ 
Aftraque  fufcantur  nitidos  caligine  vultus, 
Nubila  nec  pluviis  redeunt  tenebrofa  fugatis. 

3  Scilicet,  occidui  in  duris  languoribus  aevi 
Cuftodes,  quei*  cura  domus  commilTa  tuendx, 
Debilitate  firriul,  gelidoque  horrore,  tremifcentj 
Atque  viri  curvos  validi  fledtentur  in  arcus ; 
Verfantefque  molam,  numero  pereunte  fuorum^ 
Abiiftent  aflueto  operi,   tenebrifque  tegentur 
Qui  genfnjm  geminis  caput  exferuere  feneftris. 

4  Cundtaque  per  plateas  claudentur  limina  cun&as, 
Dum  fonat  exiguo  mola  circumflexa  fufurro, 
Mollis  &  ex  oculis  pariter  cum  voce  volucris 
Criftatae  fopor  aufugiet,  corpufque  monebit 
Invifo  relevare  toro  ;  tenuique  crepabunt 
Murmure  fuavifonae  labefadta  voce  puellae. 

«  Tunc  miferis  quodcumque  vident  fublime  timorern 

Itf- 


42*  ECCLES I ASfiS 

Injiciet,  terrorque  viam  fpargetur  in  omnem, 
Fervida  cum  rapidos  circumvehit^ingula  currus: 
Tum  grave  vel  minimam  fuerit  portare  cicadam, 
Atque  cupido,  animum  folitus  ftimulare,  relinquet: 
Jamque  domum  genitus  mortali  e  ftirpc  pcrcnnem 
Ingreditur,  plateafque  tegunt  pia  turba  dolentum, 
Exanimum  comitans  ad  triftia  bufta  cadavcr, 
Et  luteam  gelido  maffam  impofiturafcpulcro. 

6  Au&orem  ergo  tuum  colito  nunc,  dum  tibi  dulcis 
Vita  manet,  nec  dum  nivei  compago  metalli, 
Jucundo  religans  animam  cum  corpore  nexu, 
Solvitur,  atque  leves  penitus  vanefcit  in  auras : 
Nec  globus  ille,  oleum  vitai  lampadi  fubdens, 
Aureus,  afllduo  contorquens  vortice  flumen 
Sanguinis,  &  liquidum  faciens  in  corpore  gyrum, 
Rumpitur,  utnequeat  folitos  iterare  rec  :rfu$: 
Nec  fra6ta  eft  medio  fontis  falientis  in  aiveo 
Urna,  nec  ut  liquidas  rota  flexilis  extrahit  undas 

7  Ciilerna.     Cinis  in  cinerem  tunc  verfus  abib:t : 
Tum  vero  cethereum  repetet  mcns  ipfa  parentem, 
Un^e  ortus  tulit  illa  fuos :  ut  praemia  vitae 
Digna  ferat  poft  fata  fuas ;  fedemque  tenebit 
Sideream,  aut  Stygias  fugiet  damnata  fub  umbras. 

8  O  curas  hominurn !  O  quantum  eft  in  rebus  inane  ! 
(Sic  pius  admonitor  clamat)  nil  prceter  inane 

9  Mundus  habet.  Pius  admonitor,  quia  mente  fagac! 
Prxditus  ipfe  fuit,  populum  prosclara  docebat 
Plurima,  conftanterque  pio  fermone  monebat ; 
Multaque  collegit  vigili  proverbia  cura, 

Solerti  intentus  ftudio,  colle&a  locavit 
io  Qrdine  cun£ta  fuo  :  Quin  &  le&ifiima  verba 
Quasfivit,  quasiita  typis  mandavit,  ut  omnes 
Juftitiam,  re&ique  viam,  fervare  doceret. 

11  Affimilare  queas  fapientum  didta  flagellis, 
Vitare  errores,  re&umque  capcffere  callem, 
Inftimulai  t;  clavos  referunt  hasc  ipfa  trabales, 
Artificum  fixos  manibus,  qui  prorfus  ab  uno 
Principe  dependent :  etenim  fic  verba  virorum 
Prudentum  defixa  animis  conftantcr  inhxrent. 

12  Hinc  tibi  defumas  monitus,  dulciflime  fili  ! 
Queis  vitam  moderere  tuam,  ne  tr  imite  re&o 
Dcyius  error  agat :  honiinum  per  fecula  geiuern 

Scriben- 


C    A    P.     XII.  4?.3 

Scribendi  fine  fine  libros  innata  cupido 
Inftimulat,  quos  nemo  valet  percurrere  cun£tos 
Quamlibct  immenfo  fefe  illc  laborc  fatigct, 
Continuans  luci  tcnebras,  luccmquc  tcncbris. 

t$  Jam  mihi  di&orum  rcpetcnda  eft  fummula,  tuquc 
Audi  avide,  &  monitis  animos  advertito  uoftris, 
Senfibus  hsec  imiSj  res  eft  non  parva,  reponas  : 
Fac^  vereare  Deum  iincero  pcdtorc,  nec  non 
Divinis  faciles  adhibe  tu  legibus  aures: 
Hic  fcopus,  humanae  meta  cft  haec  unica  vita?, 
Quam  fpefiare  decet  fenium  cum  flore  juvents 
Et  pueros,  cum  virginibus,  matrefque,  nurufque! 

14  Quidquid  enim  mundi  fa£tum  eft  ab  origine,  quidquid 
Fiet  ad  extremo  radiatum  lumine  folem, 
Cum  chaos  antiquuro,  mundo  pcreunte,  redibit, 
Singula  librabit  trutina  Deus  ipfe  fever^, 
Seu  pia,  feu,  contra,  fint  impia ;  five  tenebris 
Obruta,  five  diem  videant  manifefta  ferenum. 


F    I    N    I    S> 


CAN- 


424 


C  ANTI  CUM 

M  O  S  I  S, 

(Exftat  Exodi  Cap.  XV.) 

Quod  cecinerv.nt  Ifraelitce^  ubi  ex  mari  rubro  e- 
vaferunt  ;  hoflibus^  qui  ab  tergo  infequebantur^ 
repentino  undarum  recurfu  obrutis  : 

Latino  Carmine  redditum, 
Eodem  Gulielmo   Hog^o  Au&ofe. 


J[~f  Tcmum  celebtabo  Deum,  rerumqueParentcm 
/|*   Laudibus  attollam  meritis  fnper  aethera^  namq; 
*■■— '  Proftravit  rabidos  valid&  virtute  tyrannos, 
iEquoreo  fubmerfit  equos  equitefque  profundo  : 
Materiam  ille  mihi  dulcem  fe  in  carmina  prxbct, 
Dum  vires  ad  bella  meas  horrentia  firmat, 
Et  falvum  horrifici  revocat  me  a  faucibus  Orci : 
Eft  etiam  Deus  ille  meus,  patrumque  meorum  ; 
Illum  igitur  cantabo,  illique  habitacula  fingam. 

x  Armorum  bellique  potens  eft  ille  perennis 
Arbitcr,  &  primam  meruit  bellfmdo  coronam 
Fortiter,  aeternumque  tenet  per  fecula  nomen. 

3  Pharonem,  &  Pharios  fubmerfit  gurgite  currus, 
Magnanimofque  duces  rubri  maris  asquore  vafto 

a.  Obruit.   Indomitis  merfi  jacuere  fub  undis, 
In  fundum  oceani,  lapidis  de  more,  ruerunt. 

t  O  Pater  omnipotens !  late  tua  dextera  fa£tis 


Paraph.    Poetica.  a2Z 

Clara  per  attonitas  fundit  miracuJa  terras 
Ccrpora  fanguineo  tjbi  nunc  inimica  flagello 
Strata  jaceut,  latofque  procul  difperfa  per  agros. 

6  Tu  furgensj  animo  meritas  ubi  concipis  iras, 
Sternis  humi-  trepidofque  fug3  cito  disjicis  hoftcs: 
Hinc  peiiitus  confumta  jacet  v:s  hoftium  inanis 
Ut  ftipula  in  medias  ubi  decidjt  arida  flammas. ' 

7  Afflatu,  Pateralme!  tuo,  maris  ^quora  rubri 
Prcecipiti  coiere  gradu,  labentia  latb 
Flumina  concurrere  fimul,  fublataque  in  altum 
Mox  Scythica  tamquam  glacie  durata  rigebant. 

8  Perfequar,  &  pradam  arripiam,  (ffc  impius  hoftis 
Dixerat)  &  fpoliis  fubito  ditabor  opimis, 

Et  vaftas  adipifcar  opes,  ferrumque  recludcns, 
Infcquar,  &  medias  feriam  mucrone  medullas. 

9  At  flabris,  Deus  alme !  tuis  poftquam  cequora  torques, 
Mox  hoftes  rabida  unda  tegir ;  plumbi  gravis  tuftar, 
Protinus  in  medio  merfi  jacuere  profundo. 

io  QuemTellus,  Pateralifie!  tibi?  quem  pracferct  xthcr? 
San&ius,  aut  £que  fan&um,  quid  terra  vel  aflther 
Protulit  ?  aut  tantam  meruit  quis  laudc  Coronam? 
Aut  quis  tam  valida  faciat  miracula  dextra  ? 
ti  Te  dextram  tendente  tuam,  mox  terra  reforpfit 

Agmina  terrificae  ferro  fadiantia  turbce. 
j2  Tu  popu!um,Rex  magne!  tuum,  bonus  atq;  benignu?, 
EduSum  penitus,  faevoque  ex  hofte  receptum, 
Cuftodis,  validaque  manu  perducis  ad  ufque 
Intemerata  tui  tutum  facraria  templi. 
i  n  Multorum  attonitas  populorum  hic  rumor  in  aures 
~D  Terribilis  veniet  fubito,  timor  obruet  rngens 
T4  Regna  Paleftina^  quatietque  ferocibus  horror 
-  '  Corda  viris,  trepidoque  animi  tcrrore  liquefcent7 
Quam  latc  indomiti  tellus  patet  ampla  Moabi : 
Regnaque  diverfis  Cananeia  fubdifa  fceptris, 
Tunc  &  Idumaei  parili  quoque  more  ftupebimt. 
T^  Illis  membra  novus  folvet  formidine  torpor 
Protinus,  immotique  fimul,  mutique  jacebunt, 
Ceu  verfa  in  rigidum  fuerint  fua  corp  >ra  iaxum, 
Dum  populum  tranfire  tuum,  Rex  maxrme  Regum! 
Dum  populum  tranfire  facis  de  moi  tum. 

l6  Ifacidas,  Deusalme!  tuos,  tua  dextera  du< 
Adduftos  quoque  plantabit  fupei  alta  Si< 
H  h  h 


425  CANflCI  MOSIS,  &c. 

Culmina,  dele&am  tibi  cunda  in  fecula  fedemr- 
Templa  tibi  &  folido  fundata  facraria  faxo. 

17  Omnipotens,  qui  tcmpla  habitat  radiant;a  coelj, 
Imperium  iirie  finc  tcrici1,  Rcgcfquc  fupcrbos 
Antc  fuo$  rccubarc  pedes,  &  lambcrc  tcrram, 
Cogit,  &  attonitos  caput  inclinarc  tyrannos: 

18  Nam  tnodb  jam  Pharix  fobolcs  fxviifima  tcrrx 
Sc£tata  Ifacidas,  &  cquis  &  curribus  audax, 
Progrediens,  mcdias  rubri  m.iris  ivit  in  undas  : 
At  fubito  Dcus  ille  manum  protcndit,  &  undam 
Impulit;  illa  Noto  citius  rcdit,  atquc  ita  turbam 
In  vircs  redcundo  fuas  mox  obruit  omncm  : 

Sed  gcnus  Ifacidum,  fecurum,  expcrfquc  pericl:, 
Interea,  ducente  Dco,  procefllt,  &  audax 
Arida  tunc  mediis  vcftigia  preifit  in  uudis. 


F    I    N    I    S, 


CAN- 


427 


CANTICUM 

M  O  S  I  S, 

Qu,od  continetur  Deuter.  Cap.  xxxii, 

Latino  carn)ine  redditum : 
Eodem  Qulielmo   Hog^o  Auftore. 

AUdite,  6  Coeli !  quos  nunc  ego  verba  profundam ; 
Et  voces,  6  terra  !  tuam  demitte  per  aurcm 
Mellifluas,  quas  ipfe  canam  dulcedine  mirS. 
Z  Magna  canam,miranda  feram,  memoranda  recludam,  l 
Queis,  gens  Ifacidum!  cupidas  fi  advertitis  aures, 
Efficiant  virtute  animum  florefcere,  tamquam 
Cceleftis  cadit  imber  aqus,  quo  gramina  furgunt : 
Ac  veluti  ros  mane  novo  defcendit  in  herbas, 
Indeque  purpurei  revirefcit  gloria  prati. 

3  Nam  fan£tum  celebrabo  Deum,  rerumque  Parentis 
Jure  ego  do&iloqua  referam  praeconia  lingua  : 
Vos  quoque  fada  Dei  linguis  celebrate  difertis. 

4  Ille  velut  rupes  medio  eft  firmiffima  ponto, 
Quas  fremitus  filientis  aquae  contemnit  inanes: 
Propofitis  non  ille  fuis  fruftrabitur  umquam  : 
Ille  fibi  conftat  femper,  juftique  tenorem 

Et  veri  re&ique  colit  fervatque  perennem, 
Flagitium,  fraudifque  dolos  exofus  iniquoe. 

y  Ah!  genus  Ifacidum!  quidprifco  a  fanguine  vitam 
Degenerare  tuam,  &  morum  fplendorc  coegit, 
Avertitque  tuos  patrum  de  tramite  grefTus  ? 

6  Siccine,  gens  iniana!  animique  &  pc&oris  expers, 
Sic  benefacta  Dei  magnq,  &  prasclara  rependis? 
An  non  ille  tuus  Genitor,  qui  a  casde  redemtam 
Reftituit,  mortifque  truci  te  a  fauce  revulfit? 
Et  ftabilem  juffitfieri,  in  folidoque  lacavit? 

H  h  h  i  7  Mcn^ 


428  CANflCI   3I0SIS    II. 

7  Mente  mcmor  vctcrum  rcputa  nunc  fccla  dicrum, 
iEtatefque  animo  intcntus  pcrpendc  priores, 
Inquirc  in  patres,  &  avi  rogitentur  avorum, 
Hccc  uno,  tibi  qucc  narro,  fimul  ore  doccbunt. 
S  Cum  Pater  omnipotcns  fobolcm  difperiit  Adami 
Per  terras,  variofque  locos  habitare  coegit, 
Sic  varios  habitarc  locos,  diverfaque  regna 
Fecit,  ut  Ifacidum  fucrit  memor  ille  fuorum. 
9  Nam  Deus  hanc  gentcm  elegit,  lectamque  dicavit 
Hanc  iibi,  ceu  privam  patrimoni  in  fccula  fortem. 
*0  Hanc  olim  invcnit  Arabum  pcr  inhofpita  faxa, 
Antraque  filvicolum  latcbris  horrenda  fcrarum: 
Hanc  circumduxit  placide,  vitaeque  bcatac 
Inftituit  fervare  vias,  oculique  tenella 
Ceu  fuerit  pnpilla  fui,  tutatus  ubique  eft. 
ks  Sicut  ineft  aquilas  pullorum  cura  fuorum, 
Queis  fuperincumbit,  panfilquc  fupervolat  afis 
Attollitque  humeris  geftans  per  inane,  docetquc 
Aerias  tentare  vias,  &  fcandere  nubes : 
Ij  Sic  populum  Deus  ille  fuum,  Deus  ille  fovebat, 

Non  dii/  quos  animi  fingunt  deliria  vani : 
£3  Monflravitque  viam  cultas  quas  ferret  ad  urbes, 
Divitiis,  opibufque,  &  fefta  pace  virentes  : 
Luxuriantis  agri  fegetes  ut  pafceret  almas. 
Ut  fluerent  illi  faxbriim  e  vifcere  mella 
Dulcia,  florentique  filex  undaret  olivo. 
14  Ut  vaccas  butyrum,  &  uti  lac  dulce  miniftrent 
Ubera  lanigerarum  ovium,  atque  ut  (qualia  paflim 
Pulcra  BaIana;os  tondent  animalia  montes) 
Delicias  placidi  pinguis  caro  praebeat  agni, 
Trux  aries,  hirtus  caper,  &  bona  copia  frugum, 
Uvarumque  etiam  biberet  de  fanguine  puro. 
X  J  At  fimul  increvit  luxufque,  &  copia  rerum, 
Ingrata  jam  mente  Deum  contemfit  avorum, 
Rejiciens  penitus  fandtarum  dogmata  legum  : 
Sicut  equus,  qui  colla  negat  fubmittere  freno 
Sosvus,  &  in  dominum  furit  atque  recalcitrat  ipfum- 
Haud  aliter  certe  gens  haec  malefana  rebellans 
Inpatrium  movet  arma  Deum,  donaverat  illis 
Qui  vitam,  totiefque  datam  de  morte  redemit, 
t6  Nam  falfos  coluere  deos,  &  numinis  iram 
Atrocem  idolis  irritavere  profanis  : 

17  D#mo- 


Paraph,  Poetica.  429 

j7  D^moniifquc  litant  inferna  in  fede  fepultis, 
Non  R-gi  xthcrio,  qui  fidera  celfa  gubernat; 
Et  iacris  plajare  focis  nova  numina  tentant: 
Numina,  non  umqu';.m  patribus  venerata  vetuftis, 
Numina,  non  audita  aut  vifa  prioribus  annis, 
Qnas  nuper  commenta  hominum  mens  impia  finxit, 

18  Ufque  adeo,  Abramidas!  voois  de  mente  profana 
Excidit  osternus  mundi  Re&orquc  Parenfque, 
Qui  vos,  6  quoties!  miro  dignatus  honore  eft. 

19  Hasc  populi  malefa&a  fui  fpe&avit  ab  alto 
Omnipotens,  natofque  fuos,  natafque  rebelles, 
Degenerare  videt  penitus :  Pater  ergo  perennis 
Jure  fuit  calida  graviter  fuccenfus  ab  ira. 

20  Hxc  igitur  fecum:  noftri  nunc  lumina  vultus 
Abfcondam:  quam  dura,  fciet,  fortuna  fequatur^ 
Me  vultum  condente  meum,  gens  ifta  rebellis, 
Qux  pr&fcripta  fibi  pariter  promiffaque  fpernit. 

21  En!  me  ftirps  rabidas  Jacobi  accendit  in  ira$ 
Impia,  dum  in  varias  fimulacra  excifa  figuras, 
Marmoraque,  pi&ique  colit  ludibria  truiici: 
Qua  mercede  igitur  gentem  penfabo  rebellem? 
Fa&a  ego  cum  patribus  diffolvam  foedera?  &  illam 
Rejiciam,  geptefque  alia$  mihi  foedere  jungam 
Perpetuo,  ac  lenis  placidufque  ample&ar :  at  Uli 
Hxc  adfpeftanti  ftimulis  pnecordia  pungam 
Invidias,  lu&uque  animos  tabefcere  cogam. 

11  Namque  furore  meo  fera  flamma  accenfa,  repentc 
Defcendens,  terram,  ac  fru&us,  alimentaque  terra^ 
Et  pariter  vaftos  in  fumum  atque  aera  montes 
Vertet,  &  horrificas  penetrabit  ad  ima  gehennce. 

23  Degener  Ifacidum  foboles!  ego  jure  dolores 
Accumulabo  tuos,  plagis  tua  membra  cruentis 
Dilacerabo,  unum  faciam  de  corpore  toto 
Vulnus,  &  innumeris  feriam  tibi  corda  fagittis. 

24  Confumet  te  flamma  ferox,  inopinaque  ftrages 
Opprimet,  immiffeque  truces  te  dente  vorabunt 
Terribilefque  ferx,  &  morfu  lethale  necabunt 
Pulvere  te  faturae,  rapientque  in  fata,  lacertae. 

2j  Imperiofa  fames  urbem  prs&dabitur  intus, 
Exterius  medios  gladio  bacchante  per  agros  : 
Hinc  pulcri  juvenefque  fimul,  mixtaeque  puellce, 
In  fera  fata  ruent,  &  maftis  ab  ubere  vulfos 

Mors 


430  CANflCI  MOSIS  II. 

Mors  rapiet  pueros,  fenibus  quoque  vulnerc  fxvoj 
Caedet  olorinas  imitantia  tcmpora  plumas. 

26  An  non  &  patria  ejcdtos  vos  undiquc  cunflos 
Difpergam  in  populos,  penitufque  a  ftirpe  rcvcllam? 

27  Hxc  facerem,  niii  jam  vulgi  male  crcdulus  error, 
Diraque  facrilegx  rcvocct  mc  infania  linguee : 

Ni  forte  hoftilis  rabies,  hac  clade  tumcfccns, 
Viribus  aifignare  fuis  foret  aufa,  quod  ipfc 
Prseititcram,  ftolidis  ja&ans  fua  robora  dictis. 
2.8  Hxc  mc  caufTa  movct  bilem  compcfccre,  &  iram 
Lenire,  &  populo,  ftolidoque  &  meniis  cgeno, 
Parcerc,  prxcipitemque  animi  frenare  furorem. 

29  O  ii  jam  tandem  gens  ifta,  huc  ufquc  rebellis, 
Jam  fapere  incipiat,  jam  re&a  capcfcere  difcat? 
Et  vitac  dc  fine  fuse  iine  fine  rcvolvat, 

Poffet  ut  cxfultans  venienti  occurrcre  fato! 

30  His  ita  mc  ftudiis  fibi  devincifet  amore, 
Unus  ut  ex  illis  hoftes  vel  niille  fugaret, 
Millia  dena  duo  faccrcnt  dare  terga  trcmentcs : 
Sed  quia  non  vcterum  fcqucris  vcitigia  patrum, 
Degener  Ifacidum  fobolcs !  Deus  ille  perennis, 

.    Ille  Deus,  patrum  decus  &  tutela  tuorum, 
Te  pleftit,  meritafque  tuo  de  fanguine  poenas 
Expetit,  obfeffamque  omni  tc  ex  parte  laceffit. 

31  Nam  Domini  notum  eft,  populo  vel  tefte  profano^ 
Robur:  &  ille  deos  fub  fe,  longe  altior,  omnes, 
Quos  alii  ftolida  placant  ceu  numina  cur$, 
Deprimit,  &  fplcndore  fu^  virtutis  obumbrat. 

32  Et  quicumque  deos  alios  malefanus  adorat, 
Contcmto  te,  mundi  Opifex!  cadet  illc  rcpcnte 
Pracipitans,  mortemquc  feret  fugitiva  voluptas: 
Nempe  bibct  Sodomx  vitem  infairnTque  Gomorra^ 
Vitcm,  uvas  qux  fclle  magis  producet  amaras : 

33  Nam  cum  vina  bibit,  cupidaquc  rccondidit  alvo, 
Afpidis  hinc  virus  rabidum  gencratur,  &  atri 
Serpentis  furialc  malum,  &  per  vifccra  fcrpit. 

34  Hoc  mihi  confilium  eft;  mifcros  hxc  fata  manebunt, 
Haudquaquam  fugicnda,  Dco,  quicumque,  reliflo, 
Numina  vana  colunt,  animi  commcnta  profani. 

35*  In  dextra  vindifta  mca  cft:  me  vindice,  fiquis 
Sculptilibus  dans  tura  deis  tollatur  in  altum, 
Mox  lapfu  graviore  ruit,  mortique  dicatus 

Mo$ 


ParaPh.  Poetica.  43 1 

Mox  perit,  <Sc  fubita  merito  cadic  ille  ruin3. 
56  Si  tamen  illc  mifer  populus  reiipifcere  tandem, 
Omnibus  exhauftuis  prope  cladibus,  omnium  egenus^ 
Et  vitx  melioris  iter  jam  iniiltere  difcat: 
Mox  vultu  meliore  Deus  fpe&abit,  amica 
Gaudebit  relevare  manu,  &  miferabitur  ultro, 

37  Tunc  illis  Puter  omnipotcns  lic  ora  refolvet  : 
Quo  dii  nnnc  abiere  tui?  tua  numina  quo  fe 
Proripuerc  ribi,  &  miferis  te  in  rebus  egenum 

38  Undique  deferuere?  Tui  queis  turis  honore, 
Caefarumque  boum  fibris,  perfxpe  litaiti, 
Donaque  cum  liquido  dedcras  Cerealia  vino  : 
jam  faciles  furgant  ad  opcm  promtique  ferendam, 
Cultorem  i\  forte  fuum  tutarier  auiint. 

39  En  ego!  nonnc  vides?  ego  fum  qui  in  rebus  egenis 
Auxilium  tibi  ferre  queam,  tibi  fubdere  vires: 
Non  alii,  quofcumque  deos  male  credulus  error 
Fabricat:  en!  pariter  vitxque  necifque  poteiias 

Me  penes  cit  unum;  pariter  quoque  vulnera  fano, 
Vuineraque  infligo,  nec  fe  mihi  fubtrahet  ullus, 
Dcprenfum  quemcumq;  hominum  mea  dextra  tenebit. 

40  Attollam  ii  forte  manum,  ii  forte  libebit 
Per  vitam  jurare  mcam,  mox,  enfe  reclufo, 

41  Procedam,  mihi  crede,  tuos  violentus  in  hoites, 
Et  meritas  poenas  fcelerato  ex  fanguine  fumam, 
Diraque  fatifero  rumpam  praecordia  ferro. 

42  Peclora  fanguineis  configam  inimica  fagittis, 
Et  meus  hoftili  gladius  fe  carne  replebit: 
Abramidae  miferis  namque  implorare  querelis 
Ut  numen  coepere  meum,  fcelerumque  fuorum 
Pcenituit,  vitccque  piget  tam  turpiter  a£ta : 

Tum  gentem  antiquamampledarfacilifquebonufqu^ 
Tum  regere,  &  diras  incipiam  fubducere  morti, 
Hoitilefque  premam  furias  ego  vindice  dextra. 

43  Ergo  alacres,  quocumque  loco,  quocumque  fub  axe, 
Cum  popuio  gaudete  meo,  atque  applaudite,  gentes! 
Tot  fervis  ferroque  meis  flammaque  peremtis, 
Stragis  ego  vaitce  cumulos  ulcifcar  abunde, 
Cordaque  fanguineis  penetrabo  hoitilia  telis, 

Et  populum,  terramquc  meam,  fervabo  benignusJ 

F   I   N   t   S> 

EJUS* 


432 


E  J  U  S  D  E  M 

CARMINIS 

AHa  Paraphrafis  Pcetica: 
ANfiREA  MELVINO  Ancfore. 


VOs  aeterni  igncs !  &  confcia  lumina  mundi ! 
Palantcfque  polo  flammac!  vos  humida  regna! 
Aeriique  fuper  tra&us !  campique  jacentes! 
Et  coehim!  &  tellus!  (ego  vos  nunc  alloquor)  aure< 
Arrigite:  &  cclfas  dicenti  advertite  mentes. 
Qualis  rore  fluens  gemmanti  argenteus  imbcr 
Plurimus,  arentcs  maturis  folibus  agros 
Temperat  undanti  rivo,  glebafque  fuba&as 
Evocat  in  florem,  &  viridantcs  elicit  herbas,- 
Inftauratquc  novos  opulenti  ruris  honores: 
Talis  ab  ore  fluit  facro  vis  la£tea  fandi : 
Tale  pclo  venicns  numcris  liquentibus  aureunl 
Divitis  eloquii  flumcn  manabit  in  artus, 
Oflaque:  perque  imos  feufus,  perque  alta  pererran? 
Pc&ora,  neftarcos  locto  fcret  ubcre  fruftus: 
Et  gazam  cctherca  cumulabit  meffe  perennem. 
Quippc  Dci  pango  nomcn,  coelique  vcrendum 
Concelebrabo  numcn.     Vos  ergo  Dci  venerandum 
Et  nomen  celcbratc,  &  numen  pangite  noftri. 

Non  tam  fixa  arbos  altis  radicibus  haeret, 
Non  rupes  immota  manet,  ncc  robora  ferri 
Dura,  nec  seternce  folido  cx  adamante  columnse; 
Quam  divina  fuum  vcri  conftantia  numen 
Finnatj  &  ^ternum  virtute  &  mole  fu&  ftat. 

Quoi 


Paraph.    Poetica.  433 

Quod  facif,  eft  numeris  explettitn,  eft  partibus  aptum: 
Undiq,ue  perfedum  tenuem  tornatur  ad  unguem. 
Stat  pa&i  fincera  fides.    Rex  magnus  Olympi 
Labe  caret,  culpssque  exfors,  &  criminis  expers, 
Exemplum  re£ti,  norma  ocqui,  regula  veri. 

At  proles  corrupta  patris  veftigia  liquit 
Degener,  &  fcelere  obftrinxit  mentemque,  manumque, 
Infelix.     Quae  tanta  animo  dementia  crevit? 
Siccine  pro  meritis  grates  male  grata  rependis? 
Non  Rex  ille  tuus,  qui  te  faevo  hofte  tyranno 
Eripuit?  lethique  vias  &  vincula  rupit? 
Non  Genitor?  non  ille  au&or?  non  conditor?  ecquid 
Finxit  humo  fragiles  artus,  pi£tamque  polivit 
Effigiem,  membrifque  dedit  mentique  vigorem, 
Et  fenfum  ^thereum,  &  libatam  caelitus  auram? 
Tene  fibi  cun6lis  praelatam  gentibus  unam 
Selegit?  nunc  fecla  animo  compleclere,  fecum 
Nunc  reputa  annales :  primsque  ab  originis  &vo 
Prifca  memcr  pervolve :  tuos  affare  parentes5 
Percontare  fenes :  pater  hic  te  temporis  a£ti 
Inftruet  excmplis;  quorurn  eft  maturior  aetas, 
Cun&a  rcnarrabunt3  atque  ordine  fingula  pandent, 

Principio,  coelum  ac  terras  qui  condidit  altas, 
Arbiter,  ut  gentes  habitandum  immifit  in  orbem3 
Et  genus  humanum  varias  disjecit  in  oras, 
Externis  pofuit  metas  &  regna  colonis, 
Pro  numero  Ifacidum :  non  ille  oblitus  &  i£tum 
Foedus,  &  ^ternum,  quo  fe  devimdt,  amorem : 
Namque  Jcvcs  fors  una,  Jovas  pars  una  Jacobi 
Progenies:  quas  fola  quidem,  fed  cara  parenti, 

Hanc  deprenfim  olim  vidua  cultoris  in  ora 
Per  loca  fenta  iitu,  per  dumis  afpcra  duris 
Tefqua,  per  horrendoS  faltus  &  inhofpita  faxa 
Duxit  inerrantern,  non,  qua  via  proxima,  calleni 
Difficilem,  rupefque  altas,  aditufque  malignos, 
Traduxit:  longos  ac  circumfie&ere  curfus 
CefTantem:  &  metas  Arabum  luftrare  remotas 
Inftituit.     Non  ulla  morae  difpendia  tanti, 
Quin  te£li  incedant  tuto;  ceu  pupula,  cornu 
Quam  vitreo  muns  cingit  cryftallinus:  &  quam 
Non  fecus  ac  vallo,  teneri  munimen  ocelli 
Sepfit  utrimque  pilis;  ceMque  crepidinc  furgunt 

I  i  i  Hinc 


434  CANtlCI  MOSIS   It. 

Hinc  atque  hinc  geminoe  duo  propugnacula  fnofesf: 
Ut  bene  tuta  cavos  condantur  lumina  in  orbcs. 

Ac  velut  alituum  princeps,  fulvufque  Tonantis 
Armiger,  implumes  &  adhuc  fine  robore  nidoa 
Sollicita  refovet  cura:  pinguifque  ferinaa 
Indulget  paftus:  mox  ut  cum  viribus  als 
Vefticipes  crevere,  vocat  fi  blandior  aura, 
Expansa  invitat  pluma:  dorfoquc  morantes 
Excipit,  attollitque  humeris:  plaufuque  fecundo' 
Fertur  in  arvn,  timens  oneri  ivatat  impete  preffo, 
Remigium  lcntans  alarum:  incurvaque  pinnis 
Vela  legens,  hutniles  tranat  fub  nubibus  oras: 
Hinc  fenfim  fupera  alta  petit:  jam  jamquc  fub  aftr£ 
Erigitur:  curfufque  leves  citus  urget  in  auras, 
Omnia  pervolitans  late  loca,  &  agmine  foetus 
Fertque  refertque  fuos  vario :  moremque  volandi 
Addocet :  illi  autem  longa  afliictudine  do&i, 
Paulatim  incipiunt  pennis  fe  crcdere  coelo 
Impavidi.    Tantuin  a  teneris  valet  addere  curamc 

Haud  aliter,  fi  aeterna  licet  conferrc  caducis, 
Numinis  immenfi  larga  indulgentia  te<9:os 
Abramidas  tuto  per  tot  difcrimina  rerum 
Duxit,  eos  patria  cum  follicitudine  curans, 
Incolumes:  non  dis,  non  adjutoribus  ufa, 
Nec  duce,  nec  comite  externo:  nihil  indigus  horum 
Omnipotens  Genitor.    Deferta  per  avia  folus 
Rexit  oberrantes :  folus  fubvexit  ia  altos 
Pinguis  Idumeas  campos:  lcotoque  fruendam 
Ubere  tellurem  dedit,  &  proventibus  auxit. 

Ecquid  odorato  referam  fudantia  ligno 
Balfamaque,  &  fuccos  virides  liquentis  olivi 
E  filicum  venis  ?  rumpuntur  cautibus  amnes 
Ne&arei  mellis,  &  flumina  la£Hs  inundant. 

Quid  memoremarmentiprolem?  quid  pinguia  narrem 
Pafcua?  multiplicefque  greges,  oviumque,  carparumque, 
Et  tenerum  pecus,  &  lautis  obfonia  menfis 
Hcedos,  &  pingues  vitulis  cum  pinguibus  agnos? 

Quid  meffes  frugum  immenfas,  &  adorea  farra 
Commemorem?  &  gravidos  Cefeali  mergite  culmos? 
Sanguineafne  legunt  bullis  turgentibus  uvas? 
Purpureone  bibunt  fpumantia  pocla  Falerno? 

Egregia  interea  gen*  hsc,  tua  clara,  Jacobe! 

Proge* 


P4RAPH.   PoETICA.  435 

Progenies,  ftirps  fan&a,  fatur  jam  ac  farta,  refertaque 
Et  differta  nimis,  dcnfo  diftentaque  pingui, 
pcce !  ferox  (ut  equus  crafsa  farragine  corpus 
Cui  tumet,  &  furgunt  animi,  fufflante  fagina) 
Calcitrat,  &  crebro  dominum  pede  verberat,  idtum 
Congeminans :  fontemque  fuse  rupemque  falutis 
Rejicit:  externos  ritus,  peregrinaque  facra, 
Omnigenumque  Deum  monftra,  ac  ludibria  coeli, 
Suppliciter  venerans  accendit  numinis  iram, 
Et  jufto  livore  Dei  ciet  asmula  corda. 

Eloquar,  an  fileam?  fcelerc  atque  immanibus  aufis 
Informes  laxata  finus,  ut  adultera,  paffim 
Proftituit  fefe  inceftis  Cacodaemonis  atri 
Cultibus :  &  fupplex  aris  ma£tavit  honores. 
Demens,  quas  coeli  atque  fuum  numenque  patremque 
Abjecit:  patremque  Deum,  numenque  paternum: 
Ut  patribus  nec  cuka,  fibi  nec  cognita,  nuper 
Nata,  nefas !  portenta  colat,  vereatur,  adoret. 
Scilicet  hasc  pietas?  fic  vitas  dona  reponis? 
Et  bene  apud  memorem  veteris  ftar  gratia  facfci? 

Ergo  ubi  fiderea  Genitor  fublimis  ab  arce 
Profpexit,  prolemque  fuam,  gentemque  fuperbam 
In  pejus  ruere:  &  fefe  jam  faepe  repulfum; 
Digna,  indigna  pati :  vitiis  infenfus,  &  ira 
Terribilis,  tales  erumpit  pe&ore  voces  i 

Heu  gens  prava!  mihi  proles  malefida!  quid  ultra 
Demoror^  hinc  placidam  pacati  luminis  auram 
Defle&am :  &  vultum  fubducens  ora  recondam. 
Securus  fpe&abo  manent  quae  fata  rebelles. 
Olli  me  divis  irritavere  profanis: 
Succendere  meum  numen  per  inania  rerum, 
fas  mihi,  fas  inquam  (nam  fert  ita  corde  voluntas) 
JEmula  per  vanam  fuccendere  peftora  gentem, 

Ergo  mea  fubito  candenti  ignefcet  ab  ira 
Flammavorax:  terrceque  vias,  Orcique  latebras, 
Tartareofque  lacus  imus  pervaferit  ardor: 
Et  gelidos  tra&us,  &  fubterranea  regna, 
Tellurifque  folum,  &  ruris  populabit  honores : 
Ardebunt  montes,  everfaque  fundamenta, 
Et  flammis  abfumta,  leves  minuentur  in  auras. 

Jamque  novo  feffos  cumulabo  mole  malorum: 
Telaque  miffa  manu  torquebo  protinus  omnia 

I  i  i  z  E*< 


436  CANflCJ  MOSJS  II. 

Exhaufta  pharetra,  ac  confumtis  cominus  armis. 

Dura  fames  dir&  macie,  fitis  arida  fcbre 
Ardenti,  fttnefta  lucs  feralibus  auris, 
Depafcet  vitam,  exuret  membra,  atteret  ofla: 
Languentefquc  animas  fcniu  torquebit  amaror, 
Dum  necct  atra  dics  &  funcrc  mcrgat  acerbo. 

Nec  fatis :  immitam  ri£tus  &  roltra  ferarum, 
Alituumque  truces  rabidis  cum  dentibus  ungues 
Ceu  pecus  in  tenerum :  immancs  mandcntque,  trahentquc? 
Diripientque  artus  impaftce,  &  vifccra  carpcnt. 

Addam  angues :  addam  livcnti  armata  vencno 
Agmina,  vipereum  virus  gcirus  acrc  draconum : 
LJt  gentcm  infandam  morfuque  i&uque  trucidcnt. 

Parva  loquor:  jam  ferri  aciem  mucrone  corufco 
Piftringam  infenfus :  fternentur  inertia  paflim 
Corpora,  perque  domos  &  compita.    Triftis  ubique 
Terror,  ubique  pavor,  &  plurima  mortis  imago. 

Ferro  occumbct  flofque  virum,  roburque  juvent£? 
Et  formce  decus  atque  xvi,  fan&ufque  ferensc 
Virginitatis  honor :  ferro  cadet  aureus  infans, 
Etqui  reptat  adhuc,  &  adhuc  qui  pendet  ab  almo 
Ubere:  tardagelu3  feclifque  eflfceta,  fene&us 
Caniciem  immundo  turpabit  pulvere  verrens. 
'   Hsc  ego  cum  ficcis  oculis  tua  vulnera  cernens, 
Sic  mecum:  Extremas,  excuflum  fede,  per  oras 
Sparfiflem,  excifamque  domum  cum  ftirpe  tuliflem ; 
Ni  me  operis  tanti  vefana  ferocia  crudi 
Hoftis,  &  infultans  line  more  ftiperbia,  laude 
Fraudaret:  primofque  fibi  raptaret  honores: 
Atque  manu  magna  atque  invi&is  viribus  illud 
Dicerct  omne  fiiis  confe&um,  haud  numine  noftro, 

Eft  gcnus  inconfultum,  &  mentis  lumine  cafliim, 
Quale  pecus  tardum  ingenio,  &  rationis  egcnum. 
Si  vel  tantillum  faperent;  fi  qux  ante  pedes  funt 
Profpicerent,  rerum  interitus,  fua  fata  viderent. 

Quinam,  age !  disjeftos  premat  unus  mille,  duove 
Dent  decies  millena  fugos  palantia  terga  : 
Ni  vis  illa,  fuos  cui  quondam  cura  tueri, 
Addi&os  hpfti  in  prsedam,  inclufofque  dediflet 
Armorum  bcllique  potens.    Non  hoftica  ficut 
Numina,  fic  au*  vi&a  jacent,  aut  fefla  quiefcunt 
Tandem  noftra^  nec  increpitans  hoc  dixerit  hoftis, 

Naii) 


Pa^aph.  Poetica.  43^ 

Nam  quales  trudit  gemmas  Sodomaea  propago, 
£t  Gomorrhaeis  livefcunt  collibus  uvae, 
Talis  ab  nac  radice  mali  deniiffima  filva  » 

Erumpit :  fcelerumque  ferax  labrufca  racemos 
Fert  triiti  infames  fucco,     Non  fellis  amari 
Noxia  vis,  non  dira  aconita,  aut  quiaquid  acerbi 
Anguis  alit  venis,  aut  i&m  vipera  fbvo 
Crudefcens  jacit,  illorum  contendat  acerbis 
Fru6tibus,  aut  baccis  vitiorum  certet  amaris. 

Nonne  hasc  cuncla  meae  coniervant  condita  cell^ 
Obfignantque  ferae  ?  mihi  fas  depromere  foli  : 
Mifcere  undantem  pateram  :  de  fece  bibendos 
Porgere  lethales  fuccos  :  unde  impius  omnis 
Hauriat  exitium,  &  fundo  fe  proluat  imo : 
Dum  titabata  ruunt  dubio  veftigia  lapfu. 
Inftat  fumma  dies,  iriftat,  fera  fata  propinquant. 

Quippe  fuos,  poft  tot  clades  ac  dira  cadentum 
Funera,  poft  varios  bellique  fugaeque  labores, 
Arbiter  aetherius  folio  placatus  ab  alto 
Refpiciet  feflbs :  &,  opis  miferatus  egenos, 
Jura  dabit  fcelerum  vindex,  ultorque  fuorum. 

His  hoftem  inceffit  di&is :  Ubi  numina  tandem, 
Numina  magna  Deum  ?  quibus  &  fpes  veftra,  fidefque 
Nixa  fuit  ?  quorum  dapibus5  cum  flore  Lyaso, 
Pinguibus  expleti,  tauros  ma&aftis  ad  aras 
Ingentes,  paterifque  merum  libaftis  &  auro? 
Exfurgant,  in  bella  ruant :  glomerentque  fub  armis 
Auxilia  :  obtentuque  fui  vos  numinis  umbrent. 

Me,  me,  adfum  qui  feci,  in  me  convertite  vultus, 
Oraque,  &  attentas  intento  lumine  mentes  : 
Cernite  me,  mea  vis  omnis :  nihil  ifta  nec  aufint, 
Nec  poterint.  Deus,  ecce  Deus!  qui  vulnera  figo 
Dura  manu,  atque  eadem,  quamquam  lethalia,  fano* 
Solus  ego  fontes  animas  ad  triftia  trudo 
Tartara :  rurfus  &  infernis  ego  folus  ab  umbris 
Pallentes  revoco  dulces  in  luminis  auras. 
Do  vitam,  tolloque  :  &  lumina  morte  refigno  : 
Nec  quifquamhanc  dextram,quavi,qnafraude,potentem 
Effugiat.  I)extram  attollens  ad  fidera  fabor : 
Sic  sterna  mihi  longum  ftet  vita  per  sevum, 
Si  gladii  fulgentis  acuta  cufpide  lamnam 
Cndero  fulmineam,  &  populis  dare  jura  vocatis 

Coepero  $ 


438  DAVIDIS  CANflCUM 

Coepero  :  mox  hofti  infefto,  atque  oforibus  ultr6 
Perfolvam  grates  dignas  :  &  praemia  reddam 
Debita  :  mox  mea  caeforum  de  fanguine  fufo 
Ebria  tela  bibent :  &  inexfaturabile  ferrum 
Obvia  quaeque  vorans  abfumet  corpora  letho. 
Libratum  intorquens,  defixumque  altius,  enfem 
Captorum  in  jugulo,  du&orum  in  corde  recondam. 

Vos  variis  difperfi  oris,  &  faedere  fanfto 
Difclufae  gentes,  gentcm  fub  fcedere  fan&o 
Toljite  fublimem  laeto  fuper  aethera  cantu  ! 
Namque  Parcns  reruiiL  &  fuperi  Regnator  Olympi, 
Sanguinis  ille  quidem  tufi,  caedifque  fuorum 
fiorrendae  memor,  hoftili  de  fanguine  poenas 
Ille  fuis,  terraeque  fuae  placabitur  ultro. 


Davidis  Qanticum 

In  mortem 

SAULIS    &    JONATHANIS, 

GEntis  facratx  dulce  decus  tuis 
Ergo  facratis  corruit  in  jugis  ? 
Ergo  feroci  Marte  fortes 

Turpe  folum  tetigere  mento  ? 
Ne  cladis  atras  nuntius  aut  Gathum, 
Aut  Afcalonis  comp;ta  perfonet  : 
Ut  ne  Paleftinae  profanas 
Concelebrenf:  choreas  puellae. 
Vos  celfa  montis  culmina  Gilboe! 
Vos  junfta  ccelo  culmina  Gilboe.1 
Ne  roris  almi  gutta  roret, 
Ne  pluvix  riget  imber  unda. 


HJc 


In  mortem  Saulis,  &c.  459 

Hic.;  heu  !  virorum  fcuta  valentium 
Transfixa,  fcutum  tergore  multiplex 
Saulis  peremti,  cui  facratus 
Malabathro  maduit  capillus. 
Fufo  a  cruore,  a  fumine  pinguium 
Impaftus  arcus,  dum  Ionathan  ftetit^ 
Non  retroceifit,  nec  receffit 
Saulis  acinacis  incruentus. 
Hunc  inter  atque  hunc  mutuus,  zc  pii$ 
Jucundus,  arfit  fomcs  amoribus, 
Dum  vita  manfit,  nunc  fub  atra 
No&e  nefas  dirimi  fepultos. 
Non  fic  Tonantis  fulminat  armiger 
Pennis  corufcis,  non  leo  viribus 
Prsepollet  aeque,  ut  Saulus  acri 
Vi,  &  Ionathas,volucrique  plantl 
Lugete  Sauiem  Ifralides  piae! 
Lugete  regem,  qui  Tyrianthinis 
Veftibat  ornans  vos,  &  auro, 
Deliclafque  fuper  refundens» 
Ergo  virorum  mafcula  fortium 
Virtus  duelli  hoc  pulvere  fordido 
Proftrata  procumbit,  tuifque 
Ifi  tumulis  Ionathan  pieremtus? 
Te  propter  ingens  me  (Ionathan ! )  premtt 
Mi  frater !  angor  ;  dulcis  amor  tui 
Mi  lucis  inftar :  vicit  in  me 

Femineos  tuus  ardor  ignes.  ...^ 

Ergo  virorum  mafcula  fortium 
Virtus  retufo  concidit  impete? 
Telumque  duri  Martis  omne 
Occidit  indecore  ruinl  ? 


F   I   N  1    S. 


&£C4 


<DECJLOGVS,  five  LEX  T>EI: 

Latinis  vcrfibus  pcrfcripta  : 

Patricio  Adamsono  Scoto,  Saticii  Andrea  in 
Scotia  olim  Arcbiepifcopo,  Auctore. 

ADverte,  Ifrael !  memorique  hxc  mentc  fepone, 
Sum  Dominus,  Dcus  ille  tuus,  qui  iEgyptia  folv: 
Vincula,  qui  Pharii  edaxi  tdlure  Tyranni: 

Ante  oculos  aliena  mcos  nc  numina  habeto. 

Sculprilc  nc  faxis  ullum,  iimulacrave  rcrum, 
Qux  funt  in  coelo  fupra,  aut  tcllurc  premuntur 
Inferius,  liquidovc  animans  fub  marmore  fcrpit. 
Ne  coram  inclines,  nullo  dignabere  cultu  : 
Namque  cgo  fum  xtcrnus  veftcr  Dominufque  Deufquc, 
Zelo  ardcns,  Patrum  in  natos  deli&a  rebelles 
Ulcifcor:  quae  me  foboles,  pro  more  parentum, 
Oderit,  in  terno  &  quarto  luet  ordine  poenas. 
At  qucm  ccpit  amor  noftri,  legifque  lubcnter 
Obfequitur  monitis,  ejus  millefima  cernet 
Progenies,  quam  larga  adilt  clemcntia  nobis. 

Ne  fumc  incaflum  Jehovse  venerabile  nomen, 
Nam  contemtorem  Dorninus  non  linquit  inultum. 

Sabbata  fanitiricato,  mcmor  :  fex  rite  diebu* 
Indulgeto  opcri :  Jehovx  luxfeptima  magni  eft 
Sacra  quies  :  nullos  illa  exercere  labores 
Fas  eito,  tioi,  nec  nato,  pttat,  famulove, 
Ancillsve,  bovive.  afinovc,  aut  jure  rccepto 
Hofpitii :  nam  fex'terrsquc  polique  dicbus 
Machina  conflata  eit:  feptena  luce  quievit, 
Sacravitque  diem  ventura  in  fccla  bcatum. 

Patrem  profequere  &  Matrem  reverenter  horiore? 
Longaevam  ut  felix  poffis  traducere  vitum, 
In  fancta  Jehovse  concefsa  munere  rerra, 

Ne  quemquam  occidas.     Alicni  fcedera  le£H 
Nc  violes.  Furto  abfriueas.   Ne  teftis  iniquus 
Vicino  fis  innocuo.     Nec  tcfta  propinqui 
Concupias,  jun&amve  toro,  famulumve  miniftrum, 
Ancillamve,  bovern,  aut  afinum,  aut  quod  dicere  poflU 
lure  fuum  :  nullo  rllius  flagrabis  amore, 

F    I    N    I    S. 

Poet- 


Poeticum  Duellum : 

S  E  U 

GEORGII  EGLISEMMII 

C  U  M 

Georgio    Buchanano 

Pro    dlgmtate   Paraphrafeos   Pfalmi 
CIV.  certamen» 

Cui  adne£titur 
Gul.  Barclaii,  amoeniorum  Artium  & 
Medicinas  Doctoris,  de  eodem  certamine 
judicium  ;  nec  non  confilium  Collegii 
Medici  Parifienfis  de  ejufdem  Eglisem- 
mii  mania,  quod  carmine  exhibuit  Ar- 

CTURUS    JONSTONUS    M.    D. 

NON   VIOLANDI  MANES. 

Subjunguntur  etiam  ejufdem  PSALMI  alise  Para- 
phrafes  Poeticse  fex,  auftoribus  totidem  Scotis  ; 

Juxta  optima  quxque  earumdem  Paraphrafeon  ex~ 
emplaria  expreffce. 


15 


EDINBUKGI: 

Apud  Tho.  &WAtT.  RUDJDIMANNOS,  1739, 


QULIELMI   BARCLATl 

A    D 

G.    EGLISEMMIUM 

EPIGRAMMi 

MUltis  note  diebus,  Eglifemmi ! 
Et  annis  mihi  valde  amate  multis  : 
Habct  me  male,  non  pudet  fateri, 
Scribendi  cacoethes  hujus  asvi. 
Hoc  te  crimine  liberum  putaram, 
Donec  venerat  in  manum  libellus, 
Quo  tu  prxcipuum  Triariorum 
Ad  certamen  es  aufus  evocare. 
Sed  oh!  quot  dabis  omnibus,  quot  uni* 
Dabis  Parifiis,  amice  !  poenas : 
Qui  non  forte,  fed  optione,  Judex, 
Pararunt  tibi  in  arce  Tullianum. 
Ergo  opprobria  tempori  recanta, 
Et  manus  dato  manibus  Poetas : 
Aut  in  carcere  quadrupes  peribis, 


G.  BAR- 


44S 

G.   BARCLAIUS, 

MEPICINjE    DOCTOR, 

GEORGIO  EGLISEMMIOy 

Medico  Regio5  amico  iuo 
S.    P.    D. 

PSahnos,  materiem  publicam,  &  \n  medio  pojitam,  poe~ 
ticd  paraphraji  exprejfit  eleganter  Buchananus,  poe- 
ta,  Ji  temporis,  Ji  fermonis  ratio  habeatur,  interioris  notce. 
/Infe  eum,  idem  argumentum  aliquot,  pojl  eum,  plurimi 
traSiaverunt.  Nemo  tarr.en  inventus  efi^  qui  auderet  pa- 
lam  cum  eo  de  lauru  contendere,  prceter  te,  amice  Egli- 
femmi !  cujus  verfus  tam  cupide  legi,  quam  incaute  fcri- 
pfijli:  exfpedabam  ab  illo  ingenii  tui  arvo  molles  violas 
&  purpureum  narcijfum  :  fed  ut  video  ; 

Carduus  &  fpinis  furgit  paliurus  acutis. 

Succenfeo,  nefcio  an  dicam,  temeritati  tux  ;  fed  fuccenfeo 
tibi,  in  medio  Dofiorum,  in  tonfpe&u  dottijfimi  Principis, 
aufo  revocare  in  arenam  jam  diu  rude  donatum^  &  quaji 
quemdam,  ut  ita  loquar,  lanijiam  Poetarum.  TJuli,  in- 
genue  fateor,  acerbe  hoc  certamen,  &  certefcpius  hccc  me- 
cum,  Quid  dicent  cis  citraque  Alpes  Literati  !  Nempe^ 

Certent  &  cygnis  ululas,  fit  Tityrus  Orpheus. 

Quis  mn  flringet  in  te  calamum  ?  Scotia  te  perfequetur^ 
cujus  fuit  proles ;  Parifini  exfibilabunt^  quorum  fuit  alum- 
nus;  Burdegalenfes  deridebunt,  quos  erudivit ;  Quid  te 
Jietl 

Cui  ncque  apud  Danaos  ufquam  locus :  infuper  ipii 
Dardanidsc  infenfi, 

Cenfeo  (ut  primus  omnium  eruditorum  impetus  compri* 
matur)  c'armen  tuum  domi  verbis,  non  dicam  verberibus^ 
caftigandum.  Sic  Jine  dolo  malo  exteri  minus  duriter  te 
excipient.  Hoc  ojficii  genus,  ego  vero\  ac  lubens  fufcepi, 
&  tud,  &  patrice,  {$  poeta  cauffd.  Carmen  tuum  ergo 
reddam  incudi,  te.  tit  decet*  &  nt  debeo,  multum  amabo. 
Vale, 

K  k  k  z  PARA* 


444 


PARAPHRASIS 

PSALMI    CIV. 

Au&ore   Georgio   Buchanano, 
Praeceptore  Regio. 

TErerum,Deus  almelcanamDominumq;  Patremq; 
Magne  Parens !  fandta  quam  majeftate  verendus, 
iEtheris  ceternas  Rc&or  moliris  habenasj 
Z  Te  decor,  auratis  ambit  te  gloria  pennis, 
Et  circumfufum  veftit  pro  tegmine  lumen. 
Tu  tibi  pro  velo  nitidi  tentoria  coeli, 

3  Et  liquidas  curvo  fufpendis  fornice  lymphas : 
Et  levibus  ventorum  alis  per  inania  ve&us, 
Frenas  ceu  celeres  volitantia  nubila  currus. 

4  Apparent  accin&x  auras  flammxque  miniftrae, 
5-  Ut  juila  accipiant.    Stat  nullo  mobilis  xvo 

Terra,  fuper  folidas  nitens  fundamina  molis, 

6  Pollcnti  ftabilita  manu  :  terra  obruta  quondam 

Flu&ibus,  ut  fufo  fuper  ardua  culmina  velo  : 

^,  8  Sed  iimul  increpuit  tua  vox,  tonitruque  tremendo 
Infonuere  auroe,  paullatim  adfcendere  montes 
Cernere  erat,  feniimque  cavas  fublidere  valles, 
Inque  cavas  vallcs  trepidas  decurrere  lymphas. 
9  Neve  iterum  immifla  tellus  ftagnaret  ab  unda, 
Limitibus  compreffa  fuis  refonantia  plangit 
Littora,  prcfcrptas  mctucns  tranfcendere  metas. 

10  Tom  liquidi  fontes  imis  de  collibils  augent 
Fl  mina,  per  viridcs  undas  volventia  campos  : 

ii   Unde  fitim  fcdcnt  pecudes,  quas  pinguia  tondent 
Pafcun,  quiquc  feris  onager  faxa  invia  filvis 

J2.  Incolit:  hic  levibus  qucs  tranant  aera  pennis3 


445 


PARAPHRASIS 

P  S  A  L  M  I     CIV. 

Au&ore  Georgio  Eglisemmio, 
Medico  Regio. 

MEns,  age!  depofita  curarum  nube,  canoras 
Pange  Deo  laudes.     0  inviolabile  numenl 
Imperio  penetrans  magni  facraria  mundi^ 

*Te  nivea  cinStum  radianti  lucis  amittu 

Splendor,  &  aurato  velamine  gloria  vefiit. 

Tendis  ut  aulccum  rutili  flammantia  cocli 

Culmina^  mobilibus  coenacula  ponis  in  undis. 

Temones  denfifque  rotas  e  nubibus  aptans. 

Ventorum  alato  peragras  fublimia  curru. 

Servitum  properat  flamma  comitante  voraci 

Spirituum  pennaia  ohors.     Ne  fedibus  umquam 

Pulfa  datis  abeat  tellus,  cumpage  foluta, 

Libratur  gravitate  fui\  ceu  vefle  fluenti 

Alta  fuperfufo  velante  cacumina  ponto, 

Delituit  quondam ;  tua  vox  ubi  facra  profundum 

Increpuit,  tonitruque  poli  fnuere  fragofa 

Murmura,  prcccipites  fugiunt  in  ccerula  fluduu 

Confpicui  nudata  levant  fafligia  montes, 

Subfidente  cavis  humili  cum  vallibus  agroy 

Labitur  ad  prifcos  aqua  per  declivia  fines^ 

ln  varios  cnlletta  finus,  tranfvolvier  illinc 
I  Nefcia,  plangendo  refnantia  faxa  laceffit, 

Ne  liquido  rurfum  latitet  fub  marmore  tellusv 

fontibus  e  niiidis  valles,  argenteus^  implet 

Per  tumidos  rivus  fleSiens  veftigia  colles. 

l^tbabit  latices  campis  qu$cumque  vagatttr 

Beilua 


446  BUCHANANUS. 

Per  viridcs  paflim  ramos  fua  tefia  voliicres 
Concelebrant,  mulccntquc  vagis  loca  fola  querelis, 

13  Tu,  Pater!  aerios montes,  campofque jacentcs 
Ne&are  coelefti  faturas,  foecundaquc  rerum 
Semina  vitales  in  luminis  clicis  oras. 

14  Unde  pccus  carpat  viridis  nova  pabula  fceni: 
Unde  olus  humanos  genialc  aflurgat  in  ufus: 

ij  Quxque  novcnt  fcifas  Ccrcaliamuncra  vires, 
Quceque  hilarcnt  mentes  jucundi  pocula  vini, 
Quiquc  hilaret  vultus  fuccus  viridantis  olivi. 

16  Ncc  minus  arboribus  fucci  genitabilis  humor 
Sufficitur :  ccdro  Libanum  frondente  coronas, 

17  Alitibus  nidos:  abies  tibi  confita  furgir, 
Nutrit  ubi  implumes  peregrina  ciconia  foetus. 

18  Tu  timidis  montcs  damis;  cava  faxa  dedifti, 
Tutus  ut  abftrufis  habitaret  cchinus  in  antris. 

19  Tu  lunae  incertos  vultus  per  tcmpora  certa 
Circumagis:  puroque  accenfum  lumine  folem 
Ducis  ad  occiduas  conftanti  tramite  metas : 

20  Inde  fuperfuiis  cun&a  involventibus  umbris, 
Per  tacitas  fpargis  no&urna  filentia  terras. 

21  Tum  fera  prorepit  latebris,  filvifque  reli&is 
Proedator  vacuis  errare  leunculus  arvis 
Audet,  &  e  coelo  mugitu  pabula  rauco 

22  Te  Patrem  expofcit:  dein  rurius,  fole  renato, 
Abditur  occultis  prasdatrix  turba  cavernis: 

23  Inqueyicem  fubeunt  hominumque  boumque  labores. 
Donec  fcra  rubens  accendat  lumina  vefper. 

24  Sic,  Pater!  in  candtos  didis  tecommodus  ufus. 
Nec  tantum  tellus,  Genitor !  tua  munera  fentit, 

2$  Tam  variis  foecunca  bonis:  fed  &  osquora  ponti 
Flu&ibus  immenfas  circumplc&entia  terras, 
Tam  laxo  fpatiofa  iinu:  tot  millia gentis 
Squamigerae  tremuli  per  ftagna  liquentia  cauda 

26  Exfultant:  totmonftra  ingentia  &  horrida  vifu 
Veliferas  circum  nant  puppes:  graadia  cete 
Effingunt  molles  vitreo  fub  marmore  lufus. 

27  Atque  adeo  qux  terra  arvis,  quae  fluttious  aequor 
Educat,  a  te  uno  pendent,  Pater  cptime!  teque 
Quseque  fuo  propriurmpofcunt  in  tempore  vi6>uim 

28  Te  magnam  pandente  manum,  faturantur  abunde 

29  Omnia:  te  rurfuo  vultum  condente,  fatifcunt, 

Ts 


E  G  L  I  S  E  M  M  I  U  S.         44*7 

Bellua^  qui  filvis  onager  fe  trifiibus  abdit 
Eximat  ille  fltim:  voiucris  qucccumque  ftrepenti 
yerbere  pennarum  vacuas  nitetur  in  auras, 
Hofpitio  jrondente  toros  ftrutiura  ioquaces, 
Mulceat  hic  vocttm  tremuio  difcrimina  cantu. 
Ambrofio  montes  irrorant  aftra  iiquore, 
Muneribus  fatiata  ttiis,  pecorique  virifque 
Aptas  obfequiis,  aiimentis  dulcibus  aptas. 
Promit  humus  teneris  gemmantes  fioribus  herbas^ 
Pampineos  animis  netientes  gaudia  fuccos^ 
Et  baccas  ole^  fragrantis  ut  ora  ferenent, 
Et  Cererem  vaiido  flrmantem  corda  vigore. 
Arboreos  fcetus^  tineis  impervia  cedri 
Robora  tu  faturas,  Libani  qu<e  conjita  celfo 
Vertice,  progeniem  volucrum  nidofque  tuentur- 
Nec  minus  eft  feiix  abies,  hdc  vimine  texta 
Pendula  cafkra  novat  ciangente  ciconia  rojiro- 
At  lepori  filices,  pavidis  juga  fenta  recejjutn 
Co*aciiias  damis :  conjlanti  temporis  ortu 
Inconftans  iunare  decus  renovare  figuras, 
Occiduoque  jubes  pelago  decumbere  foiem, 
<Teecia  foporiferos  piced  caligine  vuitus 
JVubila  diffundis  tacitaw  ducentia  notiem, 
Proruit  intered  fpeluncis  acre  ferarum 
Agmen,  &  auxiiium  coclefte  leunculus  efcara 
In  prrtdam  exorans,  rugitibus  ccthera  pulfat, 
Soie  recens  orto  latebrojis  invia  dumis 
Antra  flabit :  remeant  alacres  ad  piauftra  coloni? 
Donec  purpureus  det  fera  crepufcuia  vefper. 
Sanfie  opifex!  quanto  moiiris  cunfla  decore^ 
Confiiioque  ftruis !  Moles  terrena  tuarum 
Dives  opum  exfuitat^  iate  circumjonat  ingens 
Oceanus\  feu  parva  lubet,  feu  magna  ciere 
Corpora  fquamigerum,  vitred  compleSiitur  alvo 
Innumeras  pinna  fluitantes  remige  turbas. 
Pandcntes  ievibus  naves  cita  carbafa  ventis^ 
Marmoreoque  Jinis  baicenas  gurgite  pajfim 
Carpere  jucundos  piacido  molimine  faltus. 
In  te,  fumme  Parens !  hcec  inciinata  recumbunt 
Omnia,  temporibus  viSium  pofcentia  certis. 
'  *Te  dante  accumuiant,  dextram  laxante  renident 
Exfatnrata  knis,  vultum  celante  pavefcunt. 

Fitafa 


448  BUCHANANUS. 

Tc  tollente  animam,  fubito  exanimata  rccurrunt 

30  In  cinerem:  infpirantc  animam  te  dcnuo,  furgit 
lllico  foecundae  lbbolis  generofa  propago, 

Et  dcfolatas  gens  incolit  aurca  tcrras. 

31  Sic  eat!  6  nullo  regnetcum  fine  per  aevum 
Majeftas  divina:  fuumque  in  fecula  laetus 

32  Scrvet  opus  Deus!  ille  Deus,  quo  territa  tellus 
Concutiente  tremit,  montes  tangente  vaporant, 
Fumifera  trepidum  nebula  teflante  pavorem. 

33  Hunc  ego,  dum  vivam,  dum  fpiritus  hos  regetartus, 

34  Ufque  colam:  tantum  illc  meas  facilifque  bonufque 
Accipiit  voces:  nempe  illo  oble&or  in  uno. 

35*  At  vero  impietas  plane  exftirpetur  ab  ima 

Radice,  &  fcelerum  ftirps  nulla  repullulet:  ac  nos 
Te  rerum,Deusalme !  PatremDominumquecanemus* 


Vitales 


EGLISEMMIUS. 

Vitales  rcfecante  mcras  animceque  nitorem^ 
Protinits  in  tcnuem  vertuntur  pulveris  umbram, 
Adfperfo  rediviva  tuo  fpiramine  furgunty 
Squalentique  redit  facies  Utijfima  terr<e> 
Complcat  ceterno  venientia  fecula  plaufu 
Fama  Jovx  !   Caras  operum  monumenta  fnorum 
Delicias  Rex  ufque  vocet^  cui  vifa  repente 
Terra  tremit :  rupes,  taStd  radice^  vacillans 
Exfudat  refugos  durfo  fumante  vapores, 
Carmen  erit  Deus  ifie  mihi,  quoad  ultima  vit<& 
Linea  fuccedet^  mihi  pars  quoad  ulla  fuperftes, 
llli  facra  canam  memori  prceconia  cultu, 
Dulce  melos  meditatus  eiy  latabor  eodem: 
Rapta  fed  in  nihilum  terras  gens  prava  relinquat, 
Pange  Deo  laudes  pofitis  mens  lilera  ctiris! 


449 


L  1  I  9  t. 


GU  L.  BARCLATl, 

Amoeniorum  Artium  &  Medlc  Doft. 

J  UDICIUM 

D   E 

Certamine  Poetico  G.  Eglisemmii 
cum  G.  Buchanano, 

Pro  dignitate  Paraphrafeos 

P  S  A  L  M  I    CIV. 


V  A  T  A  B  L  U  S. 

BE  N  E  D I C,  Anima  mea !  Jehovx :  Jf  eho* 
vaDeusmi!  magnificatus  es  vehemen- 
ter,  gloriam  &  honorem  indutus  es. 

BUCHANANUS, 

*Te  rcrum^Deus  alme!  canam  Dominumque  Patremque  ; 

Magne  Parens !  fantia  quam  Majefiate  verendus^ 

JEtheris  aternas  ReBor  moliris  habenas ! 

*Te  decor,  auratis  ambit  te  gloria  pennis. 

Poetarum  noftri  feculi  longe  Princeps,  elegantiflimus 
Buchananus,  cum  fuperalTet  aequales  fuos  omnes,  &  plu- 
rimos  majorum,  ceteris  poematis,  hoc  tandem  poemate 
fuperavitfeipfum.  Cos  ingeniorum,  Poctarum  lima,  Ju- 

lips 


De  Poetico  Duello.  451 

Kus  Scaliger  fic  judicavit,  &  judicium  limatifliilio  Epf- 
grammate  pronunciavit: 

Felix  Georgi !  laftea  ven<c  Pater, 

Quj>  ditat  immenfum  mare. 
Quid  Barbarorum  voce  fqualentem  abfond^ 

Merifque  nugis  obfitum^ 
Inepturientem  non  ferendis  artibus^ 

Audire  memet  pofiulas  ? 
PleSlrumne  Phcebo  temperante^  Marfya: 

Tentabit  ictum  pollicis  ? 
Amabiles  Thalia  fi  faciat  modos7 

Garrire  pica  gefiiet  ? 
Te  natum  ad  alta  Pegafi  cacumina^ 

Tepente  fufceptum  finu, 
Regina  facri  magna  Calliope  foni 

Liquore  non  noto  imbuit:  7 

Deditque  palmam  ferre  de  tot  gentibusy 

Latina  quot  colit  cohors. 
Puris  beatd  voce  tejjellis  nitor 
Perflringit  aures  candidas, 
Flexuque  dutta  vena  dulcis  aureo 

Qu~m  fuflulit,  iterat  fitim, 
0  me  fuperbum  mole  fublatum  novd^ 

Te  Ltteratorum  Deo! 
Defideratum  abeffe  me,  tit  fcribis  doles, 

Quod  aliquid  effe  me  putes  : 
Te  te  ipfe  cuntemplator^  in  quo  tuytta  funt, 
Et  vota  lenies  tua. 
Vulgo  cantatum  breve  carmen  Qaroli  Utenhovii,  fed  a* 
cutum,  fed  acceptum,  tollit  omnem  fpem  asquandi  glori^ 
#m  Buchanani: 

Tres  Italos  Galli  fencts  vicere,  fed  unum 
Vincere  Scotigenam  non  potuere  novem. 
Tres  Galli,  Michael  Hofpitalius,  Franciae  Caqcellari- 
us,  Adrianus  Tumebus,  Regius  Graecarum  Liter^rum  a^ 
pud  Gallos  Profeflbr,  Joavnes  Auratus^  Poeta  Regius.  At 
quiviri?  Soles  fui  foli.  Sex  Itaji,  Accius  Sincerus  San- 
yazarius,  Hieronymus  Fracaftorius,  Do&or  Medicus,Mar+ 
cus  Antonius  Flaminius,  Marcus  Hieronymus  Vida,  Andre-? 
es  Naugerius  &  Petrus  Bembus  Cardinalis.  Quoe  lumi- 
na  ?  Lunae  fui  coeli.  Horum  nomina  potuiffent  deterre* 
•:e  vuls:are  ingenium. 

L 1  1  i  Ad 


452         G.    B4&CLjiTI  Judicium 

Ad  rem.  Hcsc  paraphrafis,  non  Latina  folum?  non  fo- 
lum  concinna,  &  cincinnis  pkna  Poetarum,  fed  tam  Di- 
vina,  tam  Theologica,  tam  curiose  copiofi  eft,  ut  pauci 
Commentatorum  clarius  aperuerint  mentem  Prophetae. 
Examincmus  fingula. 

Benedic,  Anima  mea!  Jehov*.  Animat,  ut  ita  dicam, 
Animam  fuam  Propheta  ad  bcnedicendum,  moxexcitata 
alacritate  Anima  prorumpit  in  haec  verba,  Jehoza  Deus 
mi!  magnificatus  es  vehementer.  Quid?  Poteftne  major 
fieri  Deus?  Minime  gentium;  fed  apud  homines  tanto 
major  fit,  quanto  notior  ex  operibus.  Hxc  omnia  fuse 
facileque  exprimit  Poeta : 

Te  rerum,  Deus  alme!  canam  Dominumque  Patremque. 

Quoniam  ineifabile  nomen  quatnor  literarum,  quo  uti- 
turPropheta,  exprimi  non  poteft  ulla  aut  cogitatione,  aut 
voce:  fapientifiimus  Poetaquatuor  ponit  epitheta,  Deum^ 
Almum,  Dominum,  Patrem.    Pergit: 

Magne  Parens !  fandd  quam  Majeftate  verendus  ! 

Majeftas  enim  a  magno  dicitur :  &  qui  tam  magnus  eft, 
ut  dici  nequeat,  certe  yerendus  eit  ob  Majeftatem,  &  con- 
feflione  ignorantise  cognofcendus.  Ob  quam  fortaife  cauf- 
fam,  Gneca  tranflatio  i^G^oKo^xny^  id  eft,  confeffionem 
fubjungit, 

JEtheris  ccternas  ReSior  meliris  habenas! 

Jiuic  verfui  in  textu  quod  refpondeat,  non  eft  quid- 
qukm  aperte  pofitum.  Sed  ut  nomen  Jehovas  toties  repe- 
titum  in  hoc  Pfalmo,  femel  defcriberet  multis  notis ;  tan- 
iiem  vocat  hicReflorem:  aut  certe  hoc  verfu  illuftrat  ea 
yerba,  magnificatus  es  vehementer!  quoniam  major  fit  De» 
us  taritum  in  cognitione  ncftra,quamcognitionemCgelum 
intuentes  omnes  homines  capiiint. 

Gloriam  &  decorem  indutus  es. 

Te  decor}  auratis  ambit  te  gloria  pennis. 

Hic  Poeta,ut  gravioremHeroicum  verfum  faceret,tranf= 
latioriem  Prophetse  &  npn  videtur  retinere,  &  retinet.  Non 
yidetur,  quia  Detim  circumdat  gloris  pennis,  non  vefti- 
bus.  Rctinet  tamen,  quoniam  verbum  induendi,  fi  ample 
fumatur  non  excludit  etiam  pennas.  Jam  videamus  quam 
^ppofite : 

— i —  Auratis  ambit  te  gloria  pennis. 

Gloria,  ficredimus  Ciceroni,  eft  frequens  de  aliquofa- 

::•;&  cum  laude:     Et  alibi3  Eft  illuftris  <$  pervulgata  muho^ 

1      "     s     '  rum 


DePoETico  Duello.  45 3, 

TUm  &  magnorum^  in  omne  genus  hominum,  fama  meri- 
torum.  Ergo  famx  pars  quasdam  gloria  eft.  At  famee 
quis  ncfcit  effe  pennas  ?  Supereit  unica  ratio  illuftrandi 
carmen  Divini  hujus  Poetas  :  ii  fuoneSamus  vcrfus  Egli- 
femrnii,  ut  tamquam  iEthiopes  jubeant  noftrates  Euro- 
paeos  apparere  candidiores. 

Eglisemmius. 
Mens,  age!  depofitd  curarum  nube^  caqoras 

Pange  Deo  laudes. 

Mens,  age!  Quantum  hoc  principium  ab  illa  Majeftate? 

Te,  rerum  Deus  alme!  canam. 

Confulat  qui  volet  aures,  maluiflem  ego, 

Eiaage!  depofitd  curarum  nube. 

Quid  hic  curce1.  quid  nubes\  Propheta  non  fuggeffit, 
Poeta  non  prasivit,  Malum  omen  curarum  mentio  in  ipfo 
limine  lastitias. 

0  inviolabile  numen  ! 

Imperio  penetrans  magni  facraria  mundi. 
Inviolabile,  Nec  huic  rei,  nec  huic  loco  convenit 
Nbn  rei:  quia  &  Spiritus  &  Coeli  inviolabiles.  Non  lo- 
co :  quia  toto  Pfalmo  canitur  gloria  Dei  ex  operibus, 
quss  amorem  excitent9  non  timorem  incutiant,  non  vim^ 
non  vulnera,  non  violentiam  loquantur.  Scio  Sinonem 
dixiiTe. 

—Et  non  violabile  veftrum  'Teftor  numen.—~ 

Imperio  penetrans  magni. 

Hunc  verfum  Propheta  li  viveret  expungeret :  &  exi- 
ftimo  au&orem  ipfum  brevi  indu£turum9memorem  nihil 
tale  in  textu  profaico  invenirl 


Vatablus. 
x  Qui  operit  fe  lumine,  tamquam  vefli- 
inento  :  qui  extendit  Codum  tamquam  cor- 
tinam. 

BuCHANANUS. 
Et  circtimfufum  veflit  pro  tegrame  lumen* 
Ifu  tibi  pro  velo  nitidi  tentoria  Coeli. 

Nota^  quam  eleganter  vefiiat  orationem  luminibus  elo» 

quentis: 


454  G-    R^KCLATI  Judicium 

quentias  :  quam  proprc  Circumfundat  lumcn:  quamdo- 
£te  appellct  tentortaCocli,  alludens  ad  vulgatam  Editio- 
nem,  ubi  legitur,  Extendens  Coclum '  ficut  /^7/it»,  quia  an-r 
tiquitus  tentoria  ex  pellibus  fiebant. 

Eglisemmius. 
'Te  niveoe  cinttum  radtantt  lucis  amielu 
SpIendor7  &  aurato  velamine  gloria  vejlit. 
Tendis  ut  aulccum  ruttli  flammantia  Coeli 

Culmina. 

Si  quis  e  difcipulis  mcis  fudifTct  hxc  talia,  certe  qui- 
dem  non  abiiifct  impunitus.  Nam  fplendor  veftit  te  cin- 
£lum  radianti  amiciu  ntvce  lucis  :  nonne  idem  eft,  ac  ii 
dicas,  Splendor  vefttt  te  veftitum  fplendore  fplendoris  ? 

Interpretemur  candide  per  fynonyma;  Splendor  veftit 
te  cinctum,  id  eit,  veftitum:  radianti  amiftu,  id  eft,  fplen- 
dore:  nivex  lucis,  id  eft,  fplendoris.     Pergamus: 
'Tendis  ut  aiilxum  'rutili  flammantia  Coeli 

Culmina. 

Negoequidem  docte  did^Culmina  Cocli  :  credimufnQ 
Coelum 

Pauperis  &  tuguri  congeftum  cefpite  culmen  ? 
Atqui  ii  culmen  a  culmo  eit,  ut  ailcrunt  Grammatici, 
iion  fine  periculo  legimus  flammantia  culmina,  nifi  for- 
tafle  mutuum  accepit  hoc  nomen  ab  illa  parte  Mrologi», 
qus  judiciariavocatur,  cujus  Profefifores  Senatufconful- 
to  faxo  dejiciuntur,  Genus  hominum  potentibus  infldum^ 
Jperantibus  fallax. 


Vatablus. 
3  Qui  contignat  aquis  iuperiora  fua,  qui 
ponit  nubes  currum  iuum,  qui  ambulat  iu- 
per  alas  venti. 

BuCHANANUS.      . 
Et  Uquidas  curvo  fufpendis  fornice  lympbasy 
Et  levibus  ventorum  alis  fer  inania  vetius, 
Frenas  ceu  celeres  volitantia  nubila  currus. 
Dcle  vocuiam,  corrumpes  fentcntiam  :  adde  voculam, 
fententiam  corrumpes.    Loquitur  Poeta  nofter  mentem 

Pro- 


De  Poetico  Du£llo.  455 

Frophetce,  non  circumloquitur.  Examina  fingulatim  : 
fufpendit;  nihil  poteftLatinius  dici :  Lymphas,\\t  miracu- 
lum  appareat,  liquidas  ;  curvo  fotnice,  Quid  poteft  nar- 
rari  ornatius  ?  Quid  paucioribus  elarius? 

Eg  lisemmius. 

MuLilibus  coenacula  ponis  in  undis, 

Temoncs,  denfifque  rotas  e  nubibus  aptans. 
Vcntornm  alato  peragras  fublimia  curru. 
Undce  fignificant  tiquas  aliquando  :  fed  praeter  Lncre- 
tium  nemohomo  eft,  qui  pluvias  aquas  vocet  undas\  & 
ille  quidem  acrias  undas,  vocat  nubes  potiiis  quam  plu- 
vias.  Quacro  ex  te9 an  aptans  temones  peragret  fublimia? 
cjuod  otium  aptandi  paulo  ante  defuerit :  cum  folume- 
um,  aut  otiofum  meritiffime  nos  Chriftiani  negemus. 


Vatablus. 
4.  Qui  facit  Angelos  ibos  Spiritus,  mini- 
flros  tuos  igncm  flammantern. 

Quoniam  hic  verfus  negotium  faceffit  Theologis,  ex- 
primit  Pocta  fenfum  veterum  Hcbr^orum,  quem  haufe- 
runrt  a  R.  Salamone.  Reliquit  controverfiam  inta&am, 
quam  vere  &  eleganter  diremit  Theodoretus. 

BuCHANANUS. 

Apparent  accinit<e  aur<e^  flamm&que  miniftr<e, 

Ut  jujfa  accipiani. 

Non  potuiifet  ipfum  Latiurri  Latinius  loqui.  Fonde- 
femus  verba.  Apparent^  Quam  proprie  ?  Apparitorum 
enim  eft  adeffe  officii  cauffa.  Accinftce,  hsec  vox  auget 
proprietatem  praecedentis.  Quam  oppido  paratoe  funt,qu& 
non  iQ\\xn\apparent,  fed  acctnci&  apparent? 

Eglisemmius. 
Servitnm  properat,  flammd  comitante  voract\ 

Spirituum  pennata  cohors. 

Bone  Deus!  quid  hse  tenebras  cum  illo  lumine?  non 
fic  loquebantor  Romani.  Non  nefcio  VirgUium  cecr- 
niflc, 

— At& 


45  6  G.    BAKCLATI  Judicium 

- — A:it  Graiis  ftrvitkm  matribus  ibo. 
^Non  facile  tamen  inv enies  fervitum  properare:  Roma- 
ni  properare  Romam,  Propcrare  in  urbem,  Properare  ire, 
fcribcre,  non  itum,  fcriptum  :  nullum  probum  audtorem 
habet  haec  formula  loqucndi. 


V  ATABLUS. 

5".  Fundavit  rerram   fuper  bafes  fuas,  nc 
inoveat  ie  in  fecuium  8c  in  feculum. 

^  Defcendit  jam  Poeta  ab  aere  in  terram  :  in  qua  pau« 
16  diutius  moratur,  tamquam  in  fcde  hominibus,  &  no- 
ta  diu,  &  haoitata. 

BuCHANANOS. 

-Stat  nullo  mobilis  <ezo 


Tefra  fuper  folidcc  nitens  ftwdamma  molis, 
Pollenti  ftabilita  manu. 
Profa  oratio,AT<?  moveat  fe  im  feculum  &  infeculum.Ver- 
f\i,Stat  nullo  mobilis  <evo  terra.  Si  Propheta  fuiffetLatine 
loquutus,  ufus  fuifle-t  his  verbis  aut  iimilibus.  Fundavit 
terram  fuper  bafes  fuas.  Dux  cauffe  funt  propter  quas  tcr- 
ra  totanon  movetur:  alrcra  a  centro  petitur,  in  quo  gra- 
viora  cundta  conquiefcunt :  altera  a  juflii  Dci,  cujus 
jufla  non  capcflere,  plane  contra  naturae  jus  eft.  U- 
tramque  cauflam  eruditiffimus  Paraphraftes  comple&i- 
tur  : 

Super  folida  niiens  fundamina  molis^ 

Pollenti  ftabilita  manu. 

Eg  lisemmius. 

Ne  fedibus  uraauam 

Pulfa  datis  abeat  tellus^  compage  foluld, 

Ltbratur  grauitate  .fui. 

Ovidius  in  eadem  materia  iifdcm  pene  verbis  aliter  pro? 
fcrebat, 

Nec  circumfufo  pendebat  in  aere  tellus, 
Ponderibus  Itbrata  fuis.     Non  fui. 
Si  quis  ita  loqueretur  ex  iis  qui  nondum  xrt  lavantur 
ad   Ccemcterium  Divi  Pauli^  haud  dubie  non  effugeret 
ferulam. 

Va  ta* 


De  Poetico  D  u  euo,  457 

Vatablus. 

6  Voragine  tamquam  veftimento  operu- 
eras  eam,  fuper  montes  fteterant  aqua^. 

Familiare  fuit  Prophetas,  aquam,  nivem,veftibus,lan£ 
comparare.     Alibi,  Qui  dat  nivemficut  lanam. 

BUCHANANUS. 

-Terra  okruta  quondam 


Flufiibus^  ut  fufo  fuper  ardua  culmina  vehs 

Eglisemmius. 

Ceu  vejie  fluenti 

Alta  fuperfufo  velante  cacumina  ponto^ 

Delituit  quondam. 

Hic  defidero  gluten,  quo  hssc  adhaereant  fuperiori» 
bus.  Buchananus  repetita  voce  terra,  eleganti  figura^ 
ireddidit  orationem  plenam.  Hic,  omifsa  particula  quce 
aut  h&c,  aut  alia  fimili,  reliquit  in  oratione  abyffum, 
^jualem  defcribit.  Prseterea  vox  velante^  meO  animo,  fu- 
perflua  eft. 


Vatablus. 
7  Et  tarnen  ab  increpatione  tui  fugerunt, 
a  fonitu  tonitrui  tui  feftinaverunt. 

BuCIiANANUS, 
Sed  fimnl  increpuit  tua  vox^  tonitruque  trcmendo 

Infonuere  aurce.* ■ 

Nonne  auditur  quoddam  artificiofum  tonitru  in  iftis 
verfibus,  quo  Poeta  ipfam  quodammodo  videtur  ad«* 
quare  naturam  ?  Audiamus  jam  Eglifemmium. 

E  G  L I  S  E  M  M I U  S. 

-Tua  vox  ttbi  facra  pfofundum 


Xncrepuit,  ionitruqne  poli  Jonuere  ffdjtofa 
Murmura^  pr<ecipites  fugiunt  in  ccerula  ftufhts. 
Audiuntur  in  verbis  Bnchanani  quafi  nuoes  ipfs  dif- 

filientes  :  In  iftis,  — Vox 

Auditnr  fraflos  fonitus  imitata  tuharum* 

M  m  m  Cert£ 


45 8  G.    BARCLATI  Judicium 

Certe  bene  coepit  currere,  fed  prae  copia  claudicavif. 
Virgilto^Dto  Poetarum,  fatis  fuit  Intonuere  poli.  Huie, 

Tonitruquc  poli  fonuerc  jraguja 

Mu  rmura. 

Cur  non  vereris 

■ Crudclcs  dantcm  Salmonea  pocnas  ? 

Dum  flammas  Jovis  &  fonitus  imitaris  Olympii 


V  ATABLUS. 

8  Tunc  adfcendcrunt  montcs,  defcende- 
runt  valles  ad  locum  fuum,  quem  fundafti 
iis. 

BUCHANANUS. 

— Pdulatim  adfccndere  montes 

Cernere  erat,  fenfimque  cavas  fubfidere  valles, 
Inque  cavas  valles  trepidas  decurrere  Ivmphas. 
_  Omnimclle  dulcior  oratio,  Indicas  fucco  camuefua- 
vior.  ■   Nefcio  an  Romana  lingua  meliores  umquam  ver- 
fus  viderit.     Sed  obviam  fit  difficultas,    quam   fcilicet 
portionem  Pfalmi  exprimant  hxc  verba  : 

Inque  cavas  valles  trepidas  dccurrcre  lymphas. 
Id  difficultatis  paucis  lic  infringo.  Dodfiffimus  Poe- 
ta  fequutus  Francijci  Vatabli  Pialmorum  interpretatio- 
nem;  quem  Parifiis  Hebraicse  linguse  ProfefTorem  habuit 
fumme  amicum  &  familiarem.  Itaque  confulebat  cu- 
riose  fontes  ipfos,  &  linguam,  qua  Pfalmos  cecinit  Re- 
gius  Propheta.  Unde  deducit  aliquando  plus  fententise 
quam  appareat  !n  vulgatis  Editionibus.  Tremellius  hunc 
verfum  intelligit  de  aquis  ipfis  cum  ait,  Confcertderunt 
per  montes,  defcenderunt  per  valles,  in  locum  qucm  fundd- 
fii  ipfis.  Et  ncn  malus  interpfes  :  Adfcenderunt,  inquit, 
montcs  ayuarum,  &  dcfcenderunt  campi  aquarum^  dum  ah 
incrtpstione  timentes  aqu<c,  magno  fremituy  attollunt  fiu- 
ciusfuos,  &  deponunt,  donec  ad  lotum  fibi  paratum  perve- 
niant.     Num  &  Poeta  dixit, 

Quanti  montes  volvuntur  aquarum  ! 

Eglisemmius. 

Confpicui  nudata  lcvant  fajtigia  montes, 
Subfidente  cavis  humili  cam  vallibus  agro, 

Lahitnr 


DePoETico   Duello.  459 

Labitur  ad  prifcos  aqua  per  declivia  fines. 
Primus  hic  verfus  poteft  effe  cujuflibct  Poetoe:    fi  de- 
cem  fila   talia  intcrtinxiffent  totum  hoc  aulseum,  fuiffet 
plane   dignum  Aula.    Subfidit  tota  elegantia  fecundo 
verfu,  nugationeque  &  tautologia  corrumpitur  : 
Subfidente  cavis  humili  cum  vallibus  agro. 


Vatablus. 
9  Terminum  pofuifti  iis  quem  non  per- 
tranfibunt;  non  revertentur  ad  operiendum 
terram. 

Hic  tria  quaerenda  funt:  Quis  fixit  terminos  maris  ? 
Deus,  Job.  cap.  38.  verf.  IO.  Circumdedi  illud  terminis 
meis,  &  pofui  vedem  &  oftia^  &  dixi  ;  Ufque  huc  venies^ 
&  non  procedes  amplius^  &  hic  confringes  tumentes  flu- 
£ius  tuos.  At  qui  funt  termini  ?  Arena:  Hier.  <;.  ver. 
22.  Qui  pofui  arenam  terminum  mari,  prceceptum  fempi- 
ternum  quod  non  prceteribit.  Si  praeceptum  efl  fempiter- 
num,  cur  redierunt  aqu#  in  diluvio  ?  Redierunt  juffu 
Dei :  hoc  autem  non  eft  violare  prseceptum,  obedir^  prac- 
cipienti. 

BUCHANANUS, 
Neve  iterum  immiffa  tellus  ftagnaret  ab  unda^ 
Limitibus  comprejja  fuis  refonantia  plangit 
Littora,  prafcriptas  metttens  tranfcendere  metas* 
Haec  vel  Virgilio  digniffima  carmina,  videamus  quo 
artificio  imitatur 

Eglisemmius. 
In  varios  coflefia  Jinus,  tranfvolvier  illinc 
Nefcia,  plangendo  refonantia  faxa  laceffit, 
Ne  liquidj  rurfum  latitet  fub  marmore  tellus. 
Hxc  Difcipuli  funt,  illa  Pneceptoris  :   hxc  pueri,illa 
vifi.     Quid  aio?  Hsec  Verfificatoris,  illa  Poetoe,&  Poe- 
tx  quidem  Principis.    Jam  quid  ad  mentem  Prophetoe? 

In  varios  collefla  Jinus. . 

Plus  continet  quam  Propheta  dicit. 

m tranfvohUr  WiffC* 

M  m  ro  2  Inaudi» 


460  G.  BAKCLATI  Judicium 

Inaudita  phraiis,  qux  quodammQdo  implicat,  ut  dicam 
diale&ice,  contrad;£tionem  :  nam  trans  includit  tranfitio- 
nem  fync  illuc,  ut  Trans  mare  currit.  Itaque  tranfuol- 
vier  illinc,  nullo  fenfu  dicetur.  At  dubito  an  Latini  ufi 
fuerint  voce  tranfvolvier. 


Vatablus. 
io   Qui   emittit   fontes    in  convallibus, 
inter  montes  ambulant. 

J3uCHANANUS. 

Tum  liquidi  fontes  imis  de  collibus  augent 
Flumina%  per  virides  undas  volventia  campos. 
Hi  verfus  reddunt  me  memorem  Maronis,  ponuntque 
ante  oculos  locum  illum  faepe  mihi  cantatum : 

Non  fcopuli  rupefque  cavce,  atque  objecla  retardart 
Flumina^  correptos  undd  torquentia  montes. 

Jlglisemmius. 

Foniibus  e  nitidis  valles  argenteus  implet 
Per  tumidos  rivus  fleiiens  vefligia  colles. 
Quam  hic  turbidos  fontes  emififti,  qui  valles  totas  in- 
undent  &  impleant?  Hi  faciunt,  ut  ne  fint  rivi  argentei 
(ut  vis)  fed  ccenofi.    §i  intuerejris  tua  carmina  meis  o- 
culis,  fubito  exclamares: 

Ebeu  !  quid  volui  mifero  mihi  ?  floribus  Aufirum 
Perditus^  &  liquidis  immifi  fontibus  afros» 


Vatablus. 
ii  Poturxi  dat  omnibus  beftiis  agreftibus, 
fyangunt  onagri  fitjm  iuam. 

BUCHANANUS. 
Unde  fiiim  fedent  pecudes,  quce  pingnia  tondent 
Pafcuay  qutque  feris  onager  faxa  invia  Jilvis 

Incolit.- 1 • 

Epitheta  natura  ipfa  di&avit.  Pinguia  pafcua  a  Pa- 
tfe:Poetarum  accepit*  Tondent^feris  filvis,  faxa  invia: 
r     '  hi$ 


De  Poetico  Duello.  461 

his  adjun&is  naturam  onagri  plane  exponit,  quam  Pro- 
pheta  tacite  tantum  ponit. 

Eglisemmius. 
Libabit  latices  campis  qucecumque  vagatur 
Bellua,  qui  filvis  onager  fe  trijlibus  abdity 

Eximat  ille  fitim 

In  primis;  nulla  particula  neftit  hanc  orationem  fuperi- 
ori.  Quam  egregie  Buchananus,  Undefitimfedent2.  Tum 
quod  addit  de  onagro,  3  Buchanano  furripuit.  Nam  in 
facro  contextu  non  dicitur  onager  filvas  incolere,  aut  fil- 
vis  fe  abdere0 


Vatablus. 
ix  Juxta  eos  fontes  volucres  Coeli  habi- 
tant,  inter  frondes  dant  vocem. 

BuCHANANUS. 
—  HtCj  levibus  quce  tranant  aera  pennisy 
Per  virides  pajfim  ramos  fua  tetta  volucres 
Concelebrant,  mulcentque  vagis  locafola  querelis. 
Concelebrare  tefta,  didicit  a  Lucretio:  ego  plane  fufpi- 
cio  quot  voces,  tot  Margarita. 

Eglisemmius. 

^.  Volucris  qucecumque  Jlrepenti 

Verbere  pennarum  vacuas  nitetur  in  auras^ 
Hofpitio  frondente  toros  Jlrutlura  loquaces^ 
Mulceat  hic  vocum  tremulo  difcrimina  cantu. 
Fruftra  hic  moneam  caementum  deeffe,quod  apud  hunc 
?iufquam  eft.    Sed  operae  pretium  eft  advertere  animum, 
quanto  hic  verborum  apparatu  aviculam  in  fublime  levet, 
&  id  quidem  ut  nidum  faciat:  hoc  enim  volunt  verba, 
Jlruclura  toros  loquaces.    Exfpe&abam  hic  alaudam  eni- 
tentem  alarum  remigio  in  nubes,  ut  canpra  vqce  aures 
mortalium  oble&aret:  fed  fruftra  fui,  nam  omnis  hic  vo- 
landi  conatus  inftituitur  ad  ftru&uram  nidi,  quod  eo  etiam 
eft  abfurdius,  quia  multas  aves  humi  nidificant,  ut  ad  eam 
rem  haud  opus  fit  volatu.    Longe  deterius  eft,  quod  dc 
omnium  avium  cantu  fubjicit,  nam  natura  didtante  intel- 

ligere 


462  G.  B  AKCLATI  Jadicium 

ligerc  debuit  plures  effe  aves  non  cantatrices.  Addo  par- 
ticulam  quxcumque  totam  orationem  taliitatc  vitiare :  ceF- 
te  periculo  plcna  eft  Paraphrafis,  quae  Spiritus  Sandti  ora- 
cula  falft  facit. 


Vatablus. 
13   Qui  irrigat  montes  dc  fupcrioribus  fu- 
is,  de  fru&u  operum  tuorum  fatiabitur  terra. 

Propheta  hoc  verfu  addit  aliam  &  admirabilem  provi- 
dentiam,  &  videtur  mihi,  hoc  loco,  ipfum  carmcn  cum 
materia  furgere.  Prseter  enim  flumina  &  fontes,  quibus 
non  poffunt  irrigari  montes  &  altiora  loca,  Deus  pluit  ex 
nubibus,  veluti  ex  Coeleitibus  quibufdam  fontibus,  ut  nul- 
la  pars  terrae  non  fentiat  opem,  &  tempeftive  irrigetur.  Spd 
audiamus  quam  inimitabiliter  hsec  canatCalcdoniusnofter 
olor: 

BUCHAKANUS. 
TW,  Pater!  acrios  montes,  campofque  jacentes 
Neftare  Coclefli  faturas,  foccundaque  rerum 
Semina,  vitales  in  luminis  elicis  oras. 
Narrant  Oppianum  Poetam  Grascum  pro  fingulis  verfi- 
bus  fingulos  aurcos  ab  Imperatore  accepifle.     Certe  hac 
tria Buc hanani  carmina  plus  habent  eloquentiae,  plusma- 
teriae,  plus  fapientioe,  plus  arcaius  Theologix,  quani  multa 
carmina  Grxcorum  Poetarum  (fed  quid  prxmii  mercan- 
tur,  decernere  non  magis  meumeft,  qnam  dare.)     Exa- 
mina  fi  placet.     Airios  montes,  quid  dici  poteft  altius? 
Campofquejacentes,  quid  addi  potuit  fpatiofiiis  ?     Netiare 
Ccelefii  faturas,  Hxc  fapiunt  Nedar  &  Ambrofiam.   Foe- 
cundaque  rerumfemina :  quam  facunde  ?     Vitales  im  lurni- 
nis  elicis  oras :  Quam  diu  hic  fol  lucebit,  tam  diu  hxc  ver- 
ba  vivent,  &  volitabunt  viva  per  or^  virum. 

EG  LISEMMIUS. 

Ambrofio  montes  irrorant  afira  liquore, 
Muneribus  fatiata  tuis,  pecorique  virifque 
Aptas  obfequiis^  alimentis  dulcibus  aptas: 
Promit  humus  teneris  gemmantes  floribus  herbas. 

Conatus 


De  Poetico  Duello.  463 

Conatus  eft  primo  verfu  imitari  Ne£tar  illud  Buchana- 
fcl,  fed  fatis  e(t.  Intueamur  propius.  Neflar  potus  Deorum 
fuit;  Ambrofia,  cibus.  Non  erg6  tam  proprie  irrigantur 
montes  Ambrofia  quam  Nc&are.  Ad  haec  non  exiftimo 
aftra  irrorare  montcs :  nam  etfi  Coelum  capiatur  pro  aere, 
aftra  non  item  capiuntur.  Si  humus,  quod  verbum  longe 
fequitur,  jungatur  cum  fatiata,  nihil  legi  poteft  obfcurius. 
AtPecorique  virifque  aptas  obfequiis:  Quo  au&ore  didicifti 
fic  Latine  loqui  contra  legcs  Grammaticorum?  Aptas  obfe- 
quiis  viris:  Virorum  diccndum  erat.  Debcs  Prifciano 
poenas  :  quanto  dixifles  emendatius,  pecorumque  virumque 
aptas  obfequiis. 


Vatablus. 
14  Qui  germinare  facit  foenum  pro  ju- 
mentis,  <&  herbara  ad  uium  hominum,  &  e* 
ducit  panem  de  terra. 

BuCHANANUS. 
Unde  pecus  carpat  viridis  nova  pabula  foeni  i 
Unde  olus  humanos  geniale  ajjurgat  in  ufusi 
Quceque  novent  fefjas  Cerealia  munera  vires. 
Si  praster  hos  verfus  nihil  umquam  Buchanani  vidifTem, 
affererem  certe  haec  efTe  &  fummo  judicioviri,  &  maxi- 
mo  ingcnio  Poetas  carmen.     Quam  Apolline  digna  funt, 
Vitidis  nova  pabulafocni2.  quam  eleganter,  olus  pro herba2. 
&  apponit  ex  interiori  Philofophia,  geniale.    Tum  pro  pa- 
ne,  Cerea/ia  munera:  tam  Heroice,  ut  nihilfupra:  Uno 
verbo,  quss  vocula  fine  pondere? 

Eglisemmius. 
Promit  hiimus  teneris  gemmantes  floribus  her&as. 
Propheta  hoc  verfu  dicit  tria,  EgUfemmius  unum.  Pro- 
phetaponitfoenum,  herbam  &  panem;  foenum  jumentis, 
panem  hominibus«j  &,  ne  deeflet  obfonium,herbam,  Egli- 
femmius  exiftimans  panem  &  foenum  abundare,  exprimit 
foliim  herbas,  Ne  utar  pluribus,  certe  manca  eft  hoc  lo- 
co  Paraphrafis.  Sed  quid  ad  fcenum?  quid  ad  herbas  ci- 
barias  hx  gemmx?  hi  flores?  Nam  herbas  faspenumero 
pulcerrimorum  florum  nou  eduntun 

Va- 


464        G.  BARCLATI  Judicitm 

Vataplus. 
15  Et  vinum  quod  Isetificat  cor  hominis, 
ut  faciem  nitere  faciat  pras  oleo,  &  panem 
qui  cor  hominis  fulcit. 

BuCHANANUS, 
Quccquc  hilarant  mentes  jucundi  pocula  vini^ 
Quique  hilarat  vultus  fuccus  viridantis  olivi. 
^  Longe  confultius  Wc  omittitur  fine  culpa  iterata  men- 
tiopanis,  quam  in  fuperiori  verfu,  quoniam  facile  eft  eum- 
dem  verfum  repetere,  nec  indecorum  fuiffet  eumdem  rc- 
petere.     Sed  quid  de  hoc  fentiam,  alibi. 

Eglisemmius. 

Pampineos  animis  neH&itcs  gaudia  fuccos^ 
Et  baccas  olea  fragrantis  ut  ora  ferenent^ 
Et  Cererem  valido  firmantem  corda  vigore. 
Primo  verfu  fermo  non  exprimit  fenfum  Propheta^  & 
ipfa  fntentia  non  promit  viiium.     Probo.  Pampineifucci 
nedunt  gaudia  animisy  non  fignificant  lcetificare  cor.     De- 
inde,  Pampinei  fucci  non  funt  vinum ;  aut  fi  pro  vino  ca~ 
piantur,  duralocutioeft,  &  plurium  figurarum. 


Vatablus. 
16  Saturantur  arbores  excelfe,  cedri  Li- 
banon  quas  plantavit. 

BUTHANANUS. 

Nec  minus  arboribus  fucci  genitabilis  humor 
Sufficitur,  cedro  Libanun  frondentc >  coronas, 
Alitibus  nidos.  

Eglisemmius. 

Arboreos  foetus,  tineis  impervia  cedri 
Robora  tu  faturas,  Libani  qttie  confita  celfo 
Vertice  progeniem  volucrum  nidofque  tuentur. 
Agnofco  numeros,  &  verba,  &,  ut  fic  dicam,  ftamert 
VirgiUi,  Arboreos  foetus :  ccterum  agnofco  fubtegmen Tex- 
toris,  qui  confecit  c£ntonem  in  ufum  incipientium  puero- 

rum5 


De  P  o  e  1 1  o  o  DutLto.  4S5 

rum,  ex  vcterum,  &  fuis  epithetis,  quafi  verficoloribus 
quibufdam  filis;  hinc  fubfecuit  Eglifemmius,  Tineis  im- 
pervia  cedri.  Cedrus  enim  (inquit  puerorum  Pocdono- 
musTextor)  lignum  habet jucundi  odoris  &  tineis  im- 
pervium.  Ad  hasc,  quis  umquam  legit  r.boracedri}  Eo- 
dem  jure  dicam  fagos  cedri^  platanos  cedri,  fraxinos  ce~ 
dri:  quae  locutiones  digniflimx  funt  robore  &  rubore* 


Vatablus. 
17  Uc  ibi  aves  nidificent,  Ciconiae  abic- 
ies  fimt  domus. 

BUCHANANUS. 

Abies  tibi  confita  furgit% 


Nutrit  ubi  implumes  peregrind  Qicoma  fatus* 
Eglisemmius. 

Nec  minus  efl  felix  abies7  hdc  vimine  texta 
Pendula  caftra  novat  clangente  Ciconia  iroflro. 
Cum  qua  confertur  arbore  felicitate  abies  ?  Ut  non, 
minusjitjelix :  Qux  tandem  eft  haec  felicitas  ?  An  quod 
faturatur  rore  Coelefti?  an  quod  ibi  aves  nidificent?  At 
ccrte  arborum  felicitas  haec  nulla  eft,  eft  potius  avium» 
Deinde,  quis  docuit  Ciconiam  caftra  fua  vimine  texere2. 


Vatablus. 

18  Montes  excciii  ibicibus3  petrae  hofpl* 
tiurn  leponbus. 

BtF^HAKANUS. 
Tu  timidis  rnontes  damis^  cava  faxa  dedifli, 
Tutus  ut  abftrujis  habitaret  echinus  in  antris* 

Eglisemmiu  S. 

At  lepori  filices,  pavidis  juga  fsnta  receffum 

Ccncilias  damis.  

E  tot  feiitentiis  interpretum  elegit  Buchanantis  hcneftii- 

H  n  n  &Wl 


466         G.   BAKCLATI  Judicinm 

fima  nomina,  ut  rcs  vidcretur  ab  ipfa  natura  depingi ;  fic 
timidi  damcc  amant  montcs,  echini  antra.  Certe'non  dif- 
putabo  cum  lingua;  Hebraicse  peritis:  fed  maxime  fuge- 
rem  fententiam  interprctum,  qui  ftruunt  lcporcs.  Ratio. 
Timidum  animal  lcpus  eft,  &  idco  dicitur  dormire  apcrtis 
oculis,  totamquc  vitoe  fpcm  in  pcdibus  &  fnga  ponere; 
hinc  leptts  quafi  levipes.  Jam  faxa,  filices  &  montes  re- 
tardant  Kpores  fugientes.  Itaque  apcrta  xquora  &  cam- 
posamant  lcpores. 


Vatablus. 
19  Fecit  lunam  in  tempora,  fol  novit  00 
caium  iuum. 

BUCHANANUS. 
*Tu  lun<e  incertos  vultus  per  tempora  certa 
Circumagis,  puroque  accenfum  tumine  folem 
Ducis  ad  occiduas  confianti  tramite  metas. 
Ipfe  hypercriticus  ille  Caefaris  nihil  carperet  fn  iftis 
verfibus,  ubi  luna  tot  figuris,  &  fol  tam  puro  lumine  illu- 
ftrat  orationem. 

Eglisemmuts. 

Confianti  temporis  ortH 


Inconftans  lunare  decus  renovare  figuras, 
Occiduoque  jubes  pelago  decumbere  folem. 
Nefcio  quomerito  luna  vifacft  favere  his  verfibus,  e- 
ofque  fpongias  fubtrahere.     Imitatio  eft  Buchancni:  ille 
incertos,  certa:  hic  conftanti,  inconftans* 


Vatablus. 
ao  Ponis  tenebras  &  eft  nox:  in  ipla  re- 
ptat  omnis  beftia  filveftris. 

BUCHANANUS. 
Inde  fuperfufis  cunc%a  involventibus  umbris, 
Per  tacitas  fpargis  noiiurna  filentia  terras: 
Ifurn  fera  prorepit  latebris,,— 

Prorc* 


De  Poetico  Duello.  467 

Prorepit  exprimit  Hebraicx  difitionis  yitn :  hi  verfus  ob- 
fcuram  no$em  clare  depingunt. 

Eglisemmius. 
TeBa  foporiferos  piced  caligine  vultus^ 
Nubila  dijfundis  tacitam  ducentia  no&em  : 
Proruit  intered  fpeluncis  acre  ferarum 

Agmen.  

Ut  melms  exprimeret  no£tem,  verfus  fecit  plenos  tenc- 
brarum.  Diffundis  nubila  ducentia  tacitam  noiiem :  Mi- 
nime  gentium :  nubila  non  ducunt  notiem.  Nam  fudo  & 
fereno  coelo,  &  non  nubilo,  fit  aliquando  nox :  Atque  fa> 
penumero  interdiu  nubila.  Alter  totus  verfus  eft  fuper* 
fluus,  &  Ovidii  ad  verbum,  i.  Met. 

Madidis  Notus  evolat  alis^ 

Terribilem  piced  teSus  caligine  vultum» 


Vatablus. 
2,1  Leunculi  rugiunt  ad  prsedam,  &  ad 
quserendum  a  Deo  efcam  fuam. 

BUCHANANUS. 

Silvifque  reliSHs^ 


Prxdator  vacuis  errare  leunculus  arvis 
Audet,  &  e  Coelo  mugitu  pabula  rauco 
Te  Patrem  expofcit.  . 

Eglisemmius. 

ttt;"*:"?  Et  auxilium  Coelefie  leunculus  efcam 
In  prcedam  exorans  rugitibus  cethera  pulfat. 
Sane  non  pofcunt  ferx  efcam  in  prcedam^  fed  pradam  in 
efcam, 


VATABJ.US. 

%i  Oritur  fol,  congregant  fe  5  &inhabi* 
taculis  fuis  accubant. 

N  n  n  $  $Ui     .  >- 


408         Cf-    BARCLATI   Judicutm 

BUCHANANUS. 

I    !  .ii Dcin  rurfns,  fole  renato, 

Abditur  occultis  prccdatrix  turba  cazernis. 

EcLISEMMIUS. 

Soie  recens  orto  latebrofis  invia  durnis 
Antrafubit. 


Yatablus. 
^3  Tunc  egreditur  homo  ad  opus  fuum, 
&  ad  culturam  fuam,  uique  ad  vefperam. 

BUCHANANUS. 
Inque  vicem  fubeunt  homintcmque  boumque  labores^ 
Donec  fera  rubens  accendat  lumina  vefper. 
Artificiieft  fundere  Virgilii  verfus  tamquamfuos. 

Eglisemmius. 

Redeunt  alacres  ad  flauftra  coloni, 

Donec  purpureus  det  fera  crepufcula  vefper. 
Multa  erant  longe  honeftiora  opera,  quibus  exprimere- 
tur  fententia  Prophetse;  qui  non  nominatim,  fed  genera- 
tim,  producit  hominem  ad  opus^  XMplaufkrarium  facis.  Non 
paulo  civilius  Buchananus  opus  vertit  labores.  Ne  objicias 
culturam,  aic\  culturam  comprehendere  plurimamundio- 
ra  plauflro.  Virg.  doCet  in  Georg.  Miror  cur  noh  fump- 
feris  Virg.  verfum,  quem  poteras  eodein  jure,'quo  ille, 
hifi  crederes  te  meliorem  fa&urum. 


Vatablus. 
2,4  Quam  multiplicata  funt  opera  tua,  Je- 
hova?  Omnia  ipia  in  fapientia  fecifti:  corn* 
pleta  efl  terra  pofTeffionibus  tuis. 

BUCHANANUS. 
Stc,  Pater !  in  cunttos  didis  te  commodus  ufus  : 
Nec  tantum  tellus,  Genitor !  tua  munera  fentity 
Ctam  variis  foecuniq  bonis ■,—— - ■» 


DePoETico  Dueuo,  4,69 

Eglisemmius. 

SanBe  Opifex!  quanto  moliris  cun&a  decorey 
Confilioque  Jiruis  !  moles  terrena  tuarum 

Dives  opum  exfultat. 

Agitur,  ut  ego  fentio,  non  Spiritu  Poetico  hic  au&or, 
fed  motu  naturali  ;  qui  femper  velocior  eft  in  fine,  ut  hic 
Poeta  melior  in  poftr.emis  veriibus.  Ego  tamen  non  ap- 
pofuifTem  yZr/m,  nec  adjecifTem  moles,  nec  dixifTem  ex- 
fultat,  mmftruis  &  moliris  idem.  Moles  vero  &  moliris 
faftum  potius  quam  figuram  loquuntur.  Et  exfuitas 
quod  Buchananus  tripudiantibus  pifcibus  adfcribit  bene, 
adfcribit  hic  non  bene  terrae. 


Vatablus. 
x£  Hoc  mare  magnum  &  latum  locis:  u« 
bi  reptilia,  qtiorum  non  eft  numerqs,  &  be* 
ftias  pufillx  cum  magnis. 

BUCHANANUS. 

-Sed  &  aquora  pontr\ 


FluStibus  immenfas  circumplettentia  terras^ 
'Tam  laxo  fpatiofa  finu :  tot  millia  gentis 
Squamigerx  tremuld  per  flagna  liquentia  caudd 
Exfultant. > 

Egli§emmius. 

— Late  circumfonat  ingens 

Oceanus,  feu  parva  lubet  feu  magna  ciere 
(Zorpora  fquamigerum^  vitred  compleftitur  aho 
Innumeras  pinnd  fiuitantes  remige  turbas. 


Vatablus. 
16  Ibi  naves  ambulant,  &  Leviathan  ifte, 
quem  formafti  ad  ludendum  in  eb. 

BUCHANANUS, 
■       '       -Tot  monftra  ingentia  &  borrida  vifu 
Vdiferas  circnmnant  puppesj  grandia  ccte  '" 


470  G.    BAKCLATI  Judicinm 

Effingunt  molles  vitreo  fub  marmorc  hifus» 

Eglisemmius. 
Pandentes  levibus  nives  cita  carbafa  ventisy 
Marmoreoque  finis  baUnas  gurgite  paffim 
Carpere  jucundos  placido  molimine  faltus. 
Non  intelligo  quid  fit,  Sinis  naves  pandentes  cita  car* 
bafa.    Nec  fenfus  bonus  eft,  nec  fynta*is :  ego  fcripfiflem 
fandere. 


Vatablus. 
ij  Univerfa  ipfa  in  te  fperanr,  ut  des  ef- 
cam  ipforum  in  tempore  fuo. 

BUCHANAN  US. 

Atque  adeo  quce  terra  arvis,  qux  flucJibus  ,equor 
Eaucat7  d  te  uno  pendent,  Pater  optime  !  'Teque 
Qu<eque  fuo  proprium  pofcunt  in  tempwe  vittum* 

Eglisemmius. 
In  U,  fumme  Parens !  hcec  inclinata  recumbunt 
Omnia,  temporibus  viilum  pofcentia  certis. 
H#c  ergo  omnia  non  recumbunt  in  Deum,  nifi  incli- 
nata,  jacentia  &  debilitata  ?  Falfum,  &  contra  mentem 
Prophets.     Immo  hasc  omnia  ere6h,   integra,  &  firmis 
viribus  in  Deum  fperant,  a  Deo  pendent.     Phrafis  Vir- 
giliana  detoriit  calamum  tuum  in  hoc  diyerticulum  ex 
12  jEneid. 

Domus  inclinata  recumbit. 


Vatablus. 
28  Das  iis,  colligijnt:  aperis  manum  tu- 
am,  faturantur  bono. 

Buchananus. 
ffe  magnam  pandente  manum^  faturamvr  ahmde 
Omnia 

Egli* 


De  PoETico  Duello.  471 

Egliset^mius. 

Te  dante,  accumulant  \  dextram  hxante^  renident 
Exfaturata  bonis. 


Vatablus. 
29  Ablcondis   faciem   tuam,    turbantur: 
aufers  Spiritum  eorum  deficiunt,  &  in  puU 
Verem  fuum  revertentur. 

BuCHANANUS, 

Te  rurfus  vultum  condente^fatifcunt : 


Te  tollente  animam^  fubito  exanimata  recurrunt 
In  cinerem. 

Eg  lisemmius. 

-Vultum  celante,  pavefcunt , 


Vitales  refecante  moras  animceaue  nitorem, 
Protinus  in  tenuem  vertuntur  puheris  umbram. 
Vitales  refecare  moras,  id  eft,  morti  addicere,  privare  vi- 
ta.  Non  vulgaris  certe  phrafis,  petita  ex  abditioribus  lo- 
quendi  formulis,  forte  obfcurorum  virorum  Epiftolis. 
Pr£terea,  fubjunxit  aliam  phralin  longe  deteriorem,  refe- 
care  nitorem  anrmcc,  quod  quid  fit  ne  Sybilla  quidem  in- 
terpretur.  Deinde,  vertuntur  in  pulveris  umbram  :  hoc 
corruptionis  genus  ignoravit  Ariftotcles.  Umbra  enim 
privatio  eft,  in  quam  nulla  res  vertitur.  Sane  fruftra, 
non  dicam  inepte,  plus  dicimus  quamPropheta:  ille,  In 
pulverem  fuum  revertentur  :  hic,  In  tentiem  vertentur  pul- 
veris  umbram. 


Vatablus. 
30  Mittis  Spiritum  tuum,  creantur :  &  in- 
novas  faciem  terrse. 

Buchananus. 

-Infpirante  animam  te  denuoy  furgit 


Illicb  fcecundce  fobolis  generofa  propago^ 
Et  defolatas  gens  incolit  aurea  terras, 

Eglij 


^z  G.   BAKCLATI  JudUiim 

Eglisemmius. 

Adfperfo  rediviva  tuo  fpiramine  furgunt, 
Squalentique  redit  facies  Itftijfima  terrx. 

Ex  hac  paraphrafi  unius  veriiculi  facile  erit  decerne- 
re;  quot  lladiis  prxcurrat  Buchananus  non  hunc,  quem 
piget  nominare,  fed  omnes  Poetas,  prxter  incomparabi- 
lem  Maronem.  Hoc  ut  clare  intelligamus,  interprete- 
mur  exa&e  verficulumProphetae;  Mittis  Spiritum  tukm, 
creantur:  &  innovasfaciem  terne.  Principio,  creantur  non 
accip;tur  proprie,  ut  Theologi  capiunt,  pro  edu&ione  ex 
nihilo,  fed  pro  edu&ione  in  genere  &  procreatione  indi- 
viduorum,  in  diveriis  rerum  fpeciebus.  Itaque  quamvis 
poteft  Deus  Opt.  A^Iax.  mittere  Spiritum  fuum^  &  vitam 
reddere  iis  quibus  abftulit,  etiam  in  individuo  ;  ut  vere 
faciet  tandem  in  refurre&ione  omnium  hominufn:  ta- 
menPropheta  hic  loquitur  de  miflione  Spiritus  vitalis  in 
anunantium  genera  pcr  novam  generationem,  quo  fenfu 
re£tiliime  renovat  faciem  terra;  cum,  poft  varios  cafus 
&  occafus  animalium,  iterum  replet  orbem  novo  foetu 
per  generationem.  Jam  videamus  quam  perite,  quam  fa- 
cunde,  quam  poetice,  haec  omnia  cecinerit  olor  noiter 
Caledonius : 

Infpirante  animam  te  denub,  furgit 

Illico  foecundi?  foiolis  generofa  propago. 

Hoc  t%Mittis  SpWiium  tuum,  creantur.  Pergamus,  cf 
tunovas  faciem  terrce. 

Et  defolatas  gens  incolit  aurea  terras. 

O  verba  plane  aurea!  ORegemPoetarum  !  AgisThco- 
logum,  dum  interpretaris  :  agis  Poetam,  dum  fundis  i- 
fta  mella.  Mallem  effc  aufior  horum  trium  carminum, 
quam  Rex  Togatulorum.  Audiamus  jam  ftrepitum  ver- 
borum  Eglifemmii : 

Adfperfo  rediviva  tuo  fpiramlne  furgvnt^ 
Squalentique  redit  facies  latijfima  terra. 

Haec  paraphrafis  videtur  interpretari  Prophetam  de  rc-r 
novatione  faciei  ferrte  :  quce  rit  quotannis,  cum  induit 
novam  quodammodo  veftem,  &  herbefcentem  diffundit 
viriditatem,  ut  ait  Tullius;  quse  an  fit  ad  mentem  Pro- 
phette,  judicentalii  :  hoc  tamen  noit  duxi  prcEtermitten- 
dum,  quod  Spiramen  vel  Dei  Spiritum,  tamquam  liqui- 
dum  quid  foret,  vel  ut  oleum,  adfpergi  dicat. 

Vata- 


De  Poetico  Duello.  473 


Vatablus. 
31  Eritgloria  Jehov^e  in  feculum,  &  lae« 
tabitur  Jehova  ia  operibus  luis. 

BUCHANANUS. 

Sic  eat !  Et  nullo  regnet  cum  fine  per  cevum 
Majeftas  divina,  fuumque  in  fecula  lcetus 
Servet  opus  Deus ! . 

Eglisemmius. 

Compleat  ceterno  venientiafecula  plaufu 

Fama  Jovce !     Caras  opcrum   monumenta  fuorum 

Delicias  Rex  ufque  vocet. 

Primo  verfu,  non  illaudata  profe&o  paraphrafi,  fenfum 
Prophetas  reddit.     Conferamus. 
Erit  gloria  Jehovoe  in  feculum. 

Compleat  ceterno  venientia  fecula  plaufu 

Fama  JoUcv!' 

Secnndo  verfu  paulo  obfcurior  eft,  &  nemo  homo  fic 
loqueretur. 

Laetabitur  Jehova  in  operibus  fuis. 

-Caras  operum  monitmenta  fuorum 


Delicias  Rex  ufque  vocet,- 


Vatablus. 
32  Qui  adfpicir  terram,  &  tremit:  fangit 
montes,  &  fumant. 

BUCKANANUS. 

llie  Deus^  quo  territa  tellus 

Concutiente  tremit,  rnontes  tangente  vaporant ; 
Fumiferd  trepidum  nebula  teflante  pavorem. 

Eg  lisemmius. 

Cui  vifa  rcpcnte 

tIerra  tremit :  rupes,  taSid  radice^  vacillans 
JLxfudat  refugos  dorfo  fumante  vapores, 

O  o  o  Rurfus 


474        G.  BAFLCLATI  Judicium 

Rurfus  bellc  incipit,  &  bellc  loquitur.  Conferattius 
cum  contextu. 

Qui  adfpicit  tcrram,  &  tremit. 

Cui  vifa  repente 

Terra  tremit.- 

At  quoB  fequuntur  verba  plane  tremunt.  Cur  ais  >  Ta- 
(ia  radice.  Nihil  tale  habet  Propheta:  fed  dicit,  Tangit 
montes,  &  fumant. 

Lectoramice!  peto  hic  vehementer  attentionem.  Hoc 
verfu  Propheta  alluditad  montcm  Sinai,  quem  defcribit 
Moyfes,  Exod.  19.  his  vcrbis  :  In  cujus  verticem  de- 
fcendit  Domiius,  &  vocavit  Moyfem  ra  cacumen  ejus  : 
Totus  autem  mons  Sinai  fumabat^  en  quod  defcendijfet  Do- 
minus  fuper  eum  in  igne,  &  adfcenderet  fumus  ex  eo^ 
quafi  dejornace.  Ergo  dcfcendit  in  verticem%  non  ad  ra~ 
dicem. 

Adne&it: 

Exfudat  refugos  dorfo  fumante  vapores. 

Qui  funt  refugi  hi  vapores?  Certum  ell  fumos  adfcen- 
dere,fcribitque  Moyfes,£*  adfcenderat  fumus  ex  eo  :  quo» 
modo  ergo  refugiunt  ? 


Vatablus. 
33  Cantabo  Jehova^  in  vita  mea  :  pfallam 
Domino  meo  quamdiu  ero. 

BUCHANANUS. 
Hunc  ego  dum  vivam^  dum  fpiritus  hos  reget  artus: 
Ufqne  colam. 

Eglisemmius. 
Carmen  erit  Deus  ifte  mihi,  quoad  ultima  vitct 
Linea  fuccedat:  mihi  pars  quoad  ulla  fuperjies, 
Illi  facra  canam  memori  prceconia  cultu. 
Videtur  Eglifemmius  extendere  fententiam  horum  ver- 
fuum  ad  laudes,  quae  poft  hanc  vitam  ab  anima  fuperfti- 
te  fundentur,  quod  eft  contra  interpretes  &  mentem  Pro- 
phetae. 

Vata* 


De  Poetico  Dueho,  475 

Vatablus. 

34  Dulce    erit  ei  eloquium  meuin:  ego 
Ixtabor  in  Jehova. 

BUCHANANUS. 

-Tantum  ille  meas  facilifque  bonufquc 


Accipiat  voces  :  nempe  illo  obletfor  in  uno. 

i 

Eglisemmius. 
Dulce  melos  meditatus  ei:  Utabor  eodem. 
Carmen  hoc  &  humile  eft,  &  tantum  abeft  ab  Heroi- 
ci  carminis  majeftate,  ut  oleat  folutam  pueri  orationem. 
Jure  merito  fubjungam : 

Turpe  efi  Doitori  ctim  culpa  redarguit  iffum. 


Vatablus. 
3?  Confumentur  peccatores  de  terra,  & 
impii  ultra  ne  fint. 

BUCHANANUS. 

At  vero  impietas  plane  exjlirpetur  ab  ima 
Radice^  &  fcelerum  ftirfs  nulla  refullulet*——* 

Eglisemmius. 

Rafta  fed  in  nihilum  terras  gens  frava  relinquat.  ^ 
Reliquam  verficuli  Prophetse  partem  reliquit  ledori- 
bus  per  apofiopefin  fupplendam.    Expreiiit  ornatiffimus 
Bucbananus : 

- Et  fcelerum  ftirfs  nullarepullulet. 


Vat  ablus. 
3<J  Benedic,  Animamea!  Jehovas.  Alle- 
luya ! 

BUCHANANUS. 

■ Ac  nos 

Te  verum^Deus  almel  Patrem  Dominumque  canemusl 
Oooa  Egli« 


476         G.  BAKCLATI  Judiciutn, &c. 

Eglisemmius. 
Vange  Deo  laudes  pofitis  mens  libera  curis ! 

Nihil  habetur  in  textu  quod  curx  fignificent,  nifi  for- 
tafle  fit  illud  Alleluya.  Ego  ccrtc  quidcm  fatcor  Hebra- 
ice  me  minime  efle  dodtum ;  fcd  accepi  a  Prxceptori- 
bus  Alleluya  laetitix  vocabulum  effe,  non  curarum.  Quo- 
niam  puduit  tam  lxtum,  tam  lautum  Pfalmum  tam  tri- 
fti  verfu  claudere,  fubjeci  iterum  ultimum  Buchanani^ 
plenum  urbis  &  elegantiarum. 

2e  rerum^Deus  almel  PatremDominumque  canemus, 


F    I   N    I   S!< 


G>  llGLIS^ 


411 

G.   EG  LISEMMII 

D     E 

BUCHANANIA    PSALMl     CIV 

Poetica  Paraphrafi 

J  U  D  I   C  I   U  M. 


QUifquis  Buchanani  genium  rite  noverit,  ejufdem  in 
Mufas  tyrannic33  licentias  defendendse  gr-itia,  pro- 
fodiam  ab  illo  exaratam  animadvertet;'  non  minus 
toquam  Hiftoriam  Scotorum  ad  dialogos  de  jure 
Regni  perperam  confirmandos.  Adeo  tamen  in  arte  fua 
cxcutiit  ut  erroribus  omni  excufatione  majoribus  nihil  fin 
lide  potuerit  umquam  prxtendere, 

In  primis,  fyllabam  illuftrium  omnium  (obfcuriores 
nil  moror)  Grammaticorum  rcgulis  longam,  hic  infulse 
corripuit,  nempe  ultimam  in  denuo\  a  nomine  (puta  de  m- 
vo)  dedu&am. 

Secundo,  Soloecifmum  turpiter  commifit  his  verfibus; 
Neve  iterum  immiffa  tellus  ftagnaret  ab  unday 
Limitibus  comprejja  fuis  refonantia  plangit 
Littora,  prafcriptas  metuens  tranfcendere  metas* 
Si  enim  epithetum  (compreffa)  attribuat  telluri,  falfam 
ireddit  orationem :  &  ut  loquitur  Julius  Scaliger,  foloecif- 
mus  erit  in  Philofophia.     Sin  attribuat  unda^  foloecon  da« 
bit  in  Grammatica,  fubje&um  &  fubftantivum  collocans 
in  obliquo  cafu,  epithetum  in  re£to.    Nec  licebit  ei  fe  de- 
fendere  f abaudiendo  fubje&um  repe^itum  in  refto,  fola  e^ 
jiim  imperfonalia  hoc  admittunt. 
Tertio,  carminafolutampotius  orationem  quam  Heroi'- 

3 


478        G.  EGL ISEMMII  Judicium 

ci  verfus  Majeftatem  redolentia  effudit  ibidem,  hacc  fci- 

licet: 

Pollenti  ftabilita  mantt  terra  obruta  quondam,  &c 
Veliferas  circumnant  puppes,  grandia  cete,  &c. 
Exfultant  tot  monftra  tngentia  &  horrida  vifu^  &e. 

Nec  non  ifta, 
'Te  tollente  animam  fubito  exanimata  recurrunt 
ln  cinerem:  Infpirante  animam  te  denuo\  furgit,  &c. 

Et  illa, 
At  vero  impietas  plane  cxftirpetur  ab  ima 
Radice,  &  fcelerum  ftirps  nulla  repullulet,  ac  nos, 
Nec  urgebo  admodum  carmina  quam  proxime  ad  ridi- 

culam  leoninorum  naturam  accedentia,  quorum  medio 

&  penthemimcri  finis  refonat.     Nam  etfi  non  invenufta  fit 

quandoque  literae  unius  refonantia,  ut: 

FluSlibus  ut  fufo  fuper  ardua  culmina  velo^ 

Item, 
Neve  iterum  immiffa  tellus  ftagnaret  ab  unda ; 
Tamcn  quo  plurium  literarum  &  quo  pluribus  verfi- 

bus  hsec  refonantia  fit,  eo  deformius  carmen  redditur.  Aq 

qui  venuftatem  affequi  poteft,  nasvis  gaudebit  ejufmodi  ? 
JEtheris  <eternas  Reitor  moliris  habenas,  &c. 
Tfe  decor,  auratis  ambit  te  gloria  pennis,  &c. 
Littora,  prcefcriptas  metuens  tranfcendere  metas,  C5jV, 
Pafcua^  quique  feris  onager  faxa  invia  filvis,  &c. 
'Tutus  ut  abftrufs  habitaret  echinus  in  antris,  &c* 
Ducis  ad  occiduas  conftanti  tramite  metas7  &c. 
Inde  fuperfujis  cunfia  involventibus  nmbris,  &c. 
Prcedator  vacttis  errare  lcunculus  arvis^  &c. 
Abditur  occultis  pradatrix  turba  cavernis,  &c. 
Flutiibus  immenfas  circumpleilentia  terras,  &c, 
Squamigerje  tremula  per  ftagna  iiquentia  caudd,  &c 
Qucccwe  fuo  propnum  pofcunt  in  tempore  vi3umx  &c 
JLt  defdatas  gens  incolit  aurea  terras^  &c. 
Sapiunt  hxc  fere  incultum  id  feculum  quo  fenes  &  cir- 

culatores  rythmicis  hexametris  unice  deleflabantur;  cu- 

jufmodi  celebratur  illud  marmoreee  cathedra;  Weftmona* 

fteriiappenfum: 

Ni  fallat  fatum,  Scoti  quocumque  hcatum 

Invenient  lapidem^  regnare  tenentur  ibidcm, 

Quarto,  conjunftiones  ci^,  atque,  que,  ac,  toties  itera- 

$as  pofuit,  nempe34?  ut  naufeam  pariant:  ut  Dominum- 

que% 


De  BUCH/iK  Paraph.  479 

4 ue^  patremquc,  &  circumfufum,  &  liquidas^  &  levibus, 
fiammceque^  tonitruques  inque^  qutque,  mulcentque^filvifque^ 
campojque,  foecundaque,  qu<eque,  quccque,  quique^puroque^ 
&  e  coelo,  inque,  kominumque,  boumque,  fed  &  cequora,  £5* 
horrida,  atque  aueuy  teque,  quceque,  &  defolatas,  fuumque, 
faciiifque,  bonufque,  &  fcelerum,  ac  nos,  Dominumque. 

Qumto,  elifiones  plurcs  (puta  35-.)  in  carmine  polito 
parcius  uiiirpandse  funt,  ut  ventorum  alis,  accintlce  aurce^ 
ju£a  accipiant,  terra  obruta\  infonuere  aurce,  cernere  erat^ 
neve  iterum  immijja^  faxa  invia,  unde  olus,  geniale  ajfur- 
gat,  quceque  hilarent,  quique  hilaret,  ubi  implumcs,  lunce 
incertos,  puroque  accenfum,  cunila  involventibus,  Patrera 
expofcit,  monjira  ingentia  &  horrida,  atque  adeo\  a  te  u- 
no,  tollente  animam^  fubito  exanimata^  in  cinerem,  infpiran- 
te  animam,  fuumque  in  fecula,  tantum  ille,  nempe  ilto  oble- 
£lor^  ut  vero  impietas^  plane  exflirpetur,  radice  &  fcelerum. 
Inter  quas  omnium  duriffimas  funt  quas  in  quintum  pe- 
dem  proximc  incidunt;  ut, 

. Terra  obruta  quondam, 

. Saxa  invia  filvis. 

Sexto,  congeffit  omnia  fupplementa  mifere  laborantis 
ingenii,  nempe,  tum,  tantum^  fic,  und,e,  inde,  tam,  toty 
tu,  te,  tibi.  His  locis,  tum  liquidi  fontes,  tumferaprore- 
pit^  nec  tantum,  tantum  ille,  jic  Pater,  fic  eat^  tam  variis^ 
tam  laxo,  tot  millia,  tot  monftra,  unde  Jitim  fedent,  inde 
pecus,  undeolus,  inde  fuperfiifis,  te  rerum,  te  decor,  tu  ti- 
bi,  tu  Pater,  tu  timidis,  tu  lunce,  te  Patrem,  te  didis^  a  te 
uno,  te  magnum,  te  rurfus  vultum,  te  tollente,  teque,  quce- 
quey  &c.  Quss  ab  elegantia  iterationis  poeticae  longe  di- 
ftant,  ob  multorum  carminum  moram  interje&am. 

Septimo,  nugationes,  ut,  dein  rurfus  foie  renato,  item, 
nullo  cum  fine  per  <cvum.  Patrem,  Parens,  Pater,  Pa- 
trem,  Gemtor,  Pater,  &  Pater  optime,  denique  Patrem. 
Ut  phrafium  duarum  priorum  nugationes  perfpicucsred- 
dantur,  obfervetur  particulam  (re)  in  vocum  componta- 
rum  ftru&ura  idem  penitus  defignare,  quod  rtirfus.  Ergo 
renato,  id  eft,  rurfus  nato:  proinde  cum  dixit,  deinrurfus 
fole  renato,  idem  prseltitit  ac  fi  dixifTet,  dein  rurfusfole  rur- 
fus  nato.  Similiter,  nullo  cum  fine  idem  valet  quod  per  ce- 
wum.  Idcircodum  protulit;  nullo  cumfine  per  ievum,  £m- 
fu  perinde  eft  ac  fi  protuliffet,  per  cevtaa  per  cevum.  De- 
inde^y  tfvum^  id  eft?  nulh  cum  fine\  quare  qui  dixerit 

vnlb 


480  G.  EGLISEMMII  Judicium,  &c. 

nullo  cnm  fine  per  avum,  perinde  loquetur,  ac  fi  diceret, 
nullo  cumfinc,  nullo  cumfine.     Cetera  fcipfis  patent. 

Quinim^  corumdem  cpithctorum  rciteratio  &  diverfis 
fubjc&is  applicatio  cxfibilanda  eft  in  tam  cxiguo  Pocmatc. 
Per  virid.es  campos,  virides  ramos,  viridis  fani,  viridantis 
oliva,  fotcunda  femraa,  juecunda  tellus,  levibus  alis,  levibus 
pennis. 

O&avo,  refonantia  literarum  finalium  in  vocibus  fimi- 
litcr  dciincntibus  in  (a)  indigna  eit  erudito  Poeta.  Ut  \n 
hoc  poemate  aliquoties,  nempe, 

Squamigera  tremuLi  per  ftagna  liquentia  cauda. 

Item, 
Exfultant  tot  monftra  ingentia  &  borrida  vifu. 

Et  in  a, 
Apparent  accinfta  aura,  flammaque  miniflra. 
Nono,  integrorum  pene  verfuum,  in  aliis  au£tor:bus, 
&  in  ipfo  alibi  pofitorum,  mutuatio  egeitatem  denotat,  ut 
horum : 

JEtheris  aternas  Reclor  moliris  habenas. 

Item, 
Donec  fera  rubens  accendat  luraina  vefper. 
Denique,  digrefliones  a  fenfu  textus,  &  omifliones  par- 
tium  textus,  minus  reftam  arguunt  Paraphrafin,  ut  colla- 
tione  verfuum  cnm  facro  codice  liquido  conitabit. 

Aliavero  plurima  Buchanani  errata  caftigationedignif- 
fima,  ipiis  tyronibus  pulvcrem  Grammaticum  verfantibus 
obvia,  xitplanget,  ne  ftagnaret,  item  rugitus  leunculi,  &  (i- 
milia,  iubcns^prcetereo;  cuncia  h#c  limatiffimo  Cclcber- 
rimae  Pariiicnfis  AcademiaD  judicio  fubmittens;  hxc  enim 
utrique  noltrum  bcnigna  fuit  Parens  itudiorum. 

His  peraftis  obfcrvatiunculis,  de  illius  &  noitro  Poe- 
inate  judicet  qui  volet  j  fi  qui  volet,  iudicio  valeat  incor- 
rupto- 


F   I    N    I    S. 


GUl> 


GC7L.  BARCLAfl 

Amoeniorum  Artium  &;  Medic.  Doft, 

J  UDI  CIXJM 

D    E 

Judicio  6.  EglIsemmii,  qno  damnat  Bu« 
Chananum  8c  \x£x  Latinitatis,  &  vio* 
latas  Poetices. 


Plliricipio,  pnefifcine,  pronuncio  magis  efTe  ardu* 
um  in  Buchanani  Poemate  inveriire  veffus  non 
bonos,  quam  in.  Eglifemmii  non  malos.  Clara  res 
eft  confiderate  legenti. 
Deinde,  qux  objicit  maxjmo  &  clariflimo  Poetar,  o- 
innia  funt  aut  evidenter  falfa,  aut  ridicule  puerilia,  aut 
perper&m  intelle&a,  Sed  ordiar  altius,  &  quid  peccatum 
lit,  &  hic^  &  ibi\  judicio  meo,  fine  odio5  &  fine  amore^ 
palam  proferarm  EgUfemmio,  quafi  Do£tori5  dabo  pri- 
mas :  Buchanano  fecundas,  ut  tanfum  dofto.  Scriptum 
fuum  ergo  vocat  Duellum,  Anglice  potius,  qu&m  Latine- 
Nam  Duellum  idem  eft  quod  Bellum:  at  bellum  duarum 
partium  quiderii  eft,  fed  non  duorum  folum.  Vocaflem 
Certamen  potius,'-  quod  inter  duos  fit  frequenter.  Credc 
Maroni : 

.    Et  certameh  erdt  Corydon  cum  Thyrjide  magnnm, 

tpigraphe  peccat  iterum  in  Decertantibus,     Certe  n6n 

decertat  jam  Buchananus^  nifi  fortaffe  cum  Orpheo,  in 

campis  Eiyfiis  r  ob  quod  certamen  vocat  forte  Egiilem- 

jnius  lajjatosjjus  Manes,  in  Epiftola  ad  magnam  Regcm 

xumm  0S0  funt  fiye  yerfus  flye 


4?2         G.    BARCLATI   Judiciiim 

Fhrafcs,  fecretioris  literaturx  myftis  tolcrabiles:  fcilicet 
/  entorum  al.it  u  peragras  fublitnia  curru: 
Confpicui  nudata  lcvant  fafiigia  montcs : 
Pcr  tumidos  rivus  flcftens  vcjligia  collcs: 
Sole  rcccns  orto  latcbrofis  invia  dumis 

Antra  jubit :  • . 

Innumcras  pinna  fluitantcs  remige  turtdtz  j 

llli  jacra  canam  mcmori  fr^conia  cultu. 
Phrafes. 
Cccnacula  ponis  in  undis. 
Pcr  tumidos  collcs. 
Soloecifmos,  improprie  dicta,  mancas  paraphrafc?,  non 
hatrentia  membra,  obfcura,  fupertiua,  notavi  in  judicio 
ac  Parapbrafi. 

Hic  locus  cogit  contundere  manifeftas  calumrifas,  qui- 
bus  famatur  nobilis  Poetas  eruditio.  In  primis,  inquit  £- 
glifemmius : 

Syilabam  Grammaticorum  omnium  rcgulis  longaift 
hic  infulse  corripuit:  nempe  ultirriam  iri  denub,  a  nominc 
puta  de  novo  dedudtam. 

Haud  dubie  ineptum  efiet  contendere  cum  Mathematl- 
codt  nominum  gcneii :  fed  de  quantitate  fyllabarum  fo- 
leo,  non  Genahliacos,-  fed  Grammaticos  confulere.  In- 
ter  quos  Vi&crinus  affirmat  denub  effe  da&ylum.  Et 
quoniam  agimus  cum  Scoto,  dc  Scoti  eruditione,  non  erk 
aofurdum,  teftem  etiamScctum  producerc:  is  eft  Sedu- 
lius,  locuples  admodum  &  religiofus  teftis,  qui  floruit 
circa  annum  quadringenteiimum  trigeilmum.  Ejus  hic 
vcrfuseft: 

Vox  Dontini  fuperexjlat  aquas,  vox  dcnub  verbum, 
Ergo  Grammatici  &  Poetx  nobis  adfunt.  Videamus 
an  argumentis  vincat.  Putat  ideo  ultimam  in  denub  pro- 
duci,  quia  a  nomine  dedufta  eit:  quid  igitur  amodo,  fe- 
dulo,  mutuo,  cito,  quorum  ultimas  licet  corripere?  Aa 
non  &  ca  a  ncminibusderivantur?  Tandem  accipiamus 
legem,  quam  ipfe  tulit:  fint  talia  longa  omnia;  cur  ille 
fux  legis  immemor,  corripuit  priorem  in  voce  quoad,  nem- 
pe  a  nomine  quo  dcdu&am?  &  quod  mirandum  cft,  a  ne- 
mineprius  corrcptam? 

Secundo,  fub'}unp\t  Eglifemmius: 
Solcecifmum  turpitercommifit  his  vetRbusffuciamnuf: 
Neve  iterum  immifja  tellus  ftagnaret  ab  unda, 

luirriiti* 


De  G.  EGLISEMMII  Judicio.    483 

Limitibus  compreffa  fuis  refonantia  plangit 
Littora,  prafcriptas  mctucns  tranfcendcrc  metas. 

Si  enim  epithetum  compreffa  attribuat  telluri,  falfam 
reddit  orationem;  &,  ut  loquitur  Scaliger,  folaecifmus 
crit  in  Philofophia:  fin  attriouat  und^c,  fol^con  dabit  in 
Grammatica,fubje£i:um  &  fubftantivumcollocans  in  obli- 
quo  cafu,  epithetum  in  recto  :  non  licebit  ci  fc  defendcre 
fubaudiendo  fubjc&um  repetitum  in  re£to,  fola  eij-m  im- 
perfonalia  hoc  admittunt. 

Exiflimo  effe  praeter  officium  Medici  morbos  orationis 
fanare:  fed  arbitror  cjtle  e  re  literaria  docere  orationem 
vegetam,  valentem  &  fatis  fuperque  fanam,  non  acgrotare. 
Hi  verfus  Buchanani,  non  vitali  folum  calore,  fed  vivido 
colore  pleni,  nihil  habent  quod  jure  carpat  vel  Invidia. 
Eglifemmius  taxat  duo :  Plangit  ne  fiagnaret,  &  Ab  unda^ 
iimitibus  cowprefjafuis. 

Hacformula  loquuntur  cxcellcntiflimi  au&orcs :  Gnm- 
inatici  vocant  Syllcpfim  casus.  Linacer  iic  definit;  SylU- 
pfis  efi^  cum  dijjimilibus  claufulis  commune  aliquid,  quod  in 
una  ponitur  mutaium  allquatenus,  in  alia  defideratur.  Cqh- 
fer  hanc  definitionem  cum  verbis  Buchanani^ 

Neve  iterum  immifja  tellus  ftagnaret  ab  unda^ 
Limitibus  comprefia  fuis.  ~ 

Unda  ergo  eft  aliquid  commune  duabus  claufulis,  quod 
priore  verfu  ponitur,  &  mutatum  aliquatenus,  fcilicet  in 
cafu,  fequenti  verfu  defideratur.  Satin'  clare?  Intel- 
lexiftin'  Eglifemmi7.  Qusefo  difce  candide  loqui  de  viris 
dodiis,  &  modefte  de  mortuis.  Au£tores  Latinx  linguae 
non  femel  utuntur  ea  formula  fermonis:  ComeLTacitus, 
2  Annal.  Quemautlorcm  utriufque  regni^fi  fperneretur,  vin~ 
dicem  metuebat.  Non  eft  tibi  Di£tatori  jnter  Grammaticos 
opus,  m  arbitror,Commentatore :  Saluft.  Linguas  Latinse 
quafi  quidam  atavus,  De  ordinanda  Repub.  Adpecuniam^ 
qud^  cuique  libet,  vid  nititur.  Eutrop.  lib.  8.  Pr  ptered 
quod  a  Trojano  viStd  Dacid,  ex  toto  orbe  Romanorum  infini- 
ias  eo  copias  hominum  tranfiulerat.  Lac  la£H  non  eft  iimi- 
lius,  atque  haec  oratio  Buchanani  verbis.  Hic  en:m  fub- 
auditur  in  nominativo,  quod  ante  ponebatur  cxprefse  in 
ablativo.  Sed  pudei  repuerafcere.  Pergerem  ad  viriles 
&robuftas,  ut  fic  dicam,  obje&iones,  niii  me  paululum 
moraretur  illa  regula  de  Imperfonalibus,  quam,  bona  fidc, 
jjec  intelligo,  nec  lego  apud  Grammaticos, 

Fppi  Terti^, 


484        G.  BJJICLATI  Judicinm 

Terfcio,  ita  infit  Eglifemmius : 

Carmina  folutam  potius  orationem  quam  Heroici  ver» 
fus  Majeftatem  redolentia  etfudit  ibidem;  haec  fcilicet, 
Pollenti  ftabiltta  manu,  terra  obruta  quondam. 
Velijeras  ctrcumnant  puppes,  grandia  cete. 
Exfultant  tot  monftra  ingentia  &  horrida  vifu. 

Nec  non  &  ifta, 
Te  tollente  animam  fubitb  exanimata  recurrunt 
lu  cinerem :  Infpirante  animam  te  denub,  furgit* 

Et  illa, 
At  verb  impietas  plane  exftirpetur  ab  ima 
Kadice,  Q5  fcelerum  ftirps  nulla  repullulet,  ac  nos, 
Hos  verfus  ut  infelicia  lolia,  ut  fteriles  avenas,  ut  vitia 
<quoedam  carminum  libens  eruncaret:  Quos  tamen  nemo 
yel  mediocriter  Poeta  non  intuetur  ut  lilia,  nonexofcu- 
latur  ut  rofas.     At  folutam  oratiinem  redolent.     Si  vocat 
folutam  orationern,  carmen  grandi  &  regio  gradu  ince- 
der.s,  quamquam  ordo  Gramnuticae  compoiitionis  noQ 
Surbetur :  ipfe  Virgilius  folutas  fudit  tales  orationes : 
0  formofe  puerl  nimium  ne  crede  colori. 
Humida  folftitia  ataue  hyemes  orata  ferenas* 
Vix  e  confpefitu  SicuU  telluris  in  altum 

Vela  dabant  lccti.  - 

Defatigaret  le&orem  repetitio  mille  verfuum,  quorum 
Jpfa  fimplickas  virtus  cft,  non  vitium.     FortafTe  vocat  il- 
|am  orationem  tantum  carmen,  quae  turbido  &  temulento 
paflii  gradiens,  &  ordinem  confundit,  &  rem  obfcurat, 
Qualem  orationem  Eglifemmii  paraphrafis  fuppeditat. 
Axibrofio  montcs  irrorant  aftra  liquore^ 
JMuneribus  fatiata  tuis^  pecorique  virifque 
Apias  obfcqxiis^  alimentis  dulcibus  aptas: 
Promit  humus  teneris  gemmantes  floribus  herias» 
Hsec  oratio  yel  Oedipum  cruciaret, 
Pergit  Eglifcmmius : 

Nec  urgebo  admodum  carmina  quam  proxime  ad  rf- 
diculam  Leoninorum  naturam  accedentia  :  quorum  me- 
dio  &  penthemfmeri  finis  refonat 
Paucis  interpoiitis/ 

Sapi;mt  h^c  fere  ipcultum  id  feculurp,  quo  fenes  & 
Circulatores  rythmicis  hexametris  unice  dele&abanmr, 
Cujufmodi  celebratur  illudmarmcre^cathedne ; Wcilmo- 
saikrii  aopenfuns,  ' 

m 


DeG.EGlISEMMII  Judicio.      485 

Ni  fallat  fatum,  Scoti  quocumque  locatura 
Invenient  lapidem,  regnare  tenentur  ibidem* 
Antagonifta  hic   definit  Leoninum  verfum,  &  ponif 
exempla  :   utrumque  male.    Nam  qui  damnat  Bucha- 
iiani  carmina  virtute  definitionis,  is  neceffario    abfulvit 
eadem  vi  exemplorum.     Si,  ut  cumPhilofophis  loquar, 
effentia  Leonini  verfus  coniiftit  in  fono  ultimse  fyllabx, 
reiterante  quodammodo  poftremam  fyllabam  penthemi- 
Jjieris  :  certe  verfus  Leoninos  admilit  quoque  Virgilius: 
Quce  regio  in  terris  noftri  non  plena  lab>ris  ? 
Nufquam  amittebat,  oculofque  fub  aftra  tenebato 
Jam  vero  exempla  docent  contra  defcriptionem,  non 
ultimse  fyllabas  rationem  habendam,  fed  penultimos. 
Ni  fallat  fatum^  Scoti  quocumque  locatum. 
Ad  hanc  regulam  nulla  funt  carmina  Buchanani.  At~ 
gue  etiam  fi  talia  carmina  fenum  tantum  funt  &  Circu- 
Jatprum  :  Circulator  Ovidius  eft:  fic  enim  illein  Arte  1 
Quot  Coelum  Jlellas^  tot  habet  tua  Roma  puellas. 
Circulator  Virgilius  eft,  qui  jo.  iEneid. 

/  nunc !  &  verbis  virtutem  illude  fuperbis  ! 
Quarto,  Increpat  conjunftiones  toties  iteratas,     Miror ; 
illoe  enim  funt,  fine  quibus  poeticum  opus  asdificari  nc- 
quit.     Ad   ornatum  aliquando  ponuntur,  aliquando  ut 
£xpleant,  etiam  fine  neceflitate. 

Nam  neque  Parnaffi  vobis  juga,  nam  neqtte  Pindi* 

Multa  quoque  &  bello  paffus.— 

Atque  hinc  atque  illinc  numeros  ad  vulnera  durant^ 

Molemque  &  rnontes. — 

1  nunc,  fodes  !  Virgilium  increpa. 

Quinto,  Elifiones  nunierat,  nempe  trigmta  quinque : 

iot  equidem  ornamenta,  fine  quibus  carmina  non  parutn 

|uae  magnitudinis  amitterent.     Opponam  unum  hemifti- 

chium  adverfus  totteftes,  obtorto  collo?  huc  ate  du£tos. 

Phyllida  amo  ante  alias. 

Ubi  quatuor  verba,  tres  elifiones, 
Sexto?  Congeffit  (inquit  Eglifemmius)  omnla  fipple- 
rnenta  mifere  laborantis  ingenii,  nempe  tivm,  tantiim,  ftcn 
&cl  Numquam  legit  Eglifemmius,  ut  apparct,  Patrcm 
Poetarum  Homerum  :  in  cujus  decem  verfibus  obiter 
pccurrentibus^  plures  non  ncceffariae  particulas  legunturv 
quam  infexaginta  verfibus  BuchananL  Architedti,  haud 
dubic5  te  preefe&um  non  admittent  ;  immo  mittent  po- 


486  G.    BARCLATI  Judicium 

tius  ln  latomias  lapidarias ;  qui  parietcm  fine  calce,  fi* 
ne  coemento,  codem  jure  aedificandum  ccnferes,  quo 
Poema  line  particulis,  quae  tamquam  fibrce  contincnt 
membra  orationis,  &  continuam  faciunt  fententiam. 
Itaque  tales  vocula?,  non  funt  jupplementa  tniferi  labo- 
rantis  ingenii,  fed  figna  accrrimi  judicij,  peFiti  artificis, 
&  indicia  perfcdtiffimx  orat.onis. 

SeptimS,  accufat  nugatioues,  &  ponitexempla  : 

Dein  rurjus  fole  renato. 
In  primis,  hunc  verfum  non  intclligit:    Scrmo  eft  de 
feris  quae  no&u  vagantur  ;  Sole  vcro  orto,  fcfc  recipiunt. 

Tum  fera  prorepit  latebris. — 

Qoando  ?  Cum 

Per  tacitas  fpargis  noclurna  filentia  terras. 

Dcin^  rurfus,  Sole  renato, 

Abditur  occultis  pncdatrix  turba  caverms. 
Conftrue,  fi  placet,  Dein,  Solc  renaio,  prccdatrix  turba 
rurfus  abditur.  Sed  fac  dixifTe  rurfus  rcnato  Solc.  Quid 
tum?  an  non  Latine?  an  non  eleganter  dicitur  ?  Sanc, 
vel  decima  Mufa  Plautus  non  eft  Latine  loquutus.  Pce- 
miL  Prolog.  Rcverte  rurfus.  Bacchid.  Rurfum  reciperc* 
Cifteliar.  Rurfum  recurrere.  Petron.  Arbiter.  Rurfus 
tne  ad  bibendum  revocavit.  Suet.  Rurfus  repetitd  Bithy- 
7iid.  Nugari  eft  h\s  nugis  refpondere.  Academia  Paa- 
lienfis,  quam  judicem  elegif,  facile  crederet  Ellebori 
jugere  infanabilem  eiTe  hxc  talia  ferio  dicentem. 

Qctave,  Verba  funt  Eglifcmmii,  Refonantia  literarum 
finaUum  in  vocibus  fimiliter  definentibus  in  (a)  indigna  efi 
erudito  Poeta: 

ftremuld  per  ftagna  liquentia  caudd. 

• Ifot  manftra  ingcntia  &  horrida  vifu, 

Non  eft  ergo  eruditus  Ovidius  : 

Ceicra  curr}  charta  dextra  lojuuia  mea  efl 
Parce  laboranti  picJd^Dea  !  Ueta  pharttrd^ 
Vanefcat  culpd  culpa  repulfa  tud. 
Et  riget  amifsd  fpina  rdtSia  rosd. 
Decepta  efi  opevd  nulla  puella  med. 
Non  efi  e;uditus  Virgilius,  qui  canit  : 

Belia,  horrida  bclla. 

Nono,  Integrorum  pcne  verfuum,  in  aliis  aufioribus.  & 
$»  ipfo  aiij/i  pifiorim^  mutuaiic  egefkatcm  denotat ;  ut  hor 

/Eiberii 


be  G.  EGLISEMMII  Judicio.    487 

lEtheris  atcrnas  ReSior  moliris  habenas.     Itcin, 
Donec  fera  rubens  accendat  lumina  vefper. 

tloc  eodem  argumento  accufat  Homerum,  accufat 
Virgilium,  &  plerofque  Principes  Poetas.  Cogor  hic 
calamum  abjicere,  &  Cmiorem  precari  Eglifemmto  fani- 
tatem,  ne  vuktudine  abutatur  fcribundis  eegris  operibus. 
Ne  videar  tamen  iniquus  jiidex,  magnum  opus  aggredi- 
ar,  &  audebe  verfus  etiam  Buchanani  cenfbria  virgula 
notare.  Ut  fentiant  Le&ores  Eglifemmium  praeteriiile 
locos,  qui  prxferebant  fpeciem  pcccati ;  animadvertifle 
in  innocentes.  Pronunciabo  ego  quidem  fententiam  meis 
verbis,  non  meam,  fed  Momi,  qui  fuperftitiose  curiofus 
ait  tertitim  verfum  fupcriiuum,  &  diffionis  quafi  impetu 
natum. 

JEtheris  ccternas  Rec7or  moliris  habenas. 

In  judicio  noftro  de  paraphra^  rcfpondimus. 

Deinde,  cum  fermo  habetur  de  fententia  ejus  verfus^- 
Appafeni  accincl.c  aurcc  :  Surgit  ille  &  ait,  ApGftolmft 
clare,  &  fine  dubio,  verfum  illum  interpretari  de  Coele- 
ftibus  Spiritibus,  qui  ab  officio  dicuntur  Angeli :  Cu- 
jus  interpretationem  decet  nos  Chriftianos  venerari  & 
fequi.  Non  inficior :  Poeta  tamen  fequutus  videtur  ve- 
terum  Hcbrseorum  fenfum,  qui  hunc  locum  de  ventis 
&  igneis  mcteoris  expofuerunt.  Sed,  pace  tua,Mome! 
verba  Prophetas  utramque  interpretationem  admittum,  & 
Theodoretus  utramque  conjunxit:  Quifacis  Angelostuos 
Spiritus7  &  miniftros  tuos  ignem  urentem  :  id  eft,  facis 
ut  Angeli  miniftri  tui  habeant  velocitatem  Spirituurn,hot 
eft,  ventorum;  &  efficaciam  ignis  urentis  :  atque  ita  fint 
vetuti  quidam  Spiritus  in  difcurrendo,  &  veluti  quidam 
ignes  Divitti  in  operando, 


Ar&uri 


488 

Ar&uri  Jonftoni,  Scoti,  M.  D> 

Hypermorus   Medicafter: 

S  I  V  E 
Confilium  Collegii  Medici  Parifienfis 

De  Mania  G.  Eglijhemii  quam  prodidit  fcnpto, 

Cui  titulus : 

Duellum  Posticum  pro  dignitate  PdrdphrdfeSs 
PSALMI    ClV. 

DECERTANTIBUS  | 

^,     J^jgliflieJWO  Medlco  ?    t?     - 

^    \Buchmmo  PadoHomo         }  Ke§10> 

Quod  Parifienfis  Academise  judicio  fubmifit, 

QUos  'Buchananxh  Medicaftef  crimina  Mufis 
Objicit,  &  quo  fe  ju&at  inane  melos, 
«•Vidimus  :  &  quotquot  tra&amus  Poconis  artes^ 
Hic  vates,  uno  diximus  ore,  farit. 
Eft  furor  hic,  fed  non  qualis  folet  eflc  Poctis, 

Pedtora  Pierio  cum  caluere  Deo. 
Hic  Athamanteas  furias,  hic  cernis  Oreftse  :  X 

Thyas  Hypermorum  vel  Corybantes  agunt» 
Atra  icdens  illi  circum  prsscordia  bilis 

iEftuat,  &  cerebrum  corripit  omne  lues, 
Ti  anfverfum  rapitur  mens  hoc  infefta  veneno  5 

Et,  qufc  vix  audetfabula,  monftra  parit. 
Sc  regem  putat  upilio^  bellumque  minatur 

Horridus,  &  trepidas  fulminat  inter  oves  : 
Sccptrum  eft  vilepedum,  fant  hirts  purpura  pclles  J 
Eft  cafa  parva  domus  regia,  rapa  dapes, 


Hypermorus  Medicajier.  489 

Hic  tacitus  captat,  fibi  vifus  aranea,  rilufcas ; 

Hic,tritici  granum  fc  ratus,  horret  aves. 
Sunt  vitreum,  funt  qui  credant  fioi  ti&ile  corpus, 

Occurfumque  hominum,  compitaque  ipfa  timenf. 
Vidimus  &  qui  fe  vitales  crederet  auras 

Liquiffe,  &  Stygias  jam  penetraife  domos. 
Non  1 11 1  conjunx,  non  illi  pignora  cursfe; 

Nec  fas  humanas  vel  tetigiflc  dapes. 
Talis  Hypermori  furor  eft  ;  fefe  ille  Poetam 

Credit,  &  Aonium  pulfat  ineptus  ebur. 
Non  aliter  dulces  interftrepit  anfer  olores, 

Aut  patulo  cornix  cum  vocat  ore  Notos, 
Suavius  aera  fonant  Corybantia,  fuavius  illo 

Arcadicum  poiTet  ple&ra  movere  pecus. 
Blanditur  tamen  ille  fibi,  non  ipfi  Maronis 

Carmina,  Moeonidse  non  putat  cequa  fuis, 
Nec  furor  has  intra  potuit  confiftere  metas5 

Ipfa  fed  indignis  confpuit  aftra  modis. 
Te  vatum,  Buchanane !  decus,  quem  fufpieit  orbis^ 

Prifca  cui  afturgunt  fecula,  dente  pctit. 
Hle  tuis  audet  demens  oppedereMufis, 

Quodque  nequit  livor  perdere,  rodit  opus. 
Vatis  Jefliadas  cultu  donata  Latino 

Carmifta  funt,  illo  judicq  digna  focis, 
Hcec  linit,  hssc  radit,  nec  fcevos  abftinet  ungues,- 

Cun&a  abolens,  numeros  fuoftituitque  fuos. 
His  Rex  quxiitus  patronus,  Gallia  judex, 

Teftes^  quot  populos  maximus  orbis  habct. 
Proh  pudor!  excuffis  vefana  licentia  frenis 

Jam  ruit,  &  fcelus  eft  quod  fuit  ante  furor. 
Spernitur  &  foedis  violatur  charta  lituris, 

Quam  pinxit  radio  Cynthius  ipfe  fuo. 
Quodque  Deo  cecinit  pledtro  meliore  Camoena?' 

Impia  riunc  audet  raderc  lima  melos. 
Rex  facer  exutum  queritur  fe  Regis  ami£tu, 

Et  Jeffea  fuo  pledlra  carere  fono. 
Nec  monftrum  hoc  parcit  patriae,  patrlaque  Pgrentij 

Ifta  quibus  dcmens  fcripta  legenda  dcdlt. 
Si  qua  Caiedonio  fa&a  eft  injuria  vati, 

Scotial  te,  Regemtangit  &  illa  tuum. 
Te  penes  illius  funt  incunabula^  ab  illo 

Parvalicet,  magnum,  Scotial  nomcn  habes. 


490  ARC<f.   JONSfOKl 

Nil  tuba  Maconidx,  nil  raagni  Mufa  Maronis 

Furta  Dcum  praeter  cantat,  &  arma  virum. 
Infpirat  melior  Bucbammi  pe&ora  Phocbus^ 

Et  facit  ut  puro  nc&are  vena  fluat. 
Ille  Dei  xtuno  modulntur  carmine  laudes, 

Aptat  &  Hebr<e<e  plc&ra  Latina  Lyr<c. 
Eruit  e  tencbris  idem  tua  gefta,  duccfque, 

Qaeis  Lutium,  queis  nil  Gnecia  majus  habct: 
Tuque,  Parens  patriae!  nifi  deliquiflet  in  uno, 

Quid  tc  de  vatcm  non  mcruilTe  putas  ? 
Imbuit  illc  animum  ftudiis,  &  Rcgibus  olim 

Invia  Picrldum  pcr  juga  rexit  iter. 
Finxit  &  os  tcncrum  puero,  quo  peftora  mulces, 

Quofque  regis  populos  non  finis  elfe  feros. 
Os  dedit,  &  dignos  formavit  principc  mores, 

Et  docuit  quae  vos  feepe  latere  folent. 
Quid  Rex  privato,  quid  diftet  Rege  tyrannus ; 

Quid  populus  Regi  debeat,  ille  Deo. 
Hoc  duce  tu  foelix;  ut  Rcx  fis,  fanguinis  au&orj 

Ut  Reges  inter  maximus,  ille  dedit. 
His  tamen  obtredfat  mcritis  latrator  Anubis, 
-    Mixtaque  vipereo  felle  venena  vomit. 
Eft  furcr  hic  certus,  funt  certi  figna  furoris : 

Quis  referat  tanti  quas  fit  origo  mali? 
An  quibus  armatur  flammas  objecit  Erinnys, 

Et  quod  Gorgoneo  fibilat  augue  caput  ? 
An  faniem  eructans  infecit  membra  veneno 

Tartareas  monftrum  quod  cubat  ante  fores  ? 
Forfitan  incautum  rabie  canis  acta  momordit, 

Aut  fera  quxmolli  ftamine  velat  aquas. 
Forfan  equae  lentum  quod  ftillat  ab  inguine  virus, 

ForfanEchidnaeum  cauffa  furoris  erat. 
Aut  curas  vigiles,  aut  dulcis  copia  Bacchi, 

Aut  qui  coraa  ferus  fxpe  venenat  amor. 
Forte  etiam  tergit  mala  gramina  ;  forte  viator 

Aridus  infano  proluit  ora  lacu. 
Vel  gelidus  duro  concrevit  frigorc  fanguis, 

Vel  mifer  aeftivo  fub  cane  fecit  iter. 
Diftrahit  in  partes  animum  vis  cxca  furoris, 

Hsec  tamen  eft  vero  proxima  cauffa  inali. 
Forte  canis  rabidiBatavus  pucr  ore  petitus, 

li\  rabiem  infelix  attus  &  ipfe  fui£ 


Vidit 


Hypermorus  Medicajler.  491 

Vidit  Hypermorus,  Batavis  tunc  hofpes  in  oris, 

Et  med:c&  faevam  depulit  arte  luem. 
Famavolat:  Medici  ad  limen  fluit  undique  vulgus; 

Undique  lymphati,  turba  timenda,  ruunt. 
Haud  aliter  circum  glomcrantur  tefta  volucres, 

Non  exfpe&ato  cum  ruit  imbre  Notus. 
Pars  fremit  ante  fores,  pars  intra  limina,  terror 

Hinc  atquehinc,  horret  tota  furore  domus. 
Parva  Lycaovio  rumpuntur  tefia  tumultu, 

Jurares  Stygias  hic  habitare  canes. 
Quacumque  ingreditur,  rabie  gens  effera  femper 

It  comes,  &  medici  claudit  utrumque  latus. 
Hic  ululat,  latrant  alii,  fluit  omnibus  ater 

Ore  cruor,  paflim  ferrea  vincla  crepant. 
Hinc  eft  prima  mali  Jabes,  hinc  prima  furoris 

Semina,  contrafta  eft  tranfitione  lues. 
Sic  lepra,  fic  diroe  fpargunt  contagia  peftes, 

Et  fcabiem  toti  fert  ovis  una  gregi. 
Tange  luem,  Veneris  quae  turget  nomine,  ta&us 

Damna  dabit;  lippos  adfpice,  lippus  eris. 
Sed  morbi  quid  figna  juvat,  quid  dicere  cauffas, 

Psconia  tolli  fi  nequit  arte  malum  ? 
Proh  dolor!  ifta  lues  non  eft  medicabilis  herbis, 

Ipfa  fuum  quamvis  mitteret  Ida  nemus. 
Cum  fubeunt,  pelli  pofliint  medicanfne  morbi : 

Tollere  nafcentes  quoslibet  herba  poteft/ 
Aft  ubi  fa&a  mora  eft,  fumunt  a  tempore  vires; 

Nil  tum  di£tamnus,  nil  panacsea  juvat. 
Nec  quamvis  cffet  caput  hoc  fanabile  fuccis, 

Annueret  medicas  Cynthius  auctor  opis. 
Quam  patitur  vates,  fa£ta  eft  injuria  Phoe&o; 

Hic  memor,  &  forfan  criminis  ultor  erit  : 
Non  impune  tulit  vati  quod  fecit  Atrides, 

Et  didicit  longas  Numinis  effe  manus. 
Non  tamen  hic,  quamquam  fpes  eft  exclufa  falutis,  , 

TEger  Apollineam  fpernere  debet  opem. 
Quas  mifer  exfpirat,  fugientes  naufragus  auras 

Captat,  &  in  mediis  brachia  ja£tat  aquis. 
Tollere  fi  tantos  nefcit  medicina  furores, 

Ne  poflit  virus  crefcere,  forte  dabit. 
ERGO,age!  Hypermori  curam  qui  fufcipis,  omnem 

Tolle  moram,  &promtam,(i  potes,  adferopem. 

Qqqz  Qua- 


492  ARCr.    JONSfONl 

Ouadrupedem  primo  conftringens,  vincula  centum 

Injice,  captivi  qualia  ferre  folent. 
In  facinus  ruit  omne  furor,  nifi  compede  frenes ; 

Non  leo,  non  tig^is  plus  feritatis  habet. 
Ipfa  furens  natum  difcerpiit  Penthc.i  mater  ; 

Te  patris  ODtrivit,  parve  Learchel  furor. 
Se  quoque  Leucothoe  cum  nato  perdidit,  Aja% 

Ipfe  fuo  demens  ianguine  tinxit  humum. 
Nec  vinclis  preffiife  futis  :  nocet  halitus  oris, 

Deterius  nullum  virus  Echidna  vomit. 
Abde  catenatum  femoti  carceris  antro, 

Lux  ubi  nulla  micat,  vox  ubi  nulla  fonat. 
Ipfe  Dcus  fjperis  Turias  fecrevit  ab  oris, 

Merfaque  fub  terras  te&a,  laremque  dedit. 
Expedit  &  tortis  hum         &  terga  flagellis, 

Et  latcra  &  geminas  fcepe  fecare  nates. 
Quod  caput  infeftat  virus  dolor  omne  revellir, 

Corrigit  &  mores,  &  fera  cordadomat: 
Hic  facit  ut  fxvx  mitefcant  tigridis  irx, 

Et  fua  crudelis  fulmina  ponat  aper. 
Protra&um  c  tenebris  interdum  merge  profundos 

Ut  lavet  inianum  fopius  unda  caput. 
Confpc&um  nomenque  horret  lymphaticus  undx, 

Hic  tamen  illius  faspe  levatur  ope : 
Ferro  etiam  cohibenda  lues  :  incidcre  venas 

Ne  dubita,  nec  te  pigra  moretur  hiems. 
Hac  ope,  qno  turgent,  mcmbris  expellere  virus, 

Aut  oneris  faltem  parte  levare  potes. 
Vujnere  tergemino  cubitus  tundatur  uterque, 

Ut  fluat  ex  omni  vifccrc  tctra  lnes. 
Sed  quia  fumim  petens  mcntis  furor  occupat  arcern, 

Prse  rcliquis  fcma^a  poftulat  iitc  locus. 
Quse  frontem  dir:mit  mcdiam  tibi  vcna  fecandaeft, 
~Et  quas  pone  latens  nomine  puppis  habet. 
Quajque  oculis  iimul  exfp;rant  &  naribus  igncs, 

Et  cava  quae  circum  tempora  utrimque  micant  : 
Hsc  quoque  qu*  linguam  fccco  loliginis  atrce 
*  "Imbuit,  auxUium  non  lcve  fefta  dabit. 
Si  quid  adhuc  mixtum  tjrrcna  txcc  fuperiit, 
Hoc  procul  e  cercoro  virus  ad  ima  trahe. 
B  latet  in  gemino  tundatur  poplite  vena, 
-que  pcdcs  imos  malleolofque  rigat» 

Prae 


Hypermorns  Medicafier.  4,pj 

Prx  reliquis  aperire  juvat,  quse  fponte  tumente$ 

Virus  ab  extremo  podice  fxpe  vomunt. 
Jrlas  refera  ferro,  vel  amaris  illine  fuccis, 
Vel  mordace  cutem  pumice  fepe  frica. 
Aut  fi  forte  latxnt,  exfugat  hirudo  cruorem, 

Aut  aloes  oeger  pocula  plena  bibat. 
Quinetiam  extremis  quadrant  extrema,  furorem 

Tollcre  fi  icrro  non  potcs,  igne  doma. 
Ure  locum  capiti  cervix  ubi  jungitur,  ure 

Brachia,  mox  geminum  crus  &  utrumque  femur* 
Sic  grave  fepteno  manabit  flumine  virus, 

Et  quod  non  pofTunt  fingula,  multa  dabunt. 
Sunt  haec  magna  quidem;  v^rum  eft  prssfentius  iftis 

Auxilium,  quoties  mens  agitata  furit. 
Sponte  fua  nemorum  ficcis  in  collibus  herba 

Nafcitur,  Aoniis  non  male  nota  jugis. 
Hutc  folium  platani,  radix  cepas  aemula,  caulis 

Eft  ferulae,  cnici  femina,  fiofque  rofae. 
Haec,  reliquas  cum  condit  hiems,  Aquilonia  ridens 

Frigora,  brumali  fub  nive  furgit  humo. 
Grata  peregrinis  eft  coturnicibus  efca; 

Creditur  &  ventrem  faspe  ciere  capris. 
Repperit  hanc  primum,  fi  vera  eft  fama,  Melampus  ; 

Faftus  &  eft  medicus,  qui  modo  paftor  erat: 
Hac  ope,  cum  furerent  faevae  Junonis  ob  iras 

Praetides,  hunc  mentem  reftituiffe  ferunt. 
Hsec  animi  inftaurat  vires,  haec  frena  furori 

Injicit,  &  toto  corpore  virus  agit. 
Helleborum  Graiis,  Veratrum  eft  dida  Latinis, 

Et  fua  qui  invenit  nomina  ferre  dedit. 
Quod  nigra  fit  radix,  nigrum  cognomine  dicunt: 

Cetera,  queis  radix  albicat,  alba  vocant. 
Hinc  segro  quaerenda  falus :    Quibus  undique  ve&es 

Helleboros,  centum  fub  juga  coge  boves. 
Silva  Caledonia  luftranda,  IkGramfius  ingens; 

Vix,  quot  opus,  plantas  infula  tota  dabit. 
Omnia  veftiga  loca,  radicefque  potentes, 
Et  folia  &  fiores,  feminaque  ipfa  lege. 
Cunfra  manu  medica  mifcens  fimul  exprime  fuccos9 

Quos  bibat  aegrotus,  nec  fine  faece  bibat. 
Huic  cyathos,  feu  triftis  hiems,  feu  torreat  seftas, 
fxes  veniente  die,  tres  abeunte  dabis, 

His 


494  ARCr.   JONSfON I 

His  fine  nec  Cerercm  libet,  nec  quas  dabis  undas; 

Et  quafcumque  capit,  condiat  inde  dapes. 
Auribus  hos  etiam  inftillet,  vel  manfitet  ore 

Radicem,  &  fumos  naris  obefa  trahat : 
Nil  opus  hic  tentare  caput  fuligine  paeti; 

Hellebori  fumus  quam  magis  aptus  erit? 
Hic  dabit  auriculis  (ii  quas  habct  oeger)  inaures, 

Hic,  quae  promeruit  carmine,  fcrta  dabit. 
Et  dabit  armillas,  &  longa  monilia  collo; 

Ne  tamen  his  fefc  ftrangulet  ille  cave. 
Quod  fi  cura  comoe  eft,  veratri  pulvere  crines 

Spargat;  odor  fiorum  fi  juvat,  inde  petat. 
Farciat  hic  capitis  malcfani  tegmina  pulvis, 

Et  vcftcm,  &  fi  quae  ftragula  lcdtus  habet. 
Denique  Hypermorum  circumque,  infraque,  fjpraque, 

Helleboros  practer  nil  patiare  meros. 
Mifccndum  nili  forte  illis  Cereale  papaver, 

Qu^eque  natat  mediis  alga  paluftris  aquis. 
Aut  qux  Lethxo  liventia  poma  veneno 

Educat,  &  ftirps  eft  verticc,  fubtus  homo. 
Helleborufve  alter,  vel  alyflum  &  ruta  canina, 

Et  faba  quoe  porci  fertur,  &  uva  lupi. 
Et  cerebri  quodcumque  poteft  rcftinguere  flammas, 

Quidquid  &  in  fomnum  lumina  feftfa  trahit. 
Sed  fi  forte  caput  non  eft  fanabile  fuccis, 

Quos  creat  Ar£too  terra  fub  axe  jacens. 
Quod  juvet,  externis  asger  fibi  quaerat  in  oris, 

Luce  quibus  Titan  dat  meliore  frui. 
Hinc  procul,  Herculeo  perquam  vicina  fepulcro, 

Objacct  Euboicis  infula  parva  jugis: 
Infula  parva  quidem,  fed  foeta  potcntibus  herbis : 

Sponte  fua  hic  felix  omnia  fundit  humus. 
Hic  ver  affiduum;  non  urunt  frigora  terras, 

Nec  canis  Icarii  rufticus  ora  timet. 
Mens  vegeta  indigenis,  hilaris  frons,  corpora  fana, 

Nulla'lues  illis,  nulla  venena  nocent. 
Non  canis  hos  jrabidus,  non  Jcedit  araneamorfu; 

Vipera  nec  vitam  quo  tueatur  habet. 
Anticyram  dixere  olim;  ditiflima  tellus 

Helleboro;  has  folas  infula  ja6ht  opcs. 
^uic  nofter  facie  eft  fimilis,  fcd  viribus  impar; 

Virus  abeft,  noftro  quod  folet  efl^  comes : 

Nou 


Hypermorus  Medicajjket.  495 

Non  fenibus,  non  ille  nocet  puerilibus  annis, 

Nec  canis  hunc,  gemino  cum  furit  igne,  vetat, 
Cetera  i\  vincit  rabies,  has  #ger  in  oras 

Naviget:  eft  ipfo  fonte  levanda  iitis. 
Qu^e  nullo  expelli  poterat  medicamine,  Drufo 

Herculeam  tellus  depulit  ifta  luem. 
Hic  quoque  qui  magni  Zenonis  fcripta  refellit, 

Helleborum  prudens  non  femel  ante  bibit. 
Atque  utinam  his  asger  purgaffet  pe&ora  fuccis, 

Ante  Deo  facrum  quam  violaffet  opus ! 
LiquilTet  mentem  furor,  aut  moderatior  effet; 

Hei  mihi !  nunc  feram  ferre  paramus  opem. 
Impia  crefcendo  coepit  dementia  vires, 

Vix  tribus  Anticyris  cederet  ifte  furor. 
Ne  tamen  hic  aninium  defponde :  vota  fuperfunt : 

Qux  dare  non  poffunt  cetera,  pofce  Deos. 
Eft  locus  Ardenna  in  media,  fecretus  ab  omni 

Voce,  nifi  fi  qux  murmura  fundat  avis : 
Defuper  horrendus  nigra  formidine  lucus 

Imminet,  &  totum  furripit  umbra  diem : 
In  medio  veteri  circumdatur  area  muro; 

Hic  ftat  in  exigua  ligneus  asde  Deus : 
Huberti  cognomen  habet.    Non  parva  poteftas 

Numinis,  hic  quamquam  marmora  nulla  vides, 
Res  hominum  varias  fuftentans  Jupiter  olim 

Ingemuit,  dorfo  cum  grave  fenfit  onus. 
Tum  primum  reliquis,  ad  fefe  in  te&a  vocatis, 

Partem  oneris  fertur  diftribuiffe  Diis. 
Cun&is  dat  quod  agant:  Latio  hic  favet,  alter  Iberis; 

Tutelare  Getes  numen,  &  Indus  habet, 
Sunt  quibus  artificum  curae  eft  genus  omne;  patronum 

Fur  habet,  &  leno  facrilegufque  fuum. 
Abluit  hic  ftrumas,  alter  collyria  lippis 

Illinit,  hic  dentes  eruit,  ille  polit. 
Et  canis  &  vulpes  &  habet  fua  numina  porcus; 

Suntque  quibus  curas  mufca,  cicada,  pulex  : 
Singula  quis  numeret?     Nemo  indotatus  abivit, 

Munera  reftabant  diftribuenda  duo. 
Nemo  qui  viduas  thalamis  prohibere  fecundis, 

Nemo  qui  rabiem  pellere  poffet  erat. 
JHaec  dum  detre&ant  omnes,  Hubertus  afello 

Ve&us  adeft,  huic  mox  optio  fa£U  feni  eft, 

ElfcO 


496       JRC73.    JO  NSfO  N  /,  &t. 

Eligo  pofterius,  labor  hic  minus  improbus,  inquit, 

Utiliorque  aliis,  utiliorque  mihi. 
Ex  illo  Huberti  paffim  increbefcere  numen, 

Dignaque  coeperunt  furgere  templa  Deo. 
Hic  patria,  hic  fedes,  hic  magni  numinis  ara 

Intcr  inhumanos  conipicienda  lupos. 
Undique  dona  ferens  fecum  genus  omne  furentum 

Huc  ruit,  &  multa  cum  prece  pofcit  opem. 
Non  taiiun  extemplo  linquit  furor,  ante  facerdos 

Ter  caput  irrorans  crimina  luftrat  aquis. 
Ter  niveam  indutus  vefkm  procumbit  ad  aram, 

Raucaque  ter  muflans  murmura  farre  litat. 
Tunc  ante  ora  Dei  vinclis  circumdatus  asger 

Sternitur,  &  fupplex  ofcula  figit  hnmo. 
Hic  fovea  eft  vicina  Deo,  caput  abdit  in  illamj 

Pars  latet  anterior,  pofteriora  patent. 
Haec  fecat  antiftes  virgis,  &  verbere  denfo: 

Tota  venenato  terra  cruore  madet. 
Hinc  ubi  protra&us  fupplex  advolvitur  aras, 

Terque  Deum  inclamat,  ter  tremit  ara  fono. 
Tum  crucis  adfpicies  iignari  ftigmate  frontem, 

Sindone  quam  pura  turba  verenda  tegit. 
Hxc  ftola  facra  Dei  eft,  nullo  violabilis  asvo, 

Sefta  licet  toties,  qu#  fuit  ante  manet. 
Interca  tolerare  mifer  jejunia  venter 

Cogitur,  herba  famem  pellit^  &  unda  fitim. 
Haec  ubi  fuftinuit  rabidus,  mirabile  di&u ! 

Mens  &  judicium,  quod  fuit  ante,  redit. 
Hxc  &  Hypermoro  quamvis  via  longa  terenda  eft^ 

Hoc  fanare  caput  numina  fola  queunt. 


VI  RTU  S    N  0  S    0  R  N  AT^ 


AD 


49'7 

A    D 

D.  G.  Barclayum  Poetam,  Medicum, 
Med.  &  Philologix  ProfefTorem, 

Philopoeta  Scbtu 

ADmonuit  fi  forte  tuum  deponere  ple&rum 
Phoebus^  &  ad  medicae  te  vocat  artis  opus; 
Hoc  facit  is  metuens  proprium  ne  perdat  honorem  | 

Cum  tanti  tua  fit  osmula  ling-ua  Dei. 
Sume  igitur  citharam,  cum  iis  jam  fa&us  Apollo 
Nofter,  &  invidiam  fperne  dolofque  Dei. 
In  Eumdem. 

BEza  &  Turnebus,-  Scaliger  Pater  atque  Jofephus 
Te,-  Buchanane!  fuper  fidera  laude  locant. 
Fruftra  igitur  verbis  famam  detraxerit  ullus 

Nec  Grafo  tin6tis  Aufoniove  fale. 
Quid  Stephanum  referam ?  Taffoeum?  quidve  MelifTumf 

Quidve  Europa  alios  quos  fpatiofa  tcnet? 
Queis  erit  aeternum  Buchanani  nomen  honeftum, 

Fulgens  Phoebxis  ob  meritum  tituiis. 
Hi  Buchanano  omnes  viyo  numerantur  amici, 

Dum  valuit  felix  reddere  dona  manu. 
At,  Barclaye!  manes  obitum  poft  fidus  amicus, 

Abftergens  nitido  crimina  falfa  ftylo. 
Nec  tahturrr  egregius  fentit  tua  munera  Vates: 

Sed  cara  avertis  dedecus  a  patria. 
Romulus  &  Coffns,  vel  non  Marcellus  opimis 

Ornati  fpoliis  te  potiora  gerunt. 
Tollica  perpetuo  domus  eft  celebranda  canore., 

Ex  qua  tam  do6ti  profiliere  viri 

Jacobus  Balliolus/ 
ln  Enradem. 

HOc  vetus  efc  didlum,  Medici !  prcebetd  medelanr 
Vos  vobisj  maniam  non  tevat  ivrte  fuaito 

R  r  t  P, 


498  Dotforum  Virorum 

Do£tor  Egliffemius:  Medicaflrum  quis  putet  arte 

Praeftare  in  medica?  quis  feret  alter  opem? 
Rem  magnam  aggrederis,  Medicorum  gloria!  gentis 

Et  decus,  &  elarii  gloria  magna  chori, 
Mi  Barclaye !  tua  poteris  medicabile  vulnus 

Arte  levare,  animi  quis  levet  arte  lucm? 
Tollere  fi  poteris,  fueris  mihi  magnus  Apollo, 

Fama  perennis  erit,  ii  potis  arte  leves. 
Ad  limam  revocas  incondita  carmina  Mxvi, 

Qui  tentat  Davidis  ore  ciere  modos: 
Ad  vivum  refecas;  proprio  te  armabit  Iambo, 

Si  pergat  rabidus  rodere  dulce  melos 
Dente  Thconino :  fi  interftrepat  anfer  olores, 

Morte  Lycambaea  crimina  tanta  luet. 

G.  W.  Neaberdeanus^ 


Ad  Geor.  Eglisemmium. 

TUne  facros  audes  infensa  voce  Poetas 
Spernere,  Pierio  non  bene  grata  choro? 
Saxa,  ferafque  truces  cantu  Rhodopeius  Orpheus^ 

Et  potuit  Stygium  perdomuiile  canem. 
Captus  Arionia  Delphin  dulcedine  vocis, 

Illaefum  placido  tergore  vexit  onus. 
Mellifluo  Tyrios  Amphion  carmine  montes 

Tranftulit,  &  Lyrica  moenia  ftruxit  ope. 
At  tu  fi  pergis  Vates  contemnere,  dicamj 

Caucafeis  faxis  durior,  cfque  feris. 

In  Eumdcm. 

OUem  Galli,  Hifpani,  Germana  ac  Itala  telluf 
Vincere  non  poterant,  tentat  Egliffemius : 
Impar  congreffus,  dum  Aquilam  ccrtare  Leoni 
Cernimus  implumem:  mox  fubit  inde  pudor. 

Imparilitas. 

UT  fublime  volans  tcnuem  fecat  aera  Falco; 
Ut  pafcuntur  humi  Graculus,  Anfer,  Anas: 
Sic  fummum  fcandit  fuper  asthera  Buchananus : 
Sic  fcit  humi  tantum  ferpere  Egliffeinius. 

14 


PcPmata  varia.  499 

In  Eumdem. 

LOngaevum,  prifcifque  parem,  fummumque  Poetam, 
(Illius  oppofito  nomen  in  orbe  viget) 
Imberbis  Medicus,  qui  non  prius  induit  arma, 

Horrida  (quid  referam?)  Martis  ad  arma  vocat. 
Sed  fuge:  te  infequitur  magni  levis  umbra  Poetae : 

Si  fapis,  ifta  manu  tela  tremente  cadant. 
Dum  fugis  hanc  pleno  vocem  da  pallidus  ore, 
Imberbi  Medico  parce,  Poeta!  tuo. 


In  Geor.  Buchananum  Scotum 

EPITAPHIA    &    POEMATA, 

Jofephi  Scaligeri  Epitaphium. 

POftquam  laude  tua  patriam,  meritifque  beifti, 
Buchanane!  tuis  folis  utrumque  latus: 
Contemtis  opibus,  fpretis  popularibus  auris, 

Ventofasque  fugax  ambitionis,  obis. 
Praemia  quina  quater  Pifeas  fundtus  olivas, 

Et  linquens  animi  pignora  rara  tui: 
In  quibus  haud  tibi  fe  anteferent  quos  Itala  Vates 

Terra  dedit:  nec  quos  Gallia  mater  alit, 
iEquabunt  genium  felicis  carminis,  &  quas 

Orbis  habet  famae  confcia  figna  tuse. 
Namque  ad  fupremum  perdu&a  Poetica  culmen 

In  te  ftat,  nec  quo  progrediatur  habet, 
Imperii  fuerat  Romani  Scotia  limes: 

Romani  eloquii  Scotia  finis  erit. 

Andrece  Melvini  in  Eumdem. 

ERgo  filent  magni  Buchanani  infunere  Mufas? 
Nec  Vatem  Aonidum  flet  pia  turba  fuum  ? 
An  fecum  Buchananus  habct  montem,  unde  Camoen^ 

Devolvunt  moeftos  murmura  trunca  modos? 
An  fecum  Buchananus  habet  fontem,  unde  Poets§ 
Pieriis  poti  collacrimantur  aquis? 

Rrrz  Aonio 


$00  Dotforum  Virorum 

Aonio  fruftra  quaeruntur  verticc  Mufx: 

Caftalio  fruftra  e  fonte  petuntur  aqux. 
Promonte  eftCoelum,  pro  fonte  eft  Chriftus:  uirumquc 

Et  Chriftum  cSc  Coelum  nunc  Buchananus  habet. 
Haufifti  hinc  facros  laticcs,  Divine  Pocta! 

Fudifti  hinc  fummo  carmina  digna  Deo. 
Hauriat  hinc  quifquis  Buchanani  in  funere  moeret; 

Ut  Va;um  fundat  carmina  digna  Deo. 

Joannis  Jonjloni  in  Eumdem. 

^Cotia  quem  genuit,  fovit,  cum  Fallade  Mu£i 

ipf  Diva  beat,  tunto  fcfe  hofpite  Gallia  ja&at, 

fngenfque  ingentem  Tellus  miratur  &  iEther, 

Seu  canit  Hiftoriam,  feu  grandi  carmina  ple&ro : 

Qucm  decorant  Reges,  qui  ipfos  decorat  quoque  Reges 

Et  Solymoe  &  propriae  gentis :  Quique  entheus  almi 

Fafta  Dei,  laudefque  vir^m.  qui  ildera  dixii; 

Exiguo  magnus  fub  cefpite  Buchananus 

Hic  Vs;es  recubat.    Nomen  viget  alite  fama, 

Atque  orbem  immenfum  complet.  Jamque  arduus  ipfe 

Ccelum  habet.  &  gaudet  permiftus  Coelitibus  Diis. 

f  Joannis  Adamfoni  de  cefpititio  Georgii  Bucba- 
nani  tumulo  Casmqn. 

MArmoreps  cur  ftant  hic  omni  ex  partx  columna?, 
Signaque  ab  artificum  Dxdala  fa£ta  manu? 
XJt  fpc&ent  oculis  monumcnta  infignia  vivi, 

Per  cux  defun&is  concilietur  honos.' 
Talia  ltaiine  etiam  debet  Buchananus  habere; 

Doftfus  aut  melius  quo  nihil  orbis  habet?' 
fjloriolas  vivus  qui  cpntemnebat  inanes'; 

An  cupiet  Divus  fe  decorent  Iapides^ 
Jllis  fas  pulcrp  nomen  dcbcre  fcpulcro; 

Qui  nil  quo  melins  nobilitcntur  habent. 
Per  te  olim  tellus  eft  nobilitata  Britanna, 

Et  decus  cs  tumulo  jam,  Buchanane!  tuo,  julu 


{  Eju^  cura  Bueaanani  Cranium  de  fepulcro  erutum  in  Bibliothe^ 

demix  Edinburgen*  ;>dfervatur;   rotundius  quidem  &  tenuius,   ut 

frx  p<;r  i<i  mnfpareas.  D.  l%ob.  Sibbaldtts>  Com.  in  vftam  Baich.  pagV  62t 


Poemata  varia. 


$ox 


Julii  Ctffaris  Scaligeri  de  Georgii  Buchanani  car* 
minis  venujiate  poema. 

HEri  legebam  nuper  allatum  mihi 
Sapidum,  tenellum,  molle  carmen,  aureum, 
Intelligendum  vel  puellis  omnibus  ; 
Si  fplendor,  atque  puritas,  decus,  nitor, 
Animum  fubire  luculentum  ullum  queat  : 
Intelligendum  non  facile  do&is  Viris, 
Nifi  mentis  excitetur  ardor  efficax, 
Sententiarum  propter  ardorem  merum, 

De  me  ut  loquaris,  ut  ego  de  me  ipfo  loquar, 
Intelligebam  primulum  ut  fimplex  puer  : 
At  ubi  Vir  effe,  ubi  effe  volui  intelligensv 
Vocis  ferena  luce  perculfus  tua^ 
De  intelligenti  intelligens  nihil  fui. 

Hoc  te  volebam  fic  monere :  ne  petas 
Me  velle  refpondere.  Non  enim  audeo. 
Hocque  effe  refpoi;dere?  non  refpondeo. 

Joannes  Raynsy  Ludimagijier  Edinhurgenfis,  imi- 
tatus  Scaligeri  de  Virgilio  verfus,  Buchanani 
Divinitatem  inacceffam  admiratur  hoc  carmineo 

Mlrande  Vates !  fons  beati  carminis ! 
Latina  Siren!  patrias 
Illuftre  decus  !   &  mel  leporis  Attici! 

Do&iffime  Nepos  Romuli ! 
Latinas  Athense!  Flacce  duplex!  &  triplex 

Homere !  mens  Poefeos ! 
O  abfque  vitio  monftrum  !  &  abfque  flu£tibus 

Pontum  profundum !  nubibus 
Ccelum  abfque  purum!  6  pofteris  miraculum! 

A  fonte  Mufas  Pegafi 
Primus  canoras  qui  advocafti  ad  inclitae 

Sionis  hymnos  aureos  : 
Venamque  ditem  Coelitum  qui  Principi 

Laudando  iic  indulferis. 
Calore  mentis  Coelum  oberrans  entheo, 

Solis  labores,  fidera> 


$ot  Dcfforiim  Vironm 

Lunasque  curfus,  indicafti  ut  indiges 

ivl ortalis  inter  Coelites. 
Sic  prorfa,  voria  fundis  aufpice  alitc, 

Aptans  cothurnos  focculis, 
Ut  artium  omnium  Deus  &  au&or  unicust 

Et  meta  naturac   cluas. 
Te  voce  qualis,  quantus  es  depingere, 

Nemo  poteft  niii  Deus. 
O  fi  perenni  fons  benigni  fluminis 

Fluore  noftrates  riget  I 
Rerum  ut  Parentcm  ter  beato  carmine 

Cum  laude,  teque  concinant. 

Joannis  Pofihii  Archiatri  Palatini  in  Bucbanani 
Parapbrafin  Pjalmorum  Carmen. 

Sldereum  adfcendit  nuper  Buchananus  Olympum, 
Vocante  Rege  Ccelitum  : 
Miftus  ubi  fan&is  jim   Vatibus,  aurea  templa 

Cantu  fuorum  carminum 
Mellifluo  replet,  coetu  admirante  piorum, 

Stupente  &  ipfo  Davide  : 
Qui,  merito  Superis,  ait,  ifta  probantur  &  orbi ; 

Ter  maximi  laudes  Dei 
Clarius  ac  melius  referentia,  quam  mihi  quondam 

Modulata  Hebrasa  barbito. 

Pauli    MeliJJi  Franci   Carmen    de    Exdem. 

Dlverfos  multi  varie  elicuere  fonores  ; 
Aptan:o  Latias  ple&ra  Syrifla  lyrx. 
Barbiton  hic,  citharceque  fides,  chelyn  increpat  alter; 

Et  fnus  ex  merito  quemque  fecutus  honos. 
Quod,  Buchanane  !  canis,  modulamina  cetera  vincit; 

Ceu  reliquas  liquidcs  Daulia  vocis  aves. 
Et  quifquam  dubitet,  plenis  edicere  buccis ; 


Hsc  fuperat  cundtas  buccina  clara  tubas  ? 


Hcn* 


E 


Poetnata  varia.  503 

Henrici  Stepbani  de  Eadem. 

Cce !  Caledonia  Maro,  Nafo  &  Flaccus  in  ora, 
Pro  Jove  nunc  difcunt  pofle  fonare  Jovam! 


D 


Ejufdem  de  Eadem. 

^vidis  hic  corpus,  fed  te6tum  vefte  Latin3, 
Quas  pi6ta  eft  Flacci,  picta  Maronis  acu. 

Incerti  Aufforis  de  Eadem. 


L 


Udicra  Chrifticolac  ponant:   /Eneide  majus 
Exit  opus,  celebri  majus  &  Iliade. 


Zbeodori  Bezx  iti  Georgium   Bucbananum  Car* 
men. 

AUdieram  Gottos,  &  quos  Septentrio  quondam 
Barbarus  immanes  ultricem  in  numinis  iram 
Effudit  populos,  fceleratas  moenia  Romae, 
Et  quoscumque  prius  fpoliato  cx  orbe  facrarant 
Imperii  faftufque  fui  monumenta  Quirites, 
Partim  aequaffe   folo,  partim  injecifle  voraci 
Confumenda  rogo  :  ut  quae  olim  faftigia  Coelis 
Intulerat,  feptem  attollens  in  nubila  montes, 
Nunc  proftrata  fuis  celebretur  Roma  ruinis. 

At  non  ingenium  folers,  linguamque  difertam, 
iEternis  quibus  illa  opibus  tot  fecula  felix 
Roma  olim  cunttas  inter  caput  extulit  urbes: 
Hasc,  inquam,  reliquis  longe  anteferenda  tropasis, 
Non  equidem  audieram  Gottofve,  aliafve  feroces 
Quas  procul  Oceanus  gentes  glacialis  inundat, 
Nofcere,  mirari  nedum  potuiife  :  rapaces 
Barbarus  ut  prsdae  iftius  dulcedine  captus 
Injiceret  Muiis  ungues,  quas  deinde  rigenti 
Captivas  fic  diligeret  coleretque  fub  Ar6to, 
Ut  medias  inter  glacies  Boreseque  fonori 
Peftora  nata  gelu  Mufarum  ardore  calerent. 
Attamen  hoc  faQum  fi  quis  dubitaverit,  idem 

VeJ 


504  Dofferum  Virorum^  &c. 

Vel  medio  lucere  die  Titana  neg^rit, 
Vel  te  virtutefque  tuas  ignorat  ineptus, 
Aonidum  immortale  decus,  Buchanane  !  fororum. 
Namque  tibi  extremas  prope  nato  ad  littora  Thules, 
Os  tenerum  Aonides  fic  formavere  puellae, 
Sic  Graio  pariter  melle  illevcre  labella, 
Pedtora  Romano  fic  implevere  fonore, 
Ut  te  Roma,  licet  Scotofum  ad  littora  natum, 
iEquoreas  inter  eautes  atque  horrida  Cete, 
Tamquam  urbe  in  media  civem  fibi  vindicet  ortum: 
Inde  autem  magni  te  Mantua  ciara  Maronis 
Juret  ftirpe  fatum;  at,  contra,  Verona  Catulli : 
Aflerat  hinc  Venuflnus,  &  hihc  Felignus  :  &  inde 
Corduba  te  repetat :  repetat  quoque  Bilbilis  indc. 
At  Vatem  interea  Buchananum  Scotia  ja&et 
XJna  tuum,  felix  tantis  natalibus  una. 
Mafte  quoque  ingenii  tanta  virtute,  Georgi ! 
JEternum,  &  Latii  fpoliis  ornatus  opimis, 
Invidiaque  omni  major,  Buchanane  !  triumpha. 

Jindredb  Melvini  Carmen  in  Eutridem. 

MUltum  oro  Phoebi  ntimen,  do&afque  forores,- 
Dent  mihi  dem  qux  te  carmina  digna  tibi. 
At  Phoebus  nequidquam  audit,  mutasque  forores, 

Et  concreta  rigent  mollia  corda  gelu. 
Nil  Phoebus  fine  te,  fine  te  nil  turba  fororum, 
Unus  tu  des  te  carmina  digna  tibi. 

Iiicerti  MftoriS  in  EnmdeWo 

ILlic  imperium  fore  jadtavere  Quirites, 
EfTct  ubi  fedes,  Scipio  magne !  tua. 
Illic  Pierides,  illic  erit  alma  poefis, 

Illic  Phofcbus  erit,  qua  Buchananus  efat. 
Cernis  ut  ad  Scotos  migrenf,  Helicone  reli£lo, 

Laurigens  tanti  Vatis  amore  Deae  ? 
Neque  ullo  reditus  fpes  sevo  eft  :  Ergo  vocabo* 
Scotum,  Heliconiaden,  anne  Caledoniden? 

F    I    N    J    S. 


PSAL. 


Sos 


P  S  A  L  M  I  CIV. 
Paraphrafes  Poetic^e  fex  : 

Auttoribus    totidem  SCOTIS, 


Pfalmi  CIV.  Paraplirafis  Poetica  i 

Auftore   DAVIDE  HUMIO    Theagrio. 

Ela !  anima  ingentem  Jehovant  cane :  fidera  fupfa 
Aurea,  fupra  apices  denfos  atque  ardua  rerum, 
Te  qualis,  te  quantus  agis,  Deus !   6  decus   almum! 
O  majeftatem  indutum  !  tu  lucis  ami6tus 
Lumen  inacceflae:     tu  cceli  aulcea  fuperne 
Pifta,  decorem  altum  &  rotilas  fpirantia  flammas 
Infinuas,  curvafque  cavum  teitudine  in  arcum. 

Tum  fubnis  liquidis  flgnat  ccenacula  lymphis 
Aera  per  vacuum,    celeres  ubi  nubila  eurfii 
Ceu  currus  frenatque  agitatque,  Eurique  fonantis 
Alis  ve6tus  ovat:  volat  illefaceffere  promtus 
Imperium,  totumque  ruens  quatit  iiftbrtbus  orbem 

Non  rapidae  flammx,  non  miirus  fulgure  turbo, 
Non  grando,  incan^que  nives,  nimbique  fonori, 
Caffa  miniiteriis  :  certant  mara  aether  &  ignes 
Obfequium  properare  fuum.  Stai  mole  fua  vis 
Immenfc  tdluris,  &  inconcuffa  per  #vum 
Fundamenta  preirft,-  vaitam  quamgurgite  quondanY 
Incubuit  fuper  ulida  premens   collefque  tenebat : 
Cum  foeta  imperiis  vox  majeftate  trcmenda 
Intonat,  &  pontam  gruvis  increpat:  ilicet  ilte 
Accekrare  fugam  perquc  alta  cacumina  montiunT, 
Perque  cavas  valles,   p:ffo  &  fe  condere  claaftro. 
Nunc  ftupet  oppoiitis  mttif,  frenumque  tremifcit 

S  f  f  GonK 


5o6  P  S  A  L  M  I    CIV. 

Confcius,    &  frcmitu  ciet  indignantia  longe 
iEquora,   terraramque  minax  fruftra  imminct  orbi. 

Interea  c&cis  laxans  e  fontbus  amncs 
Vallious  inlmittis  :   illi  in  dcclivia  lapli 
Gramineos  intcr  montcs  &  amoena  vircta 
Volvunt  agmeft  aqux  dulcis:  quo  fccla  animantum, 
Edo&ufque  onagcr  iilvas,  damaeque  fugaces, 
Ponit  &  ipfe  iitim  lco.  JuxtA  perfonat  ingens 
Per  ramos  turba  alituum,    raucifque  flucntis 
Rcfponfint  ftrcpcras  &  certantia  faxa  laceffunt. 

Ncc  minus  &  furvis  glomcratos  nubibus  imbrcs 
In  riguos  pailim  collcs  iaturataque  rura 
Defuper  iflfutidis  :  gravida  tum  protinus  alvb 
Scmina  turgefcunt  arvis,  foetufque  fub  auras 
Hcrbarumque  fcrunt  fegctumque :  hinc  pabula  laeta 
Armentis  gregibufque  :  hinc  foecundiflima  meffis 
Uiibus  humanis  :    fpumat  vindemia  muftum 
Plena  domans  curas,  pinguique  nitefcit  oliva 
Vultus,  ac  alma  famem  fugat  &  multo  ssgra  labore 
Corda  fovet  fcges,  atque  animos  virefque  refulcit. 
Quxque  per  inta£tos  faltus  ncc  juffa  fub  auras 
Frondofo  furgit  Libano  cedrufque,  cupreffufque^ 
Et  domitura  abies  pontum  :  nunc  plurima  ramis 
Te6ta  avis,  ingentes  pofuitqi^e  ciconia  nidos. 
Hinc  gibbofi  altum  tollentes  culmina  montes 
Frondofum  fupra  Libanum  cedrofque  comantes, 
Quantum  illae  corylos  fuperant  lentafque   geniftas. 
Rupicapris  habitata  rigas    prcsruptique   cchino 
Saxa  cavas  latebras,  tutis  horrentia  dumis. 

Luna  viccs  rerum  variataque  tempora  j  uflli 
Fertque  refertque  tuo,  notumque  iter  auricomus  fol 
Decurrit,  tritumque  iua  io  veftigia  volvit. 
Atque  adeo,  ut  furvam  tcrris  nox  intulit  umbram 
Humida,  prorepit  latebris  fera,    &  acer  in  iras 
Infurgens  praedae  infrendet  leo,  murmuraque  ore 
Dat  rauco  fupplex  coelo  pofcentia  vi&um  : 
Aft,  ubi  fol  retulitque  diem  radiifque  reluxit, 
Conduntur  iiivis,  luftroque  immania  membra 
Componunt :  redit  in  campos  operamque  refumit 
Turba  hominum  :  juvat  hcfternos  initare  labores, 
Molirique  novas  curas :  dum  rurfus  Olympum 
Volvat  &  invitos  adducat  vefpera  fomnos. 


Scd 


Paraphrafis    Poetica.  507 

Sed  quis  tanta  &  tot  manuum  hcec  opcra  alta  tuarum 
Exasquare  queat  fando  ?  tu  cun&a  profundo 
Prudens  coniilio  libras  :     tibi  fceta  bonis  tot 
Stat  tellus.     Ipfum  hoc  ingens  quod  cernimus  xquor 
Porrigere  inlatos  liquentia  brachia  campos 
Pinnigerum  oftentat  pccus :  hic  repcntia  denfos 
Trudunt  fe  parva  in  cuneos,   hic  vaita  pcr  undas 
Tolluntur   pavidifque  adnarit  animantia  nautis  : 
Nautis  veliferas  aufis  armare  carinas, 
Et  verfare  undas  remis  &  currere  vento, 
Hic  manibus  fabricata  tuis  balaena,  feraium, 
Et  quot  marmoreo  vifuntur  monftra  profundo, 
Informi  exfultat  lufu,  regina:  videre  eft 
Findere  fpumantique  iterum  fe  volvere  fulco 
Nerea,  lambentem  famulis  veftigia  lymphis. 

Jamque  folum  quodcumque  fovet,  lateque  liqucnti 
-ffither  &  unda  finu,  diffufiquc  ambitus  orbis, 
Sufpicit,  atque  polo  paftum  exfpe&antia  figit 
Lumina  maturum  pofcens :    tu  fcilicet  unus 
Cum  das,  colligere  illa  :     tibi  ut  manus  ampla  benigne 
Panditur,  ijnplenturque  bono  &  faturata  quiefcunt. 
Sin  vultum  pauio  avertas,  turbata  fatifcunt. 
Si  revocas  animam,  exfpirant  prifcofque  reda&a 
In  cineres  abeunt.     Iterum  per  membra  per  artus 
Mifcet  ubi  infinuans  dix  fe  fpiritus  auroe, 
Quam  multa  rediviva  propagine  femina  rerum 
Foecundas  !  fenii  fqualorem  abftergis,  &  orbi 
Reftituis  viridefque  annos  laetamque  juventam. 

Ergo  Deum  fua  fa£ta  canant,  laudemque  per  acvum? 
Quam  vultu  accipiat  laetus  dignetque  fereno, 
Dent  generis  memorem,  magnxque  haud  infcia  dextrx! 
Ni  faciant,    trcmit  adfpeftu  conterrita  tellus 
Vindice,  diffugiunt  montes  nubemque  volutant 
Fumiferam  ccelo  pavidi,    &  juga  pinea  nutant. 

Illum  ego,  dum  v;tam  indulget,  dum  fpiritus  artus 
Almus  agit,  dum  fpirat  adhuc,    quifcumque  locus  me, 
Qux  me  cumque  trahit  fpes  aut  fortuna,  fub  aftra 
Ufque  feram,  nomenque  ingens,  laudemque,  decufque, 
Juftitiam,  canamque  fidem,  targumque,  bonumque 
Mirabor,  primuique  canam  :  rap't  accr  Olympo 
Ardor,  &  audaci  fiftit  fuper  aethera  planta. 
Jam  contemnere  opes  libet  &  faftigia  rerum, 

S  f  f  2  Subque, 


joS  P  S  A  L  M  I    CIV. 

Subque  pcdes  dare:  jam  folum  te  pe£tus  anheluin 
S,>irat,  agens  dulcescuras:  tibi  geftit    &  uni 
Exfultans  fovet  in  trepidis  cor  gaudia  fibris. 
At  fcelerum  turbas,  invifa  exofaque  ccelo 
N,j>mina,  qua  latis  exfultant  impia  regnis, 
Mecum  aude  exitio  dirxque  adfcripta  ruinae 
Crederc,  nec  liSura  fuis  vcftigia  terris, 
Quifquis  cs:  immcnfumque  Deum  cole  magnus:  &  111 J 
Immenfas  grato  mecum  fer  pe&ore  laudes. 


Pfalmi  CIV.  Paraphrafis  Poetica  : 

AuCzovq    fHOMJ   RH&DO. 

Ela!  age,  divinos,  mea  mens  !  celebremus  honores! 
Nulla  tuas  csquant,  Genitor  !  praeconia  laudes : 
Te  tua  majeftas,  te  formse  oeterna  juventa, 
Diyes  inacceffe  veftit  te  purpura  lucis. 
Tu  gemmata  tibi  tendis  conopea   coelos, 
Penfilibufque  haerere  jubes  coenacula  riimbis. 
Tu  nubes  auriga  premis,  ventofque  jugales 
Circuinagis,  vaftumque  truces  per  inane  fatigas. 
Nunciat  aura  levis  tua  juffa,   fed  impiger  ignis 
Exfequitur,  liftorque  facras  ulcifcitur  iras. 

Stat  tcllus  immota  loco,  ne  concidat  in  fe 
Undique  nixa  cadit :  fuit  olim  imrfa  profundo, 
Lugubri  montes  palla  ciim  texit  abyffus. 
Sed  tua  vox  disjecit  aquas,  tonitruque  paventes 
Befiluere  jugis  :  ftagnat  convallibus  humor, 
Ima  petens  :  fpumce  rorantia  littora  quaffant, 
Ne  redeant  terrafque  tegant,  hic  terminus  hseret* 

Tu  trahis  illimes  montana  ab  origine  fontes, 
Quos  pecudes  &  prat^  bibant  &  fecla  ferarum. 
Hic  ubi  natales  mulcetis  carmine  ripas, 
Et  viridi  cclatis,  aves  !  fub  tegmine  nidos. 
Quinetiam  montes,  te  dante,  e  nubibus  almo 
kore  jnadent :  te  fafla  Patrem  parit  omnia  tellus, 
Graminsj  jumentis,  cegris  mortalibus  herbas, 
Et  dulces  genus  pmue  cibos:  ut  pe&ore  cura# 

Vina 


Paraphrajts  Poetica.  j©p 

Vina  fugent,  pinguique  oleo  frons  lxta  nitefcat, 
Et  guftata  Ceres  feilbs  corroboret  artus. 

Te  plantante,  virent  filvae:  domus  alta  volacrum 
Cedrus,  odorati  Libanum  quae  protegit  umbra, 
Cuique  piam  credit  fobolem  crotaiiftria  pinus. 
Perfultat,  duce  te,  rupes,  fraudefque  fequentum 
Cerva  fugit,  ducitque  hiftrix  fub  pumice  fomnos* 

Tu  ftata  multiplici  defignas  tempora  lun2, 
Quadrifidumque  rotas  folis  decuriibus  annunj. 
Ut  vero  aftrifero  texit  nox  omnia  peplo, 
Deftituunt  fua  luftra  ferse,  catulique  leonum 
Te,  Deus  alme!  vagis  praedam  rugitibus  orant. 
Mane  novuni  pellit  faturos  conditque  latebris, 
Et  vocat  e  ftratis  avidos  ad  aratra  colonos. 
Fervet  opus  donec  jubeat  difcedere  vefper. 

O  decor!  §  cunfitis  lucens  fapientia  fa&is! 
Plena  tui  tellus,  rerupi  Sator!  aequora  plena: 
iEquora  fquamigerum  domus  ingens,  hofpita  nautis. 
Vela  tremunt  Zcphyris:  balsena  e  naribus  undas 
Evomit,  &  tardo  molitur  corpore  faltus. 

In  te,  magne  Pater!  quae  fpirant  omnia  fperant: 
Tu  tempeftivam  prosbes  orantibus  efcam. 
Te  fpargente  legunt,  fatiataque  divite  dextri 
Exfultant,  marcentque  tuo  defe&a  fayore: 
In  cineres  redeunt,  vitae  cum  dulce  repofcis 
Depofitum,  jufluque  tuo  de  pulvere  furgunt. 
Tum  nova  vernat  humus  fubitifque  arridet  alumnis. 

O  regnes  fine  fine  bonus !  fine  fine  beatus ! 
Quseque  creas  ea  laetus  ames !  Te  vafta  minante 
Terra  tremit,  fumoque  metum  juga  celfa  fatentur, 
Tu  mihi  carmen  eris,  Genitor!  tu  fola  voluptas: 
Tu  defiderium:  rumpet  mors  unica  vocem. 
At  cadat  impietas,  imaque  a  ftirpe  recifa 
Arefcat,  juftaque  levet  formidine  terras. 

Eiaiage,  divinos,  meamens!  celebremus  honores! 


Pfalmi 


$io  P  S  A  L  M  I     CIV. 

Pfalmi  CIV.  Paraphrafis  Poetica: 

Auftore  D.   GUL.    S  T  U  A  K  T  0   Ochiltrio. 
Expleto  nondum  anno  aetatis  decimo  quinto. 

Ela !  Patrem  cane,  pange  Deo  prxconia  laudum, 
Mens  cognata  polo!  quem  majeftate  ferenat 
Oris  honos,  redimitque  facris  circumflua  pennis 
Gloria,  fidereo  trabcatum  lucis  amiftu. 
Ille  fibi  sethcrii  fubfellia  firma  theatri 
Imbriferis  contignat  aquis,  &  celfas  in  axe 
Nimbijugo  dat  lora  volans,  vehiturque  quadriga 
Aeria,  ventos  frenans  auriga  jugales. 
Aura  levis  promtis  mandata  capeffere  pennis, 
Flamma  voraxque  facras  ulcifci  accingitur  iras. 
Fulta  faae  molis  folido  fundamine  tellus 
Stat  nulla  violanda  manu:  quondam  obruta  tellus, 
iEquora  cxruleo  tegerent  cum  culmina  velo: 
Voce  tua"  rumpente  moras,  varioque  tumultu 
Horrifono  reboante  polo,  ftupefa&a  rcpente 
Fulmineas  tremuere  minas,  teftante  pavorem 
Terrificum  refugo  praefcripta  fn  moenia  flu&u. 
Cernere  erat  veiiis  montes  juga  nuda  folutis 
Tollere,  &  ad  pofitas  valles  defcendere  metas, 
Et  laceros  undare  finus,  vallefque  per  imas 
Irruere  e  mediis  argentea  flumina  faxis. 
Neve  iterum  terras  perruptis  undique  clauftris 
Hauriat  indomiti  diffufa  licentia  ponti, 
Comprimis  inftabiles  refono  molimine  fluftus, 
Perque  humiles  paffim  finuofo  tramite  valles 
Prsecipites  volvutitur  aqiiae,  prserupta  fecantes, 
Quas  onagri  pecudefque  bibant:  hic  remige  perina: 
Vefta  pcr  alticomae  fpatiantia  brachia  filvae 
Implumem  fovet  ore  larem,  ramofque  frequcntans 
Avia  mulcet  avis  tremuli  difcrimine  cantus. 
Montibus  imbibitur  gelidis  argenteus  humor 
Ne£taris  aetherii:  fenfim  &  cum  foenore  multo 
De  terrae  locuplete  penu  genialia  furgunt 
>Semina,  vitales  animanda  vigoris  in  ufus : 
Unde  avidas  fpenum  pecudi,  mortalibus  herbse, 


Et 


Paraphrafis  Pcetica.  jn 

Et  munus  Cereale  datur,  mentemque  gravatam 
Bacchi  anim^ns  genialis  honos,  &  fuccus  oliv« 
Exhilarans  rutilum  diffufo  lumine  vultum. 
Nec  minus  &  foetus  animat  vegetabilis  humor 
Arboreos.   Libani  cedro  fua  te&a  virenti 
Concclebrat  pe;inata  cohors:  ti-bi  pinea  furgit, 
Cui  fobolcm  creditque  pios  crotaliitria  nidos  : 
Sic  iilices  lcpori,  fed  echino  concava  faxi 
Indulgent  facilem  tranquilla  pace  quietem. 
Tu  lunare  decus  ftabili  das  temporis.  ortu 
Inftabiles  lunare  vices,  6c  fidus  Eoum 
Clara  renafcentis  referans  fpiramina  lucis 
Hefperio  recubare  toro:  tunc,  ciim  urget  in  aftra 
Prsecipitem  lux  prona  diem,  cava  tedta  relinquit 
Quadrupedum  filveftre  genus,  catulique  leonum 
Ore  fremunt,  pofcuntque  vagis  alimenta  querelis. 
Cum  croceis  inve£ta  rotis  aurora  refurgens 
Sparferit  in  totum  radiis  nova  lumina  mundum, 
Cseca  cavernofi  fubeunt  penetralia  faxi: 
Fervet  opus,  fcmperque  hominum  manus  emicat  ardens^ 
Dum  ruit  &  fufcis  nox  terram  ample&itur  alis. 
Mens  mundi,  rerumque  Parens,  quam  mira  patrafti, 
Cun£ta  movens,  mota  ampledtens,  amplexa  gubernans ! 
Dasdala  nec  tantum  fentit  tua  munera  tellus, 
Omnigenis  difFufa  bonis,  fed  &  undique  flu£tu 
/Equora,  quae  medias  lambunt  circumfona  terras, 
Tam  patulo  complexa  finu:  quas  remige  pinna 
Concelebrat  pinnata  cohors,  fulcantque  per  undas 
Fluctivagae  vada  falfa  rates:  ubi  grandia  cete 
Humida  fpumificis  turbant  cryftalla  choreis. 
Incumbunt  hasc  cunfta  tuae,  Pater  optime!  cura^ 
Temporibus  fatianda  fuis :  te  dante  renident, 
Et  dextram  pandente  legunt,  condenteque  vultum 
Prorfus  in  obfcuris  tabefcunt  cun6ta  tenebris. 
Te  vitam  tollente,  fugit  modo  corporis  artus 
Spiritus,  &  tenues  fenlim  vanefcit  in  auras: 
Vitales  afflante  auras,  generofa  refurgit 
Progenies,  tacitafque  novat  gens  aurea  terras. 
Gloria  perpetua  Domini  renovanda  juvent^ 
Fioreat,  aeternamque  operi  det  ferre  coronam! 
Quo  radiis  fulgente  vagis,  conterrita  tellus 
Iniremuit,  trepidifque  fluens  de  montibus  ater 

Undabas 


5iz  P  S  A  L  M  I    CIV. 

Undabat  tangente  vapor.    Te  profequar  ufque 
Laudibus,  haec  luteae  dum  putris  fabrica  maffe 
In  cineres  refoluta  cadat:  fatalis  at  im& 
Impietas  de  ftirpe  ruet  fine  f^mine :  fed  mens 
Eia  Patrem  cane,  pange  Deo  prxconia  laudum! 

Gul.  StuartuS  Ochiltritts. 


Pfalmi  CIV.  Paraphrafis  Poetica: 

Auftore  D.HENRICO  HENDERSONO, 
AbELVINGSTONE,  M.  D. 

MEns  fer  adaftraDeum !  Ifacidum  columenq;  decufq: 
Tranfcendit  cun&as  tua  magna  potentia  metas. 
Te  veneranda  tegit  majeftas,  gloria  cingit 
Lucis  inacceffe  radiorum  tegmine  ami&um. 
Tu  coeli  expandis  radiantes  luce  tapetes. 
Plufquam  marmoreis  tua  regia  fixa  columnis 
Fidit  aquis :  nubes  reddis  moderamine  currus. 
Ventorum  aligeros  agitas  temone  jugales : 
Spirituum  sethereae  legiones  ufque  miniftrant: 
Ignes  &  flammx  tua  juffa  capeffere  gaudent. 
Ponderibus  librata  fuis  ftat  in  aere  tellus 
Immota,  exigui  fundata  ftatumine^pun&i. 
Hanc  olim  undifoni  maris  obduxere  procell*, 
Oceanufque  furens  fuper  alta  cacumtna  terrx: 
Horribili  fed  voce  tua  cecinere  receptum 
iEquora,  terribili  tonitru  fugiuntque  repente 
Attonitae  refidentque  imis  in  vallibus  undae. 
Scandere  fe  fimulant  montes,  defcendere  valles, 
In  proprias  fedes  fixit  quas  Conditor  orbis. 
Comprimis  iratum  pelagum,  furibunda  repellens 
Murmura,  feu  valido  fpumantiaque  ora  capiftro 
Littoribus  frenas,  undifque  repagula  monftras, 
Ne  velut  ante  fremens  tellurem  abforbeat  unda. 
Tu  falientis  aquae  rivos,  tu  flumina  aquarum 
Deiicis  in  vallcs  circumlabentia  montes. 
Unde  armenta  fitim,  pecudes,  onagerque,  fersque, 
Largius  epotis  poffint  compefcere  lymphis. 


Paraphrafis  Pcetica.  *I3 

Ad  rivos  habitant  volucres,  ramifque  canentes 
Oris  blandiloqui  concentibus  aera  mLilcent. 
Ipfe  rigas  montes  dcltillans  athere  ab  alto, 
Frudtu  opcrum  jmpraegnata  tuo  tellufque  refulget* 
Pabula  tu  pccori  rorantia  gramina  profers : 
Ufibus  omnigcnas  hominis  tu  porrigis  herbas, 
Exhilaras  animos  vino,  curifquc  mederis, 
Efficis  &  nitidos  oleo  fpleiKLfcere  vultus, 
Pane  im  fr.giles  reparafque  in  corporc  vires, 
Vivifici  arboribus  locuples  data  copia  fuccl, 
Cedrifero  in  Libano  Donf  ni  quas  dextra  ferebat. 
Hic  turmas  aligerae  fabricant  fua  frondea  tcdta 
Hic  vernatque  abics  ubi  grata  ciconia  degit. 
Barbigeris  capris  tfibuis  juga  celfa  petramm, 
Rupibus  in  mediis  quseritque  cuniculus  antrum. 
Per  lun#  inftabilefn  ftabilis  tua  tempora  ci.rfum: 
Tu  rapidum  Hefperias  folem  convolvis  in  undas. 
JufTa  tegit  terras  tunc  nox  velamine  opaco, 
Egreditur  filvis  furiataque  turba  ferarum, 
Magnanimus  pofcit  fupplexque  leunculus  efcam, 
Te  Dominum  agnofcens :  rugit,  regioque  pavefcit, 
Sol  iimul  Eois  rofeum  caput  extulit  undis, 
In  latebras  &  luftra  redit  truculenta  caterva: 
Tunc  ad  opus  fe  accingit  homo,  alternofque  labores 
Fert,  donec  tenebrofa  nigris  nox  incubet  alis. 
Ampla  tuae  laudis  quot  fa&a  illuftria  proftant! 
Singula  &  in  proprios  ufus  fapientia  finxit. 
Luxurianfque  tuis  opibus  terra  undique  geftit. 
Sic  pelago  hoc  magno  vaftoque  potentia  grandis 
Lucet,  ubi  undigenae  gentes  regna  uda  pererrant: 
Innumeroe  reptrnt  immancs  mole  feraeque 
Et  parvaj,  plfcefque  natant  f  Uiuntque  per  undas0 
Hic  &  flu&ivagse  fclcant  vada  falfa  carinae, 
Et  ludit  liquidis  magnus  leviathan  in  undis, 
Exftans  fupremi  mirandum  plafma  Parentis. 
Quxque  falo,  quaecumque  folo  generantur  ubique5 
Te  fpirant,  fperant,  venerandum  &  numcn  adorant^ 
Et  pofcunt  dulcem  opport.no  tempore  puftum. 
Cun&a  legunt  efcas  tribuis  qaas  providus  ipfis, 
Teque  manum  expandente  bonis  fatiantur  opimis; 
Si  vultum  abfcondis  funt  confternata  pavore : 
Si  revocas  animam  fubito  mors  occupat  atra, 

T  t  t  Inque 


5i4  P  S  A  L  M  I     CIV. 

Inquc  fuum  vilem  cinerem  refoluta  faceffunt: 

At  rediviva  creas  validus  (i  fpiritus  inflat, 

Et  decorat  mundi  faciem  renovata  juventa. 

Gloria  florebit  Domini  perfccula  feclum: 

Ille  triumphabit  gtftis,  l&tabitur  afiisv 

Cujus  ab  adfpe&u  tellus  concuffa  tremifcit: 

Cujns  contaifu  moiites  ad  fidcra  fumant. 

Dum  fervet  calidus  circum  prxcordia  fanguis< 

Dumqae  fv.perftes  ero  recinam  Dominumque,  Deumque. 

Dulce  erit  cloquium  mihi,  quod  pcnetralia  cordis 

Eftundvnt:  erit  ille  mihi  mea  fola  voluptas. 

Fund:t  .s  excifi  perennt  cum  ftirpe  fcelefti, 

Lumina  nec  folis  turbaumquam  impura  revifat! 

Mens  fer  ad  aftra  Deum,  Ifacidumcolumenquedecufque ! 

Cunda  creata  Deum  totum  cekbrate  per  orbem! 


Pfalmi  CIV.   Paraphrafis  Poetica: 
Au&.NINIANO  PJFERSONO,V.D.M. 

Deus  Gloriosus. 

ACcipe  noftrarum,  Genitor!  prceconia  laudum, 
Qui  fuper  excelfi  iinuofa  volumina  coeli 
Lucis  inacceifae  fplendens,  venerandus  amidtu 
Majeftate  fedes  augufta,  quique  capefiis, 
Quidquid  id  eft,  mundi  jure  inferioris  habenas. 
Tu  fuperi  convexa  poli  tentoria  figis, 
Atque  tibi  liquidis  regalia  ponis  in  undis 
T<  6ta  habitanda:  levi  raptos  fuper  axe  jugales 
Nuoila  divinis  cogis  fervire  lupatis: 
Inve&a  adfpirat  Zzpliyrus  famulantibus  alis. 
Ocius  angelici,  fkmma  per  inane  volante, 
Turba  cftori  levibus  tenuem  fccat  cethera  pennis. 
Libratumque  fuis  valido  fufpendis  ab  axe 
Ponderibus  mundum,  moles  ne  tanta  vacillet: 
Quam,  velut  inje&o  circumvelamus  ami&u     , 
Corpora,  fic  cumulus  quondam  fubtexit  aquarum, 
Ufque  adeo  ut  guttis  jura  celfa  infperfit  amaris. 
At  fimul  increpuit  tua  vox,  fuoitoque  fragore 

Into* 


Paraphrajis  Poetica.  fi$ 

fntosuere  poli,  perterrita  montibus  altis 
Mox  delapfa  ruunt  per  apertas  flumina  valles. 
Neve  iterum  effufo  ftagnaret  ab  cequore  tellus, 
Ar&us  ab  appolitis  limes  difterminat  arvis. 
Hinc,  alta  de  rupe  cadens  convallibus  imis, 
Volvitur  obliquus  per  faxa  humentia  rivus: 
Unde  per  incultos  relevent  errantia  campos 
Bruta  fitim,  ficcique  onagri  vaga  flumina  libent* 
Hic  levis  scthereas  qux  nititur  ales  in  auras 
Sufpendit  ramis  (operofa  cubilia)  nidos, 
Ingeminans  fuaves  ruiis  fblstia  cantus. 
Defiuus  incumbit  fcopulis  ardentibus  imber, 
Cultaque  labentes  potant  fitientia  lymphas. 

Alma  parens  frugum  tellus  tua  munera  fentit, 
Quae  partu  fcecunda  fuo  gemmantia  reddit 
Gramina,  quas  viftumque  homini  pecudique  miniftrant: 
Quseque  cient  alacres  turbato  in  pedtore  motus, 
Prodit  odorati  fragrantia  munera  Bacchi, 
Quique  hilarat  vultum  fuccum  viridantis  olivce 
SuflBcit,  &  Cererem  reparandis  viribus  aptam. 
Hinc  foetu  largo  faturatis  prodiga  fibris 
Arbor  fundit  opes:     Libani  celeberrima  cedrus 
Gloria  diffundit  fpatiantia  brachia  ramos, 
Alitibus  nidos:  thalamos  procera  pudicos 
Hofpitiumque  abies  tibi,  grata  ciconia!  prasbet. 
Gaudet  inacceffis  capra  montibus  hirta,  cubile 
Gaudet  in  umbrofis  fodiffe  cuniculus  antris. 

Cura  eadem  aerii  tradtus  tibi :  nam  tibi  lunos 
Incertas  certo  deducitur  orbita  motu. 
Tu  folem  auricomum,  emenfum  fpatia  omnia  coeli, 
Ducis  ad  hefperium  conftanti  lege  cubile. 
Ergo  ferae,  obfcuris  dum  nox  ample&itur  alis 
Tellujrem,  effufe  latebris  graffantur  opimae 
Spe  proed^,  &  faltus  late  populantur  opacos. 
Ipfaque  torvorum  proles  truculenta  leonum, 
Triftia  dum  vacui  ftimulant  jejunia  ventris, 
Mugitu  fupplex  vi&um  tua  numina  pofcit. 
At  iimulac  radiis  tedhim  patefecerit  orbem 
Mundi  oculus,  trepido  repetit  fua  luftra  meatu 
Turba  rapax,  feffofque  fopor  comple£titur  artus, 
Sic  genus  humanum  afTuetum  labor  urget  in  orbem3 
Intentumque  operi  tenet  a  Pallantidos  ortu, 

Tttz  Dum 


516  P  S  A  L  M  I     CIV,  &c. 

Dum  referunt  tacitam  rubicunda  crepufcula  noftem, 

Quam  pat.t  amutis  fapicntia  provida  muis, 
Summe  Deus!   Vcl  quanta  tuae  miracuja  dextrae, 
Magn^  Opifex  rerum!   Quot  numinis  undique  proftant 
Aigumenta  tui !   Tioi  valtae  climata  terrcc 
Quam  fis  dives  opum  teiks:  tettatnr  &  unda 
Circumfufa  tuis  immenfo  gurgite  terris, 
Quam  variae  rerum  facies  &  muta  natantum 
Agmina  ubique  colunt:  illic  expofta  procellig 
Horrifonis  falis  alta  ruit  temeruna  pappis. 
Illic  terribilis  mole  &  vaito  imp-«c  priitis 
Fluftibus  infultat,  lufu^ue  indulget  inani. 
Q  x  mare,  quactcllus,  vel  quidquid  parturit  aer, 
Seu  pecudum  volucrumve  g^nus,  iive  agmina  in  undis, 
A  te*uno  pcndent,  Pater  alme!  &  pabula  cundtis 
Sufficis,  &  propriam  praebes  pofcentibus  efcam: 
Qux  das  cumque  avido  ore  Lgunt,  alimentaque  apertae 
Debent  quasque  tuae  faturata  animantia  dextr$. 
Contra,  falutiferum  dum  condis  languida  vultum, 
Tabefcunt,  animamque  potens  dum  fubtrahis  aegris 
Artubis,  heu!  cincres  vetcrem  labentia  in  ortum 
Qua&que  fuos  repetunt:  hoc  volvitur  ordine  fatum, 
Aftubi  vitales,  Genitor  bone!  luminis  hauitus 
Jndulges  fuperi,  vegetantia  femina  coeli, 
Mox  nova  progenies  certatim  affurgit  in  auras 
iEthereas,  toetuque  beat  fua  fecla  recenti. 
Sic  tua  perpetuis  celebretur  gloria  feclis, 
Rerum  setcrne  Parens !  Sic  dele&cre  tuorum 
Mok  operum,  laeto  diffundens  gaudia  vultu! 
Namque  tibi  iblo  (tua  tanta  pctentia)  nutu 
Terra  tremit,  ta&aque  levi  juga  nubis  opacae 
Umbra  horrens  furvo  fubtexuit  ardua  velo. 
Ipfe  ego,  dum  incertx  peragam  fpatia  ultima  vitap, 
Puflfrtruar  &therea  luce  &  vitalibus  auris, 
Jnfigni  te  laude  fcnun:  mini  fuaviter  i&# 
Materies  eris  una  lyrse,  venerabilc  Numen! 
Dulce  tui  eloquium  mihi:  tu  mihi  fola  voluptas? 
Demulccns  alacres  pura  dulcedine  fenfus. 
At  vero  intereat  prorliis  cum  ftirpibus  imis 
Eruta  contemtrix  fuperi  turba  .;mpia  fceptri! 
Tu,  noftra:  interea  capiens  decora  inclita  laudis, 
gqe  Parens !  feito  femper  celebrabere  plaufu. 

Pfalmi 


5*7 
Pfalmi  CIV.  Paraphrafis  Poetica: 

Auftore  ARCHIBALDO  PlfCAR^IO,  M.  D. 

DExteram  invi&am  canimus  Jovemque, 
^ui  triumphatis  hom  num  &  deorum 
Prseiidet  regnis,  animatque  magnam 

Numine  mokm. 
Quam  tuae  virtus  ncm^f^cit  orbem, 
Juppiter!  dextrae:  Sacra  tu  fcreni 
Pandis,  immenfum  veluti  volumen, 

Atria  cceli. 
Orbis,  ac  uni  tibi  nota  fumma 
Orbium,  &  nantes  per  inane  vaftum 
Vi  tua  terras,  Jovis  ejQTe  clamant 

Omnia  pkna. 
Tu  domos  prifcae  penetras  abyfli, 
Tu  rotis  nubes  vehis  inquiais, 
jEt  manus  ventis  tua  daedaleas 

Affuit  alas. 
Jura  tu  brutis  faciiefque  kgcs 
Rebus  imponis,  quious  antra  parent 
/Eoli,  parent  rapidos  fluenta 

Fervida  flammae. 
Jlla,  quam  nobis  patriam  ded  fti, 
Nobikm,  tellus,  homhium  ftativis, 
Fert  tuas  laudes  per  aprica  noftri  ' 

Littora  iblis. 
Tu  jubes  illam  placita  revolvi 
Orbita,  gyros  fioi  conftitutos 
Audeat  ne  quo  v;olare  quondam 

Av'a  faltu. 
Tu  falo  v'£tis  dominante  ripis 
Merferas  terras  hominefque,  ut  omni$ 
Vicerit  montis  juga  vis  aquarum, 

Iraque  ponth 
Voce  fed  magni  monitas  Tonantis 
In  fuas  nndae  recid£re  fedes, 
£t  minas  ponti  domat  infrementi? 
Reddita  tellus, 

liia 


5i8  P  S  A  L  M  I     CIV, 

Illa,  deje&is  moderanter  undis, 
Vox,  Ciluturi  penitus  ruinft, 
Montium  nafci  juga  valliumque 

-/Equora  juflir. 
Arduum  fxvis  marium  procellfs 
Littus  opponis,  tumidumque  arenae 
Aggerem,  quem  non  fuperabit  zila 

Unda  rebelli. 
Attamen  dulces  latices  in  omnem 
Depluis  valkm,  tibi  quos  ab  alveo 
Phcebus  excivit  maris,  atque  twb*s 

TraAir  ad  altas; 
Quos  bibunt  denfae  pecorum  caterva». 
Qaos  fcrx  potant,  aviumque  turma?,' 
Queis  fitim  pellunt  onagri  colentes 

Invia  tefqua. 
Tu  doces  lastas  volucrum  cohortes 
Ramulos  parvis  oherare  te&is, 
Et  levi  proptcr  latices  morari 

Otia  cantu. 
Proluit  ficcam  pli^vialis  sether 
Barbam  &  arentes  humeros  Atlantis, 
Thureis  praegnans  opibus  Sabaeas 

Ornat  arenas. 
Ebria  epotis  alacrifque  tellus 
Nubibus  gramen  pecori  dicatum, 
Divitem,  humani  pretium  laboris, 

Sufficit  herbam. 
Vita  frumentis  alitur,  Falerno 
Redditur  vivax,  oleo  nitefcit 
Frons,  &  ultrices  jubet  exfulare 

Pedtore  curas. 
Siderum  invadit  patriam  propago 
Arborum  potis  an:mcfa  rivis, 
Et  caput  cedrus  Libani  voluptas 

Nubibus  infert: 
Cedrus  inccrtis  avium  catervis 
Dat  lares  dulces,  abies  pelargum 
Accipit  civem  piceo  falubris 

Grataque  fucco, 
Cun£U  divini  regit  ordo  fati : 
Jy^ontium  damis  juga  deftinantur^ 


fnter 


Paraphrajis  Poetica*  519 


Inter  &  rupes  latebras  echinus 

Invenit  aptas. 
Tu  ftato  lunam  reditu  fatigas, 
Solis  alternis  radiis  corufci 
Objicis  terras,  retrahifque  furvae 

Noftis  m  umbram. 
Eripis  foli,  tenebrifque  terras 
Tradis  ereptas :  fera  tum,  reli&is, 
Ut  famis  fuafit  ;rabies,  cavernis, 

Territat  orbem. 
Ille  praedonum  leu  fooviVntum 
Rex,  &  ipfarum  domitor  ferarum, 
Inverecundo  licet  ore,  fupplex 

Te  rogat  efcam, 
Sol,  ut  averfe  rediere  terrse, 
Cogit  occultis  ftabulis  leones, 
Tum  levant  turmse  pecorum  diurno 

Corpora  fomno. 
Tum  quoque  ipforum  domitor  leonum 
Excutit  fomnos  homo,  tum  labores 
Impiger  pofcit,  reficitque  fero 

Membra  fopore, 
Quanta  folertis  monumenta  dextrse 
Eminent !  dextrae,  freta  quos  facefque 
Siderum,  &  terras  moderatur  omni 

Sole  calentes : 
Quas  per  immenfas  pelagi  paludes 
Pifcium  mutos  populos,  pecufque 
Sole  vix  utens  regit,  &  profundo 

Gurgite  verfat. 
Hic  volant  puppes,  choreafque  cete 
Improbas  campo  celebrant  in  udo : 
Humidum  vulgus  ftupet,  &  per  imas 

Diffugit  undas. 
Quse  fovettellie,   d  lidumque  regnun} 
Tethyos,  turmas  mifetans  egenas, 
Tu  foves  folus,  recreafque  dulci 

Munere  vit». 
Dividis  feclis  alimenta,  dextram 
Laudat  altricem  tribus  omnis,  &  te 
Exigit  vitse  variam  ftatutse 

Aufpice  iortem, 


x* 


52o  P  S  A  L  M  I    CIV3  &c. 

Tu  relegatas  animas  in  orcum 
Trudis,  &  vitae  rubicunda  rumpis 
Stamina,  occlufis  adytis  viifque 

bungainis  almi. 
Aft  ubi  fibris  rciidem  ciere 
In  fuos  tiexas  placuit  cruorem^ 
Tum  ferax  natis  fuoito  renidet 

Terra  colonis. 
Omnis  hunc  tellus  colet,  omnis  aeta* 
Dicet  seteriio  cekbrem  triumpho  : 
Ipfe  luftrabit  placido  beatas 

.Lum.ue  terras. 
Illius  nutu  trcpidarc  magnus 
-Orbis,  excelfi  trepidare  montes, 
Et  metum  miita  tremulo  favilli 

Prodere  fumo. 
Juppiter  carmen  mihi  femper :  illum 
Noftra  clarabit  lyra,  dum  nec  anni 
Denegant  vires,  neque  fanguis  arti 

Tnrdior  obftat. 
Juppiter  folus  mihi  ^ex  &  au&or: 
Illi  ego  inducam  choreas  ovantes 
Vidor,  Eois  nur^eris  peritus 

Pangere  carmen. 
Ipfe  det  terra  pietas  ut  omni 
Regnet,  &  virtus  rediviva  coelo 
iEquet  humanum  genus :  illud  a  te7 

Juppiter!  ortunu 


F    I    N   I    S. 


X*  4 


•    *   v 


c 

U44    gxS  :    >  i  V  v  S  r  *v  «  9  9 


^ 


/7 


////  V/vV  /  £       7}  /^tx 


/'• 


u 


V  . 


<.,  *.,/ 


m:i